Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland

Gemeente Midden-Delfland College van B&W Anna van Raesfeltstraat 37 2636 HX Schipluiden

cc.: Gemeenteraad Midden-Delfland

Schipluiden, 24 mei 2017

Geachte leden van het college van B&W,

Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland wil graag een pilotproject opstarten voor de plaatsing van ‘tiny houses’ in Midden-Delfland.

Tiny houses zijn (meestal gemakkelijk verplaatsbare) huisjes van maximaal 50m2, met een kleine ecologische voetafdruk door het gebruik van groene bouwmaterialen en een duurzame manier van wonen en leven. De huisjes staan op ca. 100 – 150m2 grond en behoeven niet in alle gevallen op het net van publieke voorzieningen (gas, elektra, water en riolering) te worden aangesloten. Deze woonvorm wint in Nederland snel aan populariteit en ook binnen de gemeente Midden-Delfland zijn verschillende mensen enthousiast. De Initiatiefgroep ziet tiny houses als een prachtige kans voor mensen met een groen hart en vindt deze huizen daarom zeer passend voor de gemeente Midden-Delfland. Indirect kan tiny living ook een positief effect hebben op de groeiende druk op starterswoningen binnen de dorpskernen. Wij zijn een groep van momenteel elf personen die dit woonconcept omarmen en wij willen graag met u verkennen welke kansen voor tiny living in Midden-Delfland kunnen worden ontwikkeld.

In een gemeente die reeds twee keer is uitgeroepen tot de duurzaamste gemeente van Nederland en die met verschillende projecten hard werkt om deze identiteit te behouden en te versterken, past het experimenteren met duurzame en alternatieve woonvormen uitstekend. In bijgaand initiatiefvoorstel zetten wij uiteen waarom tiny houses ook goed binnen het Cittaslow-keurmerk van de gemeente Midden-Delfland passen en hoe deze manier van wonen en leven kan bijdragen aan de ambitie om in 2040 CO2-neutraal te zijn. Graag reiken wij u handvatten aan hoe tiny housing binnen de bestaande bouwregelgeving is in te passen.

Wij vragen u om ons initiatief te beoordelen en zijn van harte bereid om dit toe te lichten. De Initiatiefgroep zou graag samen met u een plan van aanpak willen opstellen, waarin onder andere gekeken wordt naar de financiën, de planning, de regelgeving en de organisatie van een pilotproject. De Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland biedt graag aan om de gemeente hierbij zoveel mogelijk behulpzaam te zijn en kan daarbij deskundigheid inroepen van een relevant netwerk van experts op het gebied van tiny houses.

Hoogachtend,

Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland

Tiny housing: wat is dat?

Tiny housing is een uit Amerika overgewaaid verzamelbegrip voor milieuvriendelijke, op zichzelf staande woningen van beperkte omvang (minder dan 50m²), die verschillende doelgroepen de kans bieden een andere balans te creëren tussen werk en privé, mobiel en vastigheid. Tiny houses worden bewust bewoond en zorgen voor een kleine ecologische ‘voetafdruk’.

Het is een woonvorm die ook in Nederland steeds meer aan populariteit wint. Het concept haakt in op een behoefte die onder veel Nederlanders blijkt te leven; die naar een duurzame en bezielde woning. Of ‘woninkje’, want klein bouwen blijkt een gouden verpakking voor die behoeften.

Het begrip ’tiny house‘ wordt vaak geassocieerd met de knusse, verplaatsbare houten hut, zoals deze in allerlei soorten en maten op internet is te bewonderen. Toch is dat beeld, hoe leuk ook, een wat beperkte benadering van de potentie die klein wonen in zich draagt. Wij spreken in dit document daarom bewust over ‘tiny housing’, waarmee een breed scala aan woningbouw van minder dan 50m2 wordt bedoeld. Zie enkele voorbeelden in bijlage 2.

