BNA Jaaroverzicht 2013

BNA’13

JAAROVERZICHT

2 BNAJAAROVERZICHT ’13

INHOUDVOORWOORD 3

1. DE RESULTATEN 42. TRANSITIE, TRANSFORMATIE EN DE TOEKOMST 83. VERSTERKEN BUREAUS 104. KANSRIJKE MARKTEN 145. MEERWAARDE VAN ARCHITECTENBUREAUS 186. VERENIGING EN COMMUNICATIE 247. DE BNA-LEDEN IN BEELD 30

COLOFON 33

1

3BNAJAAROVERZICHT ’13

VOORWOORDDe crisis maakte duidelijk dat transitie van de branche noodzakelijk was. En deze transitie leert dat verbinden en samenwerken het nieuwe spel is. Juist nu moeten we elkaars vakmanschap gebruiken. En niet volgtijdelijk, als de afnemers van elkaars diensten, maar integraal. Het vraagt om vakmensen die oprecht geïnteresseerd zijn in elkaars kennis en bovendien communicatief vaardig zijn. Het vraagt om vertrouwen en het nemen van risico’s en het dragen van verant-woordelijkheid. Slimme samenwerking door zowel jonge als gevestigde bureaus biedt een veel breder spectrum aan inzichten voor de gehele sector.

Het afgelopen jaar kende twee gezichten, waarbij we voorzichtig durven zeggen dat het dieptepunt lijkt te zijn bereikt. Het tweede kwartaal had de branche nog een recordaantal faillissementen te verduren, maar in het derde kwartaal nam de totale bouwsom van door architecten ontvangen nieuwe ontwerpopdrachten fors toe. Sinds de tweede helft van 2013 gloort er dus hoop.

Architecten hebben de afgelopen jaren geleerd om te gaan met de nieuwe realiteit door een dienstbare houding aan te nemen. Dienstbaarheid als offensief middel. Daarbij voortdurend zoekend naar een manier om in ruimtelijke vraagstukken van toegevoegde waarde te zijn voor opdrachtgever én maat-schappij. Doordat architecten elkaars expertise beter benutten, bieden ze bovendien meer kwaliteit en staan ze er weer als strategisch partner.

Conceptuele vaardigheid, verbeeldend vermogen en vooral verbindend vermogen. Ons metier biedt fantastisch gereedschap om maatschappelijke kansen te ontwikkelen. Of dat nu gebeurt door een schematische analyse die alle partijen dezelfde richting op laat bewegen of door en spectaculair beeld dat partijen overtuigt van de potentie van een plek.

Architecten zijn dus steeds minder benauwd om onderling openheid te geven, om te inspireren en energie te genereren. Maar, veel partijen in de bouwsector stellen zich nog onvoldoende open

voor optimale uitwisseling van kennis en vakmanschap en gaan de discussie daarover uit de weg. In de zoektocht naar nieuwe kwaliteit, is het zaak elkaars vakmanschap integraal te gebruiken. Die mening verkondigt de BNA veelvuldig en dat zal in 2014 niet anders zijn.

Zo is het afgelopen jaar steeds weer de kracht van de architectuur over het voetlicht gebracht. En is het adagium van “samen sterker” uitgedragen. Via de media, met de prijsvraag Gebouw van het Jaar, via onze video De Kracht van het Collectief en bijvoorbeeld door de kansen te grijpen die private kwaliteitsborging biedt.

Meer samenwerking leidt tot meer toegevoegde waarde van architectuur en daar staat de BNA voor, zoals in dit jaaroverzicht ook tot uitdrukking komt. Laten we elkaar ook in 2014 regelmatig spreken over de ontwikkeling van onze branche!

Willem Hein SchenkVoorzitter

Reacties? Mail naar [email protected]

2


1De BNA gaat als branchevereniging voor belangenbehartiging, bureauondersteuning en brancheontwikkeling en boekte op deze drie gebieden mooie resultaten in 2013. Deze mijlpalen bereiken we niet alleen, dat doen we met elkaar. Met de leden, voor en door de branche.De resultaten komen verderop in het Jaaroverzicht uitgebreider aan bod.

DE RESULTATEN

De missie stond onder leiding van minister voor Buitenlandse Handel Lilianne Ploumen (PvdA), koning Willem-Alexander en koningin Máxima.

NIEUWE, SOBERE TWEEJARIGE CAODe BNA heeft met de vakbonden FNV, CNV en De Unie een nieuwe, sobere tweejarige cao afgesloten voor de architectenbranche. Dit resultaat is bereikt na een intensief en con-structief onderhandelingstraject. De nieuwe cao kent een beperkte loonontwikkeling.

‘De cao biedt duidelijkheid en, heel belangrijk, een gelijk speelveld voor alle architectenbu-reaus. Bovendien is er meer flexibiliteit in de uitvoering’, zegt BNA-voorzitter Willem Hein Schenk. ‘Dit is een verdienste van de onderhandelingsdelegaties.’

INSTALLATIE AANBESTEDINGSOMBUDSMANDe BNA heeft jarenlang gelobbyd voor een Aanbestedingsombudsman die – anders dan de rechter – ook naar de doelmatigheid van aanbestedingen kijkt. De Commissie van Aanbestedingsexperts is inmiddels een feit. De commissie is vanaf nu de instantie die u kunt benaderen met uw klachten over aanbestedingen.

MARKTKAARTEN MET VERDIEPINGSBIJEENKOMSTENMet de Marktkaarten kunnen leden een actu-eel beeld krijgen van algemene trends en

BTW-VERLAGING Na intensieve lobby van de BNA besloot staatssecretaris van Financiën Weekers in februari dat de tijdelijke btw-verlaging uit het Woonakkoord van minister Blok ook voor archi-tectenwerkzaamheden kan worden toegepast. Inmiddels is de regeling verlengd tot eind 2014.

‘Het is een serieus signaal, de toegevoegde waarde van het werk van architecten krijgt hiermee erkenning’, zegt BNA-directeur Fred Schoorl. ‘De btw-verlaging vooraan in de keten heeft een positieve impuls: ieder plan dat een architect maakt, levert werk op voor anderen in de keten, denk aan aannemers, bouwvak-kers, installateurs en woninginrichters’, aldus Schoorl.

HANDELSMISSIE NAAR DUITSLAND‘Voor ons is de deelname geslaagd, we heb-ben meerdere opdrachten in Duitsland binnengehaald’, zegt Arie van der Neut van Studioninedots. Van 3 tot 6 juni waren meer dan honderd Nederlandse ondernemers op handelsmissie naar de Duitse deelstaten Hessen en Baden-Württemberg. Het over het voetlicht brengen van de toegevoegde waarde van de Nederlandse architectuur als exportpro-duct stond centraal. ‘Dankzij de handelsmissie hebben we de Duitse markt kunnen verken-nen’, vertelt BNA-architect Alex Letteboer van Atelier PRO.


prognoses over negen sectoren. Deze facts-heets geven inzicht in macro-economische trends, sector trends, internationale ontwik-kelingen, de productvraag, tips, allianties en opdrachtgevers.

‘Deze Marktkaarten zijn een hulpmiddel om architecten dichter op de markt te krijgen door middel van feiten en kennis’, zegt Fred Schoorl. ‘Waar gebeurt wat? Wat gebeurt er? Het doel is om te inspireren, een handreiking te geven met als streven dat bureaus het verder kunnen oppakken.’

De regiocoördinatoren gaven een vervolg aan de Marktkaarten, door enkele goed bezochte bijeenkomsten te organiseren rond de thema’s kantorenleegstand en zorgvastgoed.

