Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

81
Design Charles & Ray Eames - Hang it all © Vitra Van de functie van cultuur naar de culturele functie November 2016 Gent [email protected]

Transcript of Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

Page 1: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

Desig

n C

harles &

Ray

Eam

es -

Hang i

t all

©

Vitra

Van de functie van

cultuur naar de

culturele functie

November 2016

Gent

[email protected]

Page 2: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

CULTUUREEN OUD VRAAGSTUK

Page 3: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

3

Autopositief

Page 4: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

4

Page 5: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 5

Page 6: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

6

Page 7: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 7

Page 8: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 8

Page 9: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 9

Page 10: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 10

Page 11: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch
Page 12: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 12

Page 13: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 13

Page 14: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 14

Page 15: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 15

Page 16: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 16

Als we niet precies(er) weten wat het is…

1. … dan weten we niet waarom het goed is

(waarde)

2. … dan weten we niet waartoe het dient

(finaliteit)

3. … dan weten we ook niet hoe het werkt, of

hoe we het kunnen doen werken (functie)

Page 17: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

17

Page 18: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 18

• Wat zegt de praktijk?

• Wat zegt het beleid?

• Wat zegt het onderzoek?

Page 19: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

19

3,9 1,3

17,1

35,5

42,1

Zelfden ofnooit

Weinig Niet weinig,niet veel

Veel (Bijna) altijd

Mate waarin de organisatie bezig is met cultuur

(N= 80 scvw organisaties)

Page 20: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

20

Mate waarin de organisatie bezig is met kunst

(N= 80 scvw organisaties)

23,7

28,9

21,123,7

2,6

Zelden of nooit Weinig Niet weinig,niet veel

Veel (Bijna) altijd

Page 21: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

21

Door deze activiteit …

Vereni-gingen

Landelijke vormings-

instellingen

Vorming-plus-

centra

Bewe-gingen

… heb ik kennis gemaakt met cultuur*

25,5 5,5 17,3 5,6

… heb ik zelf bijgedragen tot cultuur

4,1 2,9 4,2 5,6

… heb ik kritiek kunnen uiten op de samenleving, de cultuur

4,6 3,8 4,5 7,4

De deelnemers aan het woord

(N= 1500)

Page 22: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

22

decreet

scvw

“culturele functie: de functie die,

zowel in de brede als de engere

zin, gericht is op het verhogen

van de participatie aan de

cultuur die de samenleving te

bieden heeft.”

Page 23: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

“De cultuurfunctie is gericht op het creëren,

deelnemen, genieten, bewaren en doorgeven van

cultuur en kunst.

De cultuurfunctie dekt de volledige breedte van

culturele processen in sociaal-culturele contexten:

zowel de participatie aan de cultuur die een

samenleving al te bieden heeft als het zelf

bijdragen aan processen waarbij nieuwe culturele

betekenissen worden gecreëerd.”

Visienota

scvw

Page 24: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 24

• Cultuursociologen

• Antropologen /

cultuurwetenschappers

• Psychologen

• Cognitiewetenschappers +

neurowetenschappers

Page 25: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

CULTUURBEGRIPVIJF PERSPECTIEVEN

Page 26: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

26

Cultuur is alles wat

geleerd wordt / kan

worden

(ook dieren hebben

cultuur!)

1. Sociologisch

Page 27: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

27

Cultuur is alles wat de

mens kan doen en

maken (dingen)

(dieren hebben geen

cultuur)

(niet alles wat geleerd

wordt, is cultuur)

2. Antropologisch

Page 29: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

29

Cultuur is beschaving

(je hoort er bij of je hoort

er niet bij)

4. Sociaal

Page 30: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

30

Cultuur = kunst

5. Artistiek

Page 31: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

31

Sociologisch Alle SCvW is cultuur

Antropologisch Alle SCvW is cultuur

Cognitief Enkel die activiteiten die uitdagen afstand te nemen en te reflecteren zijn cultureel

Sociaal / beschaving

Enkel die activiteiten die (een bepaald) cultureel kapitaal aanleveren (“volksverheffing”)

Artistiek Enkel die activiteiten die te maken hebben met kunst

Wanneer is SCvW cultureel?

Breed

Eng

Page 32: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

HOE WERKT CULTUUR?HET COGNITIEF CULTUURBEGRIP

GEANALYSEERD

Page 34: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

34© Vincent Van Gogh feat. Kim Dong Kyu

Page 35: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

35

Mensen ervaren

een verschil

tussen hun

herinneringen

en het

hier en nu

© Vincent Van Gogh feat. Kim Dong Kyu

Page 36: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

We leven niet in het ‘hier en nu’ we leven (en

we spelen) met onze herinneringen om met

de veranderende realiteit om te gaan

Page 37: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

37

Page 39: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

39

Page 40: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

We hebben verschillende strategieën om om

te gaan met het ‘double scope probleem’

Page 41: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

41

• We proberen voortdurend dat verschil op te lossen = basis

voor ons handelen

• Met andere woorden: deze cognitieve / culturele strategieën

bepalen wie we zijn (ons denken, ons gedrag, onze identiteit)

• Typisch menselijke reflectie: we kunnen daarover nadenken /

“spelen”

