IT-auditing: een mannenwereld? I - Oordeelt en adviseert ...tuurlijk, zelfverzekerd, onafhankelijk...

de IT-Auditor nummer 3 | 201030 de IT-Auditor nummer 3 | 2010de IT-Auditor nummer 3 | 2010

IT-auditing: een mannenwereld?

ITer beantwoording van de vraag 'Is IT-auditing een mannenwereld?' heb ik onderzoek verricht bestaande uit:• interviews met programmadirec-

teuren van de universiteiten die de opleiding IT-Auditing aanbieden enmetdeIT-beroepsvereniging;

• interviewsmetvrouwenwerkzaamin het IT-auditing- en IT-beroeps-veld;

• analysevanpromotiemateriaal vanuniversiteiten met betrekking tot deIT-Auditingopleiding;

• literatuurstudie.In dit artikel ga ik eerst nader in op de cijfers en op de factor auditing. Ver-volgens behandel ik meer diepgaand de factor IT. Mijn doelstelling is vooral de beantwoording van de vraag waarom het percentage vrouwen in de opleiding IT-auditing laag is. Niettemin ga ik voorafgaand aan de conclusie in op de wenselijkheid van het vergroten van het aandeel van vrouwen in IT-auditing.

hET AudITINg bEroEP: VErhoudINg V/MMet betrekking tot het percentage vrouwen geven de ledenbestanden van de drie auditing beroepsgroepen in Nederland (IT-audit (Norea), finan-cial audit (NIvRA), operational audit (IIA)) het volgende beeld:

De richtlijnen uit een publicatie van E-Quality [EQUA09] hanterend, kwalificeren IT- en financial auditing zich als een ‘mannenberoep’. Een beroep wordt zo omschreven als minimaal 80 procent van de werk-nemers uit mannen bestaat. Dit is ook bij beroepen in de bouw, de transportwereld en techniek het geval (zo geldt dat verpleging en beroepen in de administratieve sector als ‘vrouwenberoepen’ worden gedefi-nieerd). Operational auditing zou worden gekenmerkt als een ‘door mannen gedomineerd beroep’ omdat 60 tot 80 procent door mannen wordt beoefend. Een onevenwichtige verhouding van vrouwen en mannen in een beroeps-groep heet horizontale segregatie. Dit in tegenstelling tot verticale segrega-tie, waarmee de verhouding per func-tieniveau binnen een beroepsgroep

In 2008/2009 volgde ik de postinitiële masteroplei-

ding IT-Auditing aan de Erasmus Universiteit

Rotterdam. Het viel me op dat ik in een groep van

veertig studenten met één andere studente het

vrouwelijke geslacht vertegenwoordigde, dat is

5 procent. Cijfers van de drie andere universiteiten

met deze opleiding geven een vergelijkbaar beeld.

Van het NOREA ledenbestand1 blijkt van de 1.380

leden die de titel RE dragen, 11 procent (155 leden)

vrouw. Mijn interesse was gewekt. Is IT-auditing

een mannenwereld?

MARISKA PLUCK

Beroepsgroep2 Percentage vrouwen

Norea (IT-audit) 11%

Nivra (financial audit)

16%3

IIA (operational audit)

25%4

Tabel 1: Percentage vrouwen per beroepsgroep

IT Auditor3.indd 30 07/09/10 5:33 PM

de IT-Auditor nummer 3 | 2010 de IT-Auditor nummer 3 | 2010 31de IT-Auditor nummer 3 | 2010

