RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HETKADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSEEDUCATIE

De Kleine Beer

Plaats : Hengelo OvLRKP nummer : 139294739Onderzoeksnummer : 288569Datum onderzoek : 21 maart 2016Datum vaststelling : 14 juni 2016

Pagina 2 van 15

1 INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

2 BEVINDINGEN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

3 CONCLUSIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

BIJLAGE 1 OORDELEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

INHOUDSOPGAVE

Pagina 3 van 15

Pagina 4 van 15

Op 21 maart 2016 heeft de inspectie peuterspeelzaal De Kleine Beer onderzocht.Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van hetOnderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). Deinspectie monitort in 2013 en 2015/2016 de kwaliteit van vve in de 37 grotegemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijntoegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs,waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken.

Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- envroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zijovereenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of devve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Dezeindicatoren hebben betrekking op:• De voorwaarden voor vve• De ouders• De kwaliteit van de educatie:- Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden- Het pedagogisch klimaat- Het educatief handelen• De ontwikkeling, zorg en begeleiding• De kwaliteitszorg• De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool• De resultaten van vve

Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:• Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst.• Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie

voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd.• Vve-locatiebezoek, waarbij:

◦ documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijnbestudeerd;

◦ een groepsbezoek is uitgevoerd samen met de vve-coach vanSpring!;

◦ gesprekken met de ouders, pedagogisch medewerkers, de vve-coach en een vertegenwoordiging van het bestuur van depeuterspeelzaal zijn gevoerd.

INLEIDING1

Onderzoeksopzet

Pagina 5 van 15

De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op hetToezichtkader vve 2010. Dit document is te vinden opwww.onderwijsinspectie.nl.

In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haaronderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten istevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikteindicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover.

Toezichtkader

Opbouw rapport

Pagina 6 van 15

Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- envroegschoolse educatie op alle aspecten op orde is of een voorbeeld vooranderen.

Totaalbeeld

Peuterspeelzaal de Kleine Beer maakt deel uit van Spring! PeuterspeelzalenHengelo en is gehuisvest in een wijkcentrum in de gemeente Hengelo. De KleineBeer biedt sinds 2002 voorschoolse educatie aan doelgroeppeuters. Deafgelopen jaren heeft Spring! samen met de locatie een aantal acties in ganggezet om het vve-beleid te versterken. Dit beleid werpt zijn vruchten af. Dekwaliteit van de voorschoolse educatie op de Kleine Beer is sinds de vorigemeting in 2012 gestegen en op meerdere onderdelen een voorbeeld vooranderen.

Toelichting

ConditiesDe GGD beoordeelt jaarlijks de basisvoorwaarden voorschoolse educatie. Uit hetmeest recente rapport uit 2015 blijkt dat de Kleine Beer aan deze voorwaardenvoldoet. In aanvulling op dit positieve beeld van de GGD waarderen wij driebasisvoorwaarden als voorbeeld voor anderen. Allereerst betreft ditgroepsgrootte (indicator A2) aangezien er maximaal 14 doelgroeppeutersaanwezig zijn in de groep. Daarmee houdt de locatie rekening met het feit datalle peuters in de groep een vve-indicatie hebben. In de tweede plaats is er opde groep één HBO-opgeleide pedagogisch medewerker aanwezig (indicatorA5.2). Tot slot is ook de vve-scholing als voorbeeld voor anderen gewaardeerd(indicator A5.4). Naast de Piramide-scholing hebben de pedagogischmedewerkers een scholing opbrengstgericht werken en een training educatiefhandelen afgerond.

OudersDe afgelopen jaren is Spring! breed gewerkt aan het verstevigen van hetouderbeleid. Op alle voorschoolse locaties wordt een analyse gemaakt van deouderpopulatie. Ook op de Kleine Beer hebben de pedagogisch medewerkersgoed zicht op de achtergrondkenmerken van de ouders als de thuistaal en hetopleidingsniveau. De pedagogisch medewerkers houden op verschillendemanieren rekening met wat deze ouders nodig hebben om hun kinderen tekunnen ondersteunen in hun ontwikkeling.

