Jaarverslag 2014 - National Library of the Netherlands · Jaarverslag 2014. Voorwoord 5...

Jaarverslag 2014

Voorwoord 5

Exploitatierekening in één oogopslag 8

Bestuursverslag 10

1 Bedrijfsvoering 11

1.1 Integratie met de Koninklijke Bibliotheek 11

1.2 Cultural governance 12

1.3 Herinrichting van de organisatie 14

1.4 Indirecte baten 14

1.5 Indirecte kosten 15

1.6 Communicatie 19

2 Verantwoording naar rol 23

2.1 De rol van landelijk regisseur 23

2.1.1 Beleidsverantwoordelijke informatie 23

2.1.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren 25

2.1.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en innovatie 32

2.2 De rol van facilitator 40



2.2.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren

Aangepast Lezen 47

2.3 De rol van adviseur 54



2.4 De rol van expert 56



2.5 De rol van kennisdeler 60



2.6 De rol van kwaliteitsbewaker 63



3 Vaststelling 67

foto

voo

rzijd

e: Jø

rgen

Koo

pman

scha

p

Jaarrekening 68

4 Balans 2014 69

4.1 De balans per 31 december 2014, na resultaatverwerking 69

4.2 Grondslagen 70

4.2.1 Algemene grondslagen 70

4.2.2 Grondslagen voor waardering van activa en passiva 71

4.3 Toelichting op de balans 72

4.3.1 Vaste activa 72

4.3.2 Vlottende activa 73

4.3.3 Eigen vermogen 73

4.3.4 Voorzieningen 75

4.3.5 Langlopende schulden 75

4.3.6 Kortlopende schulden 76

4.3.7 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 78

5 Exploitatierekening 2014 80

5.1 De (categoriale) exploitatierekening 80

5.2 Grondslagen voor de resultaatbepaling 82

5.3 Toelichting op de exploitatierekening 83

Bijlage 1 Controleverklaring 90

Bijlage 2a Prestatieverantwoording 2014 (Model III) 94

Bijlage 2b Toelichting prestatieverantwoording 2014 96

Bijlage 3 Overzicht van (inter-)nationale activiteiten en publicaties 98

Bijlage 4 Lijst van namen, begrippen en afkortingen 104

Eennieuwhoofdstuk

Vorig jaar schreef ik op deze plaats over onze stippen op de horizon en de reis daar naar toe.

Sinds de oprichting van het SIOB in 2010 maken we deze reis zelfstandig, maar altijd in verbinding

met organisaties die dezelfde doelen nastreven. Met onze reisgids – visie en missie – in de hand

hebben we op deze manier de afgelopen jaren heel veel stippen op de horizon bereikt. Daarvan

hebben we steeds een reisverslag gemaakt in de vorm van een jaarverslag.

Voor u ligt het reisverslag over 2014. Opnieuw hebben we heel veel stappen gezet die ons dichter

bij onze doelen brengen. Ik denk aan de gepubliceerde toekomstvisie voor bibliotheken en de

activiteiten die daaruit zijn voortgekomen. Het SIOB heeft zitting in het bestuur van de stichting

Certificering Openbare Bibliotheken en heeft samen met partnerorganisaties een nieuw

kwaliteitskader vastgesteld voor openbare bibliotheken voor de jaren 2014 - 2017. Op het Nationale

Bibliotheekcongres is in aanwezigheid van prinses Laurentien en de minister van OCW belangrijke

kennis gedeeld. Het SIOB faciliteert en stimuleert online kennisuitwisseling via Biebtobieb.

Innovatie krijgt steeds meer vorm in de sector dankzij de Innovatieraad die het SIOB heeft

ingesteld. Diverse programma’s en samenwerkingsverbanden zet het SIOB in om lezen en

leesplezier te bevorderen. Ook worden mensen met laaggeletterdheid of een leesbeperking

maximaal ondersteund. In dit jaarverslag leest u over nog veel meer behaalde resultaten.

Als Raad van Toezicht zijn we trots op wat het SIOB heeft bereikt. Op deze plaats willen wij onze

medewerkers dan ook complimenteren voor hun inzet, loyaliteit en resultaatgerichtheid.

Vanaf 2015 krijgt onze reis een nieuwe dimensie. Het landschap waarin we werkzaam zijn verandert

dusdanig, dat we het hoofdstuk van onze zelfstandige reis sluiten. We slaan een nieuw hoofdstuk op,

waarbij we versterking zoeken om onze reisdoelen te kunnen blijven behalen in het veranderende

landschap. Voortaan zullen we samen met de Koninklijke Bibliotheek verder reizen.

Een hoofdstuk is onderdeel van een serie gebeurtenissen die de schrijver aan ons voorbij laat

trekken. Als SIOB sluiten we dan wel een hoofdstuk, maar in het nieuwe hoofdstuk geven we

gewoon weer acte de présence. We zetten onze reis onverminderd voort, maar in een nieuwe

setting: onder de vlag van de Koninklijke Bibliotheek.

Ieder nieuw hoofdstuk is spannend. De schrijver wisselt van hoofdpersoon, invalshoek en locatie.

Wat gaat er gebeuren? Welke gebeurtenissen krijg je als lezer voorgeschoteld? Ook in onze

Voorwoord

5

SIOB jaarverslag 2014

situatie doet zich dat voor. De hoofdpersoon voor stelseltaken binnen de sector openbare

bibliotheken is voortaan de Koninklijke Bibliotheek. Het SIOB houdt op te bestaan. De invalshoek is

een vernieuwde nationale bibliotheek die meer synergie en samenhang aanbrengt binnen de sector.

En locatie van handelen is vanaf 1 januari 2015 het gebouw aan de Prins Willem-Alexanderhof 5

in Den Haag.

Aan het begin van dit nieuwe hoofdstuk krijgt de lezer niet gelijk plotwendingen voorgeschoteld.

Onze medewerkers gaan over naar de Koninklijke Bibliotheek en zetten daar hun werkzaamheden

voort. Op termijn zullen er echter ongetwijfeld veranderingen gaan plaatsvinden om nieuwe stippen

op de horizon te kunnen bereiken.

Met deze cliffhanger gaan we het nieuwe jaar in.

Mr. Frank de Grave

VoorzitterRaadvanToezicht

6


7


Exploitatierekening in één oogopslag


8

Exploitatie (bedragen x € 1.000) Initiële begroting 2014 Realisatie 2014 Realisatie 2013

algemeen digitale innovatie

totaal algemeen digitale innovatie

totaal

Beheerlasten personeel

Lonen 593 307 900 750 285 1.034 1.023

Sociale lasten 107 50 157 129 46 175 166

Pensioenpremie 80 30 110 126 28 153 180

Inhuur derden 628 39 667 412 37 449 449

Opleidingen / bijscholing 14 13 27 12 11 23 23

Reis- en verblijfkosten 37 33 70 29 26 55 49

Overig 25 22 48 14 13 27 42

Frictiekosten -- -- -- 69 -- 69 757

Beheerlasten materieel

Kantoorkosten 97 53 150 90 49 138 145

Huisvestingskosten 125 88 213 87 62 149 177

Afschrijvingen 25 22 46 22 19 41 48

Overig -- 37 37 -- 37 37 --

Frictiekosten -- -- -- 68 -- 68 137

Activiteitenlasten materieel

Bedrijfsvoering Corporate communicatie 125 -- 125 73 -- 73 114

Lezen, Leren en Informeren Aangepast Lezen 10.960 -- 10.960 10.866 -- 10.866 11.012

Lezen, Leren en Informeren 439 -- 439 616 -- 616 1.328

Beleid, Kennis en Innovatie 1.187 -- 1.187 1.534 -- 1.534 719

Materiaal internationale promotie -- -- -- -- -- --

Materieel educatie, informatie en reflectie -- -- -- -- -- --

Totale lasten 14.443 693 15.136 14.897 610 15.507 16.372

Directe opbrengsten

Inkomsten uit detachering 79 -- 79 78 -- 78 80

Mediawijsheid -- -- -- 6 -- 6 --

Bieb to bieb -- -- -- 10 -- 10 --

Onderwijsdiensten -- -- -- 29 -- 29 --

Content en context in beeld -- -- -- 11 -- 11 --

Uwv premie -- -- -- 34 -- 34 --

Overig -- -- -- 2 -- 2 8

Structurele subsidies

Reguliere subsidie BIS 14.728 -- 14.728 14.776 -- 14.776 14.728

Aangepast Lezen -- -- -- --

Niet-structurele subsidies / bijdragen

Subsidie uitvoering digitale innovatie (incl. verrekening 2013)

-- 697 697 -- 653 653 697

Subsidie frictiekosten -- -- -- 467 -- 467 894

Projectsubsidie laaggeletterdheid 100 -- 100 70 -- 70 100

Investeringsruimte -546 -- -546 -- -- -- --

Totale baten 14.361 697 15.058 15.482 653 16.135 16.507

Saldo uit bedrijfsvoering -81 4 -77 585 42 627 135

Saldo rentebaten/-lasten 77 -- 77 72 -- 72 145

Exploitatieresultaat -4 4 0 657 42 699 280

9


Bestuursverslag


10

1.1 Integratie met de Koninklijke Bibliotheek

Op 31 december 2014 is het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) geïntegreerd in de

Koninklijke Bibliotheek (KB). De akte voor overdracht van activa en passiva passeerde bij de notaris

op de laatste dag van het jaar. Daarmee werd het SIOB ontbonden (in liquidatie) en de KB als

vereffenaar aangewezen. Naast de activa en passiva zijn ook het personeel en de middelen van

SIOB meegegaan naar de KB.

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft een aantal richtinggevende

voorwaarden benoemd voor de integratie van de taken van het SIOB in de KB.

• OCW is de opdrachtgever van de integratie. De KB en het SIOB formeren een stuurgroep,

voorgezeten door een onafhankelijke procesbegeleider. De Vereniging van Openbare

Bibliotheken (VOB) wordt als vertegenwoordiger van de openbare bibliotheeksector

zorg vuldig betrokken bij het transitieproces.

• Continuïteit van de stelseltaken van het SIOB is essentieel. In verband hiermee zijn de

financiën van het SIOB voor de periode 2013-2016 geborgd.

• De kennis en de expertise van het SIOB op het gebied van openbare bibliotheken dienen

behouden te blijven in de nieuwe KB.

• Voor het openbaar bibliotheekveld dienen de SIOB-activiteiten herkenbaar en zichtbaar

gepositioneerd te worden binnen de KB.

• In het kader van de integratie vindt bij beide organisaties een due diligence-onderzoek plaats.

Aan al deze voorwaarden hebben we voldaan. De VOB is zorgvuldig betrokken bij het transitie-

proces, de continuïteit van de stelseltaken van SIOB is gewaarborgd (taken, middelen en personeel

zijn meegegaan), de kennis en de expertise van het SIOB zijn behouden. Een ‘staf team biblio-

theekstelsel’ borgt de herkenbaarheid en zichtbaarheid van de SIOB-taken. En er heeft een due

diligence-onderzoek plaatsgevonden.

Om dit voor elkaar te krijgen hebben de verschillende betrokken partijen grote inspanningen

gepleegd. Alle contracten van het SIOB zijn beoordeeld (overnemen door de KB of opzeggen),

de ICT is vlekkeloos geïntegreerd in de automatiseringsomgeving van de KB, er is een oplossing

gevonden voor de verschillen in arbeidsvoorwaarden van het SIOB- en KB-personeel, de nodige

juridische stukken zijn voorbereid en de activiteiten van SIOB hebben plaats gekregen in het nieuwe

beleidsplan van de KB (2015-2018). Diverse werkgroepen hebben zich met deze onder werpen

beziggehouden. Dankzij hun inzet, kon het werk van het SIOB tijdens het integratieproces gewoon

door blijven gaan.

Bedrijfsvoering

1

11


1.2 Cultural governance

Het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken past de principes en best practice-bepalingen van de

code Cultural Governance toe. Deze zijn statutair vastgelegd. Het is gebruikelijk om afwijkingen in

onze bedrijfsvoering ten opzichte van deze code toe te lichten. OCW heeft echter gevraagd om in

onze jaarstukken expliciet de volledige code toe te lichten.

Het bestuur is verantwoordelijk voor het in acht nemen van de Governance Code Cultuur.

In het SIOB activiteitenplan 2013-2014 wordt expliciet benoemd (pagina 33) dat SIOB de Code

Cultural Governance volgt. Ook in het jaarverslag 2013 wordt dit expliciet aangegeven (pagina 12).

Zowel de Raad van Toezicht als de directeur-bestuurder zijn op de hoogte van de principes en best

practice-bepalingen uit deze code.

Het bestuur kiest het besturingsmodel van de organisatie bewust.

SIOB is in 2010 opgericht volgens het Raad-van-Toezichtmodel. In dat kader zijn verantwoordelijk-

heden beschreven en statutair vastgelegd. Het ministerie van OCW is hierbij betrokken en derhalve

volledig op de hoogte. De voorzitter van de Raad van Toezicht wordt benoemd met instemming

van de minister van OCW.

Het bestuur is verantwoordelijk voor de organisatie. Het bestuur is in- en extern duidelijk

over de taken, bevoegdheden en werkwijze.

De taken, bevoegdheden en werkwijze zijn deels statutair vastgelegd en deels vastgelegd in het

activiteitenplan 2013-2014. Bevoegdheden zijn verder vastgelegd bij de Kamer van Koophandel,

in overeenstemming met de richtlijnen. Deze documenten zijn openbaar.

De Raad van Toezicht stelt rechtspositie en bezoldiging van het bestuur zorgvuldig

vast en is hierover zo open mogelijk.

De rechtspositie en bezoldiging van het bestuur zijn door de Raad van Toezicht vastgesteld. Op

grond van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector

(WNT) wordt hierover, eveneens als vorig jaar, verslag gedaan.

De Raad van Toezicht legt zijn taken, verantwoordelijkheden en werkwijze vast en

handelt daarnaar.

De taken, verantwoordelijkheden en werkwijze van de Raad van Toezicht zijn statutair vastgelegd.

In de laatste vergadering van de Raad van Toezicht (2014) is besloten om geen zelfevaluatie te

houden. Het doel van een zelfevaluatie is verbeteringen te ontdekken voor de toekomst. Aangezien

het SIOB als rechtspersoon per 31-12-2014 ophoudt te bestaan, is hiervan bewust afgeweken.

De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor zijn samenstelling: hij waarborgt

deskundigheid, diversiteit en onafhankelijkheid.

De samenstelling van de Raad van Toezicht is statutair vastgelegd. De voorzitter is onafhankelijk

en wordt benoemd met instemming van de minister van OCW. De overige leden worden benoemd

door de Raad van Toezicht en zijn werkzaam in de openbare bibliotheeksector of brengen een

specifieke expertise van buiten de sector in.

De Raad van Toezicht geeft van tevoren aan welke inzet van de leden wordt verwacht

en welke eventuele vergoeding daar tegenover staat.

Statutair zijn de taken van de Raad van Toezicht vastgelegd. Ook is vastgelegd dat de leden voor

uitoefening van hun functie niet-bovenmatig vacatiegeld ontvangen.

12


Toezichthouders en bestuurders vermijden elke vorm van belangenverstrengeling.

De Raad van Toezicht ziet hier op toe.

Statutair is vastgelegd dat leden van de Raad van Toezicht geen zitting hebben in een toezicht-

houdend orgaan van een instelling die eenzelfde of gelijksoortig doel heeft als het SIOB. Ook

mogen zij geen lid, directielid of bestuurslid zijn van zo’n instelling.

Het bestuur is verantwoordelijk voor financieel beleid en risicobeheer door sluitende

interne procedures en externe controle.

De directie is verantwoordelijk voor het besturen van de stichting. Zij is dan ook statutair verant-

woordelijk voor het opstellen en herzien van (meerjaren)beleidsplannen en andere plannen waar

de Raad van Toezicht om vraagt, begrotingen, risicobeheersing- en controlesystemen. De externe

controle wordt gedaan door een accountant. Eind 2013 is er een fraude-analyse uitgevoerd door

Baker Tilly Berk. Er blijken geen fraudesignalen te zijn ontdekt. De aanbevelingen uit de rapportage

zijn opgevolgd.

De directie van het SIOB bestaat in 2014 uit de volgende personen:

Directie Aantreden Aftreden

Mevrouw prof. Dr. V.A.J. Frissen 01-10-2013 31-12-2014

De directie opereert vanuit de missie van het SIOB:

Het SIOB voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding

en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid

en innovatie binnen de sector.

Deze missie ligt ten grondslag aan de rollen en hun doelstellingen, die in hoofdstuk twee worden

verantwoord.

De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de directie zijn opgenomen in de Akte

van Oprichting (2009), onder de artikelen zeven, acht en negen.

Mevrouw V.A.J. Frissen is een interim-topfunctionaris. De WNT is van toepassing op het SIOB.

De betaalde vergoedingen liggen binnen de richtlijnen en rijksbegrotingsvoorschriften die zijn

opgesteld in overeenstemming met de Wet Normering Topinkomens. Per 31 december 2014 is

Frissen afgetreden.

De Raad van Toezicht bestaat in 2014 uit de volgende personen:

Raad van Toezicht Aantreden Aftreden

De heer mr. F.H.G. de Grave, voorzitter 01-02-2010 --

Mevrouw drs. J.S. Calff, lid 01-02-2010 --

De heer J.H.M. van Velzen, lid 01-02-2010 --

De Raad van Toezicht (RvT) vergadert vier maal per jaar, onder meer om het jaarplan met bijbeho-

rende begroting goed te keuren en het jaarverslag en de jaarrekening vast te stellen. Ook worden

diverse beleidsdocumenten behandeld, zoals de bestuursrapportages waarin de directie verant-

woording aflegt over de voortgang van (voorgenomen) activiteiten.

De taakverdeling, de werkwijze en de omgang van de RvT met de directie zijn opgenomen in de

Akte van Oprichting (2009), onder de artikelen tien, elf, twaalf en dertien.

De vacatievergoeding voor de leden van de RvT past bij het karakter van het SIOB en bedraagt op

jaarbasis € 5.000. De vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van het SIOB. Ook de

vacatievergoeding voor de voorzitter van de RvT past bij het karakter van het SIOB en bedraagt op

jaarbasis € 12.500.

13


Na de vaststelling van het bestuursverslag 2014 en de jaarrekening 2014 zal de Raad van Toezicht

voltallig aftreden. De statuten van stichting SIOB zijn zodanig aangepast, dat na het aftreden geen

nieuwe leden hoeven te worden aangesteld. De KB wordt als vereffenaar de bestuurder van de

stichting SIOB totdat alle verplichtingen zijn afgewikkeld.

1.3 Herinrichting van de organisatie

Op advies van de Raad voor Cultuur kort OCW het SIOB-budget met vijftig procent, met ingang

van 2013. Door deze bezuinigingsmaatregel is herinrichting van de organisatie noodzakelijk. Het

SIOB verkleint zijn personeelsbestand en betrekt goedkopere huisvesting. Voor de bekostiging van

deze reorganisatie gebruikt het SIOB een frictiekostenregeling die door OCW beschikbaar is gesteld.

De beoogde besparingen op de organisatiekosten zijn gehaald door een reductie van de formatie

en het betrekken van kleinere en goedkopere huisvesting.

1.4 Indirecte baten

Exploitatie (bedragen x € 1.000) Begroting 2014incl.

wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014

Voordeel (V)Nadeel (N)

Lasten

Frictie- en transitiekosten basisinfrastructuur2009-2012*

0 -191 191 N

Baten

Verkoop overigen 10 92 -82 V

Subsidie vanuit de culturele basisinfrastructuur 14.763 14.776 -13 V

Subsidie OCW uitvoering opdrachttaak digitale innovatie

697 653 45 N

Subsidie frictie- en transitiekosten culturele basisinfrastructuur 2009-2012**

0 467 -467 V

Projectsubsidie laaggeletterdheid, via steunpunt Taal & Rekenen VE

100 70 30 N

Bijdragen uit detachering 79 78 1 N

Rentebaten bank/giro 77 72 5 N

Subtotaal 15.726 16.207 -481 V

Totaal bedrijfsvoering

M.u.v. indirecte kosten (paragraaf 1.5)

15.726 16.016 -290 V

* Dein2013getroffenvoorzieningisin2014doordeBelastingdienstniet-ontvankelijkverklaard.

Devoorzieningisvrijgevallentengunstevanhetresultaat.

**InlijnmetderichtlijnenvanOCWisdesubsidiefrictie-entransitiekostenculturelebasisinfrastructuur2009-2012

nietingezetvoorfinanciëledekkingvanfrictiekosten,maarvrijgevallentengunstevanhetresultaat.

Verkoop overigen

De post verkoop overigen is opgbouwd uit de volgende onderdelen:

• Verkoop afgeschreven computerapparatuur aan personeel € 1.250;

14


• Vergoeding van Kennisnet voor deelname aan hun projecten € 6.000;

• Bijdrage Stichting Aangepast Lezen voor informatievaardigheden € 28.500;

• Bijdrages congresdeelname ‘Content en context in beeld’ € 11.020;

• Bijdrage stichting SPN voor ‘Bieb to bieb’ € 10.000;

• UWV-uitkeringen voor zwangerschapsverlof € 34.271.

Subsidie vanuit de culturele basisinfrastructuur

Dit is de ‘reguliere’ subsidie waarmee taken van het SIOB worden bekostigd. Met ingang van 2013

is de subsidie voor Aangepast Lezen en Varenden inbegrepen in deze basisinfrastructuursubsidie.

Subsidie OCW uitvoering opdrachttaak digitale innovatie

Het SIOB ontvangt subsidie om de opdrachttaak digitale innovatie uit te voeren. In dit kader is de

directeur SIOB gemandateerd om namens de minister van OCW subsidie te verstrekken. In 2014 is

vanuit de opdrachttaak digitale innovatie alleen subsidie verstrekt aan B.nl.

Subsidieregeling frictie- en transitiekosten culturele basisinfrastructuur 2009-2012

Het betreft hier het deel van de subsidie frictie- en transitiekosten wat daadwerkelijk aangewend

is. Het SIOB heeft een voorschot ontvangen van € 1.170.100.

Projectsubsidie laaggeletterdheid, via steunpunt Taal en Rekenen VE

Het SIOB participeert met professionals uit Provinciale Service Organisaties (PSO’s) en specialisten

van ProBiblio en Cubiss in een project om laaggeletterdheid in Nederland aan te pakken.

Bijdrage uit detachering

Het betreft hier de doorbelasting van loonkosten voor het programma Kunst van Lezen.

Rentebaten

De rentebaten zijn lager uitgevallen, doordat (alle) banken in 2014 hun rentevergoedingen

neerwaarts hebben bijgesteld. De rentebaten zijn afkomstig van de renterekening bij de Deutsche

Bank. De percentages zijn in 2014 erg laag, maar overeenkomstig de rentemarkt.

1.5 Indirecte kosten

De indirecte kosten bestaan uit huisvestingskosten, afschrijvingskosten, kantoorkosten, salaris-

kosten, kosten voor inhuur van derden en overige personeelskosten. Alle indirecte kosten worden

verdeeld over de stelseltaken. Op deze wijze wordt de verantwoording naar OCW in beheerslasten

en activiteitenlasten vormgegeven.

15


Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2014incl. wijzigingen

Jaar rekening2014

Saldo2014


Huisvestingskosten

Datalijnen 9 2 7 V

Huurlasten 129 109 21 V

Reparatie en onderhoud 22 3 19 V

Schoonmaakkosten en beveiligingskosten 31 30 2 V

Overige huisvestingskosten 21 6 15 V

Subtotaal 213 149 64 V

Afschrijvingskosten

Afschrijving meubilair 20 20 0

Afschrijving pc’s 4 19 -16 N

Afschrijving centrale computerapparatuur 1 1 0

Investeringsruimte 22 0 22 V

Subtotaal 46 41 6 V

Kantoorkosten

Kantoorartikelen 15 8 7 V

Huur/leasekosten 17 17 0

Kleine software 31 16 15 V

Arbo aanpassingen 1 0 1 V

Reparatie en onderhoud pc’s / meubilair 45 57 -12 N

Bedrijfsverzekeringen 4 3 1 V

Telefoonkosten 20 21 -1 N

Abonnementen, contributies en lidmaatschappen 15 14 2 V

Bankkosten, incassokosten 2 2 0


Salariskosten

Salariskosten 900 1.034 -134 N

Werkgeverslasten 267 328 -61 N

Subtotaal 1.167 1.362 -195 N

Inhuur en advies

Uitzendkrachten, inhuur personeel 361 247 114 V

Extern advies 264 159 105 V

Accountantskosten 51 32 19 V

Kosten Raad van Toezicht 28 25 2 V

Kosten integratie KB 0 23 -23 N

Reiskosten 70 55 15 V


Overige personeelskosten

Opleidingskosten 30 23 7 V

Verwerkingskosten salarissen 7 4 2 V

Overige personeelskosten 28 16 12 V

Arboadvies 5 3 2 V

Representatiekosten 5 3 2 V


Frictiekosten

Personeel 0 69 -69 N

Huisvesting 0 46 -46 N

Overig 0 22 -22 N

Subtotaal 0 136 -136 V

Totaal indirecte kosten 2.424 2.417 7 V

16


Datalijnen

Het SIOB maakt gebruik van een private cloud oplossing voor zijn ICT. Alle serverapparatuur wordt

gehuurd en staat in een datacenter in Amsterdam, met een backup-opstelling ergens anders in

Nederland. De telefonie is geregeld via een Voice over IP (VOIP)-oplossing. Om op deze manier

te kunnen werken maakt het SIOB gebruik van een glasvezelverbinding, een snelle internetlijn,

een DSL-lijn voor VOIP en een ADSL-lijn voor back-ups. De kosten vallen in 2014 iets lager uit dan

begroot op deze post, omdat de kosten van de glasvezelaansluiting zijn opgenomen in het

totaalcontract met Lancom. In totaal worden deze kosten verantwoord onder Reparatie en

onderhoud pc’s / meubilair.