DRAAGVLAK PARITAIRE VOORWAARDEN‘Gezamenlijk evenwichtige afspraken maken, dat is de enige weg vooruit. Ook voor opdracht-gevers’, zegt Fred Schoorl over het traject van de Stuurgroep Contracteren van BNA en NLingenieurs. ‘BNA en NLingenieurs zijn nu de voorhoede, maar deze beweging zal zeker groeien.’

Beide verenigingen willen tot paritaire voor-waarden komen: voorwaarden die gedragen worden door zowel architecten en ingeni-eurs, als opdrachtgevers. Er is een andere, moderne cultuur van samenwerken en

5

opdrachtgeverschap nodig, en dankzij de inzet van BNA en NLingenieurs groeit het draagvlak hiervoor.

MILJOEN UITGEKEERD BNA VERZEKERINGENDe BNA spant zich op allerlei terreinen in om de architectenbureaus door de crisis te helpen. Zo bood de BNA een extra korting aan alle deelnemers van het Ziektewet Zekerheidsplan van Centraal Beheer Achmea.

In totaal heeft de BNA één miljoen euro korting gegeven aan de deelnemers van het contract. Door deze totale korting van 75% op de markt-conforme premie in 2013 verdienen de meeste deelnemers aan het contract hun bureaubij-drage aan de BNA ruimschoots terug.

LANCERING URENINDICATORMet de Urenindicator die de BNA vorig jaar lanceerde, kunt u voor een nieuw project uw eigen inschatting van het benodigde aantal uren vergelijken met het gemiddelde bij vergelijkbare projecten. De Urenindicator geeft inzicht in het aantal uren dat een project gemiddeld kost. Hoofdvariabelen zijn de omvang en de complexi-teit van een project. De Urenindicator is gebaseerd op 120 referen-tieprojecten van BNA-leden.

PRIVATE KWALITEITSBORGINGDe bouwsector moet van de overheid klip en

3

4


De BNA pakt de handschoen op die het minis-terie van BZK heeft neergeworpen, en bekijkt onder meer welke voorwaarden dat zouden moeten zijn. Adviesbureau Brink Groep advi-seert de BNA daarbij. Volgens Brink is de BNA een van de eerste branches die structu-reel bekijkt hoe het beste op de plannen in te springen.

WERKBEZOEK MINISTER BLOK‘Er is een wereld voor mij opengegaan’, was de spontane reactie van minister Blok voor

klaar gaan instaan voor de kwaliteit van de bouwwerken die zij levert. Voor architecten betekent dat potentieel meer verantwoordelijk-heid en (soms) aansprakelijkheid.

In het stelsel dat het Ministerie van Binnenlandse Zaken voor ogen heeft, kun-nen architecten vanaf 1 januari 2015, onder bepaalde voorwaarden, zelf aantonen dat hun ontwerp aan het Bouwbesluit en andere bouw-regelgeving voldoet.

5


Wonen en Rijksdienst na zijn werkbezoek bij de BNA. De minister ging met de BNA en enkele brancheleden op pad in Rotterdam om van gedachten te wisselen over de rol die architec-ten kunnen spelen in het realiseren van een hoogwaardig woon- en werkklimaat. Het werd Blok al snel duidelijk dat die rol vaak veel ver-der gaat dan ‘een schetsje’.

Ook is er gesproken over de toegevoegde waarde van architecten bij het oplossen van maatschappelijke opgaven zoals duurzaamheid

en herbestemming en het creëren van een con-currerende economie op internationale schaal.

Blok ontving het BNA Manifest Architectuur als Maatschappelijke Kracht. Hierin roept de BNA de minister op architectenwerk-zaamheden een duidelijker plek te geven in maatregelen op het gebied van o.a. duurzaam-heid, woningbouw en een nieuwe economie.

6


geboekt. En we hebben ze voor het eerst ook op een YouTubefilmpje gezet.

De major dish is dat 2013 behalve het jaar van krimp en noodzakelijke verandering het jaar was van nog meer verandering. De discus-sies met bestuur en ledenraad, de regiorondes met onze leden en tal van andere gesprek-ken met interne en externe partijen – want verbinden&samenwerken is cruciaal – heeft een nieuw beleidsplan ‘Veerkracht’ opgeleverd. Geen amechtig proza, maar een stuk met een stimule-rend betoog en concrete plannen voor de periode 2014-2016.

2

Was 2013 het dieptepunt voor de branche in, zeg, de laatste 25 jaar? Ik denk van wel. Als de eerste heel voorzichtige indicatoren de goeie kant op wijzen zitten we in het diepst van het dal. En kunnen we, vanuit de diepte (De Profundis), weer aan andere dingen denken.

De BNA heeft het afgelopen jaar scherpe keuzes gemaakt. Het begon al met onze keuze voor het afschudden van de beroepsvereniging en kiezen voor een helder profiel als branchevereniging: voor bedrijven, werkgevers en ten dienste van de branche als geheel. Onze missie - sterke bureaus, kansrijke markten, toegevoegde waarde - draagt die passie uit. En in onze drie werkvelden bureauondersteuning, brancheontwikkeling en belangenbehartiging wordt het concreet.

2013 was een verrekte moeilijk jaar voor de bureaus. En voor de BNA. Maar we hebben niet stilgezeten. Er zijn mooie, concrete resultaten

TRANSITIE, TRANSFORMATIE EN TOEKOMST

7


We gaan keihard werken aan een versterking van de branche via Ontwerpend NL. Samen met NLIngenieurs en andere ruimtelijk relevante designbranches willen we één stem, één agenda en één programma ontwikkelen. Samen sterk, naar politiek en opdrachtgevers.

Verder willen we de vereniging klaar maken voor de 21-ste eeuw. We willen een op de samenleving en markt gerichte branche zijn. Die leden helpt sterker te worden op die markt. Met gerichte dienstenpakketten. Samen sterker. Met een nieuw soort houding, die uitgaat van een ver-nieuwde visie op de meerwaarde van de archi-tect. De architect moet meester zijn in zijn vak, in het samenwerken. Samen slimmer worden is iets van deze tijd. Een branchevereniging 3.0. facili-teert dat. En leden voelen dat. Wij hopen dat u dat voelt, of nog beter gaat voelen. Er zijn genoeg goede dingen die daar baat bij hebben.

Fred Schoorl, directeur BNA

8

9


DE NIEUWE ARCHITECTDe BNA heeft de turbulente marktontwikkelin-gen als gevolg van de financieel-economische crisis in kaart gebracht en ze proberen te duiden. Samen met de leden werkte de BNA aan een visie op ‘de nieuwe architect’, die zich met nieuwe businessmodellen en innovaties richt op toekomstige ontwerp- en bouwopgaven.

In navolging hierop stond ook de Architectendag in het teken van de nieuwe architect. Key note sprekers waren Angela Brady, voorzitter van de Royal Institute of British Architects, en Lidewij Edelkoort, vooraanstaand internationaal trend-watcher. Vragen die centraal stonden waren: voor welke uitdagingen staat een architecten-bureau? Wat kan de branche beter en anders doen? Is er perspectief in deze diepe crisis in de architectenbranche?

Het opvallend grote aantal positieve reacties maakte dat de conclusie van de Architectendag niet anders kon zijn dan dat er ondanks de crisis wel degelijk kansen zijn voor een veranderende architectuurpraktijk, bijvoorbeeld op nieuwe markten en met nieuwe diensten. De ontwerp-kracht en het verbindend vermogen van architec-ten zijn de belangrijkste onderscheidende, sterke kenmerken van architecten, was de conclusie.

Ook het meerjarige onderzoek ‘FuturA’ bestu-deert toekomstige business en organisatiemodel-len van architectenbureaus. De TU Delft, de

3De BNA werkt aan het versterken van architectenbureaus, die op kansrijke markten toegevoegde waarde leveren aan opdrachtgevers en samenleving. Onder meer door middel van onderzoek naar nieuwe businessmodellen, de nieuwe cao en het juridisch spreekuur draagt de BNA bij aan het versterken van bureaus.

