Inventarisatie bovenbouw modulen Nieuwe Scheikunde ( 494 KB )
Transcript of Inventarisatie bovenbouw modulen Nieuwe Scheikunde ( 494 KB )
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv 2009
Berekeningen Koolstofchemie Zouten Structuren/ Eigenschappen
Midden 3e klas
Licht/ groen mogelijkheden met biologieLicht/ geel ,, met natuurkundeRood ,, de zaakvakken /economieBlauwe rand ,, NLT + code module
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
1
2 Ecoreizen BV De reis, hoe en wat? Kringlopen/ ecologische voetdrukNaamgeving koolstofchemieRekenen met eenheid mol, molaire massa en molair volume
11. NobelprijsAtoombouw// model: elektronen, neutronen, protonen
4 Wat hebben planten nodig?indelen stoffen: metalen, zouten, moleculaire stoffen d.m.v. geleiding, smeltpunten en hard- en brosheid introductie ionen met elektroforeseFormules zouten, zoutoplosingenNeerslagreacties Vriespuntdaling/ osmotische drukRekenen aan oplossingen Deficiëntie-onderzoek aan plantenElement-analyse aan as19. Groene brandstof /
bioethanolbasis koolstofchemieatoombinding en energie, alkohol uit ....hydrolyse zetmeel, enzymen, gist
14 Biobrandstoffenbasis koolstofchemieenergie(dichtheid), atoombindingzonne-energie, fotosynthese, biomassa, zetmeel afbreken, glucose v109
3 Eco-reizen BV 2 De brandstofAtoombinding, covalentieVervolg koolstofchemie t/m estersEnergie-effecten van verbrandingsreacties, berekeningenChemische energie, bindingen breken en vormen
7. Formulemodule “ontwikkelen van wetenschap” (TUE)regelmaat bij reacties, volumewet van Gay Lussac, vriespuntsdaling, kwantitatief en kwantitatief elementbehoud, chemische formules, mol, molmassa en massaverhouding in reactievergelijking
15 Op groene vakantieKoolstofkringloop, Daltonformules, mol, molmassa, Avogadro, molair volume
12. Onbreekbare bekers structuren en eigenschappen, materiaalkunde(metalen, gips, cement/beton kunststof, keramiek, composiet) sinterenelasticiteit, sterkte, resistentie, geleidbaarheidproductietechnieken
1 Wat een kunst...nieuwe materialen: sterk, dicht en licht/ slurpers/ brandwerende luiersstructuren en eigenschappenrelaties tussen sterkte,
6. Gif om op te vreten chemische reactie, niet-ontleedbare stof/verbinding, regelmaat bij reacties, massabehoud, elementkringloop, elementenanalyse, periodiek systeem, elementbehoud, kwalitatief: kommaformules,radio-activiteit, isotopenC-14-methode
8. Koolstof module(s) (TUE)Isomerie, nomenclatuur, verband strucuur/eigenschappen additie, substitutie, (activerings)energie, alkanen, alkenen, alkynen, halogeenkoolwaterstoffen, alcoholen, ethersH-brug kwalititeit van energiecarbonzuren, aminen, aminozuren, esters, amidencondensatie- en hydrolysereactiepoly(ether, -ester, -amide, -sacharide) , eiwit, koolhydraat, vet(zuur) enzym ((bio)katalysator), niet-aflopende reactie, DNA
13 ParfumAlkanen, alkenen, alkynen, (oxidatie van) alkanolen, alkaanzuren, aminen, halogeen verbindingen, aldehyden, ketonen, ethers esters, fenolen
20. Modellen voor bindingen Bohr,electronenparen. Lewis-structurenmoleculaire stoffen: van der Waals, dipolen, H-bruggen, Ionaire stoffen, valenties, kleuren van ionen
22. Nanocoatingsatoommodellen, hydrofoob, hydrofiel,molekuulmodulen, Krachten in en tussen molekulenreflectie, licht(breking)
23.Smart materialsPolymeren,thermoharders, -plastenstroomgeleiding polymerenadditieπ elektronen, aangeslagen toestand
5 GroeienIonen, zouten, neerslagreacties, ionen uit oplossingen halen, aantonen ionen o.a. Fe3+ met ijklijnbindend vermogen van bodem
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas eind 4/ 5HV 2009Energie/ Electrochemie Koolstofchemie Evenwichten/ Zuren/ basen Structuren/ Eigenschappen
Licht/ groen mogelijkheden met biologieLicht/ geel ,, met natuurkundeRood ,, de zaakvakken /economieBlauwe rand ,, NLT + code module
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
2
33. Denken in oplossingen “ontwikkelen van wetenschap " (TUE)geleidend vermogen van oplossingen; reacties in oplossingen, overmaat, hypothese reagentia (= ionstoffen)zuur, pH, oplos-, indamp- en neerslagreactieselementkringloop
5 Groeien9 Scooter 2008 cq. van de 21e eeuwReactiesnelheid redoxreacties/ Ielektrolyse/ Brandstofcel en batterij / Metalen en metaaleigenschappen/ Legering/ Corrosie/ Roesten /Bescherming tegen corrosiePolymerisatie: additie- en polymerisatiereacties/Bindingen: atoombinding. Vanderwaalsbinding, metaalbinding en ionbindingFotospectrometrie (colorimetrie): ijklijn, metingen en eenvoudige berekeningenMolariteit v112
10. Elektrochemie "ontwikkelen van wetenschap"(TUE) 1A en 1B reacties op afstand, oxidator, reductor, redoxreacties, halfreacties,ladingoverdracht per mol: elektrovalentieoplos, indamp- en neerslagslagreactiescorpusculair model bij elektrische lading en stoffenelektrolyse; evenwichten, kwaliteit van energie
16 AntibioticaAlkanolen, Alkaanzuren, Aminen, Aminozuren, eiwitten, peptidebindingenmicroorganismen, enzymenreactiesnelheid,industrie
17 Spuiten en slikkenpH, (zwakke) zuren basen,(verdelings) evenwichten, Evenwichtsconstanten,Buffers, Polymeren
v101/ v10718. Zonne-energie, eeuwig maar moeilijkRedox, batterijen, brandstofcellen, zonnecellen, transport en opslag (electrische) energie v109
21. Groene ChemieAtoomeconomieEnergiebalansenProceschemie v117
27. Kunstmest en de industrie Berekeningen aan een ijkreeksChemisch rekenen, De stikstofcyclus:pH-berekeningen, De spectrofotometerVerdunnen, Zouten
24. Intelligente wasmiddelenBiotechnologie Ontwerpstrategie Industriële spin off Duurzaamheidsanalyse Integraal ketenbeheer
36. Chloorindustrie in UgandaRedox, electrolyse, polymerisatietitreren
35. Chemische wapensExplosieven, giftige stoffenchemische wapens, kernwapensbiologische wapens
25 Energie om mee te nemen oxidator, reductor, redoxreactiebrandstofcel, oxidatiegetal, aanzuren, inwendig verbranden , standaardlectrodepotentiaal, batterij, chemische en elektrische energie
26. Chemie en bewegenNieuwe materialen, energieproductie in het lichaam, sportdranken, glucose, etc., sportvoeding, voedingssupplementen, anti-oxidanten, koolhydraten, vetten