wordt aangeduid. Volgens E-Quality is in Nederland de scheiding tussen mannen- en vrouwenberoepen groter dan in andere Europese landen. Inge-wikkelde materie, want een echt inhoudelijk uitgewerkte definitie van een mannen- of vrouwenberoep is er niet en bovendien kan de ‘status’ ver-anderen. Het onderwijs bijvoorbeeld was ooit een mannenberoep, maar recent kopten de kranten ‘verjuffing van het basisonderwijs’, omdat vrou-wen in deze beroepsgroep domine-ren. De oorzaken van horizontale segregatie worden gezocht in opvoe-ding en onderwijs, waarbij stereoty-pering een belangrijke rol speelt. In een publicatie van het IIA5 naar de man-vrouwverhouding in auditing in 2006 [AUDI06] worden als oorza-ken onder andere geringe flexibiliteit en ‘een mannencultuur’ genoemd. Vrouwen zouden vaker een parttime functie wensen voor de combinatie van werken zorgtaken. Gesteld wordt dat het aantal vrouwelijke (interne) auditors laag is, maar dat vrouwen bezig zijn aan een opmars. De Accountant van maart 2010 [DEAC10] besteedt ook aandacht aan accountancy als mannenberoep. Gesteld wordt dat ondanks de goede bedoelingen, het aantal vrouwen aan de accountancytop gering is. Cultuur wordt ook hier genoemd als belang-rijke oorzaak, onder meer met de samenstelling van selectieteams (deze bestaan grotendeels uit mannen en mannen kiezen mannen ‘omdat ze zichzelf herkennen’ en in mindere mate vrouwen, die ‘als dochter worden gezien’). De cijfers van de in het artikel betrokken accountants-kantoren geven aan dat lager in de organisatie meer vrouwen zitten. Gesteld wordt dat het negatief te benaderen is (‘dus niet aan de top’) maar ook positief: meer vrouwelijk talent in de pijplijn dat zal doorstro-men naar de top. Diversity-pro-gramma's, die vrijwel alle kantoren hebben, moeten hun werk gaan doen. Auditing wordt tot nu toe (nog even?) gekwalificeerd als ‘mannenbe-roep’. Hoe zit het met de factor IT?

IT: VErhoudINg V/MDe CBS-publicatie ‘De Digitale Eco-nomie 2009’ [CBS09] meldt dat het merendeel van de werknemers in de ICT-sector man is. Het aandeel vrou-wen schommelt rond de 20 procent (dus ook hier een ‘mannenberoep’). De geïnterviewden bevestigen tijdens mijn onderzoek dat bij hen, grote Nederlandse ondernemingen, het percentage vrouwen in ICT laag is. Ik ben dieper ingegaan op de verhouding van vrouwen met IT, geïntrigeerd door opmerkingen in de interviews als ‘IT-auditing is toch echt een man-nenberoep’, ‘er zijn minder vrouwen in het IT(-auditing) beroep vanwege het technische imago’ en ‘het lage aantal vrouwelijke IT-auditors heeft te maken met de verhouding van vrouwen met IT en maatschappelijke achtergronden daarvan’. Eerst ga ik in op het imago van IT, vervolgens op de relatie van vrouwen met IT.

Imago van ITHet technisch imago zou vrouwen ervan weerhouden te kiezen voor IT [HBOI06]. Een programmamanager van de opleiding IT-Auditing onder-schrijft dat een verkeerd, een ‘tech-nisch’ beeld van de opleiding potenti-ele vrouwelijke studenten kan afschrikken. Dit technische imago klopt echter niet: een technische basis is aanwezig, maar IT is nu veel breder: het gaat niet alleen meer om hard-ware en technische vaardigheden, maar vooral ook om het maken van vertaalslagen van doelstellingen naar techniek, naar begrijpen wat de busi-ness wil en dat vertalen naar functio-naliteiten. Ervoor zorgen dat de applicaties, systemen passen in de omgeving, alignment van strategie, processen en IT. Het gaat om com-municatie en mensen. Door IT juist neer te zetten, zou de vrouwelijke participatie verhoogd kunnen worden. Zowel binnen de brede IT-werksfeer als in de oplei-ding IT-Auditing en het beroep IT-audit. Zo zegt een IT-audit partner tijdens één van de interviews: ‘IT-auditing is zo ontzettend leuk omdat

je kijkt naar de bedrijfsrisico’s, de bedrijfsstrategie en de relatie daarvan met de IT. IT is meer een strategie vraagstuk dan dat het echt technisch is. En als IT-auditor denk je mee met dit soort vraagstukken.’

