Jaarverslag 2012 - Beter Wonen In - Beter Wonen In · op het aantal faillissementen in de...
29
Jaarverslag 2012
Transcript of Jaarverslag 2012 - Beter Wonen In - Beter Wonen In · op het aantal faillissementen in de...
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
Inhoud5 Voorwoord
6 Algemeen
10 Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen
11 Personeel en organisatie
12 Resultaten en analyses
14 Werkmaatschappijen
19 Financiële kengetallen
20 Geconsolideerde balans per 31 december 2012 voor
resultaatbestemming
22 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2012
23 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2012
24 Algemene toelichting
28 Projecten
30 Toelichting op de geconsolideerde balans
38 Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
40 Enkelvoudige balans per 31 december 2012 voor
resultaatbestemming
42 Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012
43 Toelichting op de enkelvoudige balans
49 Toelichting op de enkelvoudige winst- en verliesrekening
50 Overige gegevens
52 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
54 Projecten
De HarmonieBarneveld
54
VoorwoordDe economische crisis in Nederland duurt voort, waardoor de
markt in 2012 verder is verslechterd. Zeker de bouwsector wordt
hard geraakt. De verkoop van nieuwbouwwoningen kwam vrijwel
tot stilstand. Mede daardoor heeft de bouwsector met een verder
dalende nieuwbouwproductie te maken. Als gevolg daarvan is er
nog steeds overcapaciteit in de markt, waardoor de bouwprijzen
(onverantwoord) laag blijven en de marges (te) klein zijn.
Ondanks de krimpende markt heeft
KlokGroep haar omzet in 2012 vergroot
en haar financiële positie versterkt.
KlokGroep heeft in 2012 tegen de trend
in wél een hogere productie kunnen
realiseren, mede door afzet aan
(institutionele) beleggers en corporaties.
Dit betekent niet dat wij geen last
ondervinden van de slechte economische
omstandigheden. KlokGroep heeft
recentelijk haar organisatie middels
reorganisaties, bezuinigingen, maar
ook investeringen aangepast aan de
gewijzigde marktomstandigheden.
De verkoopprijzen van woningen
daalden en ook de marges stonden
bij KlokGroep onder druk. Verdere
afwaardering op grondposities waren
gezien de lagere actuele marktwaarde
opnieuw noodzakelijk. Positieve
resultaten op enkele goede ont-
wikkelingsprojecten zorgden ervoor dat
het verlies in de ontwikkelingsdivisie
relatief beperkt bleef.
KlokBouw realiseert haar productie
voornamelijk via haar opgebouwde
netwerk en is nauwelijks afhankelijk
van aanbestedingen. De bouwomzet
bleef vrijwel gelijk aan 2011, echter
de brutomarge daalde aanzienlijk.
Uiteindelijk heeft KlokBouw het jaar
met een klein positief resultaat af
kunnen sluiten.
Vertrouwen in de toekomst
We zien blijvende veranderingen in de
markt. Zo is de woningmarkt veel meer
kopersgericht, waarbij wij zelf - in plaats
van de makelaar - steeds vaker direct
contact hebben met potentiële kopers.
Verder constateren wij dat opdrachtge-
vers in toenemende mate volledige
vraagstukken, inclusief de bijbehorende
verplichtingen en risico’s neerleggen bij
ons. Dit biedt ook kansen voor de
langere termijn. In de loop van 2012
heeft KlokGroep middels ‘Operatie
Koers’ haar vizier gericht op de toe-
komst. Maatregelen zijn getroffen om
KlokGroep sterk door de crisis heen te
loodsen en klaar te zijn voor de nieuwe
markt als deze weer aantrekt. Met de
opzet van de afdeling KlokGroep
Integrale Projecten en de recent
opgerichte nieuwe entiteit KlokWonen
zijn wij ervan overtuigd klaar te zijn
voor de toekomst en de markt goed te
kunnen bedienen. Daarnaast onder-
zoeken wij mogelijkheden om onze
bedrijfsvoering in het buitenland uit te
breiden om zo minder afhankelijk te
worden van de Nederlandse markt.
Door de getroffen maatregelen houdt
KlokGroep een onveranderd sterke
solvabiliteits- en liquiditeitspositie en
is ze een betrouwbare partner in deze
krimpende markt. Wij investeren in
nieuwe, duurzame technieken en
organisatieaanpassingen om ons
te kunnen onderscheiden in de
veranderende markt. Wij zien de
toekomst dan ook met vertrouwen
tegemoet.
OranjetorenVeenendaal
76
Alleen dan kun je je blijven onderschei-
den in de krimpende markt. Indien
mogelijk wordt op voorhand de afzet
van plannen voor een deel zeker gesteld
middels contracten met beleggers en/of
corporaties. Hierbij moet opgemerkt
worden dat afzet aan corporaties
momenteel steeds lastiger wordt,
doordat corporaties als gevolg van
onder andere de verhuurdersheffing een
investeringsstop hebben ingevoerd.
Plannen dienen flexibel te zijn van opzet,
zodat afhankelijk van de eventuele
verkoopscore, delen van het plan kunnen
worden gerealiseerd, dan wel andere
woningtypes kunnen worden ingezet.
Het is belangrijk dat de indeling van de
woningen en eventuele uitbreidingen
snel kunnen worden aangepast aan de
vraag van potentiële kopers. Kopers wen-
sen zo veel mogelijk ruimte en kwaliteit
voor de laagste prijs. De woningtypes
worden momenteel afgestemd op wat
financieel haalbaar is voor de koper.
Door de aangescherpte normering voor
de hypotheekverstrekking is de leen-
capaciteit voor de potentiële koper
beperkt. Woningen in een duurder
prijssegment worden daardoor voor een
steeds kleinere doelgroep bereikbaar.
Hier speelt ook nog de complicerende
factor dat potentiële kopers eerst hun
eigen woning willen verkopen, alvorens
een nieuwe woning te kopen.
KlokGroep heeft recent middels een
nieuwe campagne de KlokGroep-
inkoopgarantie onder de aandacht
gebracht. Wij zien dat hierdoor meer
transacties van nieuwbouwwoningen
plaatsvinden.
Met het BaseHome-concept levert
KlokGroep relatief goedkope en ruime
standaard rijwoningen en tweekappers.
Dit concept wordt steeds verder
door ontwikkeld en is al in diverse
plannen uitgevoerd. In 2013 hebben
wij de organisatie van ontwikkeling,
verkoop en bouw van grondgebonden
woningen middels het oprichten van
KlokWonen verder geoptimaliseerd.
Zo kunnen wij nog sneller en flexibeler
aan kopers wensen tegemoet komen.
Een andere belangrijke trend die wij zien
in de markt is dat opdrachtgevers steeds
meer ontzorgd willen worden en steeds
meer verantwoordelijkheden en risico’s
bij de aannemer neerleggen.
Corporaties, zorginstellingen of andere
opdracht gevers leggen de integrale
uitwerking van een vraagstelling met
betrekking tot een bepaalde locatie neer
bij KlokGroep. Het is aan KlokGroep om
een haalbaar plan uit te werken binnen
de door de opdrachtgever gestelde
kaders.
In ‘Operatie Koers’ heeft KlokGroep
aangegeven te willen investeren in deze
ontwikkeling om opdrachtgevers te
kunnen ontzorgen. KlokGroep heeft
haar krachten gebundeld in de afdeling
KlokGroep Integrale Projecten (KGIP) die
per 1 januari 2013 wordt aangestuurd
Algemeen
Nederland zit midden in een economi-
sche crisis. Met name de woningmarkt
wordt hard geraakt. Prijzen dalen en het
aantal transacties is de afgelopen jaren
drastisch afgenomen. Door gebrek aan
vertrouwen, de verminderde leencapaci-
teit - door aanscherping van de normen
en regelgeving van de hypotheek-
verstrekkers - alsmede de onzekerheid
over de toekomstige fiscale regelgeving
is er vraaguitval op de woningmarkt.
Het Economisch Instituut voor de Bouw
(EIB) heeft op 31 januari jl. haar verwach-
tingen voor de bouwproductie 2013 e.v.
gepubliceerd. Belangrijkste conclusies zijn
dat de bouwproductie in 2012 met 7%
is gekrompen en dat ook voor 2013 een
krimp van nog eens 5% wordt verwacht.
Met name de nieuwbouw woningmarkt,
waar KlokGroep voornamelijk actief in is,
is zwaar getroffen. De woningverkopen
lopen nog verder terug. In de publicatie
van het EIB wordt ook uitvoerig ingegaan
op de woningproductie. In totaal is de
woningproductie ten opzichte van voor
de crisis 33% lager! De publicatie van
het EIB laat verder zien dat de prijzen
van koopwoningen al met 16% zijn
gedaald, met name in 2012 is de
daling hard ingezet.
Een ander belangrijk beeld in de
publicatie van het EIB is de orderporte-
feuilles in de bouw. Waar voor de crisis
bouwbedrijven voor ca. 10 maanden
werk in portefeuille hadden, is dit
momenteel maar voor ca. 5 maanden.
Met andere woorden: vooruitkijken
wordt steeds moeilijker en de toekomst
onvoorspelbaarder.
Deze ontwikkelingen hebben ook effect
op het aantal faillissementen in de
bouwsector. In 2010, 2011 en 2012 is
het aantal faillissementen fors toegeno-
men. Ook in de regio waar KlokGroep
voornamelijk opereert gingen enkele
gerenommeerde bouwers failliet.
Daarnaast voeren de grote bouw-
ondernemingen forse reorganisaties
door. Sinds de start van de crisis zijn
volgens de rapportage van het EIB meer
dan 50.000 arbeidsplaatsen verloren
gegaan in de bouwsector. Desondanks
blijft er een (forse) overcapaciteit in de
markt door de vraaguitval.
