Jaarconcertvrijdag 15 mei 2009 om 20.00 uur

R E Q U I E MJehan Alain Litanies

Gregoriaans uit de Missa pro defunctis

Subvenite

Offertorium: Domine Jesu Christe

Maurice Duruflé Motetten

Ubi caritas

Notre Père

Gabriel Fauré Cantique de Jean Racine op.11

Maurice Duruflé Choral varié sur le Veni Creator

Gregoriaans uit de Missa pro defunctis

Introïtus: Requiem æternam

Maurice Duruflé Requiem op. 9

voor koor, orgel, bariton, mezzo-sopraan en orkestIntroït – Kyrie – Domine Jesu Christe – Sanctus – Pie Jesu – Agnus Dei – Lux æterna –Libera me – In Paradisum

Koren Schola Cantorum van de Sint-Baafskathedraalen Canta Ludens, Drongen

Soli Inez Carsauw mezzosopraan

Bruno De Jonghe bas-bariton

Orgel Edward De GeestOrkest Nuova Sinfonia Gandavense

voorbereid door Vania Batchvarova

Algemene leiding Filip Martens

Gabriel FauréCantique de Jean Racine

Gabriel Fauré schreef zijn Cantique de Jean Racine als

eindexamenwerkstuk in 1864. Hij was 20 en met deze

Cantique sloot hij in 1865 zijn studie aan de École Nieder-

meyer af. De tekst van de Cantique stamt uit het gebeden-

boek van de katholieke kerk. Fauré gebruikte een vertaling

die de grote Franse toneelschrijver Jean Racine in 1655

maakte.

Veertig jaar lang bleef de componist zijn jeugdwerk trouw.

Oorspronkelijk geschreven voor vierstemmig gemengd koor

en orgel (of piano), maakte hij later diverse bewerkingen.

Er is een versie voor koor, harmonium en strijkkwintet en een

versie voor gemengd koor en orkest uit 1905.

Maurice DurufléRequiem op. 9

Voor Maurice Duruflé was componeren altijd een lang-

zaam en moeilijk proces, gekenmerkt door een voortdurend

bewerken en herschrijven, maar ook getuigend van eminent

vakmanschap. Gedurende een periode van zestig jaar

werden slechts tien van zijn werken gepubliceerd – net één

minder dan van zijn leermeester Paul Dukas, een even veel-

eisend perfectionist.

In tegenstelling tot zijn vriend en medestudent Olivier

Messiaen vermeed Duruflé het avant-gardistisch experimen-

teren. In plaats daarvan verkoos hij een retrospectieve hou-

ding, zocht hij inspiratie in gregoriaanse gezangen en nam

de grote Franse componisten Debussy, Ravel, Fauré en

Dukas als voorbeeld.

Het is bekend dat hij het gevoel had dat hij niets belangrijks

aan het pianorepertoire kon toevoegen, dat hij met onrust

tegen het strijkkwartet aankeek en dat hij door angst over-

mand werd bij de gedachte een lied te componeren naar de

volmaakte voorbeelden van Schubert, Fauré en Debussy.

In plaats daarvan componeerde Duruflé voor zijn geliefkoos-

de instrumenten, i.e. het orkest en het orgel (hij stond

immers bekend als orgelvirtuoos). Orkest en orgel werden in

zijn grootste en belangrijkste werk verenigd: het Requiem uit

1947.

Componisten en uitgevoerde werken

2

Duruflé werkte aan een suite van orgelwerken die gebaseerd

was op de gregoriaanse gezangen uit de requiemmis, toen

hij de opdracht voor het Requiem van zijn uitgever Durand

kreeg. De schetsen die al op zijn werktafel lagen, bleken het

ideale uitgangspunt voor het Requiem te zijn. De grego-

riaanse gezangen werden de basis van het volledige werk;

dit verleende het Requiem tijdloosheid en meditatieve

spiritualiteit.

Duruflés voorbeeld was het Requiem van Fauré. Toch is hier

geen sprake van een loutere imitatie, maar van een op

bewondering en respect gebaseerde nieuwe bewerking.

Duruflé bewerkte de structuur en de sfeer die door de

oudere componist gecreëerd werden. Fauré besliste zich af

te keren van de door Berlioz en Verdi beïnvloede requiems

met hun tragische, opvlammende beelden van hellevuur en

van hemeltergende droefheid. Hij liet de teksten over de dag

des oordeels wegvallen en concentreerde zich in plaats

daarvan op de motieven rust en vrede, waarbij hij zelfs zo

ver ging, dat hij het In Paradisum uit de rouwplechtigheid

overnam.

Duruflé heeft dezelfde teksten als Fauré gebruikt, hoewel de

indeling in bewegingen een beetje anders is en ook het

Benedictus behouden is. Hij bedient zich van een gelijk-

aardige benadering en aanpak: een baritonsolo in het

Domine Jesu Christe en het Libera me en een mezzo-

sopraansolo in het Pie Jesu. Duruflé begint zijn werk in

dezelfde toonsoort als Fauré, het offertorium heeft dezelfde

stemmen gekregen en de stijl van het Pie Jesu is identiek.

De structuur van het Sanctus, het Libera me en het In

Paradisum is eveneens heel wat verschuldigd aan het voor-

beeld van Fauré. Toch overstijgt de globale uitwerking en het

eindresultaat de mogelijke beperkingen van een dergelijk

voortreffelijk voorbeeld en bezorgt het de luisteraar iets van

onmetelijke originaliteit.

De sterkte van Duruflés compositie ligt in zijn buitengewone

verbinding van totaal verschillende elementen: gregoriaanse

zang, liturgische modaliteit, subtiel contrapunt, alsook de

gevoelige harmonieën en de vernuftig bedachte instrumen-

tatie van Debussy, Ravel en Dukas. Het veelvuldige gebruik

van de zuivere gregoriaanse melodieën verleent het werk

een schitterende expressieve en ritmische vrijheid en resul-

teert in een natuurlijke stroom van zowel tekst als muziek.

