1

INVENTARISEREN VAN IMMATERIEEL ERFGOED, BETROKKEN ACTOREN EN BORGINGSMAATREGELEN IN VLAANDEREN – een status quo & analyse (2008-2016)

2017

KORTE INHOUD

1. WAT EN WAAROM In2008gingdeVlaamseGemeenschapvanstartmetde‘InventarisVlaanderenvoorimmaterieelcultureelerfgoed’.BelgiëverbondzichermetderatificatievandeUnescoConventievoorhetborgenvanimmaterieelerfgoed(2003)immerstoeéénofmeerdereinventarissenvoorimmaterieelerfgoedaanteleggen.In2010werdvervolgensdeVisienota‘EenbeleidvoorimmaterieelcultureelerfgoedinVlaanderen’gepresenteerddoortoenmaligministervancultuur,JokeSchauvliege.DevisienotabetekendedestartvaneenVlaamsICE-beleidwaarbinnendeklemtoonzeersterkligtopbetrokkenheidvandeerfgoedgemeenschappen.ZewordengesteundbijhuninzetomICEteherkennen,benoemen,ontwikkelen,doortegevenentedelen.Hiertoewerdookeendigitaletoolontwikkeld:hetdigitaalplatformwww.immaterieelerfgoed.be-eendatabankenwebsite,dieimmaterieelerfgoedinVlaanderen,betrokkengroepen,gemeenschappenenborgingsmaatregeleninventariseert.Allecontentwordtbottom-upverzameldeningevoerd.Maarwaarbrachtdezebottom-upapproachonsophetvlakvanhetdocumenterenvanimmaterieelerfgoed,enhieraangekoppelddebetrokkenactorenenborgingsmaatregelen?WeerspiegeltwatmomenteelinbeeldkomtopdewebsiteenindeInventarisdeactuelediversiteitaanimmaterieelerfgoedpraktijkeninVlaanderen?Enwatleertonsditi.f.v.toekomstigeactiesm.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoed?

2. HOE Wemaakteneenanalysevandecontentverzameldindedatabankvoorimmaterieelerfgoedvoordeperiode2012-2016:hetgeïnventariseerdeimmaterieelerfgoed,degedocumenteerdebetrokkenactorenendeborgingsmaatregelen.Daarnaastmaaktenwem.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoedookeenanalysevandeofficiëleInventarisVlaanderen(2008-2016)endesocialmediacampagne‘#ikschrijfgeschiedenis’(dec.2015-2016).

3. RESULTATEN EN ANALYSE Opbasisvandeverzameldegegevensindedatabankvanwww.immaterieelerfgoed.bekomenwetotvolgendevaststellingen:

Immaterieel erfgoed (WAT) Databank

• Erwerdenintotaal76ICE-praktijkenbeschrevenindedatabank(waaronder45elementenopgenomenopdeofficiëleInventarisVlaanderenvoorImmaterieelCultureelErfgoed).

2

• Domeinen:Bijna80%vanhetgeïnventariseerdimmaterieelerfgoedvaltvolledigofdeelstecategoriserenondersocialepraktijken;eenvijfdeonderambachtenenietsmeerdan10%onderrespectievelijknatuur&universum,enpodium&muziek.

• Locatie:Eenderdevandegeïnventariseerdepraktijkenheeftgeenspecifiekelokaleverankering.Binnendepraktijkenmeteenlokaleverankeringstellenwevastdatslechts5aangemeldeelementeningrootstedelijkecontextvoorkomt(>100.000inwoners).HetgaathiermetnameomdeprovinciehoofdstedenLeuven,Brugge,Gent,Antwerpen.

• Trefwoorden:detop5vangebruiktetrefwoordenisopééneenexaequo‘feesten’en‘socialegebruik’,gevolgddoorprocessie,stoet,ambachtelijketechniekenviering.

• Eriseenminimaleweerspiegelingvanetnisch-cultureleenmaatschappelijkediversiteitbinnendegeïnventariseerdepraktijken.

InventarisVlaanderenAlswebinnenditgeheelvaninvoeruitdedatabankenkeldeInventarisVlaanderenbestuderen,blijkendehierbovenvermeldevaststellingenzichzelfsnogduidelijkertemanifesteren.Meerdan85%vandeelementenvaltdangeheelondersocialepraktijkentecategoriseren,ofhebbenereenlinkmee.Deambachtenkenneneenprocentueledalingnaar22%,podiumenmuzieknaar6,5%.Natuurenuniversumkentinverhoudingeenlichtestijging(18%).#ikschrijfgeschiedenisNaarverhoudingtoezienweeenstijgingindeinventarisatievanvoornamelijkdomeinennatuur&universumenambachtennaarrespectievelijkongeveer20%en30%(t.o.v.11,84%en21,05%).Hetweerspiegelenvanetnisch-cultureleenmaatschappelijkediversiteitblijftechterookhiereenuitdaging.

Betrokken actoren (WIE - databank) GedocumenteerdeactorenErwerden129actorenmeteenlinknaarimmaterieelerfgoedgedocumenteerd.Actorenzijnbreedopgevat:ditgaatvanICE-verenigingen,groepenofindividuentotonderzoekers,professioneleerfgoedorganisaties,enz.Procentueelzijner48%vrijwilligers(verenigingenenindividuen),27%professioneleerfgoedorganisatiesen23%nietvanuiterfgoedgesubsidieerdeprofessioneleorganisaties(bvlokalebesturen,socio-cultureleverenigingenenz.)gedocumenteerd.Organisaties/personenSlechtsietsmeerdaneentiendevandegedocumenteerdeactorenzijnpersonen.OndersteuninggemeenschappenDelaatstejarenwarenvooraldeexpertisecentrabetrokkenbijhetondersteunenvangemeenschappen(ICE-trekkersnetwerk)richtingInventarisVlaanderenendatabank.Eentientalerfgoedcellenbleefookbetrokken.Slechts5museazettenhieractiefopin.

Borgingsmaatregelen (HOE - databank) • AlgemeenblijktinVlaanderenhetmeeste(gedocumenteerde)inzettezijnrondcommunicatieen

sensibilisering,gevolgddoordeoverdrachtvanimmaterieelerfgoed.• Eenkleine84%vandegedocumenteerdeborgingsactiesisgerelateerdaaneenInventariselement

(aanvraag,rapportering).Ditbetekentanderzijdsdatweiniginitiatievenvangemeenschappendiegeenaanvraagwensenintedienengeïnventariseerdendocumenteerdwerden,nochprojecten/initiatievenvanprofessionelecultureel-erfgoedorganisaties(slechts9%).

3

4. CONCLUSIES Inventariserenvanimmaterieelerfgoed

• Diversiteit:hetbeeldvanimmaterieelerfgoeddatmetdehuidigebottom-upinventarisatiegroeit,biedtnietautomatischeenspiegelvandelevendige(super)diversiteitaancultureletraditiesenpraktijkeninonzesamenleving:vanoudenjong,vanhierenginder,vandestadenderandstad,enallehybrideenmeervoudigemengvormendieerbijzijngaanhoren.HetimmaterieelcultureelerfgoeddatinVlaanderenleeft,iszondertwijfelveelruimerendiverserdanwatviadebestaandeinstrumentenbottom-upgeïnventariseerdwordt.

