Jaarbericht Parlementair jaar

2011 - 2012

der Sta

ten-G

enera

al

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

2

Inhoudsopgave

Voorwoord 4

I De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband 8

1. Gebruik van bevoegdheden 9

1.1 Inleidendebeschouwingen 9

1.2 Staatsrechtelijkepositie:medewetgeverencontroleurvanderegering 14

1.2.1 DeEersteKameralsmedewetgever 14

1.2.2 DeEersteKameralscontroleurvanderegering 16

1.3 Novelles/nieuwewetgeving 17

1.4 Toezeggingen 19

1.5 Moties 20

1.6 Schriftelijkevragen 22

2. Toetsingskader en -criteria 23

2.1 Rechtmatigheid 23

2.1.1 Grondrechtelijketoetsing 23

2.1.2 Staatsrechtelijkeaspecten 24

2.2 Handhaafbaarheid,uitvoerbaarheideneffectiviteit 24

2.3 Wetssystematiekenwetgevingsproces 26

2.3.1 Vooruitlopenopaanhangigewetgeving 26

2.3.2 Samenhangvanwetgeving 28

3. Koninkrijksrelaties 29

4. De Eerste Kamer in dialoog 31

4.1 Consultatievandeskundigen 31

4.2 Provinciebezoeken 32

4.3 Contactenmetveteranenennabestaanden 33

4.4 DeEersteKameronline 33

4.5 Onderwijsprojecten 35

4.6 ProDemos–Huisvoordemocratieenrechtsstaat 35

3

Inhoudsopgave

II De Eerste Kamer in internationaal verband 36

1. De Eerste Kamer en Europa 37

1.1 Europesewerkwijze 37

1.2 Definancieel-economischecrisisinEuropa 39

1.3 EuropeesHofvoordeRechtenvandeMens 40

1.4 SymposiumEuropeesVeiligheidsbeleid 41

2. Internationale contacten 42

2.1 Bezoekenenontvangsten 42

2.2 ParlementaireAssembleesenconferenties 46

III. Bijlagen 50

1. Samenstelling fracties in 2011-2012 51

2. Commissies 54

3. De Eerste Kamer in cijfers 55

3.1 Wetgevingincijfers 55

3.1.1 Behandeldewetsvoorstellen 55

3.1.2 BehandeldeEuropesevoorstellen 55

3.1.3 Doorlooptijdenwetsvoorstellen 56

3.2 GebruikvanbevoegdhedenindeEersteKamer 57

3.2.1 Moties,schriftelijkevragen,interpellaties,novelles 57

4

Voorwoord

5

< Naar InhoudVoorwoord

Eerste Kamer volop in bedrijf

DeEersteKamerkijktterugopeendynamischenpapierarmparlementairjaar2011-2012met

zowelstaatkundigalspolitiekboeiendeontwikkelingen.Nadewisselingvandesamenstelling

vandeEersteKamerinjuni2011isdevernieuwdeKamervolopinbedrijf.Devalvanhet

kabinet-Rutteinapril2012haduiteraardookzijneffectopdebehandelingvanwetsvoorstellen

indeEersteKamer.Dedemissionairestatusvanhetkabinetleiddeerechterniettoedater

wetsvoorstellencontroversieelzijnverklaardenduspaskunnenwordenbehandeldwanneerer

eennieuwkabinetisaangetreden.IndeEersteKamerpasseerdeditjaareenaanzienlijkaantal

belangwekkendewetsvoorstellen,zoalshetverbodoponverdoofderitueleslacht,deverhoging

vandeAOW-leeftijdendegoedkeuringvanhetEuropeesStabiliteitsmechanisme.Demedia

hebbendebehandelingvandezewetsvoorstellennauwkeuriggevolgdenhebbendepositievan

deEersteKamermeermaalsbelicht.

DitJaarberichtgeeft–metvermeldingvandebelangrijkstegebeurtenisseninhetafgelopen

parlementairejaar–inzichtindewijzewaaropdeEersteKamervanhaarbevoegdhedengebruik

heeftgemaaktenhaartakenheeftverricht.Inditvoorwoordzetikenkeleontwikkelingen,die

deelsookbetrekkinghebbenopdewerkwijzevandeEersteKamer,afzonderlijkinhetlicht.

ExpertmeetingsDeEersteKamerheeftinhetafgelopenparlementairejaaropvallendveelgebruikgemaaktvan

demogelijkheidtothethoudenvaneenexpertmeeting(ookwel:deskundigenbijeenkomst).

MetdezebijeenkomstenbereidtdeEersteKamerzichvooropdeplenairebehandelingvaneen

wetsvoorstel,notaofeendoordeEersteKamergeagendeerdthema(bijvoorbeeldbijeen

beleidsdebat).Zijbiedendegelegenheidomdeskundigenenbelanghebbendentebevragen

overdeonderliggendeproblematiekenuitvoerbaarheidvaneenwetsvoorstel.In2011-2012zijn

erexpertmeetingsgehoudenoverondermeerdeProstitutiewet,deNationalePolitie,dever-

hogingvandeAOW-leeftijd,degoedkeuringvanhetEuropeesStabiliteitsmechanismeende

EersteKamerverkiezingen.DeEersteKamerorganiseertdezeexpertmeetingssteedszelfenze

vindendanookdoorgaansplaatsindeeigenplenairezaal.

Parlementaire OnderzoekscommissieOp4oktober2011heeftdeEersteKamerdeParlementaireOnderzoekscommissiePrivatisering/

VerzelfstandigingOverheidsdiensteningesteld.Hetonderzoekvandezecommissieisgerichtop

deaandeprivatiseringenenverzelfstandigingenvoorafgeganeparlementaireberaadslagingen

opdegevolgenvandeprivatiseringenenverzelfstandigingenvoorderelatietussenburgersen

derijksoverheid.HetisdeeerstekeerindegeschiedenisvandeEersteKamerdateendergelijk

omvangrijkparlementaironderzoekwordtgedaan.DitbetekentdatdeEersteKamerhaareigen

aanpakheeftmoetenenkunnenbepalenbijhetorganiserenhiervan.Zoiservoordeambtelijke

ondersteuningvandeonderzoekscommissieeenexternestafaangesteld.Dezeaanpakbiedteen

blauwdrukvooreventueleparlementaireonderzoekenvandeEersteKamerindetoekomst.

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

6

< Naar Inhoud

Budgetrecht nationale parlementenOp23november2011publiceerdedeEuropeseCommissieeenvoorstelvooreenverordening,

diehaardemogelijkheidgeeftomnationalebegrotingenvaneurolandenalinconceptte

beoordelenenextraeisentestellenaaneurolandendiedreigenaftewijkenvanderegelsin

hetStabiliteits-enGroeipact.Ditvoorstelbrengtmeedatdebegrotingswettenvandecentrale

overheidjaarlijksuiterlijkop31decembervanhetjaarvoorafgaandaanhetbetreffendebegro-

tingsjaardienentewordenaangenomenenopenbaargemaakt.Sindseenaantaljarenworden

allebegrotingswetsvoorstellenechterpasdelaatstedagvóórhetkerstrecesdoordeTweede

KameraanvaardenkandebehandelingindeEersteKamerpasinjanuaribeginnen.Dever-

ordeningvandeEuropeseCommissiezoudebehandelingvandebegrotingswettendoorhet

nationaleparlementderhalveernstigkunnenbemoeilijken.DeEersteKamerismomenteelin

overlegmetderegeringoverdevraaghoedezekwestiekanwordenopgelost.

Papierarm parlementInseptember2011werdmetdeintroductievande‘EersteKamerApp’voorSenatorendemoge-

lijkheidgecreëerdomophuniPaddeagenda’senvergaderstukkenteontvangenentelezen.

HetafgelopenparlementairejaarheeftdeEersteKamervollediggedraaidopdezedigitale

vergadervoorziening.Zijvoldoetdaarmeeaanhaareigendoelstellingvan‘papierarmparlement’.

Devaakhonderdenpagina’stellendevergaderstukkendiedeSenatorenwekelijkskregen,hoe-

vennietmeerfysiekperposttewordenverstuurdmaarbelandenmet‘deklikopeenknop’op

hunadres.Nietalleenkunnendezestukkennuvrijwelmoeitelooswordenbezorgd,ookbiedt

deEersteKamerAppdemogelijkheidomdezevergaderstukkentelinkennaardebijhetwets-

voorstelbehorendeKamerstukdossiersopdewebsitevandeSenaat.ZokunnenSenatorensnel

eneffectiefwordenvoorzienvandeinformatiediezijnodighebbenomdevergaderingengoed

voortebereidenendewetsvoorstellenweloverwogentebehandelen.Deinvoeringvandeze

nieuwewerkwijzerondvergaderingenisinhetafgelopenjaarbijzoweldeSenatorenalsde

ambtelijkeondersteuningvoorspoedigverlopen.DeEersteKamerisheteersteparlementter

werelddatdezeinnovatievewerkwijzehanteert.Opbasisvandepubliciteitdieditwereldwijd

genereerdehebbendiversebuitenlandseparlementen,alsookdeTweedeKamer,interesse

getoondomhunvergadercircuitverdertedigitaliseren.

>p.11Europa en de druk op het wetgevings­

proces

7

< Naar InhoudVoorwoord

GebouwHetgebouwvandeEersteKameris,monumentaalenhistorischalshetis,tochvrijwelcontinu

aanveranderingonderhevig.ZokonderestauratievandegalerijdiedeMauritstorenmethet

MaryStuart-kabinetverbindt,wordenvoltooid.HetMaryStuart-kabinetdatvoorheendienstdeed

alsleeskabinet,werdvoorlopigbekleedmetdundoekwaaropdeoorspronkelijke17eeeuwse

gobelinszijnafgedrukt.Bedoelingisdatdeechtegobelinsindetoekomstnaardezekamer

terugkeren.OokvoltooidwerdhetherstelvanderustkamervanprinsFrederikHendrikinde

Mauritstoren.Achterdepublieketribunewerden,tervervangingvande‘oude’ambtenarenkamer

indegerestaureerdegalerij,kamersingerichtvoorambtenarendiebewindsliedentijdensde

debattenondersteunenenwerddeperskameropnieuwingebruikgenomen.

IkhoopdatonderhavigJaarberichtbijdraagtaancompleteringvanuwbeeldvandeEerste

Kamerenalwathaarraakt.Hetaantredenvaneennieuwkabinetzalhetkomendeparlemen-

tairejaar2012-2013ontegenzeggelijkinteressanteberaadslagingenopleveren.

Mr. G.J. (Fred) de Graaf

Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal

Het Binnenhof, gravure uit

de 18e eeuw

I De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

8

9

I De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

1. Gebruik van bevoegdheden

DithoofdstukbeschrijfthoedeEersteKamerisomgegaanmethaarstaatsrechtelijke

bevoegdheden.

1.1 Inleidende beschouwingen

Inhetparlementairejaar2011-2012beleefdedeop7juni2011aangetredenEersteKamerhaar

vuurdoop.WeliswaarwerddenieuweSenaatnoginhetparlementairejaar2010-2011geïnstal-

leerd,maartoenresttenslechtsenkelevergaderdagentotaanhetzomerreces.1Debulkaan

wetsvoorstellen,nietzeldenbelangrijk,spoedeisendenmetgrotefinanciëleconsequenties,

moesttoennogvolgen.Dezeinleidendebeschouwingen2belichteninkortbestekdebelangrijk-

stewetsvoorstellendiedeEersteKamerinhetparlementairejaar2011-2012heeftbehandelden

debelangrijksteoverigegebeurtenissenopnationaalniveauwaarbijzijbetrokkenisgeweest.

Deconclusieisdat2011-2012eendruk,zelfshectischwetgevingsjaarwas.Ditwerdnietinde

laatsteplaatsveroorzaaktdoorstormachtigeontwikkelingeninNederlandenderestvande

wereld.Devalvanhetkabinet-Rutteinapril20123,dedaaropvolgendetotstandkomingvaneen

BegrotingsakkoordtussenvijfTweedeKamerfracties(waaronderdrieuitdeoppositie)ende

economischecrisisdiedewereldnogsteedsinhaargreephoudt,veroorzaaktensomseenzeer

zwaredrukopdeagendavandeKamer.

Waken voor haastige spoedHetafgelopenparlementairejaaroefendederegeringherhaaldelijkdrukuitopdeEersteKamer

ombepaaldewetsvoorstellenvoortvarendtebehandelen.Verzoekenvoordezespoedigebehan-

delingwerdendoorgaansgemotiveerdmeteenberoepopdegrotefinanciëlebelangenvaneen

bepaaldvoorstelofmeteenverwijzingnaardeinstantiesdiedenieuwewetmoestenuitvoeren

enzichopdieuitvoeringmoestenkunnenvoorbereiden.DeEersteKamermoestdusmeerdere

maleneensnellebehandelingcombinerenmeteenzorgvuldigetoetsingaandecriteriavan

rechtmatigheid,uitvoerbaarheidenhandhaafbaarheid.ZokreegdeEersteKamerinseptember

2011hetverzoekhetwetsvoorsteloverderegelingvaneengrondslagvoordeheffingvan

rechtenvoordeNederlandseidentiteitskaartmetgrotespoedtebehandelen.Hetwetsvoorstel

waseenreactievanderegeringopeenarrestvandeHogeRaad,diehadgeoordeelddatde

Gemeentewetgeengrondslagbiedtvoorhetheffenvanlegesbijdeaanvraagvaneenidentiteits-

kaart.Omdaterookgeenanderegrondslagvoorlegesheffingwas,zorgdehetarrestervoor

datidentiteitskaartenvoortaangratiswaren.Deregeringachttedatonwenselijk,geletopde

1 De nieuwe Eerste Kamer diende nog wel vóór het zomerreces een oordeel te geven over het veelbesproken wetsvoorstel verhoging

collegegeld langstudeerders.

2 Voor de inleidende beschouwingen van vorig jaar zie het Jaarbericht 2010-2011.

3 De Eerste Kamer was goed voorbereid op de discussie over het controversieel verklaren van wetsvoorstellen, die na de val van een

kabinet doorgaans losbrandt. Het College van Senioren had daarover namelijk na de val van het vorige kabinet in 2010 reeds een

notitie laten opstellen en een nieuwe ‘Procedureregeling besluitvorming tot eventuele controversieelverklaring van bij de Eerste

Kamer aanhangige wetsvoorstellen’ vastgesteld. Zie Jaarbericht 2009-2010, p. 13.

< Naar Inhoud

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

10

< Naar Inhoud

inkomstendervingvangemeentenvan1800.000perdag.DeEersteKamerslaagdeerinhet

wetsvoorstelbinnentweewekennadathethaarwastoegezondenaftedoen,inclusiefeen

schriftelijkeronde.Hetwetsvoorstelwerdaangenomen,maarvanuitdeKamerklonkwelkritiek

opdeterugwerkendekrachtvandewet.

Vooralindelaatstewekenvoorhetzomerrecesdronghet–inmiddelsdemissionaire–kabinet

nogeensaanopspoedigeafrondingvandiversewetsvoorstellen.Daarbijginghetenerzijdsom

belangrijkeenomvangrijkewetsvoorstellendiealgeruimetijdparlementairaanhangigwaren

enanderzijdsomvoorstellenuithetgenoemdeBegrotingsakkoord.Voorbeeldenvandeeerste

categoriezijnhetvoorstelvooreennieuwePolitiewet(nationalepolitie)enhetvoorsteltot

verminderingvanhetaantalrechtbankenengerechtshoven(herzieninggerechtelijkekaart).

Voorbeeldenvandetweedecategoriezijnhetwetsvoorsteluitwerkingfiscalemaatregelen

Begrotingsakkoord2013(metdaarinondermeerdeverhogingvandebtwper1oktober2012)

enhetwetsvoorsteltotverhogingvandeAOW-leeftijd.

Metnamehetlaatstgenoemdewetsvoorstelishistorisch.DeAOW-leeftijdligtimmersalsinds

1januari1957vastop65jaar.Langetijdleekelkepogingdezeleeftijdteverhogengedoemd

temislukken.Slechtsweinigenzullenhetvoormogelijkhebbengehoudendatdevalvanhet

kabinet-RutteenhetdaaropvolgendeBegrotingsakkoordervoorzoudenzorgen,datineen

wetgevingsprocesvannetietsmeerdaneenmaanddeAOW-leeftijdzouwordenverhoogdnaar

66jaarin2019en67jaarin2023.DegevraagdesnellebehandelingindeEersteKamerriep

daaroverigensweldenodigewrevelop,waarbijondermeerwerdverwezennaarhetniet

respecterenvanhetin2011tussenwerkgeversenwerknemersgeslotenPensioenakkoord,

alsmedenaardegrotegevolgenvanhetnúverhogenvandeAOW-leeftijdvoorbijvoorbeeld

uitvoeringsinstantiesenmensendiealmetprepensioenzijn.4Hetwetsvoorstelhaaldeweliswaar

eenmeerderheid,maardeKamernamniettemineenmotieaanwaarinzijuitsprakdatdekorte

tijddiebeschikbaarwasvoorbehandelingvanhetvoorstelonwenselijkis.Dezemotieisook

totdeEersteKamerzelfgerichtengeeftdaarmeeblijkvanhaarwiltotzelfreflectie.

4 Ter voorbereiding op de behandeling van dit wetsvoorstel is op 9 juli 2012 een informatiebijeenkomst gehouden met vertegen-

woordigers van uitvoerings- en belangenorganisaties. Het videoverslag en het stenografisch verslag van deze bijeenkomst zijn hier

te vinden.

>311wetsvoorstellen

behandeld

11

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

Europa en de druk op het wetgevingsprocesDeeconomischecrisisendereactiedaaropdoordelidstatenvandeEuropeseUniehebbenhun

weerslaggehadopdebelastingvandeEersteKamer.Inslechtsvijfdagendiendezijhetwets-

voorsteltotwijzigingvandebegrotingsstaatvanhetministerievanFinanciëninverbandmetde

European Financial Stability Facility(EFSF)tebehandelen.HetEFSFiseeninLuxemburggeves-

tigderechtspersoon,belastmethetbewakenvandefinanciëlestabiliteitinEuropadoorhet

verstrekkenvanfinanciëlesteunaaneurolandendieindeproblemenverkeren.HetEFSFis

bedoeldalseentijdelijkefaciliteit.DevastecommissievoorFinanciënbeslootbijontvangstvan

hetwetsvoorstelaftezienvanschriftelijkebehandelingendeKamerteadviserennogdiezelfde

avondhetdebataantegaanmetdeminister.Ditdebatmonddeuitineenhoofdelijkestem-

mingwaarbijhetwetsvoorstelwerdaangenomen.

DeopvolgervanhetEFSF,hetEuropean Stability Mechanism(ESM),iseveneensdeEerste

Kamergepasseerd.DeSenaatdiendeintestemmenmeteenvoorsteltotgoedkeuringvanhet

ESM-verdrag,alsmedemettweeverwantewetsvoorstellen.Ookinditgevalwasdebeschikbare

tijdvoorbehandelingbeperkt.DesondanksslaagdedeEersteKamererintweevoorbereidende

schriftelijkevragenronden,tweetechnischebriefingsmetambtenarenvanhetministerievan

Financiëneneenopenbaargesprekmetexternedeskundigentehouden.Dedriewetsvoorstel-

lenwerdenop3juli2012nahoofdelijkestemmingaangenomen.

BinnendeEersteKamerwordtverderscherpgeletopdegevolgenvanhetzogenaamdetwo-pack

voordebehandelingvanbegrotingswetsvoorstellen.Hettwo-packbestaatuittweevoorstellen

vandeEuropeseCommissievoorverordeningenvoorhetversterkenvanheteconomischeen

budgettairetoezichtendebeoordelingvanontwerpbegrotingsplannen.Opgrondvaneenvan

beideontwerpverordeningenmoetenbegrotingswettenjaarlijksuiterlijkop31decemberworden

aangenomenenopenbaargemaakt.VoordeEersteKamerheeftdezebegrotingssystematiek

gevolgen,wantzijkrijgtdebegrotingswetsvoorstellendoorgaanspaskortvoorhetkerstreces

toegezondennadatdeTweedeKamerzeheeftaangenomen.DeEersteKamerkandezevoorstel-

lenpasná31decemberinbehandelingnemen.DevastecommissievoorFinanciënvande

EersteKamerheeftoverdebeideverordeningenmetderegeringgecorrespondeerdendeEerste

Kamerzaldeontwikkelingenendegevolgendaarvanvoorhaargrondwettelijkebudgetrecht

nauwlettendindegatenhouden.

Inontvangstname AOW-petitie

door senator Kneppers-Heijnert,

namens de vaste commissie voor

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

>p.5Expertmeetings

>p.16Toekomstige

positie Eerste Kamer in

begrotingscyclus

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

12

< Naar Inhoud

Doorschuiven en aanhouden Datdeplenaireagendahaargrenzenkent,bleekuithetfeitdatdeKamervoorzitterbesloot

hetwetsvoorsteltotwijzigingvandeWetinburgeringinverbandmetdeversterkingvande

eigenverantwoordelijkheidvandeinburgeringsplichtigenietmeervóórhetzomerrecesplenair

tebehandelen.Erwassimpelweggeenruimtemeervoor.Hetwetsvoorstelbepaaltondermeer

datnieuwkomerszelfverantwoordelijkzijnvoorhuninburgering,ookophetfinanciëlevlak

(hetvoorstelvoorzietwelineensocialeleenfaciliteitvoormensenmetweinigofgeeninkomen).

