INLEIDING Nederlandse Goede Praktijken 2012 Samen sterk voor … · 2015. 9. 30. · Wehkamp.nl...
19
INLEIDING GOEDE PRAKTIJKEN: Het Verbond Papier & Karton ging aan de slag met Safety Checks 3 Intel runt een uitgebreid veiligheidsprogramma 4 Germains Seed Technology voerde Near Miss Reports in 5 Gebr. Janssen maakt met V.A.K. veiligheid bespreekbaar 6 Dakdekkersbedrijf Sluyer ontwierp de Veiligwerkbak 7 Het AMC ging met nieuwe naaldsystemen en workshops de strijd met ‘prikaccidenten’ aan 9 KWS Infrabouw BV communiceert succesvol met beelden 10 Gouda Vuurvast Services BV zet oudere werknemers in als coach 11 Stichting VeiligheidNL leert medewerkers elkaar aan te spreken op een veilige werkomgeving 12 Wehkamp.nl doet zijn voordeel met de campagne Heftruck Helden 13 Bam Civiel ontwierp het PartnerPlan 15 Gardien bedrijfsfysiotherapie en KUBO Productie integreerden slimme tiloplossingen in nieuwbouw 16 De Nederlandse Vereniging Aannemers Funderings- werken maakte het Vakboekje Veilig Funderen 17 Het TOI-model van Arboplaats gaf Krehalon Industrie BV en Quadrant EPP inzicht in het gedrag van hun medewerkers 18 COLOFON Nederlandse Goede Praktijken 2012 Samen sterk voor preventie
Transcript of INLEIDING Nederlandse Goede Praktijken 2012 Samen sterk voor … · 2015. 9. 30. · Wehkamp.nl...
-
INLEIDING
GOEDE PRAKTIJKEN:
Het Verbond Papier & Karton ging aan de slag met Safety Checks 3
Intel runt een uitgebreid veiligheidsprogramma 4
Germains Seed Technology voerde Near Miss Reports in 5
Gebr. Janssen maakt met V.A.K. veiligheid bespreekbaar 6
Dakdekkersbedrijf Sluyer ontwierp de Veiligwerkbak 7
Het AMC ging met nieuwe naaldsystemen en workshops de strijd met ‘prikaccidenten’ aan 9
KWS Infrabouw BV communiceert succesvol met beelden 10
Gouda Vuurvast Services BV zet oudere werknemers in als coach 11
Stichting VeiligheidNL leert medewerkers elkaar aan te spreken op een veilige werkomgeving 12
Wehkamp.nl doet zijn voordeel met de campagne Heftruck Helden 13
Bam Civiel ontwierp het PartnerPlan 15
Gardien bedrijfsfysiotherapie en KUBO Productie integreerden slimme tiloplossingen in nieuwbouw 16
De Nederlandse Vereniging Aannemers Funderings- werken maakte het Vakboekje Veilig Funderen 17
Het TOI-model van Arboplaats gaf Krehalon Industrie BV en Quadrant EPP inzicht in het gedrag van hun medewerkers 18
COLOFON
Nederlandse Goede Praktijken 2012
Samen sterk voor preventie
-
2
Op 18 april 2012, op de Werelddag
voor veiligheid en gezondheid
op het werk, is de nieuwe twee
jaarlijkse Europese Campagne ‘Een
gezonde werkplek’ gestart. Iedere
twee jaar wisselt het onderwerp.
In 2012 en 2013 staat het thema
leiderschap en participatie van
werknemers bij risicopreventie
centraal onder de titel ‘Samen sterk
voor preventie’. Dit op initiatief van
het Europees Agentschap voor
veiligheid en gezondheid op het
werk. De campagne is bedoeld om
nationale overheden, bedrijven,
organisaties, leidinggevenden,
werknemers en hun vertegen-
woordigers en andere betrokkenen
aan te sporen tot samenwerking
om de veiligheid en de gezondheid
op het werk te verbeteren.
Hoogtepunten zijn de Europese
weken in oktober 2012 (22 t/m
26 oktober) en 2013, dan worden
door heel Europa activiteiten
georganiseerd.
Over het Agentschap
Het Agentschap, waarin overheid,
werkgevers én werknemers zijn
vertegenwoordigd, heeft de taak
om arbeidsplaatsen in heel Europa
veiliger, gezonder en productiever
te maken. Per land wordt die missie
uitgevoerd door het zogeheten
nationale Focal Point. Het Agent-
schap werkt samen met deze
nationale Focal Points aan het
opbouwen van een actueel bestand
van kennis op het gebied van arbo-
maatregelen en -beleid. Het meest
concreet krijgt dit vorm in Goede
Praktijken: in de dagelijkse praktijk
toegepaste en effectief bewezen
methodes om arbeidsplaatsen
veiliger en gezonder te maken.
Je kunt arbeidsveiligheid en –
gezondheid effectief verbeteren
door die praktijken te verzamelen
en voor iedereen beschikbaar
te stellen. In Nederland wordt
dit gedaan door het Nederlands
Focal Point voor Veiligheid en
Gezondheid op het Werk, waarin
MKB-Nederland, CNV, Vakcentrale
MHP en het Ministerie van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid
samenwerken. TNO voert de
dagelijkse werkzaamheden uit.
Waarom een Europese
Campagne over leiderschap
en werknemersparticipatie bij
preventie?
Preventie is de hoeksteen van
de aanpak van risicobeheer in
Europa. In de praktijk bekent dit het
analyseren van werkprocedures om
risico’s op korte en lange termijn
vast te stellen en deze vervolgens
weg te nemen of te beperken. De
werkgevers en het hoger manage-
ment zijn de eind verantwoorde-
lijken voor risicobeheer, maar hun
inspanningen blijven vruchte loos
zonder een actieve werknemers-
participatie. Het is van belang
dat managers leiderschap tonen,
bijvoorbeeld door ook zelf alle
veiligheids- en gezondheids-
regels te volgen in plaats van de
werk nemers op te dragen deze
te volgen. Er is ook bewezen dat
goede managers op het gebied van
veiligheid en gezondheid op het
werk lagere verzuim percentages
kennen, omdat leiderschapsgedrag
verband houdt met ziekteverzuim
en het welzijn van werknemers.
Werknemers participatie houdt in
essentie in dat werknemers en
managers een actieve rol ver-
vullen in het inventariseren van
problemen en het aanreiken van
oplossingen. Er is nu ruim bewijs
dat actieve participatie leidt tot een
aan zienlijke verbetering van
veiligheid en gezondheid op
het werk.
Good Practice Awards 2012-2013
Net als eerdere jaren werden
bedrijven en organisaties in de
EU-landen opgeroepen mee te
doen aan de Goede Praktijken
Competitie. Met deze Awards
worden organisaties onderscheiden
die gekenmerkt worden door
effectief leiderschap en manieren
om medewerkers te betrekken
bij preventie. In 2012 zijn de
Nederlandse prijzen uitgereikt
en in 2013 vindt de Europese
prijsuitreiking plaats.
De awards zijn uitgereikt in twee
categorieën:
– bedrijven of organisaties met
minder dan 100 werknemers;
– bedrijven of organisaties met 100
of meer werknemers.
De Goede Praktijken zijn in
Nederland beoordeeld door
een deskundige jury bestaande
uit Mario van Mierlo (MKB-
Nederland), Mirjam Engelen
(Research voor Beleid), André
Marcet (Ministerie van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid), Sonja
Baljeu (CNV), Henk van der Molen
(Coronel Instituut voor Arbeid
en Gezondheid, NCvB, Arbouw),
Wouter van Ginkel (TNO, Kroon
op het werk) en Jos de Lange
(Nederlands Focal Point). De
jury heeft specifiek gelet op de
volgende punten:
– daadwerkelijk, doeltreffend
leiderschap en werknemers-
participatie waarmee het
campagnethema „Samen sterk
voor preventie” wordt bevorderd;
– effectieve participatie
van werk nemers en hun
vertegenwoordigers;
– volledige steun van het senior
management;
– maatregelen die gericht zijn
op de werkplek;
– een geslaagde uitvoering;
– werkelijke en aantoonbare
verbeteringen van veiligheid en
gezondheid;
– duurzaamheid;
– overdraagbaarheid naar andere
werkplekken
– juiste timing (de maatregel moet
van recente datum zijn of nog
niet veel publiciteit hebben
gehad).
Binnen elke categorie is een
Nederlandse winnaar gekozen.
Deze winnaars zijn op 25 oktober
2012 tijdens het event ‘Samen
bevlogen’ bekend gemaakt. De
winnaars gingen met 2.500 Euro
naar huis plus een nominatie
voor de Europese competitie. Alle
Europese lidstaten hebben twee
Goede Praktijken voor de Europese
competitie genomineerd. Uit deze
selectie wordt een aantal Europese
winnaars bekendgemaakt in het
voorjaar van 2013.
De Nederlandse inzendingen
– 15 in totaal – zijn in dit E-zine
geplaatst.
Laat u inspireren!
Goede praktijken 2012
Samen sterk voor preventie
v.l.n.r. :
Jos de Lange, Sonja Baljeu, Mirjam Engelen, Henk van der Molen, Tanja de Jong, André Marcet, Wouter van Ginkel.