VERSTERKEN BUREAUS

Radboud Universiteit, de BNA en consortium-partners zijn het onderzoek in 2013 gestart.

En via het netwerk CLICK/Built Environment heeft de BNA zich ingespannen om te bevorderen dat er innovatie plaatsvindt door kennisover-dracht tussen kennisinstellingen, overheid en architectenbureaus.

De toekomst van het architectenbureau en de branche kwamen ook in de regio’s uitgebreid aan bod. In diverse (netwerk)bijeenkomsten is aan kennisdeling gedaan.

Het BNA Blad wijdde themanummers aan ‘de nieuwe architect’. Zo stelde een nummer de opdrachtgever centraal, met onder meer een interview met Jan Dronkers van Rijkswaterstaat. Een andere editie ging volledig over de impact van de crisis op architectenbureaus, en omvatte onder meer een interview met twee experts op het gebied van imago en beeldvorming. Er was een themanummer over duurzaamheid en het laatste nummer van de BNA behandelde de toe-gevoegde waarde van de diensten en producten van de BNA. Onder meer Architectuur Lokaal werd geïnterviewd, de Benchmark van de BNA kreeg aandacht, en een van de deelnemers van BNA International vertelde over de internationale activiteiten van de BNA.

MONITOREN BRANCHECIJFERSArchitectenbureaus hebben de afgelopen jaren


noodzakelijke maatregelen moeten nemen, zo bleek uit de jaarlijkse Benchmark. Maar, de gemiddelde stemming werd in de loop van 2013 iets minder negatief. Sinds het topjaar 2008 is er een voor het eerst een voorzichtige kentering zichtbaar in de architectenbranche. ‘De architec-tenbranche als de bekende kanarie in de kolen-mijn zingt nog niet, maar prevelt wel voorzichtig’, reageerde BNA-directeur Fred Schoorl. Waar de eerste conjunctuurmeting in het voorjaar een verdere krimp aangaf, toonde de tweede con-junctuurmeting in het najaar dat de gemiddelde werkvoorraad niet meer verder afneemt.

Tijdens drie drukbezochte netwerkbijeenkom-sten over goed bureaumanagement ging de BNA in op de vraag hoe architectenbureaus deze branchecijfers kunnen benutten en wat de impact is van de crisis op de branche en individuele bureaus. Dat leidde tot stevige discus-sies. De Benchmark leidt tot nieuwe inzichten, bijvoorbeeld over waar opdrachten te halen zijn. Maar, er is wel behoefte aan een verfijning van het onderzoek.

Over de uitkomsten van de conjunctuurmeting en het verdiepingsonderzoek zijn naar aanleiding van persberichten artikelen in de media versche-nen en zijn leden via de website en de nieuws-brief geïnformeerd. De benchmarkonderzoeken hebben geresulteerd in een tweetal interviews met Fred Schoorl op BNR nieuwsradio, een interview in de Financiële Telegraaf en een groot interview in het Financieele Dagblad. Ook vrijwel alle vakmedia pikten de berichtgeving op. Evenals de regionale media en het ANP. De benchmark heeft ook tot een groot artikel geleid in de Volkskrant over de omzet van bureaus in het buitenland. Inmiddels wordt de BNA gezien als de partij die kan optreden als woordvoerder van de architectenbranche en het verhaal over de situatie in de branche kan vertellen.

Naast de eigen branchecijfers, brengt de BNA samen met Bouwend Nederland, NLingenieurs en UNETO-VNI bovendien twee keer de Monitor Bouwketen uit. Ook die monitor liet in het najaar lichtpuntjes zien. Van een opleving was nadruk-kelijk nog geen sprake, maar de verschuiving in de verwachting van ondernemers gaf aan het einde van het jaar aanleiding tot een voorzichtig optimisme.

10

12

11


ONDERSTEUNEN ONDERNEMERSCHAPOndernemerschap is in de veranderde wereld van de architect belangrijk. Opdrachtgevers worden steeds kritischer, het verkrijgen van een opdracht is lastiger. De BNA Academie is hier in 2013 op ingesprongen. Om architectenbureaus in hun ondernemerschap te ondersteunen, stonden de cursussen Strategische acquisitie, Bepaal de koers van het architectenbureau, Ondernemen voor startende architecten en de masterclass ‘Kansdenken’ op het programma. De cursus-groepen waren klein van opzet, waardoor er veel aandacht was voor de persoonlijke situaties van de deelnemers.

De BNA Academie gaf ook invulling aan de mogelijkheid om buiten de kaders van het archi-tectenvak te ondernemen. Populaire cursussen in dit kader waren Projectontwikkeling voor architecten, Duurzaamheid als architectonische opgave, Energieneutraal renoveren van wonin-gen, Herbestemmen van bestaand vastgoed en Rekenen aan herbestemmen en transformatie. Architecten die meer specialistische kennis wil-den opdoen, bezochten in grote getale de cursus-sen met betrekking tot het Bouwbesluit 2012.

Welke kansen de markt nog meer biedt voor architectenbureaus, en welke risico’s hierbij komen kijken, zijn onderzocht door opdrachtge-vers en architecten te interviewen. De uitkom-sten vormen de basis voor een nog te ontwikke-len cursus Risicomanagement voor Architecten.

NIEUWE CAOIn het eerste kwartaal hebben de BNA en de vakbonden een nieuwe sobere tweejarige cao 2013-2015 afgesloten. Deze is door de over-heid algemeen verbindend verklaard voor alle bureaus, dus ook voor niet-BNA-leden.

De BNA en de vakbonden zijn daarnaast een paritair visietraject ‘paraplufunctie cao’ gestart, waarbij vooral wordt gekeken wat de gevolgen zijn van de toename van het aantal zzp-bureaus.

URENINDICATORHet prototype van de Urenindicator is verschenen en geëvalueerd. BNA leden gaven aan het een nuttig instrument te vinden, dat - afhankelijk van de dan geldende prioriteiten - verder verfijnd zou kunnen worden over enkele jaren.

JURIDISCH SPREEKUURArchitectenbureaus hebben voortdurend te maken met juridische zaken. Een groot deel daarvan kunnen bureaus zelf goed afhandelen. Soms moet er een advocaat ingeschakeld wor-den. Maar het komt ook voor dat een bureau met een kleine vraag zit, of twijfelt of er nou wel of niet een expert moet worden ingeschakeld. Voor die gevallen ontwikkelde de BNA het juridisch spreekuur.

De advocatenkantoren Kennedy Van der Laan, Benthem Gratama, Geelkerken Linskens en Holla beantwoorden kosteloos vragen van leden – mits

“Wat ik erg leuk vond afgelo-pen jaar, is dat steeds meer architectenbureaus aanbieden de cursussen bij hen op kan-toor te houden. In ruil hiervoor mag een van de medewerkers gratis deelnemen aan de cur-sus. Een prettige samenwer-king, die we wat ons betreft met meer architectenbureaus aangaan.”

SANDRA BEEKMANS, PROGRAMMAMANAGER BNA ACADEMIE

13


die vragen voor de advocaten snel en eenvoudig zijn te beantwoorden. Leden die afgelopen jaar gebruik maakten van dit spreekuur, zijn enthousi-ast over de wijze waarop ze geholpen werden.

PRIVATE KWALITEITSBORGINGDe bouwsector moet van de overheid gaan instaan voor de kwaliteit van de bouwwerken die zij levert. Voor architecten betekent dat potentieel meer verantwoordelijkheid en (soms) aansprakelijkheid. De BNA is in 2013 als een van de eerste partijen aan de slag gegaan met een plan van aanpak voor zijn leden.

