Metawerk jaar 3

Hoe kijk ik tegen het onderwijs aan?

Visie op onderwijs

Hogeschool van AmsterdamOpleiding Horeca & VoedingOwen Roberts: 500632352Docent: R. Ruijken

1

InhoudsopgaveInleiding.................................................................................................................................................. 3

1 De maatschappelijke functie en het doel van onderwijs..................................................................4

1.1 De maatschappelijke functie van het onderwijs.......................................................................4

Wat is het doel van onderwijs?.......................................................................................................5

2 Onderwijsvisie van MBO bakkersopleiding.....................................................................................7

2.1 de essentie van mijn vak...........................................................................................................7

Betekenis bakkersopleiding voor leerlingen....................................................................................7

2.2 Wat betekent de bakkersopleiding voor mij als docent............................................................7

3 Leren en lesgeven.......................................................................................................................... 8

3.1 Hoe leren leerlingen?..............................................................................................................8

3.2 Leren en lesgeven als docent..................................................................................................9

4 De docent als opvoeder en kennisoverdager................................................................................11

Normen en waarden die ik mee wil geven als docent...................................................................11

5 Nawoord....................................................................................................................................... 12

6 Bibliografie.................................................................................................................................... 13

2

Inleiding

Ik volg een opleiding aan de HVA om mijn 2e graad docentschap te behalen. In deze opleiding Horeca en Voeding zit onder andere het onderdeel Onderwijs Visie schrijven. Dit onderdeel is een verplicht onderdeel van de BP2 (bekwaamheidsproef).

Het onderwijs en de onderwijsvisie is een veelbesproken thema in de maatschappij. Iedereen heeft er wel een mening over. Ik wil met dit document inzichten creëren in wie de visie op het onderwijs (mede) bepaalt.

Ik beschrijf mijn visie aan de hand van de volgende onderwerpen:- De maatschappelijke functie van onderwijs;- Onderwijs in mijn schoolvak;- Leren en lesgeven;- De docent als opvoeder en kennisoverdrager.

Elk hoofdstuk heb ik onderverdeeld in subparagrafen, waarbij in de eerste alinea’s wordt omschreven wat de diverse bronnen aangeven. Vervolgens geef ik mijn eigen mening over het betreffende onderwerp.

Sinds 2011 ben ik werkzaam in het onderwijs. Ik heb ervaring opgedaan op het ROC van Amsterdam en ik ben tegenwoordig werkzaam op het ROC van Leiden. Beiden werkplekken hebben mij verschillende inzichten gegeven op het gebied van lesgeven maar ook op het gebied van onderwijsbeleid. Het is voor mij als beginnend docent erg leerzaam geweest om op verschillende locaties de arbeidsprocessen mee te maken. Dit heeft mijn beeld en dus mijn visie op het onderwijs gevormd.

3

1 De maatschappelijke functie en het doel van onderwijs

1.1 De maatschappelijke functie van het onderwijs

De maatschappelijke functie van onderwijs kun je opsplitsten in twee verschillende richtingen. Ten eerste de onderwijskundige functie. Daarmee bedoel ik de kennis en vaardigheden van de leerlingen vergroten door middel van onderricht. Ten tweede de maatschappelijke vorming van de leerlingen. Daarmee bedoel ik de opvoedkundige taak van een school. De maatschappelijke vorming van de leerlingen wordt door scholen uitgevoerd door er les in te geven. Dit doen scholen met het vak ‘Burgerschap’ wat een door de overheid in 2006 verplicht vak is geworden. Wat houdt Burgerschap eigenlijk in en waarom is dit vak verplicht gesteld?

Heel bondig gezegd zou je van burgerschap kunnen spreken wanneer iemand een volwaardig burger is van een staat. Dit is echter veel te beknopt, er zijn volgens “Veugelers” drie definities die de visie van burgerschap beschrijven: 1. De wettelijke status van burger;2. De burger als actief deelnemer aan de maatschappij en politiek;3. De burger als lid van een politieke en maatschappelijke gemeenschap en gedeelde identiteit. De eerste definitie is vooral een staatsrechtelijke, de tweede en derde definities geven vooral aan waar de Nederlandse overheid zich op richt en waar het vak Burgerschap zich dus ook op zal richten (Veugelers, 2010).