Door de aanwezigheid van het zeer grote
aantal spelers in de bouw zijn capaciteits-
denken en lage winstmarges aan de orde
van de dag. De nettomarges zijn - ook bij
de best presterende bedrijven - erg smal.
De aanhoudende scherpe concurrentie
is hiervan een belangrijke oorzaak.
De crisis heeft deze tendensen versterkt.
De smalle marges maken het opvangen
van tegenvallers erg moeilijk.
Het voorafgaande is een korte om-
schrijving van de marktomstandigheden
waarin KlokGroep momenteel opereert.
Om als bedrijf het hoofd boven water te
houden, wordt in onze ogen daadkracht
en aanpassingsvermogen gevraagd.
Verpleeghuis IreneGroesbeek
98
door een nieuw aangetrokken directeur met ruime ervaring in
bouw en ontwikkeling. Ontwerp, ontwikkeling en bouw,
eventueel met financiering en onderhoud wordt door deze
afdeling ter hand genomen. Inmiddels zijn enkele grootschalige
projecten in voorbereiding bij KGIP, die naar verwachting een
belangrijke bijdrage zullen leveren voor de toekomstige
bouwproductie.
De projecten van KGIP vragen een lange voorbereidingstijd; de
ontwerp-, ontwikkel- en bouwvoorbereidingsfase zijn immers
geïntegreerd. Dit betekent dat deze afdeling niet op hele korte
termijn bouwproductie oplevert, maar met name in 2014 en
2015 zal dit leiden tot productie, die naar verwachting in de
toekomst verder zal worden uitgebreid.
In 2012 was de omzet ca. 12% hoger dan in het voorgaande
jaar. Dit werd met name gerealiseerd door afzet aan enkele
(institutionele) beleggers en corporaties, alsmede realisatie van
enkele grote bouwprojecten voor zorginstellingen. De omzet
voor KlokBouw stabiliseerde (na de groei in 2011) op ca. € 73,5
miljoen. De omzet voor de ontwikkelaars KlokOntwikkeling,
Novaform en KlokGIB stegen. De marges staan daarentegen
door de marktomstandigheden onder druk. Daarnaast heeft
KlokGroep haar strategische voorraad grondposities opnieuw
(met ca. € 4,5 miljoen) afgewaardeerd naar lagere actuele
marktwaarden, waardoor het ontwikkelingsresultaat van de
groep negatief wordt beïnvloed. Positief is de omzet en resultaat-
ontwikkeling van Novaform. Door enkele goede ontwikkelings-
trajecten die in 2012 zijn gerealiseerd heeft Novaform een
belangrijke positieve bijdrage geleverd aan het groepsresultaat.
Ook KlokBouw werd in de loop van 2012 geconfronteerd met
een dalende bouwproductie. Door de krimpende markt komen
minder werken op de markt. KlokBouw ‘koopt’ geen bouw-
productie door ver onder kostprijs in te schrijven, iets wat wij
concurrenten wel zien doen. Dit blijft de markt verstoren en
houdt overcapaciteit in stand. KlokBouw kiest er voor om haar
bezetting af te stemmen op de gevraagde capaciteit. Daarom
waren wij genoodzaakt om in november 2012 middels een
reorganisatie afscheid te nemen van 18 vaste medewerkers
binnen KlokGroep.
Door enkele overheidsmaatregelen - met name de verhuurders-
heffing - hebben diverse corporaties besloten nieuwbouw-
projecten uit te stellen, dan wel af te blazen. Dit trof de
order portefeuille van KlokBouw ook direct, waardoor de
verwachte bouwproductie voor 2013 afneemt en een tweede
reorganisatieronde noodzakelijk bleek. Hierdoor is recentelijk
voor nog eens 23 medewerkers ontslag aangevraagd. In overleg
met de onder nemingsraad en de vakbonden is een sociaal plan
vastgesteld.
Naast de reorganisatie heeft KlokGroep ook nog eens kritisch
gekeken naar haar kostenstructuur. Waar mogelijk zijn
bezuinigingen doorgevoerd in de (algemene) kosten. Het gaat
hier met name over kosten met betrekking tot het wagenpark,
ICT en inkoop van adviseurs.
Voor 2013 voorzien wij nauwelijks herstel in de markt. Wellicht
dat de bodem geraakt zal worden c.q. de dalende trend kan
worden omgebogen. Volledig herstel van de markt zal nog
wel enkele jaren duren, maar wij zien zoals gezegd wel goede
kansen voor KlokGroep. Wij blijven investeren in de kwaliteit
van de organisatie en de kwaliteit van onze dienstverlening.
Dit zijn voor ons belangrijke dragers voor het succes in de
toekomst. Wij voorzien voor 2013 een lagere omzet; rond de
€ 120 miljoen. Mede door de ingezette koers en de getroffen
maatregelen verwachten wij 2013 met een klein positief
resultaat af te kunnen sluiten.
Rosa de Lima - zorgdeelNijmegen
WilgenhofEindhoven
1110
Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen
Personeel en organisatie
In 2012 heeft KlokGroep haar bijdrage
geleverd aan het project ‘Meister und
Gesell’. KlokBouw heeft als initiatief-
nemer samen met Standvast Wonen,
Portaal woningcorporatie en Stichting
Dagloon Nijmegen de handen ineen-
geslagen voor een uniek project.
Gestoeld op de Duitse praktijkgerichte
scholingsstructuur bieden zij dak- en
thuislozen van Stichting Dagloon
perspectief op werk en wonen. Arbeids-
ethos, discipline en verantwoordelijkheid
aanleren staan in dit project centraal.
Voor haar medewerkers heeft
KlokGroep in 2012 voor het eerst een
‘Gezonde KlokWeek’ georganiseerd.
Rondom sportieve activiteiten, die door
de medewerkers zelf werden georgani-
seerd, werd aandacht besteed aan een
gezonde leefstijl en werkomgeving. Met
medewerking van enkele sponsoren,
waaronder onze verzekeraar, werd ook
de gezondheid van de medewerkers
getest. Deelname en respons op deze
week waren zeer positief en dit initiatief
zal zeker een vervolg krijgen.
Het full-service renovatieconcept
EcoVeren heeft in 2012 de eerste
concrete opdrachten opgeleverd.
EcoVeren helpt haar opdrachtgevers
in hun streven naar klimaatneutrale
gebouwen en wil hen ook totaal ont -
zorgen binnen een vooraf gesteld kader.
Veel van onze bedrijfsactiviteiten hebben
te maken met diverse milieuaspecten,
zoals: bodem, geluid, energieverbruik,
afval en externe veiligheid. Deze (en
andere) milieuaspecten vallen onder het
milieucertificaat ISO 14001. Met dit
milieuzorgsysteem kunnen de milieu-
risico’s van de bedrijfsactiviteiten
beheerst en waar mogelijk verkleind
worden. KlokBouw gaat hier heel
bewust mee om. Denk bijvoorbeeld aan
het (lease)wagenpark; er worden alleen
nog auto’s toegelaten met een lage
CO2-uitstoot. Maar ook het milieuaspect
‘geluid’ neemt KlokBouw erg serieus.
Ieder projectteam binnen KlokBouw
neemt maatregelen om de invloed van
het bouwterrein op de omgeving zo
gering mogelijk te maken. Zo wordt er
bijvoorbeeld nagedacht over de routes
voor de vrachtwagens die materialen
af- en aanvoeren of wordt er een
bewuste keuze gemaakt of palen in
de grond worden geboord of geheid.
De zorg voor milieu is een speerpunt
bij KlokBouw, dit uit zich onder meer
in het FSC-certificaat, het beleid op het
gebied van energieverbruik, inkoop van
materieel en materialen en de scheiding
van afvalstromen.
In april 2012 heeft KlokBouw niveau
Brons behaald bij FIRA. Hiermee maakt
KlokBouw duurzaamheidsprestaties
inzichtelijk voor (toekomstige) opdracht-
gevers. Het FIRA Rating System© is de
virtuele marktplaats voor duurzaamheid.
Dat biedt ons de mogelijkheid onze
duurzaamheidsstrategie te formuleren
en onze toekomstplannen te presente-
ren. FIRA toetst al onze prestaties en
dat maakt ons tot een betrouwbare
en duurzame partner voor onze
(toekomstige) opdrachtgevers.
Zoals genoemd dient de organisatie te
worden aangepast op ontwikkelingen
in de markt. Dit betekent het clusteren
van kennis en het blijven investeren in
kennis en kwaliteit van medewerkers.
Dit zal enerzijds gebeuren door het
opleiden van medewerkers volgens
de persoonlijke ontwikkelplannen,
anderzijds zullen wij voor specifieke
kennis gericht gaan zoeken naar
kandidaten, dan wel partijen waar wij
intensief mee gaan samenwerken.
Met de opzet van KlokGroep Integrale
Projecten en het aantrekken van een
nieuwe directeur, een BIM-manager en
een bedrijfsjurist is de kennis al voor
een belangrijk deel geclusterd en is het
kennisniveau verhoogd om grotere,
complexere projecten integraal op te
kunnen pakken.
Daarnaast hebben wij in 2013 de kennis
voor ontwikkeling, verkoop en realisatie
van grondgebonden woningen geclus-
terd in een nieuwe entiteit: KlokWonen.
Hierdoor kunnen wij sneller, efficiënter
en tegen lagere kosten grondgebonden
woningen realiseren. Optimaliseren en
uitbreiden van het optiepakket van
BaseHome-woningen zullen belangrijke
peilers worden voor toekomstige
projecten.