De stelselwijziging die het ministerie van Binnenlandse Zaken voorbereidt binnen de Omgevingwetgeving, maakt het mogelijk vanaf 2015 bouwplannen niet meer vooraf door de gemeente op conformiteit met het Bouwbesluit te hoeven laten controleren. Private partijen kun-nen onder voorwaarden deze rol op zich nemen. Het ministerie wil de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de betrokken partijen beter regelen en zodoende de positie van wooncon-sumenten en andere gebruikers van gebouwen verbeteren als het gerede gebouw niet aan de afgesproken en vereiste (bouwtechnische) kwa-liteit voldoet. Beide trajecten samen vormen de zogenoemde private kwaliteitsborging.

In opdracht van de BNA heeft Brink Groep een adviesrapport geschreven met een analyse van de gevolgen van private kwaliteitsborging voor

architecten en een advies over welke stappen het meest voor de hand liggen om dit op brancheni-veau voor architecten te regelen.

De belangrijkste conclusie uit het rapport is dat de ophanden zijnde stelselwijziging architecten veel kansen kan bieden als zij bij bepaalde cate-gorieën bouwprojecten de rol als private kwali-teitsborger relatief eenvoudig en met beperkte middelen kunnen invullen.

Naar aanleiding van het rapport en een gesprek met de ambtelijke top van het ministerie van BZK heeft het bestuur besloten om de mogelijkheden van een erkenningsregeling voor architecten te onderzoeken en zo mogelijk te ontwikkelen. Hierbij is conformiteit met de nog te ontwik-kelen randvoorwaarden voor goedkeuring van de erkenningsregeling door het ministerie het belangrijkste uitgangspunt samen met een goede verhouding tussen de inspanning die bureaus voor erkenning moeten leveren en de verwachte opbrengst en meerwaarde die erkenning bureaus kan opleveren.

Vooruitlopend op de Nieuwe Omgevingswet, die in 2018 in werking treedt, organiseerde de BNA Academie in het najaar twee voorlichtingsbijeen-komsten. Tijdens de bijeenkomsten is ook aan-dacht besteed aan de Private Kwaliteitsborging. De belangstelling hiervoor was verassend groot.

14


MARKTKAARTENDe BNA ontwikkelde in 2013 negen Marktkaarten, die bureaus een beeld geven van actuele trends en prognoses over verschillende sectoren. Hiermee speelde de branche in op de groeiende behoefte van de leden om beter inzicht te krijgen in kansrijke markten, discussies los te weken en de dialoog met andere partijen aan te gaan. De Marktkaarten belichten de sectoren Wonen, Kantoren, Winkels, Onderwijs, Gezondheidszorg, Industrie en Landbouw, Sport, Recreatie en Cultuur, Stedenbouw en Gemengde Projecten. Leden kunnen de Marktkaarten downloaden op www.bna.nl en dat is vorig jaar zo’n 700 keer gebeurd.

De Marktkaarten zijn actief ingezet en nader toegelicht tijdens themabijeenkomsten in de drie regio’s. Elke editie is een specifiek marktsegment onder de loep genomen. De kantorenmarkt kwam aan bod via het thema ‘leegstand’ en de zorg-sector vanuit de veranderende regelgeving en de gevolgen voor het vastgoed. Er is nadrukkelijk aandacht besteed aan de rol die architecten kun-nen spelen bij deze thema’s. De bijeenkomsten

zijn steeds bezocht door een goede mix van architecten en andere disciplines, waardoor de aanwezigen de onderwerpen vanuit verschil-lende invalshoeken konden bespreken.

DIENSTENKAARTENAls nadere invulling van de ‘nieuwe architect’ en als vervolg op de Marktkaarten is de BNA in 2013 gestart met de ontwikkeling van meerdere ‘Dienstenkaarten’. Deze infographics behandelen mogelijke nieuwe rollen van bureaus en geven een staalkaart van de mogelijkheden, competen-ties, verdienmodellen en risico’s die daarbij horen. De Dienstenkaarten bieden bureaus een handvat om nieuwe diensten en rollen verkennen.

MISSIE NAAR DUITSLANDIn opdracht van Agentschap NL organiseerde de BNA voor de missie naar Zuid-Duitsland begin juni het programma voor de architectuur-sector. De missie stond onder leiding van het koninklijk paar en de ministers Lilianne Ploumen (Buitenlandse Handel) en Jet Bussemaker (OCW).

4De afgelopen jaren is het van het grootste belang geweest die markten te vinden, die kansrijk zijn. De BNA ondersteunt zijn bureaus hierin door middel van marktstudies, ondersteuning bij internationaal ondernemen en internationale missies, via de praktijkstudies van BNA Onderzoek.

KANSRIJKE MARKTEN


“BNA International trekt een groeiend aantal deelnemers en helpt architecten aantoonbaar op weg op buitenlandse markten. Dat blijkt uit de eerste evaluatie sinds de start van het programma twee jaar geleden en dat is natuurlijk een mooie opsteker.”

Deelnemers aan de missie maakten kennis met de Duitse situatie, en ontmoetten potentiële opdrachtgevers en mogelijke partnerarchitecten. Tijdens seminars en projectbezoeken, maar ook bij netwerklunches met zusterorganisaties van de BNA, en tijdens recepties. Bij de netwerklunches was minister Bussemaker aanwezig, de recepties werden bezocht door alle missiedeel-nemers, inclusief koning Willem-Alexander en koningin Máxima.

De Nederlandse deelnemers aan de missie kregen dankzij de BNA de kans rechtstreeks in contact te komen met opdrachtgevers die bij hun profiel pasten. Er waren meer dan 50 individuele gesprekken met potentiële opdrachtgevers, indi-viduele matchmaking-sessies en presentaties in Pecha Kucha-vorm.

Een internationale, eendaagse workshop met twee mogelijke, Duitse opdrachtgevers en Duitse architecten over twee concrete Contemporary Urgencies in Stuttgart en Heidelberg sloot het programma van de succesvolle economische mis-sie af. Online is de voor leden beschikbare kennis over de focuslanden verder uitgebreid.

Enige maanden voor de missie kwamen er ter voorbereiding al een aantal Duitse en Nederlandse architecten en Duitse opdrachtge-vers bij elkaar. Ze spraken over internationale sa-menwerking en de meerwaarde van het werken met Nederlandse architecten.

MARKTSCANS DUITSLANDDuitsland is de economische motor van de EU en dat biedt kansen. Architecten met interesse in

de Duitse markt namen in december deel aan de workshop ‘Contemporary Urgencies’, met Duitse opdrachtgevers en architecten in Frankfurt. BNA International organiseerde de bijeenkomst samen met de Architekten- und Stadtplanerkammer Hessen en Duitse stakeholders.

De Nederlandse en Duitse architectenbureaus kregen de gelegenheid zich te presenteren. In internationale teams ontwikkelden de bureaus visies voor twee actuele opgaven op specifieke locaties. ‘s Avonds was er een presentatie en netwerkdiner.

Na de workshop is de tweede uitgave gepre-senteerd in de reeks van marktscans met actu-ele opgaven. De publicatie van Contemporary Urgencies geeft concrete voorbeelden van actuele opgaven in de economisch sterkste Duitse deel-staten, Hessen en Baden-Württemberg. Deze actuele opgaven zijn bovendien gekoppeld aan de unique selling points van Nederlandse archi-tecten. De publicatie is gratis te downloaden via www.bna-international.nl.

COMMUNITIES OF PRACTICEOm beter te kunnen aansluiten bij vraagstukken die breder zijn dan de architectenbranche heeft BNA Onderzoek communities of practice opge-start (infrastructuur, woningbouw, onderwijs, zorg en hergebruik).

