0

Inhoudelijk verslag 2017 Cultuureducatie met Kwaliteit in Noord-Holland

1

Inhoudsopgave

1. Inleiding 3

1.1 CMK Noord-Holland 3

1.2 Partners en werkverhoudingen 4

1.3 Actueel in 2017 5

2. Resultaten en reflectie provinciale activiteiten 2017 6

2.1 Onderdeel: Curriculum ontwikkeling 6

2.1.1 De Cultuur Loper 6

2.1.2 Coaching DCL 7

2.1.3 Intermediairs DCL 7

2.1.4 Erfgoedleerlijn 7

2.2. Onderdeel: Bevordering deskundigheid leerkracht en 7

2.2.1 ICC Cursussen 7

2.2.2 Opleiding cultuurbegeleider 8

2.2.3 Ontwikkeling teamtrainingen DCL 9

2.3 Onderdeel: Bevordering deskundigheid aanbieders 9

2.3.1 Nascholing leerkrachten trainen & coachen 9

2.3.2 Nascholing Trends in cultuuronderwijs 9

2.4 Onderdeel: Kennisdeling 10

2.4.1 Bijeenkomsten CMK NH 10

2.4.2 ICC Netwerkdag & Verkiezing Cultuurschool NH 2017 11

2.4.3 De Beweging 11

2.4.4 Leergemeenschappen: de KennisKaravaan 12

2.4.5 Samenwerking Pabo’s en hogescholen 12

2.4.6 Onderwijsmagazine Prikkels 13

2.4.7 Landelijke kennisdeling 14

2.5 Onderdeel: Relatie school en culturele omgeving 14

2.5.1 Onderwijsfestival Popcorn 14

2.5.2 Cultuur in de klas 15

2.6 CMK communicatie 15

3. Resultaten en reflectie lokale activiteiten 2017 16

3.1 Amstelland 16

3.2 Beverwijk 16

3.3 Castricum 17

2

3.4 Den Helder 17

3.5 Edam-Volendam-Zeevang 18

3.6 Regio Gooi- en Vechtstreek 19

3.7 Heemskerk 19

3.8 Heerhugowaard 20

3.9 Heiloo 21

3.10 Purmerend 22

3.11 Schagen 22

3.12 Texel 23

3.13 Velsen 1 23

3.14 Velsen 2 24

3.15 Regio Waterland 25

3.16 Regio West-Friesland 25

4. Coördinatie, monitoring en evaluatie 26

4.1 Coördinatie 26

4.2 Monitoring en evaluatie 26

BIJLAGE: Overzicht samenwerking deelnemende culturele instellingen 2017

3

1. Inleiding

1.1 CMK Noord-Holland

Het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP) heeft in 2017 aan Stichting Plein C als centrale penvoerder

van haar samenwerkingspartners voor het vierjarige programma Cultuureducatie met Kwaliteit in

Noord-Holland (CMK-NH) een projectsubsidie van maximaal € 2.853.172 toegekend voor de periode

2017-2020. De grote steden Amsterdam, Alkmaar, Zaanstad en Haarlemmermeer zijn eigen

penvoerders met eigen CMK plannen en relatie met het FCP.

Voor het resterend deel van de provincie Noord-Holland bestaat CMK uit een samenwerking tussen

de provincie NH en 32 kleine- en middelgrote gemeenten (overheden). De uitvoering van het

gezamenlijke programma is neergelegd bij Stichting Plein C en 16 lokale projectleiders

(kunstencentra, muziekscholen, bibliotheken, een regiokantoor en een erfgoedstichting).

Graag verwijzen wij ook naar de publicatie Vier jaar Vooruit!, verschenen in maart 2017, waarin we

als centrale penvoerder Plein C verslag doen van de opbrengsten van de eerste vier jaar CMK in

Noord-Holland, periode 2013-2016.

Dit inhoudelijke verslag gaat in op de behaalde resultaten CMK Noord-Holland in 2017 in relatie tot

het ingediende vierjarige projectplan CMK-NH 2017-2020 bij het FCP.