Vrouwen en ITNog een paar citaten uit de inter-views:‘Hardware en knutselen met eigen pc, dat zie je meisjes minder doen dan jongens.’ ‘Er zijn twee onderdelen die echt mannenonderdelen zijn, dat zijn infrastructuur en architectuur.’ ‘Het ontwikkelen van applicaties doen vrouwen meer dan “de systemen, de hardware waar de applicaties op gehost worden". Omdat bij operations “de bits en bytes”, de techniek komen kijken. En dat niet alleen, ook “het gevoel” dat er meer techniek bij komt kijken.’

Hoe is dan de relatie van vrouwen met IT? De veelgehoorde verklaring ‘vanwege de techniek’ is naar mijn idee niet volledig. Dat vrouwen en IT niet samengaan, sluit ik uit, alleen al vanwege het feit dat er weliswaar weinig maar wel degelijk vrouwen werkzaam zijn in IT. Historisch ‘bewijs’ is er ook: Ada Lovelace (1815-1852) staat te boek als de ontwerpster van het eerste compu-terprogramma. En met betrekking tot IT-auditing: één van de belang-rijkste grondleggers van het vak in Nederland is Margareth van Biene- Hershey6. De oorzaak ligt dus waarschijnlijk niet in verschillen in vaardigheden tussen mannen en vrouwen. In de sociologie worden de oorzaken van de onderparticipatie van vrouwen in IT gezocht in cul-tuur, rollen en stereotypering.7

Stereotypering en gedifferentieerde socialisatie [SERO05]De samenleving is ingedeeld in mannen en vrouwen met eigen rollen. De rollen schrijven voor welke gedragingen, interesses of beroepen ge schikt zijn voor mannen en welke voor vrouwen. Bijvoorbeeld: mannen zijn avon-



tuurlijk, zelfverzekerd, onafhankelijk (en moeten dit zijn), goede technici (moeten dat zijn) en geïnteresseerd in sport, terwijl vrouwen gevoelig, zacht, emotioneel en sociaal (moeten) zijn. Door een verschil in benadering van kinderen en vorming naar voor-beelden (beide vallend onder de zoge-noemde gedifferentieerde socialisatie) worden vanaf de geboorte stereotypen gecreëerd.

Gedifferentieerde benadering houdt in dat ouders hun kinderen verschil-lend behandelen, naar gelang het jongens of meisjes zijn. Hoewel dit minder sterk is dan voorheen komt het toch nog vaak voor dat de kin-

derkamer en -kleding van een meisje roze is gekleurd en die van een jongen blauw, zijn er nog steeds tv-reclames waar meisjes in hun (roze) minikeu-ken spelen en ook de man-vrouwver-houding onder de kinderen bij voetbal of dansles is niet gelijk. Kin-deren worden (nog steeds) aange-moedigd tot activiteiten passend bij hun stereotype. Omdat de gediffe-rentieerde benadering al vroeg begint en snel opgenomen wordt door een kind, wordt die overgenomen. Ver-volgens worden de verschillen opge-vat als aangeboren, biologisch terwijl het dus misschien wel veel meer psychologisch, cultureel bepaald, van aard is.

Vanaf drie jaar begrijpt een kind dat het tot één van de twee geslachten behoort en dat die geslachten met bepaalde zaken verbonden zijn. Op peuterleeftijd kunnen jongens en meisjes voorwerpen, speelgoed, bezigheden en kleding classificeren als mannelijk of vrouwelijk. Voor de leeftijd van zeven jaar beseft het kind dat het behoort tot een sekse en begint het uit de omgeving te leren wat het is en wat het moet doen. Een kind observeert de modellen van het-zelfde geslacht als het zijne/hare en neemt hun gedrag, smaken en hou-dingen over. Deze processen, die van een gediffe-rentieerde benadering van kinderen



op basis van hun geslacht en het verschillend – naar voorbeelden – acteren van kinderen, vinden binnen maar ook buiten het gezin plaats: de meest geslachtsneutrale intenties en benaderingen kunnen worden weg-gevaagd door kindertelevisie en -lite-ratuur, leerkrachten, enzovoort.

