1

1

NA DE SCHOK…. VEERKRACHTIG VERDERWat kan ik als IPA betekenen

tijdens en na een schokkende gebeurtenis?

2

DE WERELD NA EEN SCHOKKENDE GEBEURTENIS

• Wat is een schokkende gebeurtenis?

• Wie zijn de betrokkenen?

• Wat zijn de noden en behoeftes?

2

3

NOTEER OP BASIS VAN DEZE GEBEURTENISPUKKELPOP

4

DE WERELD NA EEN SCHOKKENDE GEBEURTENIS

• Wat is een schokkende gebeurtenis?

• Wie zijn de betrokkenen?

• Wat zijn de noden en behoeftes?

3

5

EEN SCHOKKENDE GEBEURTENIS

• Graad van onverwachtheid • Graad van machteloosheid• Bedreiging van persoonlijke doelen• Duur en ernst• Betrokkenheid – nabijheid• Oorzakelijke factor

6

DE ZEEPBEL DOORPRIKT…DERISON K.

Shortcut: Schukldgevoel, beschuldigign, als… dan…

4

7

DE WERELD NA EEN SCHOKKENDE GEBEURTENIS

• Wat is een schokkende gebeurtenis?

• Wie zijn de betrokkenen?

• Wat zijn de noden en behoeftes?

8

EEN CLASSIFICATIE VAN SLACHTOFFERS

• Rechtstreeks betrokkenen

Staat op het netvlies gegriefd

• Onrechtstreeks betrokkenen

Machteloosheid tav diegenen waarmee je verbonden bent

• Personen die zich aangesproken voelen

Verbouwereerdheid

ANDERE INTENSITEIT VERWERKINGSPROCES + ANDERE NODEN

5

9

DE WERELD NA EEN SCHOKKENDE GEBEURTENIS

• Wat is een schokkende gebeurtenis?

• Wie zijn de betrokkenen?

• Wat zijn de noden en behoeftes?

10

NODEN EN BEHOEFTEN VAN BETROKKENEN

• Primaire behoeften: veiligheid, warmte, water, gekenden, …

• Informatie: wat is er gebeurd, gaat er gebeuren, …

• Erkenning: normale reacties op abnormale gebeurtenis…

• Het delen van ervaringen: er niet alleen voor staan…

• Ritueel: een plaats kunnen geven…

6

11Type van interventie Doel van de interventie

Psychosociale interventie

Psychologische interventie

Psychotherapeutische interventie

Benadering

Behoeftennoden

Leed

Symptomen

Collectief

Collectief en/of individueel

Individueel

48u - 72u

1 – 3 maanden

INTERVENTIE-PYRAMIDEWULLUS B. & LEGROS F.

12

TIJDENS EN VLAK NA DE GEBEURTENIS?

• Een eerste reactie op een schokkende gebeurtenis is een

overlevingsreactie

• Alle veiligheden zijn plots ondermijnd

• Betrokkenen voelen zich ‘ontworteld’, ze ervaren een chaos

• Betrokkenen worden geconfronteerd met ‘de kwetsbaarheid van het

leven’

WAT GEBEURT ER?

ID6735_Opleiding_HL_Schokke_PRE_NL_v1-0_2017-05-31

7

13

NODEN VAN BETROKKENEN

• Veiligheid krijgen• Emotionele ondersteuning zoeken• Praktische zaken op orde hebben• Informatie ontvangen

➥ Komt neer op ‘orde scheppen in de omstandigheidschaos’.

14

WAT KAN JE DOEN ALS IPA/LG/WG/HR?

• De eerste opvang gebeurt best door een vertrouwde figuur• Veiligheid bieden:

o EHBOo Op adem laten komen en met hem bezig zijn – niet alleen laten!o Richten op basisnoden

- Glaasje water nodig?- Kledij voorzien?- Warm genoeg?

o Comfort

8

15

WAT KAN JE DOEN ALS IPA/LG/WG/HR?EMOTIONEEL STEUNEN

Wel :• Luisteren• Geruststellen• Troost bieden (veelal via lichaamstaal)• Respect hebben voor de reacties die er zijn• Laten voelen dat ze ‘normaal reageren’ op een ‘abnormale situatie’• Trachten zelf kalm te blijven

16

WAT KAN JE DOEN ALS IPA/LG/WG/HR?EMOTIONEEL STEUNEN

Niet :• Doorvragen• Met ‘eigen’ verhalen afkomen• Beschuldigen• Schuld minimaliseren• Snelle oplossingen en adviezen geven• Onrust zaaien

9

17

WAT KAN JE DOEN ALS IPA/LG/WG/HR?PRAKTISCHE ZAKEN IN ORDE BRENGEN

Wel : o Verzekeringspapiereno Hoe naar huiso Wat met de spullen van het slachtoffero Wie verwittigt de familieNiet : o Ongevraagd overnemen. Dit maakt een betrokkene nog

meer slachtoffer

18

WAT KAN JE DOEN ALS IPA/LG/WG/HR?INFORMATIE GEVEN

Wel: • Wat is er allemaal aan het gebeuren?

o Politie aanwezigo Inspectie aanwezig

• Hoe is het met ‘de andere’, ‘het slachtoffer’?• Wat zal er gebeuren?

