Digitaal inlichtingenwerk openbare bibliotheken (basis)

Jan Van Heewww.maarifa.bejvanhee@maarifa.be

Digitaal inlichtingenwerk

Intro

Kennismaking

Verwachtingen

Wat willen jullie bereiken ?

Wat zijn de knelpunten in de huidige beroepsuitoefening ?

Gebruikte materialen :

Slides

Oefeningen

Website : www.maarifa.be

Inhoud

Belang van het inlichtingenwerk

Het zoekproces

Bronnen

Kwaliteitscontrole

Vooraf : openingsvraag

Wat doet de bibliotheek ?

Wat moet de bibliotheek doen ?

Wat is volgens jou de kerntaak van de bibliotheek ?

Wat is de missie van de bibliotheek ?

Vooraf : het belang van inlichtingenwerk

Wat is het ?

Wat omvat het ?

Gradaties

Belang

Speciaal : introductie en instructie

Het belang van inlichtingenwerk

Wat leren onderstaande verhalen ons over het inlichtingenwerk ?

Nathan Rothschild

Introductie & instructie

Introductie : algemene inleiding

Instructie : gebruik v/bib & bronnen

Catalogus

Internet

Databanken

Aandacht voor :

Doel & niveau (school, priv, werk, )

Vorm :

Uiteenzetting

Presentatie (o/website, cd-rom, )

Folder, instructieblad,

Wat zijn jullie ervaringen ?

Het Zoekproces

Het zoekproces : de fasen

Orintatie : vraaganalyse

Interview :

Vraagverduidelijking

Vraagcontext

Zoekstrategie

Zoekwerk

Verwerking

Feedback

Het zoekproces

Typologie

Welk soort vragen bestaan er ?

Orintatie

Ondersteuning

Onderzoek

Welk soort gebruikers bestaan er ?

Doelgroepen

Profielen

Gradatie in de dienstverlening

Begeleiding

Informatie op maat

Het zoekproces : de uitdagingen

Niet concrete vragen :

Opzettelijk vaag :

Gevoelige materie

Onzekerheid of angst

Niet opzettelijk vaag

hebt u iets over , hebt u een goed boek,

Valse vragen :

Aanleiding tot een babbel

Grappenmakers

Belangrijk :

Durf vragen stellen

Privacy

VRAAGANALYSE

Waar staan de gemakkelijke boeken ?

versus

Mijn zoontje van 10 is geen vlotte lezer. Hij heeft een lichte vorm van dyslexie. Hij kreeg op school de opdracht om een boek te lezen en daar een korte bespreking van te maken. Het moet bovendien een waar gebeurd verhaal zijn. Ik ben nu op zoek naar een boek dat hij toch zelfstandig kan lezen. Kunt u me verder helpen?

Het zoekproces : het interview 1/2

Verkennen van de noden van de klant.

Wat :

Context van de vraag

Werk, studie, priv,

Soort informatie

Hoeveelheid

Vorm

Taal/niveau

Kosten

Tijd

Geld

Aandachtspunten :

Overleg

Aanpassen regels

Bijeenklitten personeel

Voorkeursbehandeling

Overlast

Voorstellen

Permanente vorming

Het zoekproces : het interview 2/2

Aandachtspunten :

Luisterbereidheid tonen

Op gemak stellen

Privacy in acht nemen

Actief luisteren

VERDUIDELIJKING V/D VRAAG

Versta ik de vraag?

Heb ik bijkomende informatie nodig?

Hoe krijg ik bijkomende informatie?

Ik herformuleer de vraag:

Bedoelt u misschien.?

Gaat het om?

Ik geef verschillende mogelijkheden

Vraagcontext

Dan breng je de context in kaart die van belang is voor de gestelde vraag.

Vragen in hun context
Cfr. Edwin Van Troostenberghe

Context = achtergrond

van waaruit de klant vraagt

Voorbeelden :

De klant

Is sportbeoefenaar

Gaat een auto kopen

Gaat trouwen/ scheiden

Heeft een huisdier

Gaat op reis

Is ziek/heeft een kwaal

Is (ver)huurder

Zoekt een job

Moet een schooltaak maken

Binnen elke context :

concrete typevragen

Voorbeeld :

De klant gaat op reis

Orintatie :

Naar welk land ?

Wanneer ?

Planning :

Interessantse weg ?

Goed logement ?

Wat zien/beleven ?

Visum nodig ?

Inentingen nodig ?

...

Vragen in hun context

Een vraagcontext slaat op de omstandigheid die aanleiding geeft tot de vragen van de klant. In essentie kan de vraag van een klant te maken hebben met vijf soorten contexten:

Studie

Werk

Vrijetijdsbesteding, hobby

Zelfredzaamheid

Algemene ontwikkeling

Vragen in hun context

De vraagcontext duidt de relatie aan tussen het onderwerp en de klant.

Doel van de vraag ?

Voorbeelden:

De klant wil zijn rijbewijs halen.

