Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Intensieve motorische revalidatieprogramma’s van arm

en hand na CVA

Juliette Bosmans en André DrenthErgotherapeuten RC Blixembosch Eindhoven

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Inhoud• Vroegtijdig prognose stellen• Intensiteit van oefenen• Taakgeoriënteerd trainen• Motorische revalidatiemodules:

- Snel in Beweging- CIMT- NMS

• Vragen/opmerkingen

2

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Vroegtijdig prognose stellen

• Dag 2 na CVA:- enige vingerextensie (BFM score 1 of meer)- schouderabductie (MI item 3 score 9 of meer)

• Indien mogelijk: 98 % kans op ARAT-score 10 of hoger (= enige grijpfunctie mogelijk) na 6 maanden

• Deze scores niet gehaald:- op dag 5: 25 % kans enige arm- en handvaardigheid na 6 maanden- op dag 9: 14 %

Nijland 2011

3

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Oefenintensiteit• Aanbeveling:minimaal 2 keer per dag, minimaal 20

tot 30 minuten per behandelsessie, oefenen onder begeleiding van een fysio- en / of ergotherapeut.CBO-richtlijn, 2008

• Het is aangetoond dat het intensiever (langdurig en vaker) trainen van cliënten met een beroerte ten goede komt aan het herstel van de hemiparese en de ADL- zelfstandigheid Kwakkel, 2004 en 2006

4

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Oefenintensiteit• Intensiteit is afhankelijk van:

- fase na CVA- behandeldoel- gekozen interventie (oefenen-adviseren-coachen)- organisatorische mogelijkheden behandelsetting

• Het is aan te bevelen dat de ergotherapeut bij het plannen van de gekozen interventie qua tijd, plaats en intensiteit aansluit bij de kenmerken van betekenisvolle activiteiten

• Een hoge intensiteit van oefenen wordt gepland bij het herleren van activiteiten op basis van motorische en/of cognitieve stoornissen

Ergotherapierichtlijn Beroerte, 2013

5

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Taak-specifiek trainenAanbeveling:Het is sterk aan te bevelen dat de ergotherapeut

motorische revalidatie aanbiedt ter verbetering van het tweehandig handelen volgens de kenmerken van taakgeoriënteerde training waarbij motorische trainingsprincipes intensief, repetitief en functioneel toegepast worden in voor de cliënt betekenisvolle deeltaken of activiteiten.

Ergotherapierichtlijnen Beroerte 2013

6

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Taakspecifieke training:• Taken zijn relevant voor de cliënt en/of

diens context• Randomly ordered (variaties)• Repetitive (herhalingen)• Reconstructive (deelhandelingen,

shaping)• Reinforcement (feedback)

Bron: Hubbard et al, 2009

7

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Oefengids ‘Snel in Beweging’

8

De oefengids ‘Snel in Beweging’ heeft tot doel om de mensen met een beroerte sneller en intensiever te laten revalideren

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Oefengids Blixembosch

• Is aanwezig op elke kamer van de CVA-patiënt

• Groepstraining onderdeel van de zorglogistiek: elke patiënt komt vanaf week 1 in de arm -en handgroep

• VP oefent wanneer nodig en mogelijk

9

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Groepstraining• Elke dag 45 minuten• Open groep• 9 patiënten, 3 ergo- of

fysiotherapeuten• Verdeeld over 3 niveaus• Aan de map zijn oefeningen

toegevoegd voor de herstellende arm en hand

10

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

CIMTConstrained-Induced Movement

TherapyOf mCIMT (modified)

Gebaseerd op ‘learned non-use’

11

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Learned non-use• Handeling met de gezonde arm en hand

doen is veel sneller en efficiënter (=positieve feedback)

• Handeling met de paretische arm en hand kan pijn, hypertonie of vermoeidheid geven(=negatieve feedback)

• Gevolg: paretische arm en hand worden minder ingeschakeld dan mogelijk, corticale representatie wordt kleiner

