INHOUDSOPGAVE

PAGINA

1 Ligging, grenzen en

omvang 2

2 Landschappelijke

structuur 4

3 Infrastructuur 7

4 Nederzettingen 9

5 Bevolking 12

6 Middelen van bestaan 14

7 Sociale en culturele

voorzieningen 17

8 Ontwikkeling 1850-1940 19

Bronnen 25

Bijlagen 29

HET OVERSTICHTZwolle, december 1988.

1 Ligging, grenzen en

omvang

De plattelandsgemeente Diepenveenligt in het zuidwesten vanSalland. Het bestuurlijke enadministratieve centrum van dezegemeente is de kern Schalkhaar.Daarnaast bestaat de gemeente uitde kernen Diepenveen, Lettele enOkkenbroek en uit de buurschappenTjoene, Averlo, Frieswijk, Lindeen Oude Molen.

Deze gemeente is in 1811 ontstaanuit het voormalige schoutambtColmschate, dat lange tijd onderDeventer viel. In 1576 had deSpaanse koning Filips II hetschoutambt Colmschate verpachtaan de rijke stad Deventer, omdathij geld nodig had voor zijnleger. Die schuld werd echternooit afbetaald, zodat Deventeralle rechten had over dit gebiedtotdat Lodewijk Napoleon in 1811dit pand aan de stad onttrok. Hetgrondgebied van de gemeenteDiepenveen besloeg tot 1960 eenoppervlakte van ruim 8.000 ha.Sinds die tijd heeft deze gemeentemeerdere malen delen van zijngrondgebied afgestaan aan de tenzuiden gelegen gemeente Deventer,die erg om uitbreidingsruimteverlegen zat. In 1960 stond degemeente Diepenveen 430 ha. grondaf aan haar zuidelijkebuurgemeente en twee jaar laternog eens 200 ha. In 1974 volgt, nalang touwtrekken, het gebied rondColmschate en Oxe met eenoppervlakte van ruim 1.700 ha.Dit betekent dat de gemeenteDiepenveen van 1960 tot 1974 ruimeen vierde deel van haargrondgebied heeft verloren.

In Overijssel wordt de gemeenteDiepenveen, naast de reedsgenoemde zuidelijke buurgemeenteDeventer, begrensd door de

gemeenten Bathmen en Holten in hetoosten en de gemeenten Raalte enOlst in het noorden. In het westengrenst de gemeente Diepenveen aande Gelderse gemeente Voorst. Dezewestelijke grens, de enigenatuurlijke grens van de gemeente,wordt gevormd door de rivier deIJssel. (kaart 1)

Op 1 januari 1987 bedroeg detotale oppervlakte van degemeente Diepenveen 68,00 km2(waarvan 67,37 km2 land) en teldede gemeente 10.316 inwoners. Dewoningdichtheid op de genoemdedatum bedroeg 50 woningen per km2,ongeveer gelijk aan het cijfervoor geheel Salland (de gemiddeldewoningdichtheid in de provincieOverijssel is 105 woningen perkm2 land).

2 Landschappelijke

structuur

2.1. Geologie (kaart 2)Het meest westelijke gedeelte vande gemeente Diepenveen behoortfysisch-geografisch tot hetrivier-oeverwallen landschap vande IJssel. Deze oeverwallen zijnontstaan door sedimenten die demeanderende rivier met zich mee-voerde en in zijn stroomdalafzette. Ten oosten van deoeverwallen en de rivierduinenwordt het grondgebied van degemeente Diepenveen gekenmerktdoor dekzandruggen metbeekoverstromingsvlakten. Ditlandschap is ontstaan doorverstuivingen in de laatsteIJstijd, de Wurm- of Weichsel-periode. Door de opgestovendekzanden ontstond een zwakgeaccidenteerd gebied, dat lichtin westelijke richting afhelt. Dehalfnatuurlijke beken(weteringen), die de hogergelegen gronden in het oostenafwateren, stromen allen inwestelijke richting, maar wordenafgehouden van afwatering op deIJssel door een hogere rug vanoeverwallen. In de gemeenteDiepenveen buigen de Zand- enSoestwetering dan ook naar hetnoorden af.

2.2. Bodemgesteldheid en landschapIn het meest westelijke gedeeltevan de gemeente Diepenveen wordtde bodemgesteldheid gekenmerktdoor fluviatiele afzettingen. Dezejonge rivierkleigronden(poldervaaggronden) bestaan uiteen laag van zavel en klei op zand(beginnend op een diepte tussen 40en 80 cm.). Op de oeverwallen enrivierduinen in dit kleigebiedzijn door eeuwenlange menselijkebewerking, enkeerdgrondenontstaan. Het grootste deel vanhet grondgebied van de gemeente

Diepenveen bestaat uit dekzanden.Ook hier hebben enkele hogergelegen delen van de gemeenteDiepenveen zich ontwikkeld totenkeerdgronden. De bebouwingbevond zich meestal aan de randvan de enken (bolvormige akkers)of op andere hooggelegen delen inde buurt van deze akkerbouw-gronden. Door het sterk versnedenkarakter (ontstaan door de velebeekjes en weteringen) van hetgrondgebied van de gemeenteDiepenveen, waren de enken kleinvan omvang en was de bebouwingzeer verspreid. Op de minderintensief gebruikte hogere delenontstonden podzolgronden. Dezeuitspoelingsgronden werdennauwelijks gebruikt. Doorregelmatige overstromingen van deweteringen in vroeger tijden,bestaan de lager gelegen delen vande gemeente Diepenveen uit fijn-zandige beekeerdgronden. Dezenatte gronden werden gebruikt voorde extensieve veehouderij. Overhet algemeen heeft het landschapin de bosrijke gemeente Diepenveeneen tamelijk besloten enkleinschalig karakter. Het meestwestelijke deel van de gemeentekan worden omschreven als eenkleinschalig coulissenlandschap.

2.3. Bodembeheer en ontginningen(kaart 3)

De gronden van de zes marken inhet schoutambt Colmschate warenvoor het grootste deel in handenvan kloosters, adelijke familiesen rijke burgers van de stadDeventer. Pas in 1811 kwamen demeeste gronden in handen van degemeente Diepenveen. Al gauwwerden de marken opgeheven en dewoeste gronden verdeeld, waardooreen tweede ontginningshausse opgang kwam (de eerste golf van

ontginningen vond omstreeks 1550plaats). Rond 1850 zijn er nogveel woeste gronden in de buurtvan Tjoene, Averlo, Okkenbroek enLetelle. Ontginningen verliepenzonder een vastgestelde regels,zodat er ook geen vastverkavelingspatroon aanwezig was.De oppervlakte bos en woeste grondbedroeg in 1881 nog 2.560 ha.,ruim 30% van de totale oppervlaktevan de gemeente. Veertig jaarlater was dit nog maar 1.605 ha.In 1976 bestond zo'n 2Q% (1.325ha.) van de totale oppervlaktevan de gemeente Diepenveen uit bosen woeste gronden.

