Summary Hornbach Enschede

14 november 2017

Vooraf

Wij zijn ons steeds bewust geweest van de impact bewust die de locatiekeuze Hornbach heeft op de directe omgeving en de plaatselijke en regionale branchegenoten. Daarom hebben we in de afgelopen jaren zorgvuldige (bestuurlijke) stappen gezet om te komen waar we nu staan: bij de besluitvorming rond het bestemmingsplan Hornbach. In deze bijsluiter geven we uitleg op de genomen stappen en de onderliggende onderzoeken.

Jeroen HatenboerStadsdeelwethouder Oost

1. Hornbach naar Enschede: een zoektocht vanaf 2006Ruim 10 jaar geleden, in 2006, toonde Hornbach Nederland belangstelling om zich in Enschede te vestigen. Uit hun marktanalyse bleek dat Enschede uitermate geschikt was als locatie voor de zuid- en oostkant van Twente en de Duitse grensstreek.

2008 Usseleres in beeldNa de eerste positieve gesprekken tussen Hornbach en de gemeente lag in 2008 het voorstel bij de gemeenteraad om Hornbach een kavel aan te bieden op het bedrijventerrein Usseleres. De gemeenteraad stond positief tegenover de komst van Hornbach, maar niet op deze bedrijfslocatie en stemde tegen het voorstel. Andere geschikte locaties waren toen niet beschikbaar.

2013 Zuiderval/Kuipersdijk in beeldDit veranderde in 2013 toen het DCW-terrein aan de Zuiderval/Kuipersdijk als vestigingslocatie in beeld kwam. Het DCW-terrein , de Enschedese sociale werkvoorziening, voldeed aan de twee belangrijkste eisen voor de bouwmarktlocatie: voldoende groot en goed bereikbaar vanaf de snelweg. Eventuele twijfels over de negatieve gevolgen van Hornbach voor de plaatselijke branchegenoten en de bereikbaarheid kon door onderzoek worden weerlegd.

2014 – 2015 Instemming onder voorwaardenMaart 2014 stemde de gemeenteraad in met de komst van Hornbach naar de Zuiderval. Wel stelde zij twee voorwaarden aan haar goedkeuring: het mocht de gemeente geen geld kosten en er moest een (extra) verkeersstudie komen. Aan de eerste voorwaarde werd voldaan doordat alle gemeentelijke kosten door de grondverkoop werden gedekt. Het extra verkeersonderzoek bevestigde dat de komst van Hornbach niet zou leiden tot een onaanvaardbare toename van verkeer. Dit gaf de gemeenteraad voldoende vertrouwen om september 2015 de volgende noodzakelijke stap te zetten: het in gang zetten van een bestemmingsplanwijziging.

2017 Bestemmingsplan Hornbach Het ontwerpbestemmingsplan lag van 6 april 2017 tot 17 mei 2017 ter visie. Er zijn negen zienswijzen tegen het bestemmingsplan ingediend. Veel zienswijzen gaan over de verkeersafwikkeling. Daarom was er op maandag 18 september een technische sessie voor de Raad met een toelichting op de verkeersafwikkeling rond Hornbach en de nabij gelegen

nog te bouwen moskee aan Kuipersdijk. De wethouder heeft in de raadsbehandeling toegezegd met een aanvullend onderzoek naar de verkeersdruk te komen. Gebaseerd op het meest actuele verkeersmodel. De resultaten van het aanvullend onderzoek bevestigen het beeld van de eerdere verkeerskundige onderzoeken.

Op dinsdag 21 november 2017 behandelt de Stadsdeelcommissie Oost het bestemmingsplan Hornbach. Daarna wordt op 11 december aan de gemeenteraad gevraagd om in te stemmen met dit bestemmingsplan waarin de ruimtelijk planologische kaders voor Hornbach zijn vastgelegd.

Indieners van zienswijzen tegen het bestemmingsplan Hornbach hebben op 21 november de gelegenheid hun zienswijze toe te lichten voor de stadsdeelcommissie Oost.