• Aanpakkenoorzaken:Hetverlagenvandecommunicatieveentechnischedrempelmet#ikschrijfgeschiedenisblekeneenstapindegoederichting,maarnognietvoldoendealsantwoordopdeuitdagingen.Meeringrijpendebeleidsmatigeenproactieveinitiatievenlijkenaandeordeomhetprocesvaninventarisatieteverbredenendiversifiëren(cfr.artikelTurgeonenrapportPlatform)

InventariserenvanborgingsmaatregelenDeinitiatievenvancultureel-erfgoedorganisatieswordentotnutoeteweiniggedocumenteerd.Ookpraktijkenvangemeenschappendiegeenaanvraagwensenintedienenkomenmoeilijkinbeeld.Dedatabankenwebsitedienenhiermeeropvoorzientezijn.Daarnaastisookverderesensibilisering(vandesectorengemeenschappen)hierrondaandeorde.

4

UITGEBREID RAPPORT

INVENTARISEREN VAN IMMATERIEEL ERFGOED, BETROKKEN ACTOREN EN BORGINGSMAATREGELEN

IN VLAANDEREN

STATUS QUO en ANALYSE

(2008 – 2016)

tapis plein vzw

5

INHOUD

Inleiding

1. Drie instrumenten voor het inventariseren van immaterieel cultureel erfgoed en/of betrokken actoren en borgingsmaatregelen

1.1 Inventaris Vlaanderen voor immaterieel cultureel erfgoed

1.2 Het digitaal platform www.immaterieelerfgoed.be

1.3 De campagne #ikschrijfgeschiedenis

2. Resultaten en analyse

2.1 Inventaris Vlaanderen voor immaterieel cultureel erfgoed

2.2 Het digitaal platform www.immaterieelerfgoed.be

2.3 De campagne#ikschrijfgeschiedenis

3. Vaststellingen

Besluit

6

INLEIDING In2008gingdeVlaamseGemeenschapvanstartmetde‘InventarisVlaanderenvoorimmaterieelcultureelerfgoed’.BelgiëverbondzichermetderatificatievandeUnescoConventievoorhetborgenvanimmaterieelerfgoed(2003)immerstoeéénofmeerdereinventarissenvoorimmaterieelerfgoedaanteleggen.In2010werdvervolgensdeVisienota‘EenbeleidvoorimmaterieelcultureelerfgoedinVlaanderen’gepresenteerddoortoenmaligministervancultuur,JokeSchauvliege.DevisienotabetekendedestartvaneenVlaamsICE-beleidwaarbinnendeklemtoonzeersterkligtopbetrokkenheidvandeerfgoedgemeenschappen.ZewordengesteundbijhuninzetomICEteherkennen,benoemen,ontwikkelen,doortegevenentedelen.Hiertoewerdookeendigitaletoolontwikkeld:hetdigitaalplatformwww.immaterieelerfgoed.be-eendatabankenwebsite,dieimmaterieelerfgoedinVlaanderen,betrokkengroepen,gemeenschappenenborgingsmaatregeleninventariseert.Allecontentwordtbottom-upverzameldeningevoerd.Maarwaarbrachtdezebottom-upapproachonsophetvlakvanhetdocumenterenvanimmaterieelerfgoed,enhieraangekoppelddebetrokkenactorenenborgingsmaatregelen?WeerspiegeltwatmomenteelinbeeldkomtopdewebsiteenindeInventarisdeactuelediversiteitaanimmaterieelerfgoedpraktijkeninVlaanderen?Enwatleertonsditi.f.v.toekomstigeactiesm.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoed?

In2017maaktetapispleinvzweenkwantitatieveenkwalitatieveanalysevandecontentverzameldindedatabankvoorimmaterieelerfgoedvoordeperiode2012-2016:hetgeïnventariseerdeimmaterieelerfgoed,degedocumenteerdebetrokkenactorenendeborgingsmaatregelen.Daarnaastmaaktenwem.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoedookeenanalysevandeofficiëleInventarisVlaanderen(2008-2016)endesocialmediacampagne‘#ikschrijfgeschiedenis’(dec.2015-2016).Deresultatenwerdengebundeldinvolgendrapport.Hetrapportformuleertgeenoplossingen,maarheefttotdoeleenstatusquooptemakenwaartoekomstigeactiesenbeslissingenopafgestemdkunnenworden.

7

1. DRIE INSTRUMENTEN VOOR HET INVENTARISEREN VAN IMMATERIEEL CULTUREEL ERFGOED en/of BETROKKEN ACTOREN EN BORGINGSMAATREGELEN

1.1 Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed HetVlaamsebeleidlegt,innavolgingvandeUNESCO-Conventie2003,deklemtoonbinnenhetICE-beleidalgemeenzeerexplicietopdebetrokkenheidvandeerfgoedgemeenschappen.Zoisookdekeuzevoorhetalofnietbenoemenvaneentraditie,gewoonteofgebruikalsimmaterieelcultureelerfgoeddeverantwoordelijkheidvandegemeenschap,groepenvanbetrokkenindividuenzelf.Zezijndebelangrijksteencentraleactorenbijhetidentificeren,inventariserenenborgenvanhetimmaterieelcultureelerfgoed.Tevenswordtgevraagdbinnendegemeenschapconsensusnatestreveninhetbenoemenenherkennenvanimmaterieelcultureelerfgoed.DeinstrumentendiedeVlaamseGemeenschapinstellingbrengtvoorhetinventariserenvanimmaterieelerfgoed,moetendezebottom-upbenaderingmogelijkmaken.In2008riepdeVlaamseOverheidde‘InventarisVlaanderenvoorImmaterieelCultureelErfgoed’inhetleven.ReedsbijdestartvandeInventarisVlaanderenwerdgeopteerdvooreenreglementmetcriteriadiezeerdichtbijdebenaderingvandeUnescoRepresentatieveLijst(artikel16)aanleunenenvertrekkenvanuitbovengesteldeuitgangspunten.ZomoetdevoordrachtbeantwoordenaandedefinitievanICE;ermoetconsensuszijnbinnendecultureel-erfgoedgemeenschap;endegemeenschapdientaantetonenzichactiefintezettenvoorhetborgenvanheterfgoed.AanvullendwordtervanuithetVlaamsecultureel-erfgoedbeleideenbijkomendbeleidsaccentgelegdmetdevoorwaardevanbegeleidingdooreengesubsidieerdecultureel-erfgoedorganisatie.Bijdestartin2008werddeaanvraagschriftelijkingediend.Sinds2013dientdeinhoudelijkeaanvraagtegebeurenviadedatabankvanwww.immaterieelerfgoed.be.EenexpertencommissieImmaterieelCultureelErfgoedbuigtzichjaarlijksensinds2013zesmaandelijksoverdeingediendeaanvragen.DeexpertencommissieformuleertdaaropeenadviesaandeministervanCultuur,waaropdezedeeindbeslissingvoorhetaldannietweerhoudenvaneenaanvraagneemt.BijopnameopdeInventarisVlaanderenwordtvandegemeenschapverwachtjaarlijkseenrapporteringintedienenoverdegenomenborgingsacties.Ookdezegebeurdeinitieelschriftelijk,maarsinds2013digitaalviadedatabankvanimmaterieelerfgoed.be

