JAAROVERZICHT 2013KENNISCENTRUM INNOVATIE VAN ZORGVERLENING

De zorgsector vraagt continu om verbetering, om innovatie. In deze tijd gaat de aandacht vooral uit naar zorgproducten en zorgprocessen vernieuwen, op zo’n manier dat de zorg ook bij een groter volume en een andere invulling van de zorgvraag toegankelijk, betaalbaar én van goede kwaliteit blijft. Het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening exploreert dit terrein met speciale aandacht voor de problematiek van mensen met chronische aandoeningen die zo lang mogelijk zelfstandig willen functioneren en zelf de regie over hun leven willen houden. Gezien de verande-

rende leeftijdsopbouw van de bevolking, de multimorbiditeit en de toegenomen medische en technische mogelijkheden is dit een grote groep mensen.

De onderzoeksinzet en de impact van ons Kenniscentrum is groot, zowel naar de beroepspraktijk en de zorgsector als naar onze bachelor- en masteropleidingen. De eerste externe evaluatie van het Kenniscentrum (in 2007) liet daarvoor duide-lijk waardering zien. En tijdens de tweede externe evaluatie, die het afgelopen jaar plaatsvond, is de waardering daarvoor alleen maar gegroeid, zoals u verder-op in dit jaaroverzicht kunt lezen. We doen dit niet alleen. We hebben steeds meer samenwerkingspartners: zorginstellingen, MKB, andere kenniscentra en professionals. Met hen kijken we wat werkt in de praktijk.

Zo geeft de Faculteit Gezondheidszorg van Hogeschool Utrecht een mooie invulling aan de opdracht van het hbo en meer specifiek het hoger gezondheids-zorgonderwijs (HGZO). Voortrekkers in Verandering noemde de Verkenningscommissie HGZO deze opdracht onlangs. Volgens het gelijknamige advies vindt deze commissie praktijkgericht onderzoek onmisbaar voor het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Die voortrekkersrol wil de Faculteit Gezondheidszorg graag vervullen. Met en in haar bachelor- en masteropleidin-gen, met het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening en in samenspraak met externe partijen in onze omgeving.

Harm DrostDirecteur Faculteit Gezondheidszorg, Hogeschool Utrecht

/ COLUMN

3

INHOUDSOPGAVE

Column 03

Feiten en cijfers 2013 05

Externe evaluatie 06

Marieke Schuurmans benoemd tot Chief Nursing Officer 04

Prijzen 08

Nieuwe onderzoeken 16

• Uitgelicht/promotieonderzoekEstherduPon 16

• HAYS/HealthinAdaptedYouthSports 20

• FitfortheFuture/fitheidhaalbaarmakenvoorlichamelijkbeperktekinderen 20

• Hoestimuleerjemondverzorgingbijouderen? 21

• Godiva/Kunjemotorischeontwikkelingmetenviafilm? 21

• Uitgelicht/promotieonderzoekGerdaBruinsma 22

Afgeronde onderzoeken 26

• TUK!/TaalscreeningvoorUtrechtsekinderen 26

• PETZ/e-healthgebruikdoorouderenenprofessionals 26

• ExcellenteVerpleegkundigeZorg 27

• HALYNeD/bewegingsinterventievoorrolstoelgebondenkinderen 28

• SUSTAIN/bewegingsinterventievoorouderennaberoerte 28

• PREDOS 29

• AcceptanceofAssistedLivingTechnologiesinEurope 29

• Uitgelicht/promotieCarolienSino 30

Symposium Farmakunde 34

Speerpunt Zorg en Technologie 36

Uitgelicht / Hans Heneweer, onderzoek in het onderwijs 38

Internationalisering 42

• HUlidvanHealthcareInnovationTransfer 42

• SummerSchoolUtrecht 44

• Internationalewerkbezoeken 48

Meander Medisch Centrum geopend 52

4

DE CIJFERS VAN 2013 • 5 LECTORATEN

• 7 LECTOREN

• 50 KENNISKRINGLEDEN

• 19 WERKZAME PROMOVENDI AAN DIVERSE UNIVERSITEITEN

• 73 WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES

• 34 ABSTRACTS

• 35 PUBLICATIES VOOR PROFESSIONALS

• 84 PRESENTATIES VOOR PROFESSIONALS

• 60 PRESENTATIES OP WETENSCHAPPELIJKE CONGRESSEN

• 406 BACHELOR- EN MASTERSTUDENTEN MEEGEWERKT

AAN ONDERZOEK

• 15 MASTERCLASSES BEZOCHT DOOR RUIM 1450 STUDENTEN

1

5

Het onderzoek van het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening, van Hogeschool Utrecht, is excellent. Zo oordeelde een commissie van externe experts op de gebieden van onderzoek, zorg en bestuur. Ook de inhoudelijke kwaliteit en de impact van het Kenniscentrum op de praktijk wordt als excellent beoordeeld. “De commissie heeft een kwalitatief hoogwaardig kenniscentrum leren kennen dat na tien jaar nog altijd gezien kan worden als voortrekker voor het hbo in Nederland.”

HogeschoolUtrechtvraagtelke5jaareenaantalmensendathunsporenver-diendheeftinonderzoek,zorgenbestuur,omhetKenniscentrumtegenhetlichttehouden.Inhetrapportnoemtdecommissie–dieonderleidingstondvanvoormaligstaatssecretarisGuusjeterHorst–delocatievanhetKenniscentrum‘ideaal’.HetKenniscentrumbevindtzichindeFaculteitGezondheidszorgvandehogeschoolenopeencampuswaarookdeUniversiteitUtrechtenhetUniversitairMedischCentrumUtrechtzitten.DelocatieheefteraanbijgedragendathetKenniscentrumverisgekomenindesamenwerkingmetdeacademischewereld,aldushetrapport.PromovendidiewerkenaandeHUondersteundentijdenshetbezoekvandecommissieditbeeld:“DitiseenCareValley.Jekuntsamenmetgezondheidswetenschapperseencursusmaken,datkanopgeenanderehogeschool.”

Impact op de beroepspraktijk excellentDecommissiebeoordeeltdeimpactvanhetKenniscentrumopdeberoeps-praktijkalsexcellent.Metnamewaarhetdeimplementatievaninnovatievezorgtrajectenbetreft.Indeberoepspraktijkmakenprofessionalsregelmatigge-bruikvandeonderzoeksresultaten.ZohadhetKenniscentrumeenleidenderolinhetformulerenvanhetlandelijkeberoepsprofielVerpleegkundigenenVerzorgenden(V&V2020).

Meer multidisciplinair samenwerkenDecommissiebeveelthetKenniscentrumaanomindetoekomsttekiezenvoorlectoratendiedwarsverbandentussendeopleidingenleggen.Alsdelectoratendedragerszijnvanthema’sdiedoormeerdereopleidingenheenlopen,kunnenzijeenplatformzijnvoormultidisciplinairesamenwerkingvandocentenenstu-

/ ’ONDERZOEK KENNISCENTRUM HU EXCELLENT’

6

2denten,waardoorstudentenalinhunopleidinglerenmetanderevakgebiedensamentewerken.Menkandanmetelkaardecomplexezorgproblemenvandehedendaagseberoepspraktijkaanpakken.Thema’sdievoordehandliggenvoorditkenniscentrumzijnoncologieene-health,hetgebruikvaninformatie-encommunicatietechnologieterondersteuningofverbeteringvandegezondheid.NaarditlaatstethemawordtalveelonderzoekgedaanbinnenhetKenniscentrum.

CommissieDeexternecommissiediehetKenniscentrumbeoordeelde,bestonduit:dr.GuusjeterHorst,lidvandeEersteKamerenvoormaligvoorzittervandeHBO-raad,vanZonMWenvanhetNationaalPreventieplatform;prof.dr.VanessaEvers,professorHumanMediaInteractionaandeUniversiteitTwente;drs.JohnTaks,lidvandeRaadvanBestuurvanhetAlbertSchweitzerZiekenhuisenvoor-maligdirecteurenlaterlidvandeRaadvanBestuurvanhetZuweHofpoortZiekenhuis;drs.ChielBos,zelfstandigadviseurindegezondheidszorg,voorma-ligdirecteurbijZorgverzekeraarsNederland,vicevoorzittervandeRegieraadkwaliteitvanzorg,bijdeRaadvoorVolksgezondheidenZorg,lidvanderaadvanbestuurVUmcCancerCenterAmsterdam,voorzittervandecommissiekwaliteitbijdeNederlandseFederatievanKankerpatiëntenverenigingen;dr.GertjanSchuiling,adviseurorganisatieontwikkelingbijThierry&SchuilingenemerituslectorvanHogeschoolArnhemenNijmegen.