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 6V 2009
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
3
28 Het geheim van mossellijmreactiesnelheid 1e en 2e ordeCrosslinks in polymerenWet van Lambert BeerUV-spectraVergelijking van NernstRekenen aan redoxpotentiaal
29. Moderne biotechnologie, van cel tot fabriekScheidings- en zuiveringstechnologie ProcestechnologieProcessen optimaliseren BiotechnologieChemische processen in het levenNieuw:Stofstromen (fluxen) in levende organismen in steady state processen Metabole routes gekoppeld aan Gibbsenergie (Gibbsenergie zit ook in de kolenvergasser) Koppeling genexpressie en stofstromen (fluxen)
31 Chemie van de mond /chemie van het leven IIBuffers (hoofddoel)polyadditiereacties (mechanisme van initiatie, propagatie, terminatie)(polycondensatiereacties)Enzymactiviteit te beïnvloeden door pH, zout, suikerStereochemie, structuur en binding
30 Chemie van het leven Ieiwitten, koolhydraten, vettenzetmeel en glycogeen: glucose essentiële aminozuren essentiële vetzuren;verzadigde en onverzadigde vetzuren verzeping
32 ZoetstoffenH-brugVanderwaals binding(Polaire) atoombindingIonbindingPeptidebindingAlkanenAlkoholenCarbonzurenAminesAminozuren
34 KolenvergasserIn ontwikkeling
Overzicht modulen Leerjaar 4, 5 en 6
Titel 1 Wat een kunst...nieuwe materialen: sterk, dicht en licht/ slurpers/ brandwerende luierskorte beschrijving Leerlingen gaan als materiaaldeskundige een nieuw materiaal kiezen voor kunstvoorwerpen. Ze bouwen
materiaalkundige kennis hiervoor opBenodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
3e klas stof4ong. 10 lesuren
Concepten/ inhoud relaties tussen structuren en eigenschappenrelaties tussen sterkte, dichtheid en massaontwerpen van gebruiksvoorwerpen
Leeractiviteiten/ didactiek
Opgedeeld in 4 fasen:1. Kijken naar voorwerpen vanuit een materiaalkundige wereld.2. verschillende typen kunstvoorwerpen verzamelen, een nadere studie.3. Op weg naar slimme ontwerpen: de balans opmakenEen ‘diepere kijk’: korrelig, vezels, glad, ruw?Over technieken om te maken en productieprocessenOok mechanische eigenschappen onderzoekenArgumenten verzamelen: op een slimme manier structuren veranderen en eigenschappen beïnvloeden4. Structuren ordenen – eigenschappen verklaren
Praktische/ organisatie aspecten
Planning aan te passen en in te vullen aan de hand van sterke didactische invulling
Afstemming andere vakken
Kleine stap naar natuurkunde (sterkte/ krachten)
Bijzonderheden Leerlingen trachtten in macro, meso en micro denken
Contacten Marijn Meijer, Astrid [email protected]; [email protected] 030-2534015 (Marijn Meijer) Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
4
Titel 2 Ecoreizen BV De reis, hoe en wat?korte beschrijving Leerlingen simuleren een (groene)reis over de wereld, bepalen het verbruik aan brandstoffen daarbij en rekenen de
ontstane hoeveelheden CO2 uitBenodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Derde klas stof4 Havo (aanpassen voor 4v)0ng. 14 lessen
Concepten/ inhoud KringlopenNaamgeving koolstofchemieRekenen met eenheid mol, molaire massa en molair volume
Leeractiviteiten/ didactiek
Practica over gassenDidactiek vrij in te vullen
Praktische/ organisatie aspecten
Verdeeld in Leerlingentekst, Bronnen, Activiteiten, Studeeraanwijzingen en Docentenhandleiding
Afstemming andere vakken
beperkt misschien kleintje naar aardrijkskunde (reis over de wereld)
Bijzonderheden Apart aandacht voor lesverloop(?), folders maken, samenwerken, werkbespreking, werkplan maken, gebruik logboek en presenterenVoorbeeldtoets aanwezig
Contacten Jan van [email protected] 030-2523945Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
5
Titel 3 Eco-reizen BV 2 De brandstofkorte beschrijving Vervolg op de eerste Eco-reizen maar nu richting "duurzame" brandstoffen, alcohol en biodiesel
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Eco-reizen 14 havo (aanpassen voor 4V)ong 12 lessen
Concepten/ inhoud Atoombinding, covalentieVervolg koolstofchemie t/m estersEnergie-effecten van verbrandingsreacties, berekeningenChemische energie, bindingen breken en vormen
Leeractiviteiten/ didactiek
Verdeeld in Leerlingentekst, Bronnen, Activiteiten, Studeeraanwijzingen en DocentenhandleidingDidactiek vrij in te vullen
Praktische/ organisatie aspecten
Practica alcohol (gist, suiker), bioethanol en biodiesel maken
Afstemming andere vakken
Biologie (deels overlap leerstof: enzymen, vergisting)
Bijzonderheden Apart aandacht voor lesverloop, folders maken, samenwerken, werkbespreking, werkplan maken, gebruik logboek en presenteren. Triple P principe (People, planet, profit)Voorbeeldtoets aanwezigNa deze twee ECO-reis BV modules is er een zogenaamde brugmodule geheten Een brug over duurzaamheid. Deze kunt u vinden in:
Contacten Jan van [email protected] 030-2523945Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
6
Titel 4 Wat hebben planten nodig?korte beschrijving De module begint met een groeiproef: welke elementen heeft de plant nodig om te gedijen? Ook wordt plante-as
geanalyseerd; de resultaten van de beide methoden worden vergeleken.Van de ontwikkeling van concepten (chemische inhoud) is hier de ionentheorie aan de orde. Met behulp van een geheel nieuwe leerlingenproef over elektroforese wordt de splitsing van elektrolyten in oplossing zichtbaar gemaakt. Ook het bestaan van samengestelde ionen wordt experimenteelafgeleid.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Derde klas stof414 lessen
Concepten/ inhoud indelen stoffen: metalen, zouten, moleculaire stoffen d.m.v. geleiding, smeltpunten en hard- en brosheidFormules zouten, zoutoplossingen, etcNeerslagreacties Vriespuntdaling/ osmotische drukRekenen aan oplossingen
Leeractiviteiten/ didactiek
De ontwikkeling van vaardigheden krijgt gestalte door practicum, oefeningen in redeneren en het opzetten van schema's.
Praktische/ organisatie aspecten
Oefening over rekenen aan zouten is ingebed in de toepassing van meststoffen in de landbouw. De tegenstelling tussen bioboeren en kunstmeststrooiers komt aan de orde zonder standpuntbepaling.