Bij het vak Burgerschap wordt inhoudelijk ingegaan op politieke, sociale, interpersoonlijke en identiteitsvormende elementen. Toch zijn er grofweg drie vormen van burgerschap te onderscheiden. De meeste definities die men geeft van Burgerschap vallen onder één van deze drie categorieën: Aanpassingsgericht, Individualiserend en Kritisch Democratisch. Aanpassingsgericht burgerschap richt zich op discipline, sociale betrokkenheid en het versterken van de nationale identiteit. Individualiserend burgerschap stelt echter juist de liberale waarden voorop maar doet weinig voor de sociale cohesie. De vorm van Burgerschap die het meest wordt nagestreefd, is de Kritisch Democratische. Hierin wordt zelfstandigheid gekoppeld aan sociale betrokkenheid, tolerantie en morele waarden en normen (Hélène Leenders en Wiel Veugelers, 2004).

4

Volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid heeft het onderwijs drie soorten taken te vervullen: primaire, secundaire en tertiaire taken. De primaire taken zijn het realiseren van doelen en waarden waarvoor het onderwijs is opgericht (Onderwijsraad, 2008). Voor scholen betekent dit het overdragen van kennis, vaardigheden en culturele waarden en normen om leerlingen voor te bereiden op deelname aan het arbeidsproces en de samenleving. Onder de secundaire taken vallen alle taken (economische, sociale en morele voorwaarden) die nodig zijn om de primaire taak te kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld het zorgen voor een zekere orde en regelmaat binnen de school zodat leerlingen kunnen leren en leraren onderwijs kunnen geven. Tot slot zijn er de tertiaire taken: “het leveren van een bijdrage aan sociaal gedrag en publieke moraal in andere instituties door de manieren waarop men die in de eigen institutie onderhoudt en bevordert” (WWR, 2003).

Ik vind dat maatschappelijke onderwerpen op school bespreekbaar moeten zijn. Scholen zijn een afspiegeling van de maatschappij en daarom vind ik dat de problemen die er maatschappelijk ervaren worden ook op scholen behandeld moeten kunnen worden. Het mag echter niet zo zijn dat de primaire taak van een school in het gevaar komt (lesonderricht) door de grote vraag / problematiek van maatschappelijke begeleiding. Deze balans moet dan ook bewust gewaarborgd worden door de scholen.

Wat is het doel van onderwijs?In de bovenstaande paragraaf heb ik benoemd dat Burgerschap verplicht is gesteld door de overheid. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap omschrijft zelf de reden van de verplichtstelling als volgt (Matena, 2008 en Toezichtkader actief burgerschap en sociale integratie door het OCW):

De opdracht tot bevordering van ‘actief burgerschap en sociale integratie’ staat tegen de achtergrond van de afgenomen betrokkenheid tussen burgers onderling en tussen burgers en overheid. Als gevolg daarvan zijn (…) ‘de plichten en rechten die horen bij burgerschap op de achtergrond geraakt’. Dat wordt nog versterkt door de onbekendheid van veel ouders en kinderen met een allochtone achtergrond met de burgerschapstradities en -gebruiken van de Nederlandse samenleving. Door de ontwikkeling van burgerschap op te nemen in de opdracht aan scholen, kan ‘een gemeenschappelijk en gedeeld perspectief van jonge mensen op de bijdrage die zij als burgers aan de samenleving kunnen leveren’ worden bevorderd.

De wet geeft verder aan dat middelbare scholen een beleid moeten opstellen over burgerschapsvorming en dit beleid kenbaar moeten maken in een schoolplan en schoolgids. De invulling van de burgerschapsvorming laat de overheid over aan de scholen.

5

De verleiding is groot voor de overheid en de samenleving om via scholen maatschappelijke problemen grootschalig en vroegtijdig aan te pakken. Zo worden scholen benaderd met voorlichtingscampagnes, tal van lespakketten en educaties. De problemen die aan de orde komen zijn bijvoorbeeld overgewicht, discriminatie of schuldenproblematiek. Het zijn nastrevenswaardige doelen waarbij geldt dat voorkomen beter is dan genezen (onderwijsraad, 2008).