Tiny housing wordt, binnen het kader van de huidige movement, vaak vergeleken met wonen in woonwagens en woonboten. Logisch, want ook daarbij speelt de behoefte aan vrijheid, zelfbeschikking en lage woonlasten van oudsher een belangrijke rol. Toch is tiny housing voor velen een woon-, maar ook levenswijze die zich juist distantieert van de soms wat rauwe, naar binnen toegekeerde uitstraling die standplaatsen en oevers kunnen hebben. De Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland is open en wil sociale cohesie bevorderen. Wij willen graag participeren en bijdragen aan een veilige, duurzame en aangename leefomgeving.

Tot slot is het van belang hierbij te benoemen dat, hoewel tiny houses vaak als idyllische retreat solitair in de natuur worden afgebeeld, de meeste bouwers en initiatiefnemers (zoals de Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland) krachten bundelen en proberen een gezamenlijke plek te organiseren. De behoefte aan kleine, lichte en flexibele woonvormen lijkt hand in hand te gaan met de behoefte aan samenleven en delen. Zie bijvoorbeeld de Tiny House Farm in Oosterwold, Almere (https://woneninoosterwold.nl/woonconcepten/tiny-house-farm/). Niet geheel verwonderlijk misschien; zo kunnen gedeelde faciliteiten bijvoorbeeld flink op individuele ruimte besparen. Maar los van het praktische lijkt vooral de vaak gedeelde, bewuste levenshouding die begint bij de woning maar daar zeker niet stopt, een sterke, sociale lijm.

Tiny houses in Midden-Delfland: waarom?

Gemeente Midden-Delfland is een moderne gemeente; niet alleen is zij uitgeroepen tot duurzaamste gemeente van Nederland en is zij één van de zeven gemeentes met het Cittaslow-keurmerk, maar zij is zelfs Cittaslowhoofdstad van Nederland! In deze duurzame gemeente horen tiny houses te staan. Hieronder tonen we middels vier Cittaslow-uitgangspunten aan dat de doelen van Midden-Delfland uitstekend aansluiten op de kernwaarden van tiny housing: met respect voor mens, milieu en omgeving.

Landschap en natuur

Cittaslow Midden-Delfland biedt een oase van rust en ruimte waar mensen de tijd voor elkaar hebben en inwoners en gasten genieten van de natuur. De sfeer van het open veenweidegebied en de karakteristieke dorpen wordt dan ook als heel bijzonder en waardevol ervaren. Het is in het belang van Midden-Delfland deze landschappelijke kwaliteiten goed in het oog te houden bij het ontwikkelen van de gemeente.

De gemeente heeft te maken met uitdagingen op woongebied. Er zijn niet veel mogelijkheden voor nieuwbouw in Midden-Delfland. Daarom is het goed om creatief en anders om te gaan met de beperkte ruimte die er nog is.

Toegevoegde waarde tiny housing: De tiny houses kunnen dienen als een positief voorbeeld van een andere manier van wonen met een kleine ecologische voetafdruk en respect voor de landschappelijke kwaliteiten. Tiny housing kan de vitaliteit van de gemeente versterken en bijdragen aan het tegengaan van vergrijzing en ontgroening.

Een belangrijk aspect aan tiny housing is bovendien dat de esthetiek hoog in het vaandel staat. Bewoners laten hun huisje veelal zelf ontwerpen, met aantrekkelijke, creatieve, innovatieve designs tot gevolg (zie bijlage 2) die goed passen bij de landschappelijke beeldkwaliteit van de gemeente. Op deze manier kunnen ze op bijzondere wijze een bijdrage leveren aan zowel de visuele aantrekkingskracht als de diversiteit in het woonaanbod en de demografie binnen de gemeente.

Cultuurhistorie en behoud van identiteit

In tijden van verstedelijking en veralgemenisering is het voor authentieke gebieden zoals de gemeente Midden-Delfland belangrijk de lokale identiteit te bewaken, te versterken en verder uit te dragen. Binnen een Cittaslowgemeente worden het cultuurhistorisch erfgoed, de plaatselijke tradities en het aanbieden en promoten van streekproducten dan ook gekoesterd.