IT en stereotyperingSociologische literatuur raadplegend, kwam ik op verschillende verklarin-gen voor het lage aantal vrouwen in IT. Een oorzaak zou kunnen zijn dat er weinig vrouwen in IT werken waarmee IT onaantrekkelijk is voor vrouwen. Een vicieuze cirkel die zich-zelf in stand houdt. Een andere

oorzaak gaat iets verder en houdt ver-band met de eerder genoemde stereotypering: gesteld wordt dat IT, techniek, traditioneel wordt geassoci-eerd met mannelijkheid. Eén van de belangrijkste manieren waarop in onze huidige westerse samenleving mannelijkheid tot uitdrukking kan worden gebracht, is het hebben van technologische vaardigheden en een fascinatie voor technologie [ROMM02]. De symbolische ver-binding tussen mannelijkheid en technologie is soms zo sterk, dat de definitie van wat technologie is, afhangt van wat mannen gebruiken. Wanneer een vrouw werkt op bij-voorbeeld een technisch complexe brei- of naaimachine, wordt dat niet ‘technisch’ genoemd (maar ‘creatief ’ wellicht?). Dit doortrekkend, bege-ven vrouwen zich, als ze met tech-niek/IT werken, in een ‘mannendo-mein’ en kiezen meisjes mogelijk niet voor een carrière in de technische richting omdat het conflicteert met hun vrouwelijke identiteit.

Opvoeding, media en computerspellenGedifferentieerde socialisatie speelt een rol in de onderparticipatie van vrouwen in IT. Ik denk dat dit minder sterk speelt dan voorheen maar nog steeds wordt op het vlak van IT ver-schil gemaakt tussen man en vrouw. In de aankoop van hard- en software bijvoorbeeld: nog maar een paar jaar geleden kochten ouders zes keer meer computers, software en bijbehoren voor jongens dan voor meisjes [HBOI06]. En in de media, ook daar wordt verschil gemaakt. ADA8 [ELAN04], deed een onderzoek naar beelden van vrouwen van mannen en vrouwen in IT-tijdschriften en con-cludeerde dat de IT-tijdschriften veel meer foto's van mannen (75 procent) dan van vrouwen (25 procent) bevat-ten met een grote discrepantie tussen redactionele en publicitaire (reclame) pagina's. Van de eerste categorie bleek 17 procent foto's van vrouwen te bevatten, de tweede categorie 38 pro-cent. Bij een eigen kleine proef op de

som9 viel me het hoog decoratief gehalte van de afgebeelde vrouwen op. In tegenstelling tot ‘mannenbladen’ bevatten ‘vrouwenbladen’ weinig tot geen advertenties voor hard- en soft-ware;deindustrielijktzichterichtenop het mannelijke deel van de bevol-king. Ook computerspelletjes waren lang niet gender neutraal: veel spelletjes zijn ontworpen voor een mannelijk publiek en gebaseerd op mannelijke stereotypen (vechten, competitie, geweld). Wat wordt verklaard met de I-methodology [FAUL04], een ont-werper ontwerpt vanuit eigen visie en voorkeuren. En bij computerspelletjes zijn de ontwerpers vaak mannen. Overigens leert eigen waarneming dat de WII spellen van nu een behoorlijke diversiteit in type spellen kennen. Het spelen van computerspelletjes levert al vroeg IT-kennis: om goed te kunnen spelen zijn kennis van de snelheid van de processor, de kwali-teit van de grafische kaart en de hoe-veelheid beschikbaar RAM-geheu-gen belangrijk. Discussie met andere spelers versterkt de kennis. De mannen van nu waren de meerder-heid van toen, de jongens die compu-terspelletjes speelden (en meisjes niet of minder), en hebben nu onder andere daardoor een ‘voorsprong’, een groter gemak in het hanteren van technische termen. In de sociologie wordt het informeel uitwisselen van IT-kennis, en niet alleen in de kin-dertijd, aangemerkt als een belang-rijke factor in het ‘zich thuis voelen op IT-terrein’ [FAUL04]. Ik heb het niet nader uitgezocht, maar realiseer me dat ik mannen in het café uitge-breid over IT kan horen praten ter-wijl ik dit vrouwen nooit heb horen doen. Een ander aspect ten aanzien van computerspellen is dat vrouwelijke personages vaak worden afgebeeld als verleidelijk en in een bijrol (de helden zijn vaak mannelijk). Maar ook hier verandert iets: vrouwelijke persona-ges in videospelletjes worden minder stereotiep, neem de discussie om



Lara Croft een metamorfose te laten ondergaan (om haar vrouwvriendelij-ker te laten zijn en daarmee een groter publiek te bereiken).