De vraag is; Wat is het doel van onderwijs? In de onderwijswereld wordt hier over het algemeen de leerdoelen mee bedoeld. De leerdoelen gelden voor de leerlingen maar ook de docenten en de onderwijsinstellingen hebben doelen: de onderwijsdoelen. Wanneer de onderwijsdoelen de leerdoelen van de leerlingen ondersteunen dan blijft de focus op de leerdoelen van de leerlingen liggen bij het uitvoeren van de onderwijskundige werkzaamheden. Niet alleen het helder maken van de leerdoelen maar ook zorgen dat de leerling hierop gefocust blijft, is de basis voor effectief onderwijs. (wikibooks, 2004)

Persoonlijk vind ik dat de specifieke doelen waar het onderwijs aan dient te voldoen zijn gericht op de bewijslast en voortgang van een student zodat deze een diploma zal halen. Zoals hierboven beschreven is, moet de focus op de leerling liggen en de doelen van de onderwijsinstellingen moeten dit ondersteunen. Door de wettelijke doelen die behaald dienen te worden van de onderwijsinspectie kan de focus echter verplaatst worden van de leerdoelen van de leerling naar de doelen van de onderwijsinspectie. Scholen dienen er zelf voor te waken dat de focus van de school gericht blijft op het onderwijzen van de studenten zodat deze na het behalen van een diploma zichzelf goed kunnen plaatsen in de maatschappij.

Ik vind het een goede zaak dat scholen zelf hun beleid mogen schrijven. Dit omdat er altijd lokale, provinciale of landelijke verschillen zullen zijn. Met de mogelijkheid om eigen visie en beleid te schrijven, kunnen scholen zich van elkaar onderscheiden. Op deze wijze heeft de student de breedste keuze mogelijkheden. Op alle scholen zullen maatschappelijke kwesties behandeld worden. De school dient er mede voor te zorgen dat iedere student een bepaalde basis aan normen en waarden heeft meegekregen. Op deze wijze krijgen alle studenten toch bagage mee over de werking van de maatschappij. Scholen hebben naar mijn mening dan ook een belangrijke opvoedkundige rol.

6

2 Onderwijsvisie van MBO bakkersopleiding 2.1 de essentie van mijn vakIk geef les op het ROC Leiden en daar verzorg ik praktijklessen en ook theorie lessen. De niveaus waar ik les aan geef zijn niveau 2 en niveau 3. Bijna alle leerlingen die starten met de opleiding, hebben de wens om bakker te worden. Waarom; omdat bakker het mooiste vak is dat er is. Je kunt mensen echt blij maken met een creatie die jij hebt gemaakt, bijvoorbeeld met een bruidstaart of een verjaardagstaart of een heerlijk dessert. Juist het element om mensen een plezier te doen met lekker voedsel is een meerwaarde voor de opleiding tot bakker. Voedsel, daar draait het om in de bakkerij en dat is de essentie. Wij als docenten leren de leerlingen de juiste kennis (theorie) en vaardigheden (praktijk) zodat ze de heerlijkste producten kunnen produceren. Uiteraard komt er iets meer bij kijken dan alleen lekkere koekjes of broodjes bakken. De leerlingen zullen ook moeten leren plannen en rekenen en de Nederlandse taal voldoende beheersen. Dit alles om de recepten te begrijpen, om de recepten om te kunnen rekenen en te kunnen vertalen naar een uitvoerbaar productie proces.

Betekenis bakkersopleiding voor leerlingenWat moet een leerling doen om een gediplomeerd bakker te worden? Wij als bakkersopleiding hebben een curriculum geschreven waar in staat beschreven wat er van de leerlingen verwacht wordt. Dit hebben wij beschreven aan de hand van de CGO onderwijsmethode. Ik zal proberen beknopt uit te leggen wat dit inhoudt. De leerlingen krijgen niet, zoals vroeger het geval was, uitsluitend les in het vervaardigen van producten maar zijn zichzelf ook aan het ontwikkelen op het (inter) persoonlijke vlak. Dit doen wij door middel van zelfsturing in de leerprocessen, met coaching van de vakdocenten, gedurende de praktijklessen en in de vorm van gesprekken die om de 8 weken plaatsvinden. In deze gesprekken wordt er gesproken over de studievoortgang en de reeds behaalde resultaten.

2.2 Wat betekent de bakkersopleiding voor mij als docent

Bakkers zijn praktisch ingestelde mensen. Ze willen met de handen aan de slag en niet teveel ‘gezeur’ over theorie en waarom je iets (op een bepaalde manier) doet. Wat ik heel erg merk, is dat de overgang van vmbo naar het mbo voor veel leerlingen een grote verandering is die behoorlijk impact heeft. Wij als mbo opleiding verwachten van onze leerlingen gedrag dat bij de school, bij de klas en bij de leerling als bakker past. Dit betekent dat wij de intrinsieke motivatie van de leerlingen aanmoedigen en waar nodig de excentrieke motivatie

7

aanwakkeren. Wij verwachten een gedegen voorbereiding van de leerling voor aanvang van een les. De docent moet hier tijdens de gehele opleiding op blijven hameren bij leerlingen (opvoeden van de leerlingen). Wanneer de randvoorwaarden geschapen zijn zoals een goede voorbereiding et cetera, dan komt de zelfstandigheid van de leerling in ontwikkeling. Wij als docenten begeleiden de leerling hierin door middel van vele gesprekken. Deze gesprekken gaan dan vooral over zaken als: wat vind je er zelf van en waarom doe je het op deze wijze en hoe zou je dit anders of beter kunnen doen (open vragen).