Daarnaastkanhetnietvoldoenaandeinburgeringsplichtleidentoteenboeteofhetintrekken

vandeverblijfsvergunning.HoeweldeverantwoordelijkeMinistervoorImmigratie,Integratieen

Asielhadaangedrongenopbehandelingvóórhetzomerrecesinverbandmet(ondermeer)

budgettaireconsequenties,isdeplenaireberaadslagingnaar11september2012verplaatst.De

EersteKamerbehandeldevóórhetzomerrecesweleenanderwetsvoorstelophetterreinvan

hetvreemdelingenrecht,tewetendeimplementatievandezogenaamdeTerugkeerrichtlijn.Een

controversieelonderdeelvanditwetsvoorstelbetrefthetstrafbaarstellenvanhetverblijfvan

eenvreemdelingtegenwieeeninreisverbodisuitgevaardigd.DeEersteKamerdwongvande

regeringdetoezeggingafdatzijdeKamereenevaluatiezoutoesturenvandeeffectiviteiten

mogelijkongewensteeffectenvandegekozenmaatregelen.Overigenshadderegeringookbij

ditwetsvoorstelopsnellebehandelingaangedrongen.Nederlandwasnamelijktelaatmethet

implementerenvandeTerugkeerrichtlijnenriskeerdeeenboetevanbijnaviermiljoeneuro.

Ookdeplenairebehandelingvanhetwetsvoorstelhuurverhogingopgrondvaninkomenisin

hetparlementairejaar2011-2012nognietafgerond.Ditwetsvoorstelbiedtverhuurdersvan

woonruimtedemogelijkheiddehuurprijsjaarlijksmet5%bovenopdeinflatieteverhogen

indieneenhuishoudenovereeninkomenvanmeerdan143.000beschikt.Hetwasoorspronke-

lijkdebedoelingdatdehuurverhogingenalper1juli2012zoudeningaan,enmethetoog

daarophadderegeringdeBelastingdienstreedstoestemminggegevenbelastinggegevensaan

verhuurdersbeschikbaartestellen.Derechterstakdaarinkortgedingechtereenstokjevoor,

omdatvolgenshemdeverstrekkingzonderdevereistewettelijkegrondslaginstrijdismetde

Wetbeschermingpersoonsgegevens.Diewettelijkegrondslagontbreektnogsteeds,aangezien

deplenairebehandelingvanhetwetsvoorstelindeEersteKamerisaangehoudeninafwachting

vaneenbriefvanderegeringoverdesamenhangtussenditwetsvoorsteleneenuitheteerder

genoemdeBegrotingsakkoordvoortvloeiendwetsvoorsteldateenhuurverhogingvan1%voor

lagereinkomensmogelijkmaakt.Naontvangstvandebriefheeftdebehandelendecommissie

voorBinnenlandseZakenendeHogeCollegesvanStaat/AlgemeneZakenenHuisderKoningin

beslotendebeidewetsvoorstellengezamenlijktebehandelen.

Verworpen wetsvoorstellenDeEersteKamerverwierpditparlementairejaarvierwetsvoorstellen.Tweevandezevoorstellen

warenafkomstigvanderegering,terwijldeanderetweevoorstelleninitiatievenvanuitde

TweedeKamerwaren.DeEersteKamergingnietakkoordmeteenregeringsvoorsteltotintro-

ductievaneenechtscheidingsnotarisenverwierptevenseenvoorsteltotwijzigingvandeWet

personenvervoer2000.Vandeinitiatiefwetsvoorstellenwerdallereersteenvoorsteltotwijziging

vandeWetmaatschappelijkeondersteuninginverbandmetdeintroductievaneendoeluitke-

ringverworpen.Demeestinhetoogspringendeverwerpingbetrofechterhetafwijzendoorde

EersteKamervanhetinitiatiefwetsvoorstelinzakehetinvoerenvaneenverplichtevoorafgaande

bedwelmingbijritueelslachten.Eenmeerderheidvandesenatorenlietindezekwestiehet

grondrechtvangodsdienstvrijheidprevalerenenhieldderechtmatigheidvanhetritueelslachten

instand.AlsalternatiefvoorhetverbodopdeonverdoofderitueleslachtheeftdeStaatssecre-

tarisvanEconomischeZaken,LandbouwenInnovatie,medenaaraanleidingvanvragenvanuit

deEersteKamer,metdeVerenigingvanSlachterijenenVleesverwerkendebedrijven,hetCon-

tactorgaanMoslims&Overheid,enhetNederlands-IsraëlitischKerkgenootschapeenconvenant

geslotenomhetwelzijnvanslachtdierenteverbeteren.

>4wetsvoorstellen

verworpen

< Naar Inhoud

13

I De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

Volop staatsrechtelijke ontwikkelingenVoorvolgersvandestaatsrechtelijkeontwikkelingenboodhetafgelopenparlementairejaar

voldoendeinteressantecasus.AllereerstdebatteerdedeEersteKamermetdeMinistervan

BinnenlandseZakenenKoninkrijksrelatiesoverhetrapportvandeStaatscommissieGrondweten

dereactievanhetkabinetdaarop.Hetdebatleiddetottweeaangenomenmotiestotwijziging

vandeGrondwet,dieverderopinditJaarberichtuitgebreiderwordenbesproken.Verdermaakte

deEersteKamervoorheteerstgebruikvandemogelijkheiddiedeWetopdeRaadvanState

sinds1september2010biedtomrechtstreeksvoorlichtingaandeAfdelingadviseringvande

RaadvanStatetevragen.DeKamerdeedditintweegevallen,dieeveneensverderopindit

Jaarberichtuitgebreideraandeordekomen.HetkomendeparlementairejaarzaldeEerste

KamermetdeMinistervanBinnenlandseZakenenKoninkrijksrelatiesdebatterenoverdewijze

vanverkiezenvandeEersteKamer.InhetJaarbericht2010-2011werdreedsmeldinggemaakt

vanberichtenover(vermeende)vergaandestemafsprakentussenpolitiekepartijenbijdelaatste

EersteKamerverkiezingen,bedoeldomde(gedoog)coalitieaaneenmeerderheidindeSenaatte

helpen.5DevastecommissievoorBinnenlandseZakenendeHogeCollegesvanStaat/Algemene

ZakenenHuisderKoninginheeftop29november2011eendeskundigenbijeenkomstoverde

EersteKamerverkiezingengeorganiseerd.Dezebijeenkomstdiendetervoorbereidingophetnog

tehoudenplenairedebat.6

Eveneensinteressantvanuitstaatsrechtelijkoogpuntisdevoortganginhetonderzoekvande

ParlementaireOnderzoekscommissiePrivatisering/VerzelfstandigingOverheidsdiensten.Inhet

Jaarbericht2010-2011isgememoreerddatdeEersteKamerbesloottoteenonderzoekindezin

vanartikel70vandeGrondwetnaardekwaliteitenzorgvuldigheidvandebesluitvormingover

endeeffectenvandeprivatiseringenverzelfstandigingvanoverheidsdiensten.Eentijdelijke

voorbereidingscommissieadviseerdedeKameromgeenparlementaireenquêtecommissiemet

zwaredwangbevoegdhedenintestellen,maarvoorlopigtevolstaan

meteenparlementaireonderzoekscommissie.Diecommissieisop

4oktober2011ingesteld.Daarmeewasheteersteomvangrijkeparle-

mentaireonderzoekindegeschiedenisvandeEersteKamereenfeit.7

DecommissiedoetonderzoeknaarhetNederlandseprivatiserings-en

verzelfstandigingsbeleidvandeafgelopentwintigjaarenrichtzich

vooralopdeparlementaireberaadslagingenopdegevolgenvande

privatiseringenenverzelfstandigingenvoorderelatietussenburgers

enderijksoverheid.Hetonderzoekvieluiteenineensectorspecifiek

deel(casusonderzoekNS,KPN,deenergiesectorendeprivatisering

vanre-integratiediensten),gevolgddoormeeroverkoepelende,open-

baregesprekkenmetdeskundigenenoud-bewindsliedeninjuni2012.

Deonderzoekscommissiestreefternaarhaareindrapportinoktober

2012aantebiedenaandeVoorzittervandeEersteKamer.8

TotslotwasereeninitiatiefvanenkeleTweedeenEersteKamer-

ledenomeenVerenigdeVergaderingderStaten-Generaaltebeleggen

diezoumoetenbeslissenoverhetverzoekomdebehandelingvande

eerdergenoemdewetsvoorstellenrondhetESMuittestellentotna

deTweedeKamerverkiezingenvan12september2012.Aangeziende

VoorzittervandeEersteKamertevensVoorzittervandeVerenigdeVergaderingis(artikel62

Grondwet),diendehijophetinitiatieftebeslissen.Ineenbriefvan14juni2012heeftde

VoorzitterhetverzoekomeenVerenigdeVergaderingtehoudenafgewezen,omdatgeensprake

wasvanaandeVerenigdeVergaderingvoorbehoudenzaken.Hettweekamerstelselbrengt

meedatdeKamersapartberaadslagenenbesluitenendustotonderlingafwijkendebesluiten

5 Zie Jaarbericht 2010-2011, p. 10-12.

6 Dit debat is in afwachting van de installatie van het nieuwe kabinet gepland voor 22 januari 2013.

7 Eén keer eerder, op 26 juni 1962, heeft de Eerste Kamer een bijzondere commissie ingesteld, om de onregelmatigheden in de

Europese handel in schroot nader bezien. Dit onderzoek was relatief beperkt in omvang.

8 Dit is gebeurd in het parlementaire jaar 2012-2013 op 30 oktober 2012.

http://www.eerstekamer.nl/behandeling/20120613/brief_inzake_verzoek_een_verenigde/f=/vj0ih4mqlsxe.pdf

http://www.eerstekamer.nl/behandeling/20120614/brief_inzake_verzoek_een_verenigde/f=/vj0iij-vlj7vt.pdf

http://www.eerstekamer.nl/id/viv9nwy2zkrs/document_extern/Jaarbericht_2010_2011/f=/11.0074%20jaarverslag%202010_def-

pdf

De Parlementaire

Onder zoekscommissie

bij de openbare

gesprekken

>p.24Staatsrechtelijke

aspecten

>p.14De Eerste Kamer

als mede wet gever

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

14

< Naar Inhoud

kunnenkomen.AlleenindegevallendiedeGrondwetuitdrukkelijknoemt,iseenVerenigde

Vergaderingmogelijk.Eenandereinterpretatieondergraafthettweekamerstelsel,aldusde

Voorzitter.

1.2 Staatsrechtelijke positie: medewetgever en controleur van

de regering

DebeideKamersderStaten-GeneraalzijndoordeGrondwetbelastmetdezelfdetaken.Deze

kunnenonderverdeeldwordenintweecategorieën.Deeerstecategorieisdewetgevendetaak:

derolals(mede-)wetgever.Detweedecategoriebestaatuitdecontrolerendetaak:derolals

controleurvanderegering.DeKamersbeschikkendeelsoverdezelfdebevoegdhedenomhun

takenuitteoefenen.ZoweldeEersteKameralsdeTweedeKamerheefthetrechtmotiesinte

dienen.BeideKamershebbenverderhetrechtvanenquête(zieartikel70Grondwet).Ook

hebbenbeideKamershetrechtschriftelijkevragentestellenenhetrechtvaninterpellatie,de

tegenhangersvandeinartikel68vandeGrondwetopgenomeninlichtingenplichtvanministers

enstaatssecretarissen.Daarnaastkaneencommissieeenmondelingoverleghebbenmeteen

minister.Naastdegenoemdeovereenkomstenbestaanerookverschilleninbevoegdheden

tussenEersteKamerenTweedeKamer,waaropdevolgendeparagraafingaat.

1.2.1 De Eerste Kamer als medewetgever

DeverschilleninbevoegdhedentussenbeideKamersbestaanvooralophetgebiedvande

(mede)wetgevendetaak.DeEersteKamermag,andersdandeTweedeKamer,nietzelfwets-

voorstellenindienen(hetrechtvaninitiatief )enkanwetsvoorstellennietwijzigen(hetrechtvan

amendement),maaralleenaannemenofverwerpen.DeEersteKamerheeftvoorallewetsvoor-

stellendiehaarbereikeneenvetorecht.DeEersteKamerkanzichdusconcentrerenopdetekst

zoalsdieisvastgesteldnabehandelingindeTweedeKamereninoverwegingnemenhoedie

wetzalgaanwerkenindepraktijk.NaafwegingvandevoorsentegenskandeKamerbesluiten

hetwetsvoorstelteverwerpen.Zoisinhetafgelopenparlementairejaarzoalsvermeldeen

wetsvoorstelinzakedeintroductievaneenechtscheidingsnotarisdoordeKamerverworpen.

Bijeendreigendeverwerpingkanderegering9ervoorkiezendeEersteKamertoetezeggen

9 In het geval van een initiatiefwetsvoorstel van een Lid of Leden van de Tweede Kamer: de initiatiefnemer(s).

http://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/31714_introductie)(http://www.eerstekamer.nl/wetsvoor-stel/31714_introductie

>p.12Verworpen

wetsvoorstellen

15

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

eenzogenoemdenovelle(eenwijzigingswetsvoorstel)bijdeTweedeKamerintedienen.10

EendergelijketoezeggingkanvoordeKameraanleidingzijndebehandelingvanhetaanhangige

wetsvoorstelaantehoudentotdathetwijzigingsvoorsteldeEersteKamerbereiktheeft,om

vervolgensalsnogintestemmen.Inhetafgelopenjaardeedzichditvoorbijdeschriftelijke

behandelingvandeWetimplementatievanbepaaldeaspectenvanbemiddeling/mediationin

burgerlijkeenhandelszakendoordecommissievoorVeiligheidenJustitie.Toenbijdebehande-

lingbleekdathetwetsvoorsteloponvoldoendedraagvlakbinnendeEersteKamerkonrekenen,

heeftdeMinistervanVeiligheidenJustitieineenbriefaangekondigdhetwetsvoorstelgrondig

tewijzigenalvorenshetindeEersteKamerverderteverdedigen.

Ookkaneenbewindspersooneenimpassedoorbrekenmetdetoezeggingeenbepaaldartikel

vaneenwetsvoorstel(nog)niettehandhaven.Ditwasbijvoorbeeldhetgevalbijdebehande-

lingvandeImplementatievanherzienetelecommunicatierichtlijnenendeVerzamelwetVerkeer

enWaterstaat2010.HierheeftdeMinistervanEconomischeZaken,LandbouwenInnovatie

toegezegdeenbepaaldwetsartikeltot31december2012niettehandhavenenomindetussen-

tijdEuropeseinitiatievenopditonderdeelaftewachten.

DeEersteKamerkandaarnaastdebehandelingvaneenwetsvoorstelaanhouden.Ditkanzich

voordoenbijpolitiekebezwarenofomdatdeKamerhetwetsvoorstelinsamenhangmeteen

anderwetsvoorstelwilbehandelenofuitoogpuntvanintegraleafwegingeenbeleidsnotaof

evaluatierapportwilafwachten.

DeEersteKamerbehandelteenwetsvoorstelnaverwerkingvaneventueleamendementenvan

deTweedeKamerennota’svanwijzigingvanderegering.ZodraeenwetsvoorsteldeEerste

Kamerterbehandelingheeftbereikt,kanderegeringgeennota’svanwijzigingmeerinzenden.

DeKamertoetstbijdeinvullingvanhaar(mede)wetgevendetaakaaneenaantalcriteria,die

globaalwordenaangeduidmetdetrefwoorden:rechtmatigheid,uitvoerbaarheid,handhaafbaar-

heideneffectiviteit.Diecriteriazijnuitgewerktinde‘aandachtspuntenvoorwetgevingskwaliteit’,

diedeKamerledensindshetvoorjaarvan2008alshulpmiddelkunnengebruikenbijdetoetsing

vanwetgeving.

DeEersteKamerheeftdelaatstejarensteedsnadrukkelijkerookvoor-ennagehangenalgemene

maatregelenvanbestuur(AMvB’s)tegenhetlichtgehouden.AMvB’sbevattennamelijksoms

bepalingendieverstrekkendegevolgenhebben,bijvoorbeeldvoordeuitvoerbaarheidvan

wetgeving.MededaaromrekentdeEersteKamerhettothaartaaktoezichtuitteoefenenopde

totstandkomingvandezelagereregelgeving.Veelwettenregelenparlementairebetrokkenheid

bijAMvB’sdoorhetstellenvaneentermijnwaarbinnenhetparlementopeenontwerpkan

reageren.OokkomthetvoordateenwetdebeideKamersexplicietdemogelijkheidbiedtde

wensuittesprekeneenonderwerpdatineenAMvBgeregeldisalsnogbijwetteregelen.11

Voorlichting Raad van StateDeEersteKamerheeftinfebruari2012voorheteerstgebruikgemaaktvandemogelijkheidom

rechtstreeksvoorlichtingovereenwetsvoorsteltevragenaandeAfdelingadviseringvande

RaadvanState.Dezemogelijkheidbestaatsinds1september2010,toendevernieuwdeWetop

deRaadvanStateinwerkingtrad.12Tijdensdeschriftelijkevoorbereidingvanhetwetsvoorstel

normeringbezoldigingtopfunctionarissenpubliekeensemipubliekesectorsteldedecommissie

voorBinnenlandseZakenendeHogeCollegesvanStaat/AlgemeneZakenenHuisderKoningin

vastdathetvoorstelgedurendedebehandelingindeTweedeKameraanzienlijkwasgewijzigd.

DeTweedeKamerhadachtamendementenaangenomenenderegeringhadviernota’svan

wijzigingingezonden.OpvoorstelvandecommissieheeftdeEersteKamerdeAfdeling

adviseringgevraagdhaarlichttelatenschijnenoverdegevolgenvandezewijzigingenvoorde

10 Een novelle heeft dan de volgende formulering: “Indien wetsvoorstel X (= het wetsvoorstel waartegen de Eerste Kamer bepaalde

bezwaren heeft) tot wet wordt verheven, dan wordt die wet als volgt gewijzigd”.

11 Zie aanwijzing 43 uit de Aanwijzingen voor de regelgeving. Zie voor dit onderwerp paragraaf 2.3.1 van deel I ‘Vooruitlopen op

aanhangige wetgeving’.

12 Zie Jaarbericht 2009-2010, p. 26-27.

http://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/32600_wet_normering_bezoldiging

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

16

< Naar Inhoud

consistentieensamenhangvanhetwetsvoorstel,alsmedevoorderechtmatigheid,uitvoerbaar-

heidenhandhaafbaarheidervan.Degevraagdevoorlichtingisop9mei2012verschenen.

DeEersteKamerheeftin2012ookvoorlichtinggevraagdoverhetvoorstelvooreenWetophet

accountantsberoep.Ookinditgevalginghetomvoorlichtingoverdegevolgenvandoorde

TweedeKameraanvaardeamendementen.Dezelietenzichmogelijkslechtverenigenmet

Europeseontwerp-regelgevingenwekenbovendienergafvanhethoofdonderwerpvanhet

wetsvoorstel:hetsamenvoegenvantweeberoepsorganisatiesvanaccountants.13Inbeide

voorlichtingenbesteedtdeAfdelingadviseringveelaandachtaanhetbeoordelingskaderdat

zijvoorverzoekenomvoorlichtingwensttehanteren.DeEersteKamerzalhieroverinhet

nieuweparlementairejaarmetdeRaadvanStatevangedachtenwisselen.

1.2.2 De Eerste Kamer als controleur van de regering

DeEersteKamermoetbeschikkenoverallerelevanteinformatieomhaartaakalscontroleurvan

deregeringtekunnenvervullen.OpditpuntheeftdeSenaatdezelfderechtenalsdeTweede

Kamer,hetgeenookzijnweerslagheeftgevondenindeEuropesewerkwijzevandeKamer.

DeEersteKamerheeftzichhiervoorgedurendehetverslagjaarbijverschillendegelegenheden

ingezet.OokishetvooruitoefeningvandecontrolerendetaakvanbelangdatdeEersteKamer

ominstemmingwordtgevraagd,wanneerdeproceduresditvereisen.Hiernawordentwee

voorbeeldenbesprokendiezienopdecontrolerenderolvandeEersteKamer.

Toekomstige positie Eerste Kamer in begrotingscyclusDeEuropeseschuldencrisisheefthetafgelopenparlementairejaarveelaandachtgekregeninde

EersteKamer.DeKamerheeftzichgebogenovereenaanzienlijkaantalvoorgenomennationale

enEuropesemaatregelen.VanuitdeEuropeseUnietekendezicheenduidelijketendensafnaar

sterkerecoördinatieenharmonisatievaneconomischenbegrotingsbeleid.IndeEersteKameris

daarbijdevraagaandeordegekomenwatdegevolgenvandezemaatregelenzijnvoordemoge-

lijkhedenvanhetNederlandseparlementomzijncontrolerendetakenuittevoeren.Hetbudget-

rechtstonddaarbijcentraal.