2. Hornbach in Enschede: niet over één nacht ijsDe komst van een grote bouwmarkt als Hornbach maakt flink wat los. Bij collega winkeliers, bij buurtbewoners en bij buurgemeenten. Alle commotie rond Hornbach is te herleiden naar twee hoofdvragen: wat zijn de gevolgen voor de lokale en regionale bouwmarkten en wordt de verkeersdruk niet te hoog? Naar beide vragen is gedegen onderzoek gedaan. En de overall conclusie luidt dat de komst van Hornbach invloed heeft op de detailhandel en het verkeersaanbod. Maar lang niet zo negatief als sommige partijen beweren.

2.A Invloed van Hornbach op bestaande lokale en regionale bouwmarkten

Vanaf het begin zijn lokale en regionale branchegenoten beducht dat Hornbach’s komst leidt tot een daling van hun omzet. Tot gedwongen ontslagen, of in het uiterste geval tot faillissement. Herop heeft de gemeente Adviesbureau BRO ingeschakeld om de gevolgen van Hornbach op de lokale en regionale economie in beeld te brengen. BRO concludeert (in 2013 en 2016) dat Hornbach het bestaande aanbod van bouwmarkten verrijkt en niet leidt tot een grote verstoring van de Enschedese en Twentse markt. Wel is er een kans, dat in het slechtste geval, dat een kleinere, minder gunstig gelegen doe-het-zelf- zaak in Enschede moet sluiten. Op basis hiervan vindt de gemeente dat de voordelen van Hornbach (per saldo meer werkgelegenheid ook voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en versterking van vestigingsklimaat in Enschede) ruimschoots opwegen tegen de mogelijk negatieve effecten.

Adviesbureau BRO heeft voor de gemeente Enschede twee onderzoeken gedaan naar Hornbach: -“Economisch onderzoek Hornbach” van 27 november 2013 -“Enschede, ruimtelijke functionele effectenanalyse vestiging Hornbach” van 10 november 2016

Wob-verzoekenHet beeld, dat Hornbach nauwelijks negatieve invloed heeft op de lokale detailhandel, klopt met ervaringscijfers uit steden waar een Hornbachbouwmarkt is gekomen. Wij vinden het dan ook opvallend dat bij de gemeente vanaf september 2014 negen Wob/Wet openbaarheid van bestuur verzoeken van de grotere bouwmarktketens zijn binnengekomen en is tot twee keer voor de rechter gedaagd. Een strategie die door de bouwmarktholdings wordt toegepast in vrijwel alle gemeentes waar Hornbach zich wil vestigen.

Almelo, Hengelo en Enschede in beeld voor bouwmarktenDe afgelopen jaren waren Almelo, Hengelo en Enschede alle drie in beeld waren als vestigingsplaats van een grote bouwmarkt. Hornbach in Almelo en Enschede en Bauhaus in Hengelo. Er is toen ambtelijk en bestuurlijk overeengekomen elkaar over de ontwikkelingen te informeren.

Buurgemeenten overlegMeer recentelijk zijn de buurgemeenten over Hornbach geinformeerd in overleg met de provincie. En is op hun verzoek nader onderzoek verricht naar de gevolgen van Hornbach voor deze gemeenten. De invloed bleek, zoals verwacht, zeer beperkt. Daarom heeft geen enkele buurgemeente gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een zienswijze tegen het bestemmingsplan Hornbach in te dienen.

2.B Hornbach en de verkeersafwikkeling in Enschede ZuidIn een vroeg stadium hebben we al met Hornbach gekeken naar de verkeerskundige effecten en de optimale verkeersafwikkeling. Onderzoeken van Goudappel Coffeng tonen aan dat door Hornbach en de nabij gelegen nieuwe moskee het iets drukker wordt in de directe omgeving. Maar dat de verwachte extra drukte op de Kuipersdijk minimaal is en dan alleen van noord naar zuid. En op de Zuiderval is de extra drukte relatief gering. De ontsluiting van Hornbach is zodanig vormgegeven dat bijna al het verkeer over de Zuiderval wordt geleid.