Naast de aandacht voor het authentieke, bestaat in een Cittaslow het bewustzijn dat het gebruik van nieuwe technieken de gewenste vooruitgang mogelijk maakt. Met andere woorden: Cittaslow biedt een kader voor de toekomst met behoud van de historie.

Toegevoegde waarde tiny housing: De tiny-house-woonvorm biedt prachtige kansen om duurzaamheidsinitiatieven op het gebied van groene innovatie vorm te geven, met behoud van de identiteit van de gemeente. Door het omarmen van een tiny-house-project kan Midden-Delfland optreden als innovatieve koploper. Momenteel zijn er al in enkele gemeenten in het noorden en oosten van het land tiny-house-pilotprojecten aan het ontstaan, maar binnen de Randstad en de provincie Zuid-Holland kan Midden-Delfland de rol van innovatieve voorbeeldgemeente naar zich toe trekken.

Leefomgeving en duurzaamheid

Het bewaken en bevorderen van de kwaliteit van een veilige, gezonde en aangename leefomgeving is het allerbelangrijkst voor een Cittaslow. Duurzaamheid, een gezond milieu en ecologie spelen dan ook een grote rol binnen de toekomstvisie van Midden-Delfland.

De gemeente speelt een actieve rol in het verbinden, stimuleren en faciliteren van alle partijen die meewerken aan de vermindering van CO2-uitstoot. Door de inzet van energiebesparende maatregelen worden de bewoners bewust gemaakt van hun invloed op de noodzakelijke energietransitie.

Toegevoegde waarde tiny housing: Tiny houses worden bewust bewoond; bewust wonen betekent ook bewust leven. De motivatie voor het leven in een tiny house wordt gedreven door duurzaamheid en minder gebruik van materialen en spullen. De tiny houses worden op zo’n manier gebouwd dat ze zichzelf van warmte, water en energie kunnen voorzien middels innovatieve technieken, zoals zonnepanelen, kleine windmolens, geavanceerde wateropvang- en filtersystemen, etc.

Met tiny houses in Midden-Delfland kan de gemeente haar duurzame toekomstvisie kracht bijzetten en op een inspirerende manier illustreren aan bewoners en bezoekers van de gemeente.

Sociale cohesie, toerisme en gastvrijheid

In een Cittaslow kunnen inwoners en bezoekers op een plezierige, gastvrije manier en op een menselijk tempo genieten en met elkaar samenleven. Er is veel aandacht voor agrarische productie, gezond eten, streekproducten (lokaal en duurzaam), recreatie en toerisme (gastvrijheid).

Toegevoegde waarde tiny housing: Tinyhousebewoners leven een groen en duurzaam leven, waarin begrippen als onthaasting, rust, balans tussen werk-privé en oog voor elkaar hebben, centraal staan. Met onze pioniersrol delen we graag onze ervaringen en dragen we actief bij aan een goede, open sfeer binnen de gemeente.

De bijzondere ontwerpen van de tiny houses zullen interesse wekken bij zowel bewoners als bezoekers van Midden-Delfland. Tiny housing zal een prachtige aanvulling vormen op educatieve en culturele projecten binnen de gemeente.