BepaaldeplannenomdeEuropeseschuldencrisisaantepakkenhebbenindeEersteKamer

geleidtotbezorgdheid.Inhetkadervanhetin2011ingevoerde‘Europeessemester’,waarbinnen

lidstatenhuneconomischbeleidafstemmen,zijnnieuwevoorstellengedaanomdenationale

begrotingscycliteharmoniseren(hetzogenaamdetwo-pack).DeEuropeseCommissieheeftop

23november2011eenvoorstelvooreenverordeninggepubliceerddathaardemogelijkheid

geeftomnationalebegrotingenvaneurolandenalinconceptvormtebeoordelenenextraeisen

testellenaaneurolandendiedreigenaftewijkenvanderegelsenhandhavingmechanismesdie

geldenonderhetStabiliteits-enGroeipact(SGP).Artikel3lid3vandeontwerpverordening

bepaaltdatbegrotingswettenvandecentraleoverheidjaarlijksuiterlijkop31decembervanhet

jaarvoorafgaandaanhetbetreffendebegrotingsjaardienentewordenaangenomenenopen-

baargemaakt.

Delaatstejarenwordenallebegrotingswetsvoorstellenpasdelaatstedagvóórhetkerstreces

doordeTweedeKameraanvaardenkandebehandelingindeEersteKamerpasinjanuari

beginnen.IndeloopderjarenisdepraktijkontstaandatdeEersteKamerbegrotingswetsvoor-

stellenvóór1meiafhandelt.Demogelijkheidtothethoudenvaneenvolledigebehandeling

vormtdekernvanhetbudgetrechtvanhetparlement.EenbeperkingvandetijddiedeKamer

terbeschikkingstaatvoordebehandelingvanbegrotingswetsvoorstellen,kandefactoneer-

komenopeenmateriëleinperkingvanhetbudgetrechtvandeEersteKamer.

DecommissievoorFinanciënheefteenbriefgestuurdaandeMinistervanFinanciënwaarinzij

deregeringvraagtintegaanophetspanningsveldtussendeversterkteEuropesebegrotings-

disciplineenerzijdsendeeffectieveuitoefeningvanhetbudgetrechtdoorhetNederlands

parlementanderzijds.NaaraanleidingvanhetantwoordvandeMinistervanFinanciënenop

13 Over dit laatste aspect heeft de Kamer eerder om een notitie verzamelwetgeving verzocht.

>p.37Europese werkwijze

>p.39De financieel economische

crisis in Europa

17

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

adviesvandecommissievoorFinanciënheefthetCollegevanSeniorenbeslotenderegeringuit

tenodigenmethetparlementtebesprekenhoezijdenkttekunnenvoldoenaanhaarverplich-

tingenuitdeverordeningindeRaadvoorEconomischeenFinanciëleZaken14enbeideKamers

nietteminhunbegrotingsrechttenvollekunnenuitoefenen.Dezediscussiezalwaarschijnlijkin

hetnajaarvan2012wordenvoortgezet.

Toezending RaadsdocumentenOp15juni2010zegdedetoenmaligeMinstervanJustitie,tevensMinistervanBinnenlandse

ZakenenKoninkrijksrelaties,devoormaligecommissievoordeJBZ-Raadtoehaardedocumen-

tenvandeRaadvandeEuropeseUnie(‘deRaad’)toetezendendievoordebehandelingvan

deindecommissiegeselecteerdedossiersrelevantzijn.15DezeRaadsdocumentengeveninzicht

indeonderhandelingenindeRaadenindewijzigingendieinvoorstellenvoorverordeningen

ofrichtlijnenwordenaangebrachtgedurendehetEuropesewetgevingsproces.Inhetparlemen-

tairejaar2011-2012heeftdehuidigecommissievoorImmigratie&Asiel/JBZ-raadgeëvalueerd

ofdezetoezeggingvoldoendewordtuitgevoerd.Decommissieconcludeerdeallereerstdatde

uitvoeringvandetoezeggingtraagopganggekomenis.DeeersteRaadsdocumentenwerden

pasinjuni2011ontvangen.16Eencomplicerendefactorisverderdatdedocumentendoorgaans

pasnaafloopvaneenJBZ-Raadwordenaangeboden,zodatergeenmogelijkhedenvoorbeïn-

vloedingvanderegeringmeerzijn.Dezelatetoezendinghoudtmedeverbandmethetfeitdat

deregeringalleenopenbareRaadsdocumentenstuurt.Ookwordenalleendocumententoege-

stuurdalsbesluitvormingindeRaadaandeordeis.Dedocumentenkunnenechterookinteres-

santeinformatievoordecommissiebiedenophetmomentdatdestandvanzakenbesproken

wordt.

Decommissieheeftop6maart2012eenmondelingoverleggehadmetdeMinistervoor

Immigratie,IntegratieenAsielwaarbijinformatievoorzieningmetbetrekkingtotdeRaadhoog

opdeagendastond.DeministerzegdetoedeEersteKamereenbrieftezullensturenoverde

wijzewaaropdeinformatievoorzieningverbeterdkanwordenbinnenbepaaldepraktischeen

juridischegrenzen.Daarzaldeministerookdeinformatievoorzieningvanparlementeninandere

EU-lidstatenbijbetrekken,aangezienhettoezendenvandocumentenbijeenaantalandere

parlementensoepelerverloopt.

Decommissiekreegoverigensvoorhaarwensdeinformatievoorzieningdoorderegeringop

EuropeesterreinteverbeterennogeenflinkesteuninderugvaneenrapportvandeCOSAC,

deConferentievancommissiesvoorEuropesezakenvandenationaleparlementenenhet

EuropeesParlement.Uitditrapportvanapril2012blijktdateengrootaantalparlementenin

andereEuropeselandenprobleemloosRaadsdocumentenontvangtvanhunregeringen,

ookwanneerdiedocumentenzijnvoorzienvaneenverspreidingsmarkering(limité)ofeen

rubricering(restreint/confidentiel).BijhetafrondenvanditJaarberichtheeftdeministeraan

deKamerperbrieflatenwetendathetthemazijnaandachtheeftendathijhiertoenaderin

overlegzaltredenmetzijncollega-bewindspersonen.

1.3 Novelles/nieuwe wetgeving

DebehandelingvanwetsvoorstellenindeEersteKamerleidtmetenigeregelmaattotdeaan-

kondigingvannieuwewetsvoorstellenofnovelles.

Vervallen nationaliteitsvereiste notaris Debehandelingvanhetwetsvoorsteloverhetlatenvervallenvanhetnationaliteitsvereistevoor

denotarisheeftintotaalvijfjaargeduurd.DevoormaligevastecommissievoorJustitiehieldin

14 De raadsformatie Economische en Financiële Zaken (Ecofin) bestaat uit de Ministers of Staatssecretarissen van Economische Zaken

en/of Financiën van de lidstaten van de Europese Unie.

15 Zie Jaarbericht 2009-2010, p. 17-18.

16 Zie EUpdate nieuwsbrief nr. 11 d.d. 8 juli 2011.

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

18

< Naar Inhoud

2009debehandelingvanhetwetsvoorstelaaninafwachtingvaneenuitspraakvanhetHofvan

JustitievandeEuropeseUnie.DezezouvolgenopeenprocedurediedeEuropeseCommissie

wasgestarttegeneengrootaantalEU-lidstaten(waaronderNederland),vanwegehetnietvrij

kunnenbeoefenenvanhetberoepvanjuridischdienstverlener.Ruimtweejaarlaterberichttede

regeringdeKamerperbriefoverdeuitspraak.HetHofoordeeldedateennationaliteitsvereiste

innationalewetgevinginstrijdismethetbeginselvandevrijheidvanvestiging.

Tijdensdeplenairebehandelingvanhetwetsvoorstelop5juni2012bleekdatdeKamereen

aantalbezwarenhadtegenhetgeheellatenvervallenvanhetnationaliteitsvereiste.Allereerstis

deKamerprincipieeltegenhetfenomeenvande‘nationalekop’bijimplementatiewetgeving.

HetEuropeesHofoordeeldedathetnationaliteitsvereistevolgenshetEuropeserechtnietmag

geldenvoorburgersuitEU-landen,maarwelvoorburgersuitanderedanEU-landen.Hetopen-

stellenvanhetambtvoorburgerswereldwijd–denationalekop–achtdeKamerbezwaarlijk.

OokvoeldedeKamerweinigvoorhetopenstellenvanhetambtvannotarisvooralledenkbare

nationaliteitenwanneerergeensprakeisvanwederkerigheid.Deregeringzegdevervolgenseen

wetswijzigingtoemetdestrekkingdathetnationaliteitsvereistewordtvervangendoordeeis

vanUnieburgerschap(inclusiefhetburgerschapvandeEER-landen),endathetwetsvoorstelpas

inwerkingtreedtalsdebedoeldewetswijzigingdoordeKamersisaanvaard.

PelsdierhouderijInhetparlementairejaar2010-2011heeftdeEersteKamerhetinitiatiefvoorstelWetverbod

pelsdierhouderijeneendoordeinitiatiefnemersaanhangiggemaaktenovellebehandeld.17

Debehandelingistoengeschorstinafwachtingvaneentweedenovellevandeinitiatiefnemers

overflankerendbeleid,bestaandeuitonderandereeensloopregelingenfiscalevoorzieningen

voordepensioenproblematiek.Dezetweedenovelle,dieinhetvooruitzichtwasgesteldvoor

begin2011,isop5juli2012aangenomendoordeTweedeKamer.Devastecommissievoor

EconomischeZaken,LandbouwenInnovatieheeftop10juli2012voorgesteldomop25sep-

tember2012hetvoorbereidendonderzoektehoudenoverditwetsvoorstel.

17 Zie Jaarbericht 2010-2011, p. 16.

‘Vergader-Kamer van de

Heeren Staten van

Holland en Westvriesland’

Gravure uit 1730

19

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

1.4 Toezeggingen

Toezeggingenkunnenvangrotebetekeniszijnvoordetoepassingvaneenwetsartikelofvoor

deuitvoeringvaneendaaraangekoppeldbeleidsvoornemen.Detoezeggingenendeuitvoering

daarvandoorderegeringwordengeregistreerdopdewebsitevandeEersteKamer.Opdeze

manierkaniederegeïnteresseerdedenakomingvandetoezeggingendiedebewindspersonen

bijdebehandelingvandeverschillendewetsvoorstellenhebbengedaan,gemakkelijkvolgen.

Eensperhalfjaarwordendetoezeggingengerappelleerd.Dithoudtindatdedesbetreffende

bewindspersoondoordeKamerwordtgevraagdwatdestatusisvandenakomingvande

toezegging.

Wetswijzigingen PolitiewetMaarliefsttwaalfwijzigingenheeftdeMinistervanVeiligheidenJustitiedeEersteKamertoege-

zegdoverdewetsvoorstellen‘nationalepolitie’(Politiewet200.enInvoerings-enaanpassings-

wetPolitiewet201X)Dewetsvoorstellenhoudeneenreorganisatievandepolitieinwaarbijer

éénlandelijkpolitiekorpskomtende25regiokorpsenwordenomgevormdtottienregio’svan

dienationalepolitie.DevastecommissievoorVeiligheidenJustitieheeftdewetsvoorstellen

uitvoerigbehandeld.Decommissieheefttussendeeersteentweedeschriftelijkerondezelfs

eenexpertmeetingaandewetsvoorstellengewijd.Nadetweede,wederomomvangrijkeserie

schriftelijkevragenvandecommissie,zegdedeministerinzijnantwoordelfwijzigingentoe.

Detoegezegdewijzigingenhebbenonderanderebetrekkingopdehiërarchischerelatietussen

deministerendekorpschef,meerparlementairecontroleopdeinvullingvanhetbeheer,de

benoemingvanderegioburgemeester,alsmedeeenevaluatievandepolitiealsrechtspersoon,

derolvandekorpschef(artikel27)endievanderegioburgemeester.Tijdenshetplenairedebat

zegdedeministernogeentwaalfdewijzigingtoe,namelijkhetongeclausuleerdinstemmings-

rechtvandeburgemeesterendeofficiervanjustitiebijdebenoemingvanlokalepolitiechefs.

Opverzoekheeftdeministernogvoordestemmingoverdewetsvoorstellenalletoegezegde

wijzigingenineenbriefopgesomd.Voorhetmerendeelvandetoezeggingeniseenwetswijziging

noodzakelijk.DeministerzegdedeKamerinhetplenairedebattoedebenodigdewetswijziging

zospoedigmogelijkbijdeTweedeKamerintedienen.

>104dagen

gemiddelde doorlooptijd wetsvoorstel

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

20

< Naar Inhoud

Kredietverlening onder de Wet BankenbelastingTijdensdebehandelingvanhetwetsvoorstelinvoeringvaneenbankenbelastinguittenvrijwel

allefractiesgrotezorgenoverdemogelijkenegatieveeffectenvandevoorgesteldebankenbe-

lastingopdekredietverleningaanburgersenbedrijven.Aangezienbankenalsgevolgvanhet

wetsvoorsteleenbepaaldpercentagebelastingmoetenbetalenoverhetgelddatzijuitlenen,

bestaatdevreesdatbankenminderkredietbeschikbaarzullenstellenofdaarvooreenaan-

zienlijkhogerevergoedingzullenvragen.Dezorgenoverdemogelijkeeffectenopdereële

economiewerdenversterktdoortweebrieven(éénvan25mei2012enéénvan29juni2012)

vanDeNederlandscheBank,diesomberescenario’sschetsten.

Tijdenshetplenairedebatop2juli2012enop3juli2012heeftdeStaatssecretarisvanFinan-

ciën,onderdrukvanverschillendefracties,stevigetoezeggingengedaanoverdewijzewaarop

endevoorwaardenwaaronderhijzalingrijpen.Zozegdehijtoeaccuraatenpassendtezullen

reagerenwanneerdegroeivandekredietverleningtweekwartalennegatiefis.Ookeenforse

krimpvandebancairekredietverleningiseenredenvoordestaatssecretaristotheroverweging.

PerkwartaalbekijktDeNederlandscheBankwatdeinvloedisopdekredietverlening.Deresul-

tatenzullenwordengedeeldmetdeStaten-Generaal.Afhankelijkvandesituatiekandestaats-

secretaris,naasthetmatigendanwelopnulstellenvanhettariefvandebankenbelasting,

eveneensbesluitentothetverderuitstellenvandeinvoeringvandeexantefinancieringvan

hetdepositogarantiestelsel.

Verschillendefractiesvroegeninditverbandookbijzondereaandachtvoordekredietverlening

aanhetmidden-enkleinbedrijf(mkb).Inhetkadervandemonitoringvandeeffectenvande

bankenbelastingopdekredietverleningzegdedestaatssecretarisdaaroptoewaarmogelijkeen

uitsplitsingtemakentussenhetalgemeneniveauvankredietverleningendespecifiekekrediet-

verleningaanhetmkb.Destaatssecretariszaldaarbij,samenmetdeMinistervanEL&I,ingaan

opdepreciezerecijfersvoorhetmkbenaangevenwathetkabinetdaarmomenteelaandoeten

waterindetoekomstnogaankanwordengedaan.Nadezetoezeggingenvandestaatssecre-

tarisishetwetsvoorstelmetalgemenestemmenaanvaard.

1.5 Moties

DeEersteKamermaaktterughoudendgebruikvanmoties.Ditpastnietalleenbijhaarkarakter

vanchambre de réflexion,maarhetvergrootookdeeffectiviteitvanhetinstrument.Inhet

parlementairejaar2011-2012namhetaantalingediendemotieslichttoe,maarnamhetaantal

aanvaardemotiessterkaf.Terillustratie:inhetparlementairejaar2011-2012werden16vande58

motiesaangenomen.In2010-2011werdener32vande55motiesaangenomen.Hiernawordteen

aantalopvallendemotiesaangehaalddiedeEersteKamerinhetafgelopenjaarheeftaanvaard.

Hypotheekrenteaftrek TijdensdeAlgemenepolitiekebeschouwingenvan25oktober2011namdeEersteKamereen

motieaandiederegeringverzochteencommissieintestellenvooreenstudienaareenmeer

toekomstbestendigstelselvanhypotheekrenteaftrek.Dezemotiewasmedeeenreactieopde

Woonvisievanaugustus2011,waarinhetkabinetzichvoorstanderbetoontvanhandhavingvan

hetgeldendestelselvanhypotheekrenteaftrek.DeWoonvisiewasophaarbeurtweereen

reactieopeenin2010doordeEersteKameraangenomenmotiediehetkabinetnaarzijn

integralevisieopdewoningmarktvraagt,“waarbijhethuidigebeslagvandehypotheekrenteaf-

trekopdealgemenemiddelensubstantieelwordtverminderd”.18

OmdatdeEersteKamerdereactievanhetkabinetopdeeerstgenoemdemotieonvoldoende

vond–hetkabinetmeendedateennieuwestudienietessentieelzoubijdragenaandekennis

diealbeschikbaarwas–vroegzijtijdensdeAlgemenefinanciëlebeschouwingenvan22novem-

ber2011bijmeerderheidomeenvisiedocumentoverdetoekomstvandehypotheekrenteaftrek.

18 Zie Jaarbericht 2010-2011, p. 3.

>58ingediende

moties

>16aangenomen

moties

21

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

Alsgevolgvandevalvanhetkabineteindapril2012isdetoezendingvandatvisiedocument

vertraagd.UiteindelijkheeftdeEersteKamerhetop25mei2012ontvangen.Decommissies

voorBinnenlandseZakenendeHogeCollegesvanStaat/AlgemeneZakenenHuisderKoningin

envoorFinanciënhebbendaaropbesloteneenplenairdebattewijdenaanhetwoonbeleid,

inclusiefhetonderwerpvandehypotheekrenteaftrek,zodraeennieuwkabinetisaangetreden.

DeeltijdstudentenBijdebehandelingvanhetwetsvoorsteloverdeverhogingvanhetcollegegeldvoorlangstu-

deerdersaanvaarddedeEersteKamerop5juli2011metalgemenestemmeneenmotiemet

betrekkingtotdeeltijdstudenten.Demotieverzoektderegeringomvóór1september2012een

regelingtetreffenzodatdeeltijdstudentennietonevenredigdoordenieuwewetgetroffenzouden

worden.Inheteerstehalfjaarvan2012hielddecommissievoorOnderwijs,CultuurenWeten-

schapdevingeraandepolsbijdeuitvoeringvandezemotie.Deregeringleekaanvankelijk

nietovertuigdvandedisproportionelegevolgenvanhetwetsvoorstelvoordeeltijdstudenten,

waaropdecommissievoorOnderwijs,CultuurenWetenschap(OCW)injanuarienmaart2012

perbriefhieroveraanvullendevragensteldeaandeStaatssecretarisvanOCW.Inzijnantwoord

lietdestaatssecretariswetendateroverhetalgemeengeensprakezouzijnvandisproportio-

nelegevolgenvandenieuwewetvoordeeltijdstudenten,maardatderegeringinindividuele

gevallendeeltijdstudentenfinancieeltegemoetwildekomen.Dezemogelijkheidtotcompensatie

zoueenwettelijkegrondslagvergendiedestaatssecretarisbijnotavanwijzigingwildeopne-

menineenwetsvoorsteldatreedsaanhangigwasindeTweedeKamer.Decommissievoor

Onderwijs,CultuurenWetenschapstondpositieftegenoverdetegemoetkominginindividuele

gevallen,maarniettegenoverdewijzewaaropdestaatssecretarisditwilderealiseren.

Decommissiesprakineenmondelingoverleghieroverop17april2012metdebewindspersoon

overeenongewenste‘koppelverkoop’methetindeTweedeKameraanhangigewetsvoorstel.

Decommissiewenstedepolitiekeruimtevooraparteafwegingentenaanzienvandewenselijk-

heidvanhetdesbetreffendewetsvoorstelendecompensatiemaatregelvoordeeltijders.

Nadezeinterventievandecommissielietdestaatssecretariswetendecompensatiemaatregel

alsnogbijeenapartwetsvoorstelteregelen.Ditwetsvoorstelwerdbijindieningmeteenplenair

geagendeerd.Inhetplenairedebatop12juniwerdendeinhetmondelingoverlegaande

EersteKamergedanetoezeggingenherbevestigd,waarnahetwetsvoorstelzonderstemming

doordeKamerwerdaanvaard.