De levendige toonaarden versterken – ondersteund door

3

modale harmonieën – de emotionele werking en toch blijven

de rust en het spirituele optimisme zeer duidelijk bewaard.

Het introïtus stroomt rustig voorbij, de gregoriaanse zang is

noot voor noot weergegeven en die leidt naar de imiterende

beginnoten van het Kyrie en zijn innige bede om genade.

In het Domine Jesu Christe wordt de tekst op dramatische

wijze door het koor verkondigd, tot de H. Michaël hen naar

het hemelse licht leidt en hen van de vredesbelofte verzekert.

Het Sanctus neemt de vorm van een instrumentaal moto

perpetuo aan, waartegen de stemmen in het Hosanna in

excelsis zich behendig tot een hoogtepunt samenpakken en

aansluitend als een boog gaan liggen in een vreedzaam

slot. Het Pie Jesu is het concrete en emotionele centrum van

de compositie, het is een aangrijpende en nagenoeg pijnlijk

mooie zetting van de gregoriaanse zang voor mezzosopraan

en cello, die ondersteund wordt door harmonieën met vele

dissonanten. Het Agnus Dei leidt ons zacht verder zonder

van de sfeer af te wijken die de vorige beweging achter-

gelaten heeft. Duruflé weeft een uitdrukkingsvolle contra-

melodie rond de gregoriaanse zang, waardoor hij elke vorm

van expressieve dorheid vermijdt zonder dat de fijne of broze

instrumentatie beïnvloed wordt. Iets fantasierijkere accenten

zijn te horen in het Lux æterna: het vocaliseren van de lagere

stemmen onder de sopranen en het eenstemmige gezang

van Requiem æternam boven wisselende akkoorden.

Het Libera me brengt een langere ontwikkeling tot aan het

dramatische hoogtepunt van het gehele werk: het ‘Dies illa’.

De laatste ‘Libera me’ wordt, zoals bij Fauré, tot op het

einde eenstemmig gezongen. De laatste beweging, het In

Paradisum, is een voortreffelijke creatie: de openingsakkoor-

den vormen een hemelse sluier waaruit de sopraanstemmen

te voorschijn komen, die eindelijk de vrede gevonden

hebben. De zinnenstrelende akkoorden van het hele koor

dragen bij tot spirituele rust en het laatste akkoord,

een niet opgelost dominantnone akkoord, sterft weg in alle

eeuwigheid.

Duruflé heeft zijn Requiem twee keer herschreven en het is

de in 1961 gepubliceerde zogenaamde ‘middenversie’ die

we vanavond horen. Duruflé behield orgel en koor maar re-

duceerde het orkest tot een strijkorkest met optionele partijen

voor harp, twee of drie trompetten en pauken. In het voor-

woord van deze partituur reikte Duruflé de volgende redenen

voor zijn bewerking aan:

En pratique, il est rarement possible de réunir un orchestre

au complet, avec chœurs et orgue dans une église. L’alter-

native, une réduction pour orgue solo (et chœur), peut être

insuffisante dans certaines parties du Requiem où le timbre

expressif des cordes est essentiel. Cette version intermédiaire

permet à la partie d’orgue de s’incorporer au tissu musical

ou se juxtaposer aux autres instruments.

In vele opzichten is dit een ideale versie van het Requiem,

omdat het de intimiteit van de orgelpartij bewaart en

tegelijkertijd de expressieve en dramatische mogelijkheden

van de complete orkestpartituur toestaat. Voor de realisatie

van zijn dynamische stijl had Duruflé tweeëntwintig strijkers

in gedachten, omdat hij van mening was dat dit aantal het

optimale evenwicht van de krachten garandeerde.

Een woordje uitlegover de orgelwerken

Jehan AlainLitanies

Jehan Alain stamde uit een muzikale familie: vader Albert

was organist en zus Marie-Claire is nog steeds een befaam-

de organiste. Hij studeerde orgel aan het Parijse conserva-

torium in de klas van Marcel Dupré maar sneuvelde echter,

op 29-jarige leeftijd, bij het begin van Wereldoorlog II.

De drang om te componeren was hem als het ware aan-

geboren; zijn eerste muzikale schetsen dateren van bij het

begin van zijn muziekstudies. Alain was echter té zeer zichzelf

om stil te blijven bij geijkte vormen: hij schept nieuwe of

herkneedt de oude. Zijn werk heeft al de kenmerken van de

levendige, vaak onstuimige volksaard van de Fransen.

Zijn wereldberoemde Litanies is een compositie vol aan-

grijpende smart. Steeds weer wordt dezelfde angstige kreet

herhaald, als een ware obsessie. Een anekdotische bijzon-

derheid: Alain schreef dit werk in nauwelijks anderhalf uur.

Maurice DurufléChoral varié sur le Veni Creator

Maurice Duruflé componeerde niet bijster veel voor orgel,

maar datgene wat hij voor dat instrument schiep, is van

uitzonderlijk gehalte.

Het Choral varié – sluitstuk uit de triptiek Prélude, Adagio et

Choral varié sur le ‘Veni Creator’ – bestaat uit enkele

harmonisch rijk ontwikkelde variaties.

Eerst horen we de Pinksterhymne in een rustig gespeeld

tempo, op grondspelen en mixturen. In de eerste variatie

wordt de koraalmelodie voorgedragen door een soloregister

in het pedaal; de begeleidende partij is gebouwd op frag-

menten van de hoofdmelodie. De tweede variatie heeft een

levendiger capriccio-karakter: de rechterhand slingert

beweeglijke triolen door een regelmatig voortschrijdende

melodie in de linkerhand. De derde variatie is een soort

cantilène en laat de canon in de kwart horen tussen het fluit-

en het voix célèsteregister.