OnderwijsVolgens het CBS [CBS09] is bij de studierichtingen Natuurwetenschap-pen en Informatica in het hoger onderwijs in 2007/2008 17 procent vrouw. Het vergroten van het aantal meisjes dat techniek (waaronder IT) gaat studeren, heeft al jaren de aan-dacht. In een recente nota over de resultaten van het emancipatiebeleid [MOCW09] meldt het ministerie van Onderwijs dat onder meer met de oprichting van het platform Bèta Techniek interesse van meisjes voor bèta en techniek wordt gestimuleerd, maar dat meisjes nog steeds in onvol-doende mate kiezen voor bètatechni-sche studie of beroep. Gesteld wordt dat de emancipatie nog niet af is omdat stereotype beeldvorming over de vermeende ‘natuurlijke’ eigen-schappen van vrouwen en mannen nog teveel de studie- en beroepskeuze bepaalt. Dat de loopbaanoriëntatie en -begeleiding die scholen geven, gen-derbewust moet zijn en moet uitgaan van talenten en minder van vaak sekse stereotype interesses van jonge-ren. Overigens werken de doelstellin-gen van het emancipatiebeleid beide kanten op: meer vrouwen in techniek, meer mannen in de zorg. Ten aanzien van de onderparticipatie van meisjes in technische en IT-opleidingen in het algemeen valt er dus nog wel wat te doen.

Nu een blik op de IT-Auditing oplei-ding, het startpunt van mijn onder-zoek, vanuit man-vrouwperspectief. Beginnend met een nuancering: voor de instroom is dit type opleiding afhankelijk van werkgevers. De ver-houding man-vrouw bij de werkge-vers werkt door naar de instroom van de opleiding. De universiteiten kunnen deze verhouding, als ze dat willen, niet zelfstandig veranderen. Bij de vier universiteiten bestaat het docentencorps vrijwel uitsluitend uit

mannen. Mijn eigen ervaring komt daar (logischerwijs) mee overeen: de docenten waren vrijwel uitsluitend mannelijk en als het vrouwelijke docenten waren, was dit voor niet uit-sluitend IT-gerelateerde vakken als Recht en Projectmanagement. Eén van de programmadirecteuren beaamt dat er een stereotiep beeld wordt neergezet voor de klas, en bevestigt dat het inzetten van vrou-welijke (gast)docenten (rolmodellen) een optie is maar ook een uitdaging: deze zijn moeilijk te vinden. Voor de beeldvorming kwam de suggestie ook eens te kijken naar de samenstelling van de literatuurlijst. Dit biedt ook een mogelijkheid voor het neerzetten van het vakgebied als eveneens voor vrouwen. Ik heb de websites en opleidingsgid-sen van de vier universiteiten10 gescreend op de mate waarin zij uitstralen dat de opleiding niet uit-sluitend voor mannen is bedoeld. Kijkend naar het geschetste deelne-mersprofiel, de man-vrouwverhou-ding van foto’s, ervaringsverhalen en het taalgebruik (geslacht) op de web-site en in de opleidingsgids, valt onder andere op dat één van de universitei-ten in het deelnemersprofiel expliciet melding maakt van het geslacht en de man-vrouwverhouding (5 procent versus 95 procent), dat het taalge-bruik overwegend onzijdig is maar dat drie universiteiten op hun website ook ‘hij’ of ‘door hem’, ‘zijn’ gebruiken. De foto’s geven overigens redelijk veel vrouwen weer, soms meer dan het cijfermateriaal zou doen vermoeden. Met een relatief eenvoudig middel, aanpassing van het taalgebruik, zou het beeld neutraler kunnen worden gemaakt. Het opnemen van erva-ringsverhalen van ex-studentes kan het beeld als een opleiding ‘ook voor vrouwen’ versterken.Na de opleiding kan men zich inschrijven in het register van Norea. Het mission statement luidt: ‘NOREA beheert het register van gekwalifi-ceerde IT-auditors. Het geeft aan opdrachtgevers en derden de moge-lijkheid om vast te stellen of iemand

op grond van zijn opleiding en erva-ring heeft voldaan aan de eisen die door de beroepsorganisatie worden gesteld.’ Opvallend is de referentie aan de mannelijke IT-auditor (en niet onzijdig).