Afstemming andere vakken
Duidelijke lijnen naar biologie (plantkunde)
Bijzonderheden Deze module is ontwikkeld met als overkoepelend thema Milieu en energievoorziening. Na "Groene brandstof" komt een module over het kweken van voedsel en biomassa. Op die manier wordt de contextlijn voortgezet.Deze module is opgenomen in Win toets
Contacten Frans Arnold, ILS, Radboud [email protected] 038-4669396Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
7
Titel 5 Groeienkorte beschrijving Ze maken kennis met mineralen (zouten), verkennen het dilemma van de landbouw en diverse aspecten hieromheen
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
3e klas stof/ atoombouwbegin klas 410 tot 16 lessen
Concepten/ inhoud Ionen, zouten, neerslagreacties, ionen uit oplossingen halen, aantonen ionen o.a. Fe3+ met ijklijnbindend vermogen van bodem
Leeractiviteiten/ didactiek
Naast de diverse reacties met zouten komt ook de literatuur aan bod door onderzoek naar gewasbeschermings en bestrijdingsmiddelen
Praktische/ organisatie aspecten
Veel practica waardoor goed in groepen of met een carrousel gewerkt kan worden
Afstemming andere vakken
Duidelijk lijn naar biologie waarbinnen parallel plantkunde zou kunnen worden behandeld
Bijzonderheden Opgebouwd uit diverse taken, sterke maatschappelijke relevantie Er is een zeer uitgebreide versie gemaakt en gebruikt door o.a Erasmus AlmeloMarti Kwaks [email protected]
Contacten Auteurs zijn: Willy Reinalda, Freerik Los en Bregje Maas.Contactpersoon: Jan [email protected] 050-3634365Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
8
Titel 6. Gif om op te vreten (TUE)korte beschrijving Aan de hand van de volgende contexten: rioolwaterzuivering,(spijs)vertering, atmosfeer, broeikaseffect, ozonlaag,
ontwikkeling van wetenschap: elementbehoud kringlopen, biomassa, wetenschappelijk onderzoek, klimaat(onderzoek), ouderdomsbepaling
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Basis 3e klas/ begin klas 4/ 3 aparte modulen totaal 11 eenheden/ 12 lessen
Concepten/ inhoud chemische reactie, niet-ontleedbare stof/verbinding, regelmaat bij reacties, massabehoud, elementkringloop, elementenanalyse, periodiek systeem, elementbehoud, kwalitatief: kommaformules, hypothese, verifiëren, falsifiëren
Leeractiviteiten/ didactiek
Strakke didactiek met apart leeractiviteiten in de klas en thuis Concentratie op: Vakmethoden :-rekenvaardigheid, -ontwerpen van een experiment, -tabellenboekCommuniceren en reflectie
Praktische/ organisatie aspecten
simpele handleidingen,
Afstemming andere vakken
Korte lijn naar biologie (spijsvertering en biomassa)
Bijzonderheden Index met trefwoorden aanwezig
Contacten Frans Arnold [email protected] 038-4669396Module te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
9
Titel 7. Formulemodule “ontwikkelen van wetenschap” (TUE)korte beschrijving Chemische formules worden afgeleid vanuit wetenschappelijke context: zelfde komma-formule voor
verschillende stoffenBenodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Gif-module (nr. 6) / begin klas 4/7 eenheden/ 8 lessen
Concepten/ inhoud regelmaat bij reacties, volumewet van Gay Lussac, vriespuntsdaling, kwantitatief elementbehoud, chemische formules, mol, molmassa en massaverhouding in reactievergelijking
Leeractiviteiten/ didactiek
Strakke didactiek met apart leeractiviteiten in de klas en thuis Concentratie op: Vakmethoden:-blokschema’s hanterenReflectie:-argumenten wegen
Praktische/ organisatie aspecten
simpele handleidingen, korte samenvatting aanwezig4vwo aspecten als verdieping
Afstemming andere vakken
Nihil
Bijzonderheden apart taalgebruik: bijv. kommaformule, elementmassa, litermassa, etc.Index met trefwoorden aanwezig
Contacten Frans [email protected] 038-4669396Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
10
Titel 8. Koolstof module(s) (TUE)korte beschrijving In 3 modules. 2 zijn de basis. Aan de hand van de volgende contexten: broeikaseffect; fossiele brandstoffen, historie,
biomassa, C-kringloop, energie(voorziening), kwaliteit van energie, Crutzen, ozonlaag, CFK , ontwikkelen van wetenschap: zelfde chemische formule voor verschillende stoffenspijsvertering, DNA, gif om op te vreten
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Gif en formulemodules (6 en 7)midden klas 416 eenheden/ 18 lessen
Concepten/ inhoud In deel 1 en 2: additie, substitutie, (activerings)energie, ordenen: alkanen, alkenen, alkynen, halogeenkoolwaterstoffenreactiemogelijkheden in formules: structuurformules, ordenen: alcoholen, ethersH-brugkwaliteit van energieDeel 3: reactiemogelijkheden in structuurformules: carbonzuren, aminen, aminozuren, esters, amidencondensatie- en hydrolysereactiepoly(ether, -ester, -amide, -sacharide) , eiwit, koolhydraat, vet(zuur) enzym ((bio)katalysator)niet-aflopende reactieDNA
Leeractiviteiten/ didactiek
Strakke didactiek met apart leeractiviteiten in de klas en thuis
Praktische/ organisatie aspecten
Simpele handleidingen
Afstemming andere vakken
Duidelijke lijnen naar biologie met name deel 3 (spijsvertering, DNA)
Bijzonderheden Index met trefwoorden aanwezig
Contacten Frans [email protected] 038-4669396Module te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
11
Titel 9 Scooter 2008 cq. van de 21e eeuwkorte beschrijving Een 3-tal onderzoekteams concentreren zich op resp. de verbrandingsmotor, de elektrische scooter en de carrosserie/
het chassis. Samen ontwerpen ze een futuristische scooterBenodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Reactievergelijkingen;Ionentheorie; Molverhouding (en relatie reactievergelijking) en berekeningenEenvoudige naamgeving organische chemie4Hong. 9 lessen (minimaal 7 lessen)
Concepten/ inhoud Duurzaamheid/ Duurzame energiebronnen (zon, wind, water, bio-brandstoffen)Reactiesnelheid (factoren,die invloed hebben Katalysator Reagens (kalkwater en wit kopersulfaat).Explosie en explosiegrenzenInleiding redoxreacties / Inleiding elektrolyse/ Brandstofcel en batterij / accu als bronnen van elektrische energieBroeikaseffect en CO2 Verzuring en NOx
Metalen en metaaleigenschappen/ Legering/ Corrosie/ Roesten /Bescherming tegen corrosiePolymerisatie: additie- en polymerisatiereacties/ Plastics en eigenschappenBindingen: atoombinding. Vanderwaalsbinding, metaalbinding en ionbindingFotospectrometrie (colorimetrie): ijklijn, metingen en eenvoudige berekeningenMolariteit
Leeractiviteiten/ didactiek
Accent licht op begeleiden van het proces. Alle leerlingen krijgen de basisconcepten mee; per onderzoeksteam zijn er specifieke concepten die niet iedereen hoeft te kennen/beheersen en toepassen.
Praktische/ organisatie aspecten
De klas wordt in teams van 3 a 4 leerlingen verdeeld. Een 3-tal teams vormt een advies/ontwerpgroep
Afstemming andere vakken
Sterke lijnen naar natuurkunde (kinematica, sterkte, elektriciteit, licht) en een korte naar biologie (broeikas, verzuring)
Bijzonderheden gebruik van ontwerpcyclus; er zijn 2 versies: versie van Juleke van Rhijn en Jan van Rossum en de versie die gemaakt is onder eindredactie van Frans Arnold; de versie van Juleke van Rhijn en Jan van Rossum is inhoudelijke en didactisch diepgaander.