Huurlasten

Het SIOB huurt in 2014 kantoorruimte op de Koninginnegracht 14 in Den Haag en opslagruimte

voor beursmaterialen. Bij oplevering van de ruimten is overeengekomen dat de verhuurder geen

afrekening stuurt voor de servicekosten (op basis van nacalculatie). Hierdoor hoeft er geen

reservering te worden gemaakt.

Reparatie en onderhoud

De kosten voor reparatie en onderhoud bestaan in 2014 uit kosten voor huurmeubilair en de

reparatie van een deurslot. Andere uitgevoerde reparaties in 2014 vielen onder de garantie of

waren op kosten van de verhuurder.

Schoonmaakkosten en beveiligingskosten

De schoonmaakkosten omvatten het dagelijks schoonmaken van de kantoorruimtes en de

bewassing van de binnenbeglazing. Er zijn in 2014 geen extra schoonmaakactiviteiten nodig

geweest, waardoor de kosten wat lager zijn uitgevallen.

Overige huisvestingskosten

De overige huisvestingskosten bestaan uit de koffievoorziening, de interieurbeplanting en kleine

kosten voor bijvoorbeeld extra sleutels, deurdrangers en dergelijke. Er is in 2014 een aanpassing

geweest van de data-aansluiting en er is een extra deurbordje geplaatst.

Afschrijvingskosten

Vooruitlopend op de opheffing van het SIOB per 31 december 2014 zijn de afschrijvingstermijnen

in 2013 aangepast. Daardoor zijn alle investeringen per eind 2014 afgeschreven. De investerings-

ruimte is ongemoeid gelaten.

Kantoorartikelen

De aanschaf van de benodigde kantoorartikelen en computersupplies is lager uitgevallen.

Kleine software

De kosten voor licenties van software zijn in 2014 lager uitgevallen als gevolg van de integratie

met de KB. Zo zijn bijvoorbeeld de investeringen in pakketten als sharepoint en principal toolbox

stilgezet. De werkgroep ICT heeft voorbereidingen getroffen voor een vlekkeloze overgang naar

de KB-kantoorautomatiseringsomgeving.

Arbo-aanpassingen

Het betreft hier voorzieningen die vanuit het oogpunt van arbeidsomstandigheden worden

aangeschaft of vergoed. In 2014 zijn geen voorzieningen verstrekt. Wel is er een AED gehuurd.

17


Reparatie en onderhoud pc’s/meubilair

Het SIOB heeft een flexibel contract voor zijn ICT en betaalt per werkplek per maand een vast

bedrag. De kosten zijn afhankelijk van het aantal gebruikers. Dit aantal varieert naar gelang het

aantal mensen dat werkzaam is bij het SIOB of meedraait in een van de projecten.

Bedrijfsverzekeringen

Het betreft hier de schade- en brandverzekering, de reisverzekering en de bestuurs-

aansprakelijkheidsverzekering.

Telefoonkosten

De vaste telefoonkosten hebben betrekking op het aantal medewerkers dat is aangesloten op

de VOIP-oplossing. De mobiele telefoonkosten bestaan uit de afgesloten abonnementen bij

Vodafone. De kosten hebben zich volgens verwachting ontwikkeld.

Abonnementen, contributies en lidmaatschappen

Het betreft hier voornamelijk kosten voor vakliteratuur en losse aanschaf van publicaties.

Abonnementen zijn in 2014 zoveel mogelijk opgezegd vanwege de integratie met de KB.

Bankkosten, incassokosten

De bankkosten zijn in 2014 hoger uitgevallen als gevolg van het afsluiten van een bankgarantie

voor de nieuwe huurovereenkomst.

Salariskosten

Doordat het SIOB een sociaal plan voor zijn personeel heeft in het kader van de integratie met

de KB, zijn de salariskosten in 2014 hoger uitgevallen. Zo blijkt de KB een andere cao te hanteren

dan het SIOB, waardoor verschillen optreden in arbeidsvoorwaarden. Eén verschil betreft de

arbeidsduur. Op grond van het sociaal plan is dit deels afgekocht. Daarnaast is er een reservering

genomen voor het ontslag van één medewerker onder invloed van de integratie.

Uitzendkrachten, inhuurpersoneel

Het SIOB heeft in 2014 gebruikgemaakt van uitzendkrachten en inhuurpersoneel voor de functies

van administrateur, medewerker planning & control, P&O-adviseur en directeur. De kosten zijn

lager dan begroot, omdat er minder advies nodig was voor subsidieregeling digitale innovatie.

Extern advies

In 2014 zijn kosten gemaakt voor juridisch advies, begeleiding OR, ondersteuning communicatie-

functie t.b.v. de integratie en BTW-advies t.b.v. de integratie. Ook valt deelname aan het trainee-

programma van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onder deze post. Dit trainee-

programma is succesvol afgerond en afgesloten.

Accountantskosten

De accountantskosten hebben betrekking op de controle van de jaarrekening en de interim

controle. Ook de kosten voor het opmaken van de jaarrekening en het redigeren van de tekst zijn

opgenomen in deze post.

Kosten RvT

De kosten van de RvT bestaan voornamelijk uit vacatiegelden en ondersteuning. Dit is binnen

budget gebleven.

18


Reiskosten

De reiskosten bestaan uit kosten voor dienstreizen en woon-werkverkeer. De uitgaven zijn binnen

de begroting gebleven.

Opleidingskosten

Het betreft hier opleidingen voor medewerkers. De kosten zijn binnen budget gebleven.

Verwerkingskosten salarissen

Het SIOB maakt gebruik van een externe salarisverwerker. De kosten zijn binnen budget gebleven.

Arboadvies

Het SIOB heeft een contract met Achmea-vitale voor arbo-dienstverlening. In 2014 is een

RI&E-rapportage uitgevoerd. Hieraan zijn extra kosten verbonden. De totale kosten zijn binnen

budget gebleven.

Representatiekosten

Het betreft hier gewoonlijk kleine kosten, zoals het weggeven van een bloemetje bij een opening

of een fles wijn bij een receptie.

1.6 Communicatie

De beleidsverantwoordelijke informatie is verdeeld naar de onderdelen:

• basisgegevens,

• wat willen we bereiken,

• wat hebben we bereikt,

• wat heeft het ons gekost.

basisgegevens

Projecten/activiteitenOnder Communicatie vallen de volgende projecten en activiteiten:

• corporate communicatie-activiteiten (onder meer: website, digitale nieuwsbrief, social media),

• communicatie-activiteiten voor verschillende projecten (onder meer: Bibliotheek van de

Toekomst, Mediawijsheid, Bibliotheek, hart van de samenleving, Meten Maatschappelijke

Opbrengsten (MMO), Innovatieraad en Kennisdeling),

• communicatie-activiteiten voor de Leescoalitie,

• communicatie-activiteiten voor het integratietraject met de KB,

• persactiviteiten,

• organiseren van eigen evenementen en aanhaken bij relevante evenementen van anderen (denk

aan VNG-congres, landelijke dag laaggeletterdheid, de Nationale Onderwijs

Tentoonstelling (NOT) en dergelijke).

HoofddoelCommunicatie wordt gestructureerd en gecoördineerd ingezet om de strategie en activiteiten

van het SIOB te ondersteunen. Het bevordert tevens de kennisdeling met stakeholders en

samenwerkingspartners.

19


PrimairedoelgroepenHet SIOB kent de volgende primaire doelgroepen: management van openbare bibliotheken,

bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, Interprovinciaal Overleg (IPO), Raad van Cultuur (RvC),

stakeholders in de sector (VOB, Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL), KB,

Samenwerkende Provinciale serviceorganisaties Nederland (SPN), PSO’s, Vereniging van Lees-

gehandicapten (NLBB), Visio, opdrachtnemers (Stichting Aangepast Lezen (SAL), Dedicon, B.nl),

Lezersraad, partners in programma’s en landelijke politiek.

SecundairedoelgroepenHet SIOB kent de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke politiek,

erfgoedinstellingen en internationale partners.

Kengetal(len)Er zijn geen kengetallen bekend.

watwillenwebereiken

Algemenedoelstelling(en)De volgende algemene doelstellingen zijn voor Communicatie benoemd:

• het SIOB is bekend onder zijn (primaire) doelgroepen en zij weten waarvoor ze bij het SIOB

terecht kunnen,

• het SIOB heeft een consistente identiteit en imago die past bij zijn missie en doelen,

• het SIOB is aanwezig in voor hem relevante media en platforms/netwerken,

• Het SIOB is een communicatieve organisatie.

wathebbenwebereikt

GerealiseerdHet afgelopen jaar is op het gebied van Communicatie het volgende bereikt:

• geslaagd perstraject en media-aandacht voor de publicatie ‘Bibliotheek van de toekomst’;

• informatieve en spraakmakende nieuwjaarsbijeenkomst met bovenstaande publicatie;

• het verzorgen van een workshop over laaggeletterdheid en een stand op de informatiemarkt

tijdens het VNG-congres;

• verschillende activiteiten voor de campagne ‘Vaders voor Lezen’ van de Leescoalitie, waar het

SIOB deel van uitmaakt;

• een succesvol Bibliotheekcongres (waarvan het cluster BKI Kennisdeling de trekker en primaire

organisator was, ondersteund door communicatie SIOB);

• succesvolle communicatietrajecten rondom verschillende projecten, zoals Geheim Agent Aap,

Bibliotheek – hart van de samenleving en het congres Collectie Nederland in Context.

20


watheefthetonsgekost


Begroting 2014

Begroting 2014incl.

wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014


Bedrijfsvoering

Portokosten 10 10 11 -1 N

Corporate communicatie 115 67 62 5 V

Saldo 125 77 73 3 V

CorporatecommunicatieBudgetten voor communicatie-actviteiten die verband houden met de primaire taken van het

SIOB, worden verantwoord bij de desbetreffende toelichting op de taken.

De overige kosten voor Corporate Communicatie bestaan uit de hosting van de website, bijdrage

aan de Boekmanstichting, sponsering van This Week In Libraries, kosten voor transitiecommunicatie,

kosten voor het jaarverslag, vermelding in de telefoongids en licentiekosten CMS. Verder is er een

post opgenomen voor het maken van een beeldbank voor een bedrag van € 24.805.

PortokostenHier worden de kosten geboekt voor porto, koeriersdiensten en kosten die verband houden met

de postbus. De kosten zijn conform verwachting.

21


22


Verantwoording naar rol

OCW heeft vanuit zijn verantwoordelijkheid voor het openbare bibliotheekbestel het SIOB de

regie gegeven. Sinds 2012 hoort daar ook de opdrachttaak digitale innovatie bij.

Om aan zijn regietaak invulling te geven vervult het SIOB twee sturende rollen, namelijk: landelijk

regisseur en facilitator. Deze twee sturende rollen worden versterkt én mogelijk gemaakt door

een viertal andere rollen, namelijk: adviseur, expert, kennisdeler en kwaliteitsbewaker.

In dit hoofdstuk zijn de zes rollen nader onderscheiden naar activiteiten. Ook is er in lijn met het

‘SIOB activiteitenplan 2013-2014’ onderscheid gemaakt naar clusters en is de beleidsverantwoordelijke

informatie nader onderverdeeld.

De clusters bestaan uit:

• lezen, leren en informeren (LLI), waarbij aangepast lezen apart wordt toegelicht,

• beleid, kennis en innovatie (BKI).

Dezelfde onderverdeling die gebruikt is in de paragraaf ‘Communicatie’ wordt ook gebruikt voor

de beleidsverantwoordelijke informatie:

• basisgegevens,

• wat willen we bereiken,

• wat hebben we bereikt,

• wat heeft het ons gekost.

2.1 De rol van landelijk regisseur

2.1.1 Beleidsverantwoordelijke informatie

basisgegevens

Projecten/activiteitenOnder deze rol vallen de volgende projecten en activiteiten:

Onderdeel LLI:

• onderwijsdiensten;

• de Bibliotheek opschoolPO, VO en informatievaardigheden;

• de kinderjury;

2

23


• de leescoalitie;

• vaders voor lezen;

• keurmerk informatie architectuur.

Onderdeel BKI:

• visievorming;

• geïntegreerde bibliotheek;

• samenhangend collectiebeleid;

• advies collectie NL;

• collectiebeleid Jeugd in context;

• collectiebeleid Slavernij in context;

• nationale bibliotheekcatalogus;

• WO I in context;

• content en context in beeld;

• innovaties in de sector;

• innovatieagenda 2013-2014;

• innovatieraad;

• NBC+ Linken en verbinden;

• datawarehouse 2014;

• nationale bibliotheekpas;

• eMuziek.

HoofddoelVanuit zijn rol als landelijk regisseur heeft SIOB als hoofddoel landelijk beleid en innovaties te

ontwikkelen en het op afstand aansturen van de implementatie daarvan. De focus ligt bij onder-

wijsdiensten, visie, collectiebeleid en innovaties in de sector. Het SIOB heeft samen met Stichting

Lezen (penvoerder) van OCW de opdracht gekregen om de uitvoering van het programma Kunst

van Lezen te coördineren. Dit heeft onder andere betrekking op het realiseren van de programma-

lijnen BoekStart, de Bibliotheek opschool en strategische leesbevorderingsnetwerken. De

programmacoördinator wordt in 2014 rechtstreeks aangestuurd door de directeuren van het SIOB

en Stichting Lezen. Met het vertrek van de SIOB-directeur is deze taak overgenomen door de

SIOB-clustermanager LLI. De programmacoördinator krijgt per programmalijn ondersteuning van

medewerkers uit beide organisaties. Het SIOB ontwikkelt een visie op de maatschappelijke functie

van de (geïntegreerde) bibliotheek. Deze visie biedt bibliotheken handvatten voor keuzes in de

lokale omgeving. Het SIOB stelt op landelijk niveau prioriteiten en bundelt activiteiten in een

gezamenlijke innovatieagenda.

Ook werkt het SIOB aan het ontsluiten van alle analoge en digitale bronnen in bibliotheek-

collecties. Deze bronnen worden met elkaar verbonden, zodat een verrijkt aanbod ontstaat.

PrimairedoelgroepenHet SIOB kent voor de rol van landelijk regisseur de volgende primaire doelgroepen: Stichting Lezen,

het management van openbare bibliotheken, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders

(OCW, VNG, IPO, RvC, EZ, SZW), stakeholders in de sector (CPNB, Stichting Lezen & Schrijven,

VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (SAL, partners in

programma’s), opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s

(Stichting Lezen), uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties.

SecundairedoelgroepenHet SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke

politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen en internationale partners.

24


Kengetal(len)

Onderwijsdiensten in cijfers 2014 2013

Landelijke dekking Boekstart 40% 35%

Basisscholen met de Bibliotheek opschool* 2.385 1.706

Deelnemende basisbibliotheken aan de Bibliotheek opschool** 119 108

Deelnemende basisbibliotheken aan Boekstart** 159 158

Deelnemende vestigingen van basisbibliotheken aan Boekstart 810 826

Deelnemende kinderdagverblijven/peuterspeelzalen aan Boekstart* 800 580

Boekstartkoffertjes verstuurd naar bibliotheken 55.000 55.000

* BetreftlocatiesinNederland.

**Eind2013bestaaner160basisbibliotheken.


watwillenwebereiken

Algemenedoelstelling(en)De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd:

• het ontwikkelen van de digitale bibliotheek in lijn met de bepalingen in de Wsob,

• één landelijke marketingstrategie en dienstenpakket voor de invulling van educatieve functie(s)

voor het onderwijs, dat in samenwerking met bibliotheken wordt uitgerold bij scholen.

Specifieketoelichting(en)

Keurmerk informatiearchitectuur

Samen met VOB en B.NL ontwikkelt het SIOB normen voor de informatiearchitectuur bij bibliotheken.

Op basis van deze norm is door SIOB een certificeringstraject voor RFID-leveranciers ontwikkeld.

De activiteiten voor 2014 richten zich op de doorontwikkeling van (proef)certificering van

RFID-leveranciers.

Onderwijsdiensten

Het SIOB beoogt met onderwijsdiensten een aangenaam leesklimaat te creëren voor baby’s,

peuters, kleuters, jongeren en jongvolwassenen. Beleidsuitgangspunt is dat voorlezen en vrij lezen

van belang zijn voor het bereiken van een beter taalniveau. De ontwikkeling en coördinatie van

het beleid ligt bij het SIOB en Stichting Lezen, specifieker het programma Kunst van Lezen.

Hieronder volgt een toelichting op de verschillende programmalijnen.

Strategische leesbevorderingsnetwerken

De kern van Kunst van Lezen (KvL) is het opzetten van lokale en bovenlokale strategische lees-

bevorderingsnetwerken. De programmaonderdelen BoekStart en de Bibliotheek opschool worden

via die netwerken verankerd in het beleid van basisbibliotheken én hun samenwerkende partners,

waaronder lokale overheden, kinderopvanginstellingen en onderwijsinstellingen. Bibliotheken

krijgen ondersteuning bij de strategische en bedrijfsmatige omslag die nodig is om een groter

en toekomstbestendig bereik te realiseren van educatieve programma’s in het algemeen, en

BoekStart in de kinderopvang en de Bibliotheek opschool in het bijzonder.

25


Met de wetgeving per 1 januari 2015 (Wsob) is vastgelegd dat bibliotheken zich onder meer richten

op educatie. Vooruitlopend hierop voert Kunst van Lezen vanaf eind 2012 campagne voor netwerken

leesbevordering. Deze campagne is grotendeels afgerond in 2014. Via afsluitende regionale

conferenties is ingezet op het versterken en verrijken van de relaties van bibliotheken met belang-

hebbenden (kinderopvang, onderwijs, gemeente). In totaal zijn er dertien meerdaagse workshops

georganiseerd, waar in totaal honderdzestig mensen aan hebben deelgenomen. Onder hen waren

veertig bibliotheekdirecteuren. Er zijn zeven strategische conferenties georganiseerd met het

thema ‘Meer lezen, beter in taal’. Daar kwamen honderden mensen op af. Vaak werden in het

kielzog van deze conferenties kleinere lokaal georiënteerde vervolgconferenties georganiseerd.

BoekStart voor baby’s en BoekStart in de kinderopvang

Voor velen is BoekStart voor baby’s de letterlijke start van de doorgaande leeslijn. Dankzij BoekStart

voor baby’s zijn circa vijftigduizend baby’s in 2014 lid geworden van de bibliotheek (circa 40 % van

de aangeschreven baby’s). BoekStart voor baby’s betekent een ingerichte BoekStart-hoek in de

bibliotheek, waar het veilig is en waar getraind bibliotheekpersoneel klaarstaat.

Ieder nieuw babylid krijgt een aantrekkelijk koffertje met twee boekjes, een CD met liedjes en een

folder hoe ouders met hun baby kunnen lezen. Op één basisbibliotheek na doen alle openbare

bibliotheken mee aan BoekStart voor baby’s.

Als uitbreiding van BoekStart voor baby’s is in 2011 BoekStart in de kinderopvang gestart. Het doel

is kinderen in de leeftijd van nul tot vier jaar, ouders en pedagogisch medewerkers via de kinder-

opvang intensief in aanraking te brengen met boeken en (voor)lezen. Daarnaast is het doel hen te

binden aan de bibliotheek. De nadruk bij dit type Boekstart ligt vooral op pedagogisch medewerkers

en bibliothecarissen die tot leescoördinator worden opgeleid. Verder is een aantrekkelijke

lees omgeving nadrukkelijk speerpunt, evenals betrokkenheid op strategisch niveau bij de

samenwerkings partners. Dat laatste zorgt voor versnelling van borgingsprocessen. Via de

bibliotheek ontvangen geselecteerde kansrijke kinderopvanginstellingen ruim € 2.400 om doelen

te bereiken op het gebied van deskundigheidsbevordering, leesomgeving, collectie en borging.

In 2014 zijn circa tweehonderd nieuwe locaties gestart. In totaal doen nu tegen de achthonderd

kinderopvanglocaties (13%) mee aan BoekStart in de Kinderopvang via honderd basisbibliotheken

(63%). Van die achthonderd locaties zijn er rond de honderdtachtig gefinancierd door derden

(vooral gemeenten). Zij komen daarmee tegemoet aan de vraag van het SIOB om het aantal

gefinancierde locaties te matchen, zodat de slagkracht verdubbeld wordt.

De Bibliotheek op school primair en voortgezet onderwijs

Net zoals in het laatste kwartaal van 2013 heeft SPN (Samenwerkende PSO’s Nederland) de

uitvoering van de Bibliotheek opschoolvoor het primair onderwijs (PO) voor haar rekening

genomen. Een team van vier mensen geeft handen en voeten aan deze uitvoering. De project-

leider is een medewerker van portefeuillehouder Biblionet Drenthe. In navolging hiervan zal naar

verwachting in 2015 ook de Bibliotheek opschool voor het voortgezet onderwijs (VO) door SPN

worden uitgevoerd. De regie, aansturing en doorontwikkeling van de Bibliotheek opschoolblijven

taken van Stichting Lezen en SIOB.

Het beleid van de Bibliotheek opschool heeft tot doel meer kinderen met plezier te laten lezen,

zodat spelenderwijs hun taal-, lees- en informatievaardigheden verbeteren. Kritische succes-

factoren bij dit beleid zijn: expertise, enthousiasme en een goed uitgebalanceerde, aantrekkelijk

gepresenteerde collectie die aansluit bij de (school)populatie. De Bibliotheek opschoolricht zich

via een bouwstenenaanpak mede op de strategische laag van een organisatie, zodat de kans op

borging in beleid (van bijvoorbeeld gemeente, onderwijs en bibliotheek) het grootst is.

De Bibliotheek opschool VO (pilotfase) borduurt voort op de ontwikkelde bouwstenen binnen de

Bibliotheek opschool PO. Zo is de ‘monitor de Bibliotheek opschool’ doorontwikkeld voor het

voortgezet middelbaar beroepsonderwijs (vmbo). De eerste (pilot)meting is in 2014 uitgevoerd.

26


Eind 2014 is de monitor voor het eerst officieel opengesteld, de resultaten worden eind maart

2015 verwacht.

Binnen de Bibliotheek opschool kunnen leerlingen en leerkrachten gebruikmaken van vijftig

canonvensters, die vanuit een literair perspectief toegankelijk zijn gemaakt voor het onderwijs.

Door middel van het koppelen van relevante (jeugd)boeken aan de vijftig vensters, komt de

geschiedenis tot leven.

wathebbenwebereikt

GerealiseerdHet afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt:

Leescoalitie

De ‘Leescoalitie’ wordt gevormd door Stichting Lezen, SIOB, Stichting Lezen & Schrijven, CPNB en de

VOB. Samen geven zij leesbevordering een zichtbaarder profiel. Binnen de samenwerkings verband

zijn activiteiten ontplooid, waarmee de bibliotheken zich lokaal hebben kunnen presenteren, zoals

Vaders voor Lezen, de Nationale Voorleesdagen en de Kinderjury. De bibliotheken werken als

leesmotor samen met de partners in de Leescoalitie. Door de activiteiten van de Leescoalitie

kwam het Lezen in 2014 meermalen positief in het nieuws.

Vaders voor lezen

Vaders lezen aanmerkelijk minder voor dan moeders en dat is een situatie die verbeterd kan worden.

Daarom is de Leescoalitie gestart met de campagne Vaders voor Lezen, waarin o.a. het voorlees-

elftal een belangrijke plaats inneemt. De campagne richt zich onder andere op bedrijven met veel

mannelijke werknemers. Vanuit deze doelgroep hebben we enthousiaste reacties ontvangen.

Informatiearchitectuur

De openbare bibliotheken maken voor hun dienstverlening nagenoeg allemaal gebruik van

RFID-chips in hun media. De rol van deze chips in het bibliotheekproces wordt groter wanneer Inter

Bibliothecair Leenverkeer (IBL) toeneemt of wanneer het landelijk lenen breed wordt uitgerold.

Het Sectorinstituut voor Openbare Bibliotheken (SIOB) heeft geconstateerd dat het wenselijk is

leveranciers in de keten van RFID-labels te certificeren. Dit waarborgt dat labels op de juiste wijze

en met correcte data worden gevuld, overeenkomstig het Generiek Programma van Eisen RFID.

Na een marginale toets van labelleveranciers luidt de conclusie dat het wenselijk is de aanpak van

proefcertificering te wijzigen. Dit is beschreven in een tussenrapportage en voorgelegd aan de

deelnemers van de toets. De rapportage is gepubliceerd op de website van Stichting Bibliotheek.

nl. Ook is opnieuw overleg gevoerd met de Vereniging van Bibliotheek leveranciers (VvBL). Daarop

hebben audits plaatsgevonden bij leveranciers, zoals beschreven in de tussenrapportage. In de

herziene aanpak is extra aandacht besteed aan de herhaalmogelijkheden van een audit. Elke

leverancier dient door iedere auditor op exact dezelfde wijze en met dezelfde criteria te worden

beoordeeld, ook na een eventuele wisseling van auditor.

Het SIOB heeft vervolgens een proefcertificering geïnitieerd, waarin wordt onderzocht of een

opgesteld Plan van Aanpak voor RFID-certificering in de praktijk uitvoerbaar is en draagvlak heeft

bij de marktpartijen. Ook wordt nagegaan of de te certificeren partij zich houdt aan het RFID-data-

model en de toelichting daarop, zoals vastgesteld door de Vereniging van Openbare Bibliotheken

en gepubliceerd op http://stichting.bibliotheek.nl/pagina/15530.rfid-datamodel-voor-openbare-

bibliotheken.html.

27


http://stichting.bibliotheek.nl/pagina/15530.rfid-datamodel-voor-openbare-bibliotheken.html

http://stichting.bibliotheek.nl/pagina/15530.rfid-datamodel-voor-openbare-bibliotheken.html

In deze pilot zijn leveranciers uit verschillende onderdelen van de keten beoordeeld. Het SIOB

heeft certificaten uitgereikt aan degenen die in de audit positief scoren en aandachtspunten

geformuleerd voor sommigen van hen. De rapportage RFID-proefcertificering is inmiddels

afgerond en online gepubliceerd. De testtools voor het controleren van een juiste vulling van de

RFID-chip zijn getest en leveren goede resultaten. Het SIOB heeft inmiddels enkele testtools in

omloop gebracht, zodat bibliotheekorganisaties zelfstandig kunnen nagaan of de RFID-labels

correct zijn gevuld.