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

22

< Naar Inhoud

Definitie van het begrip ‘veteraan’TijdensdeplenairevergaderingvanhetinitiatiefwetsvoorstelVeteranenwet–datkonrekenenop

Kamerbredesteun–namdeEersteKamermetalgemenestemmeneenmotieaan.Indezemotie

roeptdeKameropomdedefinitievanveteraanteverruimen.ZeverzoektdeMinistervanDefen-

siedemogelijkheidtecreërenommilitairendiebetrokkenzijnbijbijvoorbeeldantiterroristische

operatiesopNederlandsgrondgebieddeveteranenstatustoetekennen.Ditzoubetekenendat

dergelijkebinnenlandseoperatiesaangewezenwordenalsmissiesterhandhavingofbevordering

vandeinternationalerechtsordeendatalsgevolgdaarvandebetrokkenenonderdebijzondere

zorgplichtvandenieuwewetgaanvallen.Zointroduceertdewetdeinstellingvanondermeer

eenklachtenadviescommissie,beterevoorbereidingvandemilitairenzijnrelatiesvooruitzending

enblijvendesteunvoorveteranenmetgezondheidsproblemenalsgevolgvandeuitzending,

onafhankelijkvanhetmomentwaaropdezeproblemenzichmanifesteren.DeMinistervan

DefensieheeftdemotiebetrokkenbijhetopstellenvandeVeteranennota2011-2012.Ookheeft

hijeenartikelinhetVeteranenbesluitopgenomenwaarmeederegeringdebevoegdheidkrijgt

omdeveteranenstatustoetekennenaanmilitairendiedeelhebbengenomenaanlangdurige

enomvangrijkeactiesingebiedenwaarintensiefgeweldheerst,opNederlandsgrondgebieden

ookdaarbuiten.

Opsplitsen arrondissement Oost­Nederland Metalgemenestemmenwerdopdelaatstevergaderdagvoorhetzomerreceseenmotieaanvaard

diederegeringverzoektomdeinhetwetsvoorstel‘herzieninggerechtelijkekaart’voorgenomen

schaalvergrotinginOost-NederlanddusdanigtebeperkendatderegioOost-Nederlandzalworden

opgesplitstineen‘RechtbankGelderland’eneen‘RechtbankOverijssel’.Hetwetsvoorstelbevat

onderanderevoorstellenomhetaantalarrondissemententerugtebrengennaartienenhet

aantalressortennaarvier.HetnieuwtevormenarrondissementOost-Nederlandzouvolgenshet

wetsvoorstelhetgrondgebiedvandeprovinciesGelderlandenOverijsselomvatten.

TervoorbereidingophetplenairedebatvoerdedevastecommissievoorVeiligheidenJustitie

gesprekkenmetdeRaadvoorderechtspraakendeNederlandseVerenigingvoorRechtspraak

overdeherzieningvandegerechtelijkekaart.Ookhieldzijalineenvroegstadiumeenmonde-

lingoverlegmetdeminister,waarbijcommissieledenookaluitvoerigdebewindspersoon

bevraagdenoverde‘regio-Oost’.Indeschriftelijkerondesoverhetwetsvoorstelsteldendiverse

fractiesvragenoverdegevolgenvandeschaalgroottevanhetarrondissementvoorderechts-

eenheid,dekwaliteit,deservice,debedrijfsvoeringendekostenvanderechtspraakinhet

arrondissement.Tijdensdeplenairebehandelingbleefderegio-Oostooknietonbesproken,

hetgeenuiteindelijkleiddetoteenunaniemeaanvaardingvaneenmotieomderegio-Oost

inderdaadtesplitsen.Deministergafinhetdebataandemotieuittezullenvoeren.

1.6 Schriftelijke vragen

DoormiddelvanschriftelijkevragenkaneenKamerlideenbewindspersoonopeenbepaalde

zaakattenderenofomeenstandpuntoffeitelijkeinlichtingenvragen.EersteKamerleden

makeninbeperktemategebruikvandemogelijkheidtothetstellenvanschriftelijkevragen

aanderegering,omdeeffectiviteitvandezebevoegdheidtebewaren.Inhetparlementaire

jaar2011-2012zijntwaalfschriftelijkevragenvanLedenvandeEersteKamermethetdoorde

regeringgegevenantwoordverschenenalsAanhangselvandeHandelingen.Zesvandeze

vragenwerdeningedienddoormeerdereLedenvanverschillendefracties.

Schriftelijkevragenbetreffenvaakonderwerpendienietdirectbetrekkinghebbenopeenbijde

KameraanhangigwetsvoorstelofEuropeesvoorstel.Voorbeeldenvandergelijkeonderwerpen

uithetparlementairejaar2011-2012zijndetoekomstvandeNederlandseResidentieinStraats-

burg,hetvoornemenvaneenuniversiteitomdehoofdstudieFrieseTaalenLetterkundeopte

heffen,hetvoldoenvanhetNationaalSamenwerkingsprogrammaLuchtkwaliteitaanEuropese

regelgeving,depositievanontwikkelingslandeninhetkadervanhetGemeenschappelijk

Landbouwbeleid(GLB)enhetBesluithuurprijzenwoonruimte.

>1804dagen langste

doorlooptijd wetsvoorstel

23

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

2. Toetsingskader en -criteria

DeEersteKamertoetstdekwaliteitvanvoorgesteldewetgeving.Rechtmatigheid,handhaafbaar-

heid,uitvoerbaarheideneffectiviteitzijndaarbijvasteaandachtspunten.Dezezijnuitgewerktin

eenaantal‘aandachtspuntenvoorwetgevingskwaliteit’,diebehulpzaamzijnvoordeLedenbij

debeoordelingvanwetsvoorstellen.Hetgaatomjuridischetoetsing(rechtsbescherming,rechts-

zekerheid,juridischeuitvoerbaarheid),maarookomhetinbeeldbrengenvandesamenhang

tussenwetsvoorstel,lagereregelgeving,beleidsnota’s,toekomstigewetgeving,rapportenvan

derdenensignalenvanbelanghebbenden.Inzichtindesamenhangzorgtervoordatinconsis-

tentiesenproblemenbijdeuitvoerbaarheidenhandhaafbaarheidvoorkomenworden.

2.1 Rechtmatigheid

DeEersteKamerbeoordeeltoprechtmatigheidinbredezin.Rechtsbescherming,rechtszekerheid

enverenigbaarheidmetdeGrondwetenverdragenzijnenkelejuridischeaspectendiedeEerste

Kamerzorgvuldigmeeweegtinhaaroordeel.InsommigegevallenmoetdeEersteKamereenoor-

deelgevenoverfundamenteleencontroversiëlekwesties,zoalsdeinbreukopeengrondrecht.

2.1.1 Grondrechtelijke toetsing

Ritueel slachtenOp19juni2012heeftdeEersteKamereeninitiatiefwetsvoorsteloverhetinvoerenvaneen

verplichtevoorafgaandebedwelmingbijritueelslachtenmetruimemeerderheidverworpen.De

EersteKamerheeftuitgebreidmetdeinitiatiefneemsterenmetderegering–inhaarfunctieals

adviseurvandeEersteKamer–vangedachtengewisseldoverditwetsvoorsteldatbeoogdede

indeGezondheids-enwelzijnswetvoordierenopgenomenuitzonderingsbepalingvoorhet

verdovenvandierenvoorafgaandaandeslacht,bijritueleslachttelatenvervallen.

DeKamersprakinovergrotemeerderheidhaarsteunuitvoordeintentievandeinitiatiefneem-

stertothetverbeterenvandierenwelzijn.Belangrijkonderwerpvandegedachtewisselingenwas

echterdemogelijkeinbreukvanhetwetsvoorstelopdevrijheidvangodsdienstenderechten

vanminderheden.HierbijwerdookuitgebreidingegaanopdegevolgenvaneenindeTweede

Kameraangenomenamendementoverondermeerdebewijslastverdeling.DeKamervroegde

regeringofzijbinnendebestaandewettelijkekadersmogelijkhedenzagomhetdierenwelzijn

bijderitueleslachtteverbeteren.DeStaatssecretarisvanEL&Iheefthieroptijdensde

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

24

< Naar Inhoud

plenairebehandelingop13december2011aangegevenmogelijkhedentewillenonderzoeken

vooreenconvenantmetdebetrokkenpartijenbijderitueleslachtmetafsprakenvooreen

dergelijkeverbetering.Destaatssecretarisheeftvervolgensdeoptiesvooreeneventueelconvenant

geschetstineenbriefaandeKamer.Hetdebatistoengeschorstinafwachtingvandeuitwerking

vanhetindebriefaangekondigdeconvenant.

Bijdehervattingvanhetdebatop12juni2012heeftdeEersteKameruitgebreidmetde

StaatssecretarisvanEL&Igesprokenoverhetgeslotenconvenant.Deinitiatiefneemsterstelde

vooromdebehandelingvanhetwetsvoorstelaantehoudeninafwachtingvaneendoorhaar

aanhangigtemakennovelledieeenaantalbezwarenvandeKamerzoukunnenwegnemen.

HierbleekindeKamergeenmeerderheidvoortebestaan,waarnahetwetsvoorsteldoorde

Kamerwerdverworpen.

2.1.2 Staatsrechtelijke aspecten

DeEersteKamerisalertopkwestiesdiehetstaatsrechtraken.Bijdebeoordelingvanwetsvoor-

stellenwordtgekekennaarhunverhoudingtotdeGrondwet,internationaleverdragenenstaats-

rechtelijkebeginselen.

Rapport Staatscommissie Grondwet DeEersteKamerheeftop7februari2012metdeMinistervanBinnenlandseZakenenKonink-

rijksrelatiesgedebatteerdoverhetrapportvandeStaatscommissieGrondwetendereactievan

hetkabinetdaarop.DeStaatscommissieGrondwetisbijKoninklijkBesluitvan3juli2009

ingesteldomderegeringteadviserenoverdenoodzaakvanwijzigingvandeGrondwet.Daarbij

moestzijzichmeerspecifiekuitlatenovereenaantalonderwerpenzoalsdetoegankelijkheid

vandeGrondwetvoorburgers,dewenselijkheidvaneenpreambule,degrondrechteninhet

digitaletijdperkendeinvloedvandeinternationalerechtsordeopdenationalerechtsorde.

DeStaatscommissiebrachthaarrapportop11november2010uit.Dereactievanhetkabinet

volgdebijnaeenjaarlater,op24oktober2011.Inzijnreactiegafhetkabinetaanalleenvoor-

nemenstezijneenvoorstelvoortebereidenomartikel13vandeGrondwet,overhetbrief-,

telefoon-entelegraafgeheim,tewijzigen.Daarmeeginghetkabinetveelminderverdande

Staatscommissie,diediversewijzigingenvandeGrondwethadvoorgesteld.

DeEersteKamervonddekabinetsreactietemagerennamtweemotiesaanomderegeringtot

meeractietebewegenophetterreinvanaanpassingvandeGrondwet.Eénmotieverzoektde

regeringeenvoorstelteontwikkelenvooreenalgemenegrondwetsbepalingwaarinisverankerd

datNederlandeendemocratischerechtsstaatis.Indeanderemotiewordtderegeringverzocht

eenalgemeenrechtopeeneerlijkprocesindeGrondwetoptenemen.Hetisnogonduidelijk

of,enzoja,hoederegeringdezemotiesgaatuitvoeren.DeTweedeKamerhadophetmoment

datdemotieswerdenaangenomennognietoverhetrapportvandeStaatscommissiegespro-

ken19enheeftbijeenanderegelegenheideenmotieoverhetrechtopeeneerlijkprocesen

toegangtotderechterverworpen.DecommissievoorBinnenlandseZakenendeHogeColleges

vanStaat/AlgemeneZakenenHuisderKoninginhoudtdeuitvoeringvandemotiesnauwlet-

tendindegaten.

2.2 Handhaafbaarheid, uitvoerbaarheid en effectiviteit

DeEersteKamerspantzichinomwetgeving,dienaarhaaropvattingindepraktijktotuitvoe-

rings-ofhandhavingsproblemenkanleiden,tevoorkomen.OokbekijktdeEersteKamerof

wettenindepraktijkwerkelijkhetbeoogdeeffectzullenhebben.RegelmatigsteltdeKamer

vragenoverdeverondersteldeeffectenvanwetgeving.Insommigegevallenleidtdittothet

intrekkenvanhetwetsvoorsteldoorderegeringdanwelhetverwerpenvanhetwetsvoorstel

doordeKamer.

19 Deze bespreking heeft uiteindelijk in april en mei 2012 plaatsgevonden.

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

25

Vergunning onrechtmatige bewoning recreatiewoningen Inhetparlementairejaar2010-201120begondeKamermetdebehandelingvanhetvoorstelvoor

deWetvergunningonrechtmatigebewoningrecreatiewoningen.Uithetvoorlopigverslagbleek

aldatdeledenvandevoormaligecommissieVROM/WWIkritischwaren,ondermeervanwege

eenmogelijkeinbreukopdeautonomievangemeenten.Op1november2011isplenairgedebat-

teerdoverhetwetsvoorstelenbleekdeKamernogaltijdzeerkritischoverdeeffectenvanhet

wetsvoorstel.Inhetbijzonderwerddeinbreukopdeautonomievangemeentenalsongerecht-

vaardigdenonnodiggezien.Hetwetsvoorstelzoudaarmeeooknietinlijnzijnmethetbeleid

vanderegeringomderuimtelijkeordeningmeerovertelatenaanprovinciesengemeenten.

DaarnaastwasookvanbelangdatdeVerenigingvanNederlandseGemeenten(VNG)eenvoor-

stelhadgedaanomalsalternatiefvoorhetwetsvoorstelbeleidsregelsoptestellenwaarmee

gemeentenzichverplichtenomeenvergunningteverlenenindeinhetwetsvoorstelbedoelde

situaties.Ookwerdenvraagtekensgesteldbijdeproportionaliteitvanhetvoorstel.Eenen

anderleiddeertoedatdeMinistervanInfrastructuurenMilieuhetwetsvoorstelop10februari

2012heeftingetrokken21.AlsredenenhiervoorwerdendezeerkritischehoudingvandeEerste

Kamer,hetaanbodvandeVNGenhetbeleidvanderijksoverheidtenaanzienvanruimtelijke

ordeninggegeven.

Wijziging Wet personenvervoer 2000 EenmeerderheidvandeEersteKamerverwierpop8mei2012deWijzigingWetpersonenver-

voerinverbandmeteenverordeningbetreffendehetopenbaarpersonenvervoerperspooren

overdeweg(WijzigingWp2000).Ditwetsvoorstelbeoogdeimplementatievandezogeheten

Public Service Obligations-verordeningdoordeWp2000inovereenstemmingtebrengenmet

dezeverordening.Oorspronkelijkwerdmethetwetsvoorstelvoortseenmogelijkheidvoorde

stadsregio’sAmsterdam,HaaglandenenRotterdamgeïntroduceerdomtekiezenvooraan-of

inbesteden,maarbijnotavanwijzigingisdezemogelijkheiddooreennieuwkabinetopgrond

vanhetregeerakkoordgeschrapt.HierdoorzouaanbestedenkrachtensdeWp2000verplicht

blijven.EenmeerderheidvandeEersteKamerwasechtervanoordeeldatdecentraleoverheden,

waarbijindediscussiemetnamewerdgesprokenoverdegrotestedenmetverschillende

vervoersmodaliteiten(tram,bus,metro)encomplexeomstandigheden,zelfzoudenmoeten

kunnenkiezenvooraldannietaanbesteden.Hoeweldetegenstandersbeseftendatverplichte

aanbestedingmetverwerpingnietvandebaanwas,beslotenzijhetwetsvoorstelnietteaan-

vaardeneninitiatievenvanuitdeTweedeKameraftewachten.

20 Zie Jaarbericht 2010-2011, p. 21.

21 Zie de brieven van de minister van I&M van 27 januari 2012 en 10 februari 2012.

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

26

< Naar Inhoud

Op21juni2012isvervolgenseeninitiatiefwetsvoorstelbijdeEersteKamergearriveerd.Het

wetsvoorstelvoorzieterindatdegemeentenAmsterdam,Rotterdam,DenHaagenUtrechteen

openbaarvervoer-concessiekunnenverlenenaaneenvervoerderwaaropzijzeggenschapuit-

oefenen,zonderdatdaartoeeenaanbestedingisgehouden.Ditwetsvoorstelwerdkortnahet

parlementairejaar2011-2012,op2oktober2012,aangenomendoordezelfdeKamermeerderheid

dieop8mei2012deWijzigingWp2000verwierp.

Digitale gegevensuitwisseling in de zorgDeontwikkelingenrondhetlandelijkelektronischpatiëntendossier(EPD)zijnnadeverwerping

vanhetwetsvoorsteldoordeEersteKamerop5april2011nietstilblijvenstaan.22Uitde

juridischeanalysedieopverzoekvandeEersteKamerdoorderegeringisuitgevoerd,bleekal

datdehuidigeregelgevingveelaltoereikendisvoorelektronischeuitwisselingvanmedische

gegevens.OokNictiz,hetlandelijkeexpertisecentrumvoordeICTindezorgdatnaverwerping

vanhetwetsvoorstelopverzoekvandeMinistervanVolksgezondheid,WelzijnenSport(VWS)

onderzoekdeednaardecontinueringvandelandelijkeinfrastructuuronderverantwoordelijk-

heidvandezorgaanbieders,komttotdeconclusiedatditbinnendebestaandewettelijke

kadersmogelijkis.MetdeprivatedoorstarteindigtdebetrokkenheidvandeMinistervanVWS

enisdeVerenigingvanzorgaanbiedersvoorzorgcommunicatie(VZVZ)verantwoordelijkgewor-

denopgrondvandeWetbeschermingpersoonsgegevens.HetCollegeBeschermingPersoons-

gegevens(CBP)endeInspectievoordeGezondheidszorg(IGZ)zieneroptoedatwordtvoldaan

aandegeldendewet-enregelgeving.Eénvandeconclusiesuitdeevaluatievanhetbesluit-

vormingsprocesrondhetEPD-traject,datopverzoekvandeEersteKamerisuitgevoerd,isdat

eendergelijkcomplex(ICT-)projectmeerkansvanslagenheeftalsderijksoverheidgeen

sturenderolspeelt.Deoverheiddientzichtebeperkentothetsamenbrengenvandepartijen

dievanuithunbetrokkenheiddeverantwoordelijkheidnemen.

Introductie echtscheidingsnotaris Hetwetsvoorstelterintroductievandeechtscheidingsnotarisbeoogdehetmogelijktemaken

dateennotariseenverzoektotechtscheidingkandoenbijderechtbankwanneerpartijeneen

gezamenlijkverzoektotechtscheidingindienenenzijgeengezagvoerenoverminderjarige

kinderen.DiversefractiesbinnendeEersteKamerhadden,evenalsdeRaadvanState,hun

twijfelsbijnutennoodzaakvanditwetsvoorstel,gezienhetindepraktijkgeringeaantal

gemeenschappelijkeverzoekentotechtscheidingvanmensenzonderminderjarigekinderen.

Ookhaddenfractieshunbedenkingenbijdeaantastingvanhetprocesmonopolievandeadvo-

caatendedeskundigheidvandenotarisophetgebiedvanechtscheidingsrecht.Inhetplenaire

debatvan15november2011kondeStaatssecretarisvanVeiligheidenJustitiedeKameruit-

eindelijknietovertuigenvannutennoodzaakvanhetwetsvoorstel.Eenmeerderheidvande

Kamerverwierpdaarophetwetsvoorstel.

2.3 Wetssystematiek en wetgevingsproces

RegelmatigstuitdeEersteKameropvragenoverdewetssystematiekenhetwetgevingsproces.

Hetgaatnietuitsluitendomtechnischevraagstukkenmaarvaakookomvragenvanstaatsrech-

telijkeaard.

2.3.1 Vooruitlopen op aanhangige wetgeving

OokditparlementairejaarheeftdeEersteKameraandachtgevraagdvanderegeringvoorhet

vooruitlopenopwetgeving.DeKamerheeftdediscussiemetderegeringoverhetvroegtijdig

startenvanvoorhangproceduresvoortgezetenheeftineenbriefhetvooruitlopenopwetgeving

inalgemenezinaandeordegesteld.VerderheeftdevastecommissievoorOnderwijs,Cultuur

enWetenschapbijhetwetsvoorstelinzakepassendonderwijshetvooruitlopenopwetgeving

aandeordegesteld.

22 Zie Jaarbericht 2010-2011, p. 20.

27

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

Vroegtijdige voorhang gedelegeerde regelgevingVroegtijdigvoorhangenvangedelegeerderegelgevinggaatoverhetaanhetparlementvoorleg-

genvangedelegeerderegelgevingvoordatdeEersteKamerhetwetsvoorstelwaaropderegelge-

vingisgebaseerdheeftaanvaard.VorigparlementairjaarheeftdeEersteKamer,naaraanleiding

vaneenadviesvandeRaadvanState,perbriefhaarzienswijzeuiteengezetaanderegering.

Op18augustus2011heeftderegering–naeenrappelvandeKamer–daaropeenreactie

gestuurd.Deregeringsteltinhaarbriefdathetvoordehandligtgedelegeerderegelgeving

opnieuwvoortehangenbijdeKamer,wanneerbijdebehandelingvaneenwetsvoorstelblijkt

datvoorgehangengedelegeerderegelgevinginstrijdismetdewetsuitlegvandeEersteKamer.