1.2 Het digitaal platform www.immaterieelerfgoed.be Innavolgingvandevisienotauit2010werdvanuitdeVlaamseoverheidin2012eendigitaalmediumopgezetvoorhetinventariserenvanimmaterieelerfgoedinVlaanderen,debetrokkenactorenenvooralborgingsmaatregelen:hetdigitaalplatformimmaterieelerfgoed.be.Tapispleinnam,alsexpertisecentrumvoorerfgoedparticipatieenfocusopImmaterieelCultureelErfgoed(ICE),deopdrachtaanvandeVlaamseOverheidomdezenieuwedatabankenwebsitevoorICEtemodereren.VanbijdestartsteldedetoenmaligministervancultuurJokeSchauvliegehetkaderendedoelstellingenvoorditplatformscherp.DeVlaamseoverheidinitieerdeimmaterieelerfgoed.bemetoogopeenglobaleenuniformeaanpakvoorhetinventariserenendocumenterenvanimmaterieelerfgoedinheelVlaanderen.DetoolwerdverwachtbijtedragenaaneenverbredingvandeInventarisVlaanderenenhetborgenvanICE.AlskapstokgreepdeministerookhiervoornaardeUnesco-Conventie2003:participatievandegemeenschappenbijdeinventarisatie,hetborgenvanheterfgoedendeuitbouwvaneennetwerkstondenvoorop.Voortapispleinvzwbetekendedezeopdrachteenuitdagingvanformaatdiewegraagaangrepen.IndeeersteplaatsomwillevanhetparticipatieveopzetvanhetICH-beleidinhetalgemeenenhetdigitaleplatforminhetbijzonder.Eenkansookomopvlakvanbeeldvorming,dezorgvoorimmaterieelerfgoed,endeuitbouwvan

8

eenlerendendelendnetwerkeenverschiltemaken.Bovendienpionierswerkopinternationaalterrein,wantwww.immaterieelerfgoed.bewasbijdeeersteopgezettedatabankeninhetkadervandeUnesco2003Conventie.Naastenkelevoorbeeldenenexperimentenino.a.Brazilië1,Canada2,Portugal3,Schotland4(viawikiformule)waserinternationaalnogweinigervaringopgebouwdinhoedeConventiezichkonvertaleninhetdigitaalparticipatiefinventariserenvanICE.

Een databank en website voor ICE in Vlaanderen Centraalinwww.immaterieelerfgoed.bestaandeinventarisatieendocumentatievanICE(WAT),debetrokkenpersonenenorganisaties–vangemeenschappentotprofessioneleerfgoedactoren-(WIE),endeborgingsacties(HOE).DezeinfowordtverzameldineenCollectiveAccessdatabank.Deinvoerindedatabankwordtverzameld,geschreveneningevoerddooreenofmeerderepersonenuitdeerfgoedgemeenschap(diehiervooreenpersoonlijkeloginaanvragen).Viainvulveldenwordthengevraagdnaaro.a.eenbeschrijvingvanhetelementimmaterieelerfgoed–vanuitdeactuelepraktijkennietvanuiteenhistorischperspectief-,linkenmet‘ICE-domeinen’,socio-culturelebetekenis…Daarnaastwordternaareenbeschrijvingvanhunorganisatieen/ofpersonengevraagdennaarhuneffectieveborgingspraktijk.Welkeactiesondernemenzeophetvlakvandocumentatie,onderzoek,sensibiliseringenoverdracht?Welkeactiesplannenzeopbasisvanvastgesteldenoden?Deinventarisatiewordtzogekoppeldaaneenbewustwordingsprocesvandegemeenschapvoorhunerfgoedpraktijk,enditwordtzelfsalsvoorwaardegesteldbijdeinventarisatie.Ookprofessioneleorganisatieskunnenhunborgingsactiesinvoeren.Doordezeverschillendeaspectenteinventariserenenonlineraadpleegbaartemaken,stimuleertimmaterieelerfgoed.bedeuitwisselingvanervaringeninteractieinhetbredenetwerkvanprofessionalsenerfgoedgemeenschappen.In2013werdineenvolgendestapookdeofficiëleInventarisVlaanderenvoorImmaterieelCultureelErfgoedgeïntegreerdbinnenwww.immaterieelerfgoed.be(cfr.boven).Ominaanmerkingtekomenvoorerkenning(doordeministervanCultuur)opdeInventaris,diendevoortaandeaanvragendegemeenschapeersttezijnaangemeldindedatabank,enerhetelement,gemeenschapenborgingspraktijktebeschrijven.Tevensgebeurtdejaarlijkserapporteringviadedatabank.DeintegratievandeInventariswerdgeïnitieerdvanuithetVlaamsbeleidenlooptparallelmetdenadrukdie,gestoeldopdevisienotavan2010,doorheendejarensteedsmeerkwamteliggenophetborgenendepraktijkdaarrond.Denadrukopdeborgingspraktijkenen–maatregelendringtdoorbinnendeondersteuningdieprofessionaleerfgoedwerkersbiedenaanerfgoedgemeenschappen,maardusookinhetdigitaalplatformenbinnendebeoordelingvanaanvragenvoordeInventarisVlaanderenvanuitdeCommissieImmaterieelCultureelErfgoed.Indepraktijkzagenwebijvoorbeelddatgemeenschappendieeenaanvraagindienen,meerenmeerwerdenverwachtinzekeremateeenambassadeursroloptenemenopvlakvanborgingenhunervaringtedelenmetanderegemeenschappen.Doordeintegratieinwww.immaterieelerfgoed.bemaaktedezetoolhunactiesenborgingsprocesalvastdigitaalraadpleegbaar.Hetdigitaalplatformwww.immaterieelerfgoed.bebouwdeinmiddelsvijfjaarwerkinguit.Tijdvooreenstatusquovandeinvoerenwerking.WaarstaanweophetvlakvanhetinventariserenvanimmaterieelcultureelerfgoedinVlaanderen?Watleertdeinvoeronsoverditinstrumentenwaarzienwekansenvoorverbetering?Dekwantitatieveenkwalitatieveanalysevandehuidigeinvoer,metinbegripvandeInventarisVlaanderen,brengtongetwijfeldrelevante(cijfer)gegevensinbeeld,diemogelijksonzeervaringenenvaststellingenindepraktijkzullenbevestigeneneenbasiskunnenvormenvoordetoekomstigewerking.