De afgelopen jaren is met het stijgen van
de omzet ook het personeelsbestand
toegenomen van ca. 186 fte in 2010 tot
ca. 216 fte in de loop van 2012. Door
de krimpende markt en het teruglopen
van de omzet voorzien wij door de
genoemde reorganisaties en beëindiging
van tijdelijke contracten, dat wij eind
2013 nog ca. 170 fte medewerkers in
dienst zullen hebben, passend bij een
omzetniveau van ca. € 120 miljoen.
KlokGroep besteedt veel werkzaam-
heden volledig uit. Wij merken dat
steeds meer onderaannemers buiten-
landse medewerkers inhuren. Goede
communicatie en kwaliteitsbewaking
worden hierdoor steeds belangrijker
op de bouwplaats. Wij investeren met
name in onze medewerkers om deze
twee peilers te bewaken op de bouw-
plaats. Met andere woorden: onze
vaklieden zien toe op de kwaliteit van
de uitvoer en op de aansturing van het
werk (communicatie), waarbij de
uitvoerende werkzaamheden steeds
meer volledig worden uitbesteed.
Als belangrijk leerbedrijf in de regio
blijven wij investeren in het opleiden en
instromen van jonge medewerkers in
de bouw. Ook de instroom van nieuwe
leerlingen blijft KlokGroep bevorderen.
Kapel DekkerswaldGroesbeek
De EngelenhofHerwijnen
1312
Resultaten en analyses
Omzetontwikkeling
De groepsomzet steeg in 2012 met ca. 12,9% tot ca. € 139 miljoen.
De omzet van KlokBouw bleef op het hoge niveau van 2011. De omzet
van onze Nederlandse ontwikkelingsbedrijven steeg met name door de
afzet aan beleggers en corporaties. De Duitse nieuwbouwwoningmarkt
ontwikkelt zich positief. KlokGIB heeft hierdoor een omzetgroei kunnen
realiseren.
De omzet voor 2013 is voor een belangrijk deel afhankelijk van de nog
te realiseren verkoopscore op enkele projecten. De omzet van de
ontwikkelaars zal naar verwachting iets lager uitkomen dan in 2012.
De omzet van KlokBouw zal naar verwachting €10 - €15 miljoen
lager zijn dan in 2012. De groepsomzet zal in 2013 naar verwachting
uitkomen rond de € 120 miljoen.
Resultaten
Zoals eerder genoemd staan de marges fors onder druk. Dalende
verkoopprijzen van woningen, scherpe prijzen in de aanbestedingsmarkt,
lagere marges bij verkoop aan (institutionele) beleggers en woning-
corporaties zorgden voor een lager rendement in 2012.
Grondposities worden minder snel in ontwikkeling genomen. De rente-
lasten van deze voorraad drukken het resultaat. Tevens zijn in 2012
wederom enkele grondposities afgewaardeerd, voor totaal € 4,5 miljoen.
Daarmee hebben wij sinds de crisis uitbrak inmiddels voor zo’n
€ 21 miljoen aan afwaarderingen doorgevoerd. Vervelend voor de
resultaatnemingen van de afgelopen jaren, maar absoluut noodzakelijk om
een financieel gezonde organisatie met toekomstperspectief te blijven.
Het nettorendement in 2012 bedroeg ca. 1,1%, dit was in 2011 nog
ca. 2,6%. Voor 2013 zijn de resultaatverwachtingen gematigd.
De marktomstandigheden blijven onveranderd slecht. Wij verwachten
het jaar 2013 af te kunnen sluiten met een positief netto rendement
tussen de 1,0% en 1,5%.
Sterke positie in krimpende markt
De vermogenspositie van KlokGroep is sterk gebleven. De solvabiliteit
is toegenomen en bedraagt 43%, bij een balanstotaal van iets meer
dan € 78 miljoen. Ook de liquiditeitsratio’s zijn versterkt en blijven goed.
KlokGroep beschikt over voldoende liquiditeiten om tegenvallers te
kunnen opvangen en om op korte termijn te kunnen investeren in
nieuwe ontwikkelingen of uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten.
KlokGroep blijft sterk op liquiditeit sturen, zodat wij niet voor
verrassingen komen te staan.
In de aanbestedings- en selectieprocedures zijn deze ratio’s door de
huidige marktomstandigheden van groter belang geworden. Door
de sterke solvabiliteit en liquiditeit kan KlokGroep zich onderscheiden
in de huidige markt als financieel sterke en betrouwbare partner.
La Façade / L’ÉtageHelmond
Omzet
Bruto marge exclusief afwaarderingen
Bruto marge na afwaardering grondposities
Bedrijfsresultaat
Netto resultaat
Solvabiliteit (eigen vermogen: totaal vermogen)
Liquiditeitsratio (current ratio)
in mln. €
123,1
8,3
6,5
5,3
3,2
40%
1,83
2012 2011
in mln. €
139,0
8,1
3,6
3,5
1,6
43%
1,94
Resultaten
1514
Werkmaatschappijen
KlokOntwikkeling realiseert haar omzet
met name in het woningbouwsegment.
Dit segment is zoals genoemd het
zwaarst getroffen door de crisis. Na de
25% omzetdaling in 2011 wist
KlokOntwikkeling in 2012 een omzet-
stijging van 14% te realiseren. Echter
door stagnatie van projecten, doordat
meer tijd nodig is om de minimale
verkoopscore te bereiken, bleef de omzet
onder de verwachte € 40 miljoen.
Rentelasten, aanloopkosten en afschrij-
vingen op in het verleden verworven
posities beïn vloeden de resultaten nadelig.
Daarnaast wordt ook KlokOntwikkeling
geconfronteerd met dalende verkoop-
prijzen. Door beide invloeden heeft
KlokOntwikkeling het jaar 2012 met
verlies afgesloten. Door de tegenvallende
resultaten en stagnatie van projecten
heeft ook KlokOntwikkeling afscheid
moeten nemen van enkele medewerkers.
In 2013 wordt een verdere organisatie-
wijziging doorgevoerd om nog sneller en
beter te kunnen inspelen op de kopers-
wensen. KlokGroep staat middels een
achtergestelde lening garant voor de
continuïteit van KlokOntwikkeling.
Wij zijn ervan overtuigd dat er door de
genomen maatregelen een goede
organisatie staat voor de toekomst.
KlokOntwikkeling zal door het verwerven
en uitontwikkelen van nieuwe locaties
een positieve bijdrage leveren aan het
groepsresultaat. Het jaar 2013 zal gezien
de moeilijke marktomstandigheden een
overgangsjaar zijn. Een belangrijk deel
van de te realiseren omzet is nog
afhankelijk van de minimaal te realiseren
verkoopscore. Naar verwachting zal de
omzet rond de € 40 miljoen uitkomen
met een verwacht resultaat rond nihil.
Bij Novaform Vastgoedontwikkelaars
steeg de omzet tot ca. € 33,5 miljoen
(+66%). De verwachte groei werd
gerealiseerd. Het netto-rendement steeg
door enkele positieve projecten tot
ca. 8,0% (in 2011 was dit ca. 6,9%).
In 2012 is Novaform gefaseerd begonnen
met het plan ‘Hoge Hoek’ in Berkel
Enschot, dat de komende jaren een
belangrijke omzetbijdrage zal leveren.
Inmiddels is ook voor de tweede fase een
groot deel van de afzet gegarandeerd
en zal dit project ook voor 2013 een
belangrijke bijdrage leveren in de omzet.
Daarnaast is ‘Klaverwei’ in Wijbosch
volledig gerealiseerd in 2012.
Dit plan heeft samen met het project
op de oude locatie van Auto Keizer in
Eindhoven een belangrijke bijdrage in
omzet en resultaat voor 2012 geleverd.
Als gevolg van de marktomstandigheden
en de langere doorlooptijden voordat de
minimale verkoopscore is bereikt, zal de
omzet voor 2013 naar verwachting dalen
tot ca. € 25 miljoen. De marges staan
door lagere verkoopprijzen onder druk.
Daar tegenover staan wel inkoop-
voordelen. Per saldo verwachten wij dat
Novaform, ondanks een lagere marge,
opnieuw een positieve bijdrage zal
leveren aan het groepsresultaat.
KardeelRaamsdonksveer
1716
KlokBouw realiseerde in 2012 opnieuw
een omzet van ca. € 73 miljoen. Wel zien
we een verschuiving tussen de onder-
delen. De marges staan ook hier onder
druk. Niet alleen de overcapaciteit in de
markt drukt de prijzen. KlokBouw werd
in de loop van 2012 ook geconfronteerd
met een teruglopende productie. Minder
werken komen op de markt en daarnaast
hebben diverse corporaties een investe-
ringsstop ingevoerd. Door terugloop van
de productie heeft KlokBouw een
reorganisatie moeten doorvoeren die het
resultaat nadelig heeft beïnvloed.
Voor 2013 voorzien wij een lagere omzet
van ca. € 60-65 miljoen. Met name in de
burgerlijke en utiliteitsbouw zal de omzet
lager zijn. De divisie Verbouw & Onder-
houd ontwikkelt zich daarentegen
positief en zal naar verwachting stijgen
van € 13 naar € 15 miljoen omzet.
Wij verwachten voor 2013 een positief
resultaat voor belastingen.
KlokGIB richt zich op kleinschalige
woningbouwprojecten in Duitsland.
Huidige projecten bevinden zich met
name in de omgeving van Köln en
Kaarst. De Duitse markt ontwikkelt zich
positief en hier heeft KlokGIB met enkele
goede locaties van kunnen profiteren.
De omzet is in 2012 gestegen naar ca.
€ 5,5 miljoen en stijgt naar verwachting
in 2013 door naar een niveau net onder
de € 10 miljoen.