Deregeringzietechtergeenredendealgemeneregeltevolgendatpasgestartwordtmetde

voorhangprocedurealsdebehandelingvanhetfunderendewetsvoorstelisafgerond.Devaste

commissievoorVeiligheidenJustitieheeftdereactievanderegeringbetrokkenbijhetmondeling

overlegoverwetgevingskwaliteitop11oktober2011.DeMinistervanVeiligheidenJustitie

handhaafdedaarinhetstandpuntvanderegeringenvoerdealsargumentdesnelheidvanhet

wetgevingsprocesaan.Deministersprakdaarbijwelvanrandvoorwaardenbijhetvroegtijdig

voorhangenvanregelgeving,namelijk:geenonomkeerbarezaken,nietvooruitlopenopwetgeving

enbereidzijnomgedelegeerderegelgevingintetrekkenwanneerzichinhetdebatmetde

EersteKamernieuweontwikkelingenvoordoen.

Vooruitlopen op wetgevingOnderanderehetverloopvanhetwetgevingsprocesbijhetwetsvoorsteloverhetelektronisch

patiëntendossiervormdevoordeEersteKameraanleidingomhetvooruitlopenopwetgevingin

algemenezinaandeordetestellen.DeVoorzitterheeftopverzoekvandecommissievoor

Financiënop19juni2012hierovereenbrief23gestuurdaandeminister-president.Delaatste

keerdatdeEersteKamerdekwestievanvooruitlopenopwetgevinginalgemenezinonderde

aandachtbracht,wasinseptember2008.Dediscussiespitstezichdestijdstoeopdewijze

waaropderegeringindemediaeenbeeldneerzettealsofeenwetreedseenfeitwas,terwijlde

EersteKamerhetwetsvoorstelnogmoestgoedkeuren.DitkeervroegdeKamerderegeringaan

tegeveninwelkegevallenzevanplanisvooruittelopenopwetgeving.DeKamerheeftaange-

gevendaarbijgraagdeklemmenderedenenvoorhetvooruitlopenopwetgevingteontvangen,

alsmedeeenplanning.TotslotheeftdeKameraangegevendatzijhetdoorhaarvoorgestane

uitgangspunt–nietvooruitlopenopwetgeving–alsmededevoorstellenvoorinformatievoorzie-

ningaandeKamer,graagopgenomenzietinhetDraaiboekvoorderegelgevingendeAanwij-

zingenvoorderegelgeving.24

23 Ter inzage gelegd bij de afdeling inhoudelijke ondersteuning onder griffienummer 150847.u.

24 Ten tijde van de vaststelling van dit Jaarbericht had de Eerste Kamer nog geen reactie ontvangen op deze brief.

Zeppelin boven Hofvijver

13 oktober 1929

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

28

< Naar Inhoud

Incommissieverbandishetvooruitlopenopwetgevingookaandeordegeweest.Bijdevaste

commissievoorOnderwijs,CultuurenWetenschapkwamhet–inanderebewoordingen–ter

sprakebijdebehandelingvanhetwetsvoorstelpassendonderwijs.Decommissiestuurdeop

8november2011eenbriefaandeMinistervanOnderwijs,CultuurenWetenschapoverde

voorbereidingopdeinvoeringvanhetstelselvanpassendonderwijs,hetvoorgenomentijdpad

vanhetwetgevingstrajectendeuiteindelijkeimplementatievandedaarinvoorgesteldemaat-

regelen.Deministerantwoorddeinhaarbriefaandecommissiedatzijzich“ervolledigvan

bewustisdatslechtssprakekanzijnvanvoorbereidingopbasisvanbeleidsvoornemens.”

2.3.2 Samenhang van wetgeving

Telecommunicatiebepaling in Verzamelwet Verkeer en WaterstaatEenopmerkelijkvoorbeeldwaarbijsamenhangvanwetgevingeenrolspeelde,wasdebehande-

lingvandewetsvoorstellenWijzigingvandeTelecommunicatiewetterimplementatievande

herzienetelecommunicatierichtlijnenenVerzamelwetVerkeerenWaterstaat2010.Desamenhang

tussendezewettenontstondbijdebehandelingindeTweedeKamer.Bijdestemmingoverhet

wetsvoorstelWijzigingTelecommunicatiewetendeamendementenbijditvoorstelop22juni

2011werdnamelijkeensubamendementaangenomen,omdateenvandeTweedeKamerfracties

perabuisvoorhadgestemd.Vervolgensheefteenlidvandezefractiebijhetwetsvoorstel

VerzamelwetVerkeerenWaterstaateenamendementingediendomhetaangenomensubamen-

dementbijhetwetsvoorstelWijzigingTelecommunicatiewetongedaantemaken.DeVerzamel-

wet,alsmedehetamendementterherstelvanhetabuisbijdestemming,isop28juni2011

aangenomen.DeVerzamelwetbevattezodoendeeenbepalingoverhetschrappenvaneendoor

hetaangenomensubamendementaanartikel7.4aTelecommunicatiewettoegevoegdemogelijkheid

voorinternetprovidersom“tegemoettekomenaaneenuitdrukkelijkverzoekvandeabonnee

omdienstenoftoepassingenopgrondvandoordeabonneegespecificeerdeideologische

motieventebelemmeren,mitsdeaanbiederdeabonneevoorditverzoekgeengeldelijkof

andervoordeelbiedtendeaanbiederdemogelijkheidomaaneendergelijkverzoektevoldoen

reedsvoor1juni2011aanbood”.

GeziendesamenhangtussenbeidewetsvoorstellenhebbendecommissiesvoorEconomische

Zaken,LandbouwenInnovatieenvoorInfrastructuur,MilieuenRuimtelijkeOrdeningbesloten

dezegezamenlijktebehandelen.EenverzoekvandeMinistervanInfrastructuurenMilieu(I&M)

van25oktober2011omdebehandelingvanbeidewetsvoorstellentesplitsen,teneindede

behandelingvandeVerzamelwettebespoedigen,werddoordecommissiesafgewezen.Splitsen

zounamelijkkunnenbetekenendatdeKamerreedseendeelvandeinhoudvaneenwetsvoor-

stel(namelijkeenartikeloverdeWijzigingvandeTelecommunicatiewet)aanvaardt,terwijlhet

eigenlijkewetsvoorstel(WijzigingvandeTelecommunicatiewet)noginbehandelingis.Ditzou

geenrechtdoenaandesamenhangtussenbeidewetsvoorstellen.Welisdeministerinover-

weginggegevenommiddelshetopkortetermijnindienenvannovellesbeidewetsvoorstellen

zotewijzigendatzijnietmeerineeninhoudelijkerelatietotelkaarstaan.Deministerbesloot

echterditniettedoen.Tijdensdeuiteindelijkeplenairebehandelingvanbeidevoorstellenin

mei2012hebbenmeerderefractiesaandachtbesteedaandebetreffendetelecommunicatie-

bepalingindeVerzamelwetVerkeerenWaterstaat.Enkelefracties,diesamenoverigensgeen

meerderheidvormden,zagenzichzelfsgenoodzaaktomvanwegebezwarentegendezebepaling

tegendeVerzamelwettestemmen.

Huurverhoging op grond van inkomenEenandervoorbeeldwaarbijdeEersteKamernadrukkelijkrekeningheeftgehoudenmetde

samenhangvanwetsvoorstellenishetwetsvoorstelHuurverhogingopgrondvaninkomen.Op

19juni2012begondeEersteKamerdeplenairebehandelingvanditwetsvoorstel.Deberaad-

slagingwerdechtergeschorstinafwachtingvaneenbriefvanderegeringoverhetverband

tussenditwetsvoorstelenhettoennogbijdeTweedeKamerintedienenwetsvoorstelHuurver-

hogingopgrondvaneentweedecategoriehuishoudinkomens.HetwetsvoorstelHuurverhoging

opgrondvaninkomenmaakteenmaximalehuurverhogingvan5%bovenopdeinflatiemogelijk

voorhuishoudensmeteeninkomenvanmeerdan1 43.000.HetwetsvoorstelHuurverhogingop

29

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

grondvaneentweedecategoriehuishoudinkomenszietopeensoortgelijkeverhogingvan1%

bovenopdeinflatievoorhuishoudensmeteeninkomentussen133.000en143.000.Hetlaatst-

genoemdewetsvoorstelvloeitvoortuithetzogenaamdeBegrotingsakkoord.Indeop23augus-

tus2012verstuurdebriefvandeministerwordtduidelijkdathetdebedoelingisdatbeide

wetsvoorstellenop1januari2013inwerkingtreden.Naaraanleidingvandezebriefheeftde

vastecommissievoorBinnenlandseZakenendeHogeCollegesvanStaat/AlgemeneZakenen

HuisderKoninginbeslotendewetsvoorstellen,gezienhunonderlingesamenhang,gezamenlijk

tebehandelen.

De Flex­BVInhetvorigeJaarbericht25werdmeldinggemaaktvandeontvangengeconsolideerdewetteksten

bijdewetsvoorstellentervaststellingvantitel7.13BWoverdepersonenvennootschapmet

daarindeintroductievandezogehetenFlex-BV.Vanwegedecomplexewijzigingenindewets-

voorstellenendeonoverzichtelijkheiddiewasontstaandooramenderingennota’svanwijziging,

haddetoenmaligevastecommissievoorJustitiedebehandelingvandewetsvoorstellenstil-

gelegdenderegeringverzochtomgeconsolideerdeteksten.Naontvangstdaarvanhervattede

commissievoorJustitiedebehandelingvandeinvoeringswet.Debehandelingvanhetwetsvoor-

steltervaststellingvantitel7.13BWbleefvooralsnogaangehoudentotaandevoorgenomen

gezamenlijkeplenairebehandelingmetdeinvoeringswet.

InhetvoorlopigverslagbijdeinvoeringswetwerdendoordeEersteKamerledenveelvragen

gesteldaanderegering:overnutennoodzaakvanhetwetsvoorstel,dehelderheidenbruik-

baarheidvandewetgevingenoverdevormgevingvandiverseartikeleninhetwetsvoorstel.

Deregeringlietdaaropperbriefwetendatzijnaaraanleidingvanhetkritischevoorlopigverslag

voornemenswasdeprocedurevoorintrekkingvandewetsvoorstelleningangtezetten.

Dekernvandekritiekuithetvoorlopigverslag–doorderegeringsamengevatals‘knellend

voorbestaandemaatschappenenvennootschappenonderfirma;wattotonnodigekostenleidt’

–gafderegeringaanleidingdevoorstellenteheroverwegen.Volgensderegeringhaddenook

debeoogdegebruikersvanderegeling–bijmondevanVNO-NCWenMKBNederland–totop

hedenweinigsteunuitgesprokenvoordewetsvoorstellen.Indecember2011lietderegering

wetendewetsvoorstellendefinitiefintetrekken.

3. Koninkrijksrelaties

Legislatieve terughoudendheid ten aanzien van Caribisch NederlandDeafgelopenjarenstondeninhettekenvanwetgevendeenregelgevendeactiviteitenvoorde

totstandkomingvandenieuwestaatkundigestructuurbinnenhetKoninkrijk.Inhetparlementaire

jaar2011-2012lagdenadrukvooralopdeuitvoeringenuitwerkingvandezewet-enregel-

gevinginhetCaribischdeelvanhetKoninkrijk.DeeilandenBonaire,SintEustatiusenSaba

(CaribischNederland)hebbensinds10oktober2010destatusvanopenbaarlichaam(groten-

deelsvergelijkbaarmeteengemeente)binnenhetlandNederland.Denieuwestructuurhad

grotegevolgenvoordebestuurdersendebevolkingenvandezeeilanden.Hetpakketaan

wetgevingomdenieuwestructuurvormtegevenwasomvangrijkenomeenperiodevanrust

engewenningtebewerkstelligen,isgekozenomgedurendevijfjarennahetingaanvande

nieuwestructuurterughoudendtezijnmethetinvoerenvannieuwewet-enregelgevingin

CaribischNederland.DeEersteKamerheeftbijdiversegelegenhedendezelegislatieveterughou-

dendheidbepleit.OmdezegoedtekunnenbewakenheeftdeEersteKamerallebewindslieden

gevraagdomeenoverzichtvandeinvoorbereidingzijnde,danwelbijdeStaten-Generaal

aanhangige,wet-enregelgevingdievantoepassingzalzijninCaribischNederland.Daarnaast

heeftdecommissievoorKoninkrijksrelatiesaangegevenervanuittegaandatderegering

eventueleaanvullendewet-enregelgevinguitdrukkelijkmotiveertenaangeeftwatdegevolgen

zijnvoordebevolkingvanCaribischNederland.

25 Jaarbericht 2010-2011, p.23.

30

< Naar Inhoud Jaarbericht 2011- 2011 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

Wet-enregelgevingdie(mede)geldtvoorBonaire,SintEustatiusenSabawordtinbeginsel

doordebetreffendevakcommissievandeEersteKamerbehandeld.Devastecommissievoor

Koninkrijksrelatieshoudteenoverzichtvandezewet-enregelgevingbijdatwekelijksbijde

agendavandecommissiewordtgevoegd.Hiermeegeeftzijnadereinvullingaanhaarrolals

bewakervandelegislatieveterughoudendheidtenaanzienvandeBES-eilanden.

Bevolkingen van Caribisch Nederland vertegenwoordigd door Staten­Generaal DestatusvanopenbaarlichaamvoorBonaire,SintEustatiusenSababetekentookdatde

inwonersvandezeeilandendeeluitmakenvandeNederlandsebevolking.Dedelegatievande

Staten-GeneraalheefttijdenshetInterparlementairKoninkrijksoverleg(hierna:IPKO)vanjanuari

2012opSintMaartennietalleenhetEuropesedeelvanNederlandvertegenwoordigd,maar

representeerdeookdeinwonersvanCaribischNederland.Ondermeerindiehoedanigheidis

tijdenshetIPKOoverleggevoerdmetdeparlementairedelegatiesvanAruba,CuraçaoenSint

MaartenoverzakenalsvervoerinhetCaribischegebied,gezondheidszorgenjeugdenjongeren.

DebevolkingenvanSaba,SintEustatiusenBonairezijnimmersvoorbepaaldevoorzieningen

deelsafhankelijkvandeanderelandeninhetKoninkrijk,zoalsSintMaartenenCuraçao.

TijdenswerkbezoekenvoorafgaandaanhetIPKOaanBonaire,SintEustatiusenSabaisniet

alleengesprokenmetvolksvertegenwoordigersenbestuurders,maarhebbenookopenbare

bijeenkomstenmetdebevolkingplaatsgevonden.26Hierbijkondenburgershunpersoonlijke

observatiesoverdenieuwestatusvandeeilandenendeconsequentiesdaarvanvoorhet

dagelijksbestaanvoorleggenaanEersteenTweedeKamerleden.

DecommissievoorKoninkrijksrelatiesheeftgedurendehetparlementairejaar2011-2012over

eenaantalaandachtsgebieden,zoalsonderwijsenzorgoverlegdmetderegeringomproblemen

opdeCaribischeeilandenonderdeaandachttebrengen.Daarnaastiseraandachtgeweest

voordegevolgenvanverschillendemaatregelenvoordekoopkrachtvandebevolking.Voorts

heeftdecommissievoorKoninkrijksrelatiesgedurendehetjaardemaatschappelijke,politieke

ensociaal-economischeontwikkelingvandeanderelandeninhetKoninkrijkbesproken,met

namedievandenieuwelandenCuraçaoenSintMaarten.27

26 Voor het verslag van deze bijeenkomsten zie annex bij Verslag van het IPKO van januari 2012.

27 De eilanden Curaçao en Sint Maarten zijn sinds 10 oktober 2010 onafhankelijke landen binnen het Koninkrijk.

http://www.eerstekamer.nl/behandeling/20120110/verslag_van_een_bijeenkomst/document3/f=/viweonn2zswq.pdf

31

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

4. De Eerste Kamer in dialoog

Omhaartakenopeengoedewijzetekunnenvervullen,zoektenonderhoudtdeEersteKamer

contactenmetbijvoorbeeldbestuurlijkeenmaatschappelijkeorganisatiesendeskundigen.

Zozijninhetafgelopenparlementairejaardeskundigengeconsulteerdenhebbenvertegenwoor-

digersvanverschillendeprovincieseenbezoekgebrachtaandeEersteKamer.Voortsbiedende

EersteKamerendeTweedeKamermiddelshetinitiatief‘DeDerdeKamer’scholeneenles-

programmaaanenbiedtdeEersteKamerstudentenenpasafgestudeerdenstageplaatsenaan.

BovendienheeftdeKamertweewebsites,waaropbelangstellendenkenniskunnennemen

vandeactiviteitenvandeEersteKamer.TotslotisopuitnodigingvandeVoorzittervande

EersteKamerdeVerenigdeVergaderingopPrinsjesdagop20september2011–netalsinhet

voorgaandejaar–bijgewoonddoorvierentwintigvrijwilligersafkomstiguitalleprovincies.

Hiermeeheeftdevolksvertegenwoordigingblijkgegevenvanhaarwaarderingvoorhetwerkvan

develetienduizendenvrijwilligersinNederland,dieactiefzijnbijmaatschappelijkeenideële

organisaties.

4.1 Consultatie van deskundigen

DeEersteKamerkanindevoorbereidingopdeplenairebehandelingvaneenwet,notaofeen

doorhaarzelfgeagendeerdthema(bijvoorbeeldbijeenbeleidsdebat)besluitendeskundigenen

belanghebbendentebevragen.DeEersteKamerkanadviesorganenverzoekenomschriftelijk

advies.OokvindenopinitiatiefvandeKamerofeencommissiegeregeldexpertmeetingsen

gesprekkenmetadviesradenplaats.Doelvandiegesprekkenisominformatieteverkrijgenover

voordeKamerrelevanteaspectenvanwetgevingskwaliteit,zoalsdeuitvoerbaarheid.Hierna

volgteenselectievaneenaantalexpertmeetingsdieinhetafgelopenparlementairejaarhebben

plaatsgevonden.

Nationale Politie HetwetsvoorsteloverhetinstellenvaneenNationalePolitieisop10juli2012doordeEerste

Kameraangenomen.Tijdensdebehandelingvanditwetsvoorstelorganiseerdedecommissie

voorVeiligheidenJustitieop15mei2012eeninformatiebijeenkomst.Indatkadersprakende

ledenmethooglerarenophetgebiedvanstrafrechtencriminologie,maarookmetdevoorzitter

vandepolitiebondACP,eenvoormaligmanagerStrategiebijdeVoorzieningtotsamenwerking

Finale Debat Derde Kamer

11 november 2011

>p.39De financieeleconomische

crisis in Europa

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

32

< Naar Inhoud

PolitieNederlandeneenvoormaliglidvandeRaadvanState.Dezeexpertsgavenhunvisieop

verschillendeaspectenvanhetwetsvoorstel,zoalsdemeerwaardevaneenopnationaleschaal

georganiseerdepolitie,deterritorialeindelingvandepolitie,depositievanderegioburgemees-

ter,deministeriëleverantwoordelijkheidvoordepolitie,deverdelingtussenordehandhaving

enstrafrechthandhaving,deprestatiesindestrafrechtketenenhetimplementatietrajectvandit

wetsvoorstel.28

Misstanden in de seksbranche Hetwetsvoorstelterreguleringvanprostitutieenbestrijdingmisstandenseksbrancheheeftals

hoofddoeldeoorzakenvanhetvoortbestaanvanmisstandenindeprostitutiebrancheaante

pakken.Methetwetsvoorstelwilderegeringlokaleenregionaleverschilleninhandhavingen

reguleringverkleinenenzorgendatautoriteitenmeerzichtengripopdeseksbranchekrijgen

doorallevormenvanprostitutieondereenvormvanreguleringtebrengen.Omzichnader

teinformerenoverdemogelijkegevolgenvanditwetsvoorstel,organiseerdendecommissies

voorVeiligheidenJustitieenvoorBinnenlandseZakenendeHogeCollegesvanStaat/Algemene

ZakenenHuisderKoninginop12juni2012eenopenbareinformatiebijeenkomst.Deleden

sprakendiedagmetdeburgemeestervanAmsterdam,dedirecteurvanDeRodeDraad,een

politie-expertmensenhandelenvertegenwoordigersvandeVerenigingvoorVrouwenRecht,

GG&GDUtrechtenSoaAidsNederland.Inhetgespreksteldenzijdeuitvoeringsaspectenvan

ditwetsvoorstelaandeordeenstondendedeskundigeninhetbijzonderstilbijdemogelijke

consequentiesvanderegistratieplicht.Demeningenomtrentdevraagofdevoorgestelde

reguleringdemisstandenindeseksbranchezouverminderden,warenverdeeld,zoalsinhet

verslagvandebijeenkomsttelezenis.EerderhaddecommissieeengesprekmetdeNationaal

RapporteurMensenhandel,dieeenwarmpleitbezorgstervanhetwetsvoorstelis.