In opdracht van de gemeente heeft Goudappel Coffeng verschillende verkeersstudies verricht):-“Verkeersstudie Zuiderval-Hornbach” van 19 april 2012 - “Onderzoek invalswegen Enschede Zuid” van 12 november 2014-“aanvulling op onderzoek, invalswegen Enschede-Zuid” van 16 juni 2015-“verkeerskundige effecten Hornbach Enschede, kwaliteit van de verkeersafwikkeling” van 10 oktober 2017

2.500 of 4.500 vervoersbewegingen?Tijdens de raadsbehandeling van het bestemmingsplan over de moskee aan de Kuipersdijk ontstond verwarring of de gemeente bij haar verkeersstudies wel uitging van de juiste berekeningen. Indieners van zienswijzen vonden dat de gemeente/Goudappel Coffeng uitgaan van verkeerde cijfers en een verkeerd model. Zij vinden dat door de komst van Hornbach er ongeveer 4.500 extra voertuigen per etmaal bijkomen. Cijfers gebaseerd op de CROW-kencijfers. De gemeente/Goudappel Coffeng gaan uit van circa 2.500 voertuigen per dag, gebaseerd op de ervaringscijfers uit andere vergelijkbare Hornbachwinkels in Nederland. Om mogelijke discussie of onzekerheid te voorkomen is er aanvullend onderzoek uitgevoerd met de hogere verkeerscijfers en op basis van de het allerlaatste verkeermodel. . Dit aanvullend onderzoek van Goudappel Coffeng van 10 oktober wijst uit dat ook bij 4.500 vervoersbewegingen de extra verkeersdruk op de hoofdwegen gering blijft.

3. Hornbach aan de Zuiderval

Plattegrond van Hornbach (uit het bestemmingsplan)

Uitleg kleuren bij plankaartLichtgeel (boven): bouwmarkt Lichtgeel (onder): afhaalcentrum onoverdekt Donkerblauw: tuinmarkt Bruin: parkeerplaatsen en luifelGrijs: wegen Roze: fietspaden Groen: groenvoorziening (bomen/planten) Donkergroen: waterberging

Gevelaanzicht Hornbach vanaf de Zuiderval

VerkeersontsluitingBelangrijkste uitgangspunten in de verkeersontsluiting zijn: Hoofdontsluiting is via de Zuiderval. Verkeer kan vanaf de Zuiderval alle kanten Hornbach in- en uitrijden. Op basis van zienswijze is de verkeersontsluiting voor de Kuipersdijk in het bestemmingsplan aangepast Verkeer kan vanaf de noordzijde van de Kuipersdijk alleen Hornbach inrijden en via de Kuipersdijk Hornbach uitrijden in zuidelijke richting.

De wijzigingen t.o.v. ontwerpbestemmingsplanLinks- en rechtsafslaan Kuipersdijk

Ontwerp bestemmingsplan links- en rechtsaf uitrijden Bestemmingsplan alleen rechtsaf uitrijden; middenberm dicht

De routing van het verkeer Hornbach uit

Ontwerp bestemmingsplan routing Hornbach uit Bestemmingsplan routing Hornbach uit

Verhogen fietsveiligheidDe fietsveiligheid is verhoogd door fietspad iets in oostelijke richting te verleggen

Fietspad in ontwerpbestemmingsplan Bestemmingsplan het fietspad noord-zuid is iets verlegd naar het oosten, zodat de kruising

van fietspaden op grotere afstand van de verbindingsweg naar het parkeerterrein komt

te liggen.

Aansluiting op A 35Vanaf Hornbach Zuiderval is er bijna een rechtstreekse aansluiting op de A35. Met Rijkswaterstaat is afgesproken dat de aansluiting zodanig wordt ontworpen dat de kans op filevorming op de A35 minimaal is.