Starters en tiny houses Het is bekend dat een grote groep starters in Midden-Delfland naarstig op zoek is naar betaalbare woningen. Tijdens een informatiebijeenkomst op 15 februari 2017 van OGP was een groot deel van deze groep aanwezig en uitte zij de zorg dat het plaatsen van tiny houses ten koste zou gaan van de mogelijkheden voor starterswoningen. Deze zorg is niet nodig. Tiny houses kunnen door hun zelfvoorzienende karakter en grootte geplaatst worden op grond die niet voor traditionele bewoning in aanmerking komt. Deze zogenaamde stukken ‘rafelgroen’ (bijvoorbeeld aan de randen van de dorpen) of ‘pauzelandschappen’ (tijdelijk braakliggend terrein) kunnen gebruikt worden om deze nieuwe vorm van wonen al dan niet tijdelijk een plek te bieden en daarmee de diversiteit van bewoning in de gemeente te verrijken. Daarbij zijn er nu veel eengezinswoningen die maar door één persoon bewoond worden. Het creëren van meer mogelijkheden voor bewoning van tiny houses kan doorstroming bevorderen, zodat starters meer kansen krijgen. De Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland kan door haar voorbeeldfunctie laten zien hoe het ook anders kan en mensen op een andere manier laten kijken naar heersende woonideeën.

Woonwensen

Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland bestaat uit elf personen. Allen omarmen de mogelijkheden die de woonvorm tiny house ons biedt. Om onze woonwensen concreet te kunnen presenteren hebben wij een verkenning van de woonwensen en motivaties uiteengezet in onderstaande infographic. Aan de hand van een enquête is deze verzameling van informatie tot stand gekomen. Een weergave van onze wensen en motivaties wordt hierin duidelijk.

De bewuste keuze voor een innovatieve woonvorm als het tinyhouseconcept is de bindende factor in de Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland. Onze inspiratie vinden wij in een diversiteit aan voorbeelden die wereldwijd bekend zijn in de tiny house community. Denk hierbij aan lokale voorbeelden zoals Roy Mosterd en Shirly van der Hoeven (www.tinyfoot.nl), andere initiatieven waaronder het tiny house van pionier Marjolein Jonker (www.marjoleininhetklein.com), maar ook tinyhouseconcepten in het buitenland, zoals Amerika en Australië.

Een bewuster en een duurzamer leven met een kleine footprint is binnen onze initiatiefgroep in te delen in twee concrete profielen:

Off-grid tiny house

Bij deze vorm van wonen is het huis volledig zelfvoorzienend. Hierbij wordt geen gebruik gemaakt van voorzieningen als riolering, elektra en/of gastoevoer. Er is behoefte om gemeenschappelijke ruimtes te delen, denk hierbij aan wasfaciliteiten, maar bijvoorbeeld ook aan het verbouwen van voedsel in een moestuin.

Semi-zelfvoorzienend tiny house

Bij deze vorm van wonen is het huis aangesloten op het rioleringsnetwerk en de waterleiding. Ook hier is de mogelijkheid om buitenruimte te delen, zoals het verbouwen van voedsel in een moestuin.

De realisatiemogelijkheden voor het invullen van onze woonwensen zijn mede afhankelijk van de ruimte die binnen de gemeente Midden-Delfland aangeboden zou kunnen worden.

Wij staan ervoor open om met u te overleggen over de (on)mogelijkheden van ons plan. Wij zijn ons bewust van het feit dat wij ons hierbij flexibel moeten opstellen voor het in vervulling laten gaan van ons hoofddoel: een bewuste en duurzame manier van wonen waarbij wij als pioniers binnen de gemeente Midden-Delfland aan de slag gaan met het tinyhousingconcept, waardoor de gemeente haar ambities op het gebied van duurzaamheid verder kan realiseren.