2.4. WaterbeheersingHet probleem van het voormaligeschoutambt Colmschate was deslechte regulatie van het water.Terwijl sommige plaatsen eenteveel aan water hadden, bestondop andere plaatsen tegelijkertijdeen tekort.

De eerste waterstaatswerken,kleine bedijkingen en partiëleontwateringen, zijn waarschijnlijkuitgegaan van grootgrondbezitters,later gevolgd door de marken enindividuele grondeigenaren. In deveertiende eeuw wordt de IJsselrond Deventer bedijkt, vervolgensworden op eigen gezagwaterschapsbesturen ingesteld doorvooraanstaande groeperingen. Zoneemt het klooster te Windesheimhet initiatief tot het graven vande Zandwetering, hetgeen leidt toteen aanzienlijke verbeterdeafwatering van de lager gelegendelen. Het Snippelingsoverlaat bijDeventer blijft tot de verhogingtot dijk in 1864, voor veel water-overlast zorgen voor de gemeentenOlst en Diepenveen. Tot in devijftiger jaren van deze eeuw valt

het grondgebied van de gemeenteDiepenveen onder de waterschappenSalland, De Schipbeek en DeDortherbeek. Na de herindeling vande waterschappen in 1957, valt hetgrondgebied van de gemeente onderde waterschappen Salland en DeSchipbeek. In 1967 wordt in demonding van het Overijssels Kanaaleen gemaal gebouwd dat voor zowelin- als uitmalen geschikt is. Voorhet meest westelijke deel van hetwaterschap Salland (waaronder hetgrootste deel van de gemeenteDiepenveen) wordt hierdoor eenvrijwel volmaakte peilbeheersingvan de weteringen verkregen.Daarnaast wordt de Zandweteringdoor een koppelleiding bij Wijheaangesloten op de voor afwateringbeter geschikte Soestwetering enwerd de bovenloop in 1974 voorzienvan een gemaal. In het kader vanhet "MeerjarenplanDijkverbetering" van 1968 zijn ookde IJsseldijken in de gemeenteDiepenveen verbeterd.

3 Infrastructuur

(kaart 4)

3.1. WaterwegenIn het westen wordt de grens vande gemeente Diepenveen gevormddoor de rivier de IJssel. Descheepvaart heeft voor dezegemeente echter geen rol vanbetekenis gespeeld. Wel zorgde derivier voor vruchtbare weiden engeschikte klei voorsteenbakkerijen. De tweedebelangrijke waterweg was hetOverijssels Kanaal van Raalte naarDeventer. Deze waterweg, die degemeente Diepenveen in tweeënsplitst, is in 1858 gegraven alsonderdeel van het OverijsselseKanalenplan. Het zou viaDalmsholte een verbinding vormentussen Deventer, Zwolle en Twente.In 1964 werd het grootste deel vanhet kanaal vervallen verklaard.Alleen het gedeelte Deventer-Raalte bleef in gebruik, ook alwerd een gemiddelde van één oftwee schepen per dag niet meergehaald. Op 1 augustus 1988 is ookdit laatste gedeelte van deze ruim27 kilometer lange zijtak geslotengesloten voor scheepvaartverkeer.

3.2. WegenDe drie belangrijkste(provinciale) wegen in de gemeenteDiepenveen zijn de IJsseldijk vanOlst naar Deventer, de Raalterwegvan Raalte naar Deventer en deHolterweg van Holten naarDeventer. Laatstgenoemde is eenmoderne versie van de oudehessenweg die al in 1600 in vervalraakte. Langs deze weg werdstokvis van Deventer naar Twenteen Duitsland vervoerd en korenvanuit Twente en Salland naarDeventer. Deze weg is in 1830verhard; enkele decennia latervolgde de weg Deventer-Raalte. Uitoude topografische kaarten blijktdat het ruimtelijke patroon van de

wegen in de gemeente Diepenveensinds 1800 weinig is veranderd. Dezojuist genoemde drie hoofwegenkomen samen in Deventer en zijnbinnen de gemeente Diepenveenslecht met elkaar verbonden.Hieruit blijkt de centrumfunctievan Deventer, dat zich door middelvan een radiaal netwerk van wegenverbonden weet met andere steden.

In de gemeente Diepenveen lopenten westen van het OverijsselsKanaal vrijwel alle grotere wegenin noord-zuidelijke richting. Tenoosten van het kanaal lopen demeeste wegen van noordoost naarzuidwest. Twee andere belangrijkewegen voor het oostelijke deel vande gemeente zijn de Spanjaardsdijk(thans gedeeltelijk KoninginWilhelminalaan) en de Oerdijk, dieSchalkhaar met Okkenbroekverbindt. Laatstgenoemde dijkdiende vroeger voor het transportvan ijzeroer dat in de aan de weggelegen gronden gedolven werd. DeDiepenveense Puinweg (thansOranjelaan) is rond 1840 aangelegdmet het puin van het voormaligeklooster te Diepenveen.

3.3. SpoorwegenIn 1868 werd de lijn Zwolle-Deventer geopend. Deze spoorlijnliep ten westen van denederzetting Diepenveen en hadeen halte vlak voor de grens metde gemeente Olst. Aan deze lijnherinnerde nog het voormaligestationsgebouw "Diepenveen-West",gebouwd in 1900.

De spoorlijn Deventer-Ommen werdin 1910 geopend, maar werd in1935 al weer gesloten. Deze lijnhad een halte even voorbij deOranjelaan. Het station"Diepenveen-Oost" werd in 1909

gebouwd en werd daarna gebruiktals wijkgebouw voor eenkruisvereniging. Hetstationsgebouw is in 1986 afgebro-ken. Enkele kilometers ten noordenvan dit gebouw aan dezelfdespoorlijn, was nog een station "DeEikelhof", ook vlakbij de grensmet de gemeente Olst. Dit gebouwstamt uit 1910 en is het enigebewaard gebleven stationsgebouwvan de gemeente Diepenveen. Debetekenis van deze driehalteplaatsen - gemeten naarvervoer van personen en goederen -was uiterst gering.