1http://portal.iphan.gov.br2http://www.mun.ca/ich/inventory/;http://www.ethnologie.chaire.ulaval.ca/3http://www.matrizpci.dgpc.pt

2http://www.mun.ca/ich/inventory/;http://www.ethnologie.chaire.ulaval.ca/3http://www.matrizpci.dgpc.pt4http://www.ichscotland.org(before:www.ichscotlandwiki.org

9

1.3 De campagne #ikschrijfgeschiedenis HetbeeldvanICEdatgaandeweginbottom-upinventarisatiegroeidedeeerstejarenvanhetdigitaalplatform,bleekindepraktijknietautomatischeenspiegelvandelevendige(super)diversiteitaancultureletraditiesenpraktijkeninonzesamenleving:vanoudenjong,vanhierenginder,vandestadenderandstad,enallehybrideenmeervoudigemengvormendieerbijzijngaanhoren.HetimmaterieelcultureelerfgoeddatinVlaanderenleeft,iszondertwijfelveelruimerendiverserdanwatviadebestaandeinstrumenten,deInventarisVlaanderen,enhetdigitaalplatformwww.immaterieelerfgoed.be,voor2016bottom-upgeïnventariseerdwerd.Maarwatnietvanzelfkomt,kanjenatuurlijkeenhandjehelpenvanuitprofessioneleerfgoedwerkingalszogenaamdemakelaar.Opeigeninitiatiefengestoeldopdepraktijkervaringwildetapispleinvzwin2015methetdigitaalplatformexperimenterenronddeuitdagingen.Wezettendaartoei.s.m.hetICE-trekkersnetwerk‘ikschrijfgeschiedenis’,eengrootschaligepublieksactieronddedoelstellingvanhetdiversifiërenenactualiserenvanimmaterieelerfgoedinVlaanderen.#ikschrijfgeschiedenisvestigtdeaandachtopderijkdomendiversiteitvandelevendetradities,(praktijk)kennisengebruikenenwileenactueel,levendigendiversbeeldgevenvandeveelheidaanimmaterieelerfgoedinVlaanderen.Deactievertrektvanuiteenindividuelebenadering(de‘ik’):zezetmensenindekijkerdieinVlaanderenmethartenzieltraditiesentechniekenverderzetten,voorenachterdeschermen,opwelkemanierdanook,enspreekthenaanophuntrots.Methunacties,kleineengrotedingen,draagtelkhunsteentjebijtothetverderzettenvanimmaterieelerfgoed.#ikschrijfgeschiedenisgaatervanuitdatimmaterieelerfgoedweliniederslevenzitenroeptiedereenopeenfotooffilmpjeintezenden.Datkanviaeeneenvoudiginvulformulieropwww.ikschrijfgeschiedenis.beofviasocialemediamet#ikschrijfgeschiedenis.Zoweldedigitalehandeling,alsdegehanteerdetaalgebruikindepublieksactiewerdbewustmeerlaagdrempeliggehouden.Daarnaastgingenweookactiefoppadommensenaantesprekenrondhunerfgoedenwerdi.f.v.decommunicatiesamengewerktmetactoreninenbuitendeerfgoedsector.

10

2. RESULTATEN EN ANALYSE

Inditoverdeelgevenweeenoverzichtvanderesultatenenanalysevandeverzameldedatam.b.t.deInventarisVlaanderenvoorImmaterieelCultureelErfgoed,www.immaterieelerfgoed.beendecampagne#ikschrijfgeschiedenis.

2.1 Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed

Aantal aanvragen

Resultaten

Weerhouden71%

Nietweerhouden29%

AanvragenvoordeInventarisVlaanderenICE(2008-2016)

73

110

12

77

73

53

30

20

20

0 2 4 6 8 10 12

weerhoudennietweerhouden

weerhoudennietweerhouden

weerhoudennietweerhouden

weerhoudennietweerhouden

weerhoudennietweerhouden

weerhoudennietweerhouden

weerhoudennietweerhouden

weerhoudennietweerhouden

weerhoudennietweerhouden

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

AanvragenvoordeInventarisVlaanderen(2008-2016)

11

Analyse Tussen2008en2016werdenbijhetdepartmentCJMintotaal65aanvrageningediendvoordeInventarisVlaanderenvoorImmaterieelCultureelErfgoed.Vandezeaanvragenwerden45elementen(71.43%)weerhoudenenopgenomenopdeInventarisVlaanderen.18aanvragen(29%)werdennietweerhouden.Watopvaltisdaterdelaatstedriejaar(2014-2016)opmerkelijkminderaanvragenvoordeInventarisVlaandereningediendwerden,diewelallenweerhoudenwerden.Dedalingvanaanvragendelaatstedriejaarisvermoedelijkvooreengrootdeelterugteleidennaardenadrukdiesteedsmeerkwamteliggenophetborgingsprocesenheterfgoedbewustzijnbijdeerfgoedgemeenschappen(cfr.1.2).Enerzijdsvertraagdeditdeprocessendietoeleidennaareenaanvraag,anderzijdsraaktensommigegemeenschappenontmoetigddoordeplanlastvaneenaanvraagenjaarlijkserapportering.Deingediendeaanvragenwerdenwelallenweerhouden,enwerdenduswelkwaliteitsvolgeachtdoordecommissieendeminister.

Verdeling over de ICE-domeinen

Resultaten

verdelingoverICE-domeinen

Percentage Aantal

Domein3 62,22% 28

Domein3-4-5 6,67% 3Domein5 4,44% 2

Domein2-3 4,44% 2

Domein3-6 4,44% 2Domein1 2,22% 1

Domein4 2,22% 1Domein3-4 2,22% 1

Domein3-5 2,22% 1

Domein4-5 2,22% 1Domein5-6 2,22% 1

Domein1-3-4-5 2,22% 1Domein1-2-3-4-5 2,22% 1

Totaal 100,00% 45

12

Analyse BijdeaanvraagvooreenopnameopdeInventarisVlaanderenwordtaandeerfgoedgemeenschappengevraagdbijwelk(e)domein(en)hunerfgoedthematischaansluit.Wanneerwehettotaalbeeldbekijken,valthierbijopdatbijna2/3vandeopgenomenelementen(28elementen,afgerond62%)hunerfgoedlouterlinkenaandomein3.Drieelementengeveneencombinatieopvandomein3-4-5(afgerond7%).Voordomein5,combinatiedomein2-3encombinatiedomein3-6,geventelkenstweeelementenaanthematischaansluitingtezien(elkafgerond5%).DeanderedomeinenencombinatiesblijkenopdeInventarisVlaanderenveelmindervertegenwoordigd.Zohebbenzoweldomein1alsdomein4individueelalsdomeinslechtseenlinkmet1element.Domein4komtwelnogineenaantalcombinatiesvoorenheeftintotaalzoeenthematischelinkmetachtelementen,domein1metdrie.Opvallendistotslotdatgeenenkelopgenomenelementaangeeftloutermetdomein2eenthematischelinktehebben.

2%

62%

2%

5%

5%

2% 2%5%

2%2%

7%

2% 2%

VerdelingoverICE-domeinen

Domein1Domein3Domein4Domein5Domein2-3Domein3-4Domein3-5Domein3-6Domein4-5Domein5-6Domein3-4-5Domein1-3-4-5Domein1-2-3-4-5

13

2.2 Het digitaal platform www.immaterieelerfgoed.be Hetdigitaalplatformwww.immaterieelerfgoed.bekento.b.v.deinvoerdriegrotepijlers:WAT(elementenICE),WIE(betrokkenorganisatiesenpersonen)enHOE(borgingsacties).DeanalysevandezepijlersbezorgtonsrelevanteinformatieoverdeerfgoedpraktijkinVlaanderentussen2012en2016.