De kopersgerichte marktbenadering
werpt zijn vruchten af. De rendementen
van KlokGIB zijn goed en er is geen
onverkochte voorraad. Waar nodig
worden projecten gefaseerd opgestart
en gerealiseerd. De toegepaste markt-
benadering in Duitsland krijgt steeds
meer navolging bij de projecten die in
Nederland worden opgestart. KlokGIB
heeft in 2012 een positieve bijdrage
geleverd aan het groepsresultaat. Ook
voor 2013 zijn de verwachtingen positief.
KlokMilieu is het milieuadviesbedrijf
binnen KlokGroep. De omzet bestaat
voor ongeveer 50% uit adviezen en
werkzaamheden ten behoeve van onze
eigen werkmaatschappijen. De overige
50% wordt uit de externe markt
gehaald. De omzet is de afgelopen jaren
stabiel en bedraagt ongeveer een half
miljoen per jaar. Ook in 2012 heeft
KlokMilieu een positieve bijdrage
geleverd aan het groepsresultaat.
De verwachting is dat omzet en resultaat
voor 2013 vergelijkbaar zullen zijn met
de afgelopen jaren.
Residentie De MeerbergBerg en Dal
1918
Financieel Financiële kengetallen
Voor een inzicht in de financiële positie kunnen de balansen
van de laatste 3 jaren als volgt worden samengevat (in € 1.000):
vlottende activa
vlottende passiva
werkkapitaal
vastgelegde middelen
op lange termijn gefinancierd
De financiering hiervan vond plaats met:
eigen vermogen
voorzieningen
schulden op lange termijn
De navolgende ratio’s ten aanzien van solvabiliteit en liquiditeit kunnen aan de balansen worden afgeleid: Solvabiliteitsratio’s eigen vermogen : vreemd vermogen eigen vermogen : totaal vermogen Liquiditeitsratio’s vlottende activa : vlottende passiva vorderingen en liquide middelen : vlottende passiva
De omzet is gebaseerd op basis van de productiewaarde. De afgelopen 3 jaren is als volgt weer te geven (in € 1.000)
€
70.371
38.544
31.827
11.834
43.661
32.868
2.080
8.713
43.661
0,67 0,40
1,83 0,51
123.123
€
69.166
35.564
33.602
9.079
42.681
33.560
2.297
6.824
42.681
0,79 0,43
1,94 0,55
139.070
€
69.833
28.082
41.751
11.764
53.515
35.272
2.233
16.010
53.515
0,76 0,43
2,49 0,66
109.433
Financiële positie
Kengetallen
Productie
2012
2012
2012
2010
2010
2010
2011
2011
2011
De WilgenhofEindhoven
2120
VASTE ACTIVA
Materiële vaste activabedrijfsgebouwen en -terreinenandere vaste bedrijfsmiddelenbeleggingspanden en -terreinen
Financiële vaste activaandere deelnemingenoverige vorderingen
VLOTTENDE ACTIVA
voorradenonderhanden projecten
Vorderingendebiteurenbelastingen en premies sociale verzekeringen overige vorderingen
Liquide middelen
Groepsvermogengroepsvermogenaandeel derden in groepsvermogen
Voorzieningenvoorziening deelnemingengarantievoorzieningengroot onderhoudoverige voorzieningen
Langlopende schuldengelieerde vennootschappenoverige leningen
Kortlopende schuldenaflossingsverplichtingencrediteurenschulden aan kredietinstellingenbelastingen en premies sociale verzekeringenoverige schulden
§
123
45
66
7
89
10
§
1112
13141516
1718
1920
2122
€
965.359564.382225.635
7.980.7722.097.365
10.562.121
06.892.022
€
32.595.248272.953
314.0781.242.009
37.778486.565
6.204.6572.508.333
300.00013.269.09214.381.684
3.331.3407.260.871
€
933.671
8.145.222
45.029.9814.666.362
17.168.825
2.300.849
78.244.910
€
33.559.915
2.296.783
6.824.232
35.563.980
78.244.910
€
1.755.376
10.078.137
43.600.8447.274.390
17.454.143
2.041.718
82.204.608
€
32.868.201
2.080.430
8.712.990
38.542.987
82.204.608
Geconsolideerde balans per 31 december 2012 voor resultaatbestemming
Activa Passiva
€
318.778416.756198.137
7.620.229524.993
8.060.392
164.6848.943.749
€
33.375.298184.617
341.514
1.370.48843.551
541.230
6.204.632619.600
300.00011.862.80012.085.902
1.329.1089.986.170
31-12-2012 31-12-201231-12-2011 31-12-2011
2322
netto-omzet kostprijs van de omzet Bruto-omzetresultaat Algemene beheerskosten personeelskosten huisvestingskosten materieelkosten verkoopkosten algemene kosten afschrijvingskosten garantiekosten aan werken toegerekend Netto-omzetresultaat overige bedrijfslasten en -opbrengsten Bedrijfsresultaat resultaat deelnemingen voor belasting rentebaten rentelasten Saldo der financiële baten en lasten Resultaat vóór vennootschapsbelasting vennootschapsbelasting Resultaat ná vennootschapsbelasting resultaat deelneming na belasting resultaat aandeel derden in groepsresultaat Netto-resultaat
Bedrijfsresultaat
Aanpassingen voor: - afschrijvingen - mutatie voorzieningen
(excl. latente belastingen) Veranderingen in werkkapitaal: - handelsdebiteuren - overige vorderingen (excl. vpb) - voorraden - onderhanden projecten - handelscrediteuren - overige schulden (excl. vpb)
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
ontvangen / betaalde intrest ontvangen / betaalde dividend ontvangen / betaalde winstbelasting
Kasstroom uit operationele activiteiten
verwerving groepsmaatschappijen (des)investeringen in financiële vaste activa investeringen in materiële vaste activa desinvesteringen in materiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten
toename / afname langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Netto - kasstroom
beginstand liquide middelen eindstand liquide middelen Mutatie liquide middelen
beginstand schulden kredietinstellingen eindstand schulden kredietinstellingen Mutatie schulden kredietinstellingen TOTAAL MUTATIE
§
2324
25
2627
28
€
123.122.671116.532.069
14.199.048867.743612.368466.176
1.180.733277.120462.371
18.065.55916.567.992
-201.131119.882987.470
€
278.039-152.903
-1.013.1751.016.743
369.804-271.893
2.786.844-4.416.998
-867.588
-6.000.000-1.214.454
1.709-82.912
-264.553919
-7.297.401
1.129.9682.041.718
-1.659.651-14.381.684
€
3.687.379
647.542
3.039.837
477.844
3.517.681
-1.077.913
2.439.768
753.496
1.686.272
9.541-115.763
1.580.050
€
3.517.681
487.202
2.652.609
6.657.492
-4.310.369
2.347.123
2.096.548
-1.888.758
2.554.913
259.131
2.295.782
2.554.913
€
6.590.602
1.497.567
5.093.035
224.501
5.317.536
-1.068.719
4.248.817
1.057.880
3.190.937
202.840-187.317
3.206.460
€
5.317.536
125.136
-1.528.675
3.913.997
-8.082.042
-4.168.045
-344.837
-7.297.401
-11.810.283
911.750
-12.722.033
-11.810.283
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2012 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2012
€
139.070.328135.382.949
15.290.648846.774651.737512.109
1.169.294-1.122.661
705.87518.053.77617.406.234
-396.764157.001838.150
€
270.849216.353
2.501.729-2.051.7271.178.891
0-1.406.2922.430.008
-681.149-800.000
-2.829.220
-387.2231.932.915
-88.386639.242
-1.888.758
2.041.7182.300.849
-14.381.684-12.085.902
31-12-2012 31-12-201231-12-2011 31-12-2011
2524
JUMBOEindhoven
ALGEMEEN VestigingsplaatsKlokGroep BV (voorheen BV Verenigde Bedrijven van de Klok) is gevestigd aan de Hooistraat 32 te Druten. Aard der bedrijfsactiviteitenDe vennootschap en haar dochtermaatschappijen oefenen het aannemingsbedrijf uit en treden op als projectontwikkelaar. Daarnaast is er sprake van verhuur van onroerend goed. ConsolidatieGeconsolideerd worden die vennootschappen waarover KlokGroep BV de zeggenschap heeft door het bezit van de meerderheid van de aandelen of op andere wijze. Naast de vennootschap zelf worden in de consolidatie de volgende vennootschappen begrepen:
- KlokBouw BV te Nijmegen (95,1%)- KlokMaterieel BV te Druten (100%)- KlokOntwikkeling Vastgoedontwikkelaars BV te Druten (95,1%)- Novaform Vastgoedontwikkelaars BV te Best (95,1%)- KlokMilieu BV te Druten (95,1%)- KlokVastgoed BV te Druten (100%)- KlokBeleggingen BV te Druten (100%)- KlokGrondexploitatie BV te Druten (100%)- KlokBouw Eindhoven BV te Eindhoven (100%)- KlokGIB Gesellschaft für Innovatives Bauen mbH te
Krefeld Duitsland (100%)- Combinatie Hegeman, Aan de Stegge,
Van de Klok te Amersfoort (331/3%)- Combinatie KlokBouw Aan de Stegge te Nijmegen (50%)- Ontwikkelingsmaatschappij Koolhoven V.O.F. te Druten (54,68%)- V.O.F. Passewaay 60 te Druten (28,12%)- V.O.F. Rosa de Lima te Druten (50%)- KDG Venlo BV te Druten (100%)- KDG Hoogezand BV te Druten (100%)- KDG Assen BV te Druten (100%)- KDG Koolhoven BV te Druten (100%)- KDG Gronden BV te Druten (100%)- KlokGarant BV te Druten (100%)- KlokEnergie BV te Druten (100%)- J&R Wonen BV te Lelystad (100%)
GRONDSLAGEN VOOR DE CONSOLIDATIE AlgemeenIn de geconsolideerde jaarrekening van KlokGroep BV zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen. Deelnemingen met een belang kleiner dan 95% die wel in de consolidatie worden meegenomen, zijn proportioneel in de consolidatie verwerkt. Onderlinge verhoudingen en transacties zijn in de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd. Belangen van derden in het vermogen en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de hierna te noemen grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling van KlokGroep BV.
GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA AlgemeenVoor zover niet anders is vermeld, zijn de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden vóór het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. De jaarrekening is opgesteld volgens BW 2 Titel 9. Financiële instrumentenOnder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. De vennootschap past kostprijshedge-accounting toe op basis van individuele documentatie per individuele hedgerelatie. De vennootschap documenteert de wijze waarop de hedgerelaties passen in de doelstellingen van het risicobeheer, de hedgestrategie en de verwachting aangaande de effectiviteit van de hedge. Het effectieve deel van financiële derivaten die zijn toegewezen voor kostprijshedge-accounting, wordt tegen kostprijs gewaardeerd en het ineffectieve deel wordt tegen reële waarde gewaardeerd. De waardeveranderingen van de reële waarde van het ineffectieve deel worden direct in de winst- en-verliesrekening verwerkt. Materiële vaste activaDe materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde respectievelijk voortbrengingswaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvingen gebaseerd op de economische levensduur of tegen taxatiewaarde.
Buiten de consolidatie blijft, wegens het ontbreken van overwegende zeggenschap:
- V.O.F. Grubbenvorst te Druten (331/3%)- V.O.F. De Lierseweg te Druten (331/3%)- V.O.F. Peelo te Assen (50%)- V.O.F. Trebbe - Van de Klok Projecten te Druten (50%)- Ontwikkelingsmaatschappij Wijchen West V.O.F. te
Druten (331/3%)- Martenshof V.O.F. / Molenwaard CV te Hoogezand (25%)- O.B.A.C. CV te Huissen (29%)- SAN CV (11,11%) & SAN BV te Nijmegen (12,5%)- GEM Koolhoven Beheer BV en GEM Koolhoven CV te
Tilburg (19,96%)- V.O.F. aannemerscombinatie P.B.H.R. te Eindhoven (25%)- I-Mex Holding BV te Tilburg (50%)- NAM van Son Holding BV te Tilburg (50%)- Passewaay 7 CV te Druten (16,87%)- Passewaay 7 BV te Druten (16,87%)- Klok Development BV te Druten (59,5%)- Strohuls Beheer BV te Bunnik (50%)- V.O.F. Bouw- en ontwikkelingsmij. Zuid te Valkenswaard (331/3%)
Financiële vaste activaDe niet-geconsolideerde deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogens-waarde, maar niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van KlokGroep BV. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor de schulden van de betreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de vennootschap ten behoeve van deze deelnemingen. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. N.B. Van dit laatste is sprake wanneer de realiseerbare waarde lager is dan de boekwaarde. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.
VOORRADEN Materialen en gereed productDeze worden gewaardeerd tegen inkoopprijs op basis van fifo stelsel of lagere actuele waarde, rekening houdend met incourantheid, bepaald op basis van de ouderdom der goederen. Onderhanden projectenVoorraden gereed product worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat het directe materiaalverbruik, de directe loon- en machinekosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend, en een opslag voor indirecte fabricagekosten. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. De onderhanden projecten in opdracht van derden worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectkosten vermeerderd met de toegerekende winst en verminderd met verwerkte verliezen en gedeclareerde termijnen. Indien het resultaat op een onderhanden project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat wordt geen winst toegerekend.
Algemene toelichtingRWZI
Soerendonk
2726
AfschrijvingenDe afschrijvingen op de materiële vaste activa worden berekend door middel van vaste percentages van de aanschaffingswaarde respectievelijk bestede kosten op basis van de verwachte economische levensduur. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa worden onder afschrijvingen verantwoord. De afschrijvingen op de beleggingspanden zijn verantwoord bij de overige bedrijfsopbrengsten onder de post exploitatieresultaat beleggingspanden. Aandeel in het resultaat van niet-geconsolideerde ondernemingenAls resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij KlokGroep BV geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. Bij deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt plaats onder de financiële baten en lasten. BelastingenDe vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening, en waarbij actieve belastinglatenties (indien van toepassing) slechts worden gewaardeerd voor zover de realisatie daarvan waarschijnlijk is.
GRONDSLAGEN VOOR DE OPSTELLING VAN HET GECONSOLIDEERDE KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen en de schulden aan kredietinstellingen. Betaalde en ontvangen winstbelastingen en interest worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. De verkrijgingsprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt opgenomen onder de kasstroom uit investerings activiteiten.
De projectkosten omvatten de direct op het project betrekking hebbende kosten, de kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend. In de onderhanden projecten zijn tevens begrepen de uit project-ontwikkeling voortkomende projecten indien en voor zover voor eenheden van het project vóór of tijdens de constructie een onvoorwaardelijke verkoopovereenkomst is afgesloten. Projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten en kosten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. De mate waarin de prestaties zijn verricht is bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten/inspectie van het uitgevoerde deel van het project/de voltooiing van een fysiek onderscheidbaar projectonderdeel. Indien het totaal van alle onderhanden projecten een debetstand vertoont, wordt het totaalsaldo gepresenteerd onder de vlottende activa. Indien het totaal van alle onderhanden projecten een creditsaldo vertoont, wordt het totaalsaldo gepresenteerd onder kortlopende schulden.
VORDERINGEN
De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Onder de overige vorderingen zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen nominale waarde en hebben overwegend een kortlopend karakter.
VOORZIENINGEN
Voor deelnemingen waarbij de nettovermogenswaarde negatief is, wordt een voorziening getroffen voor zover KlokGroep aansprakelijk is. Ten behoeve van mogelijke claims inzake opgeleverde werken is een garantievoorziening opgenomen waaraan jaarlijks een vast percentage van de omzet in dat jaar wordt gedoteerd, waarbij o.b.v. individuele beoordeling de volledigheid wordt vastgesteld. Gehonoreerde claims worden ten laste van de voorziening gebracht. Individuele claims van
€ 25.000 of hoger worden separaat voorzien onder de overige voorzieningen. In verband met de reorganisatie van bedrijfsactiviteiten wordt een voorziening gevormd indien voor de groep een feitelijke of juridische verplichting is ontstaan. Voor groot onderhoud van het onroerend goed is een voorziening gevormd op basis van jaarlijkse dotaties uitgaande van de verwachte onderhoudskosten. De kosten van groot onderhoud worden ten laste van de voorziening gebracht.
VOORZIENINGEN VOOR PERSONEELSbELONINGEN PensioenverplichtingenDe vennootschap heeft diverse pensioenregelingen. De regelingen worden gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerders, te weten verzekeringsmaatschappijen en bedrijfstakpensioenfondsen. De pensioenverplichtingen uit de regelingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of, en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waaronder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten voor de vennootschap en worden in de balans opgenomen in een voorziening. Ultimo 2012 (en 2011) waren er voor de groep geen pensioenvorderingen en geen verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie.
LANGLOPENDE SCHuLDEN
Opgenomen rentedragende leningen en schulden worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.
GRONDSLAGEN VOOR RESuLTAATbEPALING Bruto-omzetresultaatHet bruto-omzetresultaat bestaat uit de opbrengst van de in het boekjaar gerealiseerde en verkochte productie minus de kostprijs daarvan. Daarbij worden resultaten genomen op basis van de gerealiseerde productie, rekening houdend met de nog te realiseren opbrengst en de nog te besteden kosten tot voltooiing van het werk. Verliezen worden genomen zodra deze voorzienbaar zijn. De kostprijs bestaat uit de bestede materialen, kosten van onderaannemers, bestede lonen en overige kosten (inclusief een opslag voor indirecte kosten) en een naar evenredigheid van de stand van het werk berekende winstopslag.
Algemene toelichting (vervolg)
Woonzorgcentrum ThuvineDuiven
2928
Koningsjacht, ArnhemMaritgen Hendriks Kwartier, Klaaswaal Koolhoven, Tilburg
Zwijzenhof, Tilburg De Gaarden, Deest
Passewaay buurt 7, Tiel Mensa, Nijmegen
Verpleeghuis Irene, Groesbeek De Markt, Bemmel
Oranjetoren, Veenendaal De Hoven, Rosmalen
Autostalling, Tiel Herstelhotel, Groesbeek
RWZI, Soerendonk
Wijhof, Tilburg SSHN Gouverneur, Nijmegen
Zilverparkkade, Lelystad Canisiuscollege, Nijmegen
Projecten
3130
4) ANDERE DEELNEMINGEN KlokGroep BV of één der dochtermaatschappijen participeert in diverse (aannemers-) combinaties gericht op de realisatie van diverse grote bouwprojecten. De deelnemingen staan gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde. Het verloop van de deelnemingen is als volgt te specificeren: beginsaldo per 1 januari overheveling deelneming verwerving stortingen / opname kapitaal / dividend herwaardering resultaat deelneming eindsaldo per 31 december Deelnemingen die ultimo boekjaar een negatieve nettovermogenswaarde hebben worden overgeheveld naar de voorzieningen. 5) OVERIGE VORDERINGEN Het verloop van de overige vorderingen kan als volgt worden gespecificeerd: beginsaldo per 1 januari aflossing nieuwe leningen eindsaldo per 31 december
De gehanteerde rentepercentages variëren tussen de 5% en de 5,6%. Een deel van de vorderingen ad. € 282.125 is rentevrij. De vorderingen zijn over het algemeen als langlopend te beschouwen. Verkregen zekerheden zijn hypotheekrecht en verpanding van huurovereenkomsten. Op de vorderingen is een bedrag ad € 192.500 in mindering gebracht i.v.m. mogelijke lagere opbrengstwaarde.