7

"EEN APP WAARMEE FYSIOTHERAPEUTEN BETER INZICHT KRIJGEN IN DE KLACHTEN VAN LAAGGELETTERDE"

8

3/ PRIJZEN EN NOMINATIES

Het project TransFysA van de lectoraten Leefstijl en Gezondheid en Product Development and Engineering Hogeschool Utrecht won op 21 november de derde RAAK Award 2013, de derde prijs voor het beste praktijkgericht onderzoek. De winnaars werden bekendgemaakt in Den Haag tijdens het jaarcongres van de Stichting Innovatie Alliantie (SIA).

HetTransFysA-projectontwikkeldedeappTalking Touch Screen(TTS)waarmeefysiotherapeutenbeterinzichtkrijgenindeklachtenvanhunlaaggeletterdepatiënten.Fysiotherapeutengebruikenvaakeenvragenlijsttijdensdeintakevannieuwepatiënten.Maarslechts5,6%vandelaaggeschooldenkanzo’nvragenlijstvollediginvullen.MetdeTTSluktdit68,8%vandelaaggeschoolden.TransFysAkrijgtdederdeprijsvanwegedegrotemaatschappelijkebetekenisvoorlaaggeletterdenendeduurzamesamenwerkingsrelaties.HetprojectstaatonderleidingvanHarriëtWittink(lectorLeefstijlenGezondheid)enMarliesWelbie(onderzoekerbijhetlectoraatLeefstijlenGezondheid,docentdiversiteitbijdeopleidingenFysiotherapieenOefentherapieCesarenbeleidsmedewerkerdiversiteit).

DeeersteprijsisvooreenanderHU-onderzoeksproject:NAT-testvanhetlectoraatInnovativeTestinginLifeSciences&Chemistry.

HetRAAK-programmaiseenregelingomsamenwerkingsprojectentussenhogescholenenwerkveldtestimuleren,uitgevoerddoorSIAenbeschikbaargestelddoorhetministerievanOCW.

TRANSFYSA-PROJECT WINT DERDE PRIJS RAAK AWARD

9

BART BARTELS WINT TALMA-EIJKMANPRIJS

Bart Bartels heeft de Talma-Eijkmanprijs gewonnen. Hij ontving de prijs op donderdag 4 april voor zijn onderzoek naar veiligheid en validiteit van een cardiopulmonale inspanningstest (CPET) bij kinderen met Duchenne en Becker Spierdystrofie. Dit onderzoek maakte deel uit van het onderzoek HALYNeD, van het lectoraat Leefstijl en Gezondheid.

DeTalma-EijkmanprijsvoorexcellentestudentenwordtjaarlijkstoegekenddoorhetUMCUtrecht.HetKinderbewegingscentrumendedivisieleidingvanhetUMChebbenBartaangemeld.HijvoerdezijnmasteronderzoekuitvanuiteensamenwerkingsverbandtussenhetlectoraatLeefstijlenGezondheid,hetKinder-bewegingscentrumvanhetUMCUenSpierenvoorSpierenKindercentrum.Dr.JankedeGroot,onderzoekerbijhetlectoraat,begeleiddehem.Bart:‘Ikbenergblijmetdezeprijs.Inonsonderzoekhebbenwedeveiligheidenvaliditeitonderzochtvaneencardiopulmonaleinspanningstest(CPET)bijkinderenmetDuchenneenBeckerSpierdystrofie.Bijdezeaandoeningenisereengebrekaanheteiwitdystrofinedatonderanderebetrokkenisbijdestabiliteitvandespiercel-wand.Hetklinischbeloopwordtgekenmerktdoorprogressievespierzwakte,respiratoireinsufficiëntieencardiomyopathie.UitdezestudieblijktdatdeCPETveiliguitgevoerdkanwordenenbeterinstaatisomineenvroegstadiumziekte-progressietedetecterendanhuidigeuitkomstmaten.EenmogelijkinteressantvervolgonderzoekbetreftdevraagofdeCPETkanbijdragenaanvroegtijdigeopsporingvancardialebetrokkenheid.’BartelsisonderzoekeraanhetKenniscentrumInnovatievanZorgverleningendocentaandemasteropleidingKinderfysiotherapie.

/ PRIJZEN EN NOMINATIES

10

"EEN MOGELIJK INTERESSANT VERVOLGONDERZOEK BETREFT DE VRAAG OF DE CPET KAN BIJDRAGEN AAN VROEGTIJDIGE OPSPORING VAN CARDIALE BETROKKENHEID"

11

12

Karlijn Damen, fysiotherapeut

Karlijn Damen, die in juni is afgestudeerd aan de bacheloropleiding fysiotherapie, is genomineerd voor de Student Research Award 2013 van de VSNU, de Nederlandse vereniging van universiteiten.

DetitelvanKarlijnsscriptieis‘Reproduceerbaarheidvantweerolstoelbehendig-heidstestenbijrolstoelrijdendekinderenenadolescentenmetSpinaBifida’.HetbacheloronderzoekmaaktedeeluitvandeLet’sRidestudie,datonderdeelisvanhetSIARAAKprojectHealthyActiveLivingforYouthwithNeuromotorDisability(HALYNeD).BinnenditprojectonderzoekthetlectoraatLeefstijlenGezondheidhoerolstoelgebondenkinderenmeteenneuromotorischebeper-kingeenbetereconditiekunnenkrijgen,doorfysiekactieverteworden.Karlijnistijdenshaaronderzoekbegeleiddoordocent/onderzoekersManonBloemenMSc,dr.JankedeGrootenHuibvanMoorsel.

ALUMNA GENOMINEERD VOOR STUDENT RESEARCH AWARD

/ PRIJZEN EN NOMINATIES

13

MARIEKE SCHUURMANS BENOEMD TOT CHIEF NURSING OFFICER

Lector Marieke Schuurmans is door Minister Edith Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport per 1 oktober benoemd tot Chief Nursing Officer (CNO). De CNO is de belangrijkste onafhankelijke adviseur van de minister van VWS op het gebied van verpleegkundigen.

DeChiefNursingOfficerspeelteenbelangrijkerolophetministerievanVWS.Zeheeftdirecttoegangtotdeministerenkanzozorgenvoorinvloedvanuitdeberoepsgroepvanverpleegkundigen.DeChiefNursingOfficerisdehoogsteonafhankelijkeadviseurvandeministervanVWSwaarhetgaatomverpleegkun-digezorg.DeChiefNursingOfficersindediverseEuropeselandenvormeneennetwerkwaarbinnenkenniswordtgedeeld.

Prof.dr.MariekeSchuurmansislectorOuderenzorgbijhetlectoraatVerpleegkundigeenparamedischezorgvoorchronischzieken.Zeiseindverant-woordelijkvoorhetonderzoeknaaroptimalezorgaanouderemensenmetmeerderechronischeaandoeningen,waarbijgestimuleerdwordtdatpatiëntenzolangmogelijkzelfstandigkunnenblijven.DaarnaastisSchuurmanshoogleraarVerplegingswetenschapaandeUniversiteitUtrecht.

/ PRIJZEN EN NOMINATIES

"DE CHIEF NURSING OFFICER IS DE HOOGSTEONAFHANKELIJKE ADVISEUR VAN DE MINISTER VAN VWS WAAR HET GAAT OM VERPLEEGKUNDIGE ZORG"

14

15

Marieke Schuurmans, lector Ouderenzorg

/ NIEUWE ONDERZOEKEN UITGELICHT PROMOTIEONDERZOEK ESTHER DU PON

“IK WIL IETS BETEKENEN VOOR DE MAATSCHAPPIJ"

De wens om te werken als onderzoeksjournalist, een opleiding tot farmakundige, een bijbaan in de thuiszorg en een masteropleiding Communicatiestudies. Dat bleken de ideale ingrediënten te zijn voor het promotieonderzoek van Esther du Pon.

16

4

Esther du Pon, onderzoeker

17

“Ikdroomdeervroegervanomonderzoeksjournalistteworden.StellaBraam-dieondermeerundercoveralszwerverdeAmsterdamsedrugswereldverkende,meerdereboekenheeftgeschrevenennergensvoorterugdeinst-wasmijngrotevoorbeeld.Wantikwilietsbetekenenvoordemaatschappij.Indezomervan2009hadik,alspasafgestudeerdfarmakundige,nognietdirectdebehoefteomhetwerkveldintegaan.Ikwildegraagdoorstuderenommijninteressevoorcommunicatieenjournalistiekverderteontwikkelen.Farmakundeencommunicatieleekmijeeninteressantecombinatie,daarmeekonikbijvoorbeeldopderedactiegaanwerkenvaneenmedischtijdschrift.EenlogischekeuzewasdanookdemasterCommunicatiestudiesaandeUniversiteitUtrecht.Tijdensdezemasterhebikinderdaadveelgeleerdoverallerleicommunicatietheorieën(zijntaalfoutenvaninvloedopdeaantrekkelijkheidenovertuigingskrachtvaneentekst?),maardaarwasiksnelopuitgekeken.Hetwasteveelgerichtopdetailniveau.Fascinerendervondikdewetenschappelijkebenaderinginhetalgemeen:hetonderzoekdoen.HetschrijvenvanmijnMasterscriptiebijdefaculteitSocialeWetenschappen,mijneersterelatiefgrotezelfstandigeonderzoek,wasdanookeenleerzameperiode.Hetenigewatikeigenlijkmiste-maardaarwasikmetoennognietvanbewustvan-wasdecreativiteit,depraktischetoepassing.