Contacten Jan van Rossum, Juleke van Rhijn en Frans Arnold (eind red.)[email protected] 030-2523945Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
12
Titel 10. Elektrochemie "ontwikkelen van wetenschap"(TUE) 1A en 1Bkorte beschrijving Aan de hand van de volgende contextenopwekking van elektriciteit in cellen en batterijen corpusculaire theorieën
brandstofcel, oplaadbaarheid/ duurzaamheid, energievoorziening, Nobelprijs, zonnecellenBenodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Modules 6 t/m 9 (TUE)/klas 5/12 eenheden/ 16 lessen
Concepten/ inhoud 1 A: reacties op afstand, oxidator, reductor, redoxreacties, halfreacties, ladingbehoud(zoeken naar) regelmaat generalisatie, reproduceerbaarheidladingoverdracht per mol: elektrovalentieoplos, indamp- en neerslagslagreacties1 B: corpusculair model bij elektrische lading en stoffenelektrolyse; evenwichten, kwaliteit van energie
Leeractiviteiten/ didactiek
Strakke didactiek met apart leeractiviteiten in de klas en thuis
Praktische/ organisatie aspecten
Simpele handleidingen, geen lijstjes voor TOA's
Afstemming andere vakken
Sterke lijn met natuurkunde (kernfysica, massaspectrometrie, andere soorten spectrometrie, halfgeleiders)
Bijzonderheden Index van trefwoorden aanwezig
Contacten Frans [email protected] 038-4669396Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
13
Titel 11. Nobelprijskorte beschrijving Via een aantal wetenschappers uit het verleden wordt de ontwikkeling van het atoommodel.
Leerlingen moeten een pleidooi houden voor een gekozen wetenschapper om hem/ haar voor een Nobelprijs in aanmerking te laten komen
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
3e klas stof/klas 4/ kan ook heel goed aan het eind van klas 4afhankelijk diepgang 5 of 10 lessen
Concepten/ inhoud Atoommodel: elektronen, neutronen, protonenLeeractiviteiten/ didactiek
In duidelijke fasen ingedeeld: introductie/planning; verwerking; verdieping
Praktische/ organisatie aspecten
Veel opzoekwerk op internet of via boeken
Afstemming andere vakken
Korte lijn naar natuurkunde met name via de wetenschappers (elektriciteitsleer) Richting Nederlands voor betoog
Bijzonderheden geen practicaEr zijn meerdere versies van deze module o.a. een noordelijke via www.examenexperiment.nl bij de bonte leerlijn
Contacten Laurens Houben, Coen Klein Douwel; Frans [email protected]; [email protected]; [email protected] 038-4669396Module te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
14
Titel 12. Onbreekbare bekerskorte beschrijving Leerlingen krijgen van eigen school opdracht een onbreekbare beker of mosterdpotje te ontwerpen
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
3e klas stofstart klas 4ong. 8 lessen
Concepten/ inhoud structuren en eigenschappen, materiaalkunde(metalen, gips, cement/beton kunststof, keramiek, composiet) sinterenelasticiteit, sterkte, resistentie, geleidbaarheidproductietechnieken
Leeractiviteiten/ didactiek
Ontwerpen
Praktische/ organisatie aspecten
Sterk gestructureerd, activiteiten, experimenten en opdrachten Veel werkbesprekingen
Afstemming andere vakken
Lijnen naar natuurkunde (sterkte, geleidbaarheid)
Bijzonderheden Niet alleen op micro en macro niveau beschouwing maar ook meso niveau introductie
Contacten Marijn Meijer, Astrid Bulte, Albert [email protected]; [email protected] (Marijn Meijer)Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
15
Titel 13 Parfumkorte beschrijving Na kennismaken met (de chemie) van geuren worden geurstoffen door stoomdestillatie geïsoleerd en gesynthetiseerd,
introductie organische chemie Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Basis koolstofchemie, namen alkanen, isomeren, structuurformulesatoomtheorie Dalton, reactievergelijkingenstart klas 4hv12 a 13 lessen
Concepten/ inhoud Alkanen, alkenen, , (oxidatie van) alkanolen, aantonen primair alcohol, alkeenalkaanzuren, ,aldehyden, ketonen, ethers, synthese van esters,eventueel rekenen met veresteringen, naamgeving organische chemie
Leeractiviteiten/ didactiek
Practica en theorie wisselen elkaar af.Veel zelf initiatief van leerlingen
Praktische/ organisatie aspecten
Er wordt gebruik gemaakt van kenniskaarten (niet volledig)Aanwijzingen voor samenwerkend leren en werkbesprekingen zijn in studiewijzer opgenomen
Afstemming andere vakken
Kort lijntje naar biologie (geuren, smaken, zintuigen)
Bijzonderheden Opgebouwd volgens de viervlakschemie (Groningen)
Contacten Jan Apotheker, [email protected] 050-3634365Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
16
Titel 14 Biobrandstoffenkorte beschrijving Na waterstofgas als alternatief voor olie bekeken te hebben worden verbrandingsreacties en de energie hieruit
bestudeerd. Ook zonne-energie, fotosynthese en biomassaBenodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Derde klas stofbegin/ middag klas 4 havo/8 lessen
Concepten/ inhoud basis koolstofchemieenergie(dichtheid), atoombindingzonne-energie, fotosynthese, biomassa, zetmeel afbreken, glucose
Leeractiviteiten/ didactiek
Het geheel is in 5 taken en een 4 tal practica verdeeld
Praktische/ organisatie aspecten
Afwisselend en zelf door leerlingen en docent in te vullen
Afstemming andere vakken
beperkt richting biologie (biomassa en fotosynthese)
Bijzonderheden Wordt verwezen naar module " op groene vakantie"
Contacten Laurens [email protected] (Maaswaalcollege)Module te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
17
Titel 15 Op groene vakantiekorte beschrijving Leerlingen plannen een reis door Europa met allerlei vervoersmiddelen, waarna formules worden afgeleid en allerlei
berekeningen volgenBenodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Derde klas stof/start/ midden klas 4ong. 8 lessen
Concepten/ inhoud Koolstofkringloop, Daltonformules, intro met porties, mol, molmassa,Avogadro, gassen, dichtheid, molair volume
Leeractiviteiten/ didactiek
Afwisseling van taken en practica
Praktische/ organisatie aspecten
Er is een begrippenlijst opgenomen
Afstemming andere vakken
beetje biologie (koolstofkringloop)
Bijzonderheden Geen
Contacten De eerste versie van op groen vakantie is van Remco Schoot Uiterkamp. Frans Arnold en Laurens Houbenhebben volgens mij m.b.v. deze versie nieuwe herziene versies gemaakt (met ook een andere titel, zie 14)[email protected] te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
18
Titel 16 Antibioticakorte beschrijving Na een intro over de ontdekking van antibiotica wordt de werking, de peptidebinding en enzymen als theorie