INHOUD COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J J
INLEIDING
-
3
“De afgelopen jaren zien we een
trend waarbij Inspectie SZW zich
terugtrekt. Bedrijven en branches
zijn zo steeds meer aangewezen op
zelfregulering.” Erwin Heijnsbroek
is Inhoudelijk en Bestuurlijk
Coördinator Arbo binnen
brancheorganisatie Verbond Papier
& Karton, waarin vakbonden en
werkgeversorganisaties uit de
papier-, karton- en golfkarton
sector zijn vertegenwoordigd.
Heijnsbroek: “Inspectie SZW
vroeg ons de mogelijkheden
van horizontaal toezicht voor
arbeidsveiligheid binnen de sector
te onderzoeken.” Het resultaat is
Safety Checks, een adviessysteem
dat vanuit de branche zelf is
georganiseerd. Daarbij is een
breed draagvlak cruciaal. Bij een
bezoek van de arbodeskundigen
vanuit de sector, zitten daarom
zowel de leiding van het bedrijf als
de personeelsvertegenwoordiging
aan tafel. Met hen bereiden
de safety checkers het bezoek
voor en zij nemen halverwege
de bevindingen door. Na afloop
volgt een verslag. Heijnsbroek:
“Wij brengen de leiding en de
werknemer samen.”
Fotoanalyse
Tijdens een Safety Check gaan
de leiding en personeels-
vertegenwoordiging van het
bezochte bedrijf met elkaar
in gesprek. Heijnsbroek: “De
safety checkers komen altijd op
uitnodiging, en zorgen ervoor
dat gesprekken en rapportages
zich niet beperken tot de arbo-
coördinatoren binnen het bedrijf”.
De Arbo-catalogus van de branche
geldt bij een Safety Check als
uitgangspunt. Heijnsbroek geeft
hiervan een voorbeeld. “Neem
het item transport, we kijken
dan of de voorschriften uit de
arbo-catalogus ook echt worden
overgenomen”. Indien dat niet het
geval is, volgt een praktisch advies
dat stoelt op de arbo-richtlijnen.
“We zien bijvoorbeeld dat bij
een kruispunt in een fabriekshal
het gevaar op een aanrijding
bestaat”, vertelt Heijnsbroek. “Dan
kunnen wij bij onze rapportage
aan de directie het advies geven
om de maximale snelheid van
heftrucks te begrenzen, zoals in de
arbocatalogus is vastgelegd.”
Tijdens een eindbespreking
rapporteren de bezoekers wat
ze aantroffen. Dit gebeurt aan
de hand van een fotoanalyse.
Heijnsbroek: “Tijdens het bezoek
lopen wij rond met een digitale
camera in de hand”.
Hiermee fotograferen ze
gevaarlijke situaties. “Denk
daarbij aan een machine die
onvolledig is afgeschermd, of
iemand die met onvoldoende
valbeschermingsmiddelen met een
hoogwerker aan het werk is.”
Terug op aarde
De resultaten van een Safety Check
betekenen soms dat een bedrijf
investeringen moet doen. “Een
bedrijf wil niet dat iemand gewond
raakt door een machine die
onveilig is”, stelt Heijnsbroek. “Wij
benoemen dan de stappen van een
verbeterproces.”
Toch blijven de resultaten van
Safety Checks slechts een advies.
Sancties kunnen Heijnsbroek en
de zijnen niet opleggen. Volgens
Heijnsbroek werkt dat ook in hun
voordeel. “Er is daarom geen frictie.
Onze adviezen hebben meer
draagvlak”. Niettemin heeft hij
ervaring met bedrijven die moeite
hebben met de adviezen. “We zijn
wel eens bij een bedrijf geweest
dat jarenlang veel had gedaan
aan veiligheid, maar toen wij
langskwamen bleek dat wat te zijn
ingezakt”. Toen de stand van zaken
op de werkvloer benoemd werd,
stuitte dat dan ook op weerstand.
Een dag later bleek die helemaal
verdwenen. “Toen kregen wij een
bedankje en vonden ze dat wij hen
met beide benen terug op aarde
hadden gebracht.”
Het Verbond Papier & Karton ging aan de slag met Safety Checks
Adviezen met draagvlakGeleidelijk aan trekt Inspectie SZW (voorheen de Arbeids inspectie) zich steeds meer terug van de werkvloer. Bedrijven dragen daardoor zelf verantwoordelijkheid voor een veilige werkomgeving. Het adviessysteem Safety Checks biedt uitkomst.
v.l.n.r. :
Hans van Schaik (Koninklijke Kartoflex, algemeen Secretaris), Berend Claus (Goglio North Europe B.V., Managing Director), Gerrit Jan Bruijn (Goglio North Europe B.V., Maintenance Manager), Erwin Heijnsbroek (Verbond Papier & Karton, coördinator arbozaken)
Als de leidinggevende duidelijk en serieus is over Arbo zul len er geen werknemers zijn
die daar niet in mee wil len gaan.
Meer infoErwin [email protected]
Meer weten over Verbond Papier & KartonKlik dan hier
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J J
http://www.verbondpk.nl/
-
4
Voor chipfabrikant Intel is
Amsterdam een belangrijke
doorvoerhaven. Via zee en door
de lucht komen producten van
over heel de wereld binnen. Deze
worden doorgevoerd naar Europa,
Afrika en het Midden-Oosten.
Noam Arad is Safety Manager
bij Intel Amsterdam. “Per week
verwerken wij met zo’n 180
mensen handmatig het gewicht
van veertig Afrikaanse olifanten.”
Bij al deze activiteiten komen veel
handelingen kijken. Trucks worden
in- en uitgeladen, pallets verplaatst
en goederen gescand. Om van het
aantal muisklikken dat met deze
logistieke operatie gepaard gaat
nog maar te zwijgen. Overal ligt
het gevaar van overbelasting of
ongelukken op de loer.
Uitgebreid programma
Intel ontwikkelde daarom een
uitgebreid veiligheidsprogramma.
Voor Arad is het duidelijk wie
daarbij centraal moet staan. “Er is
eigenlijk maar één expert op de
werkvloer aanwezig, en dat is de
werknemer.”
Doel van het veiligheids-
programma is de werknemer actief
te betrekken bij een bedrijfscultuur
waarin veiligheid voorop staat.
Arad: “Elk kwartaal organiseren
wij een informele bijeenkomst
waar onze werknemers vrijuit
met het hoogste management
spreken”. Veiligheid is tijdens die
bijeenkomsten een belangrijk
onderwerp. “Dat kan soms gaan
over kleine maar belangrijke
details”, ligt Arad toe. “Laatst bleek
er bijvoorbeeld een probleem
te zijn met de knoppen op een
vorkheftruck, het management
moet dan leiderschap tonen en een
oplossing vinden.”
Ook werd een online applicatie
ontwikkeld waarin mensen veilig-
heidssuggesties of –zorgen ken-
baar kunnen maken. “Als iemand
bijvoorbeeld laat weten dat er een
extra spiegel in een gang moet
worden opgehangen om het zicht
vanaf de vorkheftruck te verbete-
ren, wordt daar direct iemand van
de technische dienst op afgestuurd
die kijkt of dat inderdaad nodig
is.” De applicatie valt in de smaak:
“Sinds we ermee begonnen is
het aantal suggesties gestegen
van rond de 2 per maand in 2009
naar 11 per maand in 2012” In de
Verenigde Staten vond Intel daar-
naast inspiratie voor haar SMBWA
concept, ofwel Safety Management
by Walking Around. Arad: “Het
hoogste management moet ook
zelf de werkvloer op om te kijken
hoe het daar met de veiligheid
gesteld is.” En hij voegt daaraan
toe: “Ik controleer persoonlijk of dit
regelmatig gebeurt”.
Strategische waarde
Naast deze directe betrokkenheid,
worden werknemers tijdens diverse
activiteiten gewezen op de ver-
antwoordelijkheid voor hun eigen
veiligheid en voor die van anderen.
Arad: “ We vertellen hen dat ze op
tijd met klachten naar de dokter
gaan, ook om bijvoorbeeld RSI te
voorkomen”. Workshops moeten
veiligheid beter bespreekbaar
maken. “Als iemand zijn schoen-
veter los zit, moet een collega die
dat ziet hem daarop wijzen”, zegt
Arad. Hoe logisch dat ook klinkt,
eenvoudig is het niet. “Wij werken
hier met mensen uit 35 verschil-
lende landen en culturen, voor de
een werkt het bijvoorbeeld inti-
miderend als je heel dichtbij komt
staan, terwijl je voor de ander juist
kil bent als je afstand bewaart.” Met
rollenspellen probeert Arad men-
sen te stimuleren de dialoog aan te
gaan. Arad: “Zo lieten wij mensen
laatst een ‘slechte’ veiligheids-
trainer spelen, dat was hilarisch
maar ook erg leerzaam”.
Voor Intel zijn al deze veiligheids-
maatregelen van grote strategische
waarde, weet Arad. “Het voorkomt
kosten door ziekteverzuim, vertra-
ging en andere problemen die het
gevolg zijn van ongevallen en die
de kwaliteit en efficiëntie van ons
bedrijf beïnvloeden”. En de effecten
zijn zichtbaar. “Sinds 2009 hebben
wij jaarlijks maar één ongeval
waarvoor weinig meer nodig was
dan eerste hulp.”