In2011ronddeikmijnmasteraf.VlakdaarnakwamikopnieuwincontactmetAdvanDooren,éénvanmijndocentenvandeopleidingFarmakunde.AdwasdestijdspasgeledenbenoemdtotlectorvanhetlectoraatDisseminatievanFarmaceutischeInnovaties.Eénvandeonderzoekslijnen,‘Communicatiemetdepatiënt’,leekmijophetlijfgeschreven,verteldehij.Ikwasmeteenenthousiast!Hetwasvoorheennietinmeopgekomenomtegaanpromoveren.Gelukkigbeniknieuwsgierigvankarakterenaltijdinvooreenuitdaging.MetdeavonturenvanStellaBraaminmijnachterhoofd,hebikdezekansdanookvolovertuigingaangegrepen.Endaarhebikzekergeenspijtvangehad.IkkanopdeHUzelfsmijncreativiteitkwijt:hetonderzoekdatikdoeispraktijkgericht.Eninplaatsvanopderedactievaneenmedischtijdschriftwerken,zalikhopelijkooitzelfgaanpublicerenineenmedischtijdschrift.Wiehaddatooitgedacht?

Inmijnpromotieonderzoekwilikeen-bestaandeofnogteontwikkelen-interventietesten.Metdeinterventie(onderdewerktitelConsultHulp)moetenpatiëntenmetdiabetestype2meeruiteenmedischconsulthalen.Ikverwachtdatzehierdoorbeterdebehandeladviezenophetgebiedvanmedicatieenleefstijlkunnenopvolgen.Detherapietrouwisbijdezegroeplaag,terwijldatbij

/ PROMOTIEONDERZOEK ESTHER DU PON

18

chronischeaandoeningenjuistzobelangrijkis.Opmerkelijkisdatindeafgelopenjarenpatiëntenminderbiomedischevragenzijngaanstellenaanhunzorgverlener.Enzeuitenookminderzorgen.Indespreekkamerkomendeonderwerpenmedicatiegebruikentherapietrouwnauwelijksaanbod,zoblijktuitdeliteratuur.Datisvervelend,wantdaardoorblijvenvragenvanpatiëntenonbeantwoordenworstelenzijmisschienthuismethunmedicatiegebruikenleefstijlgedrag.Endatkanleidentottherapieontrouw.Daarwilikietsaandoen.

Oorspronkelijkwildeikalsonderzoeksjournalistmensenaanhetdenkenzettendoormaatschappelijkeproblemenaandekaakstellen.Metditpromotieonder-zoekgaikzelfseenstapverder:ikrichtmenietalleenophetprobleem,maarkomookmeteenoplossing!Ikzoekeenoplossingdiegoedkoop,bewezeneffectiefenbovendienvoordepatiënttebegrijpenis.Eenvoudenzodichtmogelijkbijdedagelijksezorgblijven,datzijndesleutelwoorden.”

“OPMERKELIJK IS DAT IN DE AFGELOPEN JAREN PATIËNTEN MINDER BIOMEDISCHE VRAGEN ZIJN GAAN STELLEN AAN HUN ZORGVERLENER."

19

/ NIEUWE ONDERZOEKEN

HAYS / GEZONDHEIDSEFFECTEN VAN SPORT OP CHRONISCH ZIEKEN

HetKenniscentrumisgestartmeteenonderzoeknaarwatsportmetjongerenmeteenchronischeziekteofaandoeningdoet.Inditonderzoek,genaamdHealthinAdaptedYouthSportsStudy(HAYS-study),wordenjongerenmeteenbeperkingenwelofnietsportenvergeleken.Hetgaathierbijzowelomjonge-rendiegebruikmakenvaneenrolstoelalsjongerendiedatnietdoen.Watzijndeeffectenvansportopfysiekefitheid,fysiekeactiviteit,gezondheid,blessu-res?Maarook:watzijndegevolgenvoorschoolprestaties,schoolverzuimenpsychosociaalwelbevinden?DitonderzoekvaltonderhetlectoraatLeefstijlenGezondheid.

FIT FOR THE FUTURE / FITHEID HAALBAAR MAKEN VOOR LICHAMELIJK BEPERKTE KINDEREN

Hetisbelangrijkvoordemotorische,cognitieve,socialeenemotioneleontwik-kelingenvoordegezondheidvaneenkindomfysiekactieftezijn.Ookvoorkinderenmeteenlichamelijkebeperking.Maarindepraktijkblijkthetnietalleenlastigomkinderenmeteenlichamelijkebeperkingactieftekrij-gen,maarvooralookomzedaarnaactieftehouden.Metditonderzoekwilhetlectoraateenkennistransfersysteemontwikkelenmetdenaam‘FitfortheFuture’,waarinbestaandekennisoverfitheidenactiviteitbijkinderenmeteenlichamelijkebeperkingwordtvertaaldnaartoepasbarekennisvoorkinderfysio-therapeuten.Daarnaastontwikkelthetlectoraatnieuwekennisoverhoejefitheidenparticipatieinfysiekeactiviteitbijkinderenmeteenlichamelijkebeperkingkuntmetenenverbeteren.VanuitHogeschoolUtrechtzijndelecto-ratenLeefstijlenGezondheid(lectordr.HarrietWittink)enDigitaleArchitectuur(Lectordr.ing.RaymondSlot)betrokken.

20

GODIVA / KUN JE MOTORISCHE ONTWIKKELING METEN VIA FILM?

Kunjedemotorischeontwikkelingvanjongekinderenmetenaandehandvanfilmpjesdiehunoudershebbengemaakt?HetlectoraatLeefstijlenGezondheidvanlectorHarrietWittinkheeftsubsidieontvangenomdattegaanonderzoe-ken.“Binnendefysiotherapieisnieteerderonderzoekgedaannaarmotorischeontwikkelingvanjongekinderenaandehandvanfilmpjesdiedoorouderszijngemaakt.”,aldushoofdonderzoekerJacquelineNuysink,“Metditonderzoek–deGODIVA-studie–willenwenagaanofhetgebruikvandefilmpjesvoordelenheeftvoordepatiëntjes,oudersenfysiotherapeuten.Hetkanbijvoorbeeldeenminderzwarebelastingzijnvooroudersomfilmpjestemakeninplaatsvanregelmatigeenbezoektebrengenaandefysiotherapeut.Daarnaastkanhetdefysiotherapeutmindertijdkostenomeenfilmpjeteanalyserendanomeenconsultinteplannen.Enhetkanvoordekindereneenminderbelastendemaniervanonderzoekzijn.

HOE STIMULEER JE MONDVERZORGING BIJ OUDEREN?

Veelouderenlatenhungebitofgebitsprothesenietvaakgenoegcontrolerenbijdetandartsofmondhygiënist.Bijvoorbeeldomdatzedenkendat(kleine)ongemakkenindemondonderdeelzijnvanouderworden.Omdatzemindervaakvoorcontrolekomen,hebbenzeminderactuelekennisovermondverzor-ging,enmethetouderwordenwordthetlastigeromdemondadequaatteverzorgen.Daaromonderzoekthetkenniscentrumwatdeeffectiefstemanierisommondgezondheidbijouderentestimuleren,enwelkeeffectenverschillendeinterventieshebben.Eenvandezeinterventiesisvoorlichting:inoktoberennovembergavenstudentenMondzorgkundebijverscheideneverzorgingshui-zenvoorlichtingovermondverzorging.

21

5

/ UITGELICHT PROMOTIEONDERZOEK GERDA BRUINSMA

"IK BEN HEEL BLIJ DAT IK ONDERZOEK KAN DOEN WAARMEE DE ZORG VOOR KINDEREN MET TAALONTWIKKELINGSSTOORNISSEN VERDER VERBETERT"

Gerda Bruinsma, docent aan de opleiding logopedie heeft een NWO-promotiebeurs gekregen. Ze gaat onderzoek doen naar het effect van logopedische behandeling bij kleuters met een ernstige taalontwikkelingsstoornis.