Experts uit verschillende disciplines nemen deel aan deze communities. Zij helpen actuele onderwerpen te agenderen, en helpen de studies inhoudelijk af te stemmen op urgente vragen vanuit de markt.

MATHIAS LEHNER, PROGRAMMAMANAGER BNA INTERNATIONAL

15


16

17


18

19


LOBBY BTW-VERLAGINGHet btw-tarief op renovatie en onderhoud inclusief architectenwerkzaamheden is door het Kabinet verlaagd tot 6%. Deze regeling is in de loop van 2013 verlengd tot eind 2014. ‘Daarmee is de stevige lobby van de BNA dubbel uitbetaald’, zegt BNA-directeur Fred Schoorl. ‘Het is een serieus signaal, de toege-voegde waarde van het werk van architecten krijgt hiermee erkenning.’ De verlaging van het btw-tarief is ook wel gezien als één van de oorzaken van het voor-zichtige optimisme dat uit de diverse bran-chemonitoren bleek. ‘De kabinetsmaatregelen lijken een zetje in de goede richting te geven, de markt lijkt op het dieptepunt, maar uitein-delijk moeten bureaus en hun opdrachtgevers het zelf doen’, reageert Fred Schoorl.

WERKBEZOEK MINISTER BLOKIn april ging de Minister voor Wonen en Rijksdienst, Stef Blok, op werkbezoek met de BNA in Rotterdam. BNA-architecten infor-meerden de minister over de meerwaarde

van architectuur en de betekenis voor de politiek-bestuurlijke agenda.

Blok ontving het BNA Manifest Architectuur als Maatschappelijke Kracht. Hierin roept de BNA de minister op architectenwerkzaamheden een duidelijker plek te geven in maatregelen op het gebied van o.a. duurzaamheid, woningbouw en een nieuwe economie. ‘Er is een wereld voor mij opengegaan’, zei Blok na afloop.

LOBBY AANBESTEDENDe jarenlange lobbyinspanningen van de BNA op aanbestedingsgebied werden eindelijk beloond: – Proportionaliteit werd met de inwerking-

treding van de nieuwe aanbestedingswet (maart 2013) een wettelijk beginsel;

– De gids proportionaliteit (flankerend beleid bij de aanbestedingswet) breekt een lans voor de belangen van architecten (o.a. geen onbeperkte aansprakelijkheid, een redelijke vergoeding voor prestaties, evenwichtige voorwaarden, geen identieke referenties);

– De commissie van aanbestedingsexperts

5Architectuur en het oplossend, innoverend vermogen van architecten kunnen een bijdrage leveren aan onder meer het oplossen van maatschappelijke en economische opgaven, zoals krimp en zorghuisvesting. Ook (leegstaand) vastgoed kan een waardeimpuls krijgen als er een architectenbureau bij wordt betrokken. Deze meerwaarde van architecten brengt de BNA voortdurend over het voetlicht, bij overheden en opdrachtgevers.

MEERWAARDE VAN ARCHITECTENBUREAUS


(aanbestedingsombudsman) toetst ook de doelmatigheid van procedures;

– De verruiming van de referentietermijn in de nieuwe Europese concept-aanbestedings-richtlijn is ongeschonden door de Europese Commissie en het Europees parlement heen gekomen.

AANBESTEDINGSOMBUDSMANAanbesteden leek inmiddels verworden tot het domein van gespecialiseerde aanbestedings-rechtjuristen. Maar dankzij de Commissie van Aanbestedingsexperts krijgt aanbesteden weer de notie van gewoon gezond verstand.

Deze Aanbestedingsombudsman heeft inmid-dels diverse adviezen gegeven, die bij de BNA in goede aarde vielen. De problemen die spelen in de aanbestedingspraktijk worden helder en duidelijk bij de naam genoemd. De adviezen zijn niet stijf en formalistisch, maar juist van vlees en bloed. En van die praktische benadering van de zaken - die na gunning gepubliceerd worden - zal de aanbestedingspraktijk uiteindelijk beter worden.

REFERENTIETERMIJNNa de inwerkingtreding van de nieuwe aan-bestedingswet (maart 2013), werd de drie-jarige referentietermijn strikter gehanteerd dan daarvoor. BNA en Architectuur Lokaal luidden daarover samen de noodklok, en dit signaal werd goed opgepakt door media en opdrachtgevers.

“Referentietermijn nekt architectenbranche” werd er gekopt. In Cobouw volgde een opi-niestuk, waarin de schrijvers de BNA gelijk

“Gezond verstand krijgt eindelijk weer een rol in aanbestedingen, dankzij de Commissie van Aanbestedingexperts.”

NELLEKE VAN THIEL, BELEIDSMEDEWERKER JURIDISCHE ZAKEN

20


gaven in zijn pleidooi voor een ruimere referen-tietermijn. En de gemeente Rotterdam schreef samen met de BNA en met Architectuur Lokaal een artikel in de TenderNieuwsbrief. Daarin is bepleit dat het opdrachtgevers wel degelijk is toegestaan een ruimere termijn te hanteren dan drie jaar.

LOBBY PRIVATE KWALITEITSBORGINGIn november was op uitnodiging van het bestuur de ambtelijke top van de directie bouwkwaliteit van het ministerie van BZK aan-wezig bij de bestuursvergadering over private kwaliteitsborging.

Naar aanleiding van een presentatie van de plannen van het ministerie op dit gebied is het bestuur in gesprek gegaan met de ambtelijke top. De input van de bestuursleden is verwerkt in de brief die minister Blok over private kwa-liteitsborging naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

LOBBY IN DE MEDIADe resultaten van de lobby-inspanningen zijn actief ingezet in de communicatie en

persbenadering. Zo hebben diverse media aandacht besteed aan de numerus fixus voor bouwkunde-opleidingen (mediawaarde € 27.823). Ook het woonakkoord en de tijdelijke btw-verlaging konden op veel aandacht reke-nen (mediawaarde € 54.538). Over de paritaire voorwaarden is eveneens actief gecommuni-ceerd en is de pers benaderd, wat heeft gere-sulteerd in berichtgeving in de Cobouw (media-waarde € 7.176); en andere vakmedia. Over het werkbezoek van Minister Blok Rotterdam is ingezet op een fotoreportage en een twit-terverslag. Ook is er aandacht besteed aan de Aanbestedingsombudsman (gepubliceerd in Cobouw en andere vakmedia), de verlenging van het lagere btw-tarief, de nieuwe cao en de potentiële rol van architecten bij de private kwaliteitsborging.

PROMOTIE ONDER OPDRACHTGEVERSOm de toegevoegde waarde van architecten over het voetlicht te brengen, is een actieve persbenadering toegepast. In 2013 resulteerde dit in een interview/spread in de Volkskrant over de expertise van Nederlandse architecten in het buitenland. De inzet van opiniestukken

21


over de toegevoegde waarde van architectuur leidde tot publicaties in het FD, het Eindhovens Dagblad, Architectenweb en de Metro (media-waarde € 6.718).

Er was in 2013 een algemene tendens te zien dat er een toename is voor aandacht aan archi-tecten in de media. De BNA is in die gevallen ook in beeld geweest. Zo waren er publicaties in de Margriet en het FD met een mediawaarde van € 144.000.

GEBOUW VAN HET JAAR is in 2013 uitgevoerd in iets andere opzet (3 regio’s, 2 rondes publieksprijs) met 257 inzen-dingen door 189 bureaus, in totaal 275 gasten op de prijsuitreikingen en 50.000+ stemmen voor de publieksprijs.

De persbenadering tijdens Gebouw van het Jaar kreeg de insteek ‘meerwaarde van archi-tectuur’ en leidde tot een totale mediawaarde van € 155.972 in print, plus exposure over de nominaties op radio 1.