Intel runt een uitgebreid veiligheidsprogramma
Veiligheid is van strategische waarde Chipfabrikant Intel ontwikkelde een uitgebreid veiligheidsprogramma. Werknemers vormen zelf een sleutelrol bij de waarborging van hun eigen veiligheid en die van anderen.
Noam Arad (Safety Manager)
Een gezonde veiligheidscultuur kan al leen bestaan als het management niet op veil igheid beknibbelt en erkent dat
werknemers de experts op de werkvloer zijn.
Meer infoNoam [email protected]
Meer weten over Intel InternationalKlik dan hier
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://www.intel.nl/content/www/nl/nl/homepage.html
-
5
“Voorheen was het vrijwillig om
bijna-ongevallen of verwondingen
te melden. We kregen per jaar
maximaal 85 meldingen. In
werkelijkheid waren er veel meer
bijna-ongevallen. Dus dat werkte
niet.” Aan het woord is Hans
Derksen, Operations Support bij
Germains Seed Technology, een
bedrijf dat gespecialiseerd is in
zaadtechnologie. Het bedrijf heeft
een laag ziekteverzuim. Maar, zo
meent Derksen. Het kan altijd
beter. “Bovendien is het effect van
bijvoorbeeld het inhaleren van
ongezonde stoffen pas op de lange
termijn merkbaar.”
Near Miss reports
En daar zit ook meteen de angel.
“Mensen kiezen vaak voor het
gemak, omdat het effect van iets
niet of wel doen er op korte termijn
niet is.” Daarom introduceerde het
management in 2009 zogenaamde
Near Miss reports, ofwel bijna-
ongevallen rapportages. Als een
werknemer, de werkgever of
aannemer zoals bijvoorbeeld een
glazenwasser, een bijna ongeval,
gevaar of risico aantreft, vult hij
of zij een ‘Near Miss’ in op een
speciaal formulier. Hij of zij schrijft
daarbij tevens hoe het probleem
is op te lossen. Derksen geeft een
voorbeeld. “Stel dat ergens een
nooduitgang geblokkeerd is en
een werknemer ziet dat. Dan wordt
dat op het formulier ingevuld.”
Als het probleem meteen is op
te lossen, door bijvoorbeeld de
nooduitgang vrij te maken, dan
wordt dat meteen gedaan. Is het
probleem niet onmiddellijk op
te lossen, dan gaat het formulier
naar het Health & Safety team. Die
onderneemt dan actie. Alle formu-
lieren worden dagelijks ingezien
en één keer per week geëvalueerd.
Alle near misses worden vervol-
gens opgeslagen in een database.
“Van daaruit is dan de correctieve
en preventieve actie te volgen.”
Daling
Elke fulltime medewerker – van de
werkvloer tot de manager – moet
jaarlijks tien near-misses rappor-
teren. “Zodat we kunnen meten
op welke schaal elke medewerker
actief meewerkt aan een cultuur-
en gedragsverandering.” Tien? Is
dat niet wat veel, op een gegeven
moment worden de bijna-onge-
vallen toch minder? “Jawel”. Erkent
Derksen. “Maar mensen blijven
natuurlijk fouten maken. Het idee is
dat het aantal near-misses in totaal
niet sterk afnemen, maar wel dat
er en daling plaatsvindt van het
aantal bijna-ongevallen met een
hoog risico.” De resultaten mogen
er zijn. Derksen krijgt nu per jaar
maar liefst 520 meldingen binnen.
Die gaan van een kapot glas in de
keukenkast van de kantine tot het
vrijkomen van toxische stoffen.
“Werknemers staan echt vaker stil
bij risicovolle situaties.” Veiligheid
wordt meer geïntegreerd. Derksen:
“Voorheen keken we bij de aan-
koop van nieuwe machines vooral
naar productiesnelheid. Nu kijken
we tevens naar de veiligheidsas-
pecten.”
Managers doen mee
Veiligheid is sinds de invoering
van ‘Near Miss’ beter bespreekbaar
geworden. “Men wijst elkaar nu
op onveilige situaties, zoals het
niet dragen van een gordel op de
heftruck. Voor de invoering zag
iemand een risico en liet het daar-
bij. Nu wordt het gemeld. Het komt
in een database en het wordt met
het managementteam besproken.”
Groot pluspunt is dat de managers
op dezelfde manier meedoen. “Ook
die worden door iedereen in het
bedrijf aangesproken op onveilig
gedrag.”
En dan is er nog de ‘Health & Safety
Thermometer’. Daar wordt voor
elke 5 ‘near-misses per week’ een
bal in gestopt. Als de thermo-
meter vol is, krijgt de personeels-
vereniging geld voor een uitje.
Derksen: “Dit jaar zijn we een dagje
naar de Floriade geweest.”
Germains Seed Technology voerde Near Miss Reports in
Actief bewust van de gevaren Om het bedrijf zo veilig en gezond mogelijk te maken, moet iedereen bij Germains Seed Technology nu bijna-ongevallen registreren. Het aantal meldingen steeg er fors door.
v.l.n.r. :
Monique Lurvink (Medewerker Customer Service), Hans Derksen (Preventiemedewerker/Operations Support Manager), Adrie Seinhorst (Medewerker Quality Assurance)
Zorg ervoor dat iedereen in het bedrijf - v ooral de manager - zich
verantwoordelijk v oelt voor en aanspreekbaar is op onveilig gedrag
Meer infoHans [email protected]
Meer weten over Germains Seed TechnologyKlik dan hier
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://germains.com/
-
6
Mensen die van steigers vallen,
of bedolven raken onder een net
gemetselde muur die omvalt. In
de bouw loert continu het gevaar.
Ook de uiteenlopende werkwijzen
van bijvoorbeeld elektriciens,
funderings werkers of dakdekkers
en onvoorspelbare factoren als
tijdsdruk en het weer bemoeilijken
de werkzaamheden. “Honderd jaar
geleden hingen er op bouwplaat-
sen al affiches met teksten als ‘kom
je nog veilig thuis?’. Toch wordt
er nog steeds onveilig gewerkt”.
Peter van Houtum is veiligheids-
functionaris en controller bij Gebr.
Janssen, een bouwbedrijf met
negentig mensen op de loonlijst.
Hij is nu mede-eigenaar, maar als
bouw vakker werkte hij zelf jaren
op daken. Hij maakte een aantal
hachelijke situaties mee. “Ik ben blij
dat ik hier nog zit.” Zijn verbazing
over het uitblijven van veiligheid
op de werkvloer steekt hij niet
onder stoelen of banken. “Ik ging
mij afvragen of mensen wel op
de juiste manier werden aan-
gesproken.”
Trots
Bij Gebr. Janssen draait alles rond
drie kernwaarden: “Veiligheid, Af-
spraken nakomen en Kwaliteit”. Van
Houtum besloot deze te combi-
neren in zijn werkplan ‘V.A.K.’. “Ben
met je V.A.K. bezig”, zegt hij stellig.
Het bedrijf werkte al enige tijd met
formulieren om de voortgang van
het werk te beoordelen. Maar deze
werden door de projectleiders in
hun eentje ingevuld en bleven
steken bij slechts een paar vei-
ligheidsaspecten. Dat bleek niet
effectief. “Op de nieuwe formulie-
ren is ook ruimte voor ‘kwaliteit’
en ‘afspraken nakomen”, legt Van
Houtum uit. “Je moet mensen juist
op hun vak aanspreken, want hun
vak is wat ze graag doen!”
Tijdens een werkplekinspectie
lopen de coördinator en monteur
voortaan samen de V.A.K. door.
Zij beoordelen bijvoorbeeld de
status van de EHBO-middelen met
‘goed’, ‘voldoende’ of ‘onvoldoende’.
Maar ook kijken zij of de monteurs
goed op de hoogte zijn van de
met de klant gemaakte afspraken.
Van Houtum: “Als ergens een
onvoldoende verschijnt, gaan zij
hier samen op in”.
Van Houtum erkent dat de V.A.K.
niet op zichzelf kan bestaan.“Aan
bepaalde randvoorwaarden
moet natuurlijk altijd worden
voldaan”. Hij somt er een aantal
op: “coach mensen en geef ze
vertrouwen, zorg voor een goed
veiligheidsbeheersysteem, en ga
de discussie niet uit de weg als
iemand bijvoorbeeld bezorgd is
over asbest”. Toch blijkt dit niet
genoeg. Het draait uiteindelijk
immers om het vak dat iemand
uitoefent: “dat vinden mensen
leuk, daar zijn ze trots op en
daarover hoor je ze in de kroeg”.
Gekscherend voegt hij toe: “je
hoort mensen echt niet zeggen dat
ze vandaag zo lekker veilig gewerkt
hebben”.
360 graden feedback
Werknemers worden zo actief
betrokken bij alle geldende
veiligheids- en kwaliteitseisen.
‘360 graden feedback’ noemt
Van Houtum dit. “Door hen
samen het V.A.K. formulier in te
laten vullen, stimuleren wij de
projectleider of uitvoerder met de
monteur in gesprek te gaan.” Deze
wisselwerking leidt tot zelfcorrectie
aan beide kanten. “Zowel de
projectleider als de monteur wil
goed scoren, als er negatieve
punten zijn zullen zij daar de
volgende keer iets aan willen doen”.