1) bEDRIjfSGEbOuWEN EN -TERREINEN De boekwaarde is als volgt te specificeren: boekwaarde per 1 januari investeringen desinvesteringen afschrijvingen boekwaarde per 31 december De geaccumuleerde aanschaffingswaarden en afschrijvingen zijn per 31 december als volgt:aanschaffingswaarden afschrijvingen boekwaarde per 31 december 2) ANDERE VASTE bEDRIjfSMIDDELEN De boekwaarde is als volgt te specificeren: boekwaarde per 1 januari investeringen desinvesteringen afschrijvingen boekwaarde per 31 december De geaccumuleerde aanschaffingswaarden en afschrijvingen zijn per 31 december als volgt:aanschaffingswaarden afschrijvingen boekwaarde per 31 december 3) bELEGGINGSPANDEN EN -TERREINEN De boekwaarde is als volgt te specificeren: boekwaarde per 1 januari investeringen desinvesteringen afschrijvingen boekwaarde per 31 december De geaccumuleerde aanschaffingswaarden en afschrijvingen zijn per 31 december als volgt:aanschaffingswaarden afschrijvingen boekwaarde per 31 december
De totale economische waarde (gebaseerd op de WOZ-waarde) van de bedrijfs- en beleggingspanden is € 1.695.000.
De afschrijvingen worden naar tijdsgelang vanaf het moment van ingebruikname van het actief berekend over de aanschaffings-waarden c.q. vervaardigingsprijs en zijn gebaseerd op de volgende percentages: bedrijfsgebouwen en -terreinen 3, 10 en 14%, andere vaste bedrijfsmiddelen 20% en beleggingspanden en -terreinen 3%.
€
965.3590
-574.816-71.765
318.778
1.515.794-1.197.016
318.778
564.38288.386
-37.926-198.086
416.756
4.348.329-3.931.573
416.756
225.6350
-26.500-998
198.137
327.862-129.725
198.137
€
7.980.772-39.336
5.141-3.709
0-322.639
7.620.229
2.097.365-1.680.000
107.628
524.993
€
1.037.90300
-72.544
965.359
2.090.608-1.125.249
965.359
504.326264.553
0-204.497
564.382
2.770.729-2.206.347
564.382
226.63300
-998
225.635
354.362-128.727
225.635
€
7.740.040-23.132168.907407.740
-193.502-119.281
7.980.772
2.255.185-175.000
17.180
2.097.365
Toelichting op de geconsolideerde balans
2012 20122011 2011Materiële vaste activa Financiële vaste activa
3332
6) VOORRADEN EN ONDERHANDEN PROjECTEN De specificatie hiervan luidt als volgt: strategische voorraden gereed product onderhanden projecten
Strategische voorraden De afwaardering in verband met de geschatte lagere opbrengstwaarde bedraagt ultimo 2012 € 18.684.017 (ultimo 2011 € 16.674.896).
Gereed product Dit betreft de voorraad onverkochte woningen en / of onverkochte commerciële eenheden. Onderhanden projecten De specificatie van de onderhanden projecten luidt als volgt: kostprijs gefactureerde termijnen cumulatief resultaat op het onderhanden werk afwaardering in verband met geschatte lagere opbrengstwaarde
Per ultimo boekjaar is voor een bedrag van € 4.163.111 (2011: € 8.401.045) aan projecten opgenomen waarvan de gedeclareerde termijnen de kosten overschrijden.
11) EIGEN VERMOGEN Voor een toelichting op het aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen wordt verwezen naar de toelichting op het eigen vermogen in de enkelvoudige jaarrekening.
12) AANDEEL VAN DERDEN IN HET GROEPSVERMOGEN Het verloop gedurende het boekjaar is als volgt: stand per 1 januari mutatie aandeel derden aandeel derden in resultaat dividenduitkeringen stand per 31 december
10) LIquIDE MIDDELEN De saldi op de geblokkeerde rekeningen bedraagt € 167.820 (2011: € 463.626). De overige liquide middelen zijn vrij beschikbaar.
7) DEbITEuREN Op het nominale debiteurenbedrag is wegens vermoedelijke oninbaarheid een bedrag van € 0 (2011: € 0) in mindering gebracht.
8) bELASTINGEN EN PREMIES SOCIALE VERZEKERINGEN Deze post omvat: vennootschapsbelasting
9) OVERIGE VORDERINGEN De specificatie luidt als volgt: rekening courant partners samenwerkingsverbanden rekening courant gelieerde vennootschappen latente vordering vennootschapsbelasting verrekenbare verliezen nog te factureren inzake onderhanden werken nog te factureren inzake opgeleverde werken rekening couranten aandeelhouders vooruitbetaalde bedragen overigen
Over de rekening courant vorderingen wordt tussen de 3,0% en 6,0% rente berekend (2011: 3,5% en 6,0%).
AlgemeenDe voorzieningen zijn in overwegende mate als langlopend te beschouwen. 13) VOORZIENING DEELNEMINGEN Deze post bestaat uit deelnemingen waarvan de nettovermogenswaarde per ultimo boekjaar negatief is, het verloop is als volgt: beginsaldo per 1 januari overheveling deelneming stortingen / opname kapitaal / dividend resultaat deelneming saldo per 31 december Deelnemingen met een positieve nettovermogenswaarde ultimo boekjaar worden overgeheveld naar de post andere deelnemingen onder de financiële vaste activa.
14) GARANTIEVOORZIENINGEN Ten behoeve van mogelijke claims inzake opgeleverde werken is een garantievoorziening gevormd. Deze voorzieningen muteerden als volgt: stand per 1 januari af: claims bij: dotaties af: vrijval stand per 31 december
Toelichting op de geconsolideerde balans (vervolg)
Voorraden
Groepsvermogen
Vorderingen
Voorzieningen
€
39.718.1405.311.8414.666.362
49.696.343
€
272.9530
115.763-204.099
184.617
€
164.684
164.684
€
314.078-39.336
066.772
341.514
1.242.009-251.853380.332
0
1.370.488
78.697.776-75.882.688
3.930.016-2.078.742
4.666.362
4.692.244
016.013
458.5272.876.776
4.267332.822563.100
8.943.749
4.722.416112.410169.736432.352818.168
6.791262.111368.038
6.892.022
€
42.011.2451.589.5997.274.390
50.875.234
€
145.227-20.072187.317-39.519
272.953
€
0
0
€
108.199-23.132225.050
3.961
314.078
1.267.027-345.755358.142-37.405
1.242.009
155.037.911-156.005.603
11.537.738-3.295.656
7.274.390
31-12-2012
31-12-2012
31-12-2011
31-12-2011
2012
2012
2011
2011
3534
15) GROOT ONDERHOuD Dit betreft een voorziening ten bate van groot onderhoud op het in bezit zijnde onroerend goed. Dit om de kosten die hieraan verbonden zijn zo goed mogelijk over de jaren te egaliseren. stand per 1 januari bij: dotatie af: vrijval voorziening i.v.m. planning onderhoud af: verricht groot onderhoud stand per 31 december 16) OVERIGE VOORZIENINGEN Het verloop van deze rekening is als volgt: stand per 1 januari af: gemaakte kosten / vrijval voorzieningen bij: dotatie nieuwe claims stand per 31 december De overige voorzieningen hebben betrekking op vermoedelijke claims van opgeleverde werken en zijn over het algemeen kortlopend van aard.
17) GELIEERDE VENNOOTSCHAPPEN Door enkele gelieerde vennootschappen zijn enkele leningen verstrekt, het verloop was als volgt: stand per 1 januari aflossingen nieuwe leningen stand per 31 december Als zekerheid is een hypotheek verstrekt op enkele grondposities. De rentetarieven op de leningen variëren. Deels is de rente gebaseerd op de 3-maands Euribor met een opslag van 3% punt.
De leningen hebben een looptijd korter dan 5 jaar.
Voor de overige zekerheden wordt verwezen naar de schulden kredietinstellingen.
19) CREDITEuREN Dit betreft het nominaal verschuldigd bedrag aan crediteuren per balansdatum.
20) KREDIETINSTELLINGEN Voor de overige door de banken gestelde kredieten gelden de volgende zekerheden: - hypotheek op de grondportefeuille - verpanding van de overige (bedrijfs)vorderingen die betrekking hebben op rechten uit
samenwerkingsverbanden en grondposities c.q. bouwclaims en de aan deze vorderingen verbonden rechten en zekerheden
- pari-passu-verklaring met betrekking tot de activa - afgifte van een vermogensverklaring der aandeelhouders van 32,5% - voldoen aan een gestelde InterestCoverageRatio - verpanding van huurpenningen - akte beëindiging huurovereenkomst intercompany huurders KlokGroep BV en haar dochtermaatschappijen met een belang groter dan 95%, zijn ieder hoofdelijk aansprakelijk voor de door de bank verleende kredietfaciliteiten.
21) bELASTINGEN EN PREMIES SOCIALE VERZEKERINGEN Deze post omvat: omzetbelasting vennootschapsbelasting loonheffing sociale lasten
18) OVERIGE LENINGEN Het verloop was als volgt: stand per 1 januari aflossingen aflossingen komend boekjaar verantwoord onder kortlopende schulden stand per 31 december
Dit betreft ultimo 2012 een tweetal bancaire leningen. De verstrekte zekerheden zijn: hypotheek voor overige zekerheden wordt verwezen naar schulden kredietinstellingen.
De rentetarieven op de leningen variëren. De leningen op variabele rente zijn gebaseerd op de 3-maands Euribor plus een opslag van 1,25% punt, dan wel 1-maands Euribor plus een opslag van 2,05% punt.