8

4 Nederzettingen

(kaarten 5, 6 en 7)

4.1. KernenDe vier voornaamste kernen van dehuidige gemeente Diepenveen zijnde kerkdorpen Diepenveen,Schalkhaar, Lettele enOkkenbroek. De historie van het inhet westelijke deel van degemeente gelegen dorp Diepenveengaat terug tot het rond 1400gestichte vrouwenklooster "in hetdiepe veen". In 1578 wordt hetvrouwenklooster door Rennenbergstroepen verwoest, alleen dekloosterkerk (1407) blijftbehouden. Deze kerk wordt in 1720gerestaureerd en vervolgens alsprotestantse kerk in gebruikgenomen. Diepenveen wordt hiermeehet centrum van een zelfstandigekerkelijke gemeente. Als hetschoutambt Colmschate in 1811 eenzelfstandige gemeente wordt,krijgt het de naam van hetplaatsje waar de officiële kerkstaat, te weten Diepenveen. In dietijd staan in de nabijheid van dekerk, behalve de woningen van depredikant en de koster, niet meerdan een paar huizen, waarvan eréén door een molenaar werdbewoond. Nadat in 1836 hetkerkbestuur in bezit wordt gesteldvan de voormaligekloostergoederen, die tot dattijdstip eigendom waren vanDeventer, verkopen kerkvoogdenstukjes grond voor huizenbouw. Zoontstaat de oude kern van het dorpDiepenveen. Sinds 1850 breidt debebouwing zich uit langs dePuinweg. De in 1910 geopendespoorlijn Deventer-Raalte-Ommen,met een halte te Diepenveen,maakte het dorp Diepenveen eenaantrekkelijke woonplaats voorforensen.

Rond 1940 bestaat het dorpDiepenveen voornamelijk uitlintbebouwing langs de Puinweg (de

huidige Dorpsstraat en deOranjelaan).

Schalkhaar, gelegen in hetzuidelijke deel van de gemeente,is waarschijnlijk ouder danDiepenveen. "Schalk" betekent"knecht" en "haar" betekent"hoogte in een veen of hoogheideveld". Het dorp bestond uitenkele kleine boerderijen, waarvande eigenaars werkzaam waren op degrotere hoeven in Olst en Averlo.Pas toen in 1895 een rooms-katholieke kerk werd gebouwd,begon Schalkhaar steedsbelangrijker te worden. In 1900werd hier het gemeentehuisgebouwd. De trend van betergesitueerden uit onder meerDeventer, om buiten de stad tewonen, veroorzaakte vraag naarbouwterrein voor gronden in dezevlak bij Deventer gelegennederzetting. Het Park Brabantwerd in 1900 een naamlozevennootschap met het doel degronden te exploiteren totvillapark. De eerste villa werdhier al in 1898 door J.C.L. vander Lande gebouwd aan de KoninginWilhelminalaan. Sinds 1924 is dithet gemeentehuis van Diepenveen.In 1929 bestond Schalkhaar uitverspreide woningen langs deSpanjaardsdijk (nu de KoninginWilhelminalaan) en de Oerdijk. Totmedio jaren zestig vindt inSchalkhaar slechts een bescheidenuitbreiding van de bebouwing(voornamelijk villa's) plaats, metname langs de twee zojuistgenoemde hoofdassen. In 1939 wordteen militaire kazerne gebouwd,even voorbij de kruisingSpanjaardsdij k - Frieswijkerweg.

Tot 1891 bestond Lettele ("hetkleine bos") uit enkele woningen

ten noorden van De Enk. In datjaar werd een rooms-katholiekekerk gebouwd, waarna zich in dedirecte omgeving enkele burgers enmiddenstanders vestigden. Tot deTweede Wereldoorlog bestond dit,overwegend rooms-katholieke,kerkdorp uit enkele woningen, eenkerk en een school rond hetkruispunt Oerdijk-Bathmenseweg.

Rond 1850 bestond de in hetnoordoosten gelegen kernOkkenbroek uit enkele verspreidgelegen boerderijen vlakbij deenken in een arm moerassig gebied,de "broeken". Na de ontbinding vande Gooier Marke in 1847 werdenzich hier enkele grotereboerderijen gebouwd en nam ook hetaantal keuterijen toe. Ditkerkdorpje heeft zijn opkomst tedanken aan de grondbezitter AdamIJssel de Schepper. Deze huzaren -luitenant uit Deventer, die ookgronden in Averlo en Lettelebezat, liet hier, mede ten batevan de boeren die ver van allesverwijderd zaten, een molen(1852), een smederij en een kerk(1904) bouwen. Rond de hervormdekerk ontstond enige lintbebouwing,waaronder een winkelhuis metbakkerij en stalling. De groei vanOkkenbroek werd verder gewaarborgddoor de bouw van een ProtestantsChristelijke School in 1923.Nadien heeft de bebouwing langs deOerdijk zich langzaam uitgebreiddoor de bevolkingsgroei, nieuweontginningen en deling van boerde-rijen. Na de oorlog is de Oerdijkverhard en is de bebouwing tenzuiden van de weg iets toegenomen.

Alleen Schalkhaar heeftaansluiting gekregen met debebouwing van de stad Deventer,wat ten koste is gegaan van zijn

10

dorpse aangezicht. Diepenveenheeft zich, evenals Schalkhaar,sinds eind jaren zestig flinkuitgebreid, maar de bebouwingheeft nog net geen aansluitinggevonden met die van Deventer.Lettele en Okkenbroek kendenslechts een zeer beperkteuitbreiding van de bebouwdeoppervlakte, waardoor het dorpsekarakter behouden is gebleven. Dehuidige functie van de groterekernen Diepenveen en Schalkhaar isdie van forensendorp. Kenmerkendvoor de bebouwing zijn de velevilla's in deze twee kernen,meestal gebouwd door welgesteldeDeventenaren in de eerste decenniavan deze eeuw.

4.2. BuurschappenDe eerste bewoners van het gebieddat later het schoutambtColmschate vormde, vestigden zichop hoger gelegen onvruchtbarerivierduinen of aan de randen vanvruchtbare, hoger gelegenlandbouwgronden, de enken. Hetsterk versneden landschapverhinderde het ontstaan vanagrarische dorpen. Pas sinds debevolkingstoename in de dertiendeeeuw is er sprake vanconcentraties van enkeleboerderijen in het schoutambtColmschate. Zo ontstaan talrijkebuurschappen, verenigd in zesmarken: Rande, Tjoene, Borgele,Averlo, Oxe en Gooi.