“Mensen willen van nature
nu eenmaal goed presteren”,
beredeneert Van Houtum zijn
aanpak. Door hen aan te spreken
op de liefde en trots voor hun
eigen vak, gaan zij samen beter en
veiliger werken. En dat heeft nog
een bijkomend voordeel. “Ik denk
dat veiligheid zo helemaal geen
geld hoeft te kosten”.
Gebr. Janssen maakt met V.A.K. veiligheid bespreekbaar
Liefde voor het vak Bouwbedrijf Gebr. Janssen uit het Brabantse Beugen zocht naar een manier die veiligheid vanzelfsprekend maakt. Door werknemers aan te spreken op de liefde voor hun vak, en hen samen een V.A.K. formulier in te laten vullen, gaan projectleider en monteur met elkaar in gesprek.
Fred de Hoog, Bob Elbers (Loodgieter) Peter van Houtum (Veiligheidsfunctionaris en controller)
Meer infoPeter van [email protected]
Meer weten over Bouwbedrijf Gebr. JanssenKlik dan hier
Ben met je VAK bezig, dan komt veiligheid vanzelf v oor op te staan.
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J J
http://www.janssenbeugen.nl
-
7
Gerrit Sluyer is directeur en
eigenaar van Dakdekkersbedrijf
Sluyer in Vriezenveen, een klein
familie bedrijf gespecialiseerd in
dak bedekking voor platte daken.
Hij weet dat het werk binnen
zijn sector niet zonder risico’s is.
Daarom blijft hij alert. “Veiligheid
staat bij ons gelijk aan kwaliteit.”
“Alle dakdekkers hebben een aantal
dingen gemeen”, legt Sluyer uit.
“Ze werken op hoogte, dus worden
geconfronteerd met valgevaar.
Daarnaast is er sprake van fysieke
belasting, want materialen moeten
verticaal op het dak worden
getransporteerd.” Veiligheidseisen,
mits strikt opgevolgd, beperken
het valgevaar. Wettelijk moeten
daken boven de tweeënhalve
meter een dakrandbeveiliging
hebben. In de praktijk wordt zo’n
beveiliging echter op zowat alle
daken aangebracht. Sluyer: “Bij
oude gebouwen moeten we die
beveiliging vaak zelf aanbrengen.
Maar voordat deze beveiliging aan
het dak kan worden bevestigd,
moeten beveiligingsmaterialen
eerst naar boven worden getild.
Dit gebeurt vaak handmatig en
via een ladder, een methode waar
de wetgever inmiddels strengere
regels voor heeft opgesteld
waar door deze methode feitelijk
niet meer is toegestaan. Maar
een ladderlift opzetten vinden
werknemers vaak te omslachtig.
Hierdoor ontstaan gevaarlijke
situaties.”
Op de begane grond
Sluyer ontwierp daarom de
Veiligwerkbak, die dakdekkers in
staat stelt deze handelingen al op
de grond uit te voeren. Enig in zijn
soort is deze innovatie niet, erkent
Sluyer. “Verticaal transport door
een machine, een goederenbak
en een randbeveiliging bovenop
een dak, dat is allemaal niet uniek.”
Toch is de Veiligwerkbak bijzonder.
“Het is de combinatie die helemaal
nieuw is.”
Met de Veiligwerkbak kunnen
beveiligingswerkzaamheden die
eerst gevaarlijk en op de dakrand
moesten worden uitgevoerd, nu al
op de begane grond plaatsvinden.
Sluyer legt uit hoe het werkt. “Eerst
monteren we een goederenbak aan
een verreiker. Aan de goederenbak
komt de dakrandbeveiliging. Het
aanbrengen van deze beveiliging
gebeurt op de grond. Een dakrand-
beveiliging van twaalf meter
of zelfs meer is zo geen enkel
probleem.” Vervolgens beweegt de
verreiker de veiligwerkbak inclusief
dakrandbeveiliging naar boven. In
één handeling gaan daarbij ook alle
dakdekkersmaterialen, aggregaat,
stofzuiger en gereedschappen
die de werkers in de goederenbak
hebben gelegd, het dak op.
Dakdekkersbedrijf Sluyer ontwierp de Veiligwerkbak
Een unieke combinatie De Veiligwerkbak van Dakdekkersbedrijf Sluyer laat dakdekkers de meest risicovolle handelingen, zoals het opbouwen van de dakrandbeveiliging, nu op de grond uitvoeren. Dat is veiliger plus een goede oplossing voor fysieke belasting.
LEES VERDER
Gerrit Sluyer (Eigenaar)
Meer infoHenk [email protected]
Meer weten over Dakdekkersbedrijf SluyerKlik dan hier
Laten we van el kaars ideeen leren en dit breed
met el kaar delen.
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://www.dakdekkersbedrijfsluyer.nl/
-
8
De Veiligwerkbak blijkt in gebruik
praktisch en bruikbaar. Sluyer: “De
verreiker plaatst de veiligwerkbak
met randbeveiliging op de dakrand
waardoor het dakvlak vrij blijft.”
Gezamenlijke ontwikkeling
Sluyer werkt zelf ook nog
dagelijks mee op het dak. Zijn
eigen ervaringen wezen hem
op het belang van veiligheid
en vermindering van fysieke
belasting. In zijn eigen bedrijf
heeft hij gelukkig nooit ernstige
ongevallen meegemaakt,
maar zodra er iets gebeurt is
het al snel ernstig met veel
persoonlijk leed. “Preventie is van
levensbelang.” “Ons initiatief met
de Veiligwerkbak is er vooral voor
onze werknemers”, vertelt Sluyer.
“Het beantwoordt aan hun wensen
voor veiligheid, welbevinden en
welzijn.” De werknemers hebben
een belangrijke taak gehad in
de ontwikkeling en verbetering
van de Veiligwerkbak. “Grootte en
uitvoering van de bak, constructie
van randbeveiliging aan de bak en
het stap voor stap optimaliseren
van het geheel. Met inbreng van
ideeën over en weer hebben we
dit geheel samen gedaan.” Dat
betekent overigens niet dat Sluyer
deze techniek voor zichzelf wil
houden. “Ik hoop dat anderen in
de branche er hun voordeel mee
kunnen doen.”
Juryrapport
De jury vindt deze Goede Praktijk een prachtig voorbeeld waarin de
samenwerking tussen werknemers en eigenaar heeft geleid tot een
eenvoudige en creatieve oplossing om veilig en gezond werken op hoogte
te bevorderen. Werken op hoogte is een activiteit waarbij jaarlijks nog
steeds veel ongevallen gebeuren1. Door samen te praten over de risico’s
op het werk kan samen naar oplossingen gezocht worden.
Als kleine ondernemer in de platte dakenbranche wordt dakbedekkings
bedrijf Sluyer dagelijks geconfronteerd met het plaatsen van dakrand
beveiliging en het verticaal transport van allerlei zwaar materiaal
voor het uitvoeren van de werkzaamheden op het dak. Het met de
hand transporteren van deze materialen brengt zowel een hoge
fysieke belasting als ook aanmerkelijk valgevaar met zich mee. Met de
ontwikkelde oplossing wordt fysieke belasting gereduceerd en is het
valgevaar bij het plaatsen van dakrandbeveiliging geëlimineerd. De
veilig werkbak is de combinatie van een goederenbak met daaraan
gekoppeld de dakrandbeveiliging. In plaats van op hoogte wordt de
dakrandbeveiliging al op de grond gemonteerd en vervolgens met een
verreiker op het dak aangebracht.
De oplossing draagt bij aan het dagelijkse werkplezier van de mede
werkers, aldus de meewerkend eigenaar. Men hoeft minder zwaar te
tillen en het werk is ook nog veiliger geworden. Met betrokkenheid van de
medewerkers is in een korte doorlooptijd de oplossing bedacht, ontworpen
en gerealiseerd. De veiligwerkbak is een hulpmiddel dat risico’s aanpakt bij
de bron en dat ook voor kleinere, kortdurende klussen kan worden ingezet.
Bovendien is het kosteneffectief, de investering wordt snel terugverdiend
doordat het werk sneller kan worden uitgevoerd.
De jury heeft unaniem besloten deze Goede Praktijk zowel de Nederlandse
prijs, van 2.500, euro toe te kennen alsmede te nomineren als Nederlandse
inzending voor de European Good Practice Awards 2013 in de categorie
minder dan 100 werknemers.
1 Inspectie SZW. Veilig werken met ladders, trappen en steigers op binnenstedelijke bouwlocaties Inspectieactie voorjaar 2012.
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J J
-
9
In 2000 prikte een chirurg in een
ziekenhuis in het Brabantse Veghel
zich aan een naald. Hij raakte
besmet met het hepatitis-B-virus
en infecteerde, zonder het zelf te
weten, tientallen patiënten. De
partner van één van de patiënten
overleed daardoor. Bedrijfsarts
en hoofd Arbodienst Gerard
Frijstein van het AMC herinnert
zich dat het nieuws insloeg als een
bom. Dat er op vrij grote schaal
prikaccidenten voorkwamen,
wist Frijstein al wel. “Voor de
medewerker is een prikaccident
het belangrijkste beroepsrisico
binnen de zorg.” Het gaat daarbij
om artsen en verpleegkundigen,
maar ook om niet-medisch
personeel, zoals schoonmakers
die zich bijvoorbeeld prikken
aan vuilniszakken waar een
naald uitsteekt. Infecties kunnen
leiden tot hepatitus B, hepatitus
C of HIV. Frijstein: “In het AMC
zijn er jaarlijks tussen de 180 en
200 prikaccidenten. 10 tot 15
medewerkers prikken zich per jaar
aan een besmette naald afkomstig
van een patiënt met HIV. Het is dus
een serieus risico.”