De leningen hebben een looptijd korter dan 5 jaar.
Langlopende schulden
Kortlopende schulden
€
37.7785.773
00
43.551
486.568-105.338160.000
541.230
€
6.204.657
-250
6.204.632
€
802.7470
276.779249.582
1.329.108
€
2.508.333
-1.588.733-300.000
619.600
€
32.0055.773
00
37.778
826.102-339.537
0
486.565
€
13.202.058-7.002.058
4.657
6.204.657
€
1.126.1661.706.941
267.424230.809
3.331.340
€
2.808.3330
-300.000
2.508.333
Toelichting op de geconsolideerde balans (vervolg)
20122012
2012
20112011
2011
31-12-2012 31-12-2011
3736
22) OVERIGE SCHuLDEN De specificatie luidt als volgt: rekening courant partners samenwerkingsverbanden te betalen accountants- en advieskosten te betalen kosten inzake onderhanden werken te betalen kosten inzake opgeleverde werken te betalen lonen en salarissen te betalen rentete betalen kosten inzake reorganisatie nog te betalen winstdeling verplichting vakantietoeslag en vakantiedagen vooruit ontvangen bedragen overige schulden
€
3.570.54327.140
680.9653.683.076
0112.492605.000180.000656.668121.991348.295
9.986.170
€
855.51927.042
1.905.4652.276.482
430.181160.591
0330.000606.474
2.621666.496
7.260.871
Toelichting op de geconsolideerde balans (vervolg)
Belastingen KlokGroep BV vormt voor de vennootschapsbelasting een fiscale eenheid met haar dochtermaatschappijen met een belang groter dan 95%. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn de vennootschap en alle binnen de fiscale eenheid gevoegde maatschappijen ieder hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de fiscale eenheid verschuldigde belasting. Bankgaranties Per 31 december 2012 was voor een bedrag van € 12.426.532 (2011: € 10.292.579) aan bankgaranties afgegeven. Overige verplichtingen Ten aanzien van de strategische grondposities heeft KlokGroep BV, c.q. één van haar dochterondernemingen een mogelijke nabetalingsverplichting bij bestemmingsplanwijziging. De nabetalingsverplichting kan oplopen tot een maximum bedrag van € 19.113.980 (2011: € 27.464.505).
Ten aanzien van de mogelijke afname van een grondpositie loopt een juridische procedure. KlokGroep is van mening dat er geen contract tot stand is gekomen. De grondeigenaren claimen dat er wel overeenstemming is en eisen grondafname. De uitkomst van de procedure is nog ongewis en daarmee de omvang van de mogelijke verplichting. Gezien de onzekere uitkomst zijn eventuele financiële gevolgen niet verwerkt in de balans. De huurverplichting vanuit de huur van bedrijfsgebouwen bedraagt tot einde huurcontract € 2.358.575. De huurverplichting voor het komend jaar bedraagt € 671.280. De leaseverplichting vanuit de lease van bedrijfswagens bedraagt tot einde contract € 2.137.290. De leaseverplichting voor het komend jaar bedraagt € 805.234. KlokGroep BV is hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van vennootschappen onder firma waarin zij direct of indirect participeert.
Financiële instrumenten Voor de toelichting van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de specifieke postgewijze toelichting. Rente-instrumenten worden toegepast ter verkrijging van een gewenst risicoprofiel in vaste en variabele renteposities. Per 31 december 2012 bezit de vennootschap een renteswap (1 juli 2006 tot 1 juli 2016) met een reële waarde van negatief € 1.123.151.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen31-12-2012 31-12-2011
3938
23) NETTO-OMZET De netto-omzet kan als volgt over de segmenten worden verdeeld: omzet uit projectontwikkeling omzet uit aanneming overige omzet
24) KOSTPRIjS VAN DE OMZET De specificatie luidt als volgt: bestede kosten mutatie voorraad strategische grondposities nagekomen resultaat opgeleverde werken voorgaande jaren
25) PERSONEELSKOSTEN Deze post omvat: lonen en salarissen pensioenlasten sociale lasten overige personeelskosten
26) ALGEMENE KOSTEN Deze post omvat: kantoorbenodigdheden en automatiseringskosten accountantskosten advieskosten porti-, telefoon- en bankkosten verzekeringen contributies en abonnementen overige
27) AfSCHRIjVINGSKOSTEN Dit betreft: afschrijvingen op materiële vaste activa af: boekwinst desinvesteringen
HONORARIA ACCOuNTANTSKOSTEN Het totaal van de ten laste van het resultaat van het boekjaar gebrachte honoraria voor werkzaamheden van de externe accountant bedragen € 57.350. De in rekening gebrachte werkzaamheden betreffen alleen werkzaamheden in het kader van de controle van de jaarrekening.
28) OVERIGE bEDRIjfSLASTEN EN -OPbRENGSTEN Deze post omvat: huuropbrengsten onroerend goed kortingen en omzetbonussen overige opbrengsten
Beloning bestuurders De beloning van de bestuurders bedraagt € 364.500 (2011: € 364.500).
Gemiddeld aantal werknemers Het gemiddeld aantal werknemers is als volgt te splitsen naar aard van de activiteiten: bouw projectontwikkeling overig
€
84.287.71654.286.862
495.750
139.070.328
127.847.1498.260.357-724.557
135.382.949
10.587.4621.150.0641.886.2251.666.897
15.290.648
381.60357.317
126.722137.184237.80274.260
154.406
1.169.294
270.851-1.393.512
-1.122.661
€
0168.120309.724
477.844
fte
176,828,89,9
215,5
€
59.823.17562.841.996
457.500
123.122.671
116.048.772730.209
-246.912
116.532.069
10.262.1481.119.3521.602.7391.214.809
14.199.048
438.26853.165
150.215117.971277.25765.80478.053
1.180.733
278.039-919
277.120
€
11.175103.145110.181
224.501
fte
169,229,38,3
206,8
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
2012 20122011 2011
4140
Enkelvoudige balans per 31 december 2012 voor resultaatbestemming
Activa Passiva
VASTE ACTIVA
Materiële vaste activaandere vaste bedrijfsmiddelen Financiële vaste activadeelnemingen in groepsmaatschappijen deelnemingen buiten groep vorderingen op groepsmaatschappijen overige vorderingen VLOTTENDE ACTIVA
Vorderingendebiteuren groepsmaatschappijen belastingen en premies sociale verzekeringen overige vorderingen Liquide middelen
Eigen vermogen geplaatst kapitaal agioreserve overige reserves resultaat boekjaar Voorzieningen latente vennootschapsbelasting Langlopende schulden overige leningen Kortlopende schulden aflossingsverplichtingen kredietinstellingen crediteuren groepsmaatschappijen belastingen en premies sociale verzekeringen overige schulden
§
1
2345
6789
§
101011
12
13
14151617
€
5.691.76961.097
56.629.4771.962.125
34.080129.018
0217.409
€
477.907142.284
28.768.5973.206.460
2.175.000
300.00024.543.906
136.5041.263.6221.943.280
480.883
€
159.288
53.016.305
271.505
3.572
53.450.670
€
33.375.298
1.146.882
300.000
18.628.490
53.450.670
€
159.961
64.344.468
380.507
4.814
64.889.750
€
32.595.248
1.451.307
2.175.000
28.668.195
64.889.750
€
5.668.34361.348
46.898.704387.910
18.70366.13338.395
148.274
€
477.907142.284
31.175.0571.580.050
300.000
300.00017.001.275
78.763664.875229.525354.052
31-12-2012 31-12-201231-12-2011 31-12-2011
4342
Resultaat uit deelnemingen ná aftrek van belasting daarover Eigen resultaat ná belasting
Resultaat ná belasting
€
-590.885
2.170.935
1.580.050
€
1.154.291
2.052.169
3.206.460
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012 Toelichting op de enkelvoudige balans
De grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor de enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Voor de grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de bepaling van het resultaat wordt verwezen naar de opgenomen algemene toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening.
Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van KlokGroep BV. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het resterende aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de vennootschap ten behoeve van deze deelnemingen.
Algemeen
Financiële vaste activa
1) ANDERE VASTE bEDRIjfSMIDDELEN De boekwaarde is als volgt te specificeren: boekwaarde per 1 januari investeringen afschrijvingen boekwaarde per 31 december De geaccumuleerde aanschaffingswaarden en afschrijvingen zijn per 31 december als volgt:
aanschaffingswaarden afschrijvingen boekwaarde per 31 december De afschrijvingen worden naar tijdsgelang vanaf het moment van ingebruikname van het actief berekend over de aanschaffings waarden. Afschrijvingspercentage is 20% van de aanschafwaarde.
2) DEELNEMINGEN IN GROEPSMAATSCHAPPIjEN De deelnemingen in groepsmaatschappijen worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. Het verloop van de deelnemingen is als volgt: balans per 1 januari verkoop deelneming aandeel resultaat dividenduitkering balans per 31 december
€
159.96163.38664.059
159.288
1.071.454912.166
159.288
€
5.691.769-1.083.3725.038.009
-3.978.063
5.668.343
€
185.72554.80580.569
159.961
1.008.068848.107
159.961
€
6.031.013181.989
3.809.834-4.331.067
5.691.769
Materiële vaste activa
2012
2012
2012
2011
2011
2011
4544
3) DEELNEMINGEN buITEN KLOKGROEP De deelnemingen buiten de KlokGroep worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. Het verloop van de deelneming is als volgt: balans per 1 januari aandeel resultaat balans per 31 december
4) VORDERINGEN OP GROEPSMAATSCHAPPIjEN Dit betreft door de vennootschap beschikbaar gestelde gelden aan haar dochterondernemingen in de vorm van leningen u/g. De leningen zijn gesaldeerd met de eventuele negatieve nettovermogenswaarde van de deelneming. Het verloop van de vorderingen is als volgt: balans per 1 januari afgelost / overboeking aandeel resultaat, c.q. saldering verstrekt in boekjaar balans per 31 december
Ter zekerheid voor de uitstaande vorderingen zijn alle bezittingen en vorderingen van de deelnemingen verpand aan KlokGroep. Het gehanteerde rentepercentage over de uitstaande leningen bedroeg 5,70% op jaarbasis.