aangeboden. Daarnaast wordt een antibioticum gesynthetiseerd en een speurtocht naar enzymen als eigen onderzoek. Dit laatste geeft verdiepingsmogelijkheden
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Basis koolstofchemie, rekenen in de scheikunde (massa, chemische hoeveelheid, volume), structuren en diverse soorten bindingenklas 510 à 11 lessen
Concepten/ inhoud Alkanolen, Alkaanzuren, Aminen, Aminozuren, eiwitten, peptidebindingenmicro-organismen, enzymenreactiesnelheid, industrieEsters Energiediagrammen (incl. invloed katalysator)Synthetische Biologie Organische synthese
Leeractiviteiten/ didactiek
Sterk geleide opzet met veel ruimte voor docenten en leerlingen om naar interesse van gebaande wegen af te wijken Onderzoeksvaardigheden Eigen onderzoek
Praktische/ organisatie aspecten
Kenniskaarten worden gebruikt
Afstemming andere vakken
Sterke lijnen naar biologie (werking medicijnen en enzymen)
Bijzonderheden Zeer goede en uitgebreide TOA- en docentenhandleiding
Contacten Arne Mast, Pauline Sloet tot Everlo, Maureen Velzeboer, Hans Vogelzang, Remko [email protected] (C3 Pauline Sloet)Module te vinden op http://www.scheikundeinbedrijf.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
19
Titel 17 Spuiten en slikkenkorte beschrijving De volgende probleemstelling staat centraal:
Hoe bereikt een medicijn, in zijn werkbare vorm en in de juiste hoeveelheid de juiste plekoriëntatie op medicijnontwikkeling, van ziektebeeld tot medicament; probleemstelling;casus A: Slikken van een tablet. Komt het medicijn ongeschonden door de maag?casus B: Gecoate tabletten, van de maag naar de darm;casus C: Injecteren in het bloed;casus D: Modelleren: dosis en frequentie;casus E: De nieuwste ontwikkelingen; matrixmedicijnen.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Domein B Stoffen, structuur en binding, Domein C Koolstofchemie, Domein D Biochemie,Domein E Kenmerken van reacties5V/A, B enD passen goed in klas 4v, onderdeel C en eventueel E kunnen beter in 5V/Voor A, B en D ongeveer 12 lessen, C kost ook 6 lessen
Concepten/ inhoud pH, (zwakke) zuren basen,(verdelings) evenwichten, evenwichtsconstanten,buffers, polymeren
Leeractiviteiten/ didactiek
Als stagiair bij een farmaceutische R&D afdeling gaan leerlingen in groepjes aan de slag met de gestelde probleemstelling. Hierbij verwerven leerlingen chemische concepten, zetten ze een onderzoek op en voeren ze dit uit, Daarnaast gebruiken ze modellen om te voorspellen en leren ze de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van toediening van medicijnen. Het lesmateriaal bestaat uit materiaal met activiteiten voor de leerlingen en een intern dossier met additionele chemische informatie.
Praktische/ organisatie aspecten
Opgedeeld in activiteiten
Afstemming andere vakken
Sterke lijn naar biologie (medicijnen, fysiologie)
Bijzonderheden De module bevat enkele experimenten (ontwikkeld door de TU/e) o.a. modelleren met Powersim.Contacten Marijn Meijer, Veronique van de Reijt, Miek Scheffers
[email protected] ; [email protected] 030-2534015Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
20
Titel 18. Zonne-energie, eeuwig maar moeilijkkorte beschrijving Taak 1 Een verkenning
Taak 2 Energie voor transport en: transport van energie.Taak 3 Schone energie die je mee kunt nemenTaak 4 Batterijen snappenTaak 5 Slim gebruik van brandstof II, brandstofcellen
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Ionentheorieelektrolyse van waterenergie: soorten, kwaliteitelektriciteit: geleiding v.d.tweede soort(?), potentiaalverschil, elektronen, elektrode5hv/10 lessen(?)
Concepten/ inhoud Redox, batterijen, brandstofcellen, zonnecellen, transport en opslag (electrische) energie, corrosie metalenLeeractiviteiten/ didactiek
Verdeeld in een 5-tal taken waarbij uit bronnen moet worden geput, experimenten moeten worden gedaan
Praktische/ organisatie aspecten
Zie boven
Afstemming andere vakken
Natuurkunde( electriciteit, zonnecel, kernenergie)
Bijzonderheden Context Scooter van de 21e eeuw
Contacten Lourens Houben, Frans [email protected]; [email protected] 024-6487120 (Maaswaalcollege)Module te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
21
Titel 19. Groene brandstof / bioethanolkorte beschrijving Taak 1 Denk over "Het einde van het olietijdperk?"
Taak 2 Bestudeer verbrandingsreactiesTaak 3 Energie uit verbrandingsreactiesTaak 4 Alternatieve brandstoffenTaak 5 Ethanol uit maïsTaak 6 Intermezzo: EnzymenTaak 7 Kijk achter de schermenTaak 8 Naar bruikbare brandstof
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Derde klas stof/4hv/8 lessen(?)
Concepten/ inhoud basis koolstofchemieatoombinding en energie, alcohol uit diverse bronnenhydrolyse zetmeel, enzymen, gist
Leeractiviteiten/ didactiek
Vanuit een 8-tal taken worden practica uitgevoerd en bronnen geraadpleegd
Praktische/ organisatie aspecten
De leerlingen gaan in deze module aan de slag met de productie van ethanol uit maïs. Daarbij wordt onder andere aandacht besteed aan de maatschappelijke discussie bij dit onderwerp, enzymen en eiwitten die bij deze omzettingen een rol spelen en het productieproces zelf.
Afstemming andere vakken
Korte lijnen naar biologie: (zetmeel ontsluiten, enzymen)
Bijzonderheden onduidelijk of ene module uit andere is voortgekomen
Contacten Laurens [email protected] (Maaswaalcollege)Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
22
Titel 20. Modellen voor bindingenkorte beschrijving Niet een "echte" context, maar vrijwel uitsluitend theorie met experimentbevestiging en bronnen op de achtergrond
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Intro bindingen/4hv/6 lessen
Concepten/ inhoud Bohr, electronenparen.moleculaire stoffen: van der Waals, dipolen, H-bruggen, Ionaire stoffen, valenties, kleuren van ionenLewis, octetregel
Leeractiviteiten/ didactiek
Zie beschrijving
Praktische/ organisatie aspecten
Een 8-tal paragrafen over bindingen met practica zoals soort zoekt soort, oliezuur op water, verdampingssnelheid van vloeistoffen en waardoor drijft een punaise
Afstemming andere vakken
nihil
Bijzonderheden geen
Contacten Laurens Houben, Frans [email protected] ; [email protected] (Maaswaalcollege)Module te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
23
Titel 21. Groene Chemiekorte beschrijving Introductie
Eindopdracht 3 thema’s (hoofdstukken) incl. kenniskaarten:
1. Atoomeconomie2. Energiebalans3. Proceschemie
Contextvraag:Wat betekent groene chemie bij de keuze van een productiemethode? Welke aspecten zijn dan van belang en hoe weeg je die tegen elkaar af?