Nonchalant gedrag
Wie wil kan zich goed
beschermen. Er zijn goede veilige
naaldsystemen op de markt en
uitstekende vaccins die tegen
hepatitus B beschermen. Waarom
gebeurt het dan toch? “We zijn
natuurlijk een opleidingscentrum”,
zegt Frijstein. “Dus mensen prikken
zich uit onervarenheid.” Maar het
is ook het gevolg van ‘nonchalant
gedrag’, vooral onder oudere
snijdende specialisten. Frijstein:
“Die vinden vaak: ‘We zijn er voor
de patiënten, niet voor onszelf’.
Gelukkig verandert dit beeld wel.
Steeds vaker zien medewerkers
in dat hun eigen veiligheid even
belangrijk is als die van patiënten.”
Het ‘Veghelse voorval’ vormde
destijds een goede aanleiding om
echt wat te gaan doen. Frijstein
wist wel hoe. Koppel het gebruik
van veilige naalden aan de
aandacht voor veilig gedrag van
de medewerkers. Dat verandert
een hoop. Hij moest wel de directie
van het 7000 werknemers tellende
ziekenhuis meekrijgen. Geen
sinecure. “Veilige naalden zijn
2 tot 3 keer duurder. Daar moet je
in willen investeren.” Onderzoek
zou de mening van de leiding
van dit ‘evidence-based bolwerk’
wel doen kantelen, vermoedde
de bedrijfsarts. Samen met het
Coronel Instituut voor Arbeid en
Gezondheid deed hij onderzoek
en toonde aan dat je met een
combinatie van veilige producten
plus een sturing op gedrag tot zo’n
66 procent reductie van het aantal
prikaccidenten kan komen.
Dat was in 2006. “We zijn nu een
aantal jaren verder, de 66 procent
is nog niet gehaald. Maar ik kan
inmiddels met het jaar stelliger
aantonen dat dit echt werkt.”
Workshops
In 2005 startte het AMC het
‘Stop Prikaccidenten project’.
Het ziekenhuis organiseerde
workshops in kleine groepjes
waar de werknemers getraind
werden op het gebruik van
veilige naaldsystemen. In
andere workshops kwamen
gedragsveranderingen aan
bod. Die workshops werden
gegeven in de koffie- en
overdrachtkamers tijdens de
wisseling van de ochtend- en
avonddiensten. Een procesleider
en ervaringsdeskundige
informeerden medewerkers over
oorzaken, gevolg en preventie van
prikaccidenten.
Inmiddels was duidelijk dat er
een Europese richtlijn kwam
die het toepassen van veilige
naaldsystemen verplicht maakt.
Deze richtlijn gaat per 1 januari
2013 in, maar de aanloop ertoe
gaf het AMC-project een boost.
Volgens Frijstein is het aantal
prikaccidenten significant gedaald.
Het veiligheidsbewustzijn is
toegenomen: medewerkers
zien steeds vaker dat de eigen
gezondheid net zo belangrijk
is als die van de patiënt. “Ik
krijg regelmatig vragen over
prikveiligheid. Dat was tien jaar
geleden ondenkbaar.”
Het AMC ging met nieuwe naaldsystemen en workshops de strijd met ‘prikaccidenten’ aan
Veilig prikken Door een combinatie van veilige naaldsystemen plus een sturing op gedrag is het Amsterdam Medisch Centrum (AMC) bezig het aantal prikincidenten met minstens de helft te verlagen.
v.l.n.r. :
Henk van der Molen (Onderzoeker/manager AMC, Coronel Instituut en NCvB), Gerard Frijstein (Hoofd arbodienst AMC)
Bereken altijd – liefst met wetenschappelijk onderzoek – de mogelijke
f inanciele baten van een verandering
Meer infoGerard [email protected]
Meer weten over Amsterdams Medisch CentrumKlik dan hier
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://www.amc.nl/web/Zorg.htm
-
10
KWS Infrabouw BV legt nieuwe
wegen aan en voert onderhouds-
werkzaamheden uit aan bestaande
wegen, zowel binnen als buiten de
bebouwde kom. Bij dit werk moet
je voortdurend alert zijn. Er is con-
tinu kans op een aanrijding, met
ernstig letsel of de dood als gevolg.
Ook KWS betreurde een aantal
dodelijke ongevallen in 2009.
Bedrijfsblind
Het bedrijf moet zorgen voor
een veilige werkplek zoals
bijvoorbeeld afzettingen die de
werknemers beschermen tegen
langsrijdend verkeer. Helaas is dat
niet voldoende, weet Roeline Soer,
veiligheidskundige bij KWS. “Wie
dag in dag uit risicovol werk doet,
kan bedrijfsblind worden.” Nodig is
een scherpe blik voor – potentiële
- gevaren en de wil om te werken
aan oplossingen. Altijd en overal.
En dat vereist een structurele
cultuur- en gedragsverandering.
Maar hoe doe je dat binnen een
bedrijf met circa 2300 werknemers?
Soer wist dat zij allereerst het
management mee moest krijgen.
“Daar hebben we veel tijd en
energie in gestoken.” Ze deed
uitgebreid onderzoek, bezocht
bouwlocaties door het hele land,
nam daar foto’s van onveilige
situaties en liet ze als bewijs zien.
“Zodat het management zich
niet kon verschuilen achter de
woorden: ‘Dat gebeurt alleen bij
de buurman, niet bij ons’.”
Verandertool
Daarna ging het snel. In 2011
startte KWS met brede steun
van het managementteam een
meerjarig cultuur verandertraject
met de toepasselijke titel ‘Blik
op Scherp’. KWS voerde een
veiligheidscultuurmeting uit bij
alle vestigingen. Daar kwamen
sterke en zwakke punten
uit naar voren. Samen met
communicatiebureau Arboriginals
ontwikkelde het bedrijf een
praktische veranderaanpak met
als kern een ‘digitale verandertool’:
Blikopener. Hoe werkt het? Om
de zoveel tijd maken werknemers
foto’s van werksituaties die ze
veilig of onveilig vinden. Die
slaan ze op in de intranetsite
Blikopener en bespreken ze tijdens
zogenaamde ‘Blikopenersessies’
binnen hun team. Het team maakt
een foto-prioriteitenlijst van te
verbeteren situaties. De teamleden
gaan dan samen op zoek naar
de oorzaken en naar duurzaam
veilige oplossingen. Ook de acties
en suggesties worden opgeslagen
in Blikopener. “Zo leren alle
medewerkers van elkaar en worden
verbeterafspraken geborgd.”
Doeners, geen lezers
De start van de campagne ‘Blik
op Scherp’ was in februari 2012.
Tijdens vijf kick off-events verzorgd
door Arboriginals leerden alle
vijfhonderd leidinggevenden
hoe ze Blikopenersessies kunnen
houden met hun team. Soer
ziet nu al resultaat. “Mensen zijn
enthousiast en er wordt over
gepraat.” Ze heeft er vertrouwen in
dat het ook tot veiliger gedrag gaat
leiden. “Bij Blik op Scherp gaat de
communicatie echt van werkvloer
tot management. Medewerkers op
de bouwplaats worden gehoord.”
Bij het managementteam is er
nu breed draagvlak voor het
programma. Dat is cruciaal, weet
ze. “Leidinggevenden hebben een
voortrekkers- en voorbeeldrol. Als
zij veiligheid niet belangrijk vinden,
waarom medewerkers dan wel?”
Over de kracht van Blik op scherp
kan ze kort zijn: foto’s en dialoog.
“Medewerkers op de bouwplaats
zijn doeners, geen lezers. Met
beelden betrek je iedereen bij het
gesprek over veiligheid. En omdat
de foto’s gemaakt zijn op het eigen
werk, voelen alle medewerkers zich
betrokken. Ofwel: met één foto
krijg je tien keer zoveel gedaan als
met honderd woorden.”
KWS Infrabouw BV communiceert succesvol met beelden
De kracht van foto’s en dialoog Wie werkt aan de weg moet continu alert zijn, want de risico’s zijn groot. Vaak hetzelfde doen maakt echter bedrijfsblind. Met het programma Blik op scherp zet KWS Infrastructuur veiligheid structureel op de kaart. Zowel bij leidinggevenden als uitvoerenden.meldingen steeg er fors door.
v.l.n.r. :
Iason Korssen (Bouwplaatsmedewerker KWS), Roeline Soer (Veiligheidskundige KWS), Jos Bus (Directeur Arboriginals), Roel Korf (Veiligheidskundige KWS)
Sluit aan bij de wereld van je medewerkers
Meer infoRoeline [email protected]
Meer weten over KWS InfrabouwKlik dan hier
Meer weten over ArboriginalsKlik dan hier
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://www.kws.nl/http://www.arboriginals.nl/
-
11
De medewerkers van ‘Gouda’ doen
risicovol werk. Ze bevestigen en
onderhouden vuurvast materiaal
in bijvoorbeeld afvalverbrandings-
ovens en op raffinaderijen. De
opdrachtgevers van ‘Gouda’ stellen
hoge eisen aan de veiligheid van
de werknemers. Met het veilig-
heidsbesef in deze sector zit het
wel snor, meent directeur Arie van
Vliet. Dat is niet zo als het gaat om
de omgang met fysieke belasting.