Verder heeft het SIOB een voorstel gedaan over hoe deze activiteiten binnen de KB hun plek

kunnen krijgen, gezien de rol die de KB heeft volgens de Wsob. Hiervoor deint nog overleg plaats

te vinden met de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken en de VOB.

Onderwijsdiensten

In 2014 is in samenwerking met Stichting Lezen de regie, aansturing en doorontwikkeling van het

programma KvL voortgezet. Daarbij wordt nauw samengewerkt met B.nl voor wat betreft de

digitale infrastructuur.

Strategische leesbevorderingsnetwerken

De in 2012 opgestelde beleidsnota ‘Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken’ is in 2013

uitgevoerd. De campagne bestaat uit een workshoptraject waaraan drie tot acht bibliotheken

tegelijkertijd deelnemen en een conferentie op provinciaal niveau. De workshops beogen de

implementatie van de programma’s ‘de Bibliotheek opschool’ en BoekStart te versnellen en te

verdiepen. Ook hebben ze tot doel het maatschappelijk draagvlak voor de bibliotheek te versterken

en relaties met samenwerkingspartners te verrijken. De workshops richten zich op directeuren van

basisbibliotheken, omdat zij de aanvoerders zijn van het leesbevorderingsnetwerk.

Het volgende is gerealiseerd:

• Uitvoering workshops binnen de Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken in de

provincies Flevoland en Gelderland;

• Afsluiting van Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken in Noord-Holland en

Gelderland met vier provinciale conferenties.

Verder zijn er diverse kleinere lokale conferenties gehouden waar Kunst van Lezen zijn medewerking

aan heeft gegeven. Ook heeft Kunst van Lezen een sessie georganiseerd op de Bibliotheekconferentie

in december in de Beurs van Berlage. Deze was met name gericht op de exploitatie van de

Bibliotheek opschool.

BoekStart voor baby’s en BoekStart in de kinderopvang

Begin 2014 is een nieuw logo gelanceerd dat aansluit bij de landelijke huisstijl van de Bibliotheek.

Reden om alle achthonderd participerende vestigingen te voorzien van nieuwe posters, banieren

en oranje BoekStartkoffertjes. In 2014 is BoekStartvoorjou! geïntroduceerd: een inspirerende digitale

folder voor ouders met onder andere boekentips voor baby’s en peuters. Dit is de opvolger van de

papieren brochure BoekStartEnverder. Naast maandelijkse Nederlandse boekentips worden er sinds

2014 op boekstart.nl ook Friese boekentips gegeven. Om tegemoet te komen aan de wens van

bibliotheken en kinderopvang om de beschikking te krijgen over digitale prentenboeken en apps,

heeft Boekstart een beleidsdocument geschreven met de titel DeBibliotheek,BoekStartendigitale

media2-4jaar.

In het kader van de campagne Vaders voor Lezen (georganiseerd door de Leescoalitie) is het

BoekStart Vader Voorleesrecord georganiseerd. In september deden vijf Bibliotheken in Nederland

mee aan dit voorleesrecord. Bibliotheek Deventer werd de winnaar.

28


Ter ere van vijf jaar Boekstart is in 2013 in Gelderland de BoekStartkaravaan gestart. Deze karavaan

heeft daarna alle provincies bezocht en eindigde het tournee in de zomer van 2014 in Zeeland.

BoekStart heeft veelvuldig deelgenomen aan diverse congressen en beurzen met een BoekStart-

stand. Steeds meer partijen zoeken de samenwerking met BoekStart op (in 2014: uitgevers,

VoorleesExpress, boekhandel, Stichting Lezen & Schrijven, Centrum Jeugd en Gezin, Digidreumes).

BoekStart is een gevestigde naam binnen en buiten de Bibliotheek en krijgt aandacht van de

landelijke pers (o.m. De Telegraaf, Metro). Uit onderzoek van CPNB in 2014 is gebleken dat ruim

10% van de Nederlanders BoekStart spontaan noemt als leesbevorderingsproject voor kinderen.


• Een nieuwe basisbibliotheek is in 2014 gestart met BoekStart voor baby’s. In totaal doen

honderdnegenenvijftig (99,4%) basisbibliotheken met ruim achthonderd vestigingen mee

(vrijwel 100%). Een basisbibliotheek doet eind 2014 nog niet mee.

• Vierentwintig nieuwe basisbibliotheken zijn in 2014 gestart met BoekStart in de kinderopvang.

In totaal zijn tegen de tweehonderd nieuwe kinderdagverblijven en peuterspeelzalen begonnen.

In totaal doen honderd basisbibliotheken (63%) mee met een kleine 800 kinderopvanglocaties (13%),

De Bibliotheek op school PO en VO

Met de monitor ‘de Bibliotheek opschool’ is in 2014 verder meetonderzoek gedaan naar leesmotivatie

en leesgedrag op school. Er lopen twee wetenschappelijke onderzoeken naar effecten van de

Bibliotheekopschool, namelijk in Den Bosch (de resultaten worden verwacht in 2015) en in de wijk

Oosterwijs in Gouda (de resultaten worden verwacht in 2016).

De cultuurhistorische canon van Nederland wordt binnen Kunst van Lezen vanuit een literair

perspectief naar het onderwijs vertaald. Er zijn ruim vijfhonderd jeugdtitels ontsloten die via

Entoen.nu geopend worden op titelniveau via Leesplein.nl. Voor jongeren 15+ zijn inmiddels

circa duizend titels ontsloten. Op het literatuurplein is bovendien een zogenaamde special rond

de canonvensters te raadplegen.


Het aantal scholen dat meedoet met de Bibliotheek opschool is in 2014 gegroeid van 1.700 naar bijna

2.400. Dit is 36% van het totaal aantal scholen in Nederland (6.649). Het aantal basisbibliotheken

dat meedoet is gestegen van 108 naar 119 in 2014, dat is 74% van het aantal basisbibliotheken (160).

De ‘Monitor de Bibliotheek opschool PO’ wordt veel gebruikt. Ruim 70.000 kinderen hebben

vragenlijsten rond leesmotivatie en leesgedrag ingevuld. Nog eens 7.000 leerkrachten en 700

leesconsulenten uit de Bibliotheek hebben dat gedaan. Dit levert een schat aan gegevens op voor

school, gemeente en bibliotheek, waardoor het programma zo goed mogelijk kan aansluiten op

de lokale wensen. Voor het onderdeel informatievaardigheden is een hele nieuwe set vragen

ontwikkeld, waardoor er beter zicht ontstaat op de stand van zaken bij een individuele school.

De ‘Monitor de Bibliotheek opschoolvmbo’ is voor het eerst in pilotvorm uitgevoerd voor zowel

lezen als informatievaardigheden.

In 2014 zijn pilots voor de Bibliotheek opschool VO gestart en grotendeels afgerond. Ook zijn er

vervolgpilots gestart. Deze nieuwe pilots richten zich op de samenwerking tussen bibliotheken en

een twaalftal vmbo-scholen op het terrein van lezen en informatievaardigheden.

De Opleiding Onderwijsspecialist VO is doorontwikkeld. Begin 2015 zullen 15 nieuwe cursisten aan

de opleiding deelnemen.

Aan de Pabo-voorleeswedstrijden deden studenten van ruim dertig opleidingen mee. Brugklassen

uit acht provincies hebben meegedaan met de voorleeswedstrijd Read2me!. De finales waren

beide in het vernieuwde TivoliUtrecht.

29


Leesbevordering/mediawijsheid

In samenwerking met het programma Kunst van Lezen heeft SIOB aan DUO Onderwijsonderzoek

gevraagd een onderzoek uit te voeren onder alle bibliotheken om inzicht te krijgen in de huidige

samenwerking tussen bibliotheken, kinderopvanginstellingen en basisscholen op het gebied van

leesbevordering en mediawijsheid. De onderzoeksrapporten (jaarpeilingen BoekStart en de

Bibliotheek opschool) zijn in maart 2014 gepubliceerd via de SIOB website. De kosten voor dit

onderzoek worden door beide partijen gedragen.

BoekStart

In 2014 heeft het SIOB in samenwerking met Mijn Kind Online de brochure ‘Spelend Leren. Digitale

media 2-4 jaar’ uitgebracht. Er komen steeds meer digitale prentenboeken voor computer en app.

Deze brochure is daarom een handreiking om medewerkers van de kinderopvang toe te rusten

aangaande verantwoord gebruik van digitale media met jonge kinderen. De brochure richt zich

ook op ouders. Basisbibliotheken en PSO’s hebben de brochure ontvangen en verder verspreid

onder hun partners.

In 2014 is gestart met het opleiden van bibliotheekmedewerkers als train-de-trainers. Zij kunnen

vervolgens op hun beurt pedagogisch medewerkers instrueren goed om te gaan met digitale

media bij de allerkleinsten. De opleiding wordt in samenwerking met Digidreumes gegeven.

De Bibliotheek opschoolprimair onderwijs

Binnen de Bibliotheek opschool ligt de focus van mediawijsheid op informatievaardigheden.

Op dit onderdeel zijn in 2014 verschillende instrumenten ontwikkeld om dit in combinatie

leesbevordering structureel te verankeren in het bibliotheekaanbod.

In 2014 is het volgende opgeleverd:

• advies over een doorgaande leerlijn informatievaardigheden, in de vorm van een leermiddelengids;

• online leermiddelengids informatievaardigheden;

• uitbreiding van de ‘Monitor de Bibliotheek opschool’met informatievaardigheden;

• lees- en mediaplan toegespitst op informatievaardigheden;

• bijscholingsmodules informatievaardigheden voor leesconsulenten op MBO en HBO niveau;

• lancering geheimagent A.A.P: een leuke en leerzame test voor de bovenbouw waarmee het

belang van informatievaardigheden kan worden aangetoond.

De Bibliotheek op school voortgezet onderwijs

Ook bij het voortgezet onderwijs ligt de focus voor mediawijsheid op informatievaardigheden.

Op dit vlak heeft dan ook in 2014 een aantal pilots plaatsgevonden. Aan de hand van de resultaten

worden de informatievaardigheidsinstrumenten verder doorontwikkeld en uitgerold.

30




Begroting 2014

Begroting 2014incl.

wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014


Lezen, leren en informeren

Onderwijsdiensten 55 55 127 -72 N

De bibliotheek opschoolPO 0 0 -23 23 V

De bibliotheek opschool VO 0 0 15 -15 N

De bibliotheek opschool, informatievaardigheden

0 35 0 35 V

De bibliotheekopschool, promotiematerialen

0 25 23 2 V

Kinderjury 0 3 3 -1 N

Keurmerk informatiearchitectuur 0 30 26 4 V

Saldo rol landelijk regisseur,onderdeel LLI

55 148 171 -24 N

Onderwijsdiensten

Onder de noemer onderwijsdiensten zijn kosten gemaakt voor de communicatie-activiteiten van

het programma Kunst van Lezen (€ 22.563), het maken van een deelconstructie producten in G!ds

(€ 18.204), het uitvoeren van de monitor Klik & Tik (€ 18.000, updaten van de monitor € 3.500),

de realisatie van een toetsingsomgeving informatievaardigheden (€ 37.000), de realisatie van een

bibliotheekopdracht voor mediamasters (€ 10.000), de opleidingen informatievaardigheden

(€ 4.000) en voor een aantal kleinere activiteiten en werkzaamheden (alle onder de € 1.000).

De Bibliotheek opschool PO/VO, informatievaardigheden en promotiematerialen

Er zijn kosten gemaakt voor onder andere brochures, cursussen en ontwikkeling materialen.

De eerder genomen voorziening voor een BTW-risico is vrijgevallen. Daardoor is er per saldo

sprake van onderuitputting van het budget.

Kinderjury

SIOB steunt de kinderjury en krijgt vanaf 2015 een grotere rol in de organisatie. De voorbereidingen

zijn in 2014 gestart.

Keurmerk informatiearchitectuur

De kosten zijn binnen budget gebleven. Kosten zijn gemaakt voor het ontwikkelen van testtools

voor RFID, zodat bibliotheken zelf kunnen controleren of de RFID-chips van de goede informatie

(volgens de norm) zijn voorzien. De begeleiding van de werkgroep normontwikkeling wordt door

een externe partij gedaan. Verder zijn er in 2014 proefcertificeringen uitgevoerd.

31


2.1.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en innovatie

watwillenwebereiken


• vervolgtrajecten naar aanleiding van de visie op de maatschappelijke functie van de

(geïntegreerde) bibliotheek; dit levert handvatten op voor bibliotheken om keuzes te maken

voor de toekomst,

• een samenhangend collectiebeleid dat fysieke en digitale collecties combineert,

• collectie Nederland in Context: het verbinden van alle collecties van openbare bibliotheken

via de Nationale Bibliotheekcatalogus (NBC+). De informatiebronnen in deze collecties worden

zodanig verbonden dat een verrijkt en op de klant afgestemde dienst ontstaat,

• innovatie in de sector (innovatieagenda): de veranderkracht van de openbare bibliotheeksector

mobiliseren door samenhang aan te brengen in innovatie. Het gaat daarbij vooral om samen-

hang tussen en prioritering van bestaande en kansrijke initiatieven. De innovatieagenda is ook

een opmaat naar een duurzaam innovatieproces voor gehele (openbare) bibliotheeksector.

Collectie Nederland in context

De activiteiten voor het collectiebeleid in 2014 richten zich op:

• Sleutelproject NBC+ (in samenwerking met B.nl, KB, NBD Biblion en Plusbibliotheken);

• Collectie Jeugd in Context;

• Collectie Slavernij in Context;

• Collectie Nl. en cocreatie;

• Dinalog (logistiek onderzoekstraject met Rijksuniversiteit Groningen en landelijke distributeurs);

• Onderzoek E-content voor openbare Bibliotheken (uitwerking WSOB met ministerie OCW);

• Werkgroep Collectieplan (WSOB);

• Landelijk Congres Collectie Nl. in Context georganiseerd door SIOB in afstemming met VOB.

wathebbenwebereikt


Visie

In 2014 is het rapport ‘BibliotheekvandeToekomst.Knooppuntvoorkennis,contactencultuur’ van

de commissie Cohen aangeboden aan minister Jet Bussemaker en de bibliotheeksector. Het

rapport is goed ontvangen door de branche en op verschillende plekken in binnen- en buitenland

is er aandacht voor geweest (onder andere tijdens het IFLA congres in Lyon en in het German

Library Magazin).

Als vervolg op het rapport is er gestart met een programma rond de Bibliotheek van de Toekomst,

bestaande uit twee projecten. Als eerste een verkenning naar het begrip ‘geïntegreerde bibliotheek’

(het samenspel tussen fysiek en digitaal). En als tweede het project ‘lokaal bibliotheekbestel’.

Hierin wordt gezocht naar verdieping van het rapport van de commissie Cohen. Ook wordt gekeken

hoe en waar de bibliotheken invulling geven aan hun kernfuncties. Beide projecten lopen door in 2015.

32


Collectie Nederland in context

Eind 2012 is het SIOB gestart met een verkenning naar het contextualiseren van de Collectie Nl.

Deze verkenning is vastgelegd in het rapport Context & Contextualisering (T. Brandenbarg en N.

Verheijen, SIOB Den Haag, maart). Dit rapport is gepresenteerd tijdens een symposium in maart

2013. Rond dit onderwerp zijn inmiddels verschillende bijeenkomsten georganiseerd en de

verslagen zijn gepubliceerd.

Binnen het programma ‘Collectie Nl. in Context’ wordt gewerkt aan verschillende projecten.

Herinrichting Veldstructuur

In opdracht van het SIOB is een verkenning uitgevoerd naar de huidige structuur van het openbare

bibliotheekveld. Public Impact heeft de analyse uitgevoerd. Tijdens een expertmeeting begin 2014 is

deze analyse door prof.H.Bossert van Public Impact gepresenteerd en toegelicht. Vertegenwoor-

digers van sleutelpartijen uit het bibliotheekveld werken deze analyse verder uit en verwerken het

in het eindrapport ‘Herinrichting Veldstructuur Openbare Bibliotheken’. Hierin zijn ook verschillende

aanbevelingen opgenomen. Op basis van deze aanbevelingen zijn gesprekken gevoerd met

verschillende sleutelfunctionarissen uit de branche. Op basis van de uitkomsten is prof. Jan de

Vuijst gevraagd een vervolgtraject te starten. In overleg met KB (stuurgroep Integratie KB/SIOB)

en het nieuwe hoofd Staf Stelstaken KB wordt na de integratie van het SIOB verder invulling

gegeven aan dit traject.

Collectie Jeugd in Context

Dit project beoogt effectieve samenhang aan te brengen tussen leveranciers van context, gericht

op doelgroep jeugd. Aan de hand van een strategisch activiteitenplan (doelgroepanalyse, uniforme

metadatering, standaardisering techniek, co-creatie, communicatie etc.) wordt toegewerkt naar

redactionele samenwerking tussen verschillende contentleveranciers. Op verzoek van de deelnemers

(contentleveranciers) aan dit project is door Sprigts een prototype ontworpen van een digitale

omgeving. Hierin kunnen de bronnen van de verschillende leveranciers in context worden

gepresenteerd. Voor het onderwerp ‘geld’ is een dummy gemaakt. Deze dummy moet gezien worden

als instrument om redactionele samenwerking te kunnen concretiseren. In de eindrapportages

van het project (verschijnt in januari 2015) wordt verslag gedaan van de behaalde resultaten en

worden aanbevelingen gedaan voor een vervolgtraject in 2015.

Slavernij in Context

Dit project beoogt effectieve samenhang aan te brengen tussen contextleveranciers rond het

thema slavernij. Dit gebeurt in samenwerking met de afdeling Bijzondere Collecties Universiteit

van Amsterdam, Openbare Bibliotheek Amsterdam, NBD Biblion en Zeeuws Archief.

Bij B.nl. is de vraag uitgezet om een widget of digitale etalage te leveren. Omdat B.nl in 2014 een

nieuwe release van de WAAS heeft uitgerold, was het voor deze organisatie niet mogelijk om in

2014 te participeren binnen het project Slavernij in Context. Het project is om die reden stopgezet.

Binnen het project Linked Open Slavernij dat binnen de Innovatieagenda vorm krijgt, worden de

technische specificaties en randvoorwaarden rond dit thema in kaart gebracht.

Collectie Nl. in Context

In de zomer van 2014 is aan Maurits van der Graaf gevraagd te verkennen waar kansen liggen

voor openbare bibliotheken op het gebied van co-creatie. Op basis van interviews met sleutel-

functionarissen binnen en buiten het bibliotheekveld en in binnen – en buitenland geeft hij vorm

aan deze verkenning. Het rapport wordt begin 2015 opgeleverd.

33


VOB strategie: sleutelproject NBC+

Het SIOB heeft in het kader van de Collectie Nl. in Context verder invulling gegeven aan het

sleutelproject NBC+ van de VOB. Dit past bij de Strategische agenda 2013-2016 die de VOB in 2012

heeft uitgebracht. Samen met coalitiepartners als B.nl, KB, NBD Biblion en Plusbibliotheken is een

drietal deelprojecten gestart:

• samenwerking & afstemming collectiebeleid;

• innovatie logistiek & distributie;

• de NBC+ over 5 jaar.

De invulling en voortgang van de drie deelprojecten zijn tijdens werkconferenties, bijeenkomsten

en ledenvergadering van de VOB gepresenteerd. SPN is als nieuwe deelnemer toegetreden.

Deze organisatie heeft een portefeuillehouder benoemd rond het onderwerp Collectie en

Interbibliothecair Leenverkeer.

Samenhangend collectiebeleid

De Zeeuwse Bibliotheken zijn een project gestart waarin centraal collectioneren op regionaal niveau

vorm krijgt. Vanuit dit project worden verbindingen gelegd met een bibliotheek in Noord-Brabant

en wordt nagegaan of centraal collectioneren ook interprovinciaal tot efficiencyvoordelen en

kwaliteitsverbetering leidt. In juni heeft een expertmeeting plaatsgevonden waarin naast de

Zeeuwse bibliotheek ook verschillende andere partijen hun lokale en regionale collectiebeleid

presenteerden. Tijdens een vervolgsessie in augustus is nagegaan welke stappen gezet moeten

worden om te komen tot een landelijk (fysiek) collectieplan. Tijdens het bibliotheekcongres in

oktober 2014, is het verslag van deze Zeeuwse pilot in een rapport formeel aangeboden aan de VOB.

(Projectrapportage: Frans van Spaandonk, Collectiebeleid voor Openbare Bibliotheken,

Plusbibliotheken, Middelburg, oktober 2014)

Innovatie distributie en logistiek

Er is in kaart gebracht hoe het IBL op verschillende niveaus (landelijk, provinciaal en lokaal) wordt

georganiseerd. Voorlopig levert dat een diffuus beeld op. Duidelijk is dat een uniforme wijze van

monitoren van werkzaamheden rond honoreren, verwerken en distribueren van IBL-aanvragen

noodzakelijk is. Op basis daarvan kan beoordeeld worden op welke wijze IBL duurzaam en

gestandaardiseerd vorm moet krijgen. SPN heeft formeel in een brief aan de minister van OCW

aangegeven dit traject op te pakken en te zorgen voor een structurele en uniforme wijze van

monitoring op regionaal niveau. Deze gegevens zal SPN aan OCW aanbieden als uitvoerings-

onderdeel van de Wsob.

De NBC+ over 5 jaar

In opdracht van het SIOB is de verkenning ‘Doorontwikkeling van de NBC+’ gerealiseerd. Deze

verkenning is op een expertmeeting van 27 mei gepresenteerd. Tijdens de discussie na de presentatie

is vooral gesproken over de betekenis van deze ontwikkelingen voor de NBC+ en de relevantie

hiervan voor de lokale bibliotheekgebruiker. De verkenning, inclusief de aanbevelingen, heeft de

directeur van de VOB in ontvangst genomen. Hiermee hebben wij een concrete bijdrage geleverd

aan de uitwerking van de VOB-strategie ‘De bibliotheek levert waarde 2012-2016’.

(Rapport: Maurits van der Graaf, Verkenning Doorontwikkeling van de NBC+, SIOB, Den Haag,

april 2014)

34


Dinalog

In samenwerking met het consortium Dinalog wordt een breed onderzoekstraject gerealiseerd,

onder aanvoering van de Rijksuniversiteit Groningen. In 2014 is het volgende gerealiseerd:

• een artikel over onderzoeksresultaten en conceptmodellen logistiek ten behoeve van het

bibliotheekveld in vakblad Informatie Professional (verschijning begin 2015),

• een presentatie op het Congres Collectie Nl.in Context.

Innovatie in de sector

In het projectplan Innovatieagenda 2013-2014 worden de geplande activiteiten als volgt samengevat:

A Overzicht creëren en bieden: het inventariseren van innovatieve initiatieven, projecten en

ideeën en behoeftes door middel van een verkenning en bijeenkomsten.

B Samenhang en verbinding: het vormen en steunen van innovatienetwerken met behulp van

diverse bijeenkomsten en een innovatieraad.

C Pilots en projecten: het (co)financieren van kansrijke initiatieven in vorm van een pilot of

opschaling van bestaande projecten.

In 2014 zijn daarvoor de volgende activiteiten ondernomen:

A Overzichtcreërenenbieden

Inventarisatie innovatieve initiatieven 2014

In het najaar van 2013 wordt het innovatieve gehalte van de Nederlandse bibliotheken voor het

eerst door Edwin Mijnsbergen geïnventariseerd. Hij maakt een lijst van vernieuwende projecten

die op lokaal of provinciaal niveau waren uitgezet. Die lijst omvat bijna honderd initiatieven. In de

zomer van 2014 wordt de lijst bijgewerkt en geactualiseerd.

De actualisering levert 58 nieuwe projecten op (waaronder ook vier ideeën uit de innovatiedoedag).

Totaal komt het aantal actieve projecten daarmee op 157. Dit jaar zijn meer organisaties vertegen-

woordigd dan vorig jaar. Minder dan tien projecten zijn in de tussentijd gestaakt, afgerond of

opgegaan in andere projecten; wel is het zo dat een aantal op een lager pitje staat.

De actualisering inventarisatie innovatie openbaar bibliotheekwerk is hier te vinden:

http://www.siob.nl/kennisbank/documenten/actualisering-inventarisatie-innovatie-openbaar-

bibliotheekwerk/item2838

Op weg naar een innovatielandkaart

In september 2014 verschijnt het artikel ‘Op weg naar een innovatielandkaart’. De Nederlandse

bibliotheekwereld kent tientallen innovatieve projecten op lokaal of regionaal niveau. Welke zijn

het meest vernieuwend en onderscheidend? Binnen de innovatieagenda verkennen we deze

vragen. In dit artikel wordt het proces en de criteria daarachter beschreven. http://www.siob.nl/

kennisbank/documenten/op-weg-naar-een-innovatielandkaart/item2753

Innovatieagenda openbare bibliotheken

De innovatieagenda in boekvorm is ontwikkeld ten behoeve van Het Nationale Bibliotheek-

congres op 6 december 2014. Dit boekje bevat artikelen over de achtergrond en behaalde

resultaten van het programma ‘innovatieagenda’ vanaf voorjaar 2013 tot nu. Daarnaast staat het

ook vol met interviews met innovatoren in de sector.

http://www.siob.nl/siob-kennisbank/de-innovatieagenda-van-de-nederlandse-openbare-biblio-

theken/item2940

35


http://www.siob.nl/kennisbank/documenten/actualisering-inventarisatie-innovatie-openbaar-bibliotheekwerk/item2838

http://www.siob.nl/kennisbank/documenten/actualisering-inventarisatie-innovatie-openbaar-bibliotheekwerk/item2838

http://www.siob.nl/kennisbank/documenten/op-weg-naar-een-innovatielandkaart/item2753

http://www.siob.nl/kennisbank/documenten/op-weg-naar-een-innovatielandkaart/item2753

http://www.siob.nl/siob-kennisbank/de-innovatieagenda-van-de-nederlandse-openbare-bibliotheken/item2940

http://www.siob.nl/siob-kennisbank/de-innovatieagenda-van-de-nederlandse-openbare-bibliotheken/item2940

B Samenhangenverbinding

Innovatieraad

De inventarisatie van innovatieve projecten is een belangrijke voedingsbodem voor het werk van

de Innovatieraad, die eind 2013 is geïnstalleerd. De oprichting van deze raad is ook een resultaat

van de ontwikkelde innovatieagenda. In de Innovatieraad hakt een commissie van innovators en

bibliotheekdirecteuren knopen door over de toekomst van innovatieve projecten. Dit gebeurt

onder voorzitterschap van Erna Winters.