22

6

Gerda Bruinsma, onderzoeker

23

“Indelogopediestaatwetenschappelijkonderzoeknaardeeffectenvanbehandelmethodesnogindekinderschoenen.Zoisnognietwetenschappelijkonderbouwdwelkelogopediebehandelinghetbestewerktbijkleutersmeteenernstigetaalontwikkelingsstoornis.Ikgaregistrerenhoeveeldekindereninéénjaarvooruitgaaninhuntaalvaardigheidenikgaonderzoekenwelkefactoreneenrolspelenbijdievooruitgang.Bijfactorenmoetjedenkenaandeintensiteitendeinhoudvandelogopedischebehandeling,deernstvandetaalontwikkelings-stoornisvanhetkind,debetrokkenheidvanoudersbijdetherapieendeextraondersteuningdiehetkindkrijgtbinnenhetonderwijs.

DaarnaastgaikonderzoekenhoeeffectiefdeCommunicatieveTaaltherapieistenopzichtevanregulierelogopedie.CommunicatieveTaaltherapieisontwik-kelddoorLeenvandenDungen.ZijisjarenlangdocentaanHogeschoolUtrechtgeweest.Detherapieistheoretischgoedonderbouwd,maardeeffectiviteitisnognietinkaartgebracht.Ikgavaneenaantalkinderenbijhoudenhoezepres-terenmetderegulieretherapie.Vervolgenstrainikhunlogopedistenintensief,zodatzedeCommunicatieveTaaltherapievanVandenDungenkunnentoepas-senvolgenseenprotocoldatikvoorhenopstel.Hiernadaarnavolgikdekinderenweer.Zokanikdekinderennietalleenmeteencontrolegroepvergelij-ken,maarookmetzichzelf.IkmagmijnonderzoekuitvoerenbijdeKoninklijkeAurisGroep,eengroteinstellingvoorzorgenonderwijsvoorkinderenmetern-stigetaalontwikkelingsstoornissen.

Ikhebzelf20jaaralslogopedistgewerkt,onderanderemetkleutersopscholenvoorspeciaalonderwijsenopeenmedischkleuterdagverblijf.Inmijnwerkalslogopedisthebikaltijddeonderbouwinggemistvandebehandelingdieikgaf.Ikbendusheelblijdatikonderzoekkandoenwaarmeedezorgvoorkinderenmettaalontwikkelingsstoornissenverderverbetert.

/ PROMOTIEONDERZOEK GERDA BRUINSMA

"IK HEB ZELF 20 JAAR ALS LOGOPEDIST GEWERKT, ONDER ANDERE MET KLEUTERS OP SCHOLENVOOR SPECIAAL ONDERWIJS EN OP EEN MEDISCH KLEUTERDAGVERBLIJF."

24

Ikwasontzettendblijtoenikdebriefkreegwaarinstonddatikdepromotie-beurshadgekregen.Wantdezebeurskrijgjenietzomaar:vande166ingediendeonderzoeksaanvragenwerdeneruiteindelijk37gehonoreerd.NWOhanteerteenstrengeselectieproceduremetmeerdererondes:mijnaanvraagiseerstbeoordeelddooreenwetenschapsbredecommissieendaarnahebikeenpresentatiegegeveneneenselectiegesprekgehad.Depromotiebeursisinge-steldomlerarenuitverschillendeonderwijssectorendekanstegeventepromoveren.

Ikblijfalsonderzoekerveelvoorhetonderwijsdoen:naastmijnonderzoekblijfiklesgevenovertaalontwikkelingsstoornissen.Enikhoopdatikals'docentdieonderzoekdoet'eenvoorbeeldfunctiekanvervullen.Mijnprojectisheelge-schiktomstudentenvandeopleidinglogopedietelatenmeewerken.Zokrijgenzedekansomvanuitdepraktijkonderzoekservaringoptedoenenzelfkennisteontwikkelenovereffectiviteitvanlogopedischebehandeling.Dangaathetevidence-basedhandelennogmeerleven.”

25

/ AFGERONDE ONDERZOEKEN TUK! / TAALSCREENING VOOR UTRECHTSE KINDEREN

MoniekSchaars,onderzoekerbijhetlectoraatLogopedie,onderzochtinop-drachtvandeGemeentelijkeGeneeskundigeenGezondheidsdienst(GG&GD)vangemeenteUtrechtwelketaalscreeningsinstrumentenhetmeestgeschiktzijnvoordeUtrechtseconsultatiebureaus.DeGG&GDwilmetditproject,genaamd‘TUK!’,taalachterstandenalvroegkunnensignaleren,namelijktijdenshettwee-jarigeconsultwaarzejaarlijkszo’n5000peuterszien.BinnenhetprojectTUK!werdentweetaalscreeningsinstrumentenvergelekenineenbruikbaarheidson-derzoekbijjeugdartsenenjeugdverpleegkundigen.DaarnaastontwikkeldeSchaarseeninstrumentdatdetaalomgevingvanhetkindinkaartbrengt.Hierinwordtaanoudersgevraagdhoeveeltalenerthuiswordengesprokenenhoevaakerwordtgespeeldenvoorgelezenmethetkind.Ditinstrumentwaseenwaardevolletoevoegingvolgensdejeugdartsenenjeugdverpleegkundigenenwordtnuverderontwikkeld.HetlectoraatLogopedievoerdeditonderzoeksamenuitmetdeFaculteitSocialeWetenschappenvanUniversiteitUtrecht.

PETZ / VOORSPELLERS VOOR HET GEBRUIK VAN E-HEALTH DOOR OUDEREN EN PROFESSIONALS

Dezorgvraaggroeitmetgemiddeld2%perjaarendegroeivanhetaantalzorg-professionalsligtdaarveronder.Daarnaastisbekenddathetvolumeaanmantelzorgersindetoekomstmetdehelftzalafnemen.Oude(kwetsbare)cliën-tenmoetenandereondersteuningsstrategieënenhulpgaanorganiseren.Deoverheidzethierbijinope-health-technologie.Maarzowel(oudere)cliëntenalszorgprofessionalszijnnietvoldoendebekwaaminhetomgaanmete-health.Hoeontwikkeljee-health-technologieënwaarmeezorgprofessionalsenouderenkunnenenwillenwerken?HieroverwerdkennisontwikkeldinhetonderzoekPredictorsvoorgebruikvane-healthdoorouderenenprofessionalsindezorg(PETZ).http://onderzoek.hu.redesign.nl.live.evident.nl/Projecten/Predictors%20voor%20gebruik%20van%20e-Health%20door%20ouderen%20en%20professio-nals%20in%20de%20zorg.aspx

26

7EXCELLENTE VERPLEEGKUNDIGE ZORG

Meerdan60%vandezorginstellingenervaarthetaantrekkenvan(nieuw)personeelalsknelpunt.DaaromheefthetKenniscentrumonderzochthoezie-kenhuizenverpleegkundigtalentmeteenleidinggevenderolkunnenversterkenenbehouden.Consortiumpartnersgavenaandaterveelwinstistebehalenbijhetopjuistewijzepositionerenvanverpleegkundigleidinggevenden.Daaromhebbenverpleegkundigen,onderzoekers,docentenenstudentensameneenmodelvanvakinhoudelijkverpleegkundigleiderschapontwikkeld,datalsuit-gangspuntdientvoorincompanytrainingen,debacheloropleidingVerpleegkundeenindeSummerschoolcourseStrategicandClinicalNursingLeadership.

27

SUSTAIN / BEWEGINGSINTERVENTIE VOOR OUDEREN NA BEROERTE

Voormensendieeenberoertehebbengehadisernaderevalidatievaakgeengestructureerdezorg.Hierdoorvindenveelmensennaberoertehetmoeilijkomtelerenomgaanmethunbeperkingenenheeftdemantelzorgweinigondersteuning.Omdefysiekeactiviteitvandezemensenteverbeterenenhetaantalmensendatafhankelijkisvan(fysiotherapeutische)zorgteverminderen,vroegenfysiotherapeutenvanAveantenhetRegionaalOverlegFysiothera-peuteninVerpleeghuizenhetKenniscentrumom,opbasisvanwetenschappelijkonderzoek,eeneffectief,goedkoopinstrumentteontwikkelendatpatiëntenmeteenberoertemotiveertomfysiekactiefteblijven.DitdeedhetKennis-centrumbinnenhetonderzoeksprojectInveStigatingandStimulatinglongTermwalkingActivityINstroke(SUSTAIN).Hetonderzoekwerdafgeslotenmeteensymposiumwaargeïnteresseerdendenieuwstekenniskondenopdoenoverbehandelingvanpatiëntendienaeenberoerteweeractiefmoetenworden.