Die komt vaak op de tweede plaats.
Omdat er minder harde eisen aan
gesteld worden, maar ook omdat
de schade niet meteen zichtbaar is.
Gezond met pensioen
“Het is niet zo dat we kampen
met groot verzuim door fysieke
belasting”, zegt Van Vliet. Toch
ondervinden de medewerkers in
dit beroep wel lichamelijke schade
op de lange termijn. In verbran-
dingsovens bijvoorbeeld vindt
de sloop van stenen, het spuiten
van beton en het bevestigen van
vuurvaste stenen plaats op plekken
waar weinig ruimte is. Toch moet
er zware arbeid verricht worden en
door het aannemen van verkeerde
houdingen ontstaan dan sluime-
rende blessures. “Op het moment
zelf denken werknemers vaak: het
gaat wel. Maar na tien jaar merken
ze dat ze hun lichaam op de ver-
keerde manier hebben belast.”
De huidige groep medewerkers
vormt het levende bewijs van wat
er kan gebeuren als je niet goed
omgaat met die fysieke belasting.
“Sommigen kunnen hun arm niet
meer optillen of hebben een rug-
of nekhernia.” Ernstige klachten
die je kunt voorkomen door op
jongere leeftijd anders te werken.
“Zodat je gezond je pensioen
ingaat.”
Gouden vondst
De directie van ‘Gouda’ nam het
Buro Voor Fysieke Arbeid (BVFA)
in de arm om een strategie te
ontwikkelen die zoden aan de
dijk zet. BVFA kwam met een idee
dat perfect past bij ‘Gouda’ en zijn
werknemers: zet oudere werkne-
mers die nog wel werken, maar wel
al fysieke klachten hebben, in om
jongere collega’s te coachen op de
werkvloer. Van Vliet: “Dat gaat heel
ontspannen. Er loopt geen coach
of trainer rond met een opgesto-
ken vingertje maar een collega
die recht van spreken heeft. Onze
coaches betrekken hun collega’s in
de oplossingen; “Als je het nu eens
op deze manier aanpakt, kun je die
en die klachten voorkomen’.”
Het bleek een gouden vondst.
Werknemers in deze sector veran-
deren hun gedrag niet zo gemak-
kelijk, weet Van Vliet. “Ze zeggen: ‘Ik
doe het al 20 jaar zo, waarom zou
ik het nu anders doen?’” De oudere
collega’s helpen ze wel over de
streep. Ze zijn het levende bewijs
van wat er mis kan gaan. Naar hen
wordt geluisterd.
Groot enthousiasme
Voordat het project van start ging
werd samen met managers, lei-
dinggevende en werknemers geke-
ken naar het onderhoudsproces en
wat er aan technische aanpassin-
gen mogelijk waren om het werk
fysiek te verlichten. Daarna zijn er
verschillende praktische aanpassin-
gen gedaan. Zo is bijvoorbeeld de
Balancer ontwikkelt: een veercon-
structie die ervoor zorgt dat mede-
werkers hun sloophamer kunnen
vasthouden, zonder daarbij hun
gewrichten onnodig te belasten.
Wat betreft het effect van coaching
is Van Vliet realistisch. “Het daad-
werkelijke resultaat is pas over tien
a vijftien jaar te meten.” Maar hij
ziet al wel een ‘groot enthousiasme’
onder de medewerkers. “Er wordt
over gesproken. Ze zijn zich meer
bewust van de problemen en wat
ze eraan kunnen doen.”
Gouda Vuurvast Services BV zet oudere werknemers in als coach
De coach als kracht Bij Gouda Vuurvast Services BV (‘Gouda’) geven (oudere) werknemers aanwijzingen aan hun collega’s hoe ze beter kunnen omgaan met de zware fysieke belasting in hun beroep. “Iedereen is er enthousiast over.”
Friedy Slappendel (Gouda Vuurvast Services), Jordi van der Windt (Buro voor Fysieke Arbeid)
Stem de aanpak af op de manier van werken in het betreffende bedrijf.
Verval niet in algemene workshops waardoor werknemers het gevoel hebben dat de
informatie niet op hen van toepassing is.
Meer infoEwout Brehm [email protected] [email protected]
Meer weten over Gouda Vuurvast ServicesKlik dan hier
Meer weten over Buro Voor Fysieke ArbeidKlik dan hier
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://www.goudaservices.com/http://www.bvfa.nl/
-
12
Er zit niet 24 uur lang een engel
op je schouder die je behoedt
voor risico’s. Dit is de kern van de
gedragscampagne Alerta, die in
2008 door Stichting VeiligheidNL
– voorheen Consument en veilig-
heid – ontwikkeld werd in opdracht
van het ministerie van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid (SZW).
Alerta is een pakket met metho-
dieken en communicatiemiddelen
die bedrijven – op maat – kunnen
inzetten om het veiligheidsbewust-
zijn bij werkgevers en werknemers
te stimuleren. Het – gratis – start-
pakket bestaat onder meer uit een
7 stappen-plan om de campagne
op een effectieve manier in te
zetten. En de Alerta-engel: een
menshoge kartonnen engel die
bedrijven neer kunnen zetten
in bijvoorbeeld de bedrijfskan-
tine. Voor wie meer wil, zijn er
ondersteunende trainingen en
uitwisselingsbijeenkomsten.
Zelf nadenken
“De bedrijven die de campagnes
gebruiken lopen uiteen van het
MKB tot grote bedrijven”, zegt
projectleider Victor Zuidema
van VeiligheidNL. Het zijn vaak
bedrijven die nauwkeurig letten
op veiligheidsvoorschriften en het
gebruik van persoonlijke bescher-
mingsmiddelen. Toch gaat het als
gevolg van ingeslopen routines,
haast en onderschatting van het
risico weleens fout. Iedereen moet
dus continu alert blijven op risico’s.
En dat is precies de gedachte
achter Alerta. De engel zit niet
24 uur op je schouder, oftewel: je
moet zelf nadenken. Hoe je dat
kunt bereiken? “Met de juiste com-
municatie rondom veiligheid”, zegt
Zuidema. “Elkaar aanspreken op
onveilig gedrag is de beste manier
om ongelukken te voorkomen.”
Ook de gedragscampagne Ikben
Sjaakniet, eveneens ontwikkeld
door VeiligheidNL, richt zich op
versterking van arbeidsveiligheid
door gedragscommunicatie. Ikben
Sjaakniet is gericht op de bouw-
sector. Juist in die sector is elkaar
aanspreken op onveilig gedrag
lastig, zo blijkt uit eigen onderzoek
van Stichting VeiligheidNL. De
nadruk ligt meer op het beïnvloe-
den van gedrag van de werkgevers,
want juist in de bouw voelen die
zich te weinig betrokken bij het
onderwerp. “Natuurlijk willen ze
niet dat er ongelukken gebeuren”,
zegt Zuidema. “Maar behalve het
nemen van de vereiste technische
maatregelen en voldoen aan wet-
telijke voorschriften doen ze er
weinig aan.”
Deze campagne draait om de
uitdrukking ‘Ben jij de Sjaak?’.
In elk bedrijf neemt iemand het
weleens wat minder nauw met de
veiligheid. Degene die daarvan het
slachtoffer wordt is dan de pineut,
ofwel De Sjaak. “Ook hierbij geldt
wederom: dit voorkom je door
veiligheid bespreekbaar te maken”,
zegt Zuidema. “Te beginnen bij de
baas.” Ook hier krijgen bedrijven
een methodiek en materiaal aan-
geboden, die ze op maat kunnen
inzetten.
Effect
Van 2009 tot september 2012 vroe-
gen 2525 MKB en grootbedrijven
een – gratis – Alerta-startpakket
aan. Bij de Sjaak was dat vanaf april
2011 tot september van dit jaar
2470 keer. Volgens effectmetingen
vindt 63 procent van de uitvoer-
ders dat de Alerta-campagne veilig
gedrag op de werkvloer bespreek-
baar maakt in alle organisatielagen.
Bij Ik ben Sjaak niet gaf 74 procent
aan dat de campagne veilig werken
bespreekbaar maakte op de werk-
vloer. Andere belangrijke effecten
waren dat onveilige situaties vaker
met de opdrachtgever werden
besproken. Daarnaast werden
er vaker technische aanpassin-
gen gedaan om de veiligheid te
bevorderen. “De kracht van beide
campagnes is dat bedrijven er op
een praktische manier mee aan de
slag kunnen”, zegt Zuidema. “Ze
kaarten veiligheid op een andere
manier aan, waardoor medewer-
kers weer alert op risico’s zijn. De
campagnes doorbreken bovendien
het afhankelijkheidsgedrag. Ze
doen beseffen dat iedereen zijn of
haar eigen verantwoordelijkheid
draagt als het gaat om veiligheid.”
Stichting VeiligheidNL leert medewerkers elkaar aan te spreken op een veilige werkomgeving
Alert blijven Met de engel ‘Alerta’ en ‘Ik ben Sjaak niet’ zette VeiligheidNL twee campagnes neer waarbij alle medewerkers gestimuleerd worden om veiligheid en onveilig gedrag bespreekbaar te maken.