WAT

Verdeling inzendingen over de ICE-domeinen

Resultaten

WieeenICE-elementindedatabankinvoert,duidthierbijaanbijwelk(e)ICE-domein(en)ditvolgenshem/haarthematischaansluitingvindt:

• Domein1:oralepraktijken• Domein2:podiumkunsten• Domein3:socialepraktijken• Domein4:natuurenuniversum• Domein5:ambachten

Deoptie‘andere’wordtinditrapportmeegenomenalsDomein6.Ditleverdevolgenderesultatenop:

26

14

1815

3

26

12

3 31

0

5

10

15

20

25

30

2012 2013 2014 2015 2016

Aantalingevoerdeelementen

Totaalaantalelementen(76)

Waarvaninventariselementen(45)

Domein11,32%

Domein25,26%

Domein363,16%Domein4

1,32%

Domein59,21%

Domein6:andere1,32%

Combinaoes18,42%

Verdelingperdomein(vereenvoudigd)

14

Bijeenuitsplitsingvanhetonderdeel‘Combinaties’entoevoegingbijdeabsolutedomeincijfers,bekomenwevolgendetotalenperdomein:

• Hetaantalingevoerdeelementenwaarbijdomein1voorkomt:(1+uitcombi’s:2) ->3vande76hebbeneenlinkmetdomein1,of3.95%

• Hetaantalingevoerdeelementenwaarbijdomein2voorkomt:(4+uitcombi’s:4)->8vande76hebbeneenlinkmetdomein2,of10.53%

• Hetaantalingevoerdeelementenwaarbijdomein3voorkomt:(48+uitcombi’s:12)->60vande76hebbeneenlinkmetdomein3,of78.95%

• Hetaantalingevoerdeelementenwaarbijdomein4voorkomt:(1+uitcombi’s:8)->9vande76hebbeneenlinkmetdomein4,of11.84%

• Hetaantalingevoerdeelementenwaarbijdomein5voorkomt:(7+uitcombi’s:9)->16vande76hebbeneenlinkmetdomein5,of21.05%

• Hetaantalingevoerdeelementenwaarbijdomein6voorkomt:(1+uitcombi’s:0)->1vande76heeftlinkmetdomein6,of1,32%

Analyse Tussen2012en2016werdener76verschillendeICE-elementeningevoerdopimmaterieelerfgoed.be.45elementenhiervan(=59,21%)zijnICE-elementendieopgenomenzijnopdeInventarisVlaanderen.Hetjaar2012kendeinvergelijkingmetdedaaropvolgendejareneenzeerhooginvoercijfer.Ditisechtertewijtenaandeopstartvanhetdigitaalplatformdatjaar,waarbijeenoproepgedaanwerdnaardegemeenschappenwaarvanhetelementreedsopgenomenwasopdeInventarisVlaanderen,omditookaantemeldenopwww.immaterieelerfgoed.be.Opvallendistevensdatdeinvoerdeeerstetweejarenvrijconstantwas,maar2016eensterkedalingkentmetslechtsvieraangemeldeelementen(waarvandrieinhettekenvaneenaanvraagvoordeInventarisVlaanderen).Ookhierkandetoenemendenadrukopborgingenhetduurzaamtraagprocesronderfgoedbewustzijnaandeoorzaakliggen.Uitdeanalyseblijkt,netalsbijdeInventarisVlaanderen,eengroteaanwezigheidvanelementenmeteenlinkmetdomein3,namelijkbijna4/5vandeingevoerdeelementen(78,95%).ProcentueelgezienligtditaantallagerdanbijdeInventarisVlaanderen.Opimmaterieelerfgoed.bekomendeanderedomeinm.a.w.verhoudingsgewijsreedsietsmeerinbeeld.Eenvijfdegeeftaanaansluitingtevindenmetdomein5,gevolgddooreengelijkwaardigevertegenwoordigingvandomein2en4(elkong.1/10e).Letwel,dezeverdelingisgebaseerdophettotaaloverzicht,metinbegripdusvandecombinaties.Elementendieenkelonderdomein2ofonderdomein4vallen,blijkennogveelminderaangemeld.

Geografische spreiding

Resultaten Webaseerdenonsvoordelocalisatievande76elementenopdepostcodesdiealdannietals‘geografischereferentie’toegevoegdwerdenbijdeelementenindedatabank.Waardezeontbrakenwerdindematevanhetmogelijkeenlocalisatietoegevoegddoordemoderatievanwww.immaterieelerfgoed.beo.b.v.denaamvanhetelement(vb.CarnavalinAalst)ofdebeschrijving.

15

VervolgensmaaktenweeenindelingvandelokaleICE-elementen(=47)o.b.v.degeografischeentiteitwaarzebeoefendworden:eengeheleprovincie,regio,stad,gemeenteofdeelgemeente.5WanneererbijeenICE-elementmeerdanéénpostcodewerdingegevendoordeinvoerders,werdditmeermaalsmeegeteld.

ICE-elementeninsteden:onderverdelingnaarinwonersaantallen

Groottevandesteden Percentage Aantal

tot20.000inwoners 6,45% 220.000-30.000inwoners 22,58% 7

30.000-40.000inwoners 29,03% 940.000-50.000inwoners 9,68% 3

5Indelingnaargeografischeentiteito.b.v.https://www.vlaanderen.be/nl/gemeenten-en-provincies/overzicht

Bovenlokaal/Vlaanderen38,16%

ProvincieOost-

Vlaanderen17,11%

ProvincieWest-Vlaanderen15,79%

ProvincieAntwerpen14,47%

ProvincieLimburg7,89%

ProvincieVlaamseBrabant6,58%

Geografischespreidingperprovincie

Stad54,39%

Gemeente19,30%

Deelgemeente21,05%

Provincie1,75%

Regio3,51%

SpreidinglokaleelementenpergeografischeenQteit

16

50.000-60.000inwoners(bestaatniet) 0,00% 0

60.000-70.000inwoners 3,23% 170.000-80.000inwoners 6,45% 2

80.000-90.000inwoners 6,45% 2>100.000inwoners 16,13% 5

Totaal 100,00% 31

ICE-domeingelinktaangeografischeentiteiten:

Deelgemeente

Gemeente

Stad Regio

Meerdere(Wasereuzen

&hanenzetten)