BEVINDINGEN2

Pagina 7 van 15

Wij waarderen de wijze waarop ouders worden geïnformeerd over het vve-beleiden de intake als voorbeeld voor anderen (indicator B2 en B3). Als ouders hunkind aanmelden op de peuterspeelzaal en het Nederlands minder goedbeheersen, krijgen zij een film te zien waardoor zij een beeld krijgen van deactiviteiten op de peuterspeelzaal aan de hand van het dagritme. Tijdens deintake worden ouders geïnformeerd over onder andere het vve-programma, hetoverdrachtsformulier en de koffieochtenden. Ouders krijgen daarnaast ook eeninformatieboekje mee.

Ook de wijze waarop de pedagogisch medewerkers ouders stimuleren om methun kind te spelen en wijze waarop ze ouders betrekken bij de vve-activiteitenzijn een voorbeeld voor anderen (indicator B4 en B5). Aan het begin van elkthema organiseert de peuterspeelzaal een bijeenkomst voor ouders. In dezebijeenkomst blikken de pedagogisch medewerkers terug op het vorige thema,vertellen ze over het nieuwe thema en ze komen terug op wat is afgesprokentijdens de vve-intake. Ouders krijgen een themabrief mee en elke peuter krijgtelke maand een boekje mee dat past bij het thema. Een mogelijkheid is om ookandere materialen mee naar huis te geven zodat de peuters daar ook thuis meekunnen spelen.De pedagogisch medewerkers houden bij of ouders aanwezig zijn bij dekoffieochtenden en spreken indien nodig ouders daarop aan. Verder is er elkdagdeel een inloop voor ouders waarbij de pedagogisch medewerkers stimulerendat ouders met hun kinderen spelen en een werkje uitzoeken en waarin ookruimte is voor het uitwisselen van informatie over de peuter. Ouders zijn delaatste vijf minuten van het dagdeel uitgenodigd om de afsluitende kring bij tewonen. De pedagogisch medewerkers blikken samen met de peuters en deouders terug op het dagdeel en herhalen wat geleerd is.

Na de intake vindt twee keer per jaar een gesprek plaats met ouders over deontwikkelingen van hun kind. Daarbij informeren de pedagogisch medewerkersde ouders over de uitkomsten van de peutertoetsen en opvallende punten in desociaal-emotionele of motorische ontwikkeling. De ouders met wie we tijdenshet onderzoek hebben gesproken gaven aan dat de pedagogisch medewerkershen ook tussendoor informeren als er bijzonderheden zijn. We waarderenindicator B6 als voorbeeld voor anderen.

Tot slot is ook de wijze waarop de pedagogisch medewerkers rekening houdenmet de taal die thuis gesproken wordt, een voorbeeld voor anderen (indicatorB7). De pedagogisch medewerkers geven ouders een themabrief mee metdaarbij de woordenlijsten in de taal die thuis gesproken wordt. De ouders met

Pagina 8 van 15

wie wij hebben gesproken gaven aan dat zij hier veel baat bij hebben en dat heter ook voor zorgt dat zij zelf de Nederlandse taal makkelijker leren.

Kwaliteit van de uitvoering van vve

AanbodOp de Kleine Beer werken de pedagogisch medewerkers met een integraal vve-programma. Naast een jaarrooster is er een weekplanning. Deze is doelgerichten bevat activiteiten op de vier ontwikkelingsgebieden. Na elk thema bekijkende pedagogisch medewerkers op basis van de eigen observaties of bepaaldeonderdelen uit het aanbod nogmaals aan bod moeten komen. Hiermee is hetwerken met een doelgerichte planning een voorbeeld voor anderen (indicatorC1.2). Uit de planningen is op te maken dat de pedagogisch medewerkers hetaanbod beredeneren en afstemmen op de verschillen in ontwikkelingsniveau enleeftijd van de peuters (indicator C1.4).

Pedagogisch handelenHet pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers is een voorbeeldvoor anderen (indicator C1.2). De pedagogisch medewerkers bieden de peuterseen prettige omgeving om in te spelen. Ze ondersteunen de peuters op positievewijze en bieden de peuters een rustige plek, een helder dagritme en duidelijkeregels. Ouders bevestigen dat.