12

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Doel CIMT• Motorische vaardigheden vergroten• Compensatiegedrag uitschakelen• Uiteindelijk: spontaan gebruik

paretische arm en hand gedurende de dagelijkse activiteiten en daarmee een grotere zelfstandigheid

13

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

mCIMT1. Intensieve training van de paretische arm

en hand waarbij gebruik gemaaktwordt van “shaping” en “task-practice”

2.Gedurende de weken van de training wordt de niet-paretisch hand buiten detherapietijden enkele uren in een handspalk gedragen

3.Tweehandigheidstraining, gericht op veranderen handelingsplan

14

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

mCIMT Blixembosch• 2 dagen in de week training in

Blixembosch (10.00 – 15.00 uur)• Duur 5 weken• Gesloten groep van 3 – 4 patiënten,

klinisch en poliklinisch• Voor- en natesten (functionele a/h

bewegingen, hulpvraag)

15

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Inclusiecriteria• tijd na CVA minstens 4 weken• enige actieve pols-en vingerextensie mogelijk; score UAT > 2• geen tot matig neglect• een duidelijk aanwezige non-use gedurende de dagelijkse

activiteiten; < 2,5 op de MAL• vanuit de hulpvraag van de patiënt wordt door het behandelteam

gekozen voor een intensieve trainingsperiode van de aangedane arm en hand

• fysiek/mentaal in staat zijn om het (intensieve) programma te volgen• voldoende taalvaardig om opdrachten te begrijpen en op te volgen• patiënt moet in een groep kunnen participeren• patiënt en, indien aanwezig de partner, moeten goed gemotiveerd

zijn om het intensieve programma op te volgen en de thuisopdrachten uit te voeren.

16

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Inhoud van de module

• Voor- en nabespreken huiswerk• 2 p.d. arm- en handfunctietraining a.h.v.

persoonlijke doelen en modules• Groepstherapie huishouden/koken• Groepstherapie sport en spel• Groepstherapie hobby-activiteiten• Groepstherapie zwemmen• Training door AB, BA, ET en FT

17

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Meetinstrument T0 T1 p  

 ARAT 38.07 46.53 0.011(gem +/- SD) 19.08 14.31 BFM 43.73 52 0.022 (gem +/- SD) 14.33 11.64 MAL AOU 2.24 3.1 0.031(gem +/- SD) 1.0 0.9 MAL QOU 2.1 3.1 0.029(gem +/- SD) 1.0 0.9 NHPT 9.1 13.6 0.005  (gem +/- SD) 10.25 10.22

COPMUitvoering 2.74 5.4 0.037 (gem +/- SD) 1.2 1.2

Tevredenheid 2.7 5.6 0.026(gem +/- SD) 1.2 1.7   

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Neuromusculaire stimulatie

Er is aannemelijke effectiviteit voor neuromusculaire stimulatie van de paretische pols- en vingerextensoren bij patiënten met enige actieve pols-en vingerextensie (niveau 2)

NMS blijkt een positief effect te hebben op het herstel van arm- en handvaardigheid.(niveau 2)

KNGF Richtijnen Beroerte 2004

24

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

NMS-BlixemboschInclusiecriteria:- enige actieve extensie pols en vingers

mogelijk- matige spasticiteit- geen pacemaker, geleidende

materialen, huidproblemen ter plekke van de electroden

- Maximaal 3 maanden post CVA

25

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

NMS

• Training in een open groep• Voor- en natesten• 3 – 5 x p.w. 15 -> 45 minuten• Maximaal 8 weken• Training gericht op verbeteren actieve

bewegingsmogelijkheden

26

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

Verder in aanbevelingen Richtlijnen:

• Robot ondersteunende training • Spiegeltherapie• Virtual reality training

• Mental practice• Simultane bilaterale training

27

Revalidatiecentrum Blixembosch maakt deel uit van de Libra Zorggroep

28