Het ‘woonlandbeginsel’MagbijdebepalingvandehoogtevaneenuitkeringinlandenbuitendeEuropeseUnierekening

wordengehoudenmetdekostenvanlevensonderhoudvanhetlandwaardeuitkeringwordt

genoten?DecommissievoorSocialeZakenenWerkgelegenheidzagzichgesteldvoordeze

vraagnaaraanleidingvandebeoogdeinvoeringvanhetwoonlandbeginselinenkelesociale-

zekerheidswettenzoalsdeAlgemenekinderbijslagwet(AKW)endeAlgemenenabestaandenwet

(ANW).Inhetbijzondervroegzijzichafinhoeverrehetwoonlandbeginselverenigbaarismet

hetUnierecht,deEuropesejurisprudentieopditgebiedendeassociatieakkoorden.Geziende

specialistischeaardvandemateriebeslootdecommissieenkeleconcretevragenhieroverschrif-

telijkteradviesvoorteleggenaaneenexternedeskundigeophetgebiedvanEuropeesrecht.

Hetadviesisbetrokkenbijdeverderebehandelingvanhetwetsvoorstel.Uiteindelijkbleekeen

Kamermeerderheidovertuigdvandejuridischehoudbaarheidvanhetvoorstel.

4.2 Provinciebezoeken

DeEersteKamerheeftvoordeKamerperiode2011-2015beslotenalleprovinciesopnieuwuitte

nodigenvooreeninhoudelijkediscussie.Inoverlegmetdeprovinciesisgekozenvooreen

nieuwformat.Inplaatsvandeprovinciesindividueeluittenodigenwordendeprovinciesnu

groepsgewijsontvangen.

Tijdensdeeersteontvangstnieuwestijlwerdop26april2012metdeProvincialeenGedeputeerde

StatenvanGroningen,FrieslandenDrenthegediscussieerdoverdethema’snatuurenzorg.Met

betrekkingtothetnatuurbeleidgingdediscussieoverdehuidigegangvanzakenophetgebied

vannatuurbescherming,dedecentralisatievanhetnatuurbeleid,demanierwaaropdeprovincies

metdezebevoegdhedenomspringenendeimplementatievandeEuropeseregelgeving.Bijhet

themazorgrichttedediscussiezichopdebezuinigingenindezorgsector,deconsequentiesvoor

dekwaliteitvandezorgendebereikbaarheidvandezorgmetnameindunbevolktegebieden.

Diteerstebezoek‘nieuwestijl’mochtzichverheugenineengroteopkomst.

28 Een verslag van de bijeenkomst is hier te vinden.

33

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

4.3 Contacten met veteranen en nabestaanden

InhetafgelopenparlementairejaarheeftdeVoorzittervandeEersteKamerverscheidenemalen

deKamervertegenwoordigdbijherdenkingenvoorslachtoffersvanoorlogsgeweld.DeVoorzitter

wasondermeeraanwezigbijdeherdenkingvandeoorlogsslachtoffersinvoormaligNederlands-

Indië,de‘4meiherdenking’inhetgebouwvandeTweedeKamerendeNationaleDodenher-

denkinginAmsterdam.DeeersteOndervoorzittervandeEersteKamerheeftbijdeherdenking

vandeslachtoffersvandetentieinhetOranjehotelScheveningennamensdeStaten-Generaal

eenkransgelegd.

NaastdezeherdenkingenheeftdeEersteKamerditjaarvoorbereidingengetroffenvooreen

specialeontvangstvooringeweldsituatiesgewondgeraaktemilitairen.DeKamervoorzitteren

devoorzittervandecommissievoorBuitenlandseZaken,DefensieenOntwikkelingssamenwer-

kingsprakenhiertoeonderanderemeteenvertegenwoordigstervandezegroepenmetde

MinistervanDefensie.Ditidee,waarbijzowelfysiekalsmentaalgetroffenmilitairenvanalle

rangenenleeftijdenbetrokkenzullenworden,zalinhetvolgendevergaderjaarwordenuitgevoerd.

4.4 De Eerste Kamer online

DeEersteKamerheefttweemetelkaargeïntegreerdewebsites.Dewebsitewww.eerstekamer.nl

isdealgemenewebsitevandeEersteKamer.DeEuropapoort–www.europapoort.nl–isde

EuropesewebsitevandeEersteKamer.OpdezewebsitestaatinformatieoverdeEuropese

activiteitenvandeKamerenhaarcommissies.Viadezewebsiteskunnenbelangstellenden

kennisnemenvanactiviteitenvandeKamerophetgebiedvannationaleenEuropesewet-en

regelgevingenoverigeactiviteiten.Infebruari2012isdevernieuwdehomepagevandewebsite

opdeHofvijvergepresenteerddoordeVoorzitterendeGriffiervandeEersteKamer.Viade

livestream kunnenbelanghebbendenrechtstreekseenplenairdebatofbijeenkomstvolgen.

Inhetafgelopenjaarhebbenopdezewijzetotweldrieduizendmensentegelijkertijddewerk-

zaamhedenvandeKamergevolgd.OokisdeEersteKameractiefopTwitter,doorvanafhaar

accountstemmingsuitslagenenpersberichtennaarbuitentebrengen.Daarnaastisereen

driewekelijksenieuwsbrief,deEUpdate,waarindeEU-gerelateerdewerkzaamhedenvande

EersteKamerzijnopgenomen.

Herdenking oorlogsslachtoffers

Nederlands-Indië

14 augustus 2012

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

34

< Naar Inhoud

DeEersteKamerisinhetafgelopenparlementairejaargeheelovergestaptnaareendigitale

vergadervoorziening.MetdeintroductievandeEersteKamerApphebbendeSenatorende

mogelijkheidomviaeeniPaddevergaderstukkenen-convocatenteontvangen.Ditgeldtvoor

zoweldecommissievergaderingenalsdeplenairevergadering.Ookishetmogelijkvanuitdeze

vergaderstukkendoortelinkennaarhetbetreffendeKamerstukdossier.Hiermeekunnende

Senatorensneleneffectiefwordenvoorzienvaninformatiedievoorhennoodzakelijkisom

devergaderingengoedvoortebereiden.

Dezenieuwewerkwijzerondvergaderingenisinhetafgelopenjaarvoorspoedigverlopenbij

zoweldeSenatorenalsdeambtelijkeondersteuning.Ditzorgdeervoordatmeerderebuiten-

landseparlementen,alsookdeTweedeKamer,interessehebbengetoondomovertegaanop

ditsysteem.Op14september2012heeftdeGriffiervandeEersteKamerhetprojectgepresen-

teerdopdeWorlde-ParliamentConference2012.DekostenvandeontwikkelingvandeApp

endeaanschafvandeiPadwordenreedsinheteerstejaarruimschootsgecompenseerddoor

debesparingenoppapier-,print-enverzendkosten.InlijnhiermeeverschijntditJaarbericht,

evenalsvorigjaar,uitsluitenddigitaal.

www.eerstekamer.nl

en www.europapoort.nl

Lancering vernieuwde website

7 februari 2012

35

< Naar InhoudI De Eerste Kamer in Nederland en in Koninkrijksverband

4.5 Onderwijsprojecten

HetaantalscholendathetDerdeKamer-koffertjebestelt,blijftstijgen.29Ookditjaarweer

bestelderonddezestigprocentvandeNederlandsebasisscholeneenleskoffertjevandeDerde

Kamer,hetgezamenlijkelesprogrammavandeEersteenTweedeKamervoordegroepenzeven

enachtvandebasisschool.DitgeeftaandathetlesprogrammavandeDerdeKamergoed

aansluitbijdebehoeftevandeleerkrachtenaangoedlesmateriaalvoorhetdoordeMinister

vanOnderwijs,CultuurenWetenschappenvastgesteldekerndoel“hoofdzakenlerenvande

NederlandseenEuropesestaatsinrichtingenderolvandeburger”.

Hetlespakketdatin2011uitgebreidwerdmeteentweededeelisin2012verdergecompleteerd

meteennieuwedvd.Opdezedvdstaanvierkortefilmpjesdiedeonderwerpenuitdeeltwee

opeenhelderemanierinbeeldbrengen.ZegaanoverPrinsjesdag,degangvaneenwetsvoor-

stel,verkiezingenendeGrondwet.

4.6 ProDemos – Huis voor democratie en rechtsstaat

Hetin2011opgerichteProDemos-Huisvoordemocratieenrechtsstaatheeft,inhetstrevenom

burgersenmetnamejongerenmeertebetrekkenbijdeNederlandsedemocratie,zeerfrequent

metbezoekersgroependeEersteKamerbezocht.ProDemosbiedtbelangstellendendiverse

mogelijkhedenomkennistemakenmetdepolitiekenstimuleertburgersomhierineenactieve

roltespelen.Inhetvoorjaarvan2012heeftdeGriffierallebegeleidersvandebezoekers-

groepenontvangeneneenuiteenzettinggegevenoverdegeschiedenisendewerkwijzevan

deEersteKamer.Dezebijeenkomstwerdalszeerpositiefervarenenzalmogelijkjaarlijkseen

vervolgkrijgen.

29 Bij aanvang van het verstrekken van de leskoffertjes in 2005 zijn 2500 koffertjes verstrekt. Voor het jaar 2012 ligt, bij vaststelling

van het Jaarbericht, het aantal bestellingen reeds op 6180.

36

II De Eerste Kamer in internationaal verband

37

< Naar InhoudII De Eerste Kamer in internationaal verband

1. De Eerste Kamer en Europa

ZowelnationaalenEuropeesbeleidalsnationaleenEuropesewet-enregelgevingzijnnauwen

intoenemendematemetelkaarverweven.Dezesamenhangkwaminhetparlementairejaar

2011-2012zeerduidelijknaarvoren.Definancieel-economischecrisisinEuropaendeaanpak

ervanwerdenhoofdonderwerpvanparlementairdebatindelidstaten.HetEuropadebatinde

EersteKamergingbehalveoverdezefinancieel-economischethema’sookoveronderwerpenals

hetfunctionerenvanhetEuropeesHofvoordeRechtenvandeMens(EHRM)enhetEuropees

buitenlandsenveiligheidsbeleid.AanhetEHRMwerdeenapartbeleidsdebatgewijd,terwijlde

bestrijdingvandefinancieel-economischecrisisinEuropaenhetEuropeesbuitenlandsen

veiligheidsbeleidonderandereopdeagendastondenvandejaarlijkseAlgemeneEuropese

Beschouwingendieplaatsvondenop3april2012.

1.1 Europese werkwijze

IndewerkwijzevandeEersteKamerzijnallevakcommissiesbetrokkenbijdetoetsingvan

Europeseontwerpwet-enregelgeving.HierdoorkomtdesamenhangtussenEuropeseen

nationalewet-enregelgevingtotuitdrukking.Ookzijndevakcommissiesnauwbetrokkenbij

dossieroverstijgendeonderwerpen,Europees-inhoudelijkebeleidsdebatteneninterparlementaire

contacten.Vakcommissiesbepalenwelkedossiersuithetjaarlijksewerkprogrammavande

EuropeseCommissiehunbijzondereaandachtvergenenkunnenvanafhetmomentvanpublica-

tiedoordeEuropeseCommissieinoverlegtredenmetderegeringofdeEuropeseinstellingen.

DaarnaastzijnalleKamercommissiesverantwoordelijkvoordeschriftelijkevoorbereidingvan

implementatiewetgevingengoedkeuringswettenvanEuropeseverdragenophunwerkterrein.

Voorbeeld: Richtlijnvoorstel gebruik passagiersgegevensEenvoorbeeldvaneenEuropeesdossierwaarbijdooreenKamercommissiebijzonderestappen

zijngenomen,ishetvoorstelvandeEuropeseCommissievooreenrichtlijnoverhetgebruik

vanpersoonsgegevensvanpassagiersvoordebestrijdingvanterrorismeenzwarecriminaliteit.

Bijdezepassagiersgegevens–ookwelPNR(Passenger Name Record)genoemd–gaathet

omgegevensdiepassagiersaanluchtvaartmaatschappijenverstrekkenwanneerzijeenticket

boekenenwanneerzijincheckenvooreenvlucht.Hetbetrefthierbijinformatiezoalsreisdata,

ticketinformatie,stoelnummersenbagage-informatie.Deinformatiewordtverzameldvoor

commerciëledoeleinden,maarisookbruikbaarvoorpreventie,opsporingenvervolgingvan

terrorismeenzwaremisdaad.DebehandelendecommissievoorImmigratie&Asiel/JBZ-Raad

heeftzowelmetdeNederlandseregeringalsmetdeEuropeseCommissieoverhetvoorstel

gecorrespondeerd.Inhaarvragenrichttedecommissiezichinhetlichtvandebeschermingvan

deprivacyopdenoodzakelijkheidenproportionaliteitvandegrootschaligeopslagvanpersoons-

gegevens.OmdathetantwoordvandeEuropeseCommissiealsinhoudelijkonbevredigendwerd

beoordeeldenlangopzichlietwachten,stuurdedecommissieeentweedebriefaanBrussel.

Dezestapisbijzonder:hetkomtnietvaakvoordatnationaleparlementeninhetkadervande

politiekedialoogmetdeEuropeseCommissieeentweedeschriftelijkerondebeginnen.

>87Europesedossiers

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

38

< Naar Inhoud

Eigenstandige rol en samenwerkingInhaartoetsingvanEuropesevoorstellenstreeftdeEersteKamerernaarcomplementairtezijn

aandewerkzaamhedenvandeTweedeKamer.Daarnaastwordtopafzonderlijkedossiers–waar

dittoegevoegdewaardeheeft–samengewerktmetdeTweedeKamer.

EenvoorbeeldvandezesamenwerkingishetsubsidiariteitsbezwaardatdeStaten-Generaalop

8november2011stuurdennaardeEuropeseinstellingenoverhetvoorstelvoortijdelijke

herinvoeringvanbinnengrenscontrolesinuitzonderlijkeomstandigheden.Zijsteldenzichhierbij

ophetstandpuntdatdecompetentievoorbinnengrenscontrolesduidelijkbijdelidstatenligt

endatlidstatenbovendienreedsbestaandeprocedureshebbenomdiecontrolesteverrichten.

Ookzijnlidstatenbeterinstaattebeoordelenentebesluitenoverherintroductievandergelijke

controles.OpanderemomentenplaatstdeEersteKamerhaareigenaccenten,zoalsinhetgeval

vandesubsidiariteitsbezwarentenaanzienvandevoorstellenvandeEuropeseCommissievoor

eenrichtlijnvooralternatievegeschillenbeslechtingvanconsumentenenvooreenverordening

betreffendedeonlinebeslechtingvanconsumentengeschillen.DeEersteKamerachttede

voorstelleninstrijdmethetsubsidiariteitsbeginselomdatdenoodzaakvandezewegnaar

harmonisatieonvoldoendewerdonderbouwd.

Debat op hoofdlijnen Nederlands EuropabeleidMetdegekozenEuropesewerkwijzestreeftdeEersteKamerernaarhaaraandachtterichtenop

dehoofdlijnenvanEuropeesbeleidenregelgevingenvanhetgevoerdeEuropabeleidvande

Nederlandseregering.DeaandachtvoorEuropeseontwikkelingenreiktdaarbijverderdanenkel

aandachtvoorEU-optreden.ZowordtookgekekennaardewerkzaamhedenvandeRaadvan

EuropaenhoediezichverhoudentotEU-beleiden-regelgeving.

DeEersteKamerheeftzich,insamenwerkingmetdeTweedeKamer,actiefingespannenomde

informatievoorzieningvanderegeringaanhetparlementteverbeteren.Teneindehetdebatover

deEuropesekoersvanderegeringverderteverdiepen,istijdensdeAlgemeneEuropese

Beschouwingenvan2010indeEersteKamergepleitvooreenverbeterdeinformatievoorziening

enverantwoordingvanhetNederlandseEuropabeleid.30Infebruari2012isvanuitbeideKamers

ineenbriefaandeMinistervanBuitenlandseZakeneropaangedrongendatdeStaatvande

Unie,hetjaarlijksebeleidsdocumentvanderegeringoverdeEuropeseagendaendekabinets-

inzet,meerdaninhetverledendeNederlandseopstellinginEuropaopdeverschillendebeleids-

terreineninsamenhanginzichtelijkzoumoetenmaken.

30 Ook ten aanzien van de informatievoorziening door de regering bij de parlementaire behandeling van afzonderlijke Europese

regelgevingvoorstellen is aangedrongen op betere informatievoorziening, met name wanneer voorstellen ter bespreking en

besluitvorming voorliggen in de Raad van Ministers van de EU. Zie paragraaf 1.2.2, deel I ‘Toezending Raadsdocumenten’.

39

II De Eerste Kamer in internationaal verband

HetstrevenvanbeideKamersisomvanafhetparlementairejaar2012-2013tweeverantwoordings-

momentenvanhetEuropabeleidvanderegeringtotstandtebrengen.Heteersteverantwoor-

dingsmomentligtnáPrinsjesdag,wanneerhetparlementdehoofdstukkenvanderijksbegroting

behandelt.IndememoriesvantoelichtingopdeafzonderlijkebegrotingsstatenzaldeEuropese

dimensievanhet(nationale)beleidsterreindoorderegeringverderwordengeïntegreerd.Het-

zelfdezaldanmoetengebeurenindeMiljoenennota.Hettweedeverantwoordingsmomentligt

indecember/januarimetdepublicatievandevernieuwdeStaatvandeUnie.Danmoethetgaan

omeenmeerintegrale,samenhangendeenfundamenteleverantwoordingvanhetgevoerde

Europabeleid.DeregeringheeftingestemdmetdezevoorstellenvanuitbeideKamers.Inde

EersteKamervallendezetweeverantwoordingsmomentensamenmetdeAlgemenePolitiekeen

FinanciëleBeschouwingeninhetnajaarenmetdeAlgemeneEuropeseBeschouwingeninhet

voorjaar.

1.2 De financieel-economische crisis in Europa

DeverwevenheidvanEuropeseennationalewerkzaamhedenvandeEersteKamerisinhet

afgelopenparlementairejaarsterknaarvorengekomenbijhaarbetrokkenheidbijdebestrijding

vandeeurocrisis.DesamenhangtussenhetEuropesedebatendeaandachtindeEersteKamer

voorderisico’svoordeNederlandseschatkistenhettoezichtopfinanciëlemarktenonderstrepen

dathetdebatoverdeeurocrisistegelijkertijdeenEuropeeseneenbinnenlandsdebatis.

HetEuropesedebatoverdeeurocrisiskendetweehoofdthema’s.Hetmeestinhetoogsprin-

gendewasdefinanciëlestabiliteitvandeeurozone.DeEersteKamerzagzichgeconfronteerd

methetverzoekvanderegeringdegoedkeuringvantweeEuropesenoodfondsenmetvoort-

varendheidtebehandelen.DeKamerheeftzichechteronverminderdtendoelgestelddezewets-

voorstellenopeenzorgvuldigewijzetebehandelen.Op11oktober2011heeftdeEersteKamer

ingestemdmeteenwijzigingvandebegrotingvanhetministerievanFinanciëndiebenodigd

wasvoordeinwerkingtredingvandetijdelijkeEuropean Financial Stability Facility(EFSF).

Opverzoekvanderegeringheeftzijdebehandelingvandegoedkeuringswetvijfdagennaaan-

vaardingdoordeTweedeKamerafgerond.Bijdebehandelingvanhetwetsvoorsteltergoedkeu-

ringvanhetVerdragtotinstellingvanhetEuropeesStabiliteitsmechanisme(hetESM-verdrag)

heeftdeEersteKamerzichuitgebreidgeïnformeerd.Omgedetailleerdinzichtteverkrijgenin

depreciezewerkingvanhetpermanentestabiliteitsmechanismeESMzijnopverzoekvande

commissievoorFinanciëndoorhetministerievanFinanciëntweetechnischebriefingsgegeven.

InaanvullinghieropheeftdecommissievoorFinanciënop12juni2012eeninformatiebijeen-

komst31georganiseerdwaarbijvijfexternedeskundigenzijngehoordoververschillende

aspectenvanhetESM-verdrag.

GedurendehetgeheleparlementairejaarhaddeEersteKameraandachtvoordegarantiever-

plichtingenvanNederlandinhetkadervandeEuropeseschuldencrisis.Ditonderwerpisbijde

AlgemeneFinanciëleBeschouwingenop22november2011doorverschillendefractiesaande

ordegesteldenookbijdebehandelingvanwijzigingenindebegrotingsstaatvanhetministerie

vanFinanciënzijnvragenhierovergesteld.Op4juli2012heeftdecommissievoorFinanciënde

regeringbijbriefverzochtomdeEersteKamernietalleenperiodiek,maarookintegraalinfor-

matieteverschaffenoverderisico’svangarantieverplichtingenvoordeoverheidsfinanciën.

Op11september2012beslootdecommissiehierovernadertesprekenmetderegering,naeen

inoktober2012teorganiserengesprekmetdeAlgemeneRekenkamer.