Met uitzondering van Linde, diete karakteriseren is als eenessenzwermdorp, zijn debuurschappen Averlo, Ortele,Essen, Riele, Tjoene, Wechele ende landgoederen Rande enFrieswijk, te typeren alshoevezwermdorpen. Veruit demeeste buurschappen zijn in de

dertiende en veertiende eeuwontstaan.

In de middeleeuwen omvatten debuurschappen niet meer dan enkelepachtboerderijen. Het schoutambttelde drie havezaten (Borgele,Rande en Vrieswijk). Sinds dezestiende eeuw vindt in hetschoutambt een opmerkelijkeuitbreiding plaats van het aantalkatersteden, maar pas in de vorigeeeuw vinden in de gemeenteDiepenveen grootscheepseontginningen plaats, vooralomstreeks 1850. De bebouwing ende bevolking in de buurschappennemen tot 1940 in bescheiden matetoe. Een groot deel van detoegenomen bebouwing is het gevolgvan de vestiging van rijkeDeventenaren, die in de gemeenteDiepenveen enkele landhuizenbouwden.

De huidige functie van debuurschappen is tweeledig.Allereerst betreft het hieragrarische nederzettingen,daarnaast komt ook hier steedsmeer forensisme voor. Delandgoederen die (met uitzonderingvan Oud-Rande en Frieswijk)dateren van de eerste helft van devorige eeuw, hebben ook duidelijkesporen in het landschapachtergelaten. De belangrijkstelandgoederen zijn: Nieuw-Rande,Ter Hoek en Het Overvelde.

11

5 Bevolking

5.1. Loop van de bevolking(tabel 1)

In 1850 telde de gemeenteDiepenveen 3.091 inwoners. In1895 bedroeg dit aantal 3.994 ensteeg vervolgens naar 7.491 in1940 en 10.316 in 1987. Ditbetekent dat de bevolkingsomvangin de periode van 1850 tot 1895 isgestegen met 29,2%. Dedaaropvolgende periode van 1895tot 1940 laat een snellerestijging zien, van 87,6%. Dezestijging deed zich vooral voor inde eerste decennia van deze eeuwtoen veel rijke inwoners vanDeventer zich in de gemeenteDiepenveen vestigden. Van 1940 tot1987 steeg de bevolkingsomvang met37,7%. De gemeente Diepenveentelde het meeste aantal inwonersin 1974, vlak voor de annexatievan een groot stuk van haargrondgebied door de gemeenteDeventer. In dat jaar telde degemeente 12.077 inwoners, eenaantal dat direct na degrenswijziging terug viel tot10.362. Sinds 1975 schommelt hetaantal inwoners rond de 10.300. Debevolkingsgroei in de periode1950-1960 werd voornamelijkveroorzaakt door natuurlijkeaanwas. In de jaren 1960-1970 washet vestigingsoverschot devoornaamste groeifactor. Tabel 1geeft een overzicht van debevolkingsontwikkeling in degemeente Diepenveen sinds 1850.

5.2. Ruimtelijke spreiding(tabellen 2, 3 en 4)In de gemeente Diepenveen warenomstreeks 1850 wat de bevolkingbetreft, geen belangrijkezwaartepunten aanwezig. Alleen denederzetting Diepenveen bestonduit een concentratie van enkelehuizen rond een kerk. Hoewel de

12

buurschappen qua bevolkingsomvangsterk verschilden, bestonden zijvrijwel allemaal uit enkeleverspreid gelegen woningen. Na deeeuwwisseling komt er geleidelijkverandering in dit beeld enontwikkelen Diepenveen,Schalkhaar, Lettele en Okkenbroekzich tot kernen van een bescheidenomvang. Na de oorlog - vooral eindjaren zestig en begin jarenzeventig -komt de suburbanisatieop gang en ontwikkelen Diepenveenen Schalkhaar zich tot veruit degrootste kernen van de gemeente.Deze twee dorpen omvatten samenruim 73% van de totale bevolkingvan de gemeente Diepenveen. Tabel2, 3 en 4 geven een overzicht vande woningvoorraad en debevolkingsomvang van de gemeenteDiepenveen per kern of buurschapvoor de jaren 1850 en 1987.

13

6 Middelen van bestaan

6.1. LandbouwDoordat de weteringen slechtafwaterden, waren de lagergelegen gronden in de gemeenteDiepenveen van oudsheruitsluitend geschikt als gras- ofhooilanden. Op de hogere, en dusdrogere, delen was akkerbouwmogelijk. Door eeuwenlangopbrengen van mest op dezeplekken, werden hoogteverschillengeaccentueerd en ontstonden detypische bolle akkers, ook welenken genoemd. Door het grilligepatroon van de vroegereverstuivingen, waren deze enkennooit zeer groot en komen zij ingrote aantallen voor.

Het schoutambt Colmschate teldeomstreeks 1800 zo'n 260boerenwoningen. De korenteeltbestond voornamelijk uit rogge,haver, boekweit en gerst. Vooralin de buurt van Deventer werdenaardappelen verbouwd. De woestegronden werden met name gebruiktvoor de schapenhouderij. Door deverbeterde landbouwtechnieken inde eerste decennia van de vorigeeeuw, nam de afhankelijkheid vande woeste gronden af. Ook deontbinding van de marken omstreeks1830 betekende een belangrijkestimulans voor de ontwikkeling vande landbouw in de gemeenteDiepenveen. De gemeenschappelijkewoeste gronden werden verdeeld ensteeds meer boeren werden baas opeigen erf. In de negentiende eeuwontstond een duidelijke scheidingtussen de grotere agrarischebedrijven (veelal pachters van delandgoederen) enerzijds en de vaakkleinere zelfstandige agrarischebedrijven anderzijds.

Van 1871 tot 1926 steeg deoppervlakte akkerbouwgrond van

14

2.162,9 ha. naar 2.615 ha. Tochwordt de veeteelt in deze periodesteeds belangrijker. Van 1850 tot1911 steeg het aantal runderen inde gemeente Diepenveen van 2.920naar 4.224, het aantal varkens van1.242 naar 3.296 en het aantalpaarden van 446 naar 918. Alleenhet aantal schapen blijft vrijwelgelijk (+ 250), maar neemt na deoorlog sterk af.