Cognitieve vaardighedenHet onderwijsteam van de bakkers heeft ervoor gekozen om de cognitieve vaardigheden van de studenten tijdens de gehele opleiding te trainen. Hiermee bedoel ik het aanleren van bijvoorbeeld plannen, logisch denken, systematisch zoeken, waarnemen en het vermogen om daarop te anticiperen. Om de leerlingen cognitief te laten groeien, neem ik als docent in beginsel een paidotrope rol in. Het is echter wel zo dat niet iedere leerling gebaat is met een paidotrope benadering. Uiteraard probeer ik iedere leerling op een coachende manier te sturen binnen de opleiding maar wanneer blijkt dat dit weinig tot geen effect heeft, zal ik als docent een logotrope rol innemen. Hierbij heeft de leerling geen inspraak meer en heeft hij uit te voeren wat ik als docent van hem of haar verwacht. Ik probeer de leerlingen op te voeden zodat ze zelfstandig kunnen functioneren in de bakkerij maar ook in de maatschappij. .

3 Leren en lesgeven3.1 Hoe leren leerlingen?

Het begrip "leren" wordt tegenwoordig zo vaak gebruikt dat het lastig is er een gepaste definitie aan te geven. Wanneer er wel omschrijvingen van het begrip leren worden gegeven, zijn dit vaak eenzijdige definities, bijvoorbeeld alleen gericht op individueel leren of met alleen oog voor de gedragsmatige, waarneembare kant van het verschijnsel. Meestal wordt leren alleen gedefinieerd in termen van de uitkomsten van leren zonder het proces zelf te omschrijven. Leren wordt dan omschreven als "een relatief permanente verandering in gedrag". Ook wordt leren wel gelijk gesteld met het verwerven van kennis. (Simons, 1995) Docenten zijn gewend om te denken aan leren in termen van doelbewust gepland en gestuurd leren. Mensen leren echter zeer veel zonder dat er een bewuste planning, onderwijs of opleiding aan te pas komt. De belangrijkste leerprocessen of -leeractiviteiten hebben betrekking op het selecteren, opnemen, verwerken, integreren, vastleggen en gebruiken van en het betekenis geven aan informatie. (N.Dixon, 1994)

8

Het belangrijkste wat je als docent moet bieden aan je leerlingen is naar mijn mening structuur. Wanneer je de leerlingen structuur biedt dan weten ze waar ze aan toe zijn tijdens de lessen maar ook op de school zelf. Doe je dit niet dan is de kans groot dat een deel van de leerlingen niet worden gemotiveerd of niet gemotiveerd blijven. Dat komt omdat structuur zorgt voor duidelijkheid, wat doe je, wanneer doe je dat en waarom. Dit geeft de leerling zicht op het eindresultaat. Structuur zorgt ook voor een veilige constante omgeving en de focus moet liggen op de te behalen doelen van de student. Alle mogelijke afleidingen moet je als docent en als school zoveel mogelijk proberen te beperken. Ik geef zelf les aan leerlingen van niveau 2 en niveau 3. De opleiding vraagt best veel zelfstudie van de leerling. Wij werken daarbij met veel digitale leeromgevingen. Ik merk dat het voor leerlingen van niveau 2 lastig kan zijn om motivatie te vinden om hiermee zelfstandig aan de slag te gaan. Bij niveau 3 leerlingen is dit minder aan de orde. Het is aan mij als docent om mijn leerlingen op diverse manieren te motiveren. Mijn onderzoek naar “hoe houd ik orde in de klas” heeft mij daar enorm bij geholpen. In mijn onderzoek had ik onder andere gebruik gemaakt van het boek Lessen in Orde van Peter Teitler. Volgens Teitler heeft belonen als doel het gewenst gedrag te stimuleren. Zolang je dit stimuleert zal de leerling het gewenste gedrag blijven vertonen. Er is wel verschil tussen leerlingen. Er zijn leerlingen die van zichzelf gemotiveerd zijn, dit zijn de intrinsiek gemotiveerde leerlingen. Deze leerlingen hebben al genoeg aan sociale beloning. De andere groep leerlingen wordt extra gestimuleerd zodra zij ervan bewust zijn dat er een beloning tegenover staat. Dit heet een beloningsimpuls. Deze leerlingen zijn extrinsiek gemotiveerd. (Teitler, 2011)