Als vierde variatie volgt een briljante finale. Ze wordt ingezet

met enkele maten figuratie, ontleend aan het thema. Tussen

de bovenstem en het pedaal ontwikkelt zich een canon die

uitmondt in een feestelijke slottoccata waarin steeds

fragmenten van de hoofdmelodie opduiken.

organist Edward De Geest (cv: zie blz. 10)

4

Volgende keermee ophet podium staan?Hou je van zingen, van een aangename sfeer, van

samen muziek maken? Zin om lid te worden van ons

koor? We zijn op zoek naar jonge gemotiveerde

zangers, zowel vrouwen- als mannenstemmen.

Koorervaring of kennis van notenleer strekt tot

aanbeveling, maar is niet absoluut noodzakelijk.

Indien je dat wenst, mag je geheel vrijblijvend een

repetitie bijwonen. Het koor repeteert wekelijks op

woensdagavond van 19.30 uur tot 21.45 uur in de

muziekstudio van het Sint-Lievenscollege.

Ben je geïnteresseerd om een repetitie bij te wonen of

om lid te worden van de Schola Cantorum, of wil je

liever eerst wat meer informatie, stuur dan een mailtje

naar: info@scholacantorum.be

We hopen je snel te mogen verwelkomen!

Volgendjaarconcert?

vrijdag 7 mei 201020.00 uurSint-BaafskathedraalGent

We hopen je opnieuw te mogen verwelkomen!

5

SubveniteSubvenite Sancti Dei, occurrite Angeli Domini:

suscipientes animam ejus:

offerentes eam in conspectu Altissimi.

Suscipiat te Christus, qui vocavit te:

et in sinum Abrahæ Angeli deducant te.

Suscipientes animam ejus:

offerentes eam in conspectu Altissimi.

Requiem æternam dona ei Domine:

et lux perpetua luceat ei.

Domine Jesu ChristeZie integrale tekst Requiem

Ubi caritasUbi caritas et amor, Deus ibi est.

Congregavit nos in unum Christi amor.

Exsultemus et in ipso jucundemur.

Timeamus et amemus Deum vivum.

Et ex corde diligamus nos sincero. Amen.

Notre PèreNotre Père qui es aux cieux, que Ton nom soit sanctifié,

que Ton règne vienne,

que Ta volonté soit faite sur la terre comme au ciel.

Donne-nous aujourd’hui notre pain de ce jour,

pardonne-nous nos offenses, comme nous pardonnons

aussi à ceux qui nous ont offensés.

Et ne nous soumets pas à la tentation,

mais délivre nous du mal.

Cantique de Jean RacineVerbe égal au Très-Haut!

Notre unique espérance,

Jour éternel de la terre et des cieux,

De la paisible nuit nous rompons le silence,

Divin Sauveur, jette sur nous les yeux.

Répands sur nous le feu de Ta grâce puissante,

Que tout l'enfer fuie au son de Ta voix,

Dissipe le sommeil d'une âme languissante

Qui la conduit à l'oubli de Tes lois.

Kom te hulp, heiligen van God. Engelen van God, snel toe.

Neem zijn ziel op

en geleid haar voor het aanschijn van de Allerhoogste.

Moge Christus, die u geroepen heeft, u ontvangen

en mogen de engelen u dragen in de schoot van Abraham.

Neem zijn ziel op

en geleid haar voor het aanschijn van de Allerhoogste.

Geef hem eeuwige rust Heer:

en moge uw licht op hem schijnen.

Waar liefde is, daar is God.

De liefde van Christus heeft ons verenigd.

Laat ons juichen en blij zijn in Hem.

Laat ons de levende God vrezen

en met een oprecht hart liefhebben. Amen.

Onze VaderOnze Vader die in de hemel zijt, geheiligd zij Uw naam,

Uw rijk kome,

Uw wil geschiede op aarde als in de hemel.

Geef ons heden ons dagelijks brood,

en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven

aan onze schuldenaren.

En leid ons niet in bekoring,

maar verlos ons van het kwade.

Lofzang van Jean RacineWoord dat gelijk is aan de Allerhoogste!

Onze enige hoop,

Eeuwig daglicht van aarde en hemelen,

Vanuit de vredige nacht verbreken we de stilte,

Goddelijke Verlosser, richt Uw blik op ons.

Verspreid onder ons het vuur van Uw machtige genade,

Opdat de hel vluchte bij het horen van Uw stem,

Verjaag de slaap van een kwijnende ziel,

Die haar Uw wetten doet vergeten.

Originele teksten en vertalingen

O Christ, sois favorable à ce peuple fidèle

Pour Te bénir maintenant rassemblé.

Reçois les chants qu'il offre,

À Ta gloire immortelle,

Et de Tes dons qu'il retourne comblé.

RequiemI – Introït

Requiem æternam dona eis Domine,

et lux perpetua luceat eis.

Te decet hymnus Deus in Sion,

et tibi reddetur votum in Jerusalem.

Exaudi orationem meam,

ad te omnis caro veniet.

Requiem æternam dona eis Domine,

et lux perpetua luceat eis.

II – Kyrie

Kyrie eleison.

Christe eleison.

Kyrie eleison.

III – Domine Jesu Christe

Domine Jesu Christe, Rex gloriæ,

libera animas omnium fidelium defunctorum

de poenis inferni, et de profundo lacu.

Libera eas de ore leonis,

ne absorbeat eas tartarus,

ne cadant in obscurum.

Sed signifer sanctus Michael repræsentat eas

in lucem sanctam,

quam olim Abrahæ promisisti et semini eius.

Hostias et preces tibi Domine laudis offerimus,

tu suscipe pro animabus illis,

quarum hodie memoriam facimus;

fac eas, Domine, de morte transire ad vitam.

IV – Sanctus

Sanctus, sanctus, sanctus Dominus Deus Sabaoth.

Pleni sunt coeli et terra gloria tua.

Hosanna in excelsis.