In 1987 waren in de gemeenteDiepenveen 835 personen, ofwel22,4% van de beroepsbevolking,werkzaam in de agrarische sector,verdeeld over 342 bedrijven. Deoppervlakte cultuurgrond in degemeente bedroeg 4.405 ha., degemiddelde bedrij fsgrootte was12,88 ha. De rundveehouderijoverheerste (ongeveer tweederdevan de totale agrarischeproductie), gevolgd door deintensieve veehouderij (zo'n 25%van de totale agrarischeproductie).

6.2. Ambacht, industrie endienstenDe niet-agrarische werkgelegenheidheeft in de gemeente Diepenveeneen ondergeschikte rol gespeeld.Van de zes grind-, koren- enpelmolens die deze gemeente rond1900 telde, is alleen die van OudeMolen bewaard gebleven. Dezemolen "De Leeuw" aan de Holterweg,is in 1856 gebouwd en in 1964gerestaureerd. De molens inOkkenbroek, Diepenveen, DeZandbelt en Schalkhaar zijn in dedertiger en veertiger jaren vandeze eeuw door brand of oorlogs-schade geheel of grotendeelsverloren gegaan. Aan de Oranjelaante Diepenveen bevond zich degraanmalerij van Van de Vlekkert.

Behalve de molens en degraanmalerij heeft de gemeenteDiepenveen van 1850 tot 1910meerdere fabrieken geteld: eencalicotfabriek, een kalkoven enmeerdere steenfabrieken. Enkelejaren later vestigden zich enkeleDeventer fabrieken (waaronder dievan Auping en Stegeman) in hetmeest zuidelijke gedeelte van degemeente, zo dicht mogelijk bijde stad in de buurt. Deze gebieden(rond Borgele en Colmschate) zijnlater aan Deventer afgestaan.Binnen de huidige gemeentegrenzenvan Diepenveen hebben zich, metuitzondering van een steenfabriekaan de IJssel, geen fabriekengevestigd. Van de steenfabriek aande IJssel (in 1938 stilgelegd)zijn enkele delen bewaardgebleven. In dat jaar was in degemeente Diepenveen slechts 5,46%van de totale bevolking werkzaamin de industrie. In 1987 was vande totale beroepsbevolking in dezegemeente 21,6% (805 personen)werkzaam in de industrie en 22,4%(835 personen) in dedienstensector. Voor de niet-agrarische werkgelegenheid is degemeente Diepenveen bijna geheelaangewezen op de stad Deventer. Deenige industrie die de gemeentethans bezit is de slachterij envleeswarenindustrie Welling B.V.in Schalkhaar, aan deBiesterveldsweg. Verder telt degemeente een aantal kleineambachtelijke en dienstverlenendebedrijven. Het betreft hiervoornamelijk tuincentra,aannemingsbedrijven,handelsbedrij ven, caravan-stallingen, sloopbedrijven engarages. Deze bedrijven hebbenover het algemeen een plaatselijkverzorgend karakter. Incidenteelkomt daarbij detailhandel voor.

15

6.3. RecreatieVanaf omstreeks 1900 gaat degemeente Diepenveen een steedsgrotere rol spelen wat betreft derecreatie voor de inwoners vanDeventer. Vooral het dicht bijDeventer gelegen Schalkhaar waserg in trek als wandelgebied. Inhet voor dit doel aangelegde "ParkBrabant" stond van 1910 tot 1930een uitspanning. Deze is in 1930afgebroken ten behoeve van hetrusthuis "De Zonneheuvel".

Met name door de sterke groei vanDeventer na de TweedeWereldoorlog, krijgt hetgrondgebied van de gemeenteDiepenveen (dat nog voor zo'n 25%uit woeste gronden bestaat) groterecreatieve waarde voor debevolking van Deventer. HetOverijssels Kanaal is sinds dejaren zestig in trek alswatersportgebied.

In de gemeente Diepenveen komenmeerdere recreatieve elementenvoor, zoals verspreid liggendezomerhuisjes,volkstuinencomplexen van geringeomvang, een kampeerterrein,sportvelden, een golfbaan, enkelemaneges en een schietbaan. Voortsis in het kader van deruilverkavelingsplannen eenfietspadenplan gerealiseerd dataansluit op het provinciale netvan fietspaden.

16

7 Sociale en culturele

voorzieningen

7.1. Kerken en begraafplaatsenDe gemeente Diepenveen bestaatthans uit vier kerkdorpen met elkéén kerk. De kerk te Diepenveen isvanouds de kapel van hetvrouwenklooster, gesticht in 1407.De kerk werd in 1720 hersteld envoor de hervormde eredienst ingebruik genomen. De kerk werd in1969 gerestaureerd en is thans ingebruik bij de NederlandsHervormde gemeente. In Okkenbroekstaat eveneens een NederlandsHervormde kerk. Deze kerk isgesticht door Adam IJssel deSchepper en geopend in 1904. Devoorgeschiedenis van deze kerk(bouwplannen, e.d.) begon echteral in 1863.

De rooms-katholieke gemeente inde gemeente Diepenveen bestond alsinds de achttiende eeuw uit tweeparochies, één te Lettele en éénte Schalkhaar. De twee parochieskregen aan het eind van de vorigeeeuw elk een eigen kerk, beideSt. Nicolaas geheten en gebouwddoor de architect G. te Riele uitDeventer. De kerk te Lettele is in1894 gebouwd. De kerk teSchalkhaar volgde één jaar later,ter vervanging van het oudebedehuis.

Het klooster Sion - het enigeCisterciënserklooster boven degrote rivieren in ons land - is in1889 gebouwd, ook door G. teRiele. Ook deze abdij verzorgt nogsteeds kerkdiensten voor de rooms-katholieke gemeente.

De gemeente Diepenveen telt negenbegraafplaatsen. De grootstehiervan is de 1918 aangelegdeAlgemene Begraafplaats aan deRaalterweg. Deze wordt beheerddoor Deventer. De overige

17

begraafplaatsen in het dorpDiepenveen zijn: de AlgemeneBegraafplaatsen aan de Roeterdswegen de Averlose Houtweg, deKloosterbegraafplaats Sion aan deVulikerweg, defamiliebegraafplaats Cost Buddeaan de Molenweg en hetfamiliegraf van Coevorden aan deBoxbergerweg. Lettele enSchalkhaar hebben beide een Rooms -Katholieke Begraafplaats,Okkenbroek heeft een ChristelijkeBegraafplaats. Het stichtingsjaarvan genoemde begraafplaatsen is(met uitzondering van die aan deRaalterweg) onbekend.