Bovenlokaal

Vermeldingvanstadindienmeer

dan75.000inwoners

D1(N=1) 100,00%

D2N=4

75,00% 25,00%

2*Antwerpen,Gent

D3N=48

16,67% 6,25% 43,75%

2,08%

2,08% 29,17%

2*Mechelen,Hasselt,Leuven,Brugge,incombi:Sint-Niklaas

D4N=1 100,00%

D5N=7

28,57% 71,43%

D6N=1

100,00%

Combi’sN=14

21,43% 14,29%

14,29% 7,14% 42,86%

Analyse 38.16%vandeingevoerdeelementen(=29)zijnpraktijkendieverspreidoverVlaanderenbeoefendworden(=bovenlokaal).ElementenuitdeprovinciesOost-Vlaanderen,West-VlaanderenenAntwerpenrepresenterenelkca.éénzesdevandeingevoerdeICE-elementen;deprovinciesLimburgenVlaams-Brabantrespectievelijk7.89%en6.58%. WelezeninderesultatendatdemeesteICE-elementendiemomenteelinbeeldkomenopwww.immaterieelerfgoed.beineenstedelijkecontextvoorkomenenminderingemeentelijkecontext.Wanneerwekijkennaardeinwonersaantallenuitdezesteden,blijkthethoofdzakelijktegaanoverkleineresteden,meteeninwonersaantallagerdan100.000(83.87%).Slechts5elementenkomenvoorinstedenmeteeninwonersaantalhogerdan100.000(m.n.deprovinciehoofdsteden:Leuven,Brugge,Gent,Antwerpen).Quageografischespreidingvandedomeinenishetvermeldenswaardigdatvoornamelijkdebelevingvandomein3instedelijkecontextreedsgedocumenteerdwerdindedatabankvanwww.immaterieelerfgoed.be.Deelementenmetlinkennaardomein5,deambachtelijketechnieken,wordenvoornamelijkopbovenlokalewijzeaangemeldenblijkeno.b.v.dezegegevensminderlokaalverankerd.

17

Trefwoorden

Resultaten Het digitaal platform biedt invoerders demogelijkheid 1 ofmeerdere trefwoorden te kiezen uit een voorafsamengesteldelijst.Daarnaastkunnenzeookvrijetrefwoordeningevenofkiezenomgeentrefwoord(en)aanteduiden.

Analyse Detrefwoorden‘feest’,‘sociaalgebruik’,‘processie’en‘stoet’,zijndemeestfrequentaangevinktetrefwoordenuitdevastetrefwoordenlijstindedatabank.Dezeresultatenbevestigenbovenstaandeanalyses,namelijkdegroteaanwezigheidvanelemententhematischgerelateerdaandomein3.Theaterendans(domein2)blijkenuitzonderlijkweinigvantoepassinggeweestbijdemomenteelgeinventariseerdeelementen.Muziekblijktmeervantoepassing.

Trefwoorduitkeuzeopties AantalkeeropgegevenFeest 24Sociaalgebruik 24processie 16Stoet 15amb.techniek 13Viering 13Muziek 12Ambacht 8Vertoning 8Religieuserfgoed 6Instrumentaal 5Vocaal 5Voeding 5carnaval 4Markt 4Spel 4Sport 4Verhaal 4Drank 2Taal 2Theater 2Dans 1

Trefwoorduitkeuzeopties Aantalkeeropgegeven

18

WIE

Actortype

Resultaten 129actorenbeschrevenzichindedatabankalsorganisatieofpersoonmeteenbetrokkenheidbijimmaterieelerfgoed,waaronder113organisatiesen16personen.

Wemaakteneveneenseentypologischonderscheidtussenprofessioneleactorenenerzijdsenniet-professioneleactoren(vrijwilligers)anderzijds.Elkesubcategoriedeeldenweverderopin:

- Professioneel:professioneelERF(organisatiegesubsidieerdvanuithetcultureelerfgoeddecreet)/professioneelNIETERF(professioneleorganisatie,nietgesubsideerddoorhetcultureelerfgoeddecreet)

- Niet-professioneel(vrijwilligers):eenpersoonofeenvereniging

PROFESSIONELEACTOREN

Landelijk Lokaal Percentage Aantal Percentage Aantal Percentage Aantal

GesubsideerdvanuithetCE-decreet

Erfgoedcel 33,33% 12 0,00% 0 70,59% 12

Museum 22,22% 8 21,05% 4 23,53% 4

88%

12%

OrganisaQes&personen

Organisaoes

Personen

72

34

410 9

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2012 2013 2014 2015 2016

Jaarvanaanmeldenopimmaterieelerfgoed.be

19

Expertisecentrum 19,44% 7 36,84% 7 0,00% 0

Persoon 11,11% 4 15,79% 3 5,88% 1

Archief 8,33% 3 15,79% 3 0,00% 0

Organisatievolkscultuur 2,78% 1 5,26% 1 0,00% 0

Steunpunt 2,78% 1 5,26% 1 0,00% 0

Totaal 100,00% 36 100,00% 19 100,00% 17

NietgesubsidieerdvanuithetCE-decreet

Lokaalbestuur 36,67% 11 0,00% 0 52,38% 11

Persoon 16,67% 5 22,22% 2 14,29% 3

Vereniging 13,33% 4 33,33% 3 4,76% 1

Museum 6,67% 2 0,00% 0 9,52% 2Socio-cultureleorganisatie 6,67% 2 11,11% 1 4,76% 1

Archief 3,33% 1 11,11% 1 0,00% 0

Erfgoedcel 3,33% 1 0,00% 0 4,76% 1

Onderzoeksinstelling 3,33% 1 11,11% 1 0,00% 0

Profit 3,33% 1 0,00% 0 4,76% 1

Welzijnsorganisatie 3,33% 1 0,00% 0 4,76% 1

Actortypeonbekend 3,33% 1 11,11% 1 0,00% 0

Totaal 100,00% 30 100,00% 9 100,00% 21Waarvanerfgoedspelers 5 0

NIET-PROFESSIONELEACTOREN:VRIJWILLIGERS

Vereniging 88,71% 55 88,46% 23 88,89% 32

Persoon 11,29% 7 11,54% 3 11,11% 4

Totaal 100,00% 62 100,00% 26 100,00% 36

Professioneleniet-

gesubsidieerdeactoren23%

Professionelegesubsidieerde

actoren28%

Niet-Professionele

actoren48%

Andere1%

Typeactoren

20

Analyse 129 actoren voerden info over hun organisatie of persoon in op het digitaal platform en geven zo aanbetrokken te zijn bij immaterieel erfgoed. Binnen deze invoer zienwe een grootte vertegenwoordiging vanorganisaties (113) t.o.v. een klein aantal personen die zich ook individueel als betrokken actor beschreven(slechts16=12,4%).Binnendetypologischeonderverdelingvandezeactorenkunnenwe51%totdeprofessioneleactorenrekenen,en48%totdegroepniet-professioneleactoren:

• Professioneel: Bij de 36 (professionele) organisaties, gesubsidieerd vanuit het CE-decreet zijnvoornamelijkdeexpertisecentrareedsgoedvertegenwoordigd.Vandeerfgoedcellenisietsmeerdandehelftvandeerfgoedcellenaanwezigopwww.immaterieelerfgoed.be.Zowelbijdeerfgoedcellen,archievenalsmuseazienwenogveelgroeipotentieel.BinnendegroepprofessioneleactorendienietdoorhetCE-decreetgesubsidieerdworden,blijkendelokalebesturensterktstvertegenwoordigd(m.n.11).Ookhierzienwenogveelgroeipotentieel.