Benedictus qui venit in nomine Domini.

Hosanna in excelsis.

6

O Christus, wees het trouwe volk welgezind

Dat nu bijeen is om U te loven.

Ontvang de liederen die het aanbiedt,

Ter ere van Uw onsterfelijke glorie en Uw gaven,

Opdat het weer gelukkig wordt.

I – Intrede

Geef hen eeuwige rust Heer,

en moge Uw Licht op hen schijnen.

Aan U behoort het dit lied op te dragen, God in Sion,

lof en eer brengen wij U in Jeruzalem.

Aanhoor mijn gebed dat ik U zing,

tot U keert alle leven weer.

Geef hen eeuwige rust Heer,

en moge Uw Licht op hen schijnen.

II – Heer ontferm U over ons

Heer ontferm U over ons.

Christus ontferm U over ons.

Heer ontferm U over ons.

III – Heer Jezus Christus

Heer Jezus Christus, Koning vol heerlijkheid,

bevrijd de zielen van alle overleden getrouwen

van de verterende straf en de bodemloze put.

Red hen van de muil van de leeuw,

dat het kwade hen niet zou verteren

en zij niet in de duisternis zouden vallen.

Laat de heilige tekendrager Michael hen verwelkomen

in het eeuwige licht,

zoals U eens beloofde aan Abraham en zijn nageslacht.

Heer, te Uwer ere bieden wij onze inzet en gebeden aan,

neem deze aan voor het zieleheil van hen

die wij op deze dag gedenken;

Heer, maak dat ze de weg van dood naar leven gaan.

IV – Heilig

Heilig, heilig, heilig de Heer, de God der hemelse machten.

Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid.

Hosanna in de hoge.

Gezegend Hij die komt in de naam van de Heer.

Hosanna in de hoge.

7

V – Pie Jesu

Pie Jesu, Domine, dona eis requiem.

Pie Jesu, Domine, dona eis requiem sempiternam.

VI – Agnus Dei

Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,

dona eis requiem.

Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,

dona eis requiem.

Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,

dona eis requiem sempiternam.

VII – Lux æterna

Lux æternam luceat eis, Domine,

cum sanctis tuis in æternum,

quia pius es.

Requiem æternam dona eis Domine,

et lux perpetua luceat eis.

VIII – Libera me

Libera me, Domine, de morte æterna,

in die illa tremenda,

quando coeli movendi sunt et terra,

dum veneris judicare sæculum per ignem.

Tremens factus sum ego, et timeo,

dum discussio venerit, atque ventura ira.

Dies illa, dies iræ, calamitatis et miseriæ,

dies magna et amara valde

Requiem æternam dona eis Domine,

et lux perpetua luceat eis.

Libera me, Domine, de morte æterna,

in die illa tremenda,

quando coeli movendi sunt et terra,

dum veneris judicare sæculum per ignem.

IX – In paradisum

In Paradisum deducant te Angeli,

in tuo adventu suscipiant te martyres,

et perducant te in civitatem sanctam Jerusalem.

Chorus Angelorum te suscipiat,

et cum Lazaro quondam paupere

æternam habeas requiem.

V – Barmhartige Jezus

Barmhartige Jezus, Heer, geef hen rust.

Barmhartige Jezus, Heer, geef hen eeuwige rust.

VI – Lam Gods

Lam Gods, dat wegneemt het kwaad van deze wereld,

geef hen rust.

Lam Gods, dat wegneemt het kwaad van deze wereld,

geef hen rust.

Lam Gods, dat wegneemt het kwaad van deze wereld,

geef hen eeuwigdurende rust.

VII – Het eeuwige licht

Het eeuwig licht moge op hen schijnen, Heer,

mogen zij thuis zijn bij de gelukzaligen,

Gij die onze eerbied waard zijt.

Geef hen eeuwige rust Heer,

en moge het eeuwig licht hen verlichten.

VIII – Behoed mij

Behoed mij, Heer, voor de eeuwige dood,

op deze schokkende dag,

wanneer hemel en aarde worden bewogen

wanneer U komt om de wereld in vuur te beoordelen.

De angst grijpt mij om de hals en ik beef,

als een moment van Uw woede zou komen.

De dag zal komen, die dag van weeklacht en verdriet,

die grote dag vol bitterheid.

Geef hen eeuwige rust Heer

en moge het eeuwig licht hen verlichten.

Behoed mij, Heer, voor de eeuwige dood

op deze schokkende dag,

wanneer hemel en aarde worden bewogen

wanneer U komt om de wereld in vuur te beoordelen.

IX – Ten Paradijze

Mogen de Engelen u het Paradijs binnenleiden,

de martelaren u bij uw komst ontvangen

en u naar de heilige stad Jeruzalem brengen.

Moge het Engelenkoor u ontvangen

en moge u evenals de ooit zo arme Lazarus,

eeuwige rust hebben.

De Schola Cantorum van de Gentse Sint-Baafskathedraal

werd in 1928 opgericht in de traditie van de kathedraal-

schola uit de vijftiende en de zestiende eeuw. Sindsdien heeft

de Schola Cantorum vele jonge mensen in een aangename

en vriendschappelijke sfeer in contact gebracht met oude en

hedendaagse koormuziek. Beroemde muzikanten zoals René

Jacobs, Norbert Detaeye en Zeger Vander Steene deden hun

eerste koorervaring op in de Schola. Vandaag wordt de

Schola gevormd door een vijftigtal gemotiveerde zangers

van 18 tot pakweg 50 jaar, onder leiding van pianist-dirigent

Filip Martens.

Het repertoire van de Schola omvat verscheidene periodes

en genres van de westerse koormuziek. Bovenaan het pro-

gramma staat de opluistering van vieringen in de kathedraal

op hoogdagen en enkele zondagen doorheen het jaar.