De klant heeft een conflict met zijn buurman.

De klant heeft een ziekte.

De klant zoekt werk.

De klant gaat op reis.

Vraagcontexten & vragen
cfr. Edwin Van Troostenberghe

Stelling : Elke vraag wordt gesteld in een context =>

Contexten en vragen in kaart brengen

Bronnen & informatiebemiddelaars in kaart

Zoektrajecten uitschrijven

Aangepast plaatsingssysteem

Voorwaarden infobalie

Bronnenwijzer voor basisvragen

De Bronnenwijzer

Vraaggestuurd en vraagontwikkelend

Empowerment van de gebruiker !

Zorgen dat iedere gebruiker aan zijn/haar trekken komt.

Dit slaat op :

Opstelling

Collectie

Inlichtingenwerk en dienstverlening

Het zoekproces : gebruikersprofielen
cfr. Koen Temmerman

Individuele klanten / (doel)groepen

Klanten met voorkennis

Klanten met nood aan hulp/advies

Hulpeloos (info-overload)

Zappers

Gedwongen gebruikers (school)

Sociale gebruikers (ontmoeting)

en de niet-gebruikers !

Kan zowel i.v.m. :

Inhoud

Zoektechnieken

Internet

Profielen en profielsoftware

Het zoekproces : de zoekstrategie

DoorverwijzeninternexternZelf oplossen

?

Extern doorverwijzen

Andere bibliotheken

Openbaar

Wetenschappelijk

Archief

Documentatie

Andere infoverstrekkers ifv vraagcontext

Voorbeelden :

Jobinfo

VDAB

Vakbonden

Onderwijs

CLB

Juridische info

Notarissen

JAC

Doorverwijzen naar een gespecialiseerde dienst

In Vlaanderen zijn ca. 1500 bibliotheken, documentatiecentra, archieven actief.

In de Vlabidoc, een gids van VVBAD zijn ze opgenomen.

Op de site van VVBAD vind je beperkte adresgegevens Vlabidoc

Voor uitgebreide gegevens moet je betalen.

Oefening

Zoek via de beperkte toegang van Vlabidoc de contactgegevens van het Letterenhuis

Naar welke gespecialiseerde informatiediensten heb jij al doorverwezen?

Het zoekproces : vereisten aan het personeel

Kennis en vaardigheden:

Bronnen en opzoeken

Communicatie

Attitudes :

Enthousiasme

Uitnodigend

Servicebereidheid

Tact en discretie

Inventiviteit

Het zoekproces : vereisten aan het management

Visie !

Collectiemanagement

Ontsluiting

Organisatie :

routinevragen overbodig maken

Bewegwijzering

Teamwork

Bovenlokale taken

Ondersteuning door :

Catalogi

Vlacc (Winob, Ovinob, ) & Vlacc II

Lokale netwerken (gemeente)

Internet portal

Webwijzer samenwerkingsverband

Werkgroep (?) Bronwijzer voor basisvragen

Plaatsing & ontsluiting

ZIZO-werkgroep (VCOB)

Werkgroep alternatieve plaatsing non-fiction

E-infobalie

Plannen e-infobalie VCOB (Vlaanderen) ?

De bronnen

Digitale bronnen : een beperkt overzicht (naar vorm)

Zoekmachines :

Case : Google

Case : webdetective

Weboverzichten :

Yahoo

Webwijzer

Google directory

Databanken

Literatuurplein (vrij)

Mediargus (log in)

Biblion (log in)

Digitale vraagbaken

Case : Aladin

Automatische gebruikersprofielen

Muziekweb

Roman advies

Documentatiewijzers

Bronnenwijzer

Balen

Catalogi

Digitale bronnen : een beperkt overzicht (naar inhoud)

Encyclopedien

Wikipedia

Witte en gele gidsen

Infobel, 1207, Gouden gids

Juridische informatie

Staatsblad, advocaat.be, notaris.be

Sociale informatie

Rechtenverkenner, sociale kaart,

Overheden

Nieuws

Openbaar vervoer

Routeplanners

Bevat > 750.000 titelbeschrijvingen

Boeken, artikels, strips, dvds, videos, cd-roms, websites, grote letterboeken, tijdschriften en bladmuziek.

6 grote bibliotheken leveren die beschrijvingen (Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Hasselt, en Leuven

Zoeken.bibliotheek.be

Er is een koppeling naar de Biblion bestanden.

Als er een recensie opgenomen is, over het materiaal dat je zoekt, dan merk je dat aan het icoontje in de rechterkolom met de cover van het boek of de strip

Vanuit de uitgebreide beschrijving kan je doorklikken naar de recensie via het icoontje meer informatie

zoeken.bibliotheek.be

muziek.zoeken.be

Je doorzoekt er de catalogus van de grootste muziekcollectie van Europa.

van de centrale discotheek Rotterdam, met aquabrowser. (achtergrondbestand)

>300.000 cds, 10.000 muziekdvd, 300.000 lps

Bib.belgium.be

Databanken

In databanken zijn gegevens van een bepaald type digitaal en systematisch opgeslagen.