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Basis 4e klas stof/5hv ?10 lessen
Concepten/ inhoud Exotherm, endotherm, vormingswarmte,AtoomeconomieEnergiebalansen/ blokschema's/ reactorenProceschemie
Leeractiviteiten/ didactiek
Casussen gekoppeld aan de eindopdracht: Binnen een straal van 10 km van jullie leefomgeving wordt een chemische fabriek, die een bepaald product gaat vervaardigen, gepland. Het product kan via twee syntheses/productieroutes bereid worden. Bekijk het proces door de ogen van een “groen” chemicus aan de hand van de twaalf principes van de groene chemie en geef een advies t.a.v. de keuze van de productieroute(verder zie beschrijving boven
Praktische/ organisatie aspecten
Zie beschrijving
Afstemming andere vakken
Economie (productiemethoden)
Bijzonderheden Kanjerkaarten over Ionische vloeistoffen (UvA) en LCA
Contacten Veronique van de Reijt; [email protected] te vinden op http://www.scheikundeinbedrijf.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
24
Titel 22. Nanocoatingskorte beschrijving In de module wordt aandacht besteed aan:
• Wat is Nanotechnologie?;• Nanotech in Coatings;• Nanotech in medicijnen en cosmetica;• Nanomaterialen om ons heen (in de natuur);• Maatschappelijke aspecten.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
berekeningen4 Vwo8 lessen(?)
Concepten/ inhoud atoommodellen, hydrofoob, hydrofiel,molekuulmodulen, Krachten in en tussen molekulenreflectie, licht(breking)
Leeractiviteiten/ didactiek
Elk onderdeel zal (internet)filmpjes, practica of actieve opdrachten bevatten.
Praktische/ organisatie aspecten
In de docentenhandleiding zullen een paar voorbeelden van lessencycli gegeven worden voor zowel NT- (bijv. meer nadruk op coatings) als NG-leerlingen (bijv. meer nadruk op medicijnen en ethiek).
Afstemming andere vakken
Nanotechnologie dus met natuurkunde, scheikunde, biologienatuurkunde(lichtbreking)maatschappijleer/ economie
Bijzonderheden Speciale aandacht voor maatschappelijke, ethische en economische aspecten van nanotechnologie
Contacten Arjan van [email protected] te vinden op http://www.scheikundeinbedrijf.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
25
Titel 23.Smart materialskorte beschrijving Smart materials is een module voor 5V over bijzondere en slimme polymeren.
De module bestaat uit 3 hoofdstukken:1. Kleverige polymeren2. Elektrisch geleidende polymeren3. Organische zonnecellen en lichtgevende polymeren
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Basis koolstofchemie, Bohr, atoombinding, vanderwaalsbinding, ionbinding, stroomgeleiding, zuren/basen4 havo/vwo8 tot 10 lessen
Concepten/ inhoud Polymeren,thermoharders, -plastenstroomgeleiding polymerenadditieπ elektronen, aangeslagen toestand
Leeractiviteiten/ didactiek
In de nieuwsgierigheidfase wordt slime gemaakt en worden er onderzoekjes met slime gedaan. Hoe kleverig is slime en hoe komt dat? Daarna komt er een stevig stuk polymeer-chemie waarbij o.a. polyaniline als stroomgeleidend polymeer wordt gesynthetiseerd. Leerlingen zullen werken met modellen. Valt stroomgeleiding door polymeren aan 4/5-havo leerlingen uit te leggen? Erwordt diepgang aangebracht via het micro-macro concept. Een organische zonnecel is een belangrijke toepassing.Tot slot wordt aandacht besteed aan lichtgevende polymeren. Wat zijn de belangrijke toepassingen van de polymere LED's in de 21e eeuw?
Praktische/ organisatie aspecten
mengeling van theorie en experimenten
Afstemming andere vakken
Natuurkunde (stroomgeleiding, werking diode)
Bijzonderheden Geen Contacten Aonne Kerkstra
[email protected] 015-2148279Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
26
Titel 24. Intelligente wasmiddelenkorte beschrijving Moderne wasmiddelen bevatten enzymen en detergenten. De pH, concentratie en temperatuur tijdens het wassen
beperken de werking van enzymen. Innovatieve biotechnologie kan een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het ‘ next generation’ intelligente wasmiddel. Door vanuit de biotechnologie (moleculaire schaal) en vanuit de nanotechnologie te kijken naar het optimaliseren van enzymen en het innoveren van het wasproces kunnen alle mogelijkheden worden benut om een intelligent wasmiddel te ontwikkelen. Met kennis van zaken stel je als slotopdracht hiervoor een programma van eisen op.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
4e klas stof5V20 lessen (40 SLU)
Concepten/ inhoud Biotechnologie Ontwerpstrategie Industriële spin off duurzaamheidsanalyse Integraal ketenbeheer
Leeractiviteiten/ didactiek
In deze module leer je op moleculaire schaal over de bouw van enzymen, de DNA-codering en DNA-modificatie. Je leert hoe natuurlijke zeep wordt gemaakt en hoe moderne detergenten werken. Je start met een aantal proeven over de werking van enzymen en detergenten. Je doet literatuuronderzoek naar een vorm van innovatieve biotechnieken en nanotechnologie en presenteert dit als expert. Je leert van niet alleen van je eigen onderzoek, maar ook van dat van andere groepen.