Eentweedehoofdthemavandeeurocrisiswashetpakketmaatregelenomdebegrotingsdiscipline

indeeurozoneteversterkenenmacro-economischeconvergentietebevorderen.Decommissie

voorFinanciënheeftnaaraanleidingvanhetzogenaamdetwo-packhaarzorgengeuitoverde

gevolgenvoorhetbudgetrechtvanhetparlement.32Devoorzittervandecommissievoor

EuropeseSamenwerkingsorganisatiesheeftderegeringnamensdecommissiesvoorEuropese

31 Het videoverslag van deze bijeenkomst is hier te vinden.

32 Zie paragraaf 1.2.2 van deel I ‘Toekomstige positie Eerste Kamer in begrotingscyclus’.

< Naar Inhoud

>5dagen kortste

doorloop tijd wetsvoorstel

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

40

< Naar Inhoud

SamenwerkingsorganisatiesenvoorFinanciëntijdensdeAlgemeneEuropeseBeschouwingen

verzochtintegaanoponderanderedeborgingvandemocratischelegitimiteitvandemaatrege-

len.DaarbijwildedeKamerophelderingoverdeinformatiestromenvanderegeringnaarzowel

deEuropeseinstellingenalsnaardeStaten-Generaal.Ookisinditverbandgesprokenoverde

rolvannationaleparlementenbinnenhetnogdoordeEersteKamertebehandelenVerdrag

inzakestabiliteit,coördinatieenbestuurindeeconomischeenmonetaireunie.

VoorafgaandaandeAlgemeneEuropeseBeschouwingenhaddendeledenzichpersoonlijkop

dehoogtegesteldvandeEuropeseontwikkelingen.EenwerkbezoekaanBrusselvandecom-

missiesvoorEuropeseSamenwerkingsorganisaties,FinanciënenBuitenlandseZaken,Defensie

enOntwikkelingssamenwerkingop4en5maart2012,stondvooreengrootdeelinhetteken

vandebestrijdingvandeeurocrisis.ZosprakendedeelnemendeledenmetdeVoorzittervan

deEuropeseRaadendeEurocommissarisvoorEconomischeenMonetaireZakenendeEuro.

Metdeeerstgenoemdewerdvangedachtengewisseldoverdedirecteaanpakvandecrisisop

dekortetermijnenoverinstrumentenenmaatregelendiezichrichtenophetbegrotingsbeleid

vanlidstatenenopeconomischegroeivoordelangetermijn.Dedelegatiesprakmetde

EurocommissarisvoorEconomischeenMonetaireZakenendeEurooverhetraamwerkvoor

economic governance(waaronderhetVerdraginzakestabiliteit,coördinatieenbestuurinde

economischeenmonetaireunie)enoverdenoodfondsenEFSFenESM.Ookdesituatiein

GriekenlandeninSpanjekwamaandeorde.

1.3 Europees Hof voor de Rechten van de Mens

EersteKamerledenparticiperenactiefindeParlementaireAssembleevandeRaadvanEuropa

(PACE).DeKamerachthetvanbelangdatdezeactiviteitenintegraaldeeluitmakenvanhet

reguliereparlementairewerkindeEersteKamerendatdewerkzaamhedeninhetkadervande

RaadvanEuropasystematischwordenbesprokenindecommissievoorEuropeseSamenwerkings-

organisaties.OokwordtinplenairedebattenaandachtbesteedaanhetwerkvandeRaadvan

Europa.Zovondop13maart2012bijvoorbeeldeenbeleidsdebatplaatsoverfundamentele

hervormingenvanhetEuropeesHofvoordeRechtenvandeMens(EHRM)endetoetredingvan

deEUtothetEuropeesVerdragvandeRechtenvandeMens(EVRM).Tijdensdeberaadslagingen

lagdenadrukopdevandeNederlandseregeringgewensteinzetbijdetotstandkomingvande

VerklaringoverderolentoekomstvanhetEHRM,dieop19april2012inBrightonzouworden

ondertekend.Erkoneengrootaantaltoezeggingenoverderegeringsinzetwordengenoteerd.

NadeinformeleministerconferentievanBrightonendeformelevergaderingvanhetComitévan

MinistersvandeRaadvanEuropaheeftdecommissievoorEuropeseSamenwerkingsorganisaties

ineenmondelingoverlegmetdeMinistervanBuitenlandseZaken,envervolgensookschrifte-

lijk,getoetstinhoeverrederegeringhaartoezeggingengestandheeftgedaan.Ookisinhet

debateenmotieingedienddiederegeringverzoektzichteblijveninzettenvoordemensen-

rechten,conformhaarverplichtingendievoortvloeienuitdeEVRMendejurisprudentievanhet

EHRM.DaarnaastwerdderegeringverzochtdetoetredingvandeEuropeseUnietothetEVRM

actieftebevorderen.Dezenotiewerdbreedondersteund.

DitdebatwerddoordrieKamercommissiesvoorbereidmeteendeskundigengesprek.Inde

plenairezaalgavenexperts,zoweluitderechtspraakalsuitdewetenschap,hunvisieophet

functionerenvanditEuropesegerechtshofenopdenalevingvanhetverdragwaarophet

isgebaseerd,hetEVRM.Kamerledenendeskundigenwisseldendaarbijvangedachtenover

praktischevraagstukkenalsdescheefgroeitussendezakenlastendecapaciteitvanhetHof,

maarbediscussieerdenookhetfunctionerenvanhetStraatsburgseHof.Inditverbandwerd

gesprokenoverdetoegangtothetHof,deverhoudingtussenderechtspraakdoorhetHofen

dieindelidstatenendevraaginhoeverrederechtssystemenindelidstateninovereenstem-

mingzijnmetdebepalingenuithetEVRM.

>34geagendeerdeverordeningen

>p.46Parlementaire

assemblee van de Raad van Europa

41

II De Eerste Kamer in internationaal verband

1.4 Symposium Europees Veiligheidsbeleid

OmdehuidigeontwikkelingeninhetEuropeesVeiligheidsbeleidoverzichtelijkinkaartte

brengen,organiseerdedeEersteKamerop16mei2012eensymposiumgetiteld:Realities of

European Security: reacting to growing uncertainties and waning capabilities.33Indeplenaire

zaalgingenledenvandecommissievoorBuitenlandseZaken,DefensieenOntwikkelingssamen-

werkingindiscussiemetexpertsuitbinnen-enbuitenland.Verschillendegenodigden,onder

wieeenRussischeoud-MinistervanBuitenlandseZaken,gavenhunvisieopdemanierwaarop

hethedendaagseEuropazijneigenveiligheidwaarborgt.Denadruklagondermeeropde

reactiesvanEuropeseautoriteitenopnieuwedreigingsbeeldenenopdevraagofeninhoeverre

bezuinigingenopdefensieorganisatiesdevitalebelangenvanEuropazoudenkunnenschaden.

TevensbesprakendeaanwezigendetoekomstvandeNAVOenkwamendemogelijkhedenvoor

hetsamenbrengenendelenvanmilitairecapaciteitenaanbod.Hetsymposiumwasgeorganiseerd

tervoorbereidingopeentehoudenbeleidsdebatmetdeMinistersvanBuitenlandseZakenen

vanDefensieoverdezeonderwerpen.Wegenshetdemissionairwordenvanhetkabinetinhet

voorjaarvan2012,werdbeslotenditdebattotnaderordeuittestellen.

33 Het verslag van het symposium is op de website van de Eerste Kamer gepubliceerd.

Symposium Europees

Veiligheidsbeleid

16 mei 2012

< Naar Inhoud

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

42

< Naar Inhoud

2. Internationale contacten

Traditionele,interstatelijkediplomatie–vanregeringtotregering–isnietdeenigevormvan

diplomatie.Regelmatigdoenbuitenlandsebewindspersonentijdensofficiëlewerkbezoeken

nationaleparlementenaan,opdatzeeenbeterbeeldkunnenverkrijgenvanhetnationale

politiekespectrum,inclusiefstandpuntenvanoppositiepartijen.DeEersteKameriszichbewust

vandetoegevoegdewaardevanparlementairediplomatieenverwoorddedezeineenin2010

vastgesteldenotitie.

InditkaderontvingdeEersteKamerookditvergaderjaarweerverschillendebuitenlandse

delegaties.VeelvandezeontmoetingenzijngezamenlijkmetdeTweedeKamergeorganiseerd.

NaastontmoetingenmeteenaantalbuitenlandseSenaatsvoorzittersenontmoetingenmeteen

multilateraalkarakter,ontvingdeEersteKamerookvertegenwoordigersvandeuitvoerende

macht.Daarnaastbestonderinhetafgelopenparlementairejaarbijzondereaandachtvoor

ontwikkelingenininterparlementaireAssembleeseninterparlementaireconferentiesin

EU-verband.Hiernavolgteenselectievaneenaantalinhetoogspringendeinternationale

ontmoetingen.

2.1. Bezoeken en ontvangsten

VietnamOp28september2011werddeminister-presidentvanVietnam,deheerNguyênTãnDûng,

ontvangendoordeeersteOndervoorzittervandeEersteKamerendeVoorzittervandeTweede

Kamer.TijdensdebijeenkomststondcentraaldathetaccentvandeNederlands-Vietnamese

betrekkingensindsheteindevandeverwoestendeoorloginVietnamin1973isverschovenvan

eenontwikkelingssamenwerkingsrelatienaareenintensievehandelsrelatietussengelijkwaardige

partners.Tijdenshetonderhoudwerdgesprokenoverdemogelijkhedentotsamenwerkingop

hetgebiedvanklimaatveranderingenwatermanagement,alsookmetbetrekkingtotonderwijs

engezondheidszorg.

Ontvangst

Voorzitter Duitse Bondsraad

6 juni 2012

43

< Naar InhoudII De Eerste Kamer in internationaal verband

Naasthetbezoekvandeminister-presidentbrachtendeledenvandecommissievoorSociale

ZakenvandeNationaleAssembleevandeSocialistischeRepubliekVietnamenvertegenwoor-

digersvanhetVietnameseministerievanSocialeZakenop3april2012eenwerkbezoekaan

deEersteKamer.DedelegatiewasinNederlandomeenbeeldtekrijgenvanhetNederlandse

wetgevingsprocesenmeerinhetbijzondervandewetgevingophetgebiedvanhuwelijks-en

familierechtenophetgebiedvanwerkgelegenheidensocialezekerheid.Decommissiesvoor

SocialeZakenenWerkgelegenheidenvoorVeiligheidenJustitiewisseldenmethungastenvan

gedachtenoverdezeonderwerpen.

Mali Op29november2011sprakdetoenmaligpresidentvanMali,deheerAmadouToumaniTouré,

indeplenairezaalmetdeVoorzittervandeEersteKamerenmetledenvandecommissievoor

BuitenlandseZaken,DefensieenOntwikkelingssamenwerking.Deontmoetingvondplaatsinhet

kadervaneendriedaagsofficieelbezoekaanNederland.DeheerTourégafindeEersteKamer

eenuiteenzettingoverdemaatschappelijkeontwikkelingeninzijnland,gevolgddooreen

gedachtewisselingmetdeaanwezigeKamerleden.Indediscussiewerdgewaggemaaktvande

gezamenlijkezorgenvanbeidelandenoverdenegatievespillovereffectenvandeonrustin

LibiëendeproliferatievanwapensindeSahel-regio.

Ontvangst minister-president

van Vietnam

28 september 2011

Ontvangst president van Mali

29 november 2011

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

44

< Naar Inhoud

Israël Op19januari2012werddeminister-presidentvanIsraël,deheerBenjaminNetanyahu,ontvangen

doordeVoorzittersvandebeideKamersvandeStaten-Generaalennamhijdeelaaneen

uitgebreidonderhoudinhetgebouwvandeTweedeKamermetonderandereledenvande

commissievoorBuitenlandseZaken,DefensieenOntwikkelingssamenwerking.Voorafgaandaan

dezegedachtewisselingbrachtdeheerNetanyahueeneerbetoonaanoud-EersteKamerlid

VanHulst.TijdensdeTweedeWereldoorlogreddedeheerVanHulstalstoenmaligdirecteurvan

eenschoolinAmsterdamhetlevenvanhonderdenJoodsekinderen.

TurkijeIn2012vierenNederlandenTurkije400jaardiplomatiekebetrekkingen.Eenstaatsbezoekvan

deTurksepresident,deheerAbdullahGül,aanNederlandwasdeculminatievanverschillende

cultureleevenementenenactiviteitendieinditkaderinTurkijeenNederlandplaatsvonden.De

heerGülwerdop18april2012ontvangenindeEersteKamerdoordeVoorzittersvandebeide

KamersderStaten-Generaal.Tijdenshetbezoekgingdepresidentingesprekmetverschillende

Kamerleden,onderandereoverdebetrekkingentussenTurkijeenEuropa,desituatieinSyrië

endeeventuelerolvandeVerenigdeNatiesendeNAVOindatconflict.Invoorbereidingop

ditstaatsbezoekontvingenledenvandecommissiesvoorBuitenlandseZaken,Defensieen

OntwikkelingssamenwerkingenvoorEuropeseSamenwerkingsorganisatiesop17april2012

eendelegatievanTurkseparlementsledenvooreenwerklunch.Degesprekspartnersbediscus-

sieerdendaarbijrecenteontwikkelingeninTurkije,NederlandenEuropa.

China In2012vierenNederlandendeVolksrepubliekChinahetveertigjarigbestaanvandeofficiële

bilateralebetrekkingen.InhetkaderhiervanbrachtdevoorzittervanhetStaandComitévan

hetNationaleVolkscongresindeVolksrepubliekChina,deheerWuBangguo,op16mei2012

eenbezoekaandeEersteenTweedeKamer.DeheerWuwerdverwelkomddoordeVoorzitters

vandebeideKamersderStaten-Generaal.Naeenonderhoudvolgdeeengedachtewisseling

tussendeheerWuenKamerleden,waarbijeraandachtwasvoorhetfeitdatNederlandende

VolksrepubliekChina40jaargeledenofficiëlediplomatiekerelatiesopambassadeursniveau

zijnaangegaan.

Groepsportret Turkse delegatie,

Eerste Kamerleden

en Tweede Kamerleden

17 april 2012

45

< Naar InhoudII De Eerste Kamer in internationaal verband

EenaantalmaandenvoorafgaandaanhetbezoekvandeheerWu,op27oktober2011,

ontvingendeStaten-GeneraalreedsdeheerJiaQinglin,voorzittervandeNational Committee

of the Chinese People’s Political Consultative Conference.DeheerJiaQinglinwerdvergezeld

doorenkeleledenvandeChinesevolksvertegenwoordigingenenkeletopambtenarenvande

Chineseregering.IneengesprekmetKamerledensprakdeheerJiaonderanderedeChinese

bereidheiduitombijtedragenaandefinanciëlestabiliteitvandeeurozoneenweeshijopde

voorgenomenChinesemiljardeninvesteringinderealiseringvanuiteenlopende

watergerelateerdeprojecten.

DuitslandEendelegatievanledenvandecommissievoorEuropeseZakenvandeDuitseBondsraad

brachtop13oktober2011eenbezoekaandeEersteKamer.DeVoorzittervandeEersteKamer

verwelkomdedeBondsdagleden.DedaaropvolgendediscussiemetKamerledenrichttezich

voornamelijkopdeeurocrisisendemaatregelendieinEuropeesverbandgenomen(kunnen)

wordenomdecrisishethoofdtebieden.Dedemocratischelegitimiteitendeparlementaire

betrokkenheidindelidstatenstondendaarbijcentraal.Degesprekspartnersbenadruktenook

degoedebilateralebetrekkingentussenDuitslandenNederland.

NaasthetbezoekvandeBondsraadledenbrachtdeVoorzittervandeDuitseBondsraad(tevens

minister-presidentvandedeelstaatBeieren),deheerHorstLorenzSeehofer,op6juni2012een

bezoekaandeStaten-Generaal.InhetkadervandenauwebetrekkingentussendeNederlandse

enDuitsehogerhuizentreffendebeideVoorzitterselkaarjaarlijks.VoordeheerSeehofer,die

sindsnovember2011VoorzittervandeBondsraadis,wasditdeeerstekennismakingmetde

EersteKamer.HijsprakbijdezegelegenheidmetdeVoorzittersvandebeideKamersder

Staten-Generaaloververschillendezakenvanwederzijdsbelang,waarbijwederomdecrisisin

deeurozonecentraalstond.IndezecontextkwamenhetEuropeesStabiliteitsmechanismeende

rolvannationaleparlementenindebegrotingscyclusaandeorde.Voortsstondendedrie

Voorzittersstilbijhetenergievraagstukendenoodzaakvaninvesteringeninenergienetwerken.

RoemeniëOp16december2011ontmoettedetweedeOndervoorzittervandeEersteKamerzijnRoemeense

collega,deheerCristianDiaconescu.Zijsprakenondermeeroverdeeconomischecrisis,de

parlementaireverkiezingendievoordecember2012inRoemeniëvoorzienzijnendebetrekkin-

gentussendebeideSenaten.OokdeNederlandsepositieinzakedeRoemeensetoetredingtot

hetVerdragvanSchengenkwamuitgebreidaandeorde.HierbijwerdendeNederlandsepunten

vanzorgtoegelichtensprakdeheerDiaconescudewensuittoteencompromistekomen.Op

11september2012isditonderwerpopnieuwaandeordegekomenineengesprekvandecommis-

sievoorImmigratie&Asiel/JBZ-RaadmetdeRoemeenseambassadeur,mevrouwIrenyComaroschi.

Ontvangst Voorzitter van

het Staand Comité van het

Nationale Volkscongres

in de Volksrepubliek China

16 mei 2012

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

46

< Naar Inhoud

Luxemburg DeheerLaurentMosar,VoorzittervanhetparlementvanLuxemburg,brachtop19januari2012

eenbezoekaandeStaten-Generaal.NaeengesprekmetdebeideKamervoorzitterssprakde

heerMosarmetledenvandecommissievoorEuropeseSamenwerkingsorganisatiesvande

EersteKamerenledenvandevastecommissievoorEuropeseZakenvandeTweedeKamer.

DeonderwerpenvangesprekwarenhetEuropeesStabiliteitsmechanisme,hetGemeenschappe-

lijkVeiligheids-enDefensiebeleidvandeEuropeseUniealsookontwikkelingenindeBenelux.

CanadaOp15april2012traddeVoorzittervandeEersteKameropalsgastheertijdenseenlunch

meteendelegatievanparlementariërsenondernemersuitCanada,georganiseerddoorde

Canada-NetherlandsFriendshipGroup.InaanwezigheidvandeVoorzittervandeEersteKamer

namdedelegatiedeelaaneenherdenkingsdienstenkransleggingopdeCanadeseoorlogs-

begraafplaatsinHolten.

2.2. Parlementaire Assemblees en conferenties

Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (PACE)DeParlementaireAssembleevandeRaadvanEuropa,beterbekendalsdePACE(Parliamentary

Assembly of the Council of Europe),issamengestelduit318volksvertegenwoordigersuitde

47landenverenigdindeRaadvanEuropa.DezeRaadstreeftdehandhavingvanmensenrechten

endemocratienaenzetzichinvoordebevorderingvanderechtsstaat.DeStaten-Generaal

heefteenzeeractievePACE-delegatievanzevenleden,onderwievijfledenvanuitdeEerste

Kamer.Desecretaris-generaalvandeRaadvanEuropa,deheerThorbjørnJagland,preesde

constructieveopstellingvandeNederlandsePACE-ledentijdenszijnbezoekaandeEersteKamer

innovember2011.DeheerJaglandsprakdehoopuitdatNederlandookindetoekomsteen

positievebijdrageblijftleverenaandeRaad.

DeNederlandsePACE-delegatiemaaktzichsterkvoordeonafhankelijkheidenhetgoedfunctio-

nerenvanhetEHRM.NaaraanleidingvaneenresolutievaneenEersteKamerlidverwelkomde

deAssembleeop4oktober2011hetPalestijnsparlementals Partner for Democracy.Dithoudt

indathetnauwerbetrokkenwordtbijhetwerkvandeRaadvanEuropaenalswaarnemerdeel

magnemenaandebijeenkomstenvandePACE.Op29maart2012isonderleidingvaneen

EersteKamerlideenrapportgepubliceerdoverdebehandelingvanbootvluchtelingenopweg

Ontvangst

Voorzitter Duitse Bondsraad

6 juni 2012

47

II De Eerste Kamer in internationaal verband

vanLibiënaarEuropa,getiteldLives lost in the Mediterranean Sea: who is responsible?.Ook

warenLedenbetrokkenbijverschillendeverkiezingswaarnemingsmissies.ZoleiddeeenEerste

KamerlidinhetkadervandePACEdewaarnemingsmissiesinRusland,waarinhetafgelopen

parlementairejaarzowelparlementsverkiezingen(4december2011)alspresidentsverkiezingen

(4maart2012)plaatsvonden.

Association of European Senates (AES)DeAESbestaatsinds2000eniseenforumvoor15EuropeseSenatendatzichtendoelsteltom

ondermeerdebetrekkingentussendelidstatenteversterkenenhettweekamerstelselbinnen

hetdemocratischbesteltepromoten.Op16maart2012hielddeVoorzittervandeEersteKamer

tijdensde14ebijeenkomstvandeAESeenbetoogoverdewijzewaaropparlementenkunnen

bijdragenaandestabiliteitvandeeurozone.Debijeenkomststondinhettekenvandeinterna-

tionaleeconomischeenfinanciëlecrisisenderolvanparlementeninhetbestrijdenvandie

crisis.