7.2. ScholenOmstreeks het midden van de vorigeeeuw hadden de nederzettingenDiepenveen en Linde hun eigenopenbare lagere school. Hetschooltje in Linde werd al spoediggesloten. In plaats daarvan kregenAverlo en Lettele omstreeks 1865elk een openbare lagere school.Hierdoor beschikte de gemeenteDiepenveen over vier scholen (devierde stond in Colmschate). Hetoude schoolgebouw in het centrumvan Lettele, het tweede op dieplaats, dateert van 1882 en doetnu dienst als parochiehuis. In1923 werd in het protestantseOkkenbroek de eerste steen gelegdvoor de bouw van de ProtestantseChristelijke School. Ook de tweeschoolgebouwen aan deAvergoorsedijk zijn bewaardgebleven. De kleinste van de tweeis in 1862 gebouwd en kreegomstreeks 1900 een andere functietoen het nieuwe schoolgebouw aandezelfde weg in gebruik werdgenomen.

De gemeente Diepenveen is tot nutoe verstoken gebleven van

vormen van voortgezet enbuitengewoon onderwijs. Eenuitzondering hierop vormde dehuishoudschool aan de Dorpsstraatin het dorp Diepenveen. Dezeschool is voortgekomen uit de in1873 opgerichte naai- enbreischool, die is opgericht opinitiatief van de ingezetenen vanDiepenveen. Vele jaren werd deschool voor haar oorspronkelijkedoel gebruikt, later werd het eenhuishoudschool. Thans is het pandin gebruik bij een grafischreclamebedrij f.

7.3. OverigeHet eerste gemeentehuis "'tWeterman" van de gemeenteDiepenveen is omstreeks het middenvan de negentiende eeuw gebouwd inhet dorp Diepenveen. Dit pand aande Oranjelaan, nummer 32, is nudistrictskantoor van ProvincialeWaterstaat. Rond 1900 is delocatie van het gemeentehuisverplaatst naar Schalkhaar. In ditpand aan de Pastoorsdijk is thanseen kantoor gevestigd. Het huidigegemeentehuis bevindt zich sinds1924 aan de KoninginWilhelminalaan. De villa waarinhet gemeentehuis is ondergebracht,is in 1898 gebouwd door deDeventer industrieel J.C.L. vander Lande.

De Westenberg Kazerne teSchalkhaar, ten noorden van hetkruispunt Frieswijkerweg -Spanjaardsdijk, is in 1939 gebouwden is nog steeds als militairekazerne in gebruik.

18

8 Ontwikkeling 1850 - 1940

Typering:Hoezcnzwermdorp.

Functie:Hoofdzakelijk wonen.

Ruimtelijke ontwikkeling:Diepenveen ontstond rond de kerkvan een voormalig klooster. In1850 bestond het dorp uit hetKerkplein met een vrijwelaaneengesloten bebouwing aan deoost- en zuidzijde en de kerk metpastorie aan de noordkant. Dewestzijde van het plein was en isnog steeds onbebouwd. Verder stonder ter hoogte van het Kerkpleinenige vrijstaande bebouwing langsde Dorpsstraat, aan het gedeeltetussen de twee bruggen over deZandwetering. In het midden van de19e eeuw werd in het zuiden van dehuidige bebouwde kom het eerstegemeentehuis gebouwd (Weterman).In 1900 werd in Schalkhaar eennieuw gemeentehuis gebouwd.Eveneens in 1900 werd aan despoorlijn Deventer - Zwolle hetstation Diepenveen-West in gebruikgenomen, in 1909 het station aande spoorlijn Deventer - Ommen (tot1935). Tussen 1850 en 1940 breiddede bebouwing zich uit. In 1940 wasvrijwel de gehele Dorpsstraatbebouwd, evenals een deel van deparallel daaraan lopende Molenweg.

Historisch architectonischekwaliteit:Het Kerkplein met de bebouwing ende groenvoorziening.

19

Stedebouwkundige ontwikkeling Diepenveen

Boven: kaart ca. 1850Onder kaart ca. 1900

te&V^vWl

••• -

20

Kaart ca. 1940

Schaal : ca. 1:15000Bron : Topografische kaarten van Nederland

Kaart ca. 1850, verkend 1847Kaart ca. 1900, verkend 1865/1882, ged.herzien 1911Kaart ca. 1940, verkend 1931

21

% \ 'méK£.\

Schalkhaar.

Typering:HoeWnzwermdorp.

Functie:Hoofdzakelijk wonen.

Ruimtelijke ontwikkeling:Schalkhaar bestond in 1850 uit watverspreide bebouwing langs deOerdijk en rond de rooms-katholieke kerk. Dit warenvoornamelijk kleine boerderijen.Pas omstreeks de eeuwwisselingveranderde dit.In 1895 wordt een nieuwe neo-gotische rooms-katholieke kerkgebouwd, in 1900 het gemeentehuis.In diezelfde tijd begint deexploitatie van Park Braband alsvilla-terrein, de oudste villadateert uit 1898 en is sinds 1924gemeentehuis.Tussen 1900 en 1940 verdicht debebouwing van het dorp zichenigszins en worden in ParkBraband diverse villa's gebouwd.

Bijzondere gebieden:Park Braband, villawijk naarontwerp (1890) vanlandschapsarchitect Springer, metwoningen van onder anderearchitect Knuttel.

22

Stedebouwkundige ontwikkeling Schalkhaar

Boven: kaart ca. 1850Onden kaart ca. 1900

fesh v%>

v\ -

23

Kaart ca. 1940

Schaal : ca. 1:15000Bron : Topografische kaarten van Nederland

Kaart ca. 1850, verkend 1846/1847Kaart ca. 1900, verkend 1886, ged.herzien 1904Kaart ca. 1940, verkend 1929

24

Typologie 1940, kaart ca. ms

Bronnen

Literatuur Diepenveen en regio:•Gemeente Diepenveen,Bestemmingsplan Buitengebied,Diepenveen, 1985.*Gevers, A.J. en Mensema, A.J., Dehavezaten in Salland en hunbewoners. Alphen aan de Rijn,1983.*Gunnink, W., Diepenveen in oudeansichten. Zaltbommel, 1973.*Koch, A.C.F, en Brands, A.M.,Tussen Waag en Wezepe. Deventer,1974.•Kuile, E.H. ter, Zuid-Salland. 'sGravenhage, 1964.•Landbouw Economisch Instituut, Delandbouw in de gemeenteDiepenveen. Den Haag, 1980.*Lubbers, R., De gemeenteDiepenveen. Amstelveen, 1982.*Struik, J., Geschiedenis van dekerk van Qkkenbroek. 1979.•Zandbergen, H.J., Abdij Sion.Deventer, 1983.