Hiertoe werd het koor destijds opgericht en tot op vandaag

blijft de Schola Cantorum trouw aan deze opdracht. Voor de

vieringen in de Sint-Baafskathedraal wordt geput uit een

grote waaier gregoriaanse gezangen en meerstemmige

sacrale werken. Zo bracht het koor de laatste jaren in de

kathedraal onder andere missen van Rosseau, Haydn, Ives,

Bikkembergs, Palestrina, Schubert en Mozart.

Daarnaast concerteert het koor regelmatig in binnen- en

buitenland. Op deze concerten werden reeds verscheidene

grote werken zoals de Coronation Anthems van Händel, de

Funeral Sentences van Purcell, het Weihnachtsoratorium van

Bach, het Requiem van Fauré, het Magnificat van Rutter, het

Te Deum van Charpentier en vele andere uitgevoerd. Hier-

voor werkte het koor de laatste jaren niet alleen samen met

Edward De Geest, de organist van de kathedraal, maar ook

met Nuova Sinfonia Gandavense en met enkele bevriende

koren.

In oktober 2006 ondernam de Schola een concertreis naar

Zwitserland. In oktober 2008 ging het koor opnieuw op con-

certreis naar de streek rond Tours (Frankrijk). Het bracht er

twee concerten met uitsluitend werken van Belgische compo-

nisten onder de titel Chants Sacrés de Compositeurs Belges.

Op zaterdag 11 oktober 2008 stelde de Schola haar

dirigent, pianist Filip Martens, in de kijker met een piano-

recital met werk van onder meer Chopin en Brahms in de

Lakenhalle te Gent.

www.scholacantorum.be

Koren en solisten

8

Het gemengd koor Canta Ludens uit Drongen groeide

onder de deskundige leiding van Filip Martens uit tot een

veelzijdig koor met een uitgebreid repertoire. Canta Ludens

is steeds weer op zoek om waardevolle vertolkingen te bren-

gen van zowel religieuze als profane vocale muziek binnen

zeer uiteenlopende genres en met diverse bezettingen.

Het koor is regelmatig te beluisteren op één van haar eigen

muziekprojecten. Zo doet Canta Ludens met Muziek Ludiek

haar speelse naam eer aan met licht verteerbare, heden-

daagse muziek, met instrumentale begeleiding door profes-

sionele musici. Andere themaconcerten waarmee het koor

op de planken stond zijn ondermeer Zigeunerleben en Dit is

Belgisch, een ode aan hedendaagse muziek van eigen

bodem. Met Until we meet again bracht Canta Ludens in

2008 een muzikale mijmering over afscheid.

Canta Ludens wordt ook vaak gevraagd mee te werken aan

gevarieerde totaalprogramma’s met piano- of orkestbegelei-

ding, alleen of samen met andere koren en dirigenten.

De uitvoering van het Weihnachts-Oratorium van J.S. Bach

is hiervan een mooi voorbeeld alsook de zeer geslaagde uit-

voeringen van de Carmina Burana van C. Orff in de versie

met twee piano's en slagwerk en in de versie met symfonisch

orkest.

Voor Filmfestival Gent 2005 werkte Canta Ludens samen

met het Nationaal Orkest van België o.l.v. Dirk Brossé aan

Polish composers in concert. Het koor trad op met befaamde

solisten in het kader van de Lyrica-concerten met o.a.

concertante uitvoeringen van de opera’s Cavalleria

Rusticana en Pinotta van Mascagni. Van deze laatste werd

een cd-opname gemaakt door een Italiaans platenlabel.

Hoogtepunten van de laatste jaren waren ondermeer het

Gloria van Vivaldi, cantates van Bach, Buxtehude en

Telemann, de Krönungsmesse van Mozart, een passieconcert

met werk van Mendelssohn en het Requiem van Fauré.

Memorabel is verder ook de medewerking aan een

spetterende uitvoering van het Gloria van Rutter en recent

nog Dido & Aeneas van H. Purcell.

De zanggroep maakt regelmatig concertreizen naar

Duitsland, Luxemburg, Frankrijk, Tsjechië, Spanje en Italië.

www.cantaludens.be

9

Inez Carsauw, mezzosopraan, behaal-

de het aggregaat muziekpedagogie aan

het Lemmensinstituut te Leuven en de di-

ploma’s Meester in de muziek, optie zang

(Lucienne Van Deyck) en zangpedagogie

aan het Koninklijk Vlaams Conserva-

torium te Antwerpen. Ze specialiseerde er zich in opera bij

Koen Kessels en Guy Joosten. Meestercursussen zang volgde

ze bij o.a. Vera Rosza, Sarah Walker, Adelisa Tabiadon,

Gidon Saks en recent David Jones. Ze werd finaliste in de

Mary Garden International Competition. In 2001 nam ze

deel aan de Belcanto Summer School Holland. Sinds enkele

jaren integreert ze ook boventoonzang in haar vocale ont-

wikkeling.

Inez Carsauw is een veelzijdige zangeres. Als jonge soliste

zong ze muziektheaterprodukties bij de Vlaamse Opera,

Muziektheater Transparant, Taschenoper Wien, KNS, NTG,

Het Paleis en De Spiegel. Ze trad op tijdens festivals in bin-

nen- en buitenland, o.a. het Covent Garden Festival, het

Belcanto Festival Dordrecht en het Festival van Vlaanderen.

In 1997 zong ze in Wenen de wereldpremière van de opera

Resurrection van Sir Peter Maxwell Davies. Bij de Vlaamse

Opera maakte zij haar solodebuut in Jenufa (Janacek).