WerkomgevingWaarom werken er relatief weinig vrouwen in IT? De vraag is verge-lijkbaar met die van het eerder besproken auditing beroepsveld. De oorzaken en oplossingsrichtingen in belangrijke mate ook. Een verschil tussen auditing en IT is dat de laat-ste gedurende het hele leven vooraf-gaand aan het werken aanwezig is en verschil tussen man en vrouw kan maken, zie de eerdere paragrafen. Dat speelt bij auditing niet of minder. Tijdens de interviews kwamen antwoorden die raakten aan de IT-cultuur en verschillen tussen mannen en vrouwen in werken. Door het grote aantal mannen in IT-ondernemingen, heeft IT een mannelijke uitstraling. Bijna alle geïnterviewden noemen IT een ‘mannenwereld’. Gender Inclusion [FAUL04] spreekt van een chilly culture, waarin sprake is van stereotype banen voor mannen en vrouwen (als een vrouw gaat ont-werpen, kan ze zich bijvoorbeeld richten op spelletjes voor kinderen). Ook komt uit het Gender Inclu-sion-onderzoek naar voren dat vrouwen in (IT-)ondernemingen vaak niet worden gezien als onder-deel van de werkcultuur, waardoor zij geen toegang hebben tot en geen gebruik kunnen maken van het (informele) netwerk waarin mannen elkaars carrièregroei ondersteunen. In de interviews wordt beaamd dat het als vrouw in een IT-omgeving niet altijd gemakkelijk is, dat vaar-digheden extra bewezen moeten worden en dat leiding geven aan mannen extra communicatievaar-digheden vereist. IT wordt ook vaak gekoppeld aan fulltime werken, dat zich (in Neder-land) moeilijk verhoudt tot de gewen-ste werk-privébalans. Dit geldt overi-



gens zowel voor mannen als vrouwen. Eén van de geïnterviewden verklaart daarmee ook het verschil met haar eerdere Amerikaanse werkomgeving met veel meer vrouwen in IT: ‘in Nederland werken veel vrouwen parttime, maar IT-bedrijven hebben wel vaak een 40-urige werkweek. In Nederland is IT daarmee minder aantrekkelijk voor vrouwen.’ Er is sprake van een moeilijk te door-breken vicieuze cirkel. Doordat er weinig vrouwen werken in IT voelen vrouwen zich minder aangesproken en kiezen ze minder snel voor een beroep in de IT-sector. IT-onderne-mingen, gezien het tekort aan arbeids-krachten in de IT-sector, worstelen met dit probleem: hoe de sector aan-trekkelijk te maken voor het onbe-nutte potentieel onder vrouwen? Dat ze hier niet eenvoudig in slagen, kan mijns inziens liggen aan het feit dat de oorzaken op meerdere vlakken liggen en acties dus ook op meerdere vlakken moeten worden onderno-men. Diversity is één van de maatregelen binnen ondernemingen. Hieronder vallen initiatieven ter bestrijding van zowel de verticale (weinig vrouwen in topposities) als de horizontale segre-gatie. In 2007 is bijvoorbeeld Talent naar de Top opgericht om als aanjager de overheid, het bedrijfsleven en vrouwen te stimuleren structureel meer vrouwen aan de top te krijgen. Het charter Talent naar de top is ont-wikkeld, er zijn HR best practices en voorstellen op het gebied van beeld-vorming, infrastructurele maatregelen en informatie. De IT-ondernemingen Hewlett-Packard (HP) en IBM hebben het charter Talent naar de top ondertekend. Diversiteit is in trek als concept, maar moet wel met beleid worden toege-past: door te focussen op ‘minder-heidsgroepen’ wordt het onderscheid versterkt. Een IT-manager stelt: ‘Ik heb het niet zo met vrouwennetwer-ken, dan krijg je een soort incrowd die zich apart stelt.’ Termen als ‘slachtof-fer’ en ‘lotgenoten’ vallen. De IT-audi-ting manager stelt: ‘Men moet weg-