Verwijzingen of volledige tekst

Gratis of betalend (licentiekost)

Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren

De IMDB

Mediargus

Archief van Vlaamse kranten en tijdschriften (+ Le Vif en Tendances)

Artikels zijn doorzoekbaar met zoekterm

Persmappen rond onderwerpen waar veel vraag naar is

Niet vrij te consulteren

Bib moet licentie hebben

Mediargus (1)

Persmappen

Redactie : < Vlaamse OB-medewerkers

Onderwerpen : meest gevraagde items (100+)

Mogelijkheden en beperkingen :

+ : actueel (laatste jaar)

+ : verwerking makkelijk

+ : eigen mappen samenstellen

- : beperkt aantal onderwerpen

- : deelmappen ?

+/- : prijs (?)

Mediargus (2)

Mediasearch (Full-text zoeken)

Vlaamse (& Nederlandse) kranten 1998-

Roularta tijdschriften (ook Franstalig)

Belga persberichten

Ruime selectiemogelijkheden (geavanceerd)

Zoekmogelijkheden & beperkingen

+ : n zoekactie i/verschillende bronnen

+ : eigen mappen maken

+ : verwerking makkelijk

+ : booleaans zoeken (and/or/*/)

- : ontsluiting : full-text => zoektermen !

- : geen fotos

Biblion-databanken

Biblion-databanken

Actuele documentatiebank

Inhoud : selectie krantenartikels

Opvolger v/d Actuele Documentatiemappen

Context : onderwijs Nederland

Mogelijkheden & beperkingen

+ : zoeken op schoolvak

+ : fotos

+ : links naar internet

- : Nederlandse context

- : actualiteit ?

Biblion-databanken

LiteRom & JeugdLiteRom

Recensies Nederlandstalige literatuur 1900-

+ : ruime periode

+ : uitgebreide zoekmogelijkheden

- : verhouding Vlaamse kranten

UittrekselBank & UittrekselBank Jeugd

Auteursinfo (portret/orientatietekst)
Boekbesprekingen (uittreksel/snuffeltekst)

+ heel uitgebreid & up-to-date

FictieRom

Inhoud : fiction thematisch, met annotatie

Wat was het laatste krantenartikel over de uw eigen bibliotheek ? In welke krant was dat ?

Zoek via Mediargus de initiatiefnemer van het Leuvense Bib-date-project.

Zoek een roman die handelt over de Duitse nmaking ? Wie zijn de hoofdpersonages ?

Wat zeggen Nederlandse historici over 175 jaar Belgi ?

Zoek recensies over Staf Schoeters.

Zoek recensies over Marita De Sterck.

Zoek een boekbespreking van Het verdriet van Belgi van Hugo Claus.

Zoek een boekbespreking van Blauwe plekken van Anke de Vries.

Oefeningen

Elektronische vraagbaak

Aladin is een elektronische infobalie voor de nederlandse openbare bibs die landelijk georganiseerd is

Een georganiseerd netwerk van baliewerkers en informatiespecialisten bezorgt je het antwoord in enkele dagen

Soort vragen zijn afgebakend

Kwaliteitscontrole op het web

Wie of welke organisatie publiceert de informatie ?

Waarom is de informatie gepubliceerd ?

Op wat voor site wordt de informatie gepubliceerd ?

Wordt deze site regelmatig onderhouden en is men zorgvuldig ?

Is de informatie controleerbaar ?

Kwaliteitscontrole op het web

Bron van de informatie: auteur, functie, referenties

Andere publicaties checken

Commercieel of niet?

Propaganda of niet?

Identiteit van de website-exploitant?

Datum van de website? Actualisering?

Verwijzingen van en naar andere sites?

Opbouw en toegankelijkheid?

http://www.webdetective.nl/

Overzicht van vrije digitale bronnen

www.maarifa.be

webwijzer.bibliotheek.be

Oefeningen !

Zelfevaluatie

Welk sterk punt van jezelf is een aanwinst voor het inlichtingenwerk van de bibliotheek ? Wat ga/kun je doen om je sterk punt tenvolle in te zetten ?

Welke punten aan jezelf vind je nodig om de komende weken/maanden bij te schaven ? Hoe ga je dit doen ?

Wat heb je in deze training opgestoken en wat kun je uit deze training gebruiken voor je taak in de bib ?

Wat is er volgens jou een gemis in deze training ?

Andere opmerkingen.

Klik om de opmaak van de overzichtstekst te bewerken

Tweede overzichtsniveau

Derde overzichtsniveau

Vierde overzichtsniveau

Vijfde overzichtsniveau

Zesde overzichtsniveau

Zevende overzichtsniveau

Achtste overzichtsniveau

Negende overzichtsniveau

Klik om de opmaak van de titeltekst te bewerken

inlichtingenwerk-vlbrabant-basis-1213470848667746-9