5) OVERIGE VORDERINGEN De overige vorderingen bestaan uit leningen u/g, het verloop was als volgt: balans per 1 januari afgelost verstrekt in boekjaar balans per 31 december Ter dekking van de vorderingen heeft KlokGroep BV een hypotheekrecht op enkele grondposities. Op de vorderingen is een bedrag ad € 192.500 in mindering gebracht i.v.m. mogelijke lagere opbrengstwaarde.
6) DEbITEuREN Dit betreft het nominaal bedrag te vorderen van debiteuren. Hieronder is opgenomen een bedrag van € 10.995 (2011: € 33.413) aan vorderingen op groepsmaatschappijen en voor een bedrag van € 7.322 (2011: € 263) aan gelieerde maatschappijen. 7) GROEPSMAATSCHAPPIjEN De specificatie luidt als volgt: rekening-courant KlokOntwikkeling Vastgoedontwikkelaars BV rekening-courant KlokBouw BV rekening-courant KlokGrondexploitatie BV rekening-courant KlokVastgoed BV rekening-courant KlokBeleggingen BV rekening-courant Novaform Vastgoedontwikkelaars BV rekening-courant KlokMilieu BV
Over de rekening-courantverhoudingen wordt een rente van 5,70% op jaarbasis berekend.
8) bELASTINGEN EN PREMIES SOCIALE VERZEKERINGEN De post belastingen en premies sociale verzekeringen omvat het volgende: omzetbelasting
9) OVERIGE VORDERINGEN De specificatie luidt als volgt: rekening-courant gelieerde ondernemingen rekening-courant aandeelhoudersvooruitbetaalde bedragennog te ontvangen bedragen overige
€
61.097251
61.348
56.629.477-23.258.228-5.629.14519.156.600
46.898.704
1.962.125-1.680.000
105.785
387.910
€
26.88610.28615.043
963.4669.1631.193
66.133
38.395
38.395
04.267
75.93954.49313.575
148.274
€
61.238-141
61.097
60.165.150-20.995.042-2.755.63120.215.000
56.629.477
1.987.125-25.000
0
1.962.125
€
222172
025
121.9546.645
0
129.018
0
0
112.4106.791
84.4280
13.780
217.409
Toelichting op de enkelvoudige balans (vervolg)
Vorderingen 2012 2011 31-12-2012 31-12-2011
4746
10) GEPLAATST KAPITAAL Per 2 januari 2011 zijn er nieuwe aandelen uitgegeven tegen nominale waarde van € 1,- in serie B totaal 11.437 stuks en in serie D totaal 250.480 stuks. In totaal zijn per ultimo boekjaar de volgende aandelen geplaatst en volgestort: Van de aandelen serie A, nominaal € 1,- zijn er 90.755 aandelen geplaatst en volgestort. Van de aandelen serie B, nominaal € 1,- zijn er 48.500 aandelen geplaatst en volgestort. Van de aandelen serie C, nominaal € 1,- zijn er ultimo boekjaar totaal 88.172 aandelen geplaatst en volgestort. Van de aandelen serie D, nominaal € 1,- zijn er ultimo boekjaar totaal 250.480 aandelen geplaatst en volgestort. In 2006 zijn er van de serie B aandelen 35.246 aandelen bijgeplaatst en volgestort, tevens is een agio gestort van € 142.284 hiervoor is een agioreserve gevormd.
11) OVERIGE RESERVES Het verloop hiervan is als volgt: stand per 1 januari af: dividenduitkering bij: resultaat vorig boekjaar stand per 31 december
12) VOORZIENING LATENTE bELASTINGEN Het verloop hiervan is als volgt: stand per 1 januari af / bij: vrijval / dotatie Stand per 31 december Voor het verschil tussen de geconsolideerde waardering van de grondposities en de waardering in de werkmaatschappijen is een voorziening latente vennootschapsbelasting opgenomen tegen nominaal tarief van 25%.
13) OVERIGE LENINGEN Het verloop is als volgt: saldo 1 januari af: aflossing lening tijdens boekjaaraf: aflossing komend boekjaar (opgenomen onder kortlopende schulden) saldo 31 december Rente is variabel en is gebaseerd op de 1-maands Euribor plus een opslag van 2,05% punt.De lening heeft een looptijd korter dan 5 jaar.
€
28.768.597-800.000
3.206.460
31.175.057
€
1.451.307-304.425
1.146.882
€
2.475.000-1.875.000
-300.000
300.000
€
28.928.368-6.000.0005.840.229
28.768.597
€
1.424.42426.883
1.451.307
€
2.775.000-300.000-300.000
2.175.000
Toelichting op de enkelvoudige balans (vervolg)
Eigen vermogen
Voorzieningen
Langlopende schulden
14) CREDITEuREN Dit betreft het nominaal bedrag verschuldigd aan crediteuren. Hieronder is opgenomen een bedrag van € 0 (2011: € 27.490) aan schulden aan groepsmaatschappijen. 15) GROEPSMAATSCHAPPIjEN De specificatie luidt als volgt: vennootschapsbelasting groepsmaatschappijen rekening-courant KlokGIB GmbH
16) bELASTINGEN EN PREMIES SOCIALE VERZEKERINGEN De post belastingen en premies sociale verzekering omvat het volgende: vennootschapsbelasting loonheffing omzetbelasting sociale lasten
17) OVERLOPENDE PASSIVA EN OVERIGE SCHuLDEN De specificatie hiervan luidt: vakantiegeld en -dagen, inclusief sociale lasten salaris te betalen bankrente accountants- en advieskostenvooruitontvangen bedragennog te betalen CAR-premienog te betalen bedragen inzake reorganisatienog te betalen winstdelingnog door te belasten kosten overige
€
550.232114.643
664.875
212.47712.339
04.709
229.525
29.8390
85.13720.50088.22622.93240.00010.00034.52022.898
354.052
€
141.1001.122.522
1.263.622
1.922.21111.8274.9404.302
1.943.280
21.34620.766
162.76920.50090.66250.323
085.000
029.517
480.883
Kortlopende schulden 31-12-2012 31-12-2011
2012
2012
2012
2011
2011
2011
4948
Bankgaranties Per balansdatum was voor een bedrag van € 13.303 (2011: € 81.370) aan bankgaranties afgegeven. Overige verplichtingen KlokGroep BV heeft zich hoofdelijk garant gesteld voor de nakoming van de verplichtingen jegens derden door een of enkele van haar dochtermaatschappijen tot een maximaal bedrag van € 5.234.514 (2011: € 6.473.218). De huurverplichting vanuit de huur van bedrijfsgebouwen bedraagt tot einde huurcontract € 145.565. De huurverplichting voor het komend jaar bedraagt € 40.352. De leaseverplichting voor het wagenpark bedraagt tot einde leasecontract € 141.229. De leaseverplichting voor het komend jaar bedraagt € 43.852.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Toelichting op de enkelvoudige balans (vervolg)
Binnen de eigen resultatenrekening van de vennootschap zijn de volgende posten te onderscheiden waarin resultaten vanuit interactie met groepsmaatschappijen zijn te onderkennen. OPbRENGSTEN doorbelaste diensten naar groepsmaatschappijen overige opbrengsten RENTEbATEN rentebaten groepsmaatschappijen rentebaten gelieerde maatschappijen overige rentebaten
RENTELASTEN rentelasten groepsmaatschappijen rentelasten gelieerde maatschappijen overige rentelasten
GEMIDDELD AANTAL WERKNEMERS Het gemiddeld aantal werknemers van de holding bedroeg over 2012: 8,89 (2011: 7,33).
€
1.278.512172.625
1.451.137
4.071.43512.12560.146
4.143.706
40.9970
775.634
816.631
€
1.450.9505.000
1.455.950
4.150.00311.26473.918
4.235.185
96.33435.507
960.967
1.092.808
Toelichting op de enkelvoudige winst- en verliesrekening
Resultatenrekening 2012 2011
5150
Deskundigenonderzoek Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen controleverklaring. Statutaire regeling omtrent de bestemming van het resultaat Met betrekking tot de resultaatverdeling is in artikel 29 van de statuten bepaald dat de bestemming van het resultaat door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt vastgesteld. Resultaatbestemming 2011 Het resultaat over het boekjaar 2011 is conform het besluit van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders toegevoegd aan de overige reserves. Resultaat boekjaar. Het resultaat over het boekjaar is separaat in de balans opgenomen.
Druten, 31 mei 2013
Was getekend, de directie,
Holding J.H.A.G. van de Klok BV J.H.A.G. van de Klok Holding A.C.M. van de Klok BV A.C.M. van de Klok Holding A.A.H. van de Klok BV A.A.H. van de Klok
Overige gegevens
Graafseweg 247Nijmegen
5352
5554
BDO, Nijmegen
De Meipoort, Helmond
Tabaksveld, Puiflijk
Rosa de Lima - dorpdeel, Nijmegen
RWZI, Biest-Houtakker
De Waal Autogroep, Druten
Engelenhof, Herwijnen
Centrumplan, Dreumel
Parc Viverre, Helmond
Projecten
KlokGroep BV • Hooistraat 32, Druten • Postbus 38, 6650 AA Druten
Tel +31 (0)487 588 250 • Fax +31 (0)487 588 275
E-mail [email protected] • Internet www.klokgroep.nl