Verder zong ze o.a. Dido in Dido and Aeneas (Purcell),

Arianna in Lamento d’Arianna (Monteverdi), highlights uit

Carmen (Bizet), Frau von Luber in Der Silbersee, Jessie in

Mahagonny Songspiel, Jane in Happy End (Weill) en rollen

in opera’s van Haydn en Piccini. Ze is tevens zeer actief in

het sacrale concertgebeuren. Zowat alle grote oratoria, van

Händel’s Messiah, Bach’s Passies en Weihnachtsoratorium

tot Mozarts/Duruflé’s/Verdi’s Requiem behoren tot haar

repertoire, waarmee ze veel bijval oogst in binnen- en bui-

tenland. In het najaar van 2007 was ze als soliste bij de

Vlaamse Opera te beluisteren in de Petite Messe Solennelle

van Rossini en recent zong ze het Requiem van Verdi in de

Madeleinekerk te Parijs en het Koninklijk Circus te Brussel.

Als liedzangeres toonde Inez Carsauw reeds haar grote

affiniteit met 20e-eeuwse muziek.

Ze concerteerde met o.a. het Vlaams Radio Orkest, het

Prometheus-ensemble, het Spectra-ensemble, Ars Longa,

Obbrusselmusica en Kontrabone. Ze was gastsoliste op de

3e Nacht van de Romantiek van het Koninklijk Filharmonisch

Orkest van Vlaanderen en was meermaals te horen in de

lunchconcertenreeks van de Vlaamse Opera. Eind 2008

zong ze met het Arpæ-ensemble voor het Flanders House te

Londen. Dit alles resulteerde in boeiende interpretaties van

o.m. De Negende Symfonie van Beethoven, Il Tramonto van

Respighi, El Amor Brujo en Psyche van De Falla, Kurt Weill-

liederen, liedcycli van Lucien Goethals, creatie van werk van

Rafaël D’Haene, … In haar nog jonge carrière maakte ze

concertreizen naar o.a. Brazilië, Engeland, Frankrijk,

Hongarije, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Roemenië en

Spanje.

Inez Carsauw maakt deel uit van het vocaal kwartet

Vocamabile (www.vocamabile.be) en is als stempedagoge

verbonden aan Koor&Stem.

Bruno De Jonghe, bas-bariton, studeer-

de aan het Koninklijk Conservatorium te

Brussel en het Lemmensinstituut te Leuven

waar hij de Hogere Diploma’s voor Zang,

Kamermuziek, Lyrische kunst en het

Meesterdiploma optie Zang alsmede de

pedagogische diploma’s behaalde. Hij vervolmaakte zich

o.a. bij Chris Van Woerkom, Roland Bufkens, Ronny

Lauwers, Helene Luyten, Vivianne Spanoghe, Noelle Barker,

Loh Sieuw-Tuan, Ralf Döring, Dina Grossberger en Sandy

Stone. Als solist trad hij op in binnen- en buitenland met be-

faamde ensembles en orkesten, in grote passies, oratoria en

opera, o.a. met het Festival van Vlaanderen.

TV-opnamen waren er met o.a. Paulus van F. Mendelssohn te

Antwerpen o.l.v. Frank Shipway en in het programma

Vuurvogel Richard goes Classic met het BRTN-filharmonisch

orkest o.l.v. Ronald Corp. Tot zijn discografie behoren de

Musical Extasy van Alexander Raghbari en Psalm 138 van

Eduardo Enrique Gajardo.

Bruno De Jonghe vertolkte rollen in The Rape of Lucretia van

Benjamin Britten, Songfest van L. Bernstein, Trouble in Tahiti

van L. Bernstein, Figaro in Le Nozze di Figaro van W. A.

Mozart, … Hij was zangleraar in verschillende muziekacade-

mies en ook gastdocent in het Koninklijk Conservatorium

van Brussel. Hij maakt deel uit van het vocaal kwartet

Vocamabile (www.vocamabile.be) en is thans directeur van

de Hoofdstedelijke Muziekacademie voor Muziek, Woord en

Dans.

Edward De Geest, organist

Geboren te Lochristi in 1950, voltooide Edward De Geestde oude humaniora (Grieks-Latijn) en volgde daarna een

uitgebreide muzikale opleiding voor algemene muzikale

vorming, geschreven en praktische harmonie, muzikale

analyse en vormleer, muziekgeschiedenis, gregoriaans,

contrapunt, fuga, orgel en improvisatie aan de Muziek-

conservatoria te Antwerpen en te Gent. Zijn studies werden

er bekroond met een eerste prijs voor fuga en het hoger

diploma voor orgel met grote onderscheiding en aanteke-

ning voor orgelimprovisatie. Hij was leerling in de orgelklas

van professor Stanislas Deriemaeker, ere-organist van de

Antwerpse kathedraal, en kreeg nadien privé-onderricht van

professor Gabriël Verschraegen, toenmalig organist van de

Gentse kathedraal. Nadien onderscheidde hij zich tijdens

diverse orgelwedstrijden en wordt hij sedertdien geregeld

uitgenodigd om te concerteren in binnen- en buitenland;

hij trad op in vele belangrijke muziekcentra in zestien

Europese landen, de USA en in de voormalige USSR en gaf

daarbij tot op heden meer dan 525 concerten en recitals.

Van 1974 tot 1990 was hij als leraar harmonieleer en orgel

verbonden aan meerdere academies en als lesgever orgel

aan het Gentse conservatorium. In 1990 volgde zijn aanstel-

ling tot directeur van de Academie voor Muziek en Woord

van Eeklo, waar hij in 2003 de cultuurprijs ontving voor zijn

promotie van de orgelkunst, en dit zowel nationaal als

internationaal.

Op 1 oktober 1994 werd hij benoemd tot organist-titularis

van de Sint-Baafskathedraal te Gent. Vanuit deze schitteren-

de kathedraal met haar monumentaal Klaisorgel in de

bovenkerk en het fraaie Collonorgel in de crypte, werkt hij

actief mee aan de bloei van de Vlaamse orgelkunst,

enerzijds als liturgisch organist tijdens diverse vieringen en

pontificale diensten, anderzijds als concert-organist en

stuwende kracht voor de talrijke orgelrecitals van het Gents

Orgelcentrum waarbij ook binnen- en buitenlandse gast-

organisten optreden. Hij is tevens artistiek leider van de

historische orgelconcerten te Watervliet.

