Zorgprofessionals aan tafel bij landelijke politiekVoor Inzetbaar, specialistisch dienstverlener op het gebied van zorg en welzijnsprofessionals, is de Wmo- en AWBZ-transitie een gelegenheid om een platform te ontwikkelen voor zorgorganisaties. Daarin kunnen zij ervaringen uitwisselen over hoe om te gaan met alle veranderingen. Op dit platform houdt Inzetbaar het onderwerp Transitie en Stelselwijziging actief door kennis en ervaringen te delen en met elkaar in gesprek te blijven over de veranderingen.

Begin oktober ging een groep van zo’n twintig zorgprofessionals op uitnodiging van Inzetbaar op bezoek in de Tweede Kamer voor overleg met VVD-Kamerlid Bas van ’t Wout, die Langdurige zorg, AWBZ en Wmo in zijn portefeuille heeft. In zijn inleiding betoogde hij dat hij de transities ziet als noodzakelijk en als een kans. ‘Er gebeurt in het zorgveld heel veel goeds en moois, en ik zie wekelijks voorbeelden van innovatie en ondernemerschap in de zorg. Zo is mijn stelling dat jullie, als professionals in de zorgsector, soms verder zijn dan de politiek, als je het hebt over veranderen.’

Houdbaarheid zorgstelselDe houdbaarheid van ons zorgstelsel is een van de belangrijkste maatschappelijke vraagstukken die we in Nederland moeten beantwoorden, vindt Van ’t Wout. ‘Als je het alleen al over geld hebt: elk jaar stijgen de zorguitgaven met zo’n vier procent, terwijl de economie krimpt. Dat kan dus niet lang goed gaan. Als we nu

niet ingrijpen, moeten we over vijf jaar nog veel en veel harder ingrijpen. Toch ziet hij de ingrepen niet als dramatisch: ‘Soms hoor ik praten over enorme bezuinigingen in de langdurige zorg. Dat is niet het geval. Aan langdurige zorg, via de AWBZ en Wmo, geven we zo’n 28 miljard euro per jaar uit en de totale uitgaven aan de zorg stijgen juist nog met vijf miljard de komende vier jaar.’

Lichtende voorbeelden belonenVan ’t Wout kwam er open voor uit dat ook de politiek niet overal een antwoord op heeft en in veel gevallen nog naar de juiste weg zoekt. ‘Kwaliteit en doelmatigheid van de zorg vormen een uitdaging. Hoe kunnen wij als politiek mechanismen inbouwen waardoor de lichtende voorbeelden in de sector worden beloond? Als ik kijk naar de organisaties die het bovengemiddeld goed doen, zijn dat veelal flexibele organisaties met weinig overhead, met een bevlogen managementteam, waar managers zelf ook meewerken. Je ziet dat er meer energie vanuit gaat en dat het ziekteverzuim lager is. Overigens hoeft dat helemaal niet te betekenen dat grote organisaties het dus minder goed doen, maar dit is wat mij opvalt. De politiek moet geen organisatievorm voorschrijven, maar ik vraag mij af hoe we het zo kunnen inrichten dat de tevredenheid overal toeneemt.’

Goede timingDe timing van het bezoek door het Inzetbaar transitieplatform vond Van ’t Wout goed gekozen: ‘We zitten momenteel midden in grote veranderingen, zoals beschreven in het regeerakkoord, het eerste Zorgakkoord, waarin een aantal bezuinigingen zijn verzacht, en de hoofdlijnenbrief van staatssecretaris Van Rijn. De nieuwe Wmo wet gaat deze maand naar de Raad van State en steeds meer wordt duidelijk.

Beleidsvrijheid voor gemeentenIn het transitieplan van staatssecretaris Van Rijn is aan gemeenten en zorgprofessionals de oproep gedaan om te komen met een stappenplan en tijdspad voor invoering van de Wmo. Ook moet de definitie ‘bijzondere groepen’ in de zorg uitgewerkt worden.

Tolnasingel 1, 2411 PV Bodegraven, www.inzetbaar.nl, info@inzetbaar.nl

Inzetbaar is lid van brancheorganisatie NBBU

Van ’t Wout: ‘De nieuwe regels gaan werken voor 80 procent van de mensen, maar mijn inzet is om geen systeemfetisjisme te bedrijven: kijk gewoon wat in de praktijk goed werkt!’ Volgens het Kamerlid moeten gemeenten ook beleidsvrijheid krijgen bij invoering van de Wmo, anders gaat het financieel niet lukken. ‘Gemeenten moeten hun diensten afgestemd op de eigen inwoners kunnen leveren, en ja, dat kan dus betekenen dat er lokale verschillen ontstaan.’