Victor Zuidema (Projectleider/adviseur)
Meer infoVictor [email protected]
Meer weten over Stichting VeiligheidNLKlik dan hier
Meer over de Goede Praktijken: www.veiligheid.nl/alertawww.werkveilig.nu
Zorg dat veiligheid een gespreksonderwerp blijft. Creeer daarvoor
draagvlak bij het management.
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://www.veiligheid.nl/http://www.veiligheid.nl/alertahttp://www.werkveilig.nu
-
13
Je bent pas een held als je echt
veilig met een heftruck rijdt. Dat
is de slogan van de campagne
Heftruckhelden, een initiatief
van EVO, Gezond Transport en
de Arbeidinspectie. Doel van
deze campagne is om het aantal
ongevallen met heftrucks drastisch
in te perken, legt projectleider
Marinka de Groot uit. “Helaas zijn er
landelijk nog steeds 6 á 7 dodelijke
ongevallen met heftrucks per jaar”,
zegt De Groot. “En er vallen circa
1600 gewonden.”
Stoer gedrag
Met de techniek en organisatie
zit het wel goed. Maar in de top
tien van risico’s bij het rijden met
heftrucks staan vooral ongevallen
die voorkomen uit onveilig gedrag.
Dan gaat het om aanrijdingen,
om vorken die te hoog staan.
Nogal eens is de ‘boosdoener’ een
heftruckchauffeur die even snel
iets wil doen of zichzelf stoer vindt
als hij de veiligheidsregels aan zijn
laars lapt. Met de campagne wordt
daarom ingestoken op gedrag.
De Groot: “Je bent geen held als je
met veiligheid speelt. Dat ben je
wel als je ongevallen probeert te
voorkomen en je bewust omgaat
met de veiligheid van jezelf én
van anderen. Daarvan willen we
mensen bewust maken.”
De campagne heeft allerlei
componenten: een website,
voorlichting middels flyers. En
de Heftruckhelden Roadshow.
Tijdens een trainingsdag ‘showen’
instructeurs de meest veilige
manier om met de heftruck te
rijden. De deelnemers krijgen
achtergrondinformatie over
de risico’s. En in interactieve
workshops is aandacht voor het
gedrag en houding om ongevallen
te voorkomen.
Extra alert
Begin 2012 werd de show
gehouden bij het logistiek
servicecentrum Dedemsvaart van
wehkamp.nl. Deze webwinkel
is fors aan het groeien. Van de
medewerkers vraagt dat om een
enorme flexibiliteit. Maar ook om
extra alertheid als het gaat om
veiligheid. Want als de werk- en
tijdsdruk hoog is, dreigt die in het
geding te komen. Dat geldt zeker
voor heftruckchauffeurs.
Veilig gedrag is dan letterlijk
van levensbelang, meent Wim
Pessink, manager bij het logistiek
servicecentrum, waar circa 60
medewerkers op een heftruck
rijden en veel collega’s hiermee
te maken hebben. Nonchalance
en soms ook machogedrag in de
trant van ‘Dat kan ik wel’, maakt dat
Wehkamp.nl doet zijn voordeel met de campagne Heftruck Helden
De juiste toon aanslaan Met de campagne Heftruck Helden willen EVO en Gezond Transport het aantal ongevallen door heftrucks te verminderen. Wehkamp.nl liet werknemers meedoen aan de Heftruckhelden Roadshow. En maakte zo veiligheid bespreekbaar.
LEES VERDER
v.l.n.r. :
Leonie de Leeuw (Wehkamp.nl), Wim Pessink (Logistiek manager Wehkamp.nl), Daniëlle Gevers Deynoot (Beleidsadviseur EVO)
Meer weten over de Goede PraktijkKlik dan hier
Meer weten over Wehkamp.nlKlik dan hier
Meer weten over EVOKlik dan hier
Luister als management naar de werkvloer en
maak het bespreekbaar onder het motto: we
wil len al lemaal ’s avonds gezond thuis komen.
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://www.heftruckhelden.nl/http://www.wehkamp.nl/Klantenservice/Informatie.aspx?IHC=OVEhttp://www.evo.nl/
-
14
Juryrapport
De jury vindt deze goede praktijk een aansprekend voorbeeld om een veel voorkomend risico, ongevallen
en aanrijdingen met heftrucks, onder de aandacht te brengen en ook daadwerkelijk aan te pakken. Per jaar
vinden er in Nederland gemiddeld 126 ongevallen met heftrucks plaats, waarvan gemiddeld 5 ongevallen met
dodelijk afloop2. De drie jaar lopende campagne (20102012) ‘HeftruckHelden’ is gericht op de bevordering
van veiligheidsbewustzijn en gedragsverandering bij werknemers én werkgevers. Een aansprekend onderdeel
is de ‘Heftruckheld van de maand’, waarmee medewerkers op een ludieke manier in het zonnetje worden
gezet. De veel omvattende campagne bevat methoden om de dialoog en samenwerking rondom veiligheid te
bevorderen, waaronder trainingen, workshops, games en praktische checklists voor op de werkplek.
Een mooi voorbeeld van implementatie van de campagne zijn de activiteiten bij het magazijn van Wehkamp.
Een dynamische werkomgeving waar gezien de fluctuaties in het werk ook veel flexmedewerkers worden
ingezet. Deelname aan de Roadshow, een praktische mix van heftruckrijden en interactieve workshops, bedoeld
voor zowel chauffeur, magazijnpersoneel als management, heeft bijgedragen aan een verhoging van het
veiligheidsbewustzijn en de medewerkerstevredenheid. Deze activiteiten hebben geleid tot meer betrokkenheid
van werknemers bij de inventarisatie van knelpunten en het daadwerkelijk doorvoeren van oplossingen. De jury
waardeert de borging van de campagneonderdelen door veiligheid onderdeel te laten zijn van werkoverleg,
bijeenkomsten met management, opleidingen, werkinstructies, de RI&E en functioneringsgesprekken. Dit
bevorderde de aanspreekcultuur binnen Wehkamp. Een tastbaar resultaat is bovendien de inschaling in de
hoogste veiligheidsklasse bij de verzekeraar.
De jury vindt in deze Goede Praktijk een campagne die daadwerkelijk heeft gezorgd voor veranderingen op de
werkvloer. De jury kent deze Goede Praktijk de Nederlandse prijs van 2.500, euro toe en heeft besloten deze
praktijk te nomineren als Nederlandse inzending voor de European Good Practice Awards 2013 in de categorie
100 en meer werknemers.
2 Cijfers Inspectie SZW: http://www.evo.nl/site/veiligheid-magazijnen-kan-nog-wel-beter
Marinka de Groot (Projectleider HeftruckHelden, Adviseur Gezond Transport)
Meer infoMarinka de Groot [email protected]
Meer weten over Gezond TransportKlik dan hier
er niet altijd even veilig gereden
wordt. “Juist daarom moet je
zorgen dat het gedrag van mensen
verandert. Dat is de sleutel”, meent
Pessink.
Dichtbij de mensen
92 medewerkers van wehkamp.
nl deden mee aan de
Roadshow; heftruckchauffeurs,
lopend personeel maar ook
leidinggevenden en managers.
Pessink: “Zodat iedereen besefte
wat de risico’s zijn en begrip voor
de heftruckchauffeurs kreeg.”
De grootste verdienste van de
Roadshow is dat het gedrag
bespreekbaar maakt, vindt
Pessink. “De workshopleiders
wisten de toon van de doorsnee
magazijnmedewerker te treffen. Er
waren youtube filmpjes te zien met
risico’s en oplossingen. Daardoor
staat de show dicht bij de mensen
waar het om gaat en raakt het zelfs
de grootste macho. Want als je
veiligheid goed onder de aandacht
weet te brengen, heeft iedereen er
oren naar.”
Wehkamp.nl plukt nu al de
vruchten. “Er worden meer
meldingen gedaan van ongevallen,
vooral van bijna-ongevallen.
Pessink looft de preventieve
werking die ervan uit is gegaan.
“Veiligheid is echt bespreekbaar
geworden.” Voor zo’n open cultuur
heb je, zo benadrukt hij, wel
leidinggevenden en managers
nodig die doen wat ze beloven. “Als
je zo’n melding naast je neerlegt,
maak je jezelf belachelijk.”
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://www.bgz.nl/
-
15
De afgelopen jaren zijn bij
grote bouwprojecten steeds meer
onderaannemers betrokken.
Bouwbedrijven hebben minder
eigen personeel op de werkvloer
rondlopen. Dat geldt ook voor
het Nederlandse BAM Civiel, dat
in sommige gevallen met wel tien
verschillende bedrijven en meer
dan honderd mensen tegelijkertijd
aan één project werkt.
Niet iedereen is daarbij even goed
op de hoogte van de aanwezige
risico’s. Vooral op het gebied van
communicatie gaat er nog wel
eens wat mis. Ruud Engelen is
Hoofd Veiligheid bij BAM Civiel.
“We willen dat iedereen weet welke
risico’s er zijn en waar deze risico’s
zich bevinden”, vertelt hij. “Met het
PartnerPlan gaan alle mensen op
voorhand met elkaar om de tafel
zitten zodat de betrokken partijen
weten wat er van hen verwacht
wordt.”