Edward De Geest realiseerde nationale en internationale

radio- en TV-opnames (Klara, RTBF, Radio Rias Berlin,

Televizione Catalonia Espagnole) en zijn discografie vermeldt

cd’s met werk van Bach en orgelcomposities uit de zeven-

Organist, orkest, concertmeester & dirigenten

10

tiende tot de twintigste eeuw, gespeeld op de Gentse orgels:

Sint-Baafs, Sint-Jacobs, Sint-Anna en het orgel in Watervliet.

Hij is lid van de Diocesane Commissie voor het Kunst-

patrimonium van het Bisdom Gent en geeft geregeld advies

voor het herstel, de ombouw of nieuwbouw van kerkorgels.

Op 4 mei 2003 werd Edward De Geest te Parijs onderschei-

den met het ‘Diplôme de Médaille de Vermeil de la Société

Académique Française Arts-Sciences-Lettres’ voor zijn inzet

voor de verspreiding van het Franse orgelrepertoire.

www.edwarddegeest.be

Nuova Sinfonia Gandavense

Dit jonge orkest van topmusici werd opgericht door dirigent

Filip Martens en concertmeester Vania Batchvarova. Deze

violiste brengt ervaren musici telkens weer samen om op

dynamische wijze hoogtepunten uit het orkestrepertoire te

vertolken. De muzikanten spelen – ook als solist – in de

meest befaamde orkesten van ons land. Filip Martens volgde

de opleiding orkestdirectie bij Edmond Saveniers in het

Lemmensinstituut te Leuven en leidt sedert jaren op dynami-

sche wijze dit ensemble.

Befaamde solisten en koren doen herhaaldelijk een beroep

op de medewerking van het orkest. Zo begeleiden de orkest-

leden op schitterende wijze Kerst- en Passieconcerten.

Zij verzorgden reeds bijzondere optredens in de Bijloke-

concerthal in Gent, in de Sint-Gilliskerk in Brugge, in de kerk

van het Klein Begijnhof te Gent en andere.

In de Sint-Baafskathedraal van Gent ondersteunde het orkest

eveneens de succesvolle uitvoeringen van o.a. het Requiem

van Fauré, de Krönungsmesse van Mozart en het Weih-

nachts-Oratorium van Bach.

Vania Batchvarova, concertmeester

Vania Batchvarova werd geboren in Bulgarije en studeer-

de er tot 1988 viool in Varna. In 1986 en 1988 won ze de

eerste prijs in de Nationale Muziekwedstrijden van Bulgarije.

Van 1988 tot 1993 studeerde ze aan het Tchaïkowsky-

11

Conservatorium te Moskou bij Irina Medvedeva (laureate

van de Koningin Elisabethwedstrijd) en bij Grigory Feigin.

In 1994 volgde ze aan het Lemmensinstituut te Leuven de

opleiding ‘specialisatie kamermuziek’ bij Roel Dieltiens en

‘viool’ bij Nico Baltussen en studeerde in 1997 af met grote

onderscheiding. Vania Batchvarova volgde verscheidene

masterclasses in Duitsland, Denemarken en België bij onder

andere O. Krysa, V. Paraschkevov, Cho-Liang Lin, M.

Lubotsky, Y. Neaman en Y. Menuhin.

Verder trad ze op als soliste in kamermuziekverband in

Rusland, Hongarije, Tsjechië, Duitsland, Ierland, Frankrijk en

Bulgarije. Zij speelt geregeld in verschillende symfonie-

orkesten in België en in het buitenland en is concertmeester

van het ensemble Nuova Sinfonia Gandavense.

Filip Martens, dirigent

Deze muzikale duizendpoot volgde aanvankelijk de kunst-

humaniora aan het Lemmensinstituut te Leuven. Later werd

hij er Laureaat Piano met grote onderscheiding en behaalde

tevens de eerste prijzen harmonie en kamermuziek. Hierna

studeerde hij aan het beroemde Tchaïkowsky-conservatorium

te Moskou. In mei 1988 was hij solist op het festival van

Turijn. Hij concerteerde in Nederland, Duitsland, Frankrijk,

Spanje en de toenmalige USSR. In 1990 werd hij laureaat

van de Tenuto-wedstrijd en won in 1992 de wedstrijd voor

uitvoerende musici De Link in Nederland.

Filip gradueerde aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth bij

Levente Kende in 1992. Inmiddels behaalde hij ook de

Hogere Diploma’s voor piano en voor kamermuziek en de

eerste prijzen contrapunt en

fuga. In 1994 behaalde hij de

titel Lemmens-Tinel met de

grootste onderscheiding en feli-

citaties van de jury. Hij volgde

vervolmakingscursussen bij

R. Kehrer en bij M. Perahia. Hij

maakte opnames voor radio en

televisie (o.a. met hedendaagse

Belgische werken van P. Swerts,

K. Dejonghe en P. Swinnen) en

soleerde met het BRT- en het

RTBF-orkest, het Nationaal

Orkest, het Euregio-orkest, ‘Chapelle de Lorraine’,

de Vlaamse Academie en het Symfonisch Orkest van het

Lemmensinstituut in concerti van Bach, Mozart, Beethoven,

Brahms, Tchaïkowsky, Prokofief en Rachmaninov. Bij het

label Phædra realiseerde hij samen met altist Diederik Suys

een cd met Vlaamse twintigste-eeuwse kamermuziek,

een project dat door Sabam bekroond werd met de

Pelemansprijs. Hun recente nieuwe cd bevat sonates van

Shostakovitsch, Berinski (creatie) en Khachaturian.