GOED PLAN? ARCHITECT!Het aantal volgers van de Facebookpagina Goed Plan Architect, die zich richt op parti-culiere opdrachtgevers, groeide met 20%. Het bereik is vergroot met 150%, dankzij de toe-name van interactie en likes. De particuliere opdrachtgevers zijn bovendien bereikt dankzij een kosteloze bijdrage in tekst en beeld in de Architectuurguide. In de Bouwsociëteit Groningen is een bijeenkomst geweest over de meerwaarde van architecten en over de BNA.

De Dag van de Architectuur was een groot suc-ces, met 250 evenementen in 60 steden kreeg het evenement 100.000 bezoeken. Hieraan gekoppeld was een mediaoffensief met items op onder meer NOS op 3, NOS radio en Omroep West. Radio 538 besteedde aandacht aan de Dag van de Architectuur via een interview met de BNA. Vrijwel alle landelijke dagbladen schreven over de Dag van de Architectuur. Willem Hein Schenk is op Radio 1 geïnterviewd over de Dag naar aanleiding van opiniestuk ‘Kwaliteit en crisistijd’. Hiernaast is actief cam-pagne gevoerd op Twitter en Facebook, met inzet van een fotowedstrijd.

INTERNATIONALE OPDRACHTGEVERSDe internationale portfoliosite van BNA International, www.dutcharchitects.org, is in 2013 verder verbeterd. De usability is aange-pakt, zodat potentiële opdrachtgevers dankzij de verbeterde structuur en de zoekfunctie beter hun weg kunnen vinden op de website.

De website is bovendien gereed gemaakt voor een aantal vertalingen, zodat het ook goed kan dienen als acquisitiemiddel in de nieuwe focus-landen en andere relevante markten.

BNA ONDERZOEKBNA Onderzoek, het praktijklab van de BNA, heeft ook in 2013 weer aangetoond dat archi-tecten een waardevolle bijdrage kunnen leve-ren aan het debat over de toekomst van het vakgebied architectuur, en de vraagstukken die er spelen in de dagelijkse beroepspraktijk.

BNA-leden werkten hier actief aan mee en ontwikkelden relevante kennis voor de sta-keholders en beroepsgroep. Voor opdrachtge-vers, overheden en als het even kan voor de samenleving biedt BNA Onderzoek een bron van inspiratie die toont hoe de verbeeldende en oplossende kracht van architecten benut kan worden.

Publicaties:– ‘Oplossingen voor krimpende scholen in het

Noorderland – Jonge architecten verkennen nieuwe opgaven’ (Schooldomein, januari 2013);

– ‘Scholen voor het Noorderland’ (maart 2013);– ‘Nestelen in de stad’ (april 2013);– ‘Hoe bouwt de particuliere opdrachtgever?’

i.s.m. NAI010 (mei 2013);– ‘Impact’ ontwerpinstrument (juni 2013);– ‘Er is meer tussen binnen en buiten - De

openluchtschool revisited’ (Schooldomein, juni 2013);

– Engelse versie Freestyle #02 ’Seoulutions’, gepresenteerd op Biennale Shenzen (decem-ber 2013).

Evenementen (anders dan boekpresentaties):– Woningtypologie en energie-eisen, stu-

die naar de invloed van energielabels op de woningplattegronden in verschillende Europese klimaatzones. In een reeks van 3


workshops zijn verschillende woningtypolo-gieën verkend, de uitkomsten worden 2014 gepubliceerd;

– BNA Onderzoekdag (mei 2013);– Conferentie ‘Duurzaamheid met een twist’

i.s.m. BNA International (16 september 2013, Hamburg);

– Conferentie ‘Van niets naar iets, herbestem-ming als kans het bouwproces anders te organiseren’ (november 2013);

– Ontwerpstudie ‘Designing TOD-kansen voor de Zaancorridor’. Geïnitieerd door de Community of practice Infrastructuur en in december 2013 opgestart. In 2014 maken interdisciplinaire ontwerpteams voor 5 sta-tionslocaties in Noord-Holland schetsont-werpen. Zij gaan uit van de principes van Transit Oriented Development.

SAMENWERKINGSVERBANDENDe BNA werkte met de Federatie Dutch Creative Industries aan het verder organiseren en versterken van een competitieve, professio-nele en ook in internationaal opzicht toonaan-gevende creatieve industrie. Dit past binnen het topsectorenbeleid van het Kabinet.

In het kader van Cencobouw werkte de BNA met Bouwend Nederland, NVTB, NLingenieurs, Uneto-VNI, Neprom, Hibin, Fosag-NOA, Aedes aan de uitwerking van de voorstellen uit het rapport ‘De bouw in actie(s)!’ gericht op de verdere ontwikkeling en vernieuwing van de woning- en utiliteitsbouw.

Daarnaast tekende de BNA het convenant de Stroomversnelling, dat zich ten doel stelt dat 250.000 huurders geen energierekening meer betalen. De BNA ondersteunde dit initiatief, dat duidelijk benadrukt dat verduurzaming naast een technische- ook een ontwerpingreep is.

Via MKB NL/VNO NCW is actief aandacht gevraagd voor beter aanbesteden, een flexi-beler arbeidsmarkt en toekomstbestendige pensioenen.

GEMEENTERAADSVERKIEZINGENMet twaalf gemeenten voerde de BNA gesprek-ken over diverse actuele, branchegerelateerde onderwerpen. Veelal is daarbij het lokale lob-bymanifest onder de aandacht gebracht. Dat laatste heeft concreet geleid tot participatie van een kringbestuur in twee gemeentelijke stuurgroepen.

Daarnaast is input geleverd voor verkiezings-programma’s van deelnemende partijen in de G40-gemeenten voor de gemeenteraadsver-kiezingen 2014. Het regionaal lobbymanifest ‘Meer waarde met architectuur’ is als bijlage meegezonden.

BIMIn 2013 zijn alle technologieclusters over BIM van het Branche-innovatiecontract (BIC) met TNO afgerond. In samenspraak met de overige partners van het BIC (Bouwend Nederland, Nlingenieurs en UnetoVNI) is besloten de

22

23

24


resultaten in 2014 via een seminar te delen met leden van de deelnemende brancheorganisaties.

Sinds 2013 is de BNA lid van de Bouw Informatie Raad (BIR). De BIR is het belangrijk-ste strategische overleg- en uitvoeringsorgaan dat de technische en maatschappelijke barrières bij de toepassing van BIM in de bouw, waar mogelijk, wegneemt en de nodige acties hier-voor coördineert. Een middelgroot en een groot BNA-bureau met ruime BIM-ervaring zijn lid van de BIR.

Daarnaast neemt de BNA deel aan het program-mabureau van de BIR dat al het BIM-beleid van de BIR technisch inhoudelijk voorbereidt. Hierdoor is het onderwerp van juridische rand-voorwaarden en voor architecten nuttige BIM-protocollen op de agenda van de BIR gekomen waardoor het draagvlak voor het regelen hier-van is toegenomen.

Om het alle architectenbureaus mogelijk te maken met BIM te werken, heeft de BNA Academie sinds het najaar van 2013 een uit-gebreid cursusaanbod op het gebied van BIM. De cursussen gaan over het werken met BIM-software, het efficiënt implementeren van BIM, het toepassen van BIM in projecten en hoe architecten invulling kunnen geven aan de rol van BIM-regisseur.

Deelnemers kunnen tijdens deze cursussen met de eigen casuïstiek aan de slag. De BNA

Academie voorziet met deze cursussen duidelijk in een behoefte, de BIM cursussen zijn altijd vol.