Literatuur algemeen:*Aa, Van der, Aardrijkskundigwoordenboek der Nederlanden, deel1-12. Gorinchem, 1839-1848.•Atlas van Nederland.'s-Gravenhage, 1963-1977.•Atlas van Nederland. Deel 2:bewoningsgeschiedenis; deel 12:infrastructuur; deel 13: geologie;deel 14: bodem; deel 15: water;deel 16: landschap; deel 20:landinrichting, 's-Gravenhage,1984.•Besselaar, Molens in Nederland.Amsterdam, 1974.•Bevolking der Gemeenten vanNederland op 1 januari 1987. 's-Gravenhage, 1987.•Bijdragen uit het land van IJsselen Vecht. Eerste en tweede bundel,IJsselacademie, Zwolle 1977-1978.•Buter, A., De groene vallei. Staden land aan de IJssel. Den Haag,

25

1978.*Buter, A., Dit land over deUssel, Hoorn, 1976.*Crom, A.P., (red.) e.a.,Anderhalve eeuw gereformeerden instad en platteland, deel 7,Overijssel, Kampen, 1985.*Demoed, H.B., Mandegoedschandegoed. Zutphen, 1987.•Dekker, G. (Red.), e.a., Oudefabrieks- en bedrijfsgebouwen inOverijssel. Serie jaarboekenOverijssel, Zwolle, 1986.*Dijksterhuis, R.,Spoorwegtracering en stedebouw inNederland, historische analyse vaneen wisselwerking, de eerste eeuw:1840-1940. Z.p. [Groningen],Z.j.[1980J.*Egberts, E., Wie water deert, diewater keert. Zwolle, 1985.*Elzenga, E., Langs de oudeOverijsselse kerken. Baarn, 1972.*Engelen van der Veen, G.A.J. van,'Marken in Overijssel', in:Geschiedkundige atlas vanNederland, Den Haag, 1924.*Engelen van der Veen, G.A.J. van,G.J. ter Kuile en R. Schuiling,Overijssel. Deventer, 1931.*Fischer, E.J., Stroomopwaarts.Zwolle, 1986.*Fockema Andrea, S.J., Hetkaartbeeld van Overijssel 1550-1850. Overdruk uit Versl. enMedede. v.d. Ver. tot Beoefeningvan Overijsselsch Regt enGeschiedenis, 55ste stuk, z.p.,1939.*Gevers, A.J., en A.J. Mensema, Dehavezaten in Salland en hunbewoners. Alphen aan den Rijn,1983.*Grote Topografische Atlas vanNederland, deel 3, Oost Nederland,Groningen, 1987.•Heitling, W.H. en Lensen, L.,Vijftig eeuwen volk langs deUssel. Zutphen, z.j. [1980].

•Hendriks, F.M., De grenzen vanOverijssel en van de Overijsselsegemeenten van 1807 (1811-1842).Overdruk uit Versl. en Medede.v.d. Ver. tot Beoefening vanOverijsselsch Regt en Geschiedenis75e stuk, 1960.•Kramer, G., Wij trekken doorTwente en Salland. Arnhem, z.j.[1935].* Kuile, E.H., ter, De monumentenvan geschiedenis en kunst. Zuid-Salland. 's-Gravenhage, 1964.•Kuile, E.H., ter, Noord- en Oost-Salland. 's-Gravenhage, 1974.•Kuile, E.H., ter, Zuid-Salland.'s-Gravenhage, 1964.•Kuyper, J., Gemeente-atlas vanNederland. Zaltbommel, (herdruk),1971.•Kloot Meijburg, H., van der, Onzeoude dorpskerken. Rotterdam, 1921.•Meene, J.G.C, van de en P.Nijhof, Spoorwegmonumenten in Ne-derland. Amsterdam, 1985.•Meindersma, H. en K. de Jong(red.), Jongere bouwkunst inOverijssel. 1840-1940.. Zwolle,1985.•Mulder, G.J.A., Handboek dergeografie van Nederland. Deel VI,Zwolle, 1959.*Nijhof, P., Oude fabrieksgebouwenin Nederland. Amsterdam, 1987.*Nijhof, P., Watermolens inNederland. Zwolle, 1982.*Nijhof, P., Windmolens inNederland. Zwolle, 1983.•Overijssel, de provincie enOverijsselse gemeenten in kaart enaanzicht. Zwolle, 1983.•Overijssel, Aspecten enPerspectieven. Amsterdam, 1951.•PPD van Overijssel/ASP,Streekplan IJsselvallei. 1985.*Pvttersen's Nederlandse almanakvoor iedereen. Zaltbommel,1922-1942.•Romers, H., De

26

spoorwegarchitectuur in Nederland1841-1938. Zutphen, 1981.•Rosenberg, H.P.R., De 19de-eeuwsekerkelijke bouwkunst in Nederland.'s-Gravenhage, 1972.•Schelhaas, H. en B. Molenaar(red.), Graven en begraven inOverijssel. Serie jaarboekenOverijssel, Zwolle, 1981.•Schelhaas, H. (Red.) e.a.,Historische kerken in Overijssel.Serie jaarboeken Overijssel,Zwolle, 1974.•Schelhaas, H. (Red.) e.a., Molensin Overijssel. Serie jaarboekenOverijssel, Zwolle, 1972.•Schelhaas, H. (Red.) e.a.,Schipvaart en schepen inOverijssel. Serie jaarboekenOverijssel, Zwolle, 1985.•Schuiling, R., Nederland,handboek der aardrijkskunde, deel1 en 2, Zwolle, 1936.•Schutten, G.J., Varen waar geenwater is. reconstructie van eenverdwenen wereld, geschiedenis vande scheepvaart ten oosten van deIJssel van 1300-1930. Twentschecourant.•Seinen, J.R. en G. de Wit, Stapvoor stap langs de Vecht.Hardenberg, 1985.•Slicher van Bath, B.H., Eensamenleving onder spanning.Geschiedenis van het platteland inOverijssel. Assen, 1957.•Slicher van Bath, B.H., (red.),Geschiedenis van Overijssel.Deventer, 1970.•Steegh, A., Monumentenatlas vanNederland. Zutphen, 1985.•Steensma, R. (Red.) en CA. vanSwichem (Red.), honderdvijf tigjaar gereformeerde kerkbouw.Kampen, 1986.•Stiksma, K., Spiegel van steden,dorpen en landschappen in Oost-Nederland. Overijssel. Gelderlanden het rivieren gebied.