Tot slot is de inrichting van de ruimte als voorbeeld voor anderen gewaardeerd(indicator C2.5). Niet alleen is de ruimte ingericht met materialen die passen bijhet thema, ook zijn er door de pedagogisch medewerkers zelf allerlei spel- enknutselmaterialen ontwikkeld. De pedagogisch medewerkers gebruiken echtematerialen, zoals fruit en groente, en bieden de peuters een rijke omgevingwaarin zij ervaringen kunnen opdoen. Er is hierdoor veel betrokkenheid van depeuters bij het spel.

Educatief handelenDe pedagogisch medewerkers hebben afgesproken en vastgelegd wie wat doet.Ze begeleiden om de beurt de tutorgroep, stellen samen de weekplanningen open nemen observaties door. Dit geheel waarderen we als voorbeeld vooranderen (indicator C3.1). Dat geldt ook voor de afstemming (indicator C3.7).Tijdens de observatie hebben wij gezien dat de pedagogisch medewerkersaandacht hebben voor alle peuters. Los van de extra activiteiten voor groepjesen individuele peuters op grond van het groepsplan, hebben ze continu aandachtvoor alle peuters. Ze variëren bewust in de wijze waarop ze de activiteitenaanbieden. De ene keer is dat in een tutoractiviteit, dan weer in de kleine kring.

Pagina 9 van 15

Een volgende stap voor de pedagogisch medewerkers kan zijn om terug teblikken op hetgeen is geleerd na een tutor- of groepsactiviteit.

Ontwikkeling, begeleiding en zorg

De Kleine Beer gebruikt de zorgstructuur die op de vve-locaties van Spring! isgeïmplementeerd. Dit houdt in dat de peuters geobserveerd worden door depedagogisch medewerkers, dat ze de peutertoetsen afnemen voor taal enrekenen als de peuters drie jaar en bijna vier zijn (drie jaar en tien maanden).De planmatige begeleiding waarderen wij als voorbeeld voor anderen (indicatorD1.2). De pedagogisch medewerkers maken gebruik van een groepsoverzicht engroepsplan om de peuters twee keer per jaar in te delen in een van de driegroepen (pienter-basis-tutor) en vervolgens de benodigde zorg en begeleiding tebieden. ook worden er individuele plannen van aanpak opgesteld. In degroepsbespreking worden de doelen uit het groepsplan geëvalueerd.

De kwaliteitsmedewerkers vve van Spring! gaan na of er groepsoverzichten engroepsplannen worden gemaakt. De intern pedagogisch begeleiders van Spring!voeren ten minste twee keer per jaar een observatie uit op de groep. Deuitkomsten hiervan worden meegenomen als de weekplanning wordt bijgesteld.Indien nodig krijgen zorgpeuters een plan van aanpak (individueel hulpplan)zodat gerichte zorg kan worden geboden. Een verbeterpunt voor Spring! is hetgebruik van een gestandaardiseerd observatie-instrument op de vierontwikkelingsgebieden. Hierdoor kan het observeren objectiever plaatsvinden enkrijgen de pedagogisch medewerkers mogelijk (nog) beter zicht op deontwikkeling van met name de tweejarige peuters.

De externe zorgstructuur voldoet aan de gestelde eisen. De intern pedagogischbegeleiders ondersteunen de pedagogisch medewerkers als er externe hulpnodig is. De pedagogisch medewerkers houden bij welke zorg de peuters krijgenbuiten de peuterspeelzaal. De wijze waarop dit door Spring! wordt opgepakt, iseen voorbeeld voor anderen (indicator D2.2). Ook houden de pedagogischmedewerkers rekening met de gezinssituatie, die soms complex is en ook van depedagogisch medewerkers het nodige vraagt. Ook de inzet van deopvoedondersteuning van ‘Loes’ (onderdeel van het Centrum voor Jeugd enGezin) is hierbij van belang.

KwaliteitszorgDe vve-coördinatie op de Kleine Beer is een voorbeeld voor anderen (indicatorE1). Op Spring-niveau is een kwaliteitsmedewerker vve aangesteld. Zij isverantwoordelijk voor het coördineren van het vve-beleid op de voorscholen.

Pagina 10 van 15

Daarnaast is er ook een Spring!-coördinator die tevens fungeert als vve-coach.Beiden zijn geschoold in het werken met de vve-tool waarmee onder andere heteducatief handelen van de pedagogisch medewerkers in beeld wordt gebracht.