Vanaf november vervangt Marina Polderman Jos Debeij. Debeij is per 1 september aan de slag

gegaan als kwartiermaker en toekomstig hoofd van de stafafdeling Bibliotheekstelsel in de KB.

De innovatieraad bestaat, naast Polderman en Winters uit: Jacques Malschaert, Theo Peeters,

Theo Meereboer en Frank Huysmans.

De raad beslist of initiatieven kunnen rekenen op (financiële) ondersteuning. Hiervoor is een

innovatiebudget beschikbaar van honderdduizend euro. Inmiddels zijn een aantal projecten

gekozen. Het is de bedoeling dat met het geld de projecten verder worden doorontwikkeld en

geborgd. Resultaten van door de raad ondersteunde initiatieven staan vermeld bij onderdeel C

‘pilots en projecten’.

De Innovatieraad werkt aan de hand van het in 2014 ontwikkelde driesporenmodel:

• Versterken: innovatieve kracht binnen organisaties of personen;

• Groeien: projecten die op kleinere schaal succesvol zijn gebleken, maar een duwtje in de rug

nodig hebben om verder te groeien;

• Inspireren: het experimenteren met volstrekt nieuwe rollen voor de bibliotheek.

Meer informatie over het driesporenmodel is te vinden op: http://www.siob.nl/kennisbank/

documenten/driesporenmodel-innovatieraad-openbare-bibliotheken/item2721

De activiteiten van de raad zijn nauw verbonden met de visie op de Bibliotheek van de Toekomst.

De vier maatschappelijke kernfuncties die daarin genoemd worden (de bibliotheek verbindt mensen

met informatie, biedt een platform voor persoonlijke ontwikkeling, staat centraal in de lokale

infrastructuur en biedt meer dan je zoekt) zijn een leidraad voor het toekennen van ondersteuning.

De raad heeft bij de beoordeling van de 150 innovatieve projecten niet alleen gekeken of ze passen

in het driesporenmodel, maar ook of ze zich bewegen binnen de domeinen mediawijsheid,

kennisdeling, community building of contextualisering van informatie. Deze en nog een aantal

andere domeinen hebben duidelijke raakvlakken met de vier hier boven genoemde kernfuncties.

Hoe sterker deze domeinen vertegenwoordigd zijn in een project, hoe groter de kans op steun.

Bijeenkomsten

De innovatieagenda heeft onder andere tot doel innovatie in de sector kracht bij te zetten.

Experimenteren en op nieuwe ideeën komen is daarbij essentieel. Dit kan allemaal op de Innovatie-

doedag: die voor het eerst is gehouden in 2012 en dit jaar met twee edities is voortgezet.

• Innovatiedoedag 21 mei 2014

Op woensdag 21 mei heeft in het kader van de Innovatieagenda de tweede Innovatiedoedag

plaatsgevonden. Veertig deelnemers van bibliotheken, maar ook van buiten de sector, komen bijeen

in Soest om nieuwe ideeën te bedenken in een unconference-vorm. Tijdens de eindpresentatie

passeren diverse plannen de revue, die uiteenlopen van een culibieb (samen eten, tuinieren, koken

en kennisdelen) en een taal- en mediawijsheidspel tot ‘Gevonden!’ waarin de bibliotheekmede-

werker met specifieke kennis en ervaring centraal staat. De resultaten zijn hier te vinden:

http://innovatiedoedag.weebly.com/

36


http://www.siob.nl/kennisbank/documenten/driesporenmodel-innovatieraad-openbare-bibliotheken/item2721

http://www.siob.nl/kennisbank/documenten/driesporenmodel-innovatieraad-openbare-bibliotheken/item2721


• Innovatiedoedag 9 december 2014

Hoe kunnen we de kerntaken van de openbare bibliotheek lezen, leren en informeren – innoveren?

Deze vraag staat centraal. Uit het hele land komen deelnemers naar bibliotheek ‘de Hallen’ in

Amsterdam. Het resultaat laat nog even op zich wachten. In het kader van ‘activering’ van

innovatie en initiatieven vindt er op 19 februari 2015 een terugkomdag plaats.

Nationale bibliotheekcongres 6 december 2014

Vanuit de innovatieagenda zijn er tijdens het Nationale bibliotheekcongres twee sessies over

bibliotheekinnovatie gehouden. Beide sessies zijn succesvol gebleken.

• In de eerste sessie geven Jos Debeij en Jens Thorhauge, voormalig CEO van de Agency for

libraries and media en directeur Library Association in Denemarken een presentatie.

• In de tweede sessie spreken Åke Nygren (StockholmPublicLibrary) en Jeroen de Boer (Biblio-

theekservice Fryslan) over ‘connected learning’. Dit thema wordt toegepast op bibliotheken

met behulp van voorbeelden uit de 21e-eeuwse ‘geletterdheid’, zoals makerspaces en het werk

van de Mozilla-foundation.

C Pilotsenprojecten

De Innovatieraad heeft in 2014 aan vijf projecten, twee ideeën en één verkenning ondersteuning

toegezegd. Voor alle projecten geldt dat in samenspraak met de raad wordt onderzocht welke

vorm van ondersteuning het meest wenselijk is. Daarnaast geeft de raad aandachtspunten mee,

zoals bijvoorbeeld het combineren of aanhaken met bestaande initiatieven. In dat kader werkt de

raad met ‘peetouders’: een van de raadsleden fungeert als aanspreekpunt en ondersteuner voor

specifieke ideeën en projecten. Daarnaast komen alle projecten minimaal een keer langs bij de

Innovatieraad om hun idee en voortgang te presenteren.

Opgestart in 2014

• Raspberry Pi (BibliotheekKennemerwaard): wil jongeren kennis laten maken met programmeren,

onderzoeken en uitvoeren van nuttige toepassingen met behulp van de Raspberry Pi.

Resultaat: Raspberry Pi is eind 2014 van start gegaan; in januari 2015 vinden de eerste

workshops plaats.

• Wijsheid in crisistijd (NoordOostBrabantseBibliotheken): gaat op zoek naar inspiratie en veerkracht

in tijden van onzekerheid, door met elkaar diepgaand in gesprek te gaan over de collectie.

Resultaat: in 2014 is een training opgezet om de successen en lessen rondom dit initiatief te

delen met andere bibliotheekmedewerkers, zodat zij een vergelijkbaar initiatief kunnen opzetten.

• Durf te vragen! (EstherValent): iemand die een vraag stelt wordt opgezocht en hij krijgt een

antwoord op basis van betrouwbare bronnen. Dit project promoot de informatieve functie van

de bibliotheek.

Resultaat: in 2014 is onderzocht hoe de invalshoek van ‘Durf te vragen!’ geïntegreerd kan

worden in het landelijk social media beleid. In 2015 wordt dit voortgezet.

• Beleef het in de bieb (BibliotheekDrachten): een concept waarmee cultureel ondernemerschap

en contextualisering in de praktijk wordt toegepast met behulp van een vragendatabase en

modules voor kennispartners, activiteiten en informatiepakketten. Dit project is eind 2014

opgestart.

• Verhaal lokaal (DOKlab): biedt een manier om gemakkelijk multimediale verhalen te vertellen met

behulp van een applicatie voor een multitouch-tafel. Daarbij kan het gaan om zowel historische,

educatieve of informatieve verhalen en actuele gebeurtenissen. Dit project is eind 2014 opgestart.

• Verkenning Online cursusplatform(DOKlab): verkennend onderzoek naar wat de wensen en

mogelijkheden zijn voor een online cursusplatform voor en door bibliotheken. Het rapport

wordt begin 2015 opgeleverd.

37


Afgerond in 2014

• Elibrary (H2Interactive): Dit project levert een businessplan en een realisatieplan op voor een

zelfstandige eLibrary (digitale bibliotheekdienstverlening in een fysieke vorm op locatie). In

2013 begon de eerste fase van het onderzoek naar haalbaarheid van een bookless library,

geïnspireerd op de Texas Library. Dit is een veel belovend project dat nu inmiddels in fase 2

verder is uitgewerkt. De praktijk voor toepassingen blijkt weerbarstig en het project heeft meer

tijd nodig om zijn meerwaarde te bewijzen. Ook zal er nog meer moeten worden aangesloten

op de behoefte bij het publiek en de bibliotheken.

• Narrowcasting (DOKlab): eind 2013 is gestart met de ontwikkeling van een landelijk gekoppeld

narrowcastingsysteem, speciaal voor bibliotheken. De ondersteuning vanuit de Innovatieagen-

da was specifiek bedoeld voor het deelproject G!ds. Bibliotheken kunnen ingevoerde gegevens

vanuit G!ds rechtstreeks doorzetten naar het narrowcastingsysteem. Daarmee wordt het

makkelijker om culturele data op digitale schermen te publiceren. Deze schermen hangen in

bibliotheekgebouwen en hun directe omgeving. Beide doelstellingen zijn bereikt. Het koppel-

vlak wordt beschikbaar gesteld voor alle bibliotheken die het landelijke narrow castingsysteem

gaan gebruiken.

• Fab the Library(BIbliotheekserviceFryslan): bibliotheekmedewerkers (van management tot

frontoffice) krijgen handvatten aangereikt om een FabLab in de bibliotheek op te nemen of te

integreren. Deze doelstelling is gerealiseerd. Bibliotheken kunnen drie modules afnemen,

waarmee zij voldoende kennis, vaardigheden en competenties vergaren om een FabLab te

realiseren. Via de FabLab maken bezoekers kennis met de principes van digitale fabricage en

open design.

De drie modules zijn opgeleverd, maar later dan verwacht. De pilot moet nog worden uitge-

voerd. Tegelijkertijd is het programma al uitgerold bij twee bibliotheekorganisaties: Zeeuwse

Bibliotheek en CODA Apeldoorn. Uit hun praktijkervaring blijkt dat de ontwikkelde program-

ma’s goed voldoen. De pilot zoals opgenomen in het projectplan wordt in het voorjaar van 2015

uitgevoerd bij Bibliotheek Smallingerland.

• Linked Open Data Slavernij (Consortium): doelstelling is te onderzoeken welke rol linked open

data kan spelen in de informatiefunctie van de bibliotheek. Ook wordt er een voorbeeld-

toepassing ontwikkeld, waarbij het thema Slavernij als kapstok dient. Er is een interface ontwikkeld

waarmee gebruikers kunnen navigeren in een interactieve datavisualisatie. De relatie tussen de

verschillende datasets is op een aantrekkelijke manier inzichtelijk gemaakt (http://lodslavernij.

mobidapt.com). Het project heeft vertraging opgelopen, omdat het lastig blijkt geschikte

datasets te ontsluiten. De KB gaat bekijken hoe de resultaat ingebed kunnen worden.

Tot slot verstrekt de Innovatieraad een bedrag om twee ideeën verder uit te werken. Deze ideeën

komen voort uit de Innovatiedoedag (21 mei). Zie de site van de Innovatiedoedag voor meer

informatie: http://innovatiedoedag.weebly.com/.

• De raad koos voor Gevonden!, omdat het de bibliothecaris in de kijker zet; de bibliothecaris

moet de bescheidenheid overwinnen en trots zijn.

Resultaat: Gevonden! gaat een pilot draaien in Theek5 met medewerkers en klanten. Verder is

het project inhoudelijk afgerond. Een aantal teamleden denkt samen met de raad verder na

over borging.

• De raad koos voor Semcobieb, omdat het een spannend experiment is: wat gebeurt er als je een

gebouw (van de bibliotheek, of al leegstaand) leeghaalt en openstelt voor mensen om hun

passie te vinden?

Resultaat: Het idee van de Semcobieb komt voort uit het gedachtengoed van Richard Semler;

bevoegdheden en verantwoordelijkheden komen bij de deelnemers te liggen. Het publiek is dus

aan zet. Rondom de passie van de deelnemers wordt kennis vergaard en een collectie opge-

bouwd. De organisatie faciliteert dit. Het projectteam wil graag door, maar kan niet voldoende

38


http://lodslavernij.mobidapt.com

http://lodslavernij.mobidapt.com


tijd investeren. Op de Innovatiedoedag is het project daarom opnieuw gepitcht,

in de hoop nieuwe teamleden te werven.



Begroting 2014

Begroting 2014 incl.

wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014


Beleid, kennis en innovatie

Visievorming 100 90 106 -16 N

Geïntegreerde bibliotheek 0 10 1 9 V

Samenhangend collectiebeleid 0 0 16 -16 N

Advies collectie NL 0 0 0 0

Collectiebeleid Jeugd in context 10 29 25 4 N

Collectiebeleid Slavernij in context

10 11 11 0

Nationale bibliotheek catalogus+ 75 75 26 49 V

WO I in context 15 0 0 0

Content en context in beeld 20 25 27 -2 N

Innovaties in de sector 0 0 6 -6 N

Innovatieagenda 2013-2014 277 242 145 97 V

Innovatieraad; semcobieb 0 3 0 3 V

Innovatieraad; gevonden! 0 3 2 1 V

NBC+ Linken en verbinden* 0 118 118 0

DataWareHouse 2014* 0 136 150 -14 N

Nationale bibliotheekpas 0 30 30 0

eMuziek 0 0 186 -186 N

Saldo rol landelijk regisseur,onderdeel BKI

507 771 849 -78 N

*Activiteitenstartenin2015

Visievorming

In het kader van de visie op de Bibliotheek van de Toekomst zijn kosten gemaakt voor het realiseren

van een brochure, het inhuren van een tekstschrijver en vormgever, en het organiseren van een

nieuwjaarsbijeenkomst. Aansluitend op de visie zijn diverse analyses gemaakt. Ook de externe

begeleiding van de commissie heeft kosten met zich meegebracht.

Content en contextualisering

De kosten van alle deelprojecten zijn binnen het totaalbudget gebleven. Kosten zijn onder meer

gemaakt voor een congres op 8 oktober, onderzoek, schrijven van rapporten en financiële

ondersteuning van de Universiteit van Amsterdam rondom het thema slavernij.

39


eMuziek

Het betreft hier de afwikkeling van kosten die door de Centrale Discotheek Rotterdam (CDR) zijn

gemaakt voor producties waar geen vergoeding van B.nl tegenover stond. Na vaststelling van de

gemaakte kosten door een externe accountant is in overleg met B.nl besloten om een deel van

deze kosten aan CDR te vergoeden. De muziekdienst biedt bibliotheekgebruikers een schat aan

informatie over albums, artiesten en genres. Nieuwe muziekstijlen kunnen ontdekt worden en de

nieuwste releases zijn te vinden. Ook zijn alle cd’s compleet streaming te beluisteren.

2.2 De rol van facilitator


basisgegevens


Onderdeel LLI

• leesbevordering;

• mediawijsheid;

• basisvaardigheden;

• mediawijsheid/laaggeletterdheid;

• bibliotheek voor varenden;

• bibliotheek voorondernemers;

• uitrol Digisterker;

• meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik);

• laaggeletterdheid;

• monitor laaggeletterdheid;

• portal basisvaardigheden.

Onderdeel LLI AL

• subsidieovereenkomst met Stichting Aangepast Lezen;

• prestatieovereenkomst met Dedicon;

• prestatieovereenkomst met CBB;

• onderzoek en ontwikkeling;

• lezersraad;

• integratiebudget openbare bibliotheken;

• marketing Aangepast Lezen;

• uitrol Aanvragen Gesproken Boeken en integratie met Stichting Aangepast Lezen;

• ketenonderzoek;

• integratiebudget Strategische toekomstverkenning;

• contributieonderzoek.

HoofddoelHet SIOB faciliteert op strategisch niveau landelijke voorzieningen (zoals het bibliotheekwerk voor

mensen met een leesbeperking) voor het vergroten van taal- en mediavaardigheid van burgers.

40


Efficiëntie en effectiviteit staan daarbij voorop. Daarmee beoogt het SIOB bibliotheekvoorzieningen

voor mensen met een leeshandicap in stand te houden en te verbeteren. Ook beoogt het SIOB

mediawijsheid te bevorderen voor alle burgers, door middel van een doelgroepgerichte aanpak.

Bij mediawijsheid voor kinderen ligt de nadruk op het aanleren van de juiste informatievaardigheden

(zoeken, vinden, verwerken en beoordelen van informatie) en bij volwassenen ligt de nadruk op

het aanleren van digitale vaardigheden.

PrimairedoelgroepenPrimair ligt de focus bij: management van openbare bibliotheken, bestuurlijke stakeholders

(OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, de

Oogvereniging), opdrachtnemers (SAL, Dedicon, CBB), Lezersraad, partners in programma’s en

landelijke politiek.

Mediawijsheid richt zich op alle burgers. Primair ligt de focus bij bestuurlijke stakeholders EZ en

SZW, uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties.

SecundairedoelgroepenHet SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken,

landelijke/lokale politiek, erfgoedinstellingen en internationale partners.

Kengetal(len)De kengetallen voor LLI AL (huidig boekjaar zijn voorlopige cijfers) zien er als volgt uit:

Huidig boekjaar Vorig boekjaar

Particuliere gebruikers* 33.778 31.120

Instellingen 682 639

682 639

Van de particuliere gebruikers is:

Jeugd (tm 17 jaar) 7.612 5.777

Volwassenen (18-64 jaar) 12.241 11.459

Senioren (65-79 jaar) 5.300 5.178

Senioren (80 jaar en ouder) 8.625 8.707

682 639

De dienstverlening voor aangepast lezenden, onderscheiden naar:

Braillelezers 7.612 5.777

Gesproken boeklezers 12.241 11.459

Abonnees kranten en tijdschriften 5.300 5.178

Collectie braille 8.625 8.707

Collectie gesproken** 7.612 5.777

Uitleningen gesproken boeken 12.241 11.459

Uitleningen brailleboeken 5.300 5.178

Uitleningen kranten en tijdschriften 8.625 8.707

* Dedoelgroepisongeveer300.000aangepastlezenden.

**Indezecijfersisnietopgenomendeca.200titelsafkomstigzijnvanstudie&vakentoegevoegdzijnaan

decollectieaangepastlezen.

41



watwillenwebereiken

Algemenedoelstelling(en)De volgende algemene doelstelling is voor dit onderdeel benoemd:

Het effectief faciliteren van initiatieven voor het vergroten van de taal- en mediavaardigheden van

alle burgers.

Specifieketoelichting(en)Leesbevordering

Leesbevordering richt zich op het vergroten van taalvaardigheid.

MediawijsheidvoorvolwassenenOpenbare bibliotheken werken samen met landelijke partners om de open leeromgeving te

benutten voor het digivaardig- en informatievaardig maken van burgers. Ook het bijscholen van

ondernemers en digibeten valt hieronder.

BibliotheekvoorondernemersBibliotheken breiden hun dienstverlening uit naar ondernemers.

DigisterkerDe uitrol van Digisterker onder tenminste tien bibliotheken wordt voorbereid.

Meet-&monitoringinstrumenten(Klik&Tik)Bibliotheken worden gestimuleerd Klik & Tik en de landelijke Klik & Tik-monitor te gebruiken.

PortalbasisvaardighedenOp de portal ‘Basisvaardigheden’ staat het volledige dienstverleningsaanbod op het gebied van

taal- en mediavaardigheden. Deze portal is het startpunt voor bibliotheken die diensten op het

gebied van basisvaardigheden willen gaan aanbieden. De portal bevat naast dit aanbod ook

voorbeelden van beleidsplannen, inspirerende best practices, filmpjes, relevant onderzoek en

promotiemateriaal.

VoorzieningenspecialedoelgroepenHet SIOB verstrekt subsidie aan Bibliotheek Rotterdam voor continuering van de Bibliotheek

voor Varenden.

42


wathebbenwebereikt


Bibliotheek voor ondernemers

De uitrol en implementatie van de Bibliotheek voorOndernemers is in 2014 belegd bij Probiblio.

De volgende resultaten zijn bereikt:

• Dertien bibliotheken zijn daadwerkelijk gestart met het organiseren van activiteiten voor

ondernemers en ZZP’ers: Kopgroep bibliotheken, OBA, Bibliotheek Den Haag, Kennemerwaard,

Maassluis, De bibliotheek (Weesp), Schiedam, IJmond Noord, West Friese Bibliotheken,

Rijn en Venen, Hilversum, Velsen en de Bollenstreek.

• Daarnaast is de website http://www.bibliotheek.nl/thema/ondernemers.html geactualiseerd.

• De toolkit op Dropbox is geactualiseerd.

Klik & Tik

In 2012-2013 is de dienstverlening bij twaalf bibliotheken gemonitord.

De monitor is 602 keer ingevuld. De monitor loopt in 2014-2015 nog door en zal dan opgenomen

worden in de educatiemonitor die de KB ontwikkelt.

Uitrol Digisterker

Door middel van de SIOB-VOB stimuleringsregeling zijn acht extra bibliotheken van start gegaan

met het programma Digisterker. In totaal bieden nu 23 bibliotheken dit programma aan.

Digitaal Hulpplein

In 2014 is in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (in het kader van de Digitale

Overheid 2017) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid gestart met het Digitaal Hulpplein. In dit

project werken verschillende partners (ECP, Seniorweb, Computerwijk, Digitale Stedenagenda,

KB, VOB en Digisterker) samen om het landelijke cursusaanbod op het gebied van digitale

vaardigheden te optimaliseren en te ontsluiten via een landelijke database (www.digitaalhulp-

plein.nl). Zo kunnen burgers met onvoldoende digitale vaardigheden gericht worden doorverwezen

naar cursussen bij hen in de buurt.

De Bibliotheek, maatschappelijk hart van de samenleving

In de zomer van 2014 zijn het SIOB en de VOB gestart met het project ‘de Bibliotheek, maatschappelijk

hart van de samenleving’. In het kader van de decentralisaties in het Sociaal Domein helpen het SIOB

en de VOB bibliotheken zich te profileren richting hun gemeente. Onder andere inspiratiesheets

over verschillende thema’s, een toolkit en een actieve lobbycampagne worden hiervoor ingezet.

Portal basisvaardigheden

De portal basisvaardigheden is verder gevuld met relevante documenten, onderzoeken, instructie-

bladen e.d. om bibliotheken te ondersteunen in het opzetten van hun dienstverlening op dit vlak.

In 2014 is aan de website extra bekendheid gegeven. Het beheer is structureel ondergebracht bij de KB.

Ook dient de portal als projectpagina voor de programmalijn ‘Bibliotheek enbasisvaardigheden’.

43


http://www.bibliotheek.nl/thema/ondernemers.html

www.digitaalhulpplein.nl

www.digitaalhulpplein.nl

Ontwikkeling landelijke programmalijn ‘de Bibliotheek en basisvaardigheden’

In 2014 is de ontwikkeling van de programmalijn ‘de Bibliotheek en basisvaardigheden’ van start

gegaan. Deze programmalijn is het sluitstuk van de doorgaande lees- en leerlijn (waaronder

programma’s als BoekStart en de Bibliotheek opschool (po en vo) vallen). Vanuit deze programma-

lijn worden bibliotheken gefaciliteerd om diensten aan te bieden op het gebied van lezen, leren en

mediawijsheid voor alle leeftijden.

Opleiding en deskundigheidsbevordering

Er zijn gedurende het jaar in vier regio’s trainingen en cursussen gegeven: ‘Beoordelen van

materialen’ (in samenwerking met het Steunpunt taal en rekenen ve) en Klik&Tik de Basis (in

samenwerking met Stichting Expertisecentrum ETV.nl). Daarnaast zijn bijeenkomsten georgani-

seerd op het gebied van gemeentebenadering, de Wet educatie en beroepsonderwijs (beiden in

samenwerking met het Steunpunt ve) en monitoring (in relatie tot de ontwikkeling van de

Monitor Maatschappelijk Functies).

Evenementen

Tijdens het VNG Jaarcongres (juni 2014) vindt het deelcongres ‘Lezen, leven, leren!’ plaats.

Hiermee wordt het belang van basisvaardigheden bij burgers onder de aandacht gebracht van alle

bezoekers. Ook hebben het SIOB en de VOB samen een stand op dit congres.

Voor de Week van de Alfabetisering wordt samen met Stichting Lezen & Schrijven de Taallunch

georganiseerd. Meer dan zestig bibliotheken nemen deel aan dit evenement; daarnaast organiseren

deze bibliotheken nog andere activiteiten.

Het SIOB is vertegenwoordigd tijdens het Festival van het Leren in september.

Tijdens het Nationale Bibliotheekcongres in december wordt de doorgaande lees- en leerlijn en de

nieuwe landelijke programmalijn gepromoot. Ook wordt een bijeenkomst gehouden met de titel:

‘Een leven lang leren in de Bibliotheek – daar zit groei in!’

Samenwerking

Er wordt structureel samengewerkt met landelijke partners zoals het Steunpunt taal en rekenen

Volwassen Educatie, Stichting Lezen & Schrijven en Stichting Expertisecentrum ETV.nl,

Stichting ECP, Seniorweb, Digitale Stedenagenda en Mediawijzer.net. Deze samenwerking zal

geïntensiveerd worden in het kader van de Wsob die per 1 januari 2015 van kracht zal zijn.

Speciale doelgroepen – Bibliotheekdiensten voor varenden

Via de Bibliotheek voor Varenden (BVV) levert de Stichting Bibliotheek Rotterdam (SBR) haar

diensten aan binnenvaartschippers, zeevarenden en expats. Over de hele wereld kunnen zij

gebruikmaken van de dienstverlening van SBR. De BVV bestaat uit drie onderdelen: expats

(751 leden en 95 scholen), zeevaart (61 rederijen, 487 schepen) en binnenvaart (900 leden).