HALYNED / BEWEGINGSINTERVENTIE VOOR ROLSTOELGEBONDEN KINDEREN

BinnenhetonderzoekHALYNeD(HealthyActiveLivingforYouthwithNeuromotorDisability)iseenbeweeginterventieopmaatontwikkeldomduur-zamegedragsveranderingtebevorderenbijrolstoelgebondenkinderenmetneuromotorischeaandoeningen.Zokunnendezekinderenbeterdeelnemenaansport-enspelactiviteitenalsonderdeelvanhundagelijkseleven.Kortdurendeinterventieslatenziendaterophetgebiedvanfysiekefunctieenfitheidwinstteboekenisopdekortetermijn,maarveelbelangrijkervoordegezondheidzijninterventiesdiekinderenmeteenbeperkingookoplangeretermijnactiefhouden.HetKenniscentrumontwikkeldeevidence-basedadviezenvoordekinderfysiotherapeutenophetgebiedvanmeetinstrumentenvoorrolstoelrijden-dekinderenmetSpinaBifida

28

PREDOS

Meteensimpelprogrammakunnenverpleegkundigenbijouderepatiëntencomplicatiesnadeoperatievoorkomen.Opditmomentkrijgtruimeenderdevandepatiëntennaeenopenhartoperatieeenacuteverwardheid,depressie,eendoorligwondofeeninfectie.Ditleidtvaaktoteenverlengdeziekenhuis-opnameeneenlagerekwaliteitvanlevennadeziekenhuisopname:zokunnenpatiëntendieoorspronkelijknaarhuiszoudengaanineenverpleeghuisterecht-komen.Ditisonnodig.RoelofEttema,onderzoekeraanHogeschoolUtrechtenhetUMCUtrecht,ontwikkeldehetPREDOCS-programma.Eenverpleegkundigegaatvoorafaandeziekenhuisopnamemetdepatiëntnaofdieeenverhoogdrisicolooptopeencomplicatieenneemtmaatregelen.Zovoorkomjedatmensenlangerinhetziekenhuisliggen.Hetscheelteenhoopleed.

ACCEPTANCE OF ASSISTED LIVING TECHNOLOGIES IN EUROPE

HoekomthetdatoudereninhetVerenigdKoninkrijke-healthredelijkvaakgebruiken(15%),terwijlderestvanEuropahetveelmindergebruikt?Zoge-bruiktinNederlandslechts3%vandeouderene-health.DezevraagonderzochthetlectoraatVraaggestuurdeZorg,samenmetdeEngelseCoventryUniversity,deSpaanseUniversidadPolitécnicadeMadridendeDuitseBeuthHochschulefürTechnik.DeopdrachtgevervanditprojectwashetMidden-enKleinBedrijfVerklizan,datactiefisopeHealth.Devierkennisinstitutendedeneenverken-nendonderzoeknaardeinvloedvanpsychologischefactorenvanuitdegebruiker,deeffectenvanhetontwerpvandee-healthapplicatie,descholingvangezondheidszorgprofessionalsenbusinessmodelsvane-health.ThijsvanHouwelingen,onderzoekeraanhetlectoraat:“InEngelandzijngezondheids-zorgprofessionalsvakerdeinitiatiefnemervoore-health,inNederlandishetvaakdeouderezelfofdefamiliedieaanditsoortoplossingendenkt.Ditkantemakenhebbenmetdeverschillendegezondheidszorgsystemenindezetweelanden.”

29

"DE HELFT VAN DE THUISZORGCLIËNTEN ZIJN MEDICIJNEN NIET ZELF KAN MANAGEN"

/ UITGELICHT PROMOTIE CAROLIEN SINO

Carolien Sino, directeur van het Instituut van Verpleegkundige Studies, promoveerde 12 december op haar proefschrift ‘Medication Management in Homecare Patients’. Oudere thuiszorgcliënten zijn zich onvoldoende bewust van hun risico op medicatiegerelateerde problemen, blijkt uit haar proef-schrift. En thuiszorgmedewerkers spelen een belangrijke rol bij het vroegtijdig signaleren van die problemen.

30

8

Carolien Sino, directeur Instituut Verpleegkundige Studies

31

“Ouderenhebbenvakerlastvanmedicatiegerelateerdeproblemendananderegroepenmensen.Datheeftmeerdereoorzaken.Zogebruikenouderengewoonvakermedicijnen.Maarzegebruikenookvakermeerderemedicijnentegelijkertijd.65-plussersgebruikendriekeerzoveelmedicijnenalsdegemiddeldeNederlanderen75-plussersgebruikenzelfsvijfkeerzoveelmedicijnen.Dezemedicijnenkunnenbijwerkingenhebbenenopelkaarreageren.Maarwatookvaninvloedis:bijouderenzijnernatuurlijkeveranderingeninhunmetabolisme,zekrijgeneenverminderdecognitieenlastvanmeerdereaandoeningen-waarondervaakeenverminderdenierfunctie-enzeherstellenvaakmindermakkelijk.

Medicatieproblemenzijnergingrijpendvoormensenenkunnendekostenvandezorgverhogen.Daaromhebikonderzoekgedaannaarmedicatieproblemenbijouderendienietbegeleidwordenbijhunmedicijngebruik:thuiswonendeouderen.Uitmijnonderzoekbleekdatthuiswonendeouderenwelovertuigdzijnvandenoodzaakomhunmedicijnenintenemen,maarookdatzezichgeenzorgenmakenoverbijwerkingen.Doordezeovertuigingzullenzehunmedicatieweltrouwinnemen,maariserdekansdatzeeventuelebijwerkingenniet(tijdig)herkennen.Daarnaastbleekdatdehelftvandethuiszorgcliëntenzijnmedicijnennietzelfkanmanagen.Ditleverteenrisicoop,wantdeeindverantwoordelijke(huis)artsen,apothekersenverpleegkundigenkunnendezeouderennietdagelijksbegeleidenbijhetinnemenvanhunmedicijnen.

Thuiszorgmedewerkerskomenwélregelmatigbijdezeouderenoverdevloer.Daaromonderzochtikofzijdebehandelaarskunnenhelpenomsignalenvaneenmedicatiegerelateerdprobleemoptijdoptemerken.Endatbleekzotezijn.Thuiszorgmedewerkerskunnenditdoenmeteengestandaardiseerdevragenlijst,dieikspeciaalhiervoorontwikkeldheb.Deuitkomstenvandevragenlijstwordenteruggekoppeldnaardeeindverantwoordelijkebehandelaar.Dethuismedewerkersgavenoverigenswelaandatzevindendatzescholingnodighebbenombetermetmedicatievanouderenomtekunnengaan.”

"MEDICATIEPROBLEMEN ZIJN ERG INGRIJPEND VOOR MENSEN EN KUNNEN DE KOSTEN VAN DE ZORG VERHOGEN "

32

65-PLUSSERS GEBRUIKEN DRIE KEER ZOVEEL MEDICIJNEN ALS DE GEMIDDELDE NEDERLANDER EN 75-PLUSSERS GEBRUIKEN ZELFS VIJF KEER ZOVEEL MEDICIJNEN

33

Farmakundigen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het betaalbaar houden van de zorg en tegelijkertijd helpen die zorg te verbeteren. Dat vertelde Jaap Maljers op 29 november tijdens het symposium Farmakunde - Ontwikkelingen in de farmaceutische zorg. Het symposium, dat georganiseerd werd door het lectoraat Innovatie van Farmaceutische Innovaties en NEFEVA, de Nederlandse Vereniging voor Farmakundigen, werd met circa 150 deelnemers goed bezocht. JaapMaljers,zorgondernemerendirecteurvandeBergmanKliniekenenVisionclinics,verteldehoedetoekomstvandefarmakundigeeruitziet.Farmakundigenzijnhbo’ersdiekennishebbenovergeneesmiddelen,communicatie,ICTenmanagement.Zewerkeninbijvoorbeeldapotheken,defarmaceutischeindustrie,bijzorgverzekeraarsofontwikkelaarsvanICT-productenindezorg.UitonderzoekvanMaljersblijktdatapothekerseengrootdeelvandetijdwerkdoenwaarvoorzenietzijnopgeleid.Maljerspleitervooromapothekersvooralwerktelatendoenwaarzewelvoorzijnopgeleidenwaarzegoedinzijn.“Zetzeinhunkracht.”Anderewerkzaamheden,zoalspersoneelsmanagement,logistiek,geprotocolleerdezorgenpatiëntenvoorlichting,kunnendangedaanwordendoorfarmakundigen.“Wijwerkeninonzekliniekmetchirurgendieleiderzijnvaneenzorgteam.Zo’nchirurgmoetdezorgzostandaardiserendathijdieaanhbo’erskanoverlatenenalleeningevlogenwordtalsermaatwerknodigis.Omdezesituatieookmetapothekersenfarmakundigentekunnenbereiken,moetendeopleidingenFarmakundeendeopleidingtotapotheker,Farmacie,beteropelkaarafgestemdworden”,zozeiMaljers.