Tiny houses en bouwregelgeving

Op diverse locaties in Nederland wordt geëxperimenteerd met tiny houses om te bekijken hoe deze binnen het huidige Bouwbesluit gerealiseerd kunnen worden. Stichting Tiny House Nederland is een voortrekker op dit gebied en zij is actief in gesprek met diverse gemeenten, het ministerie van Infrastructuur en Milieu en het ministerie van Binnenlandse Zaken. In een recente bijeenkomst tussen deze partijen kwamen twee specifieke kansen voor tiny housing binnen het Bouwbesluit 2012 naar voren. Zo zijn de voorschriften voor particuliere bouwers afwijkend, gebaseerd op de gedachte dat dergelijke bouwers zelf controle op de bouw uitoefenen om de kwaliteit van hun woning te waarborgen. Daarnaast geeft de gelijkwaardigheidsbepaling van het Bouwbesluit particuliere bouwers de kans om met behulp van een architect aan te tonen dat bepaalde oplossingen binnen een tiny house gelijkwaardig zijn aan geformuleerde prestatie-eisen. Tiny House Nederland staat open voor vragen van gemeenten hieromtrent en kan begeleiding bieden bij het opzetten van het pilotproject in de gemeente Midden-Delfland. De Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland zet zich in voor kwalitatief hoogstaande tiny houses die als duurzame modelwoning voor de gemeente kunnen dienen.

CPO Aansluitend op de woonvisie van de gemeente Midden-Delfland is de Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland bereid om zich te verenigen in een Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). In uw woonagenda stelt u dat een CPO een goede manier is om diversiteit en keuzevrijheid in het woningaanbod te bieden en dat deze collectieven vaak bijzondere woonwensen tot stand brengen, met een lokale verankering. Wij dragen van harte bij aan uw ambitie in de woonvisie om in te zetten op het vergroten van de diversiteit in het woningaanbod. Als gemeente biedt u bewoners meer mogelijkheden om zelf invloed uit te oefenen op de indeling of het ontwerp van de woning, een aspect dat bij tiny houses uitstekend tot uitdrukking komt.

Kennismaken met Initiatiefgroep Tiny House Midden-Delfland

Marieke Berkhout

Marieke woonde tot haar vijfde in Maasland, daarna tot haar achttiende in Schipluiden en op dit moment in Delft. Zij ziet veel mensen om haar heen carrièrestappen maken: meer salaris, grotere huizen, meer status en steeds meer spullen. Waarom eigenlijk? Met een kleine ecologische voetafdruk wil ze graag aan anderen laten zien dat ‘minder huis, meer leven’ niet alleen maar een slogan is, maar ook echt zo kan werken.

Paulina van der Bilt

Paulina is docent Engels op het Dalton Den Haag: creativiteit en uitdaging spelen een belangrijke rol in de invulling van haar visie op het lesgeven én leven. Ze is ervan overtuigd dat het anders moet: de mensen moet niet op, maar met de aarde leren leven, ook in een stedelijke omgeving. Tiny houses zijn voor haar een concept waarin gemeenschap en duurzaamheid centraal staan.

Mara Eikelenboom

Mara is geboren en getogen in Schipluiden, net als vele generaties van haar familie. Ze brengt graag haar tijd door in de natuur, samen met familie en vrienden. In haar eigen gemeente Midden-Delfland zou zij graag de rol van pionier willen vervullen op het gebied van innovatief en duurzaam wonen in een tiny house. Met het pilot project hoopt zij dat deze wens in vervulling gaat.

Suzan Gielesen

Suzans roots liggen Op Hodenpijl en zij is dus een geboren en getogen Midden-Delflander. Zij vindt het tiny house concept zeer passend binnen haar Cittaslow-gemeente Midden-Delfland. De verbindende factor, de sociale cohesie, het zelfvoorzienend leven en het ‘lower your footprint’ uitgangspunt van tiny living zijn een verlengstuk van het Cittaslow keurmerk. Haar motto is dan ook: “We’re all one and happiness is in a Tiny House”.

Janneke Grooten en Casper van der Kaaij

Janneke en Casper zijn geboren ‘polderkinderen’ uit respectievelijk Waddinxveen en Leiderdorp. Ze wonen nu in Den Haag, maar verlangen terug naar de ruimte en het groen van het open polderlandschap. Hun tinyhousedroom is de vrijheid van het wonen in een klein zelfvoorzienend huisje, in de groene natuur. Veel van hun vrienden wonen al in de gemeente Midden-Delfland, qua werk zijn Casper en Janneke ook aan deze regio gebonden.