DNRDe DNR (een co-productie van BNA en NLingenieurs) is afgelopen jaar aangepast aan de nieuwe betalingstermijnenwet. Het was geen grote, maar wel een noodzakelijke wijziging. De nieuwe betalingstermijnen-wet beschermt ondernemers namelijk tegen de onredelijk lange betalingstermijnen die bepaalde opdrachtgevers soms eisen. Wet en DNR stellen daaraan nu paal en perk; opdracht-gevers kunnen zich niet alles meer permitteren.

De DNR is nog steeds een breed gedragen standaard. Maar, het wordt steeds gangbaar-der dat opdrachtgevers hun eigen versie van de DNR maken. In 2013 lanceerden Aedes en NEPROM hun eigen contractmodel gebaseerd op de DNR. En de Rijksgebouwendienst pre-senteerde de concept ABAA DNR 2011. Beide sets voorwaarden zijn in de ogen van BNA en NLingenieurs onevenwichtig. En het doel van het contract - een gezamenlijk project - is vol-ledig uit het zicht verdwenen.

BNA en NLingenieurs willen die trend keren. Daarom zetten beide verenigingen zich nu in voor paritaire voorwaarden, dat wil zeggen voorwaarden die gedragen worden door zowel opdrachtnemers als opdrachtgevers.

25


VERENIGINGVoor een zittingsperiode van drie jaar is een nieuwe ledenraad aangetreden. De 24 leden-raadsleden zijn door de stemgerechtigde leden gekozen uit 31 kandidaten, verdeeld over repre-sentatieve categorieën naar bureaugrootte en regio.

Om in te spelen op veranderingen in de beroep-suitoefening van architecten, zoals het samen-werken in multidisciplinaire bureaus, zijn door een wijziging van de statuten de mogelijkheden om via de uitzonderingsprocedure bureaulid te worden verruimd. Zo kunnen ook bureaus van interieurarchitecten, stedenbouwkundigen en tuin- en landschapsarchitecten zich aansluiten bij de BNA.

Het bestuur heeft uit zijn midden Ronald Schleurholts benoemd tot vice-voorzitter van de BNA, als opvolger van Rob Hendriks.

BEZUINIGINGENDe barre tijden dwongen de BNA ook in 2013 om de ambities te verbinden aan noodzakelijke bezuinigingsmaatregelen. De BNA is de afgelo-pen jaren al met tientallen procenten gekrompen en voor 2014 en verder bleken opnieuw budget-taire en personele maatregelen nodig. We moe-ten anders werken, anders communiceren, ondernemender zijn met minder middelen. Net als in 2012 is bezuinigd op out-of-pocket kosten, en moest de BNA helaas afscheid nemen van drie collega’s. Een aantal maatregelen op een rij:– Een gerichte krimp van het BNA-bureau

(inmiddels ca. 40%);– Themagerichte kennis- en expertise-

netwerken (samen slimmer) in plaats van regioservice;

– Van papieren naar digitale communicatie (van BNA Blad naar nieuwe online middelen);

– Minder gratis bijeenkomsten en evenemen-ten, meer externe, marktgerichte promotie van de branche.

Willem Hein Schenk en Fred Schoorl gingen tij-dens de regioronde in gesprek met de leden over het beleidsplan en de bezuinigingen.

BEILEIDSPLAN VEERKRACHTMet de nieuwe visie en het beleidsplan Veerkracht! wil de BNA de branche een nieuw perspectief bieden. Het komt er nu op aan posi-tief vooruit te denken, op zoek naar nieuwe kan-sen voor het ondernemerschap op kansrijke markten. De BNA wil met het plan het adapta-tievermogen en de veerkracht in de branche ver-der versterken.

Wat wij onze leden vragen, moeten we ook zelf doen: verregaande samenwerking, nieuwe rich-tingen en focus op innovatie en vernieuwing van ons collectieve en individuele ondernemer-schap. Bijdragen aan die branche, met de bran-cheorganisatie, zouden alle architectenbureaus van Nederland moeten willen.

Wie een sterkere positie claimt, moet die willen waarmaken. Dat geldt voor bureaus en voor de vereniging. De BNA wil actief bijdragen aan een betere branche en daarbij expliciet een leider-schapsrol vervullen, zowel naar binnen als naar buiten.

6VERENIGING EN COMMUNICATIE

26


Uitgangspunten– Een scherpere focus op ondernemerschap en

markten, in plaats van culturele doelstellingen;– Vernieuwing en een meer maatschappelijke

oriëntatie van de architectuur;– De transformatie naar een branchevereni-

ging, met duidelijk economische oriëntatie;– Een oriëntatie op de brede groep opdrachtge-

vers, in plaats van vooral op de overheid.

Kernpunten– Accepteer de transitie naar een nieuwe markt

en ondersteun de leden door adaptatie en veerkracht in hun ondernemerschap verder te stimuleren;

– Voorop lopen in promotie van maatschappelij-ke waarden van bouw en architectuur (in de keten);

– Naar een moderne branchevereniging met Ontwerpend Nederland als ambitie voor ver-dere samenwerking met andere branches en disciplines, met markt en overheid;

– Naar nieuw elan in de branche, met slim samenwerken en netwerken als strategie;

– Waarmaken: lidmaatschap BNA biedt waar-borgen voor opdrachtgever;

– Moderne branchevereniging 3.0 met nieuwe diensten voor het collectief én voor individue-le bureaus.

NETWERKENDe BNA organiseert bijeenkomsten en faciliteert diverse netwerken. Zo is binnen elke regio een netwerk van bureaumanagers actief. Zij wissel-den in 2013 kennis uit over onderwerpen als toe-komstdenken, strategie, en de veranderende praktijk. Verder zijn binnen de regio’s specifiek

voor kleine bureaus bijeenkomsten georgani-seerd. Hier spraken architecten met elkaar over invloedvaardigheden, BIM, samenwerken, LEAN en ‘het imago van de architect’. Regio West heeft een netwerk voor personeelsadvi-seurs en netwerken voor kostendeskundigen en bestekschrijvers.

In 2013 is naar aanleiding van de BNA Marktkaarten in alle regio’s tweemaal een bij-eenkomst georganiseerd waarin een specifiek marktsegment de aandacht kreeg. De ontwikke-lingen op de thema’s leegstand en zorg zijn geduid en er vond een dialoog plaats met profes-sionals uit andere disciplines over kansen die dit biedt voor architectenbureaus.

Met enige regelmaat vonden binnen alle regio’s bouwrechtgerelateerde bijeenkomsten plaats waar onderwerpen als geïntegreerde contrac-ten, aanbesteden en faillissement aan bod kwa-men. Het kosteloze juridisch spreekuur is gecon-tinueerd en uitgebreid. De dienstverlening voor leden heeft daarmee een extra impuls gekregen.

COMMUNICATIEPERS/MEDIAWAARDEDe BNA zet waar mogelijk in op free publicity in de Nederlandse media. Journalisten en media worden per onderwerp actief benaderd. De ver-slechterende marktpositie van architecten als gevolg van de crisis kwam aan bod, maar de BNA vestigde ook media-aandacht op de hoop-gevende markten CBS-cijfers van eind 2013.

27


De meerwaarde van architecten is in de media veelvuldig over het voetlicht gebracht, onder meer de Volkskrant, Trouw en Radio 1 (Lunch!) besteedden hier aandacht aan. Hiervoor zijn onder meer de resultaten van BNA Onderzoek en de BNA Benchmark actief ingezet.

In totaal zijn 53 persberichten verspreid. De mediawaarde is in vergelijking met 2012 geste-gen. De mediawaarde is in 2013 met een totaal van € 1.436.124 met 30% toegenomen in vergelij-king met 2012. Er is een mooie verdeling van publicaties in algemene media en vakmedia. Print publicaties verschijnen vooral in algemene media zoals Volkskrant en FD. Online publicaties verschijnen vooral op vakwebsites. Het pers- en social mediabeleid is herijkt in 2013.