Toekomst van de farmaceutische industrieLectorAdvanDoorensprakophetsymposiumoverdetoekomstvangeneesmiddelenontwikkeling.Defarmaceutischeindustriebeleeftzwaretijden.Demeesteveelverkochtegeneesmiddelengaanbinnenkortvanoctrooiafenleverendannauwelijksmeerietsop.EnontwikkelingvaneenmedicijnkostmeerdaneenAirbus,terwijlnieuwemedicijnenwaarmeehetgrotegeldteverdienenis,deblockbusters,nietmakkelijkmeertevindenzijn.Waarkandefarmaceutischeindustrienogwelmeeaandeslag?Bijvoorbeeldmetnichebusters:ergkostbaremedicijnenvoorkleinegroepenpatiënten.Ofmetpersonalisedmedicine,enmethodesomvantevorentebepalenofeenmedicijnzalaanslaanbijeenpatiënt.Ookzaldeindustriezichmeer

/ SYMPOSIUM FARMAKUNDE

34

bezighoudenmetverbeterdetoedieningsvormen.Ookingewikkeldeziektesalsalzheimervragennogomeffectievebehandelmethodes.Onderzoekennaarzulkeziektesdurenzolangdathetfinancieelniethaalbaarisvoorbedrijvenindefarmaceutischeindustrieomhierzelfstandiginteinvesteren.“Daaromzijnsamenwerkingsverbandenbelangrijk:samenwerkingmetpatiëntenorganisaties,zorgverzekeraars,onderzoeksinstituten,zoalshetlectoraatFarmakundeenmetanderebedrijvenindefarmaceutischeindustrie.”

Toekomst van de openbare farmacieSprekerRikvanderMeer,voorzittervandeKNMP(deberoeps-enbrancheorganisatievanapothekers)verteldeoverdejongsteontwikkelingenbinnendeopenbarefarmacie(apotheken).Veelapothekenzittenindefinanciëleproblemen,onderanderedoorhetpreferentiebeleid,waarinzorgverzekeraarsalleenhetgunstigstgeprijsdemedicijnvergoedt,endoorcontractendiewordenopgelegddoorzorgverzekeraars.VanderMeermaaktzichhardvooreenbetererelatietussenzorgleverenenbetaaldkrijgen.“Nuishetzodatapothekendiehetminstedoenerfinancieelhetbestevanafkomen.Endatiseenverkeerdeprikkel.Demaniervanbekostigingzalmeermoetenlijkenopdatwatnuvoorhuisartsengeldt.”Huisartsenwordenwelbetaaldvoorconsultendiezemetpatiëntenhebben.OokdeorganisatiestructuurvandeKNMPzelfgaatopdeschop;VanderMeersluitnietuitdatookderdenzoalsfarmakundigenoptermijnlidvandeKNMPkunnenworden.Lidmaatschapvandeverenigingisnualleenvoorbehoudenaanapothekers.Voorapothekerszijnervolgenshemmaartweemogelijkheden:vanhartemeegaanindenieuweontwikkelingenofachterblijven:“Flyordie!”

‘FARMAKUNDIGE MAAKT ZORG BETAALBAAR EN BETER’

35

9

Het speerpunt Zorg en Technologie richt zich op onderzoek als gevolg van twee trends. Het aantal ouderen neemt snel toe en de ontwikkelingen in de technologie gaan heel hard.

DegangbaregedachtebijZorgenTechnologieisdatdetechnologischetoepassingeneenbevorderendeinvloedhebbenophetdagelijkslevenvanmensenmeteenzorgvraag.Deanderekantisdattechnologischetoepassin-gen,bijvoorbeeldICT-toepassingen,insommigesituatiesjuistbelemmerendwerkenvoormensenmeteenzorgvraag.Hoekunnentechnologischetoepas-singzoontworpenengebruiktwordendatergeenofnauwelijksbelemmeringenmeerzijn?Metdievraaghoudthetspeerpuntzichbezig.

/ SPEERPUNT ZORG EN TECHNOLOGIE

36

Meetups en publicatiereeksHogeschoolUtrechtheeftveelkennisoverZorgenTechnologieinhuis.Diekennisdelenwegraag.DaaromorganiseerthetspeerpuntMeetups,waarinwedenieuwstekennisoverzorgentechnologiepresenterenenbrengenweeenpublicatiereeksuit.

Ditjaarkwamenerdriepublicatiesuit.

De maatschappelijke Business Case: Toegevoegde waarde voor zorgtechnologische innovatiesIndezorgisdelaatstejarendevraagofinterventiesrendabelzijn,eengrotererolgaanspelen.Maardezorgkannietalleenvanuitfinancieeloogpuntbekekenworden:zorgheeftnietalseerstedoelomgeldopteleveren.DaaromonderzochtlectorHansDuitshoemaatschappelijknutonderdeelkanzijnvandebusinesscase.

Beeldzorg bevorderen: een kwestie van ervaring opdoenBeeldzorgiszorgverlenenopafstand,viaeenbeeldscherm.DezetechnologiewordtinNederlandnogmaarmondjesmaattoegepast.Eenbelangrijkeoorzaakdaarvanisdeweerstandtegenbeeldzorgonderprofessionals.HetLectoraatVraaggestuurdeZorgheeftonderzochtwaardieweerstandvandaankomtenhoedieoverwonnenkanworden.

Taste: het succes van zelfmanagement ontrafelenZelfmanagementindezorgisin.Erwordenveele-health-toepassingenontwik-keldompatiëntengoedmetchronischeaandoeningentelerenomgaan,watzemeerautonomiegeeftendezorggoedkopermaakt.Maarzelfmanagementwerktnietingelijkematevooriederepatiënt.Hetisdaarombelangrijkompatiëntenalsuitgangspunttenemenbijhetontwikkelenvane-health.

Bekijkallepublicaties

Op de hoogte blijven?UkuntaangevendatuopdehoogtewiltblijvenvankomendeMeetupsdooreene-mailtesturennaarSpeerpuntZenT@hu.nl.

37

10

/ HANS HENEWEER ONDERZOEK IN HET ONDERWIJS

'MET DE LEERLIJN LOEP WILLEN WE HET ONDERZOEKEND VERMOGEN VAN BACHELORSTUDENTEN VERSTERKEN'

Het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening ontwikkelt niet alleen kennis om de beroepspraktijk te verbeteren. De kennis wordt ook in het onderwijs geïmplementeerd, waardoor studenten de nieuwste inzichten meekrijgen en leren hoe je onderzoek moet doen. Hans Heneweer is verantwoordelijk voor de vormgeving van onderzoek in het onderwijs aan studenten aan de Faculteit Gezondheidszorg.

38

11

Hans Heneweer, onderzoeker

39

“Waarhetindejaren‘70en‘80vandevorigeeeuwbinnenhethbogingomreproduceerbarekennisenvooralpraktischevaardigheden,gaatheternuomdatjedebestezorglevertopbasisvanhetbestbeschikbarebewijs,bijvoorkeurgebaseerdopwetenschappelijkonderzoek.Werealiserenhetonswellichtnietelkedag,maardieomslagindenkeniswerke-lijkgigantisch.Alsdehuidigeprofessionalinstaatmoetzijnomvanuiteenonderzoekendehoudingdeuitoefeningvanzijnberoepteverbeteren,danligthetvoordehandomdaarooktijdensdeopleidingaldenodigeaandachtaantebesteden.Verbindendusvanonderwijsenonderzoek.MetLOEP(deLeerlijnOnderzoekEnPraktijk)willenwehetonderzoekendvermo-genvanbachelorstudentenversterken.Zelerenwetenschappelijkbewijsoptesporen,kritischreflecterenophuneigenprofessioneelhandelenenbestpracticesontwikkelen.Datiseenhoogambitieniveauenwewerkendaarhardaan.

OpleidingenhebbenLOEPvolledigomarmdengevendaaropeendynamischewijzeinvullingaan.Datvindikontzettendinspirerend.Bijdestartvandeleerlijnin2005gingenweuitvaneencentraleorganisatie:voorelkestudenthetzelfdeon-derwijseneenvasteplanningvanactiviteiten.Inmiddelsligtderegievoorhetgrootstedeelbijdeopleidingen.Opleidingenhebbenzichinsneltempoinhou-delijkontwikkeldenzijngoedinstaatzelfstandigsturingtegevenaanhetonderwijs.Enzijkunnenhetonderzoeksonderwijszovormgevendathetoptimaalaansluitbijdezorgprofessionalwaarvoorzijopleiden.Tochishetgeengelopenrace.Demeesteonderwijsgevendenennatuurlijkdewetenschappelijkonderzoe-kersbinnenhetKenniscentrumhebbeneengoedewetenschappelijkegrondhouding.Maarvoorstudentenisdatietsdatzichmoetontwikkelen.Hetiszekernietietsdatzichindeloopvandetijdautomatischontwikkelt:bestpracticeskomennietuitdeluchtvallenenbeschikbareevidentievaltnietopdedeurmat.Daarvoorhebbenzeeenuitdagendeleeromgevingnodig,opalleniveaus.VanKenniscentrumtotdeindividueledocent,waarinzeeenrolmodelkunnenvinden,vanstudiehandleidingtottoetsingenvanICTtotmediatheek.