o Wat op eerstvolgende werkdago Eventuele psychologische begeleiding paar dagen erna

10

19

WAT KAN JE DOEN ALS IPA/LG/WG/HR?INFORMATIE GEVEN

Niet: • Gedetailleerde grafische beschrijving van schokkende info• Dwingen tot deelname psychologische gesprekken

20

NA (TEN VROEGSTE) 24 UUR

• Besef:o De wereld heeft even stil gestaano De grond is onder de voeten weg geweest

• Opstart vermijden – herbeleven

OPSTART VERWERKINGSPROCES

ID6735_Opleiding_HL_Schokke_PRE_NL_v1-0_2017-05-31

11

21

NORMALE REACTIE OP ABNORMALE SITUATIEVERWERKINGSPROCES

22

NODEN VAN BETROKKENEN

• Verhaal op een rijtje krijgen• Zich begrepen voelen• Het gewone leven kunnen aangaan• Reacties van het lichaam en de geest begrijpen

➥Komt neer op orde scheppen in de emotionele en mentale chaos.

12

23

WAT KAN JE DOEN ALS IPA/LG/WG/HR?

Wel: • Betrokkenen de kans geven het verhaal te vertellen en van anderen te

horen• De nadruk leggen op het normale van hun reacties op een abnormale

situatie• Betrokkenen geruststellen door erkenning en normalisering

24

WAT KAN JE DOEN ALS IPA/LG/WG/HR?

Niet: • Reconstructie van ‘de’ waarheid• De therapeutische toer opgaan• Overschatting van de impact• Onderschatting van de impact

Verwijs door indien je zelf te emotioneel betrokken bent!

13

25

NA +/- 1 MAAND

• Het gebeuren krijgt langzaamaan een plaats in het leven

• De wisselingen vermijden – herbeleven worden minder frequent en zijn minder intens

26

NODEN VAN BETROKKENEN

• Het lichtpunt aan het einde van de tunnel zien.• Het gewone leven willen verder leven.• Het gebeuren een plaats geven.• Leren met de ‘nieuwe ik’ om te gaan.

➥Komt neer op orde scheppen in het verdere leven.

ID6735_Opleiding_HL_Schokke_PRE_NL_v1-0_217-05-31

14

27

WAT KAN JE DOEN ALS IPA/LG/WG/HR?

• Betrokkenen helpen nagaan of de reacties normaal verlopen.

• Alert zijn voor signalen van doorwerkingsproblemen• Doorverwijzen naar hulpverlening als nodig blijkt.

28

BELANG VAN VISIE EN PLAN-VAN-AANPAKWIE DOET WAT OP WELK MOMENT.

15

29

MOGELIJKE INHOUD VAN EEN DRAAIBOEK

1. ORGANISEER DE EERSTE OPVANG ZELFWat kan je doen op dag 12. GEEF AAN ALLE MEDEWERKERS ZOVEEL MOGELIJK INFORMATIE.Hoe kan je te werk gaan om informatie te geven?Welke informatie kan je geven?3. HEB AANDACHT VOOR DOORWERKING BIJ BETROKKEN COLLEGA’SHoe ondersteun je het verwerkingsproces bij betrokkenen?Wat zijn normale reacties na een schokkende gebeurtenis?4. BESPREEK, BIJ OVERLIJDEN, DE BEHOEFTE AAN AFSCHEIDSRITUELENHoe zorg je voor rouwende collega’s?.5. BEREID JE VOOR OP CONTACTNAME DOOR DE PERSAandachtspunten voor contact met pers.

30

ONTHOUD VOLGENDE CIJFERS:

• 70 à 80 % herstelt op normale manier

• 15 à 20 % heeft ernstige doorwerkingsproblemen

• 1,5 à 3 % behoudt blijvend trauma (PTSS)

CIJFERS E. DE SOIR

16

31

WAT ZIJN RISICOFACTOREN OP PTSS?

Tijdens en vlak na incident:

• Betrokkenen die zich in eerste instantie ‘in de steek gelaten’ gevoeld hebben: situatie van ‘secundaire traumatisering’.

• Betrokkenen die een slachtoffer-stempel opgedrukt krijgen: situatie van ‘secundaire victimisering’.

• Aard van de gebeurtenis (zie boven).• Individuele ervaring (t.o.v. groepservaring)

32

WAT ZIJN RISICOFACTOREN OP PTSS?

Na incident:

• Geen rustmomenten nemen• Het gebeuren extreem vermijden• Gebrek aan een kwalitatief sociaal en ondersteunend

vangnet, onvoldoende erkenning• Langdurige juridische procedure• Schuldvraag blijft achtervolgen• Gewone vraagtekens blijven onopgelost

17

33

BEDANKT VOOR UW AANDACHT!ZIJN ER NOG VRAGEN?

HoofdkantoorInterleuvenlaan 58

3001 HeverleeTel.: +32 16 39 04 11

Email | Websiteinfo@idewe.be | www.idewe.be

info@ibeve.be | www.ibeve.be

Katrien DerisonPreventieadviseur posychosociale aspectenKatrien.derison@idewe.be