De binnenvaartschippers kunnen gebruik maken van de collecties van alle vestigingen van

Bibliotheek Rotterdam. Daarnaast staat een netwerk van 52 bibliotheken in Nederland tot hun

beschikking. In totaal zijn er landelijk 162 ruilpunten. Deze ruilpunten (ook wel servicepunten

genoemd) bieden beperktere faciliteiten dan een bibliotheek. Alle geleende materialen worden

geregistreerd door de afdeling Varenden. De deelnemende bibliotheken ontvangen een vergoeding

voor elk geleend boek of ander materiaal.

Nederlandse rederijen kunnen een speciaal abonnement nemen voor zeevarenden. Voor hen is

een speciale collectie samengesteld. Boekenkisten worden gevuld met in totaal 40 boeken,

bestaande uit Nederlandstalige en Engelstalige boeken en luisterboeken. Op aanvraag worden

ook boeken in andere vreemde talen geleverd, met een onbeperkte uitleentermijn. De boeken-

kisten kunnen geruild worden in Nederland of in één van de twaalf omruillocaties in het buiten-

land. In een speciaal ingerichte ruimte staan continu kisten klaar voor verzending. Het transport

44


van en naar schepen en shipchandlers vindt plaats door een koerier of een medewerker van de

afdeling Varenden. Het aantal depotruilingen is in Nederland in 2013 licht gestegen.

In 2013 waren er 61 rederijen die gebruik maakten van deze diensten. Per rederij hebben meerdere

schepen een contract, in totaal 487. In 2013 werden er 1596 boekenkisten geruild. Iedere boeken-

kist bestaat uit 40 materialen. In totaal zijn er in 2013 63.840 (1596 x 40 ) materialen aan de

zeevaart uitgeleend.

Expats vormen een speciale groep. Onder deze noemer vallen particulieren, maar ook instellingen

(voornamelijk onderwijs). Zij kunnen onder voorwaarden gebruikmaken van de collectie van

Bibliotheek Rotterdam. Expats ruilen zelf of laten collecties verzenden. Dit wordt steeds kostbaarder,

waardoor het gebruik afneemt. Sinds 2011 loopt het aantal leden sterk terug, vooral omdat

scholen de verzendkosten te hoog vinden en alternatieven zoeken. Het digitaal aanbieden van

materialen (e-books) kan deze neerwaartse spiraal naar verwachting doorbreken, hoewel de

hoeveelheid titels nog beperkt is. Dit aanbod kan binnen een variant van het ‘normale’ lidmaat-

schap plaatsvinden.

Besloten is om de dienstverlening aan expats en zeevarenden per 1 januari 2015 te stoppen

vanwege de hoge kosten (administratiekosten, transportkosten en collectiekosten). De leden zijn

daarover begin 2014 ingelicht. Voor de Binnenvaart is het streven om op termijn een alternatief,

kostendekkend abonnement aan te bieden. Dat wordt naar verwachting in 2016 gerealiseerd.

Afgelopen jaar is onderzocht of floatingcollecties1 de vervoers- en vrachtkosten kunnen beperken.

Ook is bekeken of het leenverkeer en het lidmaatschap ingepast kunnen worden in de structuur

van landelijke bibliotheekpas. Door uitstel van deze landelijke pas is er vooralsnog geen oplossing.

De kosten voor het stopzetten van transport en afbouwen van lopende abonnementen zijn

minimaal. Voor wat betreft de personele invulling zijn er wat frictiekosten in 2015. Daarnaast is er

nog enige tijd (drie maanden) een beperkte administratieve last in 2015 om de dienstverlening

richting expats en zeevarenden op een goede manier te beëindigen. De subsidietoezegging

hiervoor heeft in 2014 plaatsgevonden.

1FloatingCollectionshoudtindateenboekdatdooreenlidvaneenanderebibliotheekwordtgeleend,niet

directwordtteruggestuurdnaardebibliotheekdieinprincipeeigenaarisvanhetboek.Debibliotheekblijft

eigenaar,maarhetboekstaatindekastbijdebibliotheekwaarhetisingeleverd.Opdiewijzeisdecollectie

inbeweging,wateennatuurlijkecollectievorming,grotereafwisselingintitelsvoordeklanteneneen

reductieinvervoervanboekenteweegbrengt.

45




Begroting 2014


wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014



Laaggeletterdheid 0 0 2 -2 N

Leesbevordering 5 20 16 4 V

Mediawijsheid 0 0 18 -18 N

Bibliotheek voorondernemers 50 50 37 13 V

Uitrol Digisterker 35 35 34 1 V

Positioneren openbare bibliotheken bij gemeenten

0 50 3 47 V

GO opleiding mediacoach 0 5 5 0

Digitale overheid in het voortgezet onderwijs

0 34 34 0

Projectsubsidie laaggeletterdheid

100 100 97 3 V

VNG congres 64 64 65 -2 N

Portal basisvaardigheden 30 30 4 26 V

Varenden* 259 259 259 0

Saldo rol facilitator,onderdeel LLI

543 646 575 71 V

Leesbevordering

In 2014 is gestart met de voorbereiding van de beursdeelname aan de Nationale Onderwijs

Tentoonstelling 2015. Hiervoor zijn in 2014 voorbereidingskosten gemaakt.

Mediawijsheid

De kosten hebben betrekking op het maken van brochures (€ 8.300) en een digitale meter door

Next Value (€ 4.100). Daarnaast zijn nog er nog een aantal kleine posten die betrekking hebben

op accommodatiehuur voor bijeenkomsten.

Bibliotheek voor ondernemers

Een stimuleringsregeling voor de Bibliotheek voorondernemers heeft € 30.000 gekost,

naast overige organisatiekosten.

Uitrol digisterker

Een stimuleringsregeling voor uitrol van digisterker heeft € 33.500 gekost.

Digitale overheid in het voortgezet onderwijs

SIOB ondersteunt stichting Digisterker in de uitvoering van dit project.

Projectsubsidie laaggeletterdheid

De meeste kosten zijn gemaakt voor de organisatie van de landelijke lijn basisvaardigheden

(€ 27.500 Rijnbrink, € 15.415 Probiblio en € 5.662 Servicecentrum Flevolandse Bibliotheken).

Ook is in 2014 weer een monitor bestrijding laaggeletterdheid uitgevoerd (€ 6.292),

46


VNG-congres

SIOB heeft in 2014 aan het VNG-congres deelgenomen. Organisatiekosten, sponsorbijdrage

VNG en kosten voor sprekers vallen onder deze post.

Varenden

Het betreft hier een bijdrage aan de bibliotheek Rotterdam voor de Bibliotheek voor Varenden.

2.2.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren Aangepast Lezen

watwillenwebereiken

Algemenedoelstelling(en)De producten van Aangepast Lezen brengt het SIOB binnen bereik van mensen met een lees-

beperking. Op de lange termijn beoogt Aangepast Lezen mensen met een leesbeperking volwaardig

te laten participeren in maatschappelijk en cultuur opzicht. Toegankelijkheid tot en beschikbaarheid

van materialen van Aangepast Lezen zijn van wezenlijk belang voor onze doelgroep.

Specifieketoelichting(en)De bibliotheekvoorziening

Voor het in stand houden van de bibliotheekvoorziening voor mensen met een leesbeperking richt

het SIOB zich op collectiebeleid, innovatie in de productie en distributie van producten. Ook is er

uitgebreid aandacht voor initiatieven die het bereik onder de doelgroep vergroten. Het SIOB

realiseert deze plannen in diverse projecten, in samenwerking met verschillende organisaties in

het netwerk. Om de dienstverlening zo efficiënt mogelijk te laten verlopen werken drie organisaties

samen, ieder naar hun eigen kennis en kunde: Stichting Aangepast Lezen (SAL), Dedicon en CBB.

SAL

SAL voert aangepaste bibliothecaire dienstverlening uit onder regie van het SIOB. Doelstelling van

de stichting is: het uitvoeren van de collectionerings- en klantcontactfunctie voor de landelijke

voorziening Aangepast Lezen. Dat doet zij via haar website en catalogi. Ook geeft zij voorlichting

aan plaatselijke en regionale openbare bibliotheken en werkt zij met hen samen om de doelgroep

zo goed mogelijk te bereiken.

SAL levert haar diensten via elektronische weg. Voor de tenuitvoerlegging van haar collectiebeleid

werkt SAL nauw samen met uitvoeringsorganisaties Dedicon en CBB. Zij dragen zorg voor de

vervaardiging en distributie van aangepast materiaal, zoals gesproken boeken, braille, grote-

lettertijdschriften en digitale data.

Dedicon

Dedicon produceert boeken, kranten en tijdschriften en levert deze in opdracht van SAL rechtstreeks

aan de klant. Bovendien zorgt Dedicon voor veilige opslag en back-up van Aangepast Lezen-bestanden.

Dedicon voert in opdracht van het SIOB onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten uit.

SIOB sluit ieder jaar een prestatieovereenkomst met Dedicon. Deze sluit aan op de beleidslijn uit

de meerjarige raamovereenkomst die SIOB met Dedicon heeft. De verwachting is dat de KB deze

lijn voortzet. In de prestatieovereenkomst zijn technische (producten dienst)specificaties,

productiefrequenties, productieaantallen en uitvoeringsvereisten voor het distributie- en

collectiebeleid vastgelegd. Verder zijn in 2014 een aantal researchanddevelopmentprojecten opgestart.

47


CBB

CBB produceert boeken en tijdschriften en levert die aan Dedicon voor de collectie van SAL. SIOB

sluit ieder jaar een prestatieovereenkomst met CBB. Deze sluit aan op de beleidslijn uit de meerjarige

raamovereenkomst die SIOB met CBB heeft. De verwachting is dat de KB deze lijn voortzet. In de

prestatieovereenkomst zijn technische (producten dienst)specificaties, productiefrequenties,

productieaantallen en uitvoeringsvereisten voor het distributie- en collectiebeleid vastgelegd.

Lezersraad

De Lezersraad is ingesteld om de communicatie met de achterban te vergroten en om de achterban

meer directe invloed te laten uitoefenen op het te voeren beleid en de uitvoering ervan. De Lezers-

raad werkt volgens een reglement.

Verdrag van Marrakesh

Vanuit Nederland is onder regie van het SIOB (uitvoering Dedicon) door overheid, belangen-

organisaties en producenten een verdrag tot stand gebracht voor internationale uitwisseling van

Aangepast Lezen-documenten ten behoeve van mensen met een leeshandicap.

Dit Verdrag van Marrakesh (het zogenaamde MarrakeshTreatytoFacilitateAccesstoPublished

WorksbyVisuallyImpairedPersonsandPersonswithPrintDisabilitiesvan de WIPO – WorldIntellectual

PropertyOrganization) heeft tot doel de toegang tot gepubliceerde werken te bevorderen voor

personen die blind of visueel gehandicapt zijn of anderszins een leeshandicap hebben. Het verdrag is

op 30 april 2014 door de Europese Unie ondertekend.

Niet-gebruikersonderzoek

Dit onderzoek geeft inzicht in redenen waarom mensen geen gebruikmaken van de Aangepast

Lezen-dienstverlening. Op basis daarvan kunnen de activiteiten efficiënt en effectief worden voortgezet.

Marketing Aangepast Lezen

In samenwerking met Dedicon, CBB en SAL wil het SIOB het bereik van de dienstverlening

Aangepast Lezen vergroten. Zo wordt onder andere aan de hand van de uitkomsten van het

niet-gebruikersonderzoek een campagne ontwikkeld om de dienstverlening beter bekend te

maken bij de doelgroep.

Landelijke uitrol Aanvragen Gesproken Boeken

SAL stelt een streaming collectie gesproken boeken (ruim 40.000 titels) landelijk beschikbaar

voor leden van openbare bibliotheken die een leesbeperking hebben.

Contributieheffing

Er wordt verkennend onderzoek gedaan naar contributieheffing in de keten van Aangepast Lezen.

Pilot de Bibliotheek op school Aangepast Lezen en makkelijk lezen plein

Het SIOB onderzoekt wat er nodig is om leerlingen met een leesbeperking voldoende te

ondersteunen, zodat ze in staat zijn voor hun plezier boeken te lezen.

48


wathebbenwebereikt


Debibliotheekvoorziening

Kamerbrief over bibliotheekvoorziening leesgehandicapten

In december heeft minister Bussemaker (OCW) een uitgebreide brief gestuurd aan de Tweede Kamer

over de motie van het Kamerlid Dik-Faber c.s (CU). Deze motie verzoekt de regering om met de

VNG, de VOB en de Oogvereniging in gesprek te gaan over de toegankelijkheid van informatie

voor blinden en slechtzienden. Naar aanleiding van die motie heeft het ministerie van OCW met

verschillende partijen in het veld gesproken. Hoofdconclusie van de diverse gesprekken is dat de

bibliotheekvoorziening voor personen met een leesbeperking in Nederland goed ontwikkeld is

vergeleken met andere landen. Op onderdelen is nog verbetering mogelijk, maar de minister

schrijft dat al aan die punten wordt gewerkt.

Kwaliteit

Het SIOB heeft de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken gevraagd om op basis van vorig

jaar vastgestelde kwaliteitsnormen audits uit te voeren bij SAL, Dedicon en CCB. Begin 2014 zijn de

drie organisaties officieel gecertificeerd.

SAL

Jaarlijks stelt SAL een dienstverleningsplan en een begroting op, die door SIOB wordt goedgekeurd.

De activiteiten zijn uitgevoerd conform de subsidieovereenkomst. Een uitgebreide verantwoording

over de activiteiten is te vinden in het Jaarverslag Aangepast Lezen 2014.

Dedicon

In overleg met Dedicon is de invulling van de prestatieovereenkomst licht gewijzigd, binnen de

beschikbare financiële ruimte. De afgesproken activiteiten zijn uitgevoerd conform de prestatie-

overeenkomst, die geldt als invulling van de subsidieovereenkomst.

Binnen de meerjarenprogramma’s van het onderzoeks- en ontwikkelingsbudget zijn meerdere

projecten uitgevoerd:

Programma 1 – Een testomgeving voor nieuwe producten

• Tekst naar Spraak 2014;

• Gebruiksonderzoek Computerstemmen;

• Voeljeboekje/Jumboletter en

• AVI Braille Boekjes.

Programma 2 – De Afspeelkant: Players en Apps

• Players en Apps en

• Aanvragen Gesproken Boek.

Programma 3 – Toegankelijkheid van de eBook Keten

Programma 4 – Nieuwe diensten voor meer mensen

• Actueel nieuws (ACT14);

• Lijstverbinding: inclusief Lezen voor de Lijst;

49


• Panel voor (gebruikers)onderzoek;

• Gebruikersonderzoek onder KaraokeLezers en

• Het lezen van Elektronische Kranten en Tijdschriften op online apparaten zonder beeldscherm.

CBB

In overleg met CBB is de invulling van de prestatieovereenkomst licht gewijzigd, binnen de

beschikbare financiële ruimte. De afgesproken activiteiten zijn uitgevoerd conform de prestatie-

overeenkomst, die geldt als invulling van de subsidieovereenkomst. Besloten is om in plaats van

maatwerk de productie van brailleboeken te verhogen.

Overgang naar de KB

Aan het eind van 2014 is met SAL, Dedicon en CBB een addendum op doorlopende overeenkomsten

afgesloten. Zo wordt een onverstoorde doorgang van de activiteiten bij overgang naar de KB geborgd.

Lezersraad

De samenwerking met de Lezersraad verloopt goed en constructief. De Lezersraad (LR) publiceert

haar eigen jaarverslag. Een vertegenwoordiging van de LR heeft kennisgemaakt met de directeur

van de KB. De LR heeft benadrukt dat het van belang is om direct bij de bron van digitaliserings-

projecten rekening te houden met toegankelijkheid en het betrekken van de doelgroep. De

Lezersraad heeft een aantal adviezen uitgebracht, onder andere over het collectiebeleid van

kranten en tijdschriften en over de opname van studie- en vakliteratuur in de collectie van

Aangepast Lezen. Deze adviezen zijn opgevolgd.

Subsidiering van openbare bibliotheken

In de achterliggende jaren realiseerden 537 bibliotheekvestigingen en een aantal PSO’s met subsidie

van het SIOB een aanbod Aangepast Lezen. Deze subsidieregeling is in 2014 aangepast, om de uitrol

van de nieuwe dienst Audiolezen te stimuleren. Dit is het eerdere ‘Landelijke uitrol Aanvragen

Gesproken Boek’. Veertig bibliotheken hebben dit jaar gebruikgemaakt van de subsidieregeling.

Het aantal aanvragen lag hoger.

Follow-up visierapport ‘De Wereld van aangepaste leesvormen in 2025’

Het SIOB heeft opdracht gegeven tot het schrijven van een toekomstvisie Aangepast Lezen, met

een tijdshorizon van tien tot vijftien jaar. De titel van de visie is ‘De wereld van aangepaste leesvormen

in 2025, strategische toekomstverkenning en innovatieve diensten voor toekomstige gebruikers’.

Het visierapport schetst mogelijke ontwikkelpaden voor de (door)ontwikkeling van bestaande en

nieuwe diensten voor mensen met een leesbeperking. Het is op een brede bijeenkomst aan

stakeholders gepresenteerd. In 2014 zijn in vervolgsessies een aantal onderdelen nader uitgewerkt

om tot de eerste concrete plannen voor innovaties te komen. In 2015 krijgt dit een vervolg.

Vergroten Bereik

Het SIOB blijft vanuit zijn regierol actief inzetten op intensieve samenwerking met en tussen haar

primaire ketenpartners SAL, Dedicon en CBB. Zo heeft het SIOB hen opdracht gegeven gezamen-

lijk een meerjaren-marketingbeleidsplan op te stellen en uit te voeren. De hieruit voortvloeiende

marketingcampagne is in de tweede helft van 2014 voorbereid en zal heel 2015 doorlopen onder

de naam ‘audiolezen’. De focus ligt op de doelgroepen slecht(er)zienden en dyslectici.

Niet-gebruikersonderzoek

Het SIOB heeft door het bureau Next Value een kwalitatief onderzoek laten uitvoeren. Bartimeus,

Visio, de Oogvereniging en een aantal andere partijen werkten hieraan mee. Het eindrapport ‘Als

het écht niet anders kan’ is eind juni verschenen. De inhoud is besproken met de directies van SAL,

50


CBB en Dedicon en heeft mede gediend als input voor het strategische marketingplan. Het SIOB is

tevreden over de wijze waarop NextValue dit onderzoek heeft uitgevoerd. In het rapport zijn veel

aansprekende citaten van geïnterviewden opgenomen, waardoor een rijk beeld van niet-gebruikers

ontstaat. Op basis van de bevindingen bevat het rapport diverse aanbevelingen. Die kunnen

bijdragen aan een effectieve(re) inzet van de dienst Aangepast Lezen en vergroting van het bereik.

Aanvragen Gesproken Boeken (audiolezen via de openbare bibliotheek)

Het SIOB heeft een project opgestart om de collectie gesproken boeken van stichting Aangepast

Lezen (SAL) landelijk toegankelijk te maken via de openbare bibliotheken. De bibliotheekleden die

beschikken over een verklaring leesbeperking, kunnen voortaan online of streaming boeken lezen

uit de collectie van SAL. Hiermee wordt in samenwerking met SAL, Dedicon en B.nl een belangrijk

speerpunt van het SIOB gerealiseerd: het vergroten van het bereik en integratie in het openbaar

bibliotheekwerk.

De landelijke uitrol van ‘Aanvragen Gesproken Boeken’ vormt een eerste stap in het aansluiten van

de dienstverlening van SAL op de landelijke infrastructuur. De dienst komt naar verwachting in het

voorjaar van 2015 landelijk beschikbaar. Dit is later dan gepland, als gevolg van andere prioritering

bij B.nl. Rechtstreeks aanmelden bij SAL blijft mogelijk voor bijvoorbeeld het lenen van Daisy-roms,

braille-uitgaven en kranten- en tijdschriftabonnementen. De nieuwe dienst is tijdens Het Nationale

Bibliotheekcongres gepresenteerd.

NUV

Eind 2014 is de looptijd van de ‘Regeling toegankelijke lectuur leesgehandicapten’ beëindigd.

Het SIOB en Dedicon hebben in samenwerking met een jurist van de KB een nieuwe regeling

voorbereid. Deze is door het Nederlands Uitgeversverbond goedgekeurd, onder voorbehoud

van instemming van de Groep Algemene Uitgevers en de Groep Educatieve Uitgeverijen.

Verdrag van Marrakesh

Na ondertekening van het verdrag op 30 april 2014 door de Europese Unie, heeft het SIOB zich

samen met alle betrokkenen ingezet om dit onderwerp verder op te pakken. Hiervoor is onder

meer een interdepartementale werkgroep gestart.

Contributieonderzoek dienstverlening Aangepast Lezen

De Bibliotheekwet regelt zaken over het bibliotheekstelsel, zoals de digitale bibliotheek, een

landelijke bibliotheekpas en de plek die (de stichting) Aangepast Lezen inneemt. SIOB overweegt

om contributieheffing in te voeren voor diensten Aangepast Lezen. Vergelijkbaar met de invoering

van een lidmaatschap op de digitale bibliotheek.

Het voornemen tot contributieheffing staat ook in de beleidsnotitie die het ministerie van OCW

heeft aanvaard bij de herziening van het bibliotheekstelsel in 2007: ‘Zicht op Samenwerking’. Het

SIOB heeft bureau Eiffel opdracht gegeven eerste verkenning naar contributieheffing uit te voeren.

In fase 1 is een diepgaande kwalitatieve en kwantitatieve analyse uitgevoerd naar het ledenbestand

van SAL. Daarna heeft een schriftelijk onderzoek plaatsgevonden onder leden naar het draagvlak

voor contributieheffing. Op basis van fase 1 en het aanvullende onderzoek is besloten dat invoering

van contributieheffing in 2015 niet mogelijk is. In 2015 worden voorstellen ontwikkeld om

contributieheffing vanaf 2016 (gefaseerd) mogelijk te maken.

Pilot Aangepast Lezen in de Bibliotheek op school

Begin 2014 is in samenwerking met bibliotheek Den Bosch een pilot gestart om materialen van

Aangepast Lezen aan te bieden in twee filialen van haar Bibliotheek opschool. Ook het Makkelijk

Lezen Plein (ProBiblio) is bij deze pilot betrokken. Doel is scholen te laten experimenteren en in

beeld te brengen wat het hen oplevert. Om vervolgens een vervolgaanpak te bedenken inclusief

51


kostenplaatje. In juli is deze eerste kleinschalige pilot geëindigd en is er een eindrapport gepubliceerd.

Tijdens Het Nationale Bibliotheekcongres zijn de resultaten gepresenteerd. De aanpak van de pilot

is succesvol en de reacties van alle betrokkenen zijn heel positief. Samen met bibliotheek Den Bosch

is er een plan gemaakt voor een vervolgproject in 2015. Op deze manier wordt er meer aandacht

gegeven aan zwakke lezers in de Bibliotheek opschool en wordt het aanbod voor hen uitgebreid.

Scholen krijgen zo een handvat om het leesplezier onder deze zwakke lezers te vergroten.

Nieuwe (innovatieve) diensten

In 2013 is een aantal innovatieve diensten en producten ontwikkeld. Het gaat dan met name om

hybride boeken, voelboekjes, jumboprints en ebooks die voorgelezen worden met een synthetische

stem. Implementatie in de bestaande dienstverlening van SAL blijkt op een aantal problemen te

stuiten. Om deze diensten toch zo snel mogelijk te laten testen en gebruiken door de doelgroep,

is een ‘proeftuin’ gecreëerd’(www.proefportaal.nl). Het blijft echter de bedoeling om deze

producten en diensten over te hevelen naar de bestaande dienstverlening. Voor de voelboekjes,

jumboprint en hybride boeken is dat in april 2014 gebeurd. Dat is nog niet het geval voor ebooks

die worden voorgelezen door een synthetische stem. Wel is een test afgerond met een stem die

door Dedicon is ontwikkeld.

Op basis van de kennis en (productie)ervaring die Dedicon heeft opgedaan binnen het project

Computerstemmen, is de ontwikkelde synthetische stem sterk in kwaliteit verbeterd. Dedicon zal

deze computerstem verder ontwikkelen en inzetten. Deze stem moet het mogelijk maken om

binnen het beschikbare budget tot verruiming van het aanbod te komen en sneller actuele titels

te kunnen leveren.

Opbouw collectie AVI brailleboekjes

In 2014 hebben de voorbereidingen plaatsgevonden voor de opbouw van een collectie AVI

brailleboekjes voor aanvankelijke lezertjes. Er is weinig materiaal voor deze groep beschikbaar,

terwijl thuislezen met ouders een belangrijke stimulans is. Het leesplezier en de leesvaardigheid

wordt daardoor aanzienlijk vergroot. Er is nauw overleg met Visio en Bartimeus en de Vereniging

van leesgehandicapten over de collectie, de vereiste productiespecificaties en de wensen voor

promotie van de collectie. Diverse productietesten en reproductietesten zijn uitgevoerd. Eind

2014 zijn 64 titels opgeleverd, die vanaf begin 2015 leverbaar zijn.

52


www.proefportaal.nl



Begroting 2014


wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014


Lezen, leren en informeren aangepast lezen

SAL – algemene lectuur, kranten/tijdschriften

1.552 1.557 1.571 -14 N

Prestatiecontract Dedicon 7.103 7.143 7.159 -15 N

Prestatiecontract CBB 1.210 1.355 1.347 9 V

Onderzoek en ontwikkeling 30 30 1 29 V

Vrijwilligers SAL/CBB/DEDICON 56 56 58 -2 N

Lezersraad 59 59 29 30 V

Integratiebudget Openbare Bibliotheken

392 109 156 -47 N

Innovatie Aangepast Lezen 0 0 0 0

Uitrol aanvragen gesproken boeken en integratie SAL

160 160 122 38 V

(follow-up) Pilot de Bibliotheek opschool

25 79 40 39 V

V-Smart en Iguana 0 156 75 81 V

Integratiebudget Probiblio 0 0 2 -2 N

Onderhoudskosten Webbox 1 0 0 15 -15 N

Aanschaf/uitleen Daisyplayers 0 0 3 -3 N

Integratiebudget Strategische toekomstverkenning

0 0 16 -16 N

Contributieonderzoek 15 15 12 3 V

Overige posten 99 24 1 24 V

Saldo rol facilitator,onderdeel LLI AL

10.701 10.744 10.607 137 V

Stichting Aanpast Lezen (SAL)

Deze subsidie heeft betrekking op de kernactiviteiten van SAL. Daarnaast is ten behoeve van

loon-prijsbijstelling een bedrag ontvangen van OCW, dat aan de subsidie van SAL is toegevoegd.