Pim Kleisen

Pim studeert dit jaar af aan de kunstacademie en wil daarna aan de slag als zelfstandig kunstenaar. Zijn werk gaat over de relatie van de mensen met de natuur en hoe die twee met elkaar te verbinden zijn. De filosofie van tiny living sluit aan op zijn ideale manier van wonen: leven in een huisje waarbij je alleen de deuren hoeft open te slaan en je in een groene omgeving bent. Klein, mobiel, goedkoop en duurzaam wonen is wat Pim aanspreekt.

Fred Louter

Fred is geboren en getogen in Maasland en met zijn uitgeverij RETROVISION supporter van Cittaslow Midden-Delfland. Fred woont op dit moment al in een tiny house uit 1879 in de Kerkstraat in de oude dorpskern van Maasland. Hij ondersteunt dit tinyhouseproject van harte en is met het oog op de toekomst zowel privé als maatschappelijk zeer geïnteresseerd in deze woonvorm.

Chris Montagne

Chris woont in Maassluis en kwam tiny houses anderhalf jaar geleden online tegen. Hij wist meteen dat dit iets voor hem is. De eenvoud, het excentrieke, de mobiliteit, de levenshouding met betrekking tot minder spullen en meer ervaringen en de kostenbesparing: alles zit erin. Hij heeft ondertussen in meerdere tiny houses een kijkje genomen en geslapen; zijn interesse voor tiny houses is daardoor alleen nog maar toegenomen!

Natasja Oosterloo en Gerbrand van der Weg

Gerbrand en Natasja wonen op dit moment in Den Haag en gaan voorjaar 2018 in hun tiny house wonen. Het huisje is ontworpen door duurzaam architect Peter Arts van Studio D8 in Delft en wordt gebouwd door aannemer Firma Van den Ende uit Schipluiden. Tiny living staat voor hen voor een duurzamer en simpeler leven, met respect voor mens en milieu. En waar past dat beter dan in dé Cittaslowgemeente van Nederland, waar nog volop aandacht is voor de natuur.

Bijlage 1) Overzicht geraadpleegde bronnen

o Notitie Tiny Housing - Woonpioniers(www.bouwexpo-tinyhousing.nl/fileadmin/files/almere/subsites/BouwEXPO_Tiny_Housing/Notitie_Tiny_Housing_23-7__light_-_web_.pdf)

o Gebiedsvisie Midden-Delfland 2015(www.middendelfland.nl/over-midden-delfland/gebiedsvisie-midden-delfland-2025_42861/)

o Woonagenda Midden-Delfland(www.middendelfland.nl/over-midden-delfland/bouwprojecten_42876/item/woonagenda-midden-delfland_33688.html)

o Startnotitie klimaatbeleid gemeente Midden-Delfland(www.middendelfland.nl/document.php?m=44&fileid=3419&f=57bfca2646ed337bb65316017f4773c5&attachment=0&a=91)

o Energievisie Midden-Delfland(www.middendelfland.nl/document.php?m=40&fileid=73996&f=f399131dc9886dd25613261d89cee8ea&attachment=0)

o Cittaslow Nederland(www.cittaslow-nederland.nl/)

o Cittaslow Midden-Delfland(www.middendelfland.nl/over-midden-delfland/cittaslow_42852/)

o Algemene toelichting auditcriteria Nederland(www.middendelfland.nl/document.php?m=8&fileid=60247&f=36db4d703898fad6d11f17fd85938abe&attachment=0&c=29791)

o Tiny Houses en bouwregelgeving(https://www.tinyhousenederland.nl/regelgeving/tiny-houses-en-bouwregelgeving/)

o Hulp voor gemeenten bij de regelgeving rond tiny houses(www.tinyhousenederland.nl/regelgeving/hulp-voor-gemeenten-bij-de-regelgeving-rond-tiny-houses/)

Bijlage 2) Afbeeldingen met voorbeelden van tiny houses