COMMUNICATIEADVIESIn 2013 is er een reputatieprogramma opgesteld om de positionering en profilering van de BNA te versterken. Dit plan zal in 2014 worden uitge-voerd. Ook is er eind 2013 gewerkt aan een ver-nieuwde formule voor Gebouw van het Jaar, een marketingplan voor BNA International en is het plan opgeleverd voor de promotie van de toege-voegde waarde onder opdrachtgevers.

ONLINEBezoekersaantallen van www.bna.nl en de bezoekduur zijn - na een dip aan het begin van

het jaar - elke maand gestegen, terwijl het bouncepercentage is gedaald. Dat betekent dat zowel de kwantiteit als de kwaliteit van het bezoek vooruit is gegaan. Vooral de aandacht op Twitter voor nieuws en actualiteiten van de BNA heeft geleid tot hogere bezoekersaantallen.

Het aantal volgers op Twitter is in 2013 verdrie-voudigd. Ook de interactie is toegenomen. De toename van het aantal mentions en retweets duidt erop dat mensen online meer binding voe-len met de BNA en dat ze het waarderen wat de BNA te melden heeft. De ‘hashtags’ die de BNA inzet en die passen bij de missie van de BNA worden steeds vaker opgepikt: #MeerwaardeArchitectuur, #SterkeBureaus, #KansrijkeMarkt.

Ook zijn vier video’s (over beleidsplan en resulta-ten) geproduceerd voor YouTube, het hardst groeiende sociale medium en dus een goed plat-form voor het verder uitdragen van de boodschap van de BNA.

Er is gestart met de ontwikkeling van een nieuw bna.nl, omdat de huidige site niet meer voldoet. Hiervoor is in december een online strategie opgesteld, die in 2014 zal worden uitgewerkt.

Zie voor meer het Online Jaaroverzicht op de pagina hiernaast.

28


29

30


31

32


ONTWIKKELING LEDENAANTALLENZoals de economische situatie al deed verwachten, daalde het aantal leden naar 1266 architectenbureaus. De meeste leden zegden op om economische redenen.

146414471446

2012 20132009 2010 2011

7DE BNA-LEDEN IN BEELD

14051266


AANTAL WERKZAME PERSONEN OP BNA-BUREAUS PER 1 JANUARIBij de BNA waren in 2013 1266 bureaus aangesloten, met een gemiddelde bureau-bezetting van 4,3 personen (op basis van opgave per januari 2013). Door de econo-mische crisis is het aantal medewerkers inmiddels verder afgenomen.

VERDELING AANTAL BUREAUS NAAR GROOTTE

aan

tal b

ure

aus

20092010 2011 20122013

20092010 2011 20122013

2500

2000

1500

1000

500

1–2 personen

3–6 personen

7–15personen

16–24 personen

25–40 personen

41>personen

0

87892

2

962

935

838

1380

1373

1241

1178

1014

2009

2339

1930

1634

1303

1180

1143

930

608

311

655

1474

501

452

471

1376

1908

1069

931

722

1000

1200

800

600

400

200

0groter dan of gelijk aan 21 personen

10–20personen

5–9 personen

1–4 personen

983 1019 10

6610

11

1084

219 24

9

202

15822

2

169

126

103

71

118 75 53 34 2640


BNA ’13


Beeldverantwoording Jaaroverzicht 2013

Foto omslag:Genomineerde Regio Noord/OostSigmax, Architectenbureau Paul de Ruiter, Beeld: Pieter Kers

Pagina 21 Genomineerde Regio ZuidWoonhuis L, Grosveld van der Velde, Beeld: René de Wit

Pagina 32 BNA-voorzitter Willem Hein Schenk, Beeld: Ineke Oostveen

Pagina 53 Mathias Lehner tijdens de missie in Duitsland4 Minister Stef Blok en BNA-voorzitter Willem Hein Schenk

Pagina 65 Genomineerde Regio ZuidFontys Sporthogeschool, Mecanoo, Beeld: Christian Richters

Pagina 76 Eervolle vermelding Regio ZuidMetaforum TU Eindhoven, Ector Hoogstad Architecten, Beeld: Norbert van Onna

Pagina 87 BNA-directeur Fred Schoorl, Beeld: Ineke Oostveen

Pagina 98 Genomineerde Regio WestHofbad, Venhoeven CS, Beeld: Ronald Tilleman9 Eervolle vermelding Regio Noord/OostDrents Archief, Zecc Architecten, Beeld: Cornbread Works

Pagina 1110 BNA Architectendag11 Fred Schoorl interviewt Angela Brady tijdens de Architectendag12 Vier edities BNA Blad 2013

Pagina 12 en 1313en 14 BNA Academie

Pagina 1515 Het koninklijk paar en de ministers Ploumen en Bussemaker tijdens de missie in Duitsland

Pagina 1616 Winnaar Regio Noord/OostCultureel Kwartier De Nieuwe Kolk, De Zwarte Hond, Beeld: Gerard van Beek17 Winnaar Regio ZuidProyecto Roble, Équipe, Beeld: René de Wit

Pagina 1718 Genomineerde Regio WestElandshof, Bastiaan Jongerius Architecten, Beeld: Milad Pallesh19 Genomineerde Regio WestDutch Mountain, denieuwegeneratie, Beeld: John Lewis Marshall

Pagina 1920 Winnaar Regio WestSt. Nicolaaslyceum, DP6, Beeld: Jeroen Musch

Pagina 2021 Eervolle vermelding Regio Noord/OostBedrijfspand Zwartsluis, B+O Architecten, Beeld: René de Wit

Pagina 2222 Eervolle vermelding Regio WestSpoorhuis Santpoort, Zecc Architecten, Beeld: Cornbread Works23 Winnaar Regio Noord/OostCultureel Kwartier De Nieuwe Kolk, De Zwarte Hond, Beeld: Gerard van Beek

Pagina 2324 Winnaar Regio ZuidProyecto Roble, Équipe, Beeld: René de Wit25 Eervolle vermelding Regio ZuidMetaforum TU Eindhoven, Ector Hoogstad Architecten, Beeld: Norbert van Onna

Pagina 2426 Genomineerde Regio ZuidSuytkade Helmond, Bedaux de Brouwer, Beeld: Stan Wagter

Pagina 2527 Genomineerde Regio Noord/OostSigmax, Architectenbureau Paul de Ruiter, Beeld: Pieter Kers

Pagina 2628 Genomineerde Regio WestDutch Mountain, denieuwegeneratie, Beeld: John Lewis Marshall

Pagina 27Online Jaaroverzicht, Vormgeving: Sylvia van Schie

Pagina 28 en 2929 Winnaar PublieksprijsDe Karel Doorman, Ibelings van Tilburg Architecten, Beeld: Ossip van Duivenbode30 Eervolle vermelding Regio WestMelkwegbrug, NEXT architects, Beeld: Jeroen Musch31 en 32 Winnaar Gebouw van het Jaar 2014Ketelhuis Ceres, diederendirrix, Beeld: Arthur Bagen

© 2014Dit is een uitgave van de BNA

Samenstelling en redactieBNA, Amsterdam

VormgevingPetunia

De uitgave wordt alleen digitaalverspreid

BNA, branchevereniging vanNederlandse architectenbureaus

Postbus 196061000 GP Amsterdamwww.bna.nl

COLOFON

Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten

Postbus 19606 1000 GP AmsterdamT 020 555 36 66 www.bna.nl [email protected]

BNA Jaaroverzicht 2013

Documents

Transcript of BNA Jaaroverzicht 2013