Praktische/ organisatie aspecten
Opgedeeld in 5 fasen: startlessen, productieanalyse, innovatieve technologieën, expertmeeting en evaluatie
Afstemming andere vakken
sterke lijn naar biologie (o.a. bouw van enzymen, DNA-codering en -modificatie)
Bijzonderheden Module speciaal voor samenhang biologie en scheikunde
Contacten Heleen [email protected] te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
27
Titel 25 Energie om mee te nemenkorte beschrijving Hoe verkrijgen we electrische enrgie uit chemische energie. Leerlingen bouwen een eigen batterij
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
4e klas stof, evenwichten, zoutenformules, katalysator/5Vongeveer 15
Concepten/ inhoud oxidator, reductor, redoxreactiebrandstofcel, oxidatiegetal, batterijaanzuren, inwendig verbranden , standaardelectrodepotentiaal, batterij, chemische en elektrische energie
Leeractiviteiten/ didactiek
Er zijn kenniskaarten aanwezig voor de basis van ed redoxreacties
Praktische/ organisatie aspecten
Veel practica afgewisseld met theoretische opdrachten
Afstemming andere vakken
Natuurkunde, stroomsterkte, spanning, weerstand, vermogen, ladingMooi als parallel electriciteitsleer bij natuurkunde zou worden gegeven
Bijzonderheden Ook hier is weer een Almelose versie naast de oorspronkelijke module
Contacten Oorspronkelijke tekst Jan Apotheker [email protected] 050-3634365Marti Kwaks [email protected] Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
28
Titel 26. Chemie en bewegenkorte beschrijving Aan de hand van het thema sport komen diverse aspecten zoals nieuwe materialen, energieproductie, sportdranken,
maar ook voedingssupplementen en doping aan bodBenodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
4e klas stof5(h)v
Concepten/ inhoud Nieuwe materialen, energieproductie in het lichaam, sportdranken, glucose, etc., eiwittensportvoeding, voedingssupplementen, anti-oxidanten, koolhydraten, vetten
Leeractiviteiten/ didactiek
Naast een aantal opdrachten waarbij bovengenoemde aspecten worden geintroduceerd, wordt er verdiept door een experimenteel onderzoek te doen
Praktische/ organisatie aspecten
Opgebouwd uit de 4 fase: introductie, planning, verwerking en verdieping
Afstemming andere vakken
Zeer duidelijke lijn naar bewegingsonderwijs maar zeker ook biologie (o.a. fysiologie)
Bijzonderheden Zeer geschikt als opstart naar een profielwerkstuk
Contacten Chrétien Schouteten, Willem Lodewijk Gymnasium, GroningenJan Apotheker [email protected] 050-3634365Module te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
29
Titel 27. Kunstmest en de industriekorte beschrijving Met een 2-tal films over het wereldvoedselprobleem wordt dit via een mindmap op de kaart gezet. Daarna volgen
allerlei Praktische opdrachten. Op het eind van de module zijn mogelijkheden voor verdieping Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
ionenformules, zouten, chemisch rekenen, pH berekeningen, percentages/eind 4 of begin 5hv/15 lessen
Concepten/ inhoud Berekeningen aan een ijkreeksChemisch rekenen, De stikstofcyclus:pH-berekeningen, De spectrofotometerVerdunnen, Zouten
Leeractiviteiten/ didactiek
Intro: filmsdan:practica met verdunningen (ammoniumgehalte, fosfaat bepaling)vervolgens: groepsonderzoeken (veel mogelijkheden) ook veel theoretischtenslotte presentaties o.i.d.Ondersteuning met kenniskaarten
Praktische/ organisatie aspecten
Spectometrie practicaMogelijkheden voor verdieping d.m.v. zogenaamde kanjerkaarten
Afstemming andere vakken
korte, maar kleine lijntjes naar biologie
Bijzonderheden Module op test deel scheikundeinbedrijf
Contacten Arne Mast, Coach en auteur: Rony Grooten (RUG / Maartenscollege)[email protected] (C3 )Module te vinden op http://www.scheikundeinbedrijf.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
30
Titel 28 Het geheim van mossellijmkorte beschrijving Mossellijm is een korte module voor 6V. Als intro kijken ze naar een reportage van onderzoekers van de TU Delft over
de research en toepassingen van mossellijmBenodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Redoxreacties kunnen opstellenAlcoholen, ketonen, carbonzuren, aminozuren, eiwittenhelling in grafiek kunnen bepalen6 vwo
Concepten/ inhoud reactiesnelheid 1e en 2e ordeCrosslinks in polymerenWet van Lambert BeerUV-spectraVergelijking van NernstRekenen aan redoxpotentiaal
Leeractiviteiten/ didactiek
Opgebouwd uit de volgende fasen: nieuwsgierigheid, verwerking en verdieping De reactiekinetiek wordt diepgaand behandeld.
Praktische/ organisatie aspecten
Lijmsterkteonderzoekreactiesnelheid van dopa bepalen
Afstemming andere vakken
Lijnen naar natuurkunde: treksterkte
Bijzonderheden Verdiepend karakter enigszins buiten examenstofGoed opstart voor verder onderzoek cq. profielwerkstuk
Contacten Sander Haemers/ Aonne [email protected] 015-0148279Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
31
Titel 29. Moderne biotechnologie, van cel tot fabriekkorte beschrijving Een wetenschappelijke module met de “Cel als fabriek” als centraal thema.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
bio- en koolstofchemie enbiologische aspecten/ eindtermen als:DNA, Cel, Prokaryoot, Transport, Metabolisme en Genexpressieeind 6V
Concepten/ inhoud Steady state processen in de celMetabole routes gekoppeld aan de Gibs energieEnergievoorziening van de celScheidings- en zuiveringstechnologie ProcestechnologieProcessen optimaliserenBiotechnologieChemische processen in het leven
Leeractiviteiten/ didactiek
De theorie kan zelfstandig worden doorgewerkt. Daarna is er verdieping en keuze uit 3 cases volgens de expertmethode.
Praktische/ organisatie aspecten
Een proefje: polymelkzuur maken
Afstemming andere vakken
Kan gezamenlijk met biologie behandeld worden
Bijzonderheden Buiten de huidige examenstof. Het is wel de bedoeling onderstaande concepten in het nieuwe examenprogramma worden opgenomen!Stofstromen (fluxen) in levende organismen in steady state processen Metabole routes gekoppeld aan Gibbsenergie (Gibbsenergie zit ook in de kolenvergasser) Koppeling genexpressie en stofstromen (fluxen)
Contacten Aonne [email protected] 015-2148279Module te vinden op http://www.scheikundeinbedrijf.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
32
Titel 30 Chemie van het leven Ikorte beschrijving Hoe eet je gezond?
In deze module worden o.a. de chemische aspecten van koolhydraten, eiwitten en vetten behandeld, in samenhang met gezonde voeding.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Basiskennis organische chemie ( alkanen, alkenen, alkanolen, alkaanzuren, esters)Chemisch rekenen havo 5 /??
Concepten/ inhoud eiwitten, koolhydraten, vettenzetmeel en glycogeen: glucose essentiële aminozuren essentiële vetzuren; verzadigde en (meervoudig) onverzadigde vetzuren , verzeping enzymatische hydrolyse van koolhydraten, eiwitten en vetten verzadigde en onverzadigde vetzuren vitamines en mineralen vervangers van eiwitten, koolhydraten en vetten in voeding
Leeractiviteiten/ didactiek
Schijf van Vijf - posters makenVoedingsetiketten analyseren
Praktische/ organisatie aspecten
Vetbepaling van verschillende soorten chips, aantonen van zetmeel en glucose in bananen, eiwit aantonen in verschillende soorten voedingsmiddelenOpen opdrachten zoals calciumgehalte, vitamine C gehalte in voedingsmiddelen, onderzoek aan sportdrankjes
Afstemming andere vakken
Sterke lijnen naar biologie met name op het gebied van gezonde voeding
Bijzonderheden
Contacten John [email protected] te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
33
Titel 31 Chemie van de mond /chemie van het leven IIkorte beschrijving De module Chemie van de Mond behandelt verschillende aspecten van stoffen die in de mond, in speeksel en in
tanden en kiezen voorkomen en de materialen die gebruikt worden bij het vullen van tanden en kiezen.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
Klas 4h zuren en basen (reactievergelijkingen kunnen opstellen)evenwichtenweten wat men verstaat onder enzymenweten wat men verstaat onder een polymeer, polymerisatie/ 5h/ 15 lessen
Concepten/ inhoud Rekenen aan zwakke zuren.Buffers, alleen het begrip, niet rekenenPolyadditie reacties (mechanisme van initiatie, propagatie, terminatie)Enzymactiviteit te beïnvloeden door pH, zout, suikerCommunicatieOnderzoeksvaardigheden
Leeractiviteiten/ didactiek
Keuze voor werken in groepen aan zelfde onderwerp of verschillende onderwerpen
Praktische/ organisatie aspecten
pH optimum van amylase, uitgebreide docentenhandleiding
Afstemming andere vakken
Sterke lijn naar biologie, enzymactiviteit, bouw skelet, tanden
Bijzonderheden Ontwikkeld door Freerik Los, Willy Reinalda, Bregje Maas en Gerja Everts
Contacten Jan [email protected] 050-3634365Module te vinden via http://www.examenexperiment.nl/
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
34
Titel 32 Zoetstoffenkorte beschrijving Zoetstoffen is een webmodule op www.contextchemie.nl die zo is opgezet dat de leerlingen zo veel mogelijk actief
leren. De computer speelt een cruciale rol, maar heeft de rol van de docent niet overgenomen. De computer wordt in de module ingezet op drie verschillende manieren: als gereedschap, als informatiebron en als middel om op een snelle manier feedback te geven.w
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
H-brug,Vanderwaals binding, (Polaire) atoombinding, IonbindingPeptidebindingAlkanen, Alkoholen, Carbonzuren, Amines, Aminozuren5/6V
Concepten/ inhoud H-brug, interactie tussen polaire groepen in een molecuulVanderWaals binding, interactie tussen apolaire groepen in een molecuulIonbinding, interactie tussen positief en negatief geladen groepen in een molecuulAsymmetrisch C-atoom, Chirale moleculen Optische activiteitEnantiomeren, Diastereo-isomerenDipeptides, Eiwitten, Enzymen
Leeractiviteiten/ didactiek
De leerlingen werken op school en thuis (huiswerk) op het Internet, maar ze doen ook proeven in het scheikundelokaal. De docent blijft in zijn rol als begeleider betrokken bij alle activiteiten, ook de activiteiten die met de computer worden uitgevoerd. In elk van de vier inhoudelijke onderdelen staan in het begin centrale vragen.