Ridderkerk, 1986.•Stilma, L., Rondom de Holterberge.v.. Holten, z.j. [1962].•Varwijk, G.H. en J.R. Seinen,Stap voor stap langs deDedemsvaart. Dedemsvaart, 1983.•Ven, D.J., van der, Met degoastok door Twente en Salland.Verslagen van de hoofdcommissievoor herziening der belastbareopbrengst van de ongebouwdeeigendommen. Overijssel.'s-Gravenhage, 1890.•Visscher, H.A., Het Nederlandselandschap, een typologie tenbehoeve van het milieubeheer.Utrecht, 1974.•Volmuller, H.W.J.(samenstelling), NijhofsGeschiedenislexicon. Nederland enBelgië. 's-Gravenhage-Antwerpen,1981.•Vuuren, L., van, Rapportbetreffende een algemeenonderzoeknaar de sociaal-economischestructuur van het district van dekamer van koophandel en fabriekenvoor Salland. Epe, 1941.•Werkman, G., Kent u Overijsselook zo?. Zeist, z,j. [1962].•Wieringa, H. (red.), Waterstaatin Overijssel. Zwolle, 1983.•Woud, A. van der, Het lege land.De ruimtelijke orde van Nederland17981848. Amsterdam, 1987.•Zanden, J.L., De economischeontwikkeling van de Nederlandselandbouw in de negentiende eeuw.1800-1914. Utrecht, 1985.•Zonneveld, J.L.S., Levend land.De geografie van het Nederlandselandschap. Utrecht, 1985.

Kaarten:Bodemkaart van Nederland. Stiboka,Wageningen, 1985.Kadastrale minuutkaart 1832,Rijksarchief Overijssel, Zwolle.

27

Topografische kaart van Nederland,ca. 1850, 1900, 1935, 1950, 1960,1976 en 1985. Topografische DienstDelft/Emmen.

Archieven:Databank Universiteit vanAmsterdam, Vakgroep Socialegeografie, 1988.Gemeenteverslagen 1850-1940,Rijksarchief Overijssel, ZwolleVerslagen van Gedeputeerde Staten1850-1940, RijksarchiefOverijssel, Zwolle.

28

Bijlagen

Tabellen

Tabel 1.Loop van de bevolking in de gemeente Diepenveen*

jaar18501860187018801890190019101920193019401987

aantal inwoners3.0913.6333.7083.7463.8854.2584.6825.3296.7747.491

10.316

index (1850=100)100118120121126138151172219242334

Bron: Databank Universiteit van Amsterdam, 1988.* Gegevens per 31 december, behalve 1987 (per 1 januari)

Tabel 2.Woningvoorraad en bevolkingsomvang per kern of buurschapin de gemeente Diepenveen omstreeks 1850.

kern of buurschapDiepenveenRandeTjoeneRieleAverloFrieswijkWecheleOkkenbroekLetteleEssenLindeOrteleOverige*Totaal

woningen(l)7

31?

349

9

82534

940

9

ca.136ca.424

bevolking(2)50

252311310295134

72171257

64303167

ca.687ca.3.091

* Verspreide woningen en de later bij Deventer toegevoegde buurschappenBorgele, Oxe, Weteringen en Colmschate.

(1) Bron: Aa, Van der, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden. Deel 1-12, Gorinchem, 1839-1848.

(2) Bron: Steden en dorpen in Ch'erijssel, Jaarboek Overijssel 1980 (gegevensvoor 1849).

29

Tabel 3.Woningvoorraad en bevolkingsomvang per kern of buurschap op 31 mei 1947.

kern of buurschapDiepenveenSchalkhaarBorgelePLatvoetRandeVerspreide huizenWijk WestColmschateSnippelingLetteleOkkenbroekOude MolenVerspreide huizenUiik OostTotaal

woningvoorraad

1.022 (1.262)

596 f303)1.681

bevolking1.3131.406

652297186

1.0384.892

398458

928987

2.0213.1458.037

Bron: C.B.S., Uitkomsten van de volks- en beroepstelling, 31 mei 1947.

Tabel 4.Woningvoorraad en bevolkingsomvang per kern of buurschapin de gemeente Diepenveen op 1 januari 1987.

kern of buurschapDiepenveen (dorp)RandeTjoeneSchalkhaar(v.h.Riele)Averlo*OkkenbroekLetteleOude MolenOverige**Totaal 3.340 10.316

* Omvat ook Frieswijk en Wechele** Omvat ook Linde, Ortele en Essen

Bron: Statistieken R.O.I., Woningvoorraad en aantal inwoners per wijk/buurt,1987.

woningen4.324

6549

1.245149

75116

25292

bevolking3.919

160281

3.745504245393

991.070

30

KAART 1

DE LIGGING VAN DE GEMEENTE DIEPENVEEN IN SALLAND

O 5 10 15 km

Grenzen van Salland

Gemeentegrenzen

Bron: Atlas van Nederland, 1963 - 1977.

31

KAART 2

BODEMGESTELDHEID EN GEOLOGIE

, " , 1

','J

O 1 2 km

Rivierafzettingen (zandig karakter)

lllllllllll|l Rivierafzettingen (komkleien)

Dekzand

Eerdgronden

Bron: Bodemkaart van Nederland, 1985.

32

KAART 3

DE MARKEN

TJoene Averloo

\ Rande\

/ Borgele / Wechele

Lettele /

Gooi ermarke

Or te le

" V Okse

0 1 2 km

Gemeentegrens

Grenzen van de marken

Bron: Geschiedkundige Atlas van Nederland, 1924.

33

KAART 4

INFRASTRUCTUUR

I I

Oerdijk

1 2 km

Spoorlijn Deventer-Zwolle.

Waterweg: IJssel (I), Overijsselsen Kanaal (II).

Hoofdweg of autoweg zonder gescheiden rijbanen: Deventer-Zwolle (1),Deventer-Raalte (2) en Deventer-Holten.

Bron: Grote Topografische Atlas van Nederland, 1987.

34

KAART 5

DIEPENVEEN OMSTREEKS 1866

Bron: Gemeenteatlas van Overijssel, 1971.

35

KAART 6

DIEPENVEEN OMSTREEKS 1931

Bron: Topografische kaart van Nederland, 1933.

36

KAART 7

DIEPENVEEN OMSTREEKS 1973

Bron: Grote Topografische Atlas van Nederland, 1987.

37