Prestatiecontract Dedicon

De activiteiten van Dedicon worden geregeld in het prestatiecontract. De subsidie voor de

activiteiten is aangepast met de loon-prijscompensatie.

Prestatiecontract CBB

De activiteiten van CBB worden geregeld in het prestatiecontract. De subsidie is aangepast met

de loon- prijscompensatie. Door vernieuwing van activiteiten is de bijdrage aan CBB verhoogd

met € 133.000.

Minder vraag naar maatwerk heeft ertoe geleid dat een bedrag is ingezet voor de productie van

extra brailleboeken.

53


Lezersraad

Voor vertegenwoordiging en ondersteuning van de Lezersraad worden kosten gemaakt. Zoals

voor de ambtelijk secretaris en andere vertegenwoordigers. Ook neemt de Lezersraad deel aan

studiebijeenkomsten. Een voorbeeld hiervan is deelname aan een IFLAsattelitemeeting te Parijs

voor uitgevers van materialen voor aangepast lezenden.

Integratiebudget openbare bibliotheken

€ 129.000 van het integratiebudget is besteed aan de uitrol van het project Aanvragen Gesproken

Boek (audiolezen). Ook heeft SIOB een IFLA sattelite meeting gesponsord. Thema tijdens deze

bijeenkomst is het geschikt maken van materialen voor aangepast lezenden behandelt. Verder is

er een bijdrage geleverd aan een tour door Europa, waarbij aangepast lezen onder de aandacht is

gebracht. De tour heeft geleid tot een aantal verfrissende (nieuwe) ideeën voor openbare bibliotheken.

Uitrol Aanvragen Gesproken Boeken en integratie SAL

Het project brengt de gebruikers van openbare bibliotheken met een leesbeperking zo veel als

mogelijk in contact met materialen van Aangepast Lezen.

Het project wordt in 2015 afgerond.

Pilot de Bibliotheek op school

De pilot voor Aangepast Lezen materiaal is in 2014 succesvol afgerond. De resultaten zijn aanleiding

om de werkwijze uit te rollen onder alle openbare bibliotheken.

Er is een tweede pilot opgestart. De pilot is uitgerold bij meer scholen in het basisonderwijs.

Zowel regulier als voor het speciaal basisonderwijs.

V-Smart en Iguana

De klantvriendelijkheid van de website van SAL vraagt om een totale herziening van het digitale

platform. Daarbij wordt tevens aansluiting gezocht bij een pakket dat ook bij de openbare

bibliotheken gangbaar is.

De afronding van het project vindt plaats in het najaar van 2015.

2.3 De rol van adviseur


basisgegevens

Projecten/activiteitenOnder deze rol valt de volgende activiteit:

• adviesverstrekking.

Deze activiteit is nauw verbonden met de activiteit ‘visievorming’ die hoort bij de rol van

landelijk regisseur.

54


HoofddoelVanuit een gezaghebbende en onafhankelijke positie adviseert het SIOB betrokken stakeholders

over de ontwikkeling van de sector als geheel en over specifieke thema’s.

PrimairedoelgroepenHet SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen : openbare bibliotheken, bestuurlijke

stakeholders, stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion),

opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl, Dedicon,

CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s.


watwillenwebereiken

Algemenedoelstelling(en)Het SIOB voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding

en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid

en innovatie binnen de sector.

Specifieketoelichting(en)Het adviseren van betrokken stakeholders over de ontwikkeling van de sector als geheel en over

specifieke thema’s.

wathebbenwebereikt

GerealiseerdEr is geen aanleiding geweest tot het verstrekken van adviezen aan stakeholders. Wel is de

gezaghebbende en onafhankelijke positie van het SIOB, evenals zijn expertise, benut voor

visie vorming over het bibliotheekbestel.

55




Begroting 2014


wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014



Adviesverstrekking 40 40 32 8 V

Saldo rol advies,onderdeel BKI

40 40 32 8 V

Het SIOB draagt bij aan de kosten voor FOBID € 20.800. De overige kosten hebben onder andere

betrekking op netwerkbijeenkomsten, waaronder die van SPN.

2.4 De rol van expert


basisgegevens

Projecten/activiteitenOnder deze rol vallen de volgende projecten/activiteiten:

• onderzoek;

• meten maatschappelijke opbrengst;

• consumer insight.

Onderzoeken die ten gunste van of in het verlengde van specifieke (project)activiteiten zijn

verricht, worden verantwoord bij de betreffende rol.

HoofddoelHet SIOB richt zich op voortzetting van (wetenschappelijk) onderzoek ter onderbouwing van

strategische beleidsvoornemens, door te werken aan een landelijke onderzoeksagenda en aan

trendrapporten.

PrimairedoelgroepenHet SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare

bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders

(OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio,

NBD Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers

(B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks-)partners in programma’s (Stichting Lezen).

SecundairedoelgroepenHet SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: management van overige

openbare bibliotheken, universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoeks-

partners, erfgoedinstellingen en internationale partners.

56



watwillenwebereiken


• onderzoek ter onderbouwing van strategische beleidsvoornemens;

• meten maatschappelijke opbrengst;

• verbeteren vertegenwoordiging en samenwerking bibliotheekstelsel;

• consumer insight2 : inzicht in de consument als input voor een toets van beleid en producten; er

voor zorgen dat bibliotheken voorzien worden van informatie en kennis die hen in staat stelt om te

anticiperen op ontwikkelingen in de maatschappij.

Specifieketoelichting(en)Aan de basis van SIOB-activiteiten en -beleid staat (wetenschappelijk) onderzoek. Dit onderzoek

wordt zo geprogrammeerd, dat het inzicht biedt in de effecten van beleid en activiteiten. Het SIOB

kent een landelijke onderzoeksagenda die breed wordt gedragen en landelijk richting geeft aan

onderzoek in de sector. Via onderzoek is wetenschappelijke kennis vastgelegd over de effectiviteit

en de maatschappelijke opbrengst van de bibliotheeksector.

wathebbenwebereikt


Landelijke onderzoeksagenda en zelfstandig onderzoek

• Vanuit de onderzoeksagenda zijn verschillende onderzoeken in gang gezet:

• herhaling van het onderzoek naar de bezuinigingen, in combinatie met een element van

cultureel ondernemerschap;

• onderzoek naar kennisdeling in de openbare bibliotheekbranche: in welke mate en op welke

manieren deelt men kennis met andere organisaties binnen en buiten het veld?

• onderzoek onder laaggeletterden: wat kan de bibliotheek (nog meer) voor deze doelgroep

betekenen?

• onderzoek naar ouderen (75+): wat kan de bibliotheek (nog meer) voor deze doelgroep

betekenen?

2Dedoelstellingvanhetprojectconsumerinsightishetrealiserenvaneenbetereaansluitingtussenhetaanbod

vandebibliothekenendebehoeftenvande(potentiële)gebruiker.Opdezemanierkandebranchetendensen

ontdekken,hieropinspelenenzoanticiperenopdetoekomst.Dezedoelstellingkanhetbestewordenbereikt

doortezorgenvoorefficiencyensamenwerkinginhetbibliotheekbestelophetgebiedvanonderandere

gebruikersonderzoekentezorgenvoorminderversnipperingvandegebruikteonderzoeksinstrumenten.

57


• Om samenhang, uitwisseling en synergie aan te brengen binnen de sector, is geïnventariseerd

welke onderzoeken er in 2014 zijn uitgevoerd en wat voor onderzoeksplannen er voor de

toekomst op de agenda staan. Ook branchepartners worden hierin meegenomen, zoals PSO’s.

• Op nationaal en internationaal niveau is gewerkt aan uitbreiding van het netwerk en is mogelijke

samenwerking verkend (of al in gang gezet) met:

• het Network On Libraries in Urban Space (NLUS);

• de Universiteit van Tilburg;

• de TU Delft.

Consumer insights

Ter stimulering van het project Consumer Insights (meer afstemming en samenhang in de branche

rondom gebruikersonderzoek en doelgroepsegmentatie) hebben Cubiss, ProBiblio en SIOB in

2014 hun gezamenlijke visie op dit thema gepubliceerd. Als vervolg daarop zijn verschillende

deelprojecten van start gegaan:

• doorontwikkeling van het doelgroepenmodel ‘Klant is Koningin’;

• in overleg met ProBiblio kijken naar mogelijkheden om BiebPanel landelijk op te schalen;

• op elkaar afstemmen van klanttevredenheidsonderzoeken van de verschillende PSO’s;

• het doen van deskresearch naar niet-gebruikers van de bibliotheek;

• het doen van onderzoek naar de doelgroepen laaggeletterden en senioren.

Daarnaast is onder de vlag van Consumer Insights in 2014 gestart met het schrijven van een

publicatie over de doelgroep jeugd en jongeren, op basis van onderzoeksgegevens. Daarnaast is

het vierjaarlijkse marktonderzoek gesteund van de stichting Marktonderzoek Boekenvak.

Ontwikkeling datawarehouse (DWH)

In 2014 heeft het SIOB zitting in de stuurgroep van het datawarehouse.

Meten maatschappelijke opbrengst

In 2014 wordt gewerkt aan een proefschrift over dit thema. Daarnaast is een internationaal vergelijkend

onderzoek gepubliceerd in het JournalofDocumentation. Ook is een nieuw onderzoek gestart, dat

naar verwachting in 2015 gepubliceerd zal worden. Veel tijd is gestoken in het opzetten van een

landelijk netwerk van specialisten die zich met dit thema bezig houden. Dat geldt ook voor

kennis disseminatie richting wetenschap en het veld, in de vorm van congresbezoek en opstellen

van publieksversies over onderzoeksresultaten (publicatie begin 2015).

Onderzoeksactiviteiten over de Bibliotheek opschool

• In 2014 is gewerkt aan:

• continuering (begeleiding) van promotieonderzoeken aan de Universiteit van Leiden en de

Universiteit van Amsterdam;

• begeleiding monitoring activiteiten van de Bibliotheek opschool;

• verkennen en eerste opmaat van een gedeelde onderzoeksagenda met partners uit de

Leescoalitie.

Educatiemonitor

in 2014 zijn in afstemming met het veld drie themamodules ontwikkeld waarmee de educatieve

functie van bibliotheken kan worden gemonitord. Er is een pakket aan functionele eisen opgesteld

en aan de hand daarvan is een aanbieder geselecteerd voor technische ontwikkeling en beheer.

Als gevolg van het integratietraject met de KB en het beleggen van openbare-bibliotheektaken in

deze nieuwe organisatie, heeft het offertetraject eind 2014 tijdelijk stilgelegen. Dit wordt in 2015

weer opgepakt.

58




Begroting 2014


wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014



Onderzoek 95 71 81 -11 N

Meten maatschappelijke opbrengst

40 40 51 -11 N

Consumer insight 100 100 61 39 V

Educatiemonitor 70 49 25 24 V

Bibliotheken en privacy 0 17 20 -3 N

Landelijke onderzoeksagenda 80 80 59 21 V

De Bibliotheek op school 15 100 100 0

Logistiek 15 0 0 0

Saldo rol facilitator,onderdeel BKI

415 456 397 59 V

Onderzoek

In 2014 is een onderzoek bekostigd naar het gebruik van de bibliotheek door ouderen (€ 30.000).

Een terugkerend onderzoek is het consumentenonderzoek van de boekenbranche, waarin SIOB

met onder andere stichting Lezen en CPNB deelneemt (€ 18.150). Verder zijn er kosten gemaakt

voor een publicatie ‘Buiten de boeken’(€ 5.000) en een door Cubiss uitgevoerd onderzoek naar

kennisdeling in de branche (€ 12.600).

Meten maatschappelijke opbrengsten

Het betreft hier de ondersteuning van het traject Meten maatschappelijke opbrengst, waaronder

advisering, kennisdeling en organisatie van een colloquium door Cubiss (€ 24.509). Deze kosten

hebben onder andere betrekking op het ontwerpen van een programmastijl, het realiseren van

publicaties, het maken van uitnodigingen en banners voor het colloquium en onderzoek naar de

maatschappelijk waarde van de bibliotheek (door Vulpselab). Ook is er een meting gedaan naar de

samenwerking van bibliotheken met scholen (€ 4.158).

Consumer insight

In 2014 zijn kosten gemaakt voor de publicatie ‘Jeugd en jongeren fase 2’ (€ 24.756), deskresearch

naar niet-gebruikers van de bibliotheek (€ 18.512), brochures en publicaties.

Educatiemonitor

De Rijnbrinkgroep levert een coördinator voor het inbedden van de monitoring maatschappelijk

functies (€ 22.405).

Bibliotheken en privacy

Cubiss inventariseert bij bibliotheken hoe het staat met privacybescherming in het kader van de

Wet Bescherming Persoonsgegevens (€ 19.981).

Landelijke onderzoeksagenda

Uit dit budget zijn onder meer de kosten betaald voor inventarisatie van de landelijke onderzoeksagenda.

Daarnaast is er een onderzoek gedaan naar cultureel ondernemerschap in de bibliotheeksector.

59


De Bibliotheek op school

Het betreft hier een bijdrage aan B.nl voor aanpassingen aan de infrastructuur van het project de

Bibliotheek opschool.

2.5 De rol van kennisdeler


basisgegevens


• kennisdeling;

• biebtobieb;

• KNVI 2013.

HoofddoelHet SIOB bevordert en stimuleert kennisdeling binnen de bibliotheeksector. Hij voorziet daarom

in een kennis- en innovatieplatform.


bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders

(OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio,

NBD Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers

(B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s (Stichting Lezen).

SecundairedoelgroepenHet SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: management van overige

openbare bibliotheken, universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoeks-

partners, erfgoedinstellingen en internationale partners.

60



watwillenwebereiken

Algemenedoelstelling(en)Het SIOB stimuleert kennisdeling binnen de bibliotheeksector.


wathebbenwebereikt


Programmaplan Kennisdeling

Het veld heeft veel te winnen bij de juiste kennis en kennisdeling. Door kennis op de juiste manier

in te zetten leren bibliotheken van elkaar en kunnen zij een efficiencyslag maken. Alleen de sector

zelf kan de juiste slagkracht bewerkstelligen voor een toekomstbestendig bibliotheekbestel.

Met dit uitgangspunt is er eind 2014 een programmaplan Kennisdeling voor het openbaar

bibliotheekbestel opgesteld. Dit plan zorgt er voor dat de komende jaren op doelmatige wijze

diverse activiteiten voor kennisdeling worden ontplooid. Het programma Kennisdeling wil zo een

optimale omgeving schippen om kennis en kennisdeling te activeren. Daaruit vloeit namelijk

voort dat mensen en organisaties zich ontplooien en werken aan innovatie en transformatie van

producten en diensten. Het programma richt zich onder andere op kennis die bijdraagt aan de

ontwikkelingen rondom ‘de bibliotheek van de toekomst’ (en de vijf kernfuncties).

Het programma Kennisdeling is zo ingericht dat het kennis ontsluit, kennisdeling stimuleert en

kennis en mensen verbindt. Binnen de bibliotheeksector vindt lokale, regionale en landelijke

samenwerking plaats op alle niveaus. Kennisdeling binnen en tussen partijen wordt gestimuleerd.

Als het gaat om concrete en gerichte kennisdeling ligt de focus op experts, en als het gaat om het

faciliteren van kennisdeling ligt de focus op het management.

Het Nationale Bibliotheekcongres

Sinds 2010 is er een landelijk congres waar de openbare bibliotheken kennis uitwisselen en op

doen. Op dit congres ontmoeten directeuren, managers en domeinspecialisten elkaar. Keynotes,

workshops en besprekingen wisselen elkaar af. In de wandelgangen en tijdens het avondprogramma

is er ruime gelegenheid om met collega’s bij te praten en nieuwe contacten te leggen.

Op 10 december 2014 vond het bibliotheekcongres plaats in de Beurs van Berlage. Nieuw dit jaar

was dat het programma werd samengesteld op basis van ingediende voorstellen uit het veld. Met

zevenhonderd deelnemers, negentig sprekers, de aanwezigheid van prinses Laurentien en

minister Bussemaker (OCW), en het bibliotheekcongres als trending topic kan het congres zeer

geslaagd genoemd worden. Veel reacties loven de inhoud, organisatie en locatie. Een mooi

vertrekpunt voor de komende jaren.

61


Biebtobieb

Biebtobieb is een digitaal platform waar openbare bibliotheekprofessionals worden gefaciliteerd

en gestimuleerd om te komen tot uitwisseling en (co)creatie van kennis en ervaringen, (co)creatie

en realisatie van (innovatieve) ideeën en bibliotheekoverschrijdende samenwerking en afstemming.

Het SIOB ontwikkelt en onderhoudt Biebtobieb samen met SPN. Inmiddels maken ruim drieduizend

bibliotheekprofessionals gebruik van dit platform en zijn acht (provinciale) moderatoren actief.

Biebtobieb is genomineerd als beste site in de categorie ‘Social’ bij de Splashawards 2014. We zijn

nipt tweede geworden. Een website van Greenpeace heeft uiteindelijk gewonnen.

Een expertmeeting in november heeft nieuwe inzichten opgeleverd over het functioneren van het

platform en de verdere doorontwikkeling.

Tijdens Het Nationale Bibliotheekcongres hebben we Biebtobieb gepresenteerd.

Ten slotte hebben we het afgelopen jaar onze samenwerking met de SPN verstevigt. In 2015 scherpen

we de onderlinge afspraken aan op het gebied van verantwoordelijkheden, financiën en moderatie.

Kennisbank

De kennisbank is gelanceerd in 2010. In de loop der jaren is er een wildgroei ontstaan aan documenten

en publicaties. In 2014 zijn de plaatsingscriteria voor de kennisbank aangescherpt, de database is

opgeschoond en de vindbaarheid van documenten is verbeterd (aanscherping trefwoorden en

doorontwikkeling zoekmachine). De database bevat nu relevante documentatie die direct te koppelen

is aan SIOB-onderzoek en -activiteiten. In 2015 wordt deze database geintegreerd met de KB.

Bibliotheekmonitor

Voor de doorontwikkeling van de Bibliotheekmonitor is eind 2014 besloten een pas op de plaats te

maken vanwege het integratietraject met de KB. Wel heeft er een content- en thema-inventarisatie

plaatsgevonden.



Begroting 2014


wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014



Kennisdeling 5 5 8 -3 N

Biebtobieb 40 88 67 20 V

Het Nationale Bibliotheekcongres 150 150 167 -17 N

Biebmonitor en kennisbank 30 30 14 16 V

Saldo rol facilitator, onderdeel BKI

225 273 256 17 V

62


Kennisdeling

Het betreft hier een aantal kleine posten, waaronder een workshop kennisdelen (€ 1.433) en de

huur van opslagruimte voor beursmaterialen (€ 1.210).

Biebtobieb

Het betreft hier de kosten voor onderhoud van BiebtoBieb, het leveren van een landelijke moderator

en de levering van technische ondersteuning.

Het Nationale Bibliotheekcongres

Eind 2014 is Het Nationale Bibliotheekcongres gehouden. SIOB draag bij in de exploitatiekosten.

Kosten betreffen zaalhuur, catering, organisatiekosten, verzekeringen etc.

Bibliotheekmonitor en kennisbank

Het betreft hier aanpassing van de websites en hostingkosten.

2.6 De rol van kwaliteitsbewaker


basisgegevens

Projecten/activiteitenOnder deze rol valt de certificering van bibliotheken.

HoofddoelHet SIOB bevordert en bewaakt de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel als geheel. Dit

doet hij door middel van certificering van bibliotheken (www.bibliotheekcertificaat.nl). Het SIOB

behoudt een overall regierol in het kwaliteitstraject, onder andere via zijn bestuurlijke rol binnen

de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken (SCOB). Daarnaast bevordert en bewaakt hij de

kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel door actief toe te zien op het in stand houden van de

in 2012 gerealiseerde infrastructuur voor opleidingen.


bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW,

VNG, IPO, RvC, EZ, SZW), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, KB, SPN, PSO’s), opdrachtnemers

(SAL, Dedicon, B.nl), partners in programma’s, uitvoeringsorganisaties en landelijke educatieve

organisaties.

63


www.bibliotheekcertificaat.nl


watwillenwebereiken


• Certificering van bibliotheken en in stand houden van een actueel opleidingsaanbod.


OpleidingHet SIOB ziet actief toe op het in stand houden van de in 2012 gerealiseerde infrastructuur voor

opleidingen, zodat een actueel opleidingsaanbod gewaarborgd is.

CertificeringHet SIOB bevordert en bewaakt de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel als geheel.

Dit doet zij door certificering van bibliotheken in het algemeen en op specifieke aspecten.

wathebbenwebereikt

NieuwenormEen werkgroep heeft begin 2014 een normvoorstel voor de derde certificeringsronde van openbare

bibliotheken afgerond, met de titel ‘Zichtbare waarde’. Dit zogenoemde certificeringskader is

aangeboden aan het bestuur van de Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB) die op 16 mei zijn

akkoord gaf. Vervolgens is het op 12 juni ter goedkeuring aan de Algemene Leden Vergadering van

de VOB (ALV) voorgelegd. Op deze ALV zijn de leden van de VOB unaniem akkoord gegaan met

deze nieuwe certificeringsnorm. Op 16 juli 2014 is de door de VOB vastgestelde norm voorgelegd

aan de commissie voor Onderwijs, Cultuur en Sport van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

Op 9 oktober 2014 is deze commissie akkoord gegaan met de nieuwe certificeringsnorm.

De nieuwe norm heeft veel gevolgen voor het auditproces. Inhoudelijk zijn de normelementen

aangepast, maar ook de aanpak is veranderd. Nieuwe is de zelfevaluatie die voorafgaat aan de

audit, het afnemen van de audit door twee auditoren met een verschillend profiel (een expert en

een peer) en de afronding van het proces met ‘het verhaal van de bibliotheek’.

Voor deze nieuwe certificeringsronde is een profielschets gemaakt voor de functie van auditor. Op

basis daarvan zijn nieuwe auditoren geworven en contracten met bestaande auditoren verlengd.

Tijdens drie opleidingsdagen is de nieuwe norm behandeld, zowel inhoudelijk als qua aanpak. In

2014 zijn vijf bibliotheken met succes tegen de nieuwe norm geaudit. De eerste reacties op de

nieuwe aanpak zijn positief.

Om bibliotheken te ondersteunen in de voorbereiding op de audit is een ‘zelfevaluatiewijzer’

gemaakt. Deze zelfevaluatie is onderdeel geworden van het certificeringsproces en wordt door de

bibliotheek zelf opgesteld. Het doel van de zelfevaluatie is om op compacte wijze de situatie te

beschrijven waarin de bibliotheken zich bevindt. Het gaat in eerste instantie om terugkijken naar

de laatste audit (wat is er gedaan met de analyses en aanbevelingen) en het beschrijven van de

huidige situatie. Tegelijk is het logisch dat een zelfevaluatie ideeën los maakt die voor de toekomst

64


van de bibliotheek relevant zijn. Daarom wordt bibliotheken gevraagd uitdagingen en dilemma’s

te formuleren die relevant zijn voor de ontwikkeling van de bibliotheek. Dit wordt door de auditoren

meegenomen in de voorbereiding van de audit.

Als gevolg van de nieuwe norm is SCOB gestart met het wijzigen van al haar documenten en

(communicatie)uitingen. Zo is de procedure-beschrijving op de website aangepast en zijn de

standaard brieven herzien. Naar verwachting zijn alle aanpassingen in het eerste kwartaal van

2015 afgerond, met als sluitstuk een vernieuwde en eigentijdse website.

Ter afsluiting van de vorige certificeringsronde zijn in 2014 nog vijf audits afgenomen. Ook zijn in

2014 nog een aantal besluiten genomen op basis van audits uit 2013. In totaal zijn het afgelopen

jaar vijftien bibliotheekorganisaties gecertificeerd, waarbij twee onder voorbehoud.

In het kader van de eigen kwaliteitsbewaking vraagt SCOB elke bibliotheek na een audit om mee

te werken aan een enquête over het auditproces. Hoe heeft de bibliotheek het gehele proces

ervaren? Waar kunnen verbeteringen worden doorgevoerd? Wat is overbodig? Waar liggen

tekortkomingen? Dit onderzoek wordt uitgevoerd door onderzoeksbureau IVA van de Universiteit

van Tilburg. In 2014 heeft IVA een afsluitende rapportage gemaakt over de tweede certificerings-

ronde. Hieruit blijkt dat bibliotheken bijzonder tevreden zijn over het auditproces. In de periode

2010-2013 hebben alle bibliotheken waar een audit is uitgevoerd een uitnodiging gehad om mee

te doen aan het evaluatieonderzoek. Ruim 97% van de aangeschreven bibliotheken heeft meegedaan.

Dankzij dit hoge responspercentage ontstaat een waardevol inzicht in hoe bibliotheken certificering

waarderen en waar verbeteringen mogelijk zijn. Dit stelt SCOB in staat om de goede punten vast

te houden en waar nodig verbeteringen door te voeren. Veel van de genoemde verbeterpunten

zijn al verwerkt in de nieuwe norm, andere punten worden in de komende periode aangepakt.

De planning voor 2015 is nagenoeg klaar. Met drie bibliotheken wordt nog gezocht naar een

geschikte auditdatum. Van een aantal bibliotheken is de auditdatum verschoven naar 2016. Twee

bibliotheken zijn uitgenodigd voor een audit, maar hebben aangegeven die af te slaan. Hierover is

het bestuur van de VOB ingelicht, aangezien certificering voorwaardelijk is voor het lidmaatschap

van de VOB.