blijven van de associatie van netwerken met slachtoffers. Het gaat er meer om te bekijken welke barriè-res er zijn en hoe je die kunt slechten. En vrouwen moeten ook bedenken wat ze er voor over hebben om ergens te komen.’Naast het versterken van het verschil kunnen Diversity-instrumenten ook stereotypen vergroten: bijvoorbeeld meer kinderopvangfaciliteiten om vrouwen aan te trekken: dat versterkt het idee dat vrouwen de zorg van de kinderen voor hun rekening nemen. Of om vrouwen aan te trekken omdat ze sterk zijn in aanvoelen/begrijpen, dat versterkt de stereotype én houdt een man-vrouwverschil in stand. Fei-telijk zou men zich moeten richten op wat een individu te bieden heeft, of dit overeenkomt met het beeld dat men van een groep waartoe iemand behoort of niet.

IT-AudITINg: EEN ANdErE MAN-VrouWVErhoudINg gEWENsT?Voor een grotere participatie van vrouwen in IT bestaan belangrijke argumenten, zoals het oplossen van het tekort aan IT’ers door onbenut potentieel aan te spreken en het benutten van het intellect binnen de nog afwezige groep voor de vooruit-gang van het vakgebied. Twee sterke argumenten ook vanuit de commerci-ele achtergrond van ondernemingen [KLAP05]:• Doordekenniseconomie,degloba-

lisering en de sterke nadruk op maatwerk naar diverse consumen-tengroepen, wordt het steeds belangrijker interdisciplinair samen te werken en zijn banen steeds minder puur technisch van aard. Ook technische experts moeten zich nu communicatief, onderne-mend en probleemoplossend opstellen tegenover de klant. De Amerikaanse onderzoekers Florida en Tinagli stellen dat economische voorspoed en innovatie steeds meer afhangen van de creativiteit van mensen. Dat daarom onderne-mende, sociale en artistieke kwali-

teiten waardevoller worden in het technische werkveld. En dat het toegankelijk maken van de techniek voor mensen met diverse persoon-lijkheidstypes en achtergronden goed aansluit bij deze economische ontwikkelingen.

• Demaatschappelijkeomgevingvanarbeidsorganisaties is complexer en dynamischer geworden. Een bedrijf dat zich kenmerkt door een divers personeelsbestand, kan goed met verschillen omgaan en heeft meer inzicht in maatschappelijke trends. Door vrouwen en andere nieuwe groepen aan te trekken die nieuwe kwaliteiten inbrengen, wordt de kans op economisch succes groter.

De argumenten zijn eenvoudig door te trekken naar IT-auditing: het meer divers maken van audit teams maakt auditing creatiever, innovatie-ver en effectiever. Waarbij de toe-name van vrouwen in het beroep overigens slechts één onderdeel is, een mix van culturele achtergronden en persoonlijkheidkenmerken is eveneens van belang. En de klant ver-rassen, door tegen het stereotype beeld in te gaan, kan wat mij betreft ook geen kwaad. In een interview stelde een IT-auditmanager: ‘Ooit kwamen we bij een klant, een Turkse bank, met een team dat alleen uit vrouwen bestond en dat werd door de klant heel positief ervaren, “vrou-wen die aan IT doen”. Dat waren ze niet gewend, het waren jarenlang alleen mannen geweest.’