Aanheteindevanzijnstudiemaaktdestudenteenpraktijkgerichtonderzoeks-verslag.Ookhierhebbenopleidingengekekenwelkeonderwerpenhetbestpassenbijdeberoepscontextwaarvoorzijopleiden.Veelstudentendoenonder-zoekonderbegeleidingvanhetKenniscentrum.Zijhelpenmeeaandeuitbreidingvankennisoverdegezondheidszorgenaankwaliteitvanzorg.Eenfantastischperspectief!Zoleidenwezorgprofessionalsop,dieinsamenwerkingmethetKenniscentrum,deberoepspraktijkenopleidingenwerkenaandecontinueinnovatievanhunberoepspraktijk.

40

OPLEIDINGEN HEBBEN ZICH IN SNEL TEMPO INHOUDELIJK ONTWIKKELD EN ZIJN GOED IN STAAT ZELFSTANDIG STURING TE GEVEN AAN HET ONDERWIJS

41

/ INTERNATIONALISERING

SAMENWERKINGSPARTNERS

HU lid van Healthcare Innovation Transfer Hogeschool Utrecht werd in 2013 een van de kennispartners van Healthcare Innovation Transfer (HIT) De stich-ting voor Nederlands-Amerikaanse uitwisseling van gezondheidszorgkennis.

DeVerenigdeStatenenNederlandhebben,vanwegedevergrijzing,beidendeuitdagingomderesultatenbinnendegezondheidszorgtevergroten,maartegelijkdekostenteverlagen.Dezorgmoetveranderenvanwegehettoenemendeaantalouderen,hettoenemenvandelevensverwachtingendewensdieveelbabyboomershebbenomlangerzelfstandigtewonen.

Zorginnovatieswordengezienalseenoplossingomdezorggoedkopertemaken,zonderaftedoenaandekwaliteit.HITondersteuntinternationalesamenwerkingophetgebiedvaninnovatie.NederlandendeVerenigdeStatenzijninteressantepartners,omdatNederlandeenvandeefficiëntstegezondheidszorgstelselsheeftendeVerenigdeStatendeleiderisintoegepasteinnovatieentechnologischevooruitgang.HetHITnetwerkheeftdriepijlersteweten:kostenreductieenprocesoptimalisatie;vitaliteiteninnovatieveouderenzorg;engepersonifieerdemedischezorg.

www.healthcareinnovationtransfer.org

"DE VERENIGDE STATEN EN NEDERLAND HEBBEN, VANWEGE DE VERGRIJZING, BEIDEN DE UITDAGING OM DE RESULTATEN BINNEN DE GEZONDHEIDSZORG TE VERGROTEN, MAAR TEGELIJK DE KOSTEN TE VERLAGEN."

42

12

43

"TIJDENS DE CURSUS HEBBEN WE VEEL DISCUSSIES OVER WANNEER JE GEZOND BENT EN WANNEER ZIEK EN HOE DIE TWEE ZAKEN ELKAAR BEÏNVLOEDEN."

44

SUMMER SCHOOL

Jaarlijks organiseren Hogeschool Utrecht, Universiteit Utrecht en de Hogeschool voor de Kunsten de Summer School van Europa: Utrecht Summer School. 3000 studenten uit 98 landen bezoeken in hun zomervakantie Utrecht om zich te verdiepen in een van de 170 cursussen. Vier van deze cursussen worden door georganiseerd door kenniskringleden of lectoren van het Kenniscentrum: Clinical Research; Monitoring, Nurses Work, Nursing Management and Clinical Leadership; Health & Engineering en Healthy Aging.

JeroenDikken,promovendusaanhetlectoraatChronischZieken,organiseerdedecursusHealthyAging,engafdievan8-19juli.“Binnendegezondheidszorggaathetvaakoverziekzijn,maardezecursusgaatjuistovergezondheid:hoeblijfjelanggezond?Wekijkennaarwatweuitonderzoekkunnenlerenoverdebiologischekant–bijvoorbeeldnaarhoejeervoorzorgtdatjekuntblijvenfunctioneren-endepsychische,socialeenspirituelekantvangezondouderworden.Watstudentenontzettendleukvinden:erkomentijdensdecursusouderenlangswaarstudentenvragenaanmogenstellenenwehebbenfieldtripsnaareenverpleeghuiseneenhospice.

Tijdensdecursushebbenweveeldiscussiesoverwanneerjegezondbentenwanneerziekenhoedietweezakenelkaarbeïnvloeden.Hetisbijvoorbeeldnormaaldatjenetwerkkleinerwordtalsjeouderwordt:jewerktnietmeerenhebtdusgeencollega’smeer,enjewordtmindermobiel,waardoorhetmoeilijkerisomgroteafstandenafteleggen.Familiedieverwegwoont,ziejedaardoormindervaak.Hoewelditnormaalis,isheteenprobleem,wantwieverzorgtjealsjeverzorgingnodighebt,omdatjeziekwordt?”

www.utrechtsummerschool.nl

45

/ INTERNATIONALISERING

45

Jacqueline Outermans en Michiel Punt, promovendi bij het lectoraat Leefstijl en Gezondheid bezochten van 18-25 maart, samen met de lector dr. Harriet Wittink en consortiumpartner dr. Ingrid van de Port, hun onderzoekspartner in Baltimore, Amerika. De University of Maryland, Geriatric Research Education and Clinical Centers (GRECC) werkt met het lectoraat samen in het onderzoek SUSTAIN.

DeGRECC-onderzoeksgroepdoet,netalshetlectoraat,onderzoeknaarfysiekeactiviteitenfysiekefitheidbijmensendieeenberoertehebbengehad.Eénvandezeonderzoekers,dr.KathleenMichael,spraktijdenshetsymposiumoverSUSTAINinUtrechtalskeynotespeakeroverhetthemaberoerteenvermoeidheid.

TijdenshetbezoekinBaltimorehebbendeUtrechtseonderzoekersderesultatendieSUSTAINtotdantoehadopgeleverdgepresenteerdenzijnerbij9Amerikaanseproefpersonentweemaalmetingengedaan.Aangezienhetmoeilijkisomouderendieeenberoertehebbengehadtemobiliserenommeetedoenaanonderzoek,isdezekrachtenbundelingvanonderzoeksgroepenbelangrijkomeenzogrootmogelijkesteekproeftekrijgenomzoweerkrachtigeresultatenuithetonderzoektekunnenhalen.Iniedergevalisvastgestelddatdezesamenwerkingzelfsinhetprillestadiumvanhaarbestaanalzoveelvruchtenafwerpt,datzijzekervoortgezetzalworden.Mogelijkookinnieuweprojecten.

BinnenSUSTAINiseentechnologischmiddelontwikkeldwaarmeepatiëntendieeenberoertehebbengehadkunnenmetenhoeveelzebewegen.Hetapparaatkoppeltdezeinformatieookterugnaardebehandelendfysiotherapeut.Decollega’sinBaltimoregaanditsysteem,navalidatie,inzetteninhunonderzoekenbijdezepatiënten.

INTERNATIONALE WERKBEZOEKENBEZOEK PARTNERUNIVERSITEIT BALTIMORE

/ INTERNATIONALISERING

46

2

"BINNEN SUSTAIN IS EEN TECHNOLOGISCH MIDDEL ONTWIKKELD WAARMEE PATIËNTEN DIE EEN BEROERTE HEBBEN GEHAD KUNNEN METEN HOEVEEL ZE BEWEGEN"

4747

LECTORAAT FARMAKUNDEPRESENTEERT ONDERZOEKEN OP INTERNATIONAAL CONGRES

/ INTERNATIONALISERING

48

Mondigere ouderen tijdens huisartsconsultEstherduPon:“Weverwachtentegenwoordigvanpatiëntendatzezichgedragenalseenmondigegezondheidszorgconsument.Maaruitonderzoekblijktdatpati-entendelaatstejarenmindervragenhebbengesteldtijdensconsultenmethunhuisarts.Alsmedicatieaandeordekomt,wordenonderwerpenalshetjuisteme-dicijngebruikentherapietrouwnietvaakaangekaart.”Vooralouderepatiënten(65+)lopeneenrisicoomnietgoedgenoeggeïnformeerdtezijnwanneerzedespreekkamerweerverlaten,omdatzijminderassertiefzijndanjongerepatiënten.Daaromishetnodigomdegezondheidszorgzoaftestemmenopdeouderedatdezewordtgestimuleerdomactievertezijntijdenshetconsult.Hetlectoraatont-wikkeltomdittebereikeneenapplicatiedieouderenmetdiabetestype2ondersteuntomactiefvragentestellentijdenshetconsult.Alsdezeappsucces-volis,kijkthetlectoraatofhijookvoorapothekengeschiktgemaaktkanworden.”