3.2 Leren en lesgeven als docent

De ene docent grijpt de actualiteit aan om lesstof te behandelen, de ander gebruikt ‘dit krijg je op je examen’ om de leerlingen aan het werk te zetten en weer een ander gaat gewoon door de lesstof en neemt repetities af omdat de schoolleiding dat vraagt. Één van de didactische vormen is het Leren in vijf dimensies, een model van de Amerikaan Robert J. Marzano.

Volgens het boek Leren in vijf dimensies van Robert J. Marzano en Wietske Miedema berust het traditionele onderwijs op kennis die de leraar met behulp van het schoolboek en andere instructiestrategieën in het geheugen van de leerling krijgt.

Marzano pakt het anders aan: de leer- en denkactiviteiten van leerlingen staan centraal.

De vijf dimensies zijn:

9

1) Motivatie;

2) Nieuwe kennis verwerven en integreren;

3) Kennis verbreden en verdiepen;

4) Kennis toepassen in betekenisvolle situaties en tot slot;

5) Reflectie.

Deze vijf dimensies zijn in het boek van Marzano een metafoor van wat er in de hersenen gebeurt als mensen aan het leren zijn’.

Leren in 5 dimensies is allesbehalve een lineair schema. Je doet niet eerst 1, dan 2, etc. Dimensie 1 en 5 zijn altijd op de achtergrond van het leerproces aanwezig. Dimensie 2,3 en 4 zijn voor de kracht van het model 'denken' uit elkaar gehaald, maar in de werkelijkheid zijn ze nooit zo scherp te scheiden.

Dit wordt visueel uitgedrukt door het model van Leren in vijf dimensies.

De cirkels zijn dus niet scheidingslijnen of stappen in het proces. De verschillende manieren van denken treden min of meer tegelijkertijd op. Het boek leren in 5 dimensies geeft mij handvatten bij het proces wat leren nou eigenlijk is: inzicht krijgen in de verschillende aspecten en in de wijze waarop onderling interactie optreedt. Dit model speelt een rol spelen in onze leerplanontwikkeling, lesvoorbereiding en beoordeling.

Bij het schrijven van ons Curriculum heb ik gemerkt veel waarde te hechten aan dit boek van Marzano. Ook in de beoordelingscriteria van de praktijklessen maken we veel gebruik van de filosofie van Marzano. Onze manier van onderwijzen volgens het CGO onderwijs heeft het doel om de leerlingen leren te leren en te denken, want dit is de voorwaarde voor de actieve en zelfstandige leerling.

Zoals besproken gaat het boek Leren in 5 dimensies van Marzano vooral over de leer en denkactiviteit van de leerling. Het is echter ook van belang te zorgen voor een duidelijke structuur die zo wenselijk is voor een goed leerklimaat? Het instructiemodel van Ebbens & Ettekoven biedt goede handvatten voor de docent. Voor een docent is het handig om te

10

beschikken over de juiste instructievaardigheden zodat hij het leren van de leerlingen zo effectief mogelijk kan maken. Bij instructie geven volgens het directe instructiemodel, maakt een docent geen onderscheidt tussen de verschillen van leerlingen in dezelfde klas. De verschillende fasen die worden beschreven in het model, geven de docent een goede leidraad om structuur te bieden en een uitdagende les te creëren. (Ebbens S. &., 2009)

Persoonlijk merk ik dat ik als docent heel duidelijk verschil maak in hoe ik leerlingen benader. Vooral leerlingen van niveau 2 hebben een andere benadering nodig om ze te motiveren. Ik geef deze leerlingen kortere termijn doelen om te behalen en deze herhaal ik ook veel vaker dan bij leerlingen van niveau 3. Ik gebruik in mijn lessen vooral de fases van Ebbens, maar ik verdiep mij ook in hoe ik leerlingen beter kan laten presteren. Ik maak daarbij gebruik van literatuur van Teitler maar ook van Marzano’s vijf dimensies.