Praktische/ organisatie aspecten
Werken met 3-dimensionale molekuulmodellen op het internet (E-learning)Bij een aantal opdrachten wordt leerlingen gevraagd om experimenten uit te voeren.
Afstemming andere vakken
Korte lijn naar biologie (receptoren)
Bijzonderheden Veel met de computer maar ook practica (blended learning)
Contacten Natasa Brouwer /Aonne [email protected] 015-2148279Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
35
Titel 33. Denken in oplossingen “ontwikkelen van wetenschap " (TUE)korte beschrijving Aan de hand van de volgende contexten: (soorten van) opwekking van) elektriciteit van bronnen met C naar bronnen
zonder C
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
TUE modules 6 t/m 8eind klas 4 → begin 5/6 eenheden/ 8 lessen
Concepten/ inhoud geleidend vermogen van oplossingen; reacties in oplossingen, overmaathypothese reagentia (= ionstoffen)zuur, pH oplos-, indamp- en neerslagreactieselementkringloop
Leeractiviteiten/ didactiek
Strakke didactiek met apart leeractiviteiten in de klas en thuis
Praktische/ organisatie aspecten
Simpele handleidingen
Afstemming andere vakken
Beetje natuurkunde (elektriciteitsleer)
Bijzonderheden Diagnostische toets aanwezigIndex van trefwoorden aanwezig
Contacten Frans [email protected] 038-4669396 Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
36
Titel 34 Kolenvergasserkorte beschrijving In de Eemshaven wordt door de NUON een nieuwe centrale gepland, die gebruik gaat maken van de techniek die in de
centrale in Buggenum is ontwikkeld. Daarbij speelt kolenvergassing een belangrijke rol. Chemisch gezien is de kolenvergasser interessant. Het proces is goed bruikbaar voor het onderwijs over evenwichten en thermodynamica. Naast een aantal algemene vragen over energiebronnen, komt in de module het proces zelf aan de orde. Eén van de vragen is de vraag of het mogelijk is om voor verbranding al het CO2 af te vangen.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodigConcepten/ inhoudLeeractiviteiten/ didactiek Praktische/ organisatie aspectenAfstemming andere vakkenBijzonderheden
Contacten De module wordt ontwikkeld door Jan van Lune (Stellingwerf College), Pieter Kuylman (Maartens College) en Ben Nusse (Maartens College)en begeleid door Jan Apotheker, RUGNeem voor meer informatie contact op met Jan Apotheker, [email protected]
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
37
Titel 35. Chemische wapenskorte beschrijving In de introductie kan de klas een (reeds geschreven) toneelstuk spelen. Daarna wordt in groepjes beslist over welke
soort wapens (chemische, biologische en kern) ze een onderzoek gaan doen. In de verwerkingsfase gaat dat (literatuur)onderzoek plaatsvinden. Ten slotte worden presentaties aan elkaar gegeven over de onderzoekjes.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
basis 4e klas stof5hv15 lessen , afhankelijk van zelfwerkzaamheid leerlingen
Concepten/ inhoud Explosieven, giftige stoffenchemische wapens, kernwapensbiologische wapens
Leeractiviteiten/ didactiek
Zie beschrijvingVeel voorbeeldonderzoeken
Praktische/ organisatie aspecten
Ingedeeld volgens de zgn, viervlakschemie (Groningen)
Afstemming andere vakken
biologie( ziekteverwekkers, recombinant-DNA-technieken) natuurkunde (kernenergie, kernwapens, ontmanteling)
Bijzonderheden Deze module is ook goed bruikbaar als ANW-module binnen het scheikundeprogramma
Contacten Chrétien Schouteten, Jan [email protected] 050-3634365Module te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
38
Titel 36. Chloorindustrie in Ugandakorte beschrijving De module “Een chloorindustrie voor Uganda?”behandelt de vraag in hoeverre het reëel is voor het stimuleren van de
economie van Uganda, het opzetten van een chloorindustrie te financieren door IMF, rekening houdend met de specifieke positie, de grondstoffen, de infrastructuur van een land als Uganda en ook rekening houdend met de risico’s en de duurzaamheid van een dergelijke industrie voor de bevolking en voor het milieu.
Benodigde voorkennis/ klas/ tijd nodig
basis 4e klas stof vwo; zuur-base theorie5 vwo, 20 lessen
Concepten/ inhoud redox, electrolyse,polymerisatietitreren
Leeractiviteiten/ didactiek
Deze module wordt volgens de Probleem gestuurde Aanpak (PGA) door leerlingen doorgewerkt. Ze bestaat uit 4 delen:1. De introductie, waarbij een probleemstelling aan de hand van een aantal artikelen neergezet wordt2. Een theoriedeel, o.a. redoxreacties, elektrolyse, polymerisatie, titreren3. Een aantal deelonderzoeken (kunststoffen, kunstmest, medicijnen, desinfectie en natronloog)4. De afronding met presentatie van de deelonderzoeken, het advies en een theoretische toets
Praktische/ organisatie aspecten
Zie boven
Afstemming andere vakken
Economie van een 3e wereldlandbeetje biologie (medicijnen, desinfectie)
Bijzonderheden Module in bezit van SLO (Eveline Veltman)
Contacten Jan van Rossummailto:[email protected] te vinden via www.nieuwescheikunde.nl
Inventarisatie Modulen Nieuwe Scheikunde Klas 4hv
Inventarisatie 4e/5e/6e klas modulen Nieuwe Scheikunde 2009 Frans Carelsen versie 4-5-2023
39