Hoe tevreden zijn apothekersassistentes over bijsluiters?Bijsluiterszijnvaakteingewikkeldvoorpatiënten.Daaromstellenveelpatiëntenhunvragenaandeapothekersassistente.AdvanDoorenonderzochtwatvoorapothekersassistentenenpatiëntenonduidelijkisaanbijsluiters.Devragenvanpatiëntengaanmeestaloverbijwerkingen,gebruikvanhetmedicijntijdenszwan-gerschapengebruikdoorkinderen.Apothekersassistentesblijkenvakervragentekrijgenovermedicijnenalspatiënteneenandermedicijnmetdezelfdewerkzamestofkrijgenenalseenmedicijnproducenteenlandelijkecampagnevoert.Nietallenodigeinformatiestaatindebijsluiter.Apothekersassistentenvragenzichregel-matigafwatzemoetendoenalsdepatiëntmoeiteheeftmetslikken.Mogenzedepilbijvoorbeeldtotpoedervermalen?Ditstaatvaaknietindebijsluiter.AdvanDooren“hetiszinvolteonderzoekenwatdeverachtingenzijnvanpatiëntenenhoetevredenzezijnoverhetantwoorddatzekrijgenvanapotheekpersoneel.

Ophetcongreskwamenhonderdencommunicatieprofessionalsindegezond-heidszorguitNoord-AmerikaenEuropabijeen.Tijdensditinterdisciplinaireevenementkwamenuiteenlopendeonderwerpenophetgebiedvangezond-heidszorgaanbodzoalslaaggeletterdheid,gedragsverandering,socialemedia,risicocommunicatie,ethischekwestiesenpatiëntparticipatie.

Lector Ad van Dooren en onderzoeker Esther du Pon presenteerden hun onderzoeken tijdens de International Conference on Communication in Healthcare (ICCH). Het congres vond plaats van 29 september tot 2 oktober in Montréal, Canada.

4949

BEZOEK FLORIDA STATE UNIVERSITY

Onderzoekers aan het lectoraat Vraaggestuurde Zorg bezochten samen met twee docenten van de opleiding Verpleegkunde in maart Tallahassee om het framework van twee cursussen te bepalen: een cursus waarmee zorgprofessionals worden gestimuleerd om beeldzorg te gebruiken en een cursus voor patiënten.

DeonderzoekersvanHogeschoolUtrechtenFloridaStateUniversitywerktentweejaarlangsameninhunonderzoekPETZ(PredictorsfortheuseofeHealthbyolderadultsandcareprofessionals).Zeonderzochtenwatnodigisomprofessio-nalsenouderenoverdestreeptekrijgenombeeldzorg(zorgviaeenbeeldscherm)tegebruiken.OnderzoekerThijsvanHouwelingen:‘Voorverpleeg-kundigenishetbijvoorbeeldbelangrijkdatzewetenwatdevoordelenvanbeeldzorgzijnvoorhuncliënt.Voorpatiëntenishetbelangrijkdatzeervertrou-weninhebbendate-healthmakkelijktegebruikenis.Daaromhebbenweeenpraktischdeelopgenomenwaarinzeoefenenmetbeeldzorg’.AnneMoerman,docentVerpleegkundeenexpertinhetschrijvenvanonderwijs:‘BetrokkenheidbijhetPETZprojectbetekendevoormij:meeroogkrijgenvoordeontwikkelingeninhetveldenwatjehiermeekandoeninhetonderwijs.'

/ INTERNATIONALISERING

"BETROKKENHEID BIJ HET PETZ PROJECT BETEKENDE VOOR MIJ: MEER OOG KRIJGEN VOOR DE ONTWIKKELINGEN IN HET VELD EN WAT JE HIERMEE KAN DOEN IN HET ONDERWIJS."

50

5151

"STUDENTEN MEDIATECHNOLOGIE, VERPLEEGKUNDE, FYSIOTHERAPIE EN FACILITY MANAGEMENT ONDERZOCHTEN – IN MULTIDISCIPLINAIRE GROEPEN – WAAR HET WELBEVINDEN VAN DE MENS MEE IS GEDIEND."

52

13/ MEANDER MEDISCH CENTRUM GEOPEND

Op 23 december opende het nieuwe Meander Medisch Centrum haar deuren. Het ziekenhuis is gebouwd en ingericht volgens de principes van de Healing Environment, een van de specialisaties van het Kenniscentrum. Het Kenniscentrum deed de afgelopen jaren onderzoek en adviseerde het ziekenhuis over de toepassing van het Healing environment-concept. Wanneerjedeomgevingzoteontwerptdatmensendemogelijkheidkrijgenomactiefenzelfredzaamtezijnenalsjeopdejuistemaniergebruikmaaktvanonderandere(dag)licht,natuurlijkekleuren,plantenenkunst,wordenmensensnellerbeter.DatishetideeachterHealingEnvironments.

Nieuwbouw Meander MCAlbertTrip,projectdirecteurvandenieuwbouwvanhetMeandermedischcentrumisergenthousiastoverditideeenheefthettotindepuntjesdoorge-voerd:“Wehebbeneensoortdorpgebouwd,wanthetziekenhuis–van100.000m2–heefteensfeerdienietaaneenziekenhuisrefereert.Patiëntenenbezoekerskunnenhunwegergoedvindenendelogistiekisgoedgeregeld.”Hetziekenhuiskan24uurperdagwordenbevoorraadzonderdatpatiëntenofbezoekersdatmerken:goederenhoevennooitoverdeafdelingtewordenver-plaatst.Enerisooknagedachtoverpatiëntenvervoernaardeoperatieafdeling.Deroutediehiervoorgenomenwordt,isgescheidenvanderoutediebezoe-kersgebruiken.

Het onderzoek AanhetonderzoekwerktenstudentenvanallefaculteitenvanHogeschoolUtrechtmee.Zoalsstudentenmediatechnologie,Verpleegkunde,FysiotherapieenFacilityManagement.Dezestudentenonderzochten–inmultidisciplinairegroepen–waarhetwelbevindenvandemensmeeisgediend.Zoonderzochtenzehetmeteenpatiëntdoetomopeeneenpersoonskamerteliggen.Eenpersoonskamershebbeneenpositiefeffect:patiëntenhebbenerderustdiezenodighebbenomteherstellen.Maarerbleekookaandachtnodigomervoortezorgendatdepatiëntzichnieteenzaamgaatvoelen.Daaromisont-moetingbelangrijk.OmdezeredenheefthetMeanderrooming-inbedmeubelswaaropeenfamilielidkanovernachtenopdepatiëntkamer.

53

Omdatdepatiëntenkamerzo’ngroteinvloedheeftophetwelbevindenvandepatiënt,isdeontworpenkamerisopwaregrootteinkartonnagebouwd,waarnastudentenenonderzoekersdekamertestten.Zeleefdenzichininpatiëntenenverplegendpersoneelenkekenwatvoorbewegingendezemaken,watderotatiehoekendaarvanzijnenofdeoppervlaktevandekamerdaarvoorvoldoendewas.

OokontwierpenstudenteneensoortiPadwaarmeepatiëntenviainternetsocialecontactenkunnenonderhoudenenwaarmeezehetklimaatinhuneigenomgevingkunnenregelen.Zekunnenhiermeebijvoorbeeldzelfdetemperatuurinstelleneneenraamopenofdichtdoen.Maarpatiëntenkunnenhiermeeookdezustermeeoproepen,maaltijdenbestellen,eenfilmkijkenenboekenlezen.Destudentenontworpenditin2006,dusvóórhetverschijnenvandeeersteiPad.LectorHeliantheKort:“OfSteveJobshiervanafwist?Nee,”(lachend)“Datisietswaarindekennisbenuttingnogwelsterkerhadkunnenzijn.”

Kennis teruggebracht in het onderwijsDeresultatenvanhetonderzoek,endanspecifiekhettheoretischkader,zijnteruggebrachtinhetonderwijs.Eriseensummercoursegestart:‘Health&Engineering’eneenminorPublicHealthEngineering.Studentenlerenhierinwatdeinvloedvandeomgevingisopdegezondheidvanmensenenwatjehierinkuntdoenomdegezondheidvanmensentebevorderen.InhetonderzoekBEZO,BezielendeZorgomgeving,kijkthetKenniscentrumhoederesultatenuitditonderzoekkunnenwordenvertaaldnaardebouweninrichtingvanverpleeghuizen.

www.researchinhealingenvironments.eu

54

“HET KENNISCENTRUM DOET ONDERZOEKVOOR DE PRAKTIJK EN MET DE PRAKTIJK”

Bolognalaan 1013584 CJ Utrecht

www.ivz.onderzoek.hu.nlsecretariaatlectoraat.fg@hu.nl

Fotografie: Harold van de Kamp Dirk Verwoerd / Atelier PROHU Beeldbank, Jurjen DrenthTekst: Stijntje VogelaarVormgeving: RAAK Grafisch Ontwerp