Draagvlak
De stappen binnen het PartnerPlan
zijn logisch. Voordat de werkzaam-
heden beginnen, bespreekt de uit-
voerder met andere betrokkenen
wat er de komende weken gaat
gebeuren en wat daarbij de risico’s
zijn. Er worden afspraken gemaakt
om die risico’s te beperken. Daarna
ondertekenen alle betrokkenen het
document.
Maar daarmee is het nog niet klaar.
Engelen: “We stellen telkens op
verschillende niveaus een nieuw
PartnerPlan op: voordat de uitvoer-
der met het werk begint, maar ook
zodra nieuwe bouwactiviteiten van
start gaan”.
Het PartnerPlan is vergelijkbaar
met de veiligheidsindicatie die
voorafgaande aan alle bouw-
werkzaamheden in werkvergun-
ningen wordt opgeschreven.
Maar Engelen ziet een belangrijk
verschil. “In de bouw kijken
mensen altijd erg op tegen de
werkvergunning, het is een hoop
papierwerk”. Het PartnerPlan is veel
flexibeler en praktischer. “Mensen
die problemen tegenkomen die het
management over het hoofd zou
kunnen zien, voegen die snel toe
aan het PartnerPlan”, zegt Engelen.
“Vervolgens wordt dit opgehan-
gen in de keet of de kantine zodat
niemand ze kan negeren.”
Heldere afspraken
Op het moment van spreken
werkt BAM Civiel aan de bouw
van de nieuwe Stadsbrug die het
noorden met het zuiden van de
stad Nijmegen moet gaan verbin-
den. Ook daar is een PartnerPlan
opgesteld.“We beginnen nu aan
het vlechten van het betonstaal
voor de brug”, vertelt Engelen. Daar
komen de nodige risico’s bij kijken.
“Mensen werken op grote hoogte
en boven elkaar met steigers daar-
onder, er wordt van alles de lucht
in gehesen en mensen moeten
zware voorwerpen tillen.” Door
deze risico’s op voorhand door te
spreken en in een vroeg stadium
met oplossingen te komen, wijzen
mensen elkaar sneller op onveilige
situaties. Engelen vat de winst van
het PartnerPlan kort samen: “Met
heldere afspraken maak je goede
vrienden. Helderheid kost veel min-
der tijd, want je hoeft achteraf niet
van alles recht te zetten”.
In Nijmegen werpt het PartnerPlan
zijn vruchten af. Ook bij de ver-
bouwing van Amsterdam Centraal
Station en in de Regio Limburg
wordt al volop met het PartnerPlan
gewerkt.
“Werknemers zijn tevreden omdat
zij ook worden gehoord”, ziet En-
gelen. Ook in cijfers is het resultaat
merkbaar. De ongevalsfrequentie
daalde de afgelopen jaren van
boven de vijftien (2009) tot minder
dan zeven in 2012. Engelen ziet
een betere communicatie als een
belangrijke reden daarvan. Com-
municatie in de brede zin van het
woord. Want zo zegt hij resoluut.
“Leiderschap, communicatie en sa-
menwerken gaan altijd samen. Het
één kan niet zonder het ander.”
Bam Civiel ontwierp het PartnerPlan
Samenwerken creëert draagvlak Bij grote bouwprojecten zijn steeds meer onderaannemers en werknemers betrokken. Door gezamenlijk een PartnerPlan op te stellen is een gestroom-lijnde communicatie op voorhand gewaarborgd.
Ruud Engelen (Hoofd veiligheid)
Ga altijd multidisciplinair samen zitten en leg de gemaakte afspraken
op voor hand vast. Dat vergroot het draagvlak en maakt veiligheid
beter bespreekbaar; zowel v oor werknemers onderling als voor de leidinggevende.
Meer infoRuud [email protected]
Meer weten over BAM CivielKlik dan hier
INHOUD INLEIDING COLOFON
Verb
ond
Papi
er &
Kar
ton
Inte
l In
tern
atio
nal
Germ
ains S
eed
Tech
nolo
gy
Bouw
bedr
ijf
Gebr
. Jan
ssen
Dakd
ekke
rs-
bedr
ijf Sl
uyer
Amste
rdam
s
Med
isch
Cent
rum
KWS I
nfra
bouw
en A
rbor
igin
als
Goud
a Vuu
rvas
t
Serv
ices e
n Bur
o
Voor
Fysiek
e Arbe
id
Stich
ting
Veilig
heid
NL
Wehk
amp.n
l,
Gezo
nd Tr
ans-
port
en EV
O
BAM
Civi
el
KUBO
Prod
uctie
en Ga
rdien
bedri
jfs-
fysiot
herap
ie
Ned. V
er. Aa
nnem
ers
Fund
ering
swerk
en,
Sche
ltinga
organ
isatie
advie
s
Arbo
plaats
,
Kreh
alon I
ndus
trie
en Qu
adran
t EPP
J JJ J
http://www.bamciviel.nl/
-
16
“We hadden ook niet kunnen
investeren in veiligheid en gezond-
heid van onze werknemers”, zegt
bedrijfs leider Gerrit Neven van
KUBO Productie, een bedrijf dat
stalen en aluminium systemen voor
de tuinbouwsector en de metaal-
industrie ontwikkelt, produceert en
bouwt. Immers, het bedrijf kende
al een vrij laag verzuim toen het vijf
jaar geleden de kans kreeg om de
fabrieksruimte te vergroten.
Maar het gros van de 72 mede-
werkers was ouder dan veertig. Een
aantal van hen had al fysieke klach-
ten, vooral aan rug en schouders
van het tillen. Neven: “We vroegen
ons af of we zo door wilden gaan of
dat we (meer) klachten voor wilden
zijn en een oplossing wilden
vinden voor die fysieke belasting.”
De nieuwbouw bood een opti-
male mogelijkheid om de ruimte
opnieuw in te richten. Neven: “We
besloten eens goed te kijken naar
de ergonomische omstandigheden
binnen het bedrijf. En dan niet
alleen die binnen de nieuwbouw
maar ook de omstandigheden van
de oudere werkplekken.”
Proces onder de loep
KUBO Productie schakelde Gardien
bedrijfsfysiotherapie in. Die
bracht samen met de bedrijfslei-
ding en medewerkers de risico’s
van fysieke belasting in het hele
productieproces in kaart. Per taak
werd vastgelegd wat de fysieke
handelingen waren. Tevens werd
er beeldmateriaal gemaakt van
de knelpunten. Vervolgens werd
een gebruikersgroep samenge-
steld, waarin de directie en per
afdeling een teamleider én een
medewerker van de werkvloer
zitting had. De bedrijfsfysiothera-
peut gaf deze groep inzicht in de
risico’s en richtlijnen van fysieke
belasting, waarna de groep met
behulp van het beeldmateriaal de
knelpunten inventariseerde. De
groep, brainstormde over haalbare
oplossingen, waarmee een groep
werknemers binnen een pilot van
twee weken aan de slag ging. In
de fase erna was er ruimte voor
verbeteringen.
Eenvoudig maar doeltreffend
De insteek leverde vruchtbare op-
lossingen op. Een haspel van meer
dan 50 kilo die voorheen getild
moest worden, wordt nu door het
maken van een simpele helling-
baan gerold, om een voorbeeld te
noemen. Tal van dit soort eenvou-
dige maar effectieve oplossingen
zagen het licht.
Het kostte behoorlijk wat investe-
ringen. En dat in tijden van crisis?
Neven: “Werknemers vormen bij
ons een waardevol kapitaal. We zijn
er sterk van afhankelijk. Bovendien
zijn we een financieel gezond
bedrijf. Dan is het kosten en baten-
plaatje snel gemaakt.”
De resultaten zijn lonend. “De fysie-
ke belasting is beduidend minder”,
zegt Neven. “Het ziekteverzuim is
omlaag gegaan. En ik hoor veel va-
ker van werknemers dat ze minder
moe zijn aan het eind van de dag
dan voorheen. Dat is een cruciaal
teken.” Minstens zo belangrijk is
dat er een andere ‘mindset’ is op-
getreden. “Het meest lastige als het
gaat om veiligheid en gezondheid
is het veranderen van het gedrag
van mensen”, zegt Léon Gardien
van Gardien bedrijfsfysiotherapie.
“Vaak zeggen werknemers: moet
dat? Het gaat toch goed? Doordat
de werknemers van KUBO zelf
mochten meedenken over oplos-
singen, zagen ze het nut ervan in,
en was er draagvlak om iets nieuws
te proberen.”
Breed neerzetten
Het bewijst, zo meent Gardien, het
belang van goed leiderschap en vi-
sie. “Ik kom in veel bedrijven, maar
zelden zie ik zo’n brede aanpak.
Bovendien is deze aanpak primair
preventief. De bedrijfsleiding wist
dat het werk op de vloer fysiek
zwaar was, zag dat de populatie
ouder werd en anticipeerde op de
risico’s. Zo hoort het.”
Gardien bedrijfsfysiotherapie en KUBO Productie integreerden slimme tiloplossingen in nieuwbouw
Primair preventief Toen KUBO Productie de oude bedrijfshal ging uitbreiden, werd aan alle medewerkers gevraagd hoe de risico’s van fysieke belasting verminderd konden worden. De oplossingen