4

1.2 Partners en werkverhoudingen

In CMK-NH werken verschillende partijen samen:

- provinciaal expertisecentrum Plein C: centrale penvoerder, projectleider en coördinator, en

uitvoerder van tweedelijns en flankerende provinciale projecten

- lokale kunstencentra en bibliotheken: lokale penvoerder en projectleider van eerstelijns projecten

- lokale culturele infrastructuur: partners in lokale en provinciale projecten

- het onderwijs: partner in lokale en provinciale projecten

- provincie Noord-Holland en Fonds voor Cultuurparticipatie: ondersteunende subsidiepartners

De betrokkenheid van het onderwijs bij lokale projecten is vastgelegd in contactafspraken tussen de

deelnemende scholen en de lokale projectleiders. Afschriften van deze contractafspraken zijn in bezit

van de centrale penvoerder. De wederzijdse verplichtingen tussen Plein C als centrale penvoerder en

lokale projectleiders zijn vastgelegd in vierjarige overeenkomsten.

In 2017 waren de volgende organisaties als lokale projectleider betrokken bij CMK-NH.

Artex-Texel - project gemeente Texel

Triade Den Helder - projecten gemeente Den Helder en gemeente Schagen

Cool kunst & cultuur - project gemeente Heerhugowaard

De Blauwe Schuit - project samenwerkende West-Friese gemeenten

Muziek- en dansschool Heiloo - project gemeente Heiloo

Toonbeeld - project gemeente Castricum

Cultuurcentrum Heemskerk - project gemeente Heemskerk

Kunstencentrum Beverwijk - project gemeente Beverwijk

Kunstencentrum Velsen en

Leerlijn Erfgoed Velsen - projecten gemeente Velsen

Muziekschool Waterland - projecten gemeenten Waterland, Wormerland en Beemster

Bibliotheek Waterland - project gemeenten Edam-Volendam & Zeevang

Cultuurhuis Wherelant - project gemeente Purmerend

Loket Amstelland - project gemeenten Amstelveen, Ouder-Amstel, Uithoorn,

Aalsmeer

Regiokantoor Gooi- en Vechtstreek - project samenwerkende gemeenten Blaricum, Gooise

Meren, Hilversum, Huizen, Laren, Weesp en Wijdemeren.

De betrokkenheid van de gemeenten is vastgelegd in intentieverklaringen van de gemeenten aan de

centrale penvoerder Plein C. Afschriften van deze intentieverklaringen zijn in bezit van de centrale

penvoerder.

De opdracht van de provincie aan de centrale penvoerder heeft met ingang van 2016 de vorm van

een jaarlijkse projectsubsidie. Deze subsidie is aangevraagd in 2016 en toegekend in februari 2017.

De opdracht van de gemeenten aan de lokale projectleiders is in de meeste gevallen onderdeel van

de prestatieafspraken op lokaal niveau, gekoppeld aan reeds bestaande subsidies. Alleen in de

gemeente Velsen is aan Leerlijn Erfgoed Velsen een extra subsidie toegekend specifiek voor de

uitvoering van CMK.

5

>Partner Artex, directeur Artex Texel Sander > Partner Triade, projectleider Nel Beemster met

Boschma en projectleider Maurice Christo Plein C adviseur Ellie van den Bomen

van Meijel, samen met Plein C adviseur Sietske

Dreschler

1.3 Actueel in 2017

2017 was het tweede jaar van de verzelfstandigde stichting Plein C. CMK is voor Plein C het enige

vierjarige gesubsidieerde project en 80% van de activiteiten van Plein C hangen samen met CMK.

2017 was ook het jaar waarin de tweede fase van CMK is gestart en tegelijkertijd in het eerste

halfjaar nog een afronding plaatsvond van activiteiten CMK 2013-2016. In september heeft een

directeurswissel plaatsgevonden bij Plein C. Karin Geelink heeft het stokje overgenomen van Vibeke

Roeper.

6

2. Resultaten en reflectie op provinciale activiteiten 2017

In dit hoofdstuk blikken we terug op de gerealiseerde activiteiten van Plein C van de provinciale

activiteiten CMK 2017.

2.1 Curriculum ontwikkeling 2.1.1 De Cultuur Loper De Cultuur Loper is een belangrijke pijler voor de provinciale activiteiten van Plein C in CMK 2017-

2020 voor visie- en beleidsvorming rond cultuureducatie in het primair onderwijs. Wij hebben dit

instrument overgenomen vanuit Brabant waar het instrument de afgelopen jaren met veel succes

binnen CMK is geïmplementeerd.

Om in