coNclusIEIk ben het onderzoek begonnen met de vragen ‘waarom ben ik één van de weinige vrouwelijke studenten bij de postinitiële masteropleiding IT-auditing?,’ ‘is IT-auditing een man-nenberoep?’. Statistisch bezien is het antwoord op de laatste vraag ja. In verschillende publicaties is ingegaan op de oorzaken van onderparticipa-tie van vrouwen in het audit beroep. In dit artikel ben ik ingegaan op de IT-component. Uit sociologisch onderzoek volgt dat stereotype-



ring in verschillende maatschappe-lijke onderdelen een belangrijke oor-zaak is van het feit dat vrouwen zich minder thuis voelen in IT. Dat ver-taalt zich naar een lagere deelname van vrouwen in IT-opleidingen en werkveld. Ook speelt bij IT een ima-gokwestie: het wordt gelijkgesteld met techniek terwijl IT inhoudelijk veranderd is, nu meer en meer te maken heeft met strategie, vertaal-slagen en communicatie. Inhoudelijk, zo bleek uit de inter-views, is het antwoord op de vraag: Is IT-auditing een mannenberoep? ont-kennend;ITenIT-auditingzijnnetzo goed een werkveld voor vrouwen. Met het toenemen van de diversiteit van auditteams, kunnen auditaanpak en -resultaat creatiever, innovatiever en effectiever worden. Diversity-instrumenten (hoewel ik ze niet alle-maal even goed vind want soms teveel nadruk leggend op een bepaalde groep) binnen de auditingkantoren moeten hun werk (verder) gaan doen. Ook de opleiding IT-Auditing kan een bijdrage leveren: onder andere door het vergroten van de diversiteit van docenten (rolmodellen) en initia-tieven op het vlak van uitstraling zoals het taalgebruik op een aantal punten onder de loep te nemen. En last but not least: vrouwen moeten het ook zelf doen (en willen). ■

Literatuur

[AUDI06] AUDIT magazine, juni 2006.

[CBS09] De digitale Economie, 21 december 2009.

[DEAC10] De Accountant, maart 2010.

[ELAN04] Vrouw- en manbeelden in ICT-tijdschriften in

2002-2003, 2004.

[EQUA09] E-Quality, Factsheet Vrouwen in mannenwe-

relden, mei 2009.

[FAUL04] W. Faulkner and others, Strategies of Inclusion:

Gender and the Information Society, 2004.

[HBOI06] HBO-I stichting, Kennisdocument genderinclu-

siviteit, 2006.

[KLAP05] R. Klapwijk, E. Rommes, Voorbij de twee sek-

sen: inspelen op uiteenlopende loopbaanorientaties van

middelbare scholieren, 2005.

[MOCW09] ministerie van OCW, Meer kansen voor vrou-

wen, resultaten en beleidsvisie, 2009.

[ROMM02] Vrouwen, computers en genderscripts, 2002.

[SERO05] E. Seron, Gedifferentieerde socialisatie, 2005.

Noten

1 Het ledenbestand betreft het bestand per 20 oktober

2009.

2 De cijfers bevatten een overlap omdat een aantal

auditors lid is van meerdere beroepsgroepen.

3 Actieve leden, ledenbestand 1 maart 2010.

4 Ledenbestand 2 maart 2010.

5 Instituut van Internal Auditors.

6 Van Biene-Hershey was hoogleraar EDP-Audit en

werkte ruim achttien jaar aan de Faculteit der

Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde van de

VU. Zij was betrokken bij de oprichting en de ontwik-

keling van de postdoctorale beroepsopleiding tot

IT-auditor.

7 In dit artikel focus ik op de problematiek zoals die

speelt in Nederland en België.

8 ADA-online is een Belgisch samenwerkingsverband

ter bevordering van de deelname van vrouwen aan IT;

www.ada-online.be.

9 De tijdschriften Computertotaal! en PC Active (beide

februari 2010).

10 Voor dit onderzoek heb ik de website en de program-

magids van vier universiteiten (Erasmus Universiteit

Rotterdam, TIASNIMBAS Tilburg, Universiteit van

Amsterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam) gea-

nalyseerd.

Drs. Mariska Pluck RA CIA CISA is werkzaam als senior business auditor. Dit artikel is geschreven als afstudeeropdracht van de postiniti-ële masteropleiding IT-Auditing van de Erasmus School of Accounting & Assurance.

DIT Auditor3.indd 36 07/09/10 5:33 PM

IT-auditing: een mannenwereld? I - Oordeelt en adviseert ...tuurlijk, zelfverzekerd, onafhankelijk...

Documents

Transcript of IT-auditing: een mannenwereld? I - Oordeelt en adviseert ...tuurlijk, zelfverzekerd, onafhankelijk...