4 De docent als opvoeder en kennisoverdagerNormen en waarden die ik mee wil geven als docentVolgens het huidige kabinet is de opvoedkundige zorg taak belangrijker geworden voor een docent dan het aanleren van een specifiek vak. Er is in 2012 namelijk een nieuwe wet aangenomen waarin staat dat de scholen een zorgplicht krijgen. Dat houdt in dat scholen er verantwoordelijk voor zijn om elk kind een goede onderwijsplek te bieden. De leerlingen kunnen dan extra ondersteuning in de klas verwachten. (Rijksoverheid, 2012)

Coachend lesgeven, dat is wat ik als docent elke dag weer probeer te doen. Telkens weer opbouwende feedback geven. Op deze wijze probeer ik de leerlingen zelf te laten nadenken over hun beroepsopleiding in plaats van alle kennis voor te kauwen. Zoals Liz Dale (2007) in de bijdrage aan de lectoraatsbundel “Eigenaar van Kwaliteit” beschrijft: het belang van goed gefundeerde feedback is essentieel voor het leerproces van de leerlingen. De feedback die je als docent geeft, moet uiteraard wel aan bepaalde criteria voldoen wil je de feedback optimaal tot zijn recht laten komen. Goede feedback moet voldoen aan kwaliteitscriteria;

1. De feedback moet voldoende en getailleerd zijn;2. De feedback moet focussen op de prestatie van de student, op zijn leren en op de

acties waar hij controle over heeft, niet op zichzelf of zijn persoonlijkheid;3. Feedback moet op het juiste moment aangeboden worden en constructief zijn voor

het verdere leerproces;4. Feedback moet congruent zijn met het doel van de opdracht;5. Feedback moet aansluiten op percepties van studenten over wat er van hen verwacht

wordt;6. Feedback moet de mogelijkheid geven er rekening mee te houden in de toekomst.

11

De afsluiting van elke praktijkles wordt gedaan met het feedback geven op de gemaakte producten en het verloop van de diverse processen tijdens de praktijkles. Een belangrijk onderdeel van onze lessen is dat de feedback die we de leerlingen meegeven ook verwerkt moet worden in een klein verslag. Dit stellen wij verplicht zodat de leerlingen nogmaals de feedback moeten doornemen. Tijdens de theorielessen en tijdens de individuele gesprekken met leerlingen behandelen wij onder andere de houding van de leerling om zijn of haar doelen te behalen. Door middel van juiste feedback merk ik als docent dat je veel kunt bereiken bij leerlingen.

5 NawoordTijdens het schrijven van mijn visie heb ik een breder beeld gekregen van het onderwijs. Doordat ik nog niet zo lang werkzaam ben in het onderwijs, vond ik deze opdracht in beginsel wel lastig. Ik vond dit lastig omdat je wordt gevormd door je ervaringen en ik nog niet beschik over veel ervaring om inzichtelijk te hebben wat ik de beste manier van doceren vind. Ik heb mij daarom uitgebreid ingelezen om zodoende tot een goed omschreven visie te komen.

Door het schrijven van mijn visie heb ik veel geleerd. Ik heb veel geleerd hoe breed het onderwijs kan zijn, wat onderwijs betekent in de maatschappij en vooral veel geleerd over mijzelf.

Door na te moeten denken over wat voor soort docent ik wil zijn, realiseerde ik mij wat ik een belangrijk onderdeel van mijn werk als docent vind. Dat is het geven van feedback. Persoonlijk vind ik dit één van de belangrijkste aspecten van mijn rol als docent. Bij het geven van de feedback kun je veel competenties ontwikkelen als docent. Het besef dat ik hier op mijn werk dagelijks mee bezig ben, maakt mij trots op mijn werk als docent maar ook op het door ons geschreven curriculum.

12

6 BibliografieEbbens, S. &. (2009). Effectief leren basisboek. Groningen/ Houten: Noordhoff uitgevers.Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2009). Effectief Leren. Houten: Noordhoff Uitgevers Groningen.Marzano, R. &. (2011). Leren in vijf dimensies. Assen: Koninklijke van Gorcum.N.Dixon. (1994). The Organizational Learning Cycle: how we can learn collectively. London: McGraw-

Hill.Rijksoverheid. (2012). Passend Onderwijs. Opgeroepen op Januari 05, 2012, van Rijksoverheid:

http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijsRoberts, O. (2012). Orde in de klas. Amsterdam.Simons, M. B. (1995). Leren en Instructie. Gorcum b.v.Teitler, P. (2011). lessen in orde. Bussum: uitgeverij coutinho.wikibooks. (2004, juli 22). Opgeroepen op oktober 2013, van http://nl.wikibooks.org/:

http://nl.wikibooks.org/leerdoelen

13