• Niet-professioneel:Binnendegroepvandevrijwilligerszienweopnieuwhetgroteverschilinaanwezigheidtussendeverenigingen(organisaties)enpersonen.Algemeenzienweeengrootteaanwezigheidvanverenigingen.Vrijwilligerszienblijkbaareengroottedrempelinzichindividueelalsactorbeschrijven.

Totslotzienwedelaatstedriejareneendalingindeaanmeldingen.Voornamelijkbijdeerfgoedcellen,archieven,museaenniet-professioneleactoren,individueelenvoororganisaties,zienwenogeengrootgroeipotentieel.Verderesensibiliseringdaarrondisduidelijkaandeorde.

21

HOE

Indeling acties volgens borgingscategorieën

Resultaten

Intotaalwerdenreeds360borgingspagina’saangemaaktindedatabankvanimmaterieelerfgoed.be.Opelkepaginawerdenechtermeestalmeerdereactiesbeschreven.Derichtlijnvoorhetgebruikvandepaginabeperktdepagina’sperelementperborgingscategorienamelijktot2.Groteconclusiesvallenuitonderstaandegegevensdusnietafteleiden,wantdezegevengeenabsolutecijfersoverhetaantalborgingsacties.

Analyse 36.94%vandeborgingspagina’sbevattenacties rondcommunicatie/sensibilisering,22.78%rondoverdracht.20%vandepagina’shebbenbetrekkingopidentificatie/documentatie,15%oponderzoek.Aanzienlijkminderborgingsactieszijnprogramma’s(2.78%)ofdraaienrondherlanceren(2.5%).

Borgingsacties gerelateerd aan elementen opgenomen op de Inventaris Vlaanderen

Resultaten

Communicaoe/sensibilisering

36,94%

Overdracht22,78%

Idenoficaoe/documentaoe

20,00%

Onderzoek15,00%

Programma2,78%

Herlanceren2,50%

BorgingsacQes:verdelingpersoortacQe

303

57

050100150200250300350

Gerelateerdaaninventariselementen

Nietgerelateerdaaninventariselementen

BorgingsacQesopwww.immaterieelerfgoed.be

22

Analyse 84%vandeborgingspagina’sindedatabankzijnactiesinhetkadervandeborgingvaneenelementopgenomenopdeInventarisVlaanderenvoorImmaterieelCultureelErfgoed.Wekunnenhieruitbesluitendatweinigerfgoedgemeenschappenzichtotnutoeaangesprokenvoelenominformatieoverhunborgingsactiestedocumenterenindedatabank,tenzijinhetkadervanaanaanvraagofrapportering.

Ondersteuning gemeenschappen InVlaanderenkunnenICE-gemeenschappenmethodischeondersteuningbijdeborgingvanhunerfgoedkrijgenvanprofessioneleerfgoedactoren.Onderondersteuningverstaanweo.a.opvolging,samenwerking,aanbrengenvaninspiratiee.a.Dezeondersteuningkunnendegemeenschappenindedatabankaangevendooreenlinkteleggennaardebewusteorganisatie(s).Deanalysevandezelinkengeeftonsduseenindicatievandematevanondersteuningbijerfgoedzorgendeerfgoedwerkingvanprofessioneleactorenopvlakvanimmaterieelerfgoed.Wiezetbinnendewerkingreedsinopondersteuningvangemeenschappenenzetzelfinitiatievenrondimmaterieelerfgoedopendeeltdeze?Mitsdezenuancedatdeanalysezichenkelbaseertopdegegevensingevoerdindedatabankvoorimmaterieelerfgoed.Indepraktijkligtdeondersteuningenhetaantalinitiatievenuiteraardhogerdanuitonderstaandeanalysesnaarbovenkomt.Maar,hetfeitdatdezenietzichtbaarzijn,zegtweerietsoverdematewaarinactorenactiefinformatieinvoerenindedatabank.

Resultaten • Bij321vande360borgingsacties/pagina’sisersprakevanondersteuningdooréénofmeerdere

actorenuithetprofessioneleerfgoedveld.Bij39borgingsactiesdiewerdeningevoerdblijkterdusgeensprakevanondersteuning.33vandezeactieswerdeningevoerddoorprofessioneleerfgoedactoren.

• ZeventienerfgoedcellenbiedenondersteuningaanminstenséénICE-gemeenschapwaarvaneenborgingsactiegedocumenteerdisindedatabank.Zebiedenindividueelondersteuning,ofinsamenwerkingmetéénofmeerdereexpertisecentrauithetICE-trekkersnetwerk.

• BinnenhetICE-trekkersnetwerkblijktLECAhetmeestactieftezijninhetbiedenvanondersteuningaangemeenschappen(31elementen),gevolgddoorCAG(9elementen)enETWIE(5elementen).ResonantenHetFirmamentondersteunenelk2elementen.

• Slechts5museagevenviadedatabankreedsaanondersteuningtebiedenaanICE-gemeenschappen.

Analyse

89%vandeborgingspagina’sindedatabankvoorimmaterieelerfgoedbevattenactiesgeïnitieerddoorICE-gemeenschappenenondersteunddooreenprofessioneleerfgoedorganisatie.Voornamelijkdeexpertisecentranemendeondersteuningvandegemeenschappenop,gevolgddoordeerfgoedcellen,vaakineensamenwerking.Degrotevertegenwoordigingvanelementenmeteenthematischelinkmetdomein3endaarbijhorendeborgingsactiesblijktookuitdeondersteuningcijfers(cfr.LECA).

DeinitiatievenvandeprofessionaleICE-actorenbinnenhunwerkingkomenindedatabanknogeenstukminderinbeeld.Slechts9%vandeactieszijndergelijkeinitiatieven.

23

2.3 De campagne #ikschrijfgeschiedenis

Sindsdecember2015enin2016liepdecampagne#ikschrijfgeschiedenisvanhetdigitaalplatformimmaterieelerfgoed.be.Decampagneriepindividuenenorganisatiesoptraditiesentechniekendiezijlevendwillenhoudenindekijkertezetten.Op1jaartijdwerdenzo550inzendingenvanimmaterieelerfgoedverzameld.

Verdeling inzendingen over de ICE-domeinen OminzichttekrijgenindeverdelingvandeinzendingenoverdeverschillendeICE-domeinen,werddoordemoderatorvanimmaterieelerfgoed.beéénthematischmeestrelevantdomeintoegekendaanelkeinzending.Ditgebeurdevanuitheteigeninzicht,deopgebouwdeervaringenexpertise,enwerddusnietbottom-upgevraagdaandeindividuen.Devolgenderesultatengevenm.a.w.eenbasisinzichtoverdeverdeling,maarwerdennietdoordebetrokkenindividuenbevestigd,duszijnniet100%zeker.

Resultaten VerdelingoverICE-domeinen

Domein Percentage Aantal

Domein1 2,55% 14Domein2 11,27% 62

Domein3 26,00% 143Domein4 18,91% 104

Domein5 27,09% 149

Andere 7,64% 42Combinaties 6,55% 36Totaal 100,00% 550

Analyse Meerdandehelftvandeinzendingensluitenthematischaanbijdomein5endomein3(respectievelijk27%en26%).Ietsminderdaneenvijfdevandeinzendingenvindenaansluitingbijdomein4(m.n.18.91%).