Klanttevredenheid belangrijker dan kwaliteit?In de daarop volgende groepsdiscussie kwam een waaier aan ideeën naar voren. Zo moet klanttevredenheid van zorgconsumenten een belangrijker meetinstrument worden. Misschien zelfs wel belangrijker dan kwaliteit. Ook moet er meer diversiteit in de Wmo-raden van de verschillende gemeenten komen. Op het ogenblik zijn ouderen goed vertegenwoordigd, maar die zijn ook politiek al goed georganiseerd. Jongeren en gehandicapten zijn vaak ondervertegenwoordigd.

Nieuwkomers op de zorgmarktEen zorg van Van ’t Wout is op welke manier de gemeenten hun Wmo zorg straks gaan contracteren. ‘Voor veel gemeenten is het misschien erg verleidelijk om met de vertrouwde, bestaande leveranciers zaken te doen. Toch willen we ook nieuwe en innovatieve bedrijven een plekje laten veroveren, maar kunnen we dat als politiek afdwingen?’Een oplossingsrichting daarin kan zijn dat de positie van de zorgcliënt sterker gemaakt wordt. Het pgb is nu bij uitstek een goed instrument om de klant zelf te laten bepalen waar het zorgbudget het best aan kan worden uitgegeven. Het pgb blijft overigens ook in het nieuwe stelsel een wettelijk recht. Cliënten moeten gemakkelijker zelf kunnen kiezen. De ervaring van een kleine nieuwkomer die een hoge klanttevredenheid kent is: De cliënten zijn blij met ons, de gemeente vindt dat we het goed doen, maar zegt: helaas, we hebben andere contractpartners. Laat de mensen toch zelf kiezen!

Regeldrift en schijnzekerheidDe regeldrift en regeldruk in de zorg is eveneens een dankbaar thema, waarmee geld en ergernis bespaard zou kunnen worden. Er moet waanzinnig veel worden vastgelegd, maar wat levert het op? Meet gewoon de tevredenheid van cliënten. Ook moeten we goed kijken naar het nut van al die regels. Levert het eigenlijk meer op dan schijnzekerheid? Als maatschappij moeten we wellicht accepteren dat er dingen mis gaan. Dat vergt ook politiek lef, want het vereist dat je erkent dat er fouten gemaakt worden en dat je ook helder zegt dat je daar niets aan kan en gaat doen. Want anders verzanden we opnieuw in een moeras van regels die niets opleveren dan ergernis en schijnveiligheid. Het voordeel van minder regels: de zorgprofessionals krijgen weer de ruimte om hun passie voor het vak te verwezenlijken, met als resultaat: lagere kosten en hogere klanttevredenheid.

Creatieve ideeënIn de eindfase van de discussieronde deelden de aanwezigen creatieve ideeën en oplossingen in hun vakgebied. Bijvoorbeeld zorgprofessionals die momenteel werkloos zijn, bijscholen via het ROC en vervolgens een baan geven. Of het ontwikkelen van een zorgmarktplaats. Geld besparen kan ook gemakkelijker door zorg op maat te leveren, werd geopperd. Vaak is namelijk veel minder geld nodig dan iemand in zijn of haar pgb heeft, zodra je echt zorg op maat gaat leveren. Wat je nu ziet is dat veel instellingen zich erg gebonden voelen aan de regels en de indicatie is vaak een soort package deal.Ook kan de integratie van zorgvormen via casemanagement doelmatiger zijn. Van ’t Wout riep de deelnemers op om vooral ook te delen waar zij tegenaan lopen of beperkt worden in de wettelijke kaders. Want soms houden de regels innovatie tegen. Tot slot prees hij de deelnemers voor hun initiatieven en daagde hij alle aanwezigen uit om drie concrete verbeterpunten in te zenden voor de wetgeving. De deelnemers hebben dat gedaan en delen hun ideeën op een speciale LinkedIn groep. Van ’t Wout liet weten dat hij geïnteresseerd is in voortzetting van het Inzetbaar-platform , omdat hij vanuit allerlei perspectieven ideeën, en praktijkvoorbeelden krijgt aangeleverd. Het geeft hem goed inzicht en er zit veel expertise in de groep. Op die manier kan hij ook toetsen of voorgestelde wetten haalbaar zijn. Hij gaf aan een volgende sessie te organiseren waar zijn collega van de PvdA bij aansluit.

Meer weten, kennis delen en lid worden van deze groep?Zoek op LinkedIn naar “Inzetbaar transitieplatform”.

Tolnasingel 1, 2411 PV Bodegraven, www.inzetbaar.nl, info@inzetbaar.nl

Inzetbaar is lid van brancheorganisatie NBBU