Conferentie van Parlementsvoorzitters van de Europese UnieVan19tot21april2012bezochtdeVoorzittervandeEersteKamerdejaarlijkseVoorzitterscon-

ferentie,waarbijdeVoorzittersvandenationaleparlementenvandeEUendeVoorzittervan

hetEuropeesParlementsamenkomen.Deconferentiestondvoornamelijkinhettekenvande

Europeseschuldencrisisenderolvandenationaleparlementenonderhetnoginwerkingte

tredenVerdraginzakestabiliteit,coördinatieenbestuurindeeconomischeenmonetaireunie.

Tijdensdebijeenkomstbleekdatparlementenworsteldenmetdevraaghoedenationale

begrotingscyclusinovereenstemmingkanwordengebrachtmetdeEuropeseproceduresinzake

detoetsingvanbegrotingsvoorstellen,eenpuntwaarhetNederlandseparlementveelbelang

aanhecht.DaarnaastbereiktendeVoorzittersovereenstemmingoverdeinvullingvaneen

nieuweInterparlementaireConferentieomtoezichttehoudenophetGemeenschappelijke

BuitenlandsenVeiligheidsbeleid(GBVB)enhetGemeenschappelijkVeiligheids-enDefensie-

beleid(GVDB)vandeEU.Dezebijeenkomstvervangtvanafseptember2012devergaderingenvan

devoorzittersvandeKamercommissiesvoorbuitenlandsezakenenvoordefensievandeEU.

COSACDevastecommissievoorEuropeseSamenwerkingsorganisatieshoudtvanuithaaraanjaagfunctie

indeEersteKamerwaarhetgaatomdeEuropesewerkwijze,ooknauwcontactmethaarzuster-

commissiesinandereEUlidstaten.TijdensdeCOSAC-conferentiekomenafgevaardigdenvande

commissiesvoorEuropeseaangelegenhedenuitdenationaleparlementenvandeEU-lidstaten

eneendelegatieuithetEuropeesParlementsamenmethetoogophetuitwisselenvaninfor-

matieenbest practices.Tweemaalperjaarwordeneenvoorzittersbijeenkomsteneenplenaire

vergaderinggeorganiseerd.DeafgevaardigdenuitdeEersteKamernamenondermeerdeelaan

discussiesoverhetMeerjarigFinancieelKader2014-2020eneenevaluatievandeervaringen

vannationaleparlementenmethetVerdragvanLissabon,hetklimaat-enenergiebeleidvoor

2020endeschuldencrisisenverschillendeaspectenvandeversterkingvandeinternemarkt.

Beneluxparlement De49ledenvandeRaadgevendeInterparlementaireBeneluxraad,ookwelhetBeneluxparlement

genoemd,komenregelmatigsamen.DeRaadadviseertdeBeneluxregeringenonderandereover

buitenlandsbeleid,mensenrechten,douanerechtenenwaterwegen.Inhetparlementairejaar

2011-2012wasNederlandvoorzittervanhetBeneluxparlementenvondendeplenairesessiesin

deEersteKamerplaats.HierbijwarenookverschillendeNederlandsebewindsliedenaanwezig.

Alseenvandeveleactiviteitenhielddeplenairevergaderingop16december2011eenactuali-

teitendebatovernucleaireveiligheid,nadathetBeneluxparlement,naaraanleidingvande

kernrampinFukushima,desamenwerkingtussenNederland,BelgiëenLuxemburgopditvlak

hadonderzocht.

< Naar Inhoud

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

48

< Naar Inhoud

Parlementaire Assemblee van de NAVODe28lidstatenvandeNoord-AtlantischeVerdragsorganisatie(NAVO)werkensamenomde

veiligheidenvrijheidvandebondgenotenmetbehulpvanpolitiekeenmilitairemiddelente

garanderen.DeNAVOParlementaireAssembleeiseenoverlegvan257parlementariërsuitde

lidstaten,aangevuldmet66parlementariërsvananderzijdsbetrokkenlanden.DeAssemblee

sprakditjaarvoornamelijkoverdevoortgangvandemilitaireoperatiesinAfghanistan,Libië,

deHoornvanAfrikaenKosovo.Daarbijkwamenookvraagstukkenoverdebezuinigingenop

militairecapaciteitenenpartnerschappenmetderdelandenaanbod.

Parlementaire Assemblee van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE)

DeParlementaireAssembleevandeOVSEbestaatuit320parlementariërsuit56lidstaten.

DeAssembleeheefttotdoelhetbevorderenvandedialoogtussenparlementenoverwapen-

beheersingenconflictpreventie,democratischeinstituties,mediavrijheidenlegitiemeverkiezings-

processen,discriminatievanvrouwenenetnischeminderhedenenhetherstelvandestabiliteit

enderule of lawinpostconflictgebieden.In2011concentreerdedeAssembleezichonder

andereophettoetredingsvoornemenvanKroatiëtotdeEuropeseUnie,deontwikkelingeninde

Noord-AfrikaanseregioenhetconflicttussenArmeniëenAzerbeidzjanoverhetberggebied

Nagorno-Karabach.In2012stondenonderanderedebehandelingvandeOekraïenseoppositie-

leiderJoelijaTymosjenkoenhetgeweldinSyriëcentraal.OokbesprakdeAssemblee–opvoor-

stelvaneenEersteKamerlid–deduurzamelandbouwenvoedselprijzeninhetOVSE-gebied.

Interparlementaire Unie (IPU)DeIPUbestaatalsinds1889envoorzietineenoverlegforumvooralledemocratischgekozen

nationaleparlementenindewereld.Hetdoelisbijtedragenaandesamenwerkingtussende

statenenverankeringenversterkingvanderepresentatievedemocratie.DeIPUkomttweekeer

perjaarsamen.Inoktober2011vondindeZwitsersehoofdstadBern,de125evergaderingvan

deIPUplaats.In2012aprilwasOegandagastland.DeNederlandsedelegatieonderleidingvan

deEersteOndervoorzittervandeEersteKamerreisdedaartoenaardeplenairevergaderingin

Kampala.TijdensdezebijeenkomstdeeddeNederlandsedelegatieondermeereenoproepaan

alleaanwezigeparlementariërsomdevrijheidvanmeningsuiting,hetrechtopwelzijnenzorg

engelijkerechtenvoorseksueleminderhedentebevorderen.

Association of Secretaries General of Parliaments (ASGP)AlsconsultatieforgaanvandeInterparliamentaireUniefunctioneertopwereldniveaude

Association of Secretaries-General of Parliaments(ASGP).DeASGPvergadertparallelaande

IPU.Veleonderwerpenophetterreinvanstaats-enparlementairrecht,enorganisatieeninhou-

delijkeondersteuningvanhetparlementairewerkkrijgenbinnendeASGPaandacht.DeGriffier

vandeEersteKamerverzorgdeinBernopbasisvandeervaringenindeEersteKameronder

grotebelangstellingeenpresentatieoverdigitaliseringvanhetparlementairevergadercircuit.

HijwerdgekozentotlidvanhetExecutive CommitteevandeASGP.

49

II De Eerste Kamer in internationaal verband < Naar Inhoud

III Bijlagen

50

Bijlagen

51

III Bijlagen

1. Samenstelling fracties in 2011-2012

VVD (16 zetels)Beckers,mr.H.G.J.M.

Bröcker,mr.W.L.J.

Broekers-Knol,mr.A.

Dupuis,prof.dr.H.M.

Duthler,mr.dr.A.W.(fractiesecretaris)

Graaf,mr.G.J.de(VoorzitterEersteKamer)

Grave,mr.F.H.G.de

Hermans,drs.L.M.L.H.A.(fractievoorzitter)

Huijbregts-Schiedon,W.H.(vice-fractievoorzitter)

Kappen,generaal-majoorderMariniers(b.d.),F.E.van

Kneppers-Heijnert,prof.mr.dr.E.M.

Knip,drs.M.A.J.

Rey,J.F.B.van

Schaap,prof.dr.ing.S.

Schouwenaar,mr.J.M.

Swagerman,mr.B.J.

PvdA (14 zetels)Barth,drs.M.A.M.(fractievoorzitter)

Beuving,mr.dr.J.

Horst,dr.G.ter

Koole,prof.dr.R.A.

Linthorst,drs.M.Y.

Meurs,prof.dr.P.L.

Noten,drs.H.C.P.

Postema,drs.A.

Putters,prof.dr.K.(eersteOndervoorzitterEersteKamer,vice-fractievoorzitter)

Schrijver,prof.dr.N.J.

Sent,prof.dr.E.M.

Sylvester,dr.J.J.(fractiesecretaris)

Vlietstra,J.G.

Vries,prof.mr.K.G.de

< Naar Inhoud

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

52

< Naar Inhoud

CDA (11 zetels)Bijsterveld,prof.dr.S.C.van

Brinkman,mr.drs.L.C.(fractievoorzitter)

Essers,prof.dr.P.H.J.

Flierman,dr.A.H.

Franken,prof.dr.H.(tweedeOndervoorzitterEersteKamer,vice-fractievoorzitter)

Hoekstra,mr.W.B.

Linden,drs.P.R.H.M.vander

Lokin-Sassen,mr.P.E.M.S.

Martens,drs.M.J.Th.

Terpstra,drs.G.H.

Vries-Leggedoor,G.de(fractiesecretaris)

PVV (10 zetels)Dijk,P.van

Faber-vandeKlashorst,M.H.M.

Frijters-KlijnenLL.B.,BHS,M.A.J.L.

Graaf,M.de(fractievoorzitter)

Graaff,drs.M.J.R.L.de(fractiesecretaris)

Klever,drs.R.J.(vice-fractievoorzitter)

PopkenLL.M.,G.J.F.

Reynaers,mr.T.P.A.M.

Sörensen,drs.R.

Strien,ir.drs.G.A.van

SP (8 zetels)Elzinga,A.

Kox,M.J.M.(fractievoorzitter)

Quik-Schuijt,mr.A.C.

Reuten,dr.G.A.T.M.

Ruers,mr.dr.R.F.

Slagter-Roukema,drs.T.M.(vice-fractievoorzitter)

Smaling,prof.dr.ir.E.M.A.

Vliegenthart,dr.A.(fractiesecretaris)

D66 (5 zetels)Backer,jhr.mr.J.P.(fractiesecretaris)

Boxtel,mr.R.H.L.M.van(fractievoorzitter)

Engels,prof.mr.J.W.M.(vice-fractievoorzitter)

Graaf,mr.Th.C.de

Scholten,mr.M.C.

GroenLinks (5 zetels)Boer,mr.drs.M.M.de

Ganzevoort,prof.dr.R.R.

Strik,mr.dr.M.H.A.

Thissen,C.P.(fractievoorzitter)

Vos,ir.M.B.(fractiesecretaris)

53

III Bijlagen

ChristenUnie (2 zetels)Ester,dr.P.(vice-fractievoorzitter,fractiesecretaris)

Kuiper,prof.dr.R.(fractievoorzitter)

SGP (1 zetel)Holdijk,mr.G.(fractievoorzitter)

50PLUS (1 zetel)Nagel,J.G.(fractievoorzitter)

Partij voor de Dieren (1 zetel)Koffeman,drs.N.K.(fractievoorzitter)

Onafhankelijke Senaatsfractie (1 zetel)Lange,prof.dr.C.A.de(fractievoorzitter)

< Naar Inhoud

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

54

< Naar Inhoud

2. Commissies

Op7juni2011zijndoordeEersteKamerdehiernaweergegevenvaste

Kamercommissiesingesteld.

– BinnenlandseZakenendeHogeCollegesvanStaat/AlgemeneZakenen

HuisderKoningin(BZK/AZ)

– BuitenlandseZaken,DefensieenOntwikkelingssamenwerking(BDO)

– EconomischeZaken,LandbouwenInnovatie(EL&I)

– EuropeseSamenwerkingsorganisaties(ESO)

– Financiën(Fin.)

– Immigratie&Asiel/JBZ-Raad(I&A/JBZ)

– Infrastructuur,MilieuenRuimtelijkeOrdening(IMRO)

– Koninkrijksrelaties(KOREL)

– Onderwijs,CultuurenWetenschap(OCW)

– SocialeZakenenWerkgelegenheid(SZW)

– VeiligheidenJustitie(V&J)

– Verzoekschriften

– Volksgezondheid,WelzijnenSport(VWS)

Op4oktober2011isopgrondvanartikel34,lid2vanhetReglementvanOrdevan

deEersteKamerderStaten-Generaaleenbijzonderecommissieingesteld:

– ParlementaireOnderzoekscommissiePrivatisering/VerzelfstandigingOverheidsdiensten

55

3. De Eerste Kamer in cijfers

3.1 Wetgeving in cijfers

3.1.1 Behandelde wetsvoorstellen

2011­2012 2010­2011 2009­2010 2008­ 2009 2007­2008

Totaal aantal wetsvoorstellen behandeld (incl. begrotingen en planologische kernbeslissingen)

311 276 256 257 199

Aantal hamerstukken 253 135 137 194 147

Aantal plenaire vergaderingen 38 34 37 41 39

Aantal commissievergaderingen waarin voorbereidend onderzoek plaatsvond

72 61 72 65 98

Aantal wetten in voorbereidend onderzoek

122 77 133 90 123

Verworpen wetsvoorstellen 443 1 2 0 3

3.1.2 Behandelde Europese voorstellen

2011­2012 2010­2011

Aantal / type Europees voorstel Geagendeerd in vakcommissies

Overleg met de regering

Geagendeerd in vakcommissies

Overleg met de regering

Richtlijnen 11 5 12 7

Mededelingen, adviezen en aanbe-velingen

32 15 32 15

Besluiten 3 0 5 3

Beschikkingen 0 0 0 0

Verordeningen 34 20 17 8

Groenboeken 4 1 7 2

Witboeken 1 1 1 1

Lidstaatinitiatieven 0 0 0 0

Verslagen van de Europese Commissie

2 2 2 1

Consultaties 0 0 2 1

Europese dossiers geagendeerd in commissies (m.u.v. JBZ-instemmings -besluiten)

87 44 78 38

JBZ-instemmingsbesluiten 0 0 0 0

Metingangvanhetparlementairejaar2009-2010kentdeEersteKamereennieuweEuropese

werkwijze.DezewerkwijzeisgebaseerdopdeeigenstandigerolvandeKamerbijhetEuropese

beleids-enwetgevingsproces.

OpbasisvaneenzelfstandigeafwegingbesluitencommissiesofzijeenEuropeesvoorstelin

behandelingwillennemenenzoja,hoezij–zoveelmogelijkgelijkaandeproceduresvoorde

behandelingvaneennationaalwetsvoorstel–invullingwillengevenaandezebehandeling.

43 Dit zijn: het wetsvoorstel verplichte voorafgaande bedwelming bij verbod op ritueel slachten zonder voorafgaande bedwelming,

het voorstel tot introductie van een echtscheidingsnotaris, de wijziging van de Wet personenvervoer 2000 en de wijziging van de

Wet maatschappelijke ondersteuning in verband met de introductie van een doeluitkering.

III Bijlagen < Naar Inhoud

Jaarbericht 2011- 2012 • Eerste Kamer der Staten-Generaal

56

< Naar Inhoud

Bijdeintroductievandezenieuwewerkwijzeinseptember2009heeftdeKamerbeslotende

Europesewerkwijzevoorheteindevandezittingsperiode(2011)teevalueren.Dezeinterne

evaluatieheeftgeresulteerdineenaantalaanbevelingenterversterkingvandenieuwewerk-

wijzediedoordeKamerzijnvastgesteld.Eengrootaantalvandezeaanbevelingenzietop

interneprocedures,zoalsdiedoordevasteKamercommissiesterzakewordengehanteerd.

Daarnaastisereenaantalaanbevelingenwaarvoordemedewerkingvanderegeringwordt

gevraagd.Ineenbriefaandeminister-presidentvan8april2011heeftdeVoorzittervande

EersteKamerdeaandachtvoordezeaanbevelingengevraagd.Ineenreactievan26mei2011

gaatdeStaatssecretarisvanBuitenlandseZakenonderandereinopdeverzoekenomtrentde

tijdigheidvanBNC-fichesenhetverzoekomexplicieterapportageaandeEersteKameroverde

wijzeenhetmomentwaaropderegeringdedooreenEersteKamercommissiegewensteinzet

inRaadsonderhandelingenheeftbepleitenmetwelkresultaat.

VoordiverseEuropesebesluitenophetterreinvanJustitieenBinnenlandseZaken(JBZ)hadde

Nederlandseministertot1december2009deinstemmingvandebeideKamersderStaten-

GeneraalnodigalvorenshijindeRaadvanMinistersmeteenbesluitakkoordkongaan.Ditwas

geregeldindegoedkeuringswettenbijdeVerdragenvanMaastricht,AmsterdamenNice.Aldus

kwamaandebeideKamerseenvetorechttoe.IndeEersteKamerwerddeinstemmingverleend

doordeplenairevergadering,maarvoorbereiddoordevoormaligecommissievoordeJBZ-Raad.

MetdeinwerkingtredingvanhetVerdragvanLissabonper1december2009isditinstemmings-

rechtsterkbeperkt.

3.1.3 Doorlooptijden wetsvoorstellen

Inhetwetgevingsproceskunnenondermeerdevolgendefasenwordenonderscheiden:advies-

aanvraagbijdeRaadvanState,behandelingindeTweedeKamer,behandelingindeEerste

Kamerenhettijdsverlooptotpublicatievandewet.Inonderstaandetabelisperfasedegemid-

delde,minimaleenmaximaledoorlooptijdindagenweergegeven.

Gemiddelde duur Minimale duur Maximale duur

11­12 10­11 09­10 11­12 10­11 09­10 11­12 10­11 09­10

Raad van State44 47 45 47 1 1 1 152 227 169

Tweede Kamer 204 187 176 6 15 10 1841 1961 1381

Eerste Kamer 104 91 102 5 5 12 1804 964 1827

Publicaties 31 36 36 1 2 2 211 182 134

DegemiddeldedoorlooptijdvaneenwetsvoorstelindeEersteKamerbedroeg104dagen.Ditis

13dagenmeerdaninhetvoorgaandeparlementairejaar.DeEersteKamerhandelde50%van

dewetsvoorstellenbinnen54dagenafen90%binnen238dagen.Hetwetsvoorsteldathet

snelstisafgehandelddoordeKamerinhetparlementairejaar2011-2012ishetwetsvoorsteltot

wijzigingvandebegrotingsstaatvanhetministerievanFinanciëninverbandmetde European

Financial Stability Facility. Hetwetsvoorstelisop6oktobernahoofdelijkestemmingaangenomen

doordeTweedeKamer.DeEersteKamerheefthetvoorstelop11oktober2011eveneensna

hoofdelijkestemmingaangenomen.

HetwetsvoorstelmetdelangstebehandeltijdwasdeWijzigingWetnotarisambtinzakevervallen

nationaliteitsvereistebenoemingnotaris,meteendoorlooptijdvan1804dagen.Redenvoorde

vertragingindebehandelingvanditwetsvoorstelwasondermeereenbijhetEuropeseHofvan

Justitieaanhangigezaakoverhetvereisenvandenationaliteitvandebetreffendelidstaatvoor

detoegangtothetberoepvannotaris.

44 Bron: Raad van State, Directe Wetgeving.

57

III Bijlagen

3.2 Gebruik van bevoegdheden in de Eerste Kamer

3.2.1 Moties, schriftelijke vragen, interpellaties, novelles

Vergaderjaar 2011­2012 2010­2011 2009­2010 2008­2009 2007­2008

Moties (totaal) 58 55 52 39 32

a. aangenomen 16 32 18 20 14

b. verworpen 24 12 23 7 9

c. aangehouden 3 5 1 3 1

d. ingetrokken 11 3 5 6 6

e. gewijzigd 4 3 5 3 2

Schriftelijke vragen 12 6 12 15 11

Interpellaties 145 0 0 0 2

Novelles 1 0 1 0 1

Eentweetalzakenvaltopinbovenstaandetabel.Teneersteisersprakevaneensterkeafname

vanhetaantalaangenomenmoties,terwijlhetaantalingediendemotiesietsisgestegen.Het

aantalschriftelijkevragenisdittenopzichtevanhetparlementairejaar2010-2011gestegenen

isdaarmeeophetzelfdeniveaualsdejarendaaraanvoorafgaand.

< Naar Inhoud

45 Op 11 september 2012 is de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geïnterpelleerd over mogelijk forse kortingen op de

pensioenen van 3 miljoen Nederlanders.

der Sta

ten-G

enera

al

Eerste Kamer der Staten­Generaal

Postbus200172500eaDenHaagBinnenhof222513aaDenHaagtelefoon 0703129200fax 0703129390internet www.eerstekamer.nl www.europapoort.nle-mail postbus@eerstekamer.nltwitter @EersteKamer

Colofon

DitiseenuitgavevandeEersteKamerderStaten-Generaal

Ontwerp en vormgevingCorpsontwerperswww.corps.com

FotografieHansKouwenhoven