3%

11%

26%

19%

27%

8% 6%

VerdelingoverdeICE-domeinen

Domein1

Domein2

Domein3

Domein4

Domein5

Domein6

Combinaoes

24

Type invoerder Webekekenookvoor#ikschrijfgeschiedenishettotaalaantalinvoerders,detypeinvoerderenopdelingperICE-domein.Wemaaktenhierbijdeopsplitsingtusseninzendingenopindividuelebasiseninzendingendoorpersonengelinktaan/vanuiteenorganisatie.

Resultaten

Typeinvoerder

Domein Percentage Aantal Persoon# Organisatie# Persoon% Organisatie%D1 2,55% 14 10 4 71,43% 28,57%D2 11,27% 62 23 39 37,10% 62,90%D3 26,00% 143 37 106 25,87% 74,13%D4 18,91% 104 29 75 27,88% 72,12%D5 27,09% 149 24 125 16,11% 83,89%D6 7,64% 42 20 22 47,62% 52,38%Combi 6,55% 36 16 20 44,44% 55,56%Totaal 100,00% 550 159 391

Persoon Organisatie

28,91% 71,09%

Persoon28,91%

Organisaoe71,09%

Typeinvoerder

Persoon

Organisaoe

25

Analyse

Erwerdenintotaal159inzendingenvoor#ikschrijfgeschiedenisaangebrachtdoorpersonen,waarvan109unieke(nl.privépersonenenambassadeurs).De391organisatie-inzendingenwerdendoor119uniekeorganisatiesaangebracht,waarbijhetcampagneteamalséénactorgerekendwerd.Ditgeefteentotaleonderverdelingvan71.09%inzendingendoorpersonengelinktaan/vanuitorganisaties,en28,91%doorindividuen.

Vooralledomeinen,behalvevoordomein1,zienweophettotaalaantalinzendingeneenoverwegendaantalinzendingenvanuitorganisaties.Voornamelijkbijdomein5,ICEdatmeervanuitindividuelebasisbeleefdwordt,isditopvallendtenoemen.

Deverdelingoverdedomeinenheenblijktbinnen#ikschrijfgeschiedenismeerinevenwichtzijn.Ditwasuiteraardhetopzetenwerdextragestimuleerdvanuitdecommunicatieendoorconcreteactiesalsdetraditiespotters(ziehieronder).Decijfersgevenechteraandatdezepro-actieveaanpakvruchtenafwerpt,wilmeneendiversICEinbeeldkrijgen.

Traditiespotters

Resultaten Traditiespotterswarenvrijwilligersvantapispleinvzwdieopdiverseevenementenenlocatiesbewustopzoekgingennaarnieuweinzendingen.DeinzendingenzijnderesultatenvanzogenaamdePIJL-actiesdoortraditiespotters(http://www.immaterieelerfgoed.be/Detail/hoe/923).

Traditiespotters:verdelinginzendingenoverdeICE-domeinen Percentage Aantal

Domein1 0,00% 0

Domein2 15,71% 11Domein3 10,00% 7

Domein4 28,57% 20

Domein5 38,57% 27Domein6 7,14% 5

Totaal 100,00% 70

71,43%

37,10%

25,87%

27,88%

16,11%

47,62%

44,44%

28,57%

62,90%

74,13%

72,12%

83,89%

52,38%

55,56%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00%

D1

D2

D3

D4

D5

D6

Combi

TypeinvoerderperICE-domein

Organisaoe%

Persoon%

26

Analyse Erwerdvoornamelijkinitiatiefgenomenomaanwezigtezijnopevenementenenlocatiesdielinkenhaddenmetdomeinentwee,vierenvijf-domeinendieinitieelminderinbeeldkwamenopimmaterieelerfgoed.be.Ditresulteertdanookineenhogeraantalinzendingenvoordezedomeinentijdensdezeacties.Dezebewusteactieshebbenuiteraardookeeninvloedophettotaalaantalinzendingenendeverhoudingendaarbinnentussendevertegenwoordigingvandeverschillendedomeinen(zieboven).

27

3. Vaststellingen Hetdigitaalplatformwww.immaterieelerfgoed.bedatin2012ontwikkeldwerd,wasverhooptomeentooltewordendieaanverdereverbredingvandeinventariseringzoukunnenbijdragenvanuitzijndigitalebottom-upbenadering.Navijfjaarwerking(2012-2016)moetenweopbasisvandeverzameldedataevenwelevaluerendatditopzetnietafdoendeingevuldis.

Opvlakvanhetinventariserenvanimmaterieelerfgoedkunnenweuitditrapportverschillendezakenafleiden.Hetbeeldvanimmaterieelerfgoeddatmetdehuidigebottom-upinventarisatiegroeit(binnendeInventarisVlaanderenenwww.immaterieelerfgoed.be),blijktnietautomatischeenspiegeltebiedenvandelevendige(super)diversiteitaancultureletraditiesenpraktijkeninonzesamenleving:vanoudenjong,vanhierenginder,vandestadenderandstad,enallehybrideenmeervoudigemengvormendieerbijzijngaanhoren.Devaststellingenbevestigenwatweindeactueleerfgoedwerkingdoorheendejarenervaarden.HetimmaterieelcultureelerfgoeddatinVlaanderenleeft,iszondertwijfelveelruimerendiverserdanwatviadebestaandeinstrumentengeïnventariseerdwordt.Dedrempelomzichaantemeldenenzichteidentificerenalsimmaterieelcultureelerfgoedblijktindepraktijknog(te)groot.Hetverlagenvandecommunicatieveentechnischedrempelenpro-actieveaanpakmet#ikschrijfgeschiedenisblekeneenstapindegoederichting,maarnognietvoldoendealsantwoordopdeuitdagingen.OokdeprocesmatigedieptewerkingvanhetICE-beleid,metnadrukopborgingenerfgoedbewustzijn,blijktimmerseenvertragendeimpacttehebbenopdeinventarisatievanimmaterieelerfgoed,zowelbinnenimmaterieelerfgoed.bealsm.b.t.deInventarisVlaanderen.Meeringrijpendebeleidsmatigeenbreedgedragenproactieveinitiatievenlijkendusaandeordeomhetprocesvaninventarisatieteverbredenendiversifiëren.(zieookartikelNeyrinck,J&Janssens,E.InventoryingICHinFlanders;de‘Werkingsanalyse’)

Watbetrefthetinventariserenvanborgingsmaatregelenbesluitenwedatdeinitiatievenvancultureel-erfgoedorganisatiestotnutoeteweiniggedocumenteerdworden.Ookpraktijkenvangemeenschappendiegeenaanvraagwensenintedienenkomenmoeilijkinbeeld.Dedatabankenwebsitedienenhiermeeropvoorzientezijn,maarmisschienvindendezeactorenookmoeilijkdewegofzienzedemeerwaardeernietvanin?Verderebevragingensensibiliseringdaarrondlijktaangewezen.