De certificering van RFID-leveranciers wordt toegelicht in paragraaf 2.1.2.



Begroting 2014


wijzigingen

Jaar-rekening

2014

Saldo2014



Certificering bibliotheken / certificering 3e ronde

100 148 130 18 V

Saldo rol kwaliteitsbewaker,onderdeel LLI

100 148 130 18 V

Certificeringbibliotheken/certificering3erondeDe stichting Certificering Openbare Bibliotheken krijgt van het SIOB een bijdrage voor de organisatie-

kosten. De auditkosten worden met ingang van de nieuwe ronde door de bibliotheken zelf betaald.

65


66


Aldus vastgesteld het jaarverslag SIOB 2015 (bestuursverslag en jaarrekening) op 30 maart 2015.

Directie

Prof. Dr. Valerie Frissen

DirecteurSIOB

Raad van Toezicht

Mr. Frank de Grave

VoorzitterRaadvanToezichtSIOB

Drs. Josje Calff

LidRaadvanToezichtSIOB

Hans van Velzen

LidRaadvanToezichtSIOB

Vaststelling3

67


Jaarrekening


68

Balans 2014

4.1 De balans per 31 december 2014, na resultaatverwerking

ACTIVA (in euro’s) Huidig boekjaar Vorig boekjaar

I Immateriële vaste activa 0 0

II Materiële vaste activa 0 24.772

III Financiële vaste activa 0 0

Totale vaste activa 0 24.772

I Voorraden 0 0

II Vorderingen 40.177 120.916

III Effecten 0 0

IV Liquide middelen 7.794.259 7.872.014

Totale vlottende activa 7.834.436 7.992.931

Totale activa 7.834.436 8.017.703

PASSIVA (in euro’s) Huidig boekjaar Vorig boekjaar

I Algemene reserve 399.291 115.972

II Bestemmingsreserves 0 0

III.a Bestemmingsfonds OCW Aangepast Lezen 0 0

III.b Bestemmingsfonds OCW algemeen 0 0

III.c Bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012 5.297.862 5.297.862

III.d Bestemmingsfonds OCW algemeen 2013-2016 694.748 278.927

IV Overige bestemmingsfondsen 0 0

Totale eigen vermogen 6.391.901 5.692.761

Totale voorzieningen 64.839 301.003

Totale langlopende schulden 25.916 0

Totale kortlopende schulden 1.351.780 2.023.939

Totale passiva 7.834.436 8.017.703

4

69


4.2 Grondslagen

4.2.1 Algemene grondslagen

AlgemeenDe jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Richtlijn 640 organisaties-zonder-winst-

streven en de vereisten vanuit het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies instellingen

2013-2016 van OCW.

Activiteiten Het SIOB, statutair gevestigd te Den Haag, heeft volgens de oprichtingsakte tot doel: Vanuit de

kernfuncties Lezen, Leren en Informeren het stelsel van Openbare Bibliotheken te bewaken en

bevorderen. Zij investeert alleen zeer gericht in zaken die op landelijk niveau van belang zijn. Het

SIOB beoogt hiermee de versterking van het maatschappelijk belang, de positie en het functioneren

van (digitale) Openbare Bibliotheken.

Continuïteit In september 2012 is door OCW besloten subsidie toe te kennen aan het SIOB voor de periode

2013-2016. Voor de jaren 2015 en 2016 heeft OCW hieraan een ontbindende voorwaarde inzake de

bibliotheekwetgeving verbonden. Inmiddels is de Wsob in werking getreden waardoor het

voorwaardelijke karakter vervalt. Hiermee is de subsidiëring voor de jaren 2015 en 2016 vervallen.

In de Wsob zijn de taken die het SIOB vervult in het kader van Digitale Innovatie, evenals de

stelseltaken gericht op samenhang, verbinding en efficiency geïntegreerd met de taken van de

KB. In de waardering van de activa en passiva is rekening gehouden met het beëindigen van de

activiteiten van het SIOB per 1 januari 2015. Ultimo 2014 zijn de benodigde statutenwijzigingen

hiertoe gepasseerd bij de notaris. Hierbij is de stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken

formeel in liquidatie en is de KB benoemd als vereffenaar.

FinanciëlepositieDe financiële positie van het SIOB is goed. Alle tegoeden van het SIOB zijn direct opeisbaar. OCW

heeft besloten dat het gevormde bestemmingsfonds OCW 2010-2012 in 2014 mag worden ingezet.

Verdere bevoorschotting c.q. termijnbetalingen aan subsidieontvangers of leveranciers volgt het

tempo van bevoorschotting door OCW waardoor er geen liquiditeitstekort in de loop van het jaar

kan ontstaan. In 2014 is tevens de eindbeschikking frictiekosten 2013 ontvangen hierdoor is de

balanspost die hiermee verband houdt vrijgevallen ten gunste van het resultaat.

WNTVoor de toelichting in de jaarrekening is uitgegaan van de Wet normering bezoldiging topfunctio-

narissen publieke en semipublieke sector zoals deze zal komen te luiden nadat het wetsvoorstel

Aanpassingswet in werking is getreden. Op het moment van het opmaken van de jaarrekening is

het wetsvoorstel wel door de Tweede Kamer, maar nog niet door de Eerste Kamer aangenomen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft een mededeling in de

Staatcourant gepubliceerd dat voor het kalenderjaar 2013 de WNT zal worden gehandhaafd als

ware het bij de Eerste Kamer aanhangige wetsvoorstel Aanpassingswet WNT in werking getreden.

Op 26 februari 2014 heeft BZK het normenkader WNT gepubliceerd. Dit normenkader is toegepast.

70


4.2.2 Grondslagen voor waardering van activa en passiva

AlgemeenDe waardering van activa en passiva en de bepaling van het saldo vinden plaats op basis van

historische kosten, tenzij in de onderstaande toelichting anders is vermeld.

MateriëlevasteactivaDe materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van lineaire

afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur (tot 1 januari 2015). Per deze

datum is de boekwaarde van alle materiële vaste activa € 0.

Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, waar nodig onder aftrek van een

voorziening voor oninbaarheid. De voorziening wordt bepaald op grond van een individuele

beoordeling van de openstaande vorderingen.

AlgemenereserveDe algemene reserve bestaat uit een deel van de in het verleden behaalde positieve resultaten.

Dotatie aan de algemene reserve vindt plaats naar rato van de eigen inkomsten ten opzichte van

de totale inkomsten. Naast deze reguliere dotatie is ook het vrijgevallen deel van de vergoeding

frictiekosten 2013 toegevoegd aan de algemene reserve aangezien hier geen terugbetaalverplichting

tegenover staat.

BestemmingsreservesEen door het bestuur aangebrachte beperking in de reserves wordt aangeduid als

bestemmingsreserve.

BestemmingsfondsenEen eventuele onderbesteding van de ontvangen subsidies wordt in het desbetreffende boekjaar

gedoteerd aan het bestemmingsfonds. Het resultaat wordt met de resultaatbestemming toegevoegd

aan het bestemmingsfonds van OCW, de algemene reserve of een bestemmings reserve.

Door OCW is besloten om de bestemmingsfondsen OCW en Aangepast Lezen aan te wenden voor

het doel in de subsidieperiode 2013-2014, waarvoor aan het SIOB een vierjaarlijkse instellingssubsidie

2013-2016 is verleend, dan wel aan eventuele frictiekosten, die ontstaan bij de fusie met de KB. Een

niet besteed deel wordt opgenomen in de bestemmingsreserve ‘restant subsidie OCW 2010-2012’.

Onttrekkingen aan de bestemmingsreserve ‘restant subsidie OCW 2010-2012’ mogen plaatsvin-

den bij zowel een positief als een negatief exploitatieresultaat. Indien aan het eind van de periode

2013-2014 een positief saldo resteert, dient het saldo toegevoegd te worden aan het bestemmings-

fonds OCW ultimo 2016.

VoorzieningenVoorzieningen worden gevormd voor verplichtingen die op de balansdatum bestaan en waarvan

de omvang op betrouwbare wijze is te schatten.

71


MandaatregelingDigitaleInnovatie

OCW heeft de directeur van het SIOB gemandateerd om de opdrachttaak Digitale Innovatie

uit te voeren. Het gevolg hiervan is dat het SIOB namens OCW subsidie zal verlenen aan B.nl. Dit

betekent voor het SIOB een nieuwe manier van werken, waarbij ze voor wat betreft het uitvoeren

van de subsidietaak is onderworpen aan onder meer de Algemene wet bestuursrecht. Het SIOB

heeft inmiddels een eerste maal subsidie verleend aan B.nl. Hiermee geeft het SIOB op dit

moment volop invulling aan zijn subsidietaak.

4.3 Toelichting op de balans

4.3.1 Vaste activa

(in euro’s) Inventarissen Computer-apparatuur

Totaal

Stand per 1 januari 2014

Aanschaffingswaarde 60.699 81.917 142.616

Cumulatieve afschrijvingen -40.466 -77.378 -117.844

Boekwaarden 20.233 4.539 24.772

Mutaties

Investeringen 2014 15.739 15.739

Afschrijvingen -20.233 -4.539 -24.772

Afschrijving op investeringen 2014 -15.739 -15.739

Saldo -20.233 -4.539 -24.772

Stand per 31 december 2014

Aanschaffingswaarde 60.699 97.656 158.355

Cumulatieve afschrijvingen -60.699 -97.656 -158.355

Boekwaarden 0 0 0

Afschrijvingspercentages* 10% 33,30%

*InverbandmetdeopheffingvanhetSIOBper31-12-2014isallevasteactivaafgeschreven.

72


4.3.2 Vlottende activa

(in euro’s) 31-12-2014 31-12-2013

Debiteuren 27.740 75.892

Overige vorderingen en overlopende activa 12.437 45.024

40.177 120.916

Debiteuren

Debiteuren 27.740 124.692

Voorziening dubieuze debiteuren 0 -48.800

27.740 75.892

Overige vorderingen en overlopende activa

Nog te ontvangen / vooruitbetaalde bedragen 12.437 45.024

12.437 45.024

Liquide middelen

Liquide middelen 7.794.259 7.970.787

Gelden onderweg 0 -98.773

7.794.259 7.872.015

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de stichting. Er is een bankgarantie afgesloten

voor de huur van het pand aan de Koninginnegracht.

4.3.3 Eigen vermogen

(in euro’s) 2014 2013

Algemene reserve

Stand per 1 januari 115.972 114.481

Resultaatverdeling

Toevoeging resultaat 283.319 1.491

Stand per 31 december 399.291 115.972

De toevoeging van het resultaat is als volgt berekend:

Overige inkomsten (€ 169.822) / Totale inkomsten (€ 15.852.206) * Exploitatieresultaat

(€ 699.140) = € 7.490. Ook is de vrijval van de voorziening frictiekosten ad € 275.829 toegevoegd

aan de algemene reserve aangezien hier geen terugbetaalverplichting tegenover staat.

73


(in euro’s) 2014 2013

Bestemmingsfonds OCW Aangepast Lezen

Stand per 1 januari -- 561.209

Toevoeging aan bestemmingsreserve restant subsidie -- -561.209

Stand per 31 december -- --

Dit betreft het bestemmingsfonds waarop een overschot van de subsidie voor Aangepast Lezen is

opgenomen. In 2013 is de reserve vrijgevallen ten gunste van de bestemmingsreserve restant

subsidie OCW 2010-2012.

(in euro’s) 2014 2013

Bestemmingsfonds OCW algemeen

Stand per 1 januari -- 4.736.653

Toevoeging aan bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012 -- -4.736.653

OCW 2010-2012 -- --

Toevoeging vanuit bestemmingsfonds OCW frictiekosten -- --

Resultaatverdeling

Toevoeging resultaat -- --


In 2013 is de bestemmingsreserve OCW algemeen vrijgevallen ten gunste van de bestemmings-

reserve restant subsidie OCW 2010-2012.

(in euro’s) 2014 2013

Bestemmingsfonds restant subsidie OCW 2010-2012

Stand per 1 januari 5.297.862 --

Toevoeging vanuit bestemmingsreserve OCW -- 561.209

Aangepast Lezen

Toevoeging vanuit bestemmingsfonds OCW frictiekosten -- 4.736.653

Stand per 31 december 5.297.862 5.297.862

Het saldo van het bestemmingsfonds algemeen per 31 december 2013 is tot stand gekomen door

toevoeging vanuit de bestemmingsfondsen Aangepast Lezen en Algemeen op basis van de

beschikking datum 25 november 2013 van OCW. In 2014 zijn er geen dotaties of onttrekkingen

geweest. Samen met de KB zijn er voorstellen gemaakt voor gerichte inzet van dit bestemmings-

fonds die in lijn zijn met de subsidievoorwaarden, hierover wordt in 2015 een besluit genomen.

74


(in euro’s) 2014 2013

Bestemmingsfonds OCW algemeen 2013-2016

Stand per 1 januari 278.927 --

Resultaatverdeling

Toevoeging resultaat 415.821 278.927


Het saldo van het bestemmingsfonds algemeen per 31 december 2014 is tot stand gekomen door

toevoeging van het resultaat 2014 na aftrek voor toegestane dotatie aan de algemene reserve.

4.3.4 Voorzieningen

(in euro’s) 31-12-2014 31-12-2013

Voorziening frictiekosten

Stand per 1 januari 301.003 --

Afboeking -236.164

Opboeking 301.003


Per ultimo 2014 zijn er beperkte verwachte frictiekosten. De pensioenverplichtingen zijn verantwoord

onder kortlopende schulden (afdrachten 2015) en langlopende schulden (afdrachten 2016). Het

saldo per 31-12 bestaat uit een voorziening voor afkoop verlofuren wat nog niet is gerealiseerd in

het boekjaar 2014 en een post van € 50.000 die wordt aangehouden voor de doorlopende kosten

van de stichting totdat deze helemaal is opgeheven (naar verwachting kan de stichting eind 2016

helemaal worden opgeheven, tot die tijd is de stichting in liquidatie met de KB als vereffenaar).

4.3.5 Langlopende schulden

(in euro’s) 31-12-2014 31-12-2013

Pensioenverplichtingen langer dan 1 jaar

Stand per 1-1 -- --

Opboeking 25.916

Stand per 31 december 25.916 --

Het betreft hier de pensioenverplichtingen langer dan 1 jaar. In 2016 vindt de afdracht plaats.

75


4.3.6 Kortlopende schulden

(in euro’s) 31-12-2014 31-12-2013

Crediteuren 231.997 123.546

Belastingen en premies sociale verzekeringen 126.250 59.552

Overige schulden en overlopende passiva 993.533 1.840.841

1.351.780 2.023.939

(in euro’s) 31-12-2014 31-12-2013

Belastingen en premies sociale verzekeringen

Loonheffing 121.646 43.399

Pensioenen* 4.604 16.153

126.250 59.552

*OpbasisvandeloongegevensiseenberekeninggemaaktvoordeteverwachtenafdrachtaanhetPOBover2014.

(in euro’s) 31-12-2014 31-12-2013

Overige schulden en overlopende passiva

Vooruit ontvangen subsidie Frictiekosten -- 275.829

Nog te betalen projectkosten 128.992 223.740

Reservering vakantiegeld en -dagen 13.973 89.562

Nog te betalen bedragen (pens.premie) 48.120 98.585

Gelden onderweg 22.937 --

Overige verplichtingen 779.511 1.153.125

993.533 1.840.841

VooruitontvangensubsidieFrictiekosten De vooruit ontvangen subsidie Frictielasten bestaat uit het verschil tussen de ontvangen subsidie

van € 1.170.100 en de gerealiseerde kosten van € 894.272. In 2014 is de subsidie vastgesteld door OCW

op € 1.170.100 zonder terugbetaalverplichting. Het bedrag is derhalve vrijgevallen in het resultaat.

76


(in euro’s) 31-12-2014 31-12-2013

Verloopoverzicht Mandaatregeling Digitale Innovatie

Stand per 1 januari -- 21.237

Betaalde looncompensatie 2012 -- -18.284

Looncompensatie 2012 t.b.v. SIOB -- -2.953

Ontvangen van OCW 17.270.393 17.270.393

Subsidieverlening aan B.nl -17.249.401 -17.249.401

Betaalde looncompensatie aan B.nl, 2014 -20.177 -19.351

Looncompensatie 2014 t.b.v. SIOB -815 -1.641

Terug ontvangen van B.nl -- --


(in euro’s) Jaarschijf 2012 Jaarschijf 2013 Jaarschijf 2014

Gemandateerd aan het SIOB door OCW -17.249.401 -17.249.401 -17.249.401

Ontvangen loonbijstelling -18.284 -19.351 -20.177

Ontvangen van OCW -17.267.685 -17.268.752 -17.269.578

Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2012 17.249.401 -- --

Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2013 18.284 17.268.752 --

Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2014 -- -- -17.269.578

Nog te betalen / terug te ontvangen door het SIOB

-- -- --

(in euro’s) Jaarschijf 2012 Jaarschijf 2013 Jaarschijf 2014

Verantwoording afgelegd door B.nl Ja Nee Nee

Vastgesteld door het SIOB Ja Nee Nee

Vastgesteld door OCW Nee Nee Nee

77


(in euro’s) 31-12-2014

Overige verplichtingen

Advies voor meten maatschappelijke opbrengst 20.121

Subsidie voor Aanvragen Gesproken Boeken, fase 1 12.000

Subsidie voor Aanvragen Gesproken Boeken, fase 2 39.000

Opmaak beeldbank 24.805

Communicatie voor lokale fysieke infrastructuur 22.234

Buca uitrol AGB 119.000

Bijdrage voor digitale overheid op scholen, VO 33.500

Informatievaardigheden 38.420

Marketing aangepast lezen 85.000

Onderzoek ouderen en bibliotheken 30.032

Overig 355.399

779.511

4.3.7 Niet uit de balans blijkende verplichtingen

HuurverplichtingenHet SIOB heeft een huurovereenkomst voor de huisvesting aan de Koninginnegracht 14 te Den Haag.

De jaarlijkse kosten bedraagt € 95.300. Het contract loopt tot 1 mei 2015, waarna het eindigt

vanwege de overgang van het SIOB naar het gebouw van de KB. Ten behoeve van het gehuurde

pand is een bankgarantie afgegeven van € 31.325. De huurkosten van 2015 zijn opgenomen als

verplichting. Met de verhuurder is overeengekomen dat er geen verrekening van servicekosten

meer plaats zal vinden zodat de overeenkomst na overdracht van het pand kan worden beëindigd.

Het SIOB heeft een contract met Veenman voor printers en kopieermachines. De contracten zijn

begin 2011 ingegaan, met een looptijd van 72 maanden. De kosten bedragen ca. € 13.000 per jaar.

Het contract is per 1.1.2015 overgenomen door de KB.

OverigeverplichtingenHet SIOB heeft een overeenkomst met Universiteit van Amsterdam over de bijzondere leerstoel

Bibliothekenwetenschap. De benoemingstermijn loopt van 1 september 2010 tot en met

1 september 2015. De kosten bedragen ca. € 43.000 per jaar. Deze overeenkomst is per 1.1.2015

overgegaan naar de KB.

78


79


BATEN (in euro’s) Huidig boekjaar Begroting Vorig boekjaar

Directe opbrengsten

Publieksinkomsten totaal 0 0 0

Sponsorinkomsten 0 0 0

Overige inkomsten 169.822 89.146 87.745

Indirecte opbrengsten

Indirecte opbrengsten 0 0 0

Totale opbrengsten 169.822 89.146 87.745


Structurele subsidie OCW 14.775.558 14.762.589 14.728.132

Structurele subsidie provincie 0 0 0

Structurele subsidie gemeente 0 0 0

Structurele subsidie ander orgaan dan OCW, provincie, gemeente

0 0 0

Niet-structurele subsidies/bijdragen

Overige subsidies/bijdragen uit publieke middelen

1.189.294 797.193 1.683.704

Overige bijdragen uit private middelen 0 0 0

Totale subsidies/bijdragen 15.964.852 15.559.782 16.411.836

Totale baten 16.134.674 15.648.928 16.499.581

Exploitatierekening 2014

5.1 De (categoriale) exploitatierekening

5

80


LASTEN (in euro’s) fte (aantal) Huidig boekjaar

Begroting Vorig boekjaar


Waarvan vast contract, beschikking instellingssubsidie*

2,1 189.020 240.425 169.101

Waarvan vast contract, digitale innovatie* 0,5 251.553 266.709 265.718

Waarvan tijdelijk contract* 1,8 163.992 208.590 37.565

Waarvan inhuur** 0,5 97.490 54.617 107.733

702.055 770.340 580.117


Beheerlasten materieel, beschikking instellingssubsidie

-7.641 53.386 16.413

Beheerlasten materieel, digitale innovatie 335.602 355.821 354.500

Totale beheerlasten 4,8 1.030.016 1.179.547 951.030

Activiteitenlasten personeel

Waarvan vast contract, beschikking instellingssubsidie

6,2 657.893 561.949 842.637

Waarvan vast contract, digitale innovatie 1,6 65.522 69.470 69.212

Waarvan tijdelijk contract 5,4 569.483 486.432 190.382

Waarvan inhuur 1,4 149.113 127.367 251.376

Subtotaal activiteitenlasten personeel 16,4 1.442.011 1.245.218 1.353.607

Activiteitenlasten materieel 13.090.167 13.301.290 13.165.335

Totale activiteitenlasten 19,4 14.532.178 14.546.508 14.518.942

Frictielasten

Frictielasten -54.550 0 894.271

Totale frictielasten -54.550 0 894.271

Totale lasten 15.507.644 15.726.055 16.364.243

Saldo rentebaten/-lasten 72.110 77.127 145.080

Saldo bijzondere baten/lasten 0 0 0

Exploitatieresultaat 699.140 0 280.418

Resultaatbestemming

Bestemmingsfonds OCW 415.821

Alg. reserve 283.319

81


5.2 Grondslagen voor de resultaatbepaling

AlgemeenBaten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden

slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen die hun oorsprong

vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken

van de jaarrekening bekend zijn geworden.

VergelijkendecijfersVanaf het boekjaar 2013 is door OCW voorgeschreven om de categoriale exploitatierekening

te hanteren.

BatenDe baten betreffen directe exploitatieopbrengsten en de toegezegde subsidies van OCW.

De subsidies worden toegerekend aan het jaar waarin de prestaties zijn verricht.

PensioenlastenDe vennootschap is aangesloten bij het bedrijfstakpensioenfonds voor Openbare Bibliotheken.

De door het fonds verzorgde pensioenregeling is een toegezegd-pensioenregeling op basis van

een middelloonregeling. Deze toegezegd-pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een

toegezegde-pensioenregeling op basis van een toegezegde-bijdrageregeling. Dit is gebeurd, omdat

de stichting in geval van een tekort geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen

anders dan voor hogere toekomstige premies. Het pensioenfonds heeft per oktober 2014 een

dekkingsgraad van 114% (Eind 2013: 116%). Op grond hiervan worden de komende jaren, naast de

reguliere premies, geen additionele premies verwacht.

BeheerlastenpersoneelenmaterieelDe beheerlasten personeel worden bepaald op basis van historische kostprijs en toegerekend aan

het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Tot de beheerlasten worden gerekend alle personele

en materiële lasten die samenhangen met het beheer van de organisatie (overheadlasten).

AfschrijvingenAfschrijvingen worden berekend op basis van de geactiveerde waarden met inachtneming van de

geschatte levensduren van de betreffende activa. In verband met de opheffing van het SIOB per

31-12-2014 zijn alle activa per ultimo 2014 afgeschreven. Resterende activa gaan tegen € 0 boekwaarde

mee naar de KB.

ActiviteitenlastenpersoneelenmaterieelDe activiteitenlasten personeel worden bepaald op basis van historische kostprijs en toegerekend

aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Tot de activiteitenlasten behoren de lasten die

direct samenhangen hangen met de activiteiten van de organisatie.

82


5.3 Toelichting op de exploitatierekening

(in euro’s) Begroting 2014 Realisatie 2014 Realisatie 2013

Directe opbrengsten

Overige inkomsten

Inkomsten uit detachering 79.146 78.141 79.985

Mediawijsheid -- 6.000 --

Bieb to bieb 10.000 10.000 --

Onderwijsdiensten -- 28.500 --

Content en context in beeld -- 11.020 --

Uwv premie -- 34.271 --

Overig -- 1.890 7.760

89.146 169.822 87.745



Structurele subsidie OCW

Reguliere subsidie BIS 14.762.589 14.775.558 14.728.132

Aangepast Lezen -- -- --

14.762.589 14.775.558 14.728.132


Niet-structurele subsidies / bijdragen

Overige subsidies / bijdragen uit publieke middelen

Subsidie uitvoering digitale innovatie 697.193 652.678 689.433

Subsidie frictiekosten -- 466.616 894.271

Subsidieproject laaggeletterdheid 100.000 70.000 100.000

797.193 1.189.294 1.683.704

*In2013is€190.787,–gereserveerdvoorboetegeldeninhetkadervantoepassingvandeRegelingVervroegde

Uitdiensttreding.Debelastingdienstheeftdeboetealsnietontvankelijkverklaard.OCWheeftinhaar

beschikking478885van28januari2013defrictievergoedingvastgesteldop€1.170.100.Frictiekosten

2014zijntenlastevanhetresultaatgebrachtendesubsidievoorfrictiekostenisvrijgevallen.Namelijkhet

beginsaldo€275.828en€190.787.

83


LASTEN (in euro’s) Begroting 2014 Realisatie 2014 Realisatie 2013

Lonen, salarissen, sociale lasten en overige personeelslasten

Lonen 900.000 1.034.265 1.022.952

Sociale lasten 156.800 174.550 166.405

Pensioenpremie 110.000 153.479 180.424

Overige personeelslasten 848.758 590.984 563.942

2.015.558 1.953.278 1.933.723

Gemiddeld aantal werknemers

Gedurende het jaar 2014 was het gemiddeld FTE 18,87 (in 2013 18,9).

Zonder rekening te houden met het parttimepercentage bedroeg het aantal werknemers 22.

Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector

Naam: Mevr. V. Frissen

Functie: Directeur-bestuurder

Dienstverband: 1 oktober 2013 tot en met 31 december 2014

Realisatie 2014

Beloning: 66.300

Belastbare vaste / variabele onkostenvergoeding: --

Beloning op termijn: --

Per 1 oktober 2013 is mevr. V.A.J. Frissen als directeur-bestuurder in functie getreden bij het SIOB

op interim-basis. Inzet tot 30-6-2014 heeft plaatsgevonden via TNO Delft, daarna is de inzet, tegen

een lager uurtarief gecontinueerd buiten TNO om. Voor het SIOB is de WNT van toepassing. De

maximumvergoeding voor een topfunctionaris is € 230.474. In de kamerbrief 2013-0000063589

geeft de minister richtlijnen aan voor een maximum uurtarief indien sprake is van externe inhuur

(in plaats van een dienstverband). Ook in de rijksbegrotingsvoorschriften (http://rbv.minfin.

nl/2014/modellen/verantwoording/3-60-bijlage-externe-inhuur) wordt hier naar verwezen. In de

richtlijn en de rijksbegrotingsvoorschriften is opgenomen dat het maximumtarief van € 225

(exclusief BTW) wordt gehanteerd. Dit maximumtarief is in overeenstemming met de WNT.

Instroom / uitstroom / doorstroom

Instroom 3

Uitstroom 1

Doorstroom 0

Leeftijd o.b.v. afspiegelingsbeginsel

< 25 0

26 – 35 5

36 – 45 10

46 – 55 4

56 – 65 3

> 65 0

Medewerkers

Mannen 7

Vrouwen 15

Totaal 22

Contracten

Bepaalde tijd 10

Onbepaalde tijd 12

Totaal 22

Dienstverbanden

Fulltimers 10

Parttimers 12

Oproepers 0

84


http://rbv.minfin.nl/2014/modellen/verantwoording/3-60-bijlage-externe-inhuur

http://rbv.minfin.nl/2014/modellen/verantwoording/3-60-bijlage-externe-inhuur

De berekening van dit uurtarief in relatie tot de WNT is opgenomen in de kamerbrief

(2010-0000366415). Rekening houdend met dit maximumtarief en rekening houdend met een

inzet van 1 dag in de week is de maximum beloning binnen de WNT € 93.600. De realisatie ligt

ca. 30% lager dan de WNT-norm.

Pensioenregeling

Voor medewerkers is een individuele pensioenregeling afgesloten bij het Pensioenfonds

Openbare Bibliotheken. Het betreft een toegezegde bijdrageregeling.


Overige personeelslasten

Inhuur derden 704.158 463.765 448.793

Kosten integratie KB -- 22.515 --

Opleidingen / bijscholing 27.000 22.537 23.482

Reis- verblijfkosten 70.000 55.160 49.379

Overig 47.600 27.007 42.288

848.758 590.984 563.942

De lonen en salarissen en overige personeelskosten zijn als volgt toegerekend aan de beheer- en

activiteitenlasten:


Beheerlasten personeel en materieel

Beheerlasten personeel 848.758 1.030.016 580.117

Beheerlasten materieel 409.207 327.961 370.913

1.257.965 1.357.977 951.030

Totaal beheerslasten

Activiteitenlasten personeel 1.166.800 1.442.011 1.353.607

2.424.765 2.799.988 2.304.637

De Raad van Toezicht bestaat in 2014 uit de volgende personen:

Raad van Toezicht Aantreden Aftreden

De heer mr. F.H.G. de Grave, voorzitter 01-02-2010 --

Mevrouw drs. J.S. Calff, lid 01-02-2010 --

De heer J.H.M. van Velzen, lid 01-02-2010 --

De Raad van Toezicht (RvT) vergadert vier maal per jaar, onder meer om het jaarplan met bijbeho-

rende begroting goed te keuren en het jaarverslag en de jaarrekening vast te stellen. Ook worden

diverse beleidsdocumenten behandeld, zoals de bestuursrapportages waarin de directie verant-

woording aflegt over de voortgang van (voorgenomen) activiteiten.

De taakverdeling, de werkwijze en de omgang van de RvT met de directie zijn opgenomen in de

Akte van Oprichting (2009), onder de artikelen tien, elf, twaalf en dertien.

De vacatievergoeding voor de leden van de RvT past bij het karakter van het SIOB en bedraagt op

jaarbasis € 5.000. De vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van het SIOB. Ook de

vacatievergoeding voor de voorzitter van de RvT past bij het karakter van het SIOB en bedraagt op

jaarbasis € 12.500.85


(in euro’s) Vastcontract

Tijdelijkcontract

Inhuur Subtotaal Beheer-lasten

Totaal


Lonen, sociale lasten en pensioenpremies

440.573 163.992 604.565 604.565

Overige personeelslasten 97.490 97.490 327.961 425.451

440.573 163.992 97.490 702.055 327.961 1.030.016

Activiteitenlasten personeel

Lonen, sociale lasten en pensioenpremies

723.415 569.483 1.292.898 1.292.898

Overige personeelslasten 149.113 149.113 149.113

723.415 569.483 149.113 1.442.011 1.442.011

1.163.988 733.475 246.603 2.144.066 327.961 2.472.027



Kantoorkosten 151.793 138.443 145.132

Huisvestingskosten 213.188 149.007 177.489

Afschrijvingen 46.407 40.511 48.293

411.388 327.961 370.914


Kantoorkosten

Kantoorbenodigdheden 14.356 8.045 13.589

Licentiekosten 30.511 15.729 30.205

Huur / leasekostem machines 16.774 17.132 16.526

Abonnement, contributies en lidmaatschappen 15.369 13.912 13.810

Onderhoud inventaris 45.118 57.074 43.491

Telefoonkosten 19.793 21.064 21.097

Overig 9.872 5.487 5.301

151.793 138.443 145.132

86



Huisvestingskosten

Huurlasten, servicekosten en energie 141.052 108.547 129.501

Reparatie en onderhoud 20.000 1.934 7.819

Schoonmaakkosten en beveiligingskosten 31.272 29.563 26.903

Datalijnen 9.191 1.728 6.277

Overig 11.673 7.235 6.989

213.188 149.007 177.489


Afschrijvingen

Inventarissen 20.232 20.233 20.233

Computerapparatuur 4.540 20.278 28.060

Investeringsruimte 21.635 0 0

46.407 40.511 48.293

In het boekjaar 2014 is er vervangingsaankoop gedaan voor computerapparatuur. Deze kosten zijn

in verband met de beëindiging van SIOB in één keer afgeschreven. De technische levensduur is

langer en de apparatuur wordt ingezet bij de KB.


Activiteitenlasten materieel

Bedrijfsvoering Corporate communicatie 76.500 73.282 113.740

Lezen, Leren en Informeren Aangepast Lezen 10.743.662 10.606.669 11.012.425

Lezen, Leren en Informeren 841.432 778.621 1.220.734

Lezen, Leren en Informeren – Projectsubsidie laaggeletterdheid

100.000 97.486 100.000

Beleid, Kennis en Innovatie 1.539.696 1.534.109 718436

Materiaal internationale promotie -- -- --

Materieel educatie, informatie en reflectie -- -- --

13.301.290 13.090.167 13.165.335

87



Frictielasten

Personeel -- 68.518 757.406

Huisvesting -- 45.584 129.822

Overig -- 22.135 7.043

Vrijval heffing RVU -- -190.787 --

-- -54.550 894.271

Het betreft hier de frictiekosten als gevolg van de integratie met de KB. In 2014 is bericht ontvangen

van de belastingdienst dat er geen extra RVU heffing hoeft te worden betaald over in 2013

verstrekte vergoedingen op grond van vaststellingsovereenkomsten die waren gesloten n.a.v.

de korting van 50% op de SIOB subsidie.

Inzet bestemmingsfonds OCW

Het SIOB verzocht de minister om het bestemmingsfonds OCW 2010 - 2012 en het bestemmings-

fonds OCW 2013 - 2016 in te zetten voor de aangeleverde buca’s die worden uitgevoerd door de KB.

88


foto

: Jan

iek

Dam

89


Bijlage 1Controleverklaring

90


Bijlage 2a

94


Huidig boekjaarAantal

ActiviteitenplanAantal

Vorig boekjaarAantal

(Inter)nationale promotie

Internationale activiteiten 7 niet benoemd 9

Educatie, informatie en reflectie

Conferenties/debatten 34 niet benoemd 17

Publicaties 45 niet benoemd 28

Anders, namelijk …

Prestatie-verantwoording 2014 (Model III)

95


Bijlage 2b

96


* Particuliere gebruikers / instellingen.

Eind 2014 telt Nederland 159 basisbibliotheken.

Toelichting prestatie-verantwoording 2014

Huidig boekjaarAantal

ActiviteitenplanAantal

Vorig boekjaarAantal

Afstemming en coördinatie

Aantal actieve deelnemers aan het digitaal kennisplatform (digitaal innovatie-netwerk)

3.000 niet benoemd 2.300

anders, namelijk …

Educatie, informatie en reflectie

Onderwijsondersteuning: aantal bibliotheek-organisaties dat intensief samenwerkt met het onderwijs

119 160 108

Kwaliteitszorg: aantal gecertificeerde bibliotheekorganisaties

17 21 132


Vertegenwoordiging en promotie

Aantal bibliotheekorganisaties dat participeert in de digitale bibliotheek

159 160 160


Bibliotheekvoorziening leesgehandicapten en varenden

Collectiebeleid: aantal omzettingen van tekst naar braille

1.420 800 811

Collectiebeleid: aantal omzettingen van tekst naar spraak

1.943 2.000 1.885

Vergroting bereik: aantal uitleningen Aangepast Lezen

1.137.131 1.150.000 1.086.157

Vergroting bereik: aantal gebruikers van de dienstverlening (gemeten naar uitleningen incl. streaming)*

34.460 34.000 31.759


97


Bijlage 3

98


Internationale activiteiten (promotie) Datum

1 Deelname F. Huysmans aan symposium onder toezicht van European Association for

Library and Information Education and Research – BOBCATSSS 2014 – Barcelona (Spanje) jan ’14

2 Deelname F. Huysmans en M. Oomes aan conferentie – Qualitative and Quantitative

Methods in Libraries (QQML) – Instanbul (Turkije) mei ’14

3 Deelname R. Brouwers aan congres NAPLE en EBLIDA – Libraries in transition.

Changes? Crisis? Chances! – Athene (Griekenland) mei ’14

4 Deelname J. van den Heuvel aan symposium – The Value of Language – Brussel (België) jun ’14

5 Deelname F. Huysmans, R. Brouwers, E. Bosman, A. van den Berg, e.a. aan deelsessies

van IFLA World Library and Information Congress, te Lyon (Frankrijk) aug ’14

6 Deelname M. Geevers, G. van Dijk, e.a. aan sattelietconferentie IFLA – eBooks for

everyone: an opportunity for more inclusive libraries – Sorbonne universiteit,in Parijs aug ’14

7 Presentatie F. Huysmans en M. Oomes – Measuring the outcome of public libraries

in the Netherlands: findings from a quantitative study – conferentie QQML,

te Istanbul (Turkije) mei ’14

Conferenties/debatten (educatie, informatie en reflectie) Datum

1 Deelname J. Oudemans aan congres Stichting Lezen – De doorgaande leeslijn

in wetenschappelijk perspectief – Vrije Universiteit in Amsterdam nov ’14

2 Deelname M. Geevers en G. van Dijk aan symposium – Zelfredzaam

met Braille – Jaarbeurs Utrecht nov ’14

3 Campagne – Vader voor Lezen 2014

4 Campagne – Strategische Leesbevorderingsnetwerken – 7 conferenties,

13 meerdaagse workshops 2014

5 Expertbijeenkomst organisatie door N. Verheijen, e.a. – Collectie Jeugd in

Content – Utrecht jan ’14

6 Expertmeeting organisatie door N. Verheijen, e.a. – Collectie Nederland in

Content – Utrecht jan ’14

7 Expertbijeenkomst organisatie door G. van Dijk, e.a. – Mediawijsheid in de

bibliotheek: de bibliotheek is meer dan enkel boeken – Openbare Bibliotheek,

te Zoetermeer feb ’14

8 Bijeenkomst Innovatieraad, te Utrecht feb apr jun nov ’14

9 Werkbijeenkomst organisatie door N. Verheijen, e.a. – Collectie Jeugd in

Context – vestiging SIOB, te Den Haag mrt apr ’14

10 Werkbijeenkomst organisatie door A. van den Berg, e.a. i.h.k.v. de

Innovatieagenda – Innovatiedoedag – op locatie, te Soest en Amsterdam mei dec ’14

Overzicht van (inter-) nationale activiteiten en publicaties

99


11 Werkbijeenkomst organisatie door E. Bosman, e.a. – MOSAIC – Villa Jongerius,

te Utrecht okt ’14

12 Expertbijeenkomst organisatie door R. Brouwers, e.a. – BiebtoBieb – NH Hoteles,

te Utrecht nov ’14

13 Promotie van voorlezen organisatie door Stichting Lezen (i.s.m. SIOB) en

Openbare Bibliotheken – Read2me: voorleeswedstrijd voor de brugklas –

TivoliVredenburg, te Utrecht mei ’14

14 Promotie van informatievaardighedentest – Geheim agent A.A.P. – Beurs van Berlage,

te Amsterdam dec ’14

15 Congres organisatie door Steunpunt VE en SIOB – Het is de tijd voor bibliotheken:

hoe haal ik eruit wat er in zit – Zaalverhuur 7, te Utrecht mei ’14

16 Congres-deelsessie organisatie door B. Hopmann, e.a. – VNG Congres: lezen,

leven, leren – congrescentrum te Hendrik Ido Ambacht jun ’14

17 Congres organisatie door N. Verheijen, e.a. – Collectie Nederland in Context –

Jaarbeurs, te Utrecht okt ’14

18 Congres organisatie door L. van Eijk, M. Klaassen, e.a. – Het Nationale

Bibliotheekcongres – Beurs van Berlage, te Amsterdam dec ’14

19 Presentatie H. Boeke en L. Stiller – Collectie Jeugd in Context – expertmeeting

te Utrecht jan ’14

20 Presentatie K. Hulsker – Collectie Slavernij in Context – kennismakingsbijeenkomst mei ’14

21 Presentatie N. Verheijen – Collectie Nl. in Context – kennismakingsbijeenkomst mei ’14

22 Presentatie A. van Tongeren – Collectiebeleid in de nieuwe bibliotheekwet –

Congres Collectie Nederland in Context okt ’14

23 Presentatie C. Bellaard en M. van der Graaf – Cocreatie: een verkenning t.b.v.

de Openbare Bibliotheken – Congres Collectie Nederland in Context okt ’14

24 Presentatie F. Huysmans – Collectie Nederland in Context – Congres Collectie

Nederland in Context okt ’14

25 Presentatie F. van Spaandonk – Collectiebeleid voor openbare bibliotheken: efficiency

en samenhang door samenwerking – Congres Collectie Nederland in Context okt ’14

26 Presentatie G. van der Heide – Boekenvoorraden optimaliseren en beheersen in

bibliotheeksystemen met een centraal depot – Congres Collectie Nederland in Context okt ’14

27 Presentatie I. Bon en M. Wijnen – Collectie Jeugd in Context: 1 jaar opbrengst –


28 Presentatie M. van der Graaf en J. Stapel – NBC+ over 5 jaar – Congres Collectie


29 Presentatie N. Verheijen – Zicht op de Collectie Nl. in Context – Congres Collectie


30 Presentatie R. Brouwers, W. Jongens en J. Bos – Naar een gezamenlijk collectieplan –


31 Workshop i.h.k.v. laaggeletterdheid – VNG congres: laaggeletterdheid – op locatie,

Hendrik Ido Ambacht jun ’14

32 Workshop i.h.k.v. leven, lang leren / mediawijsheid / laaggeletterdheid – evalueren

en monitoren beleid voor volwasseneducatie – Oudaen, te Utrecht jun ’14

33 Workshop i.h.k.v. Festival van het Leren – De Openbare Bibliotheek:

Basisvaardigheden en de Netwerk-aanpak – Den Haag sep ’14

34 Workshop i.h.k.v. nieuw programma Klik & Tik – De Basis – Latijnse School, te Deventer sep ’14

100


Publicaties Soort publicatie Door Url

Aangepast lezen

1 Jaarverslag Aangepast Lezen 2013 Jaarverslag SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2692

2 Als het ‘echt’ niet anders kan Onderzoeksrapport SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2739

3 Aangepast lezen en MLP in de

Bibliotheek opSchool

Rapportage SIOB, Bibliotheek

Den Bosch en

ProBiblio

http://siob.nl/kennisbank/item2882

Algemeen

4 SIOB Jaarverslag 2013 Jaarverslag SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2645

5 SIOB Jaarverslag 2013: publieksversie Jaarverslag SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2697

Bibliotheek van de toekomst

6 Bibliotheek van de toekomst:

knooppunt van kennis, contact

en cultuur

Brochure SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2582

7 Trends in de samenleving: ontwikke-

lingen op het gebied van demografie,

economie, media en informatie binnen

het sociaal-culturele domein

Rapportage SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2588

8 Bibliotheek van de toekomst:

verkenning van de mogelijke

functies van de bibliotheek in 2025

Visiedocument SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2589

9 The library of the future: hub for

knowledge, contact and culture

Visiedocument SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2695

10 Bibliotheken in Nederland: hoe

ziet de lokale infrastructuur van

de bibliotheken eruit en welke

ontwikkelingen hebben daartoe

geleid hebben daartoe geleid

Onderzoeksrapport SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2972

11 Het Nationale Bibliotheekcongres Inspiratiemagazine SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2951

Certificering

12 Rapportage RFID proefcertificering:

herziene aanpak, eerste resultaten

en discussiethema’s


13 Collectie Jeugd in Context Voortgangsverslag SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2963

14 Actualisatie onderzoek digitale

content in de collectie van

openbare bibliotheken

Onderzoeksrapport OCW en SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2664

101


15 De doorontwikkeling van de

Nationale Bibliotheek Catalogus+:

verkenning van relevante (technische)

ontwikkelingen


16 Dat zoeken we op! Hoe kinderen en

jongeren te werk gaan bij het zoeken

van informatie


17 Functie centraal depot bij het

optimaliseren van collecties

Rapportage Rijksuniversiteit

Groningen en SIOB


18 Samenvatting verkennende studie

doorontwikkeling NBC+: via internet

in één catalogus toegang tot alle

openbare bibliotheken


19 Collectie Jeugd in Context: strategisch

activiteitenplan naar samenwerking

Eindrapportage SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2970

20 Congres Collectie Nederland in

Context

Verslag VOB en SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2798

Innovatie in de sector

21 Taakomschrijving Innovatieraad Nota SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2701

22 Driesporenmodel Innovatieraad

Openbare Bibliotheken

Nota SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2721

23 Op weg naar een innovatielandkaart Nota SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2753

24 Actualisering inventarisatie

innovatie openbaar bibliotheekwerk:

juli - september 2014


25 De innovatieagenda van de

Nederlandse openbare bibliotheken


Onderzoeksagenda

26 Boekenbranche meting 27: naar het

kopen, lezen en lenen van boeken

Onderzoeksrapport KVB-SMB, CPNB,

SIOB en Stichting

Lezen


27 Boekenbranche meting 28:

themameting ouders


SIOB en Stichting

Lezen


28 Gebruikersonderzoek binnen

bibliotheken

Visiedocument Cubiss, ProBiblio

en SIOB


29 Boekenbranche meting 29:

naar het kopen, lezen en lenen

van boeken


SIOB en Stichting

Lezen


30 Perceived outcomes of public

libraries in Finland, Norway and

the Netherlands

Artikel Library of Norway

en SIOB


102


Taal- en digivaardigheden

31 Monitor bestrijding laaggeletterd-

heid door bibliotheken: eind-

rapportage 2013


32 Achttien lees- en mediawijsheid-

bevorderende websites jeugd:

een vergelijking


33 Jaarpeiling de Bibliotheek opSchool:

1 -meting 2013


34 BoekStart in de kinderopvang:

beleidsdocument voor directie

en MT

Nota Stichting Lezen,

SIOB


35 Monitor Klik & Tik in de bibliotheken:

september 2013 – februari 2014


36 Iedereen Mediawijs Brochure SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2705

37 ‘Dat zoeken we op!' Hoe kinderen

en jongeren te werk gaan bij het

zoeken van informatie


38 De Bibliotheek, BoekStart en

digitale media 2-4 jaar


39 Inspiratiesheet Informatie- en

digitale vaardigheden

Brochure VOB en SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2830

40 Monitor Klik & Tik in bibliotheken

2013-2014


41 Meer voorlezen, beter in taal: een

onderbouwing voor de aanname dat

voorlezen belangrijk is voor de

taalontwikkeling van jonge kinderen

Rapportage Stichting Lezen,

SIOB en B.nl


42 Factsheet doorgaande leeslijn

Bibliotheek Bedum


43 Spelend leren – digitale media

2-4 jaar

Brochure Mijn Kind Online,

SIOB en Kennisnet


44 Factsheet de Bibliotheek en

basisvaardigheden


45 Inspiratiesheet taal als basis voor

maatschappelijke participatie

Brochure VOB en SIOB http://siob.nl/kennisbank/item2928

103


Bijlage 4

104


Arbeidsvolume De hoeveelheid arbeid die is ingezet in het proces, uitgedrukt in arbeidsjaren.

B.nl Stichting Bibliotheek.nl bouwt de landelijke digitale bibliotheek.

CBB Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden en producent van

aangepast lectuur.

DBNL Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, is een website over de

Nederlandse literatuur, taal en cultuurgeschiedenis; te benaderen via www.

dbnl.org.

Dedicon Hoofdproducent van aangepaste lectuur en tevens verantwoordelijk voor de

functie studielectuur voor mensen met een leesbeperking in opdracht van OCW.

EBLIDA European Bureau of Library, Information and Documentation Associations, zij is

een onafhankelijk instituut dat vooral is gericht op Europese aangelegenheden

betreffende informatie(-voorziening/verspreiding).

Fobid Netherlands library Forum is het nationale samenwerkingsverband van de

landelijke bibliotheekorganisaties.

IPO Interprovinciaal Overleg, koepelorganisatie van de twaalf provinciën.

KvL Kunst van Lezen levert een wezenlijke aanvullende bijdrage aan de reguliere

subsidieverstrekking aan culturele instellingen en scholen. Het programma

versterkt tevens de maatschappelijke functie die bibliotheken vervullen en

ondersteunt daarmee de bibliotheekvernieuwing.

Lezersraad Uit lezers samengesteld adviesorgaan dat is ingesteld ten behoeve van de

lezersinbreng.

Maatwerk Het omzetten in aangepaste leesvorm van teksten voor persoonlijk gebruik,

zoals: brieven, handleidingen, vergaderstukken, artikelen tijdschriften,

brochures, verslagen, recepten, nieuwsbrief/bulletin en facturen.

Lijst van namen, begrippen en afkortingen

105


www.dbnl.org

www.dbnl.org

Mediawijsheid De verzameling competenties die je nodig hebt om actief en bewust deel te

kunnen nemen aan de mediasamenleving.

NBC+ Nationale Bibliotheekcatalogus is een gebruikersinterface die met een open

zoekplatform is verbonden om alle bezit van de Nederlandse bibliotheken te

(kunnen) ontsluiten.

NLBB Vereniging van Leesgehandicapten, de landelijke belangenvereniging op het

gebied van het lezen in aangepaste vorm; te benaderen via www.nlbb.nl.

OCW Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Oogvereniging Belangenvereniging van mensen met een visuele beperking, oogaandoening

of doofblindheid. Te benaderen via www.oogvereniging.nl.

PSO Provinciale Service Organisatie, ondersteunt de Openbare Bibliotheken in zijn

provincie.

Reliëfwerk Topografische (land-)kaarten, situatietekeningen, plattegronden en kaarten

van het menselijke lichaam waarop de informatie zo is weergegeven dat elemen-

ten voelbaar zijn en dus op een tactiele wijze kunnen worden onderscheiden.

RFID Radio Frequency Identification, oftewel identificatie met radiogolven. Het is

een methode om van een afstand informatie op te slaan en te lezen van

zogenaamde RFID tags die in of op objecten zit.

RvC Raad van Cultuur, het wettelijke adviesorgaan van de regering en het

parlement op het terrein van kunst, cultuur en media.

RvT Raad van Toezicht van het SIOB.

SAL Stichting Aangepast Lezen verzorgt dienstverlening voor alle mensen met een

leesbeperking en functioneert als centrale backoffice van openbare bibliotheken

die hun dienstverlening willen verbreden. Te benaderen via

www.aangepastlezen.nl.

SCOB Stichting Certificering Openbare Bibliotheken. Zij organiseert/ voert uit de

certificering van Openbare Bibliotheken. Te benaderen via

www.bibliotheekcertificaat.nl.

SIOB Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. Zij voert de landelijke regie op het

bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen

het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en

innovatie binnen de sector. Te benaderen via www.siob.nl.

SPN Samenwerkende Provinciale serviceorganisaties Nederland, zij organiseert

samenwerking tussen de PSO’s onderling en met andere organisaties, als het

SIOB en B.nl.

106


www.nlbb.nl

www.oogvereniging.nl

www.aangepastlezen.nl

www.siob.nl

Visio Visio behandelt vragen over slechtziend of blind zijn. Zij biedt informatie en

advies, maar ook verschillende vormen van onderzoek, begeleiding, revalidatie,

onderwijs en wonen. Te benaderen via www.visio.org.

VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

VOB Vereniging van Openbare Bibliotheken, de brancheorganisatie van de

openbare bibliotheken en landelijke en provinciale ondersteuningsorganisaties.

Wsob Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen heeft tot doel te komen tot

een actualisering van de wettelijke bepalingen voor de openbare bibliotheek.

107


www.visio.org

Jaarverslag 2014 is een uitgave van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken.

© 2014 Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, Den Haag

Ontwerp: Comma-S ontwerpers, ’s-Hertogenbosch

Jaarverslag 2014 - National Library of the Netherlands · Jaarverslag 2014. Voorwoord 5...

Documents

Transcript of Jaarverslag 2014 - National Library of the Netherlands · Jaarverslag 2014. Voorwoord 5...