Ook als creërend musicus is Filip actief. Het woord neemt

een belangrijke positie in in zijn composities. Zo heeft Filip

gedichten van o.a. Isabelle Vloeberghs, Ina Stabergh en

Guido Gezelle getoonzet voor koor of solostem. Zelfs in zijn

instrumentaal werk krijgt het woord een plaats. De spreek-

stem komt er op gelijke voet naast het instrumentarium aan

bod. Een mooi voorbeeld hiervan is Antarctica.

In januari 2009 werd Filip Martens gehuldigd als cultureel

verdienstelijk Drongenaar voor zijn artistiek werk binnen en

buiten de dorpsgrenzen.

www.filipmartens.be

Luc Van Meerssche, assistent-dirigent

Luc Van Meerssche werd geboren

te Sint-Niklaas op 28 februari 1953.

Hij volgde de humaniorastudies in

het Sint-Jozef-Klein-Seminarie van

zijn thuisstad. Nadien vatte hij zijn

priesterstudies aan in Gent en werd

priester gewijd op 1 juli 1978.

Hij studeerde aan het Lemmens-

instituut te Leuven en werd er Laureaat Muziekpedagogie in

1980 en Laureaat Koorleiding in 1983.

Hij werd leraar godsdienst, muzikale opvoeding en esthetica

aan het Sint-Lievenscollege te Gent (1980-1993) en leidde

de Schola Cantorum van 1982 tot 1993. Sinds 1988 is hij

docent ‘gregoriaans’ en ‘koorleiding’ aan het Lemmens-

instituut te Leuven.

Luc was eveneens pastoor te Sombeke-Waasmunster (1995-

2000) en pastoor te Ekkergem-Gent (2000-2006).

Sedert 1951 wordt elk jaar opnieuw tijdens de zomerperiode

het Internationaal Orgelfestival in de Sint-Baafskathedraal

van Gent georganiseerd door de vzw Gents Orgelcentrum.

Ook dit jaar zullen de luisteraars onder de gewelven van de

prachtige kathedraal kunnen genieten van de klankenrijk-

dom van het monumentale kathedraalorgel. Gastorganisten

uit binnen- en buitenland staan, samen met de organist-

titularis van de kathedraal, borg voor hoogstaande orgel-

concerten.

Thema van het festival 2009 is Gregoriaans: ook vandaag.

Aan de ingang van de kathedraal wordt de toehoorder een

gecommentarieerd programma aangeboden.

Overzicht van de concerten

Donderdag 2 juli om 20.00 uur

Irena Chribkova (Praag, Tsjechië)

Werk van Bach, Vierne, Buck e.a.

Donderdag 9 juli om 20.00 uur

Serge Schoonbroodt (Luik)

Werk van Titelouze, Frescobaldi, Bach e.a.

Donderdag 16 juli om 20.00 uur

Marieke Stoel (Den Haag, Nederland)

Werk van de Klerk, Barras, Demessieux, Langlais e.a.

Donderdag 23 juli om 12.45 uur

Arno Hartmann (Bochum, Duitsland)

(Middagconcert tijdens de Gentse Feesten)

Werk van Guilmant, Bonnet, Hakim e.a.

Donderdag 30 juli om 20.00 uur

Philip Crozier (Montreal, Canada)

Werk van de Grigny, Eben, Alain e.a.

Internationaal orgelfestival 2009

12

Donderdag 6 augustus om 20.00 uur

George Chittenden (Aberdeen, Schotland)

Werk van Messiaen, Mealor, Raymund en Langlais

Donderdag 13 augustus om 20.00 uur

Paul De Maeyer (Oostakker)

Improvisaties

Donderdag 20 augustus om 20.00 uur

Maurice Clerc (Dijon, Frankrijk)

Werk van Gervaise, Bach, Langlais e.a.

Donderdag 27 augustus om 20.00 uur

Edward De Geest (Gent)

Werk van Reger, Verschraegen, Peeters, Franck e.a.

Alle informatie

tel. +32 (0)9 377 32 59

e-mail: edward_de_geest@hotmail.com

www.edwarddegeest.be

www.gentsorgelcentrum.be

Mandel Car staat reeds jarenlang synoniem voor het organiseren van autocar-uitstappen in gans Europa. U kan bij ons terecht voor de reis van A tot Z. Ditbetekent dat wij in overleg met onze gidsen het programma volledig uitwerken.De reisweg, de bezoeken, restaurants, hotels en alle mogelijke reservaties wor-den door ons vastgelegd. Uiteraard wordt er hierbij rekening gehouden met deinteresses van de reizigers.

Ons eigen programma dat u op onze website vindt, kan u via telefoon, internetof in ons bureel reserveren.

ONTWERP, AANLEG EN ONDERHOUD VAN GROENE RUIMTEN

Tuin- en landschapsarchitectuur

Piens Groenvoorzieningen bvbaZonnebloemstraat 88, 9000 Gent

[T+F] 09 324 80 10 [M] 0477 97 42 50

info@olivierpiens.be www.olivierpiens.be

Prins Albertlaan 788870 Izegem

Tel +32 (0) 51 31 75 74Fax + 32 (0) 51 30 91 11

info@mandelcar.bewww.mandelcar.be

humaniorahandelsafdelinginternaatexternaat

De Schola Cantorumdankt

Koor & StemOost-Vlaanderen

voor de ondersteuning van dit concert.

Maurice Dupuislaan 23 • B-9000 Genttel. 09 220 51 50 • fax 09 242 01 67

syndicus van appartementsgebouwen

n e u ke r m a n sbeheer

De Schola Cantorumdankt

de kerkfabriekvan de Sint-Baafskathedraal

voor de ondersteuning van dit concert.

Magelaan ontwerpt communicatie-middelen van klein tot groot: van een visitekaartje tot een encyclopedische website.Vier woorden kenmerken de werkingvan Magelaan: schoonheid, kwaliteit,overleg en duurzaamheid.

Blekersdijk 14, 9000 Genttel. 09 224 40 65fax 09 224 19 18

e-mail info@magelaan.bewebsite www.magelaan.be