Page 47: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

47

WAARNEMEN VERBEELDEN

CONCEPTUALISERENANALYSE

Page 48: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

48

WAARNEMEN VERBEELDEN

CONCEPTUALISERENANALYSE

CONCREET

ABSTRACT

Page 49: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

49

WAARNEMEN VERBEELDEN

CONCEPTUALISERENANALYSE

CONCREET

ABSTRACT

RECEPTIEF PRODUCTIEF

Page 50: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

50

Pane, pano, pain, pan, pa, paoPsomi, ogi, ekmek, khobzLehem, xumel, kenyer, maizePaine, duona, kruh, buke, hatzChleb, chlieb, chleb, chlib, chleb, chleb, hleb, chljabHleb, hljeb, leb, leib, loaf, leipaBroyt, brod, brood, brod, Brot, brod, brauo, breadBara, aran, bole, panRoti, balo, roti, boloPahng, bureddo, mianboaRoti, lipa, t’anta, senkgwaT’anta, mbuuru, mikatiPan, tinapay, nan, isonkaPan, isinkwa, borothoRoti, Brout, dabo, paraoa !Chleb, chlieb, chleb, chlib, chleb, chleb, chl˘eb

Page 51: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

51

WAARNEMEN VERBEELDEN

CONCEPTUALISERENANALYSE

PAIN

Page 52: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

52

Page 53: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

53

Cultuur is ook een materieel proces

Page 54: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

54

LICHAAM

Page 58: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

58

WAARNEMEN VERBEELDEN

CONCEPTUALISERENANALYSE

LICHAAM VOORWERPEN

TAALGRAFISCHE

TEKENS

Page 59: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

59

• Is niet alles cultuur?

• Bewust stilstaan bij hoe we die ervaring van verschil duiden

(= het menselijke doen en laten)

• Hoe? Door te reflecteren (op onszelf en de ander)

• Waartoe? daarmee ontwikkelen we ons cultureel bewustzijn

in verschillende vormen

Page 60: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

60

Kunst is verbeelding én reflectie…

… omgevormd tot een instituut

Page 61: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

IMPLICATIESWAT BETEKENT DIT MODEL?

Page 62: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

62

• Cultuur is geen ding of verzameling van dingen, maar een

(cognitief) proces

• Cultureel is neutraal (niet per se goed), descriptief (niet

evaluatief)

• Cultuur bestaat uit verschillende deelvaardigheden

(mogelijkheden) = bindende elementen van alle cultuur

• Cultuur is een individueel én sociaal proces

• Cultuur stuurt ons gedrag aan…

Page 63: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

SO WHAT?

HEEFT ZO’N MODEL MEER DAN ENKEL

THEORETISCHE VERDIENSTE?

Page 64: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 64

Page 65: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

65

Cultuur spiegelt iets…

… van een maker… van onszelf… van de tijd

… van de samenleving

Page 66: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 66

Page 67: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

4 culturele vaardigheden

4 dragers (media)

Artistieke disciplines

Page 68: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 68

Page 69: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 69

Page 70: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

70

• Gedicht op muziek / andere talen

• Memoriseren

• Manieren van lezen (luid, zacht,

lief, kwaad, bang, in dialect, van

hard naar zacht en omgekeerd,

…)

• Verklanken

• …

• Breken/verknippen en

verlijmen

• Van woord naar beeld

• Herschrijven: verhaal,

dialoog, fotoroman, graphic

novel, flipboekje, kalender

• ….

• Classificeren (sonnet,

kwatrijn, haiku, …)

• Bespreken

• Samenvatten

• Evalueren

• …

• Ontleden (stijlfiguren,

thema’s, jargon, structuur…)

• Verbanden leggen met

actualiteit

• Bedoeling dichter (letterlijk,

symbolisch)

• …

Page 71: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 71

Page 72: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

TERUG NAAR DE CULTURELE FUNCTIE

Page 73: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

“De cultuurfunctie is gericht op het creëren,

deelnemen, genieten, bewaren en doorgeven van

cultuur en kunst.

De cultuurfunctie dekt de volledige breedte van

culturele processen in sociaal-culturele contexten:

zowel de participatie aan de cultuur die een

samenleving al te bieden heeft als het zelf

bijdragen aan processen waarbij nieuwe culturele

betekenissen worden gecreëerd.”

Visienota

scvw

Page 74: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

www.mijncultuurspiegel.be

www.cultuurindespiegel.be

[email protected]

(HIVA-KULeuven)

Page 75: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

75

Page 76: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

76

Page 77: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

77

Page 78: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

78

Page 79: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

79

Page 80: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

80

Page 81: Van de functie van cultuur naar de culturele functie - Lode vermeersch

16-11-2016 81

Onderwerp

Media Vaardigheden

Is het cultuur?

Is het een reflectie / nodigt

het uit tot reflectie?

Past het bij de leerlingen?

Past het in het curriculum?

Welke vaardigheden

worden aangesproken?

Waarom?

Hoe sluit dit aan bij de

ontwikkeling van het

individu?

Welke beheersingsniveau

wordt verwacht?

Past het in het curriculum?

Welke medium/media

worden aangesproken?

Waarom?

Hoe sluit dit aan bij de

ontwikkeling van het

individu?

Welke beheersingsniveau

wordt verwacht?

Past het in het curriculum?

Reflectie