Spring! heeft een vve-beleid opgesteld voor alle vve-locaties. Per locatie is dituitgewerkt in een locatieontwikkelplan. Op de Kleine Beer is de afgelopen jarenvooral gewerkt aan het verbeteren van het ouderbeleid, het educatief handelen,de groepsplannen en de inrichting van de ruimte. Jaarlijks wordt het vve-beleidgeëvalueerd waarbij ook de resultaten in beeld worden gebracht. Doorgroepsobservaties, intervisie en collegiale consultatie borgt de peuterspeelzaalde gerealiseerde kwaliteit. Zo vindt het vve-overleg van de vve-locaties plaatsop één van de voorscholen zodat men bij elkaar kan kijken en van elkaar kanleren. Samen met de borgingsdocumenten die op Spring! niveau wordenopgesteld is dit een voorbeeld voor anderen (indicator E5).

Doorgaande lijnDe pedagogisch medewerkers verzorgen de warme overdracht van dekindgegevens naar de basisscholen. Daarbij gebruiken zij het Hengeloseoverdrachtsformulier. Naast informatie over het ontwikkelingsniveau worden,met toestemming van de ouders, ook de toetsresultaten overgedragen. Depeuters van de Kleine Beer stromen vooral uit naar twee basisscholen in de wijk.Met deze scholen zijn diverse contacten. Het streven is deze te intensiveren.

OpbrengstenDe peuterspeelzaal brengt de resultaten van de peuters twee keer per jaar inbeeld met behulp van peutertoetsen. De resultaten van voorschoolse educatievoldoen aan de gemeentelijke norm.

Pagina 11 van 15

De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- envroegschoolse educatie op peuterspeelzaal De Kleine Beer geheel op orde is. Uithet onderzoek is gebleken dat de vve-locatie geen verbeterpunten heeft.

CONCLUSIE3

Pagina 12 van 15

In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in ditonderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aanin welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.

Legenda:1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze

kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft

aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.3. Voldoende4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan

dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor-en/of vroegscholen hiervan kunnen leren.

BIJLAGE 1 OORDELEN

Condities 1 2 3 4

•

•

•

Voldoende vve-tijd

•

Kwaliteit pedagogisch medewerkers

•

•

•

•

A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar

A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool)

A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting")

A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) eenvve-programma op de voorschool

A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd(opleiding)

A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands

A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold

A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan

Ouders 1 2 3 4

•

•

•

•

•

•

•

B1 Gericht vve-ouderbeleid

B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd

B3 Intake

B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten tedoen

B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool

B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind

B7 Rekening houden met thuistaal

Pagina 13 van 15

Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4

Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma

•

•

•

•

Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat

•

•

•

•

•

Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen

•

•

•

•

•

•

•

C1.1 Een integraal vve-programma

C1.2 Werken met een doelgerichte planning

C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling isvoldoende dekkend en geconcretiseerd

C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordtgedifferentieerd

C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten is respectvol

C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren enhanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen

C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren desociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van dekinderen

C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen dezelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor deautonomie van het kind

C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend enspel- en taal-uitlokkend

C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd

C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voorde taalontwikkeling uitgevoerd

C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen deinteractie met en tussen kinderen

C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actievebetrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen enwerken

C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen deontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen

C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachtenmet de kinderen is responsief

C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen deactiviteiten af op verschillen in de ontwikkeling van deindividuele kinderen

Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4

Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep

Pagina 14 van 15

Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4

•

•

•

•

Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen

•

•

•

D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen

D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine(tutor)groep en het individuele kind

D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg

D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleidingen zorg

D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben eenoverzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor-resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van diezorg

D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen datkinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer devoor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren

D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven deontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden

Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool 1 2 3 4

•

•

•

•

•

E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool

E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vveregelmatig

E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve

E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve-verbetermaatregelen

E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve-educatie

Doorgaande lijn 1 2 3 4

•

•

F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool

F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht

Opbrengsten van vve 1 2 3 4

•

•

G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijkeafspraken

G2 De resultaten zijn van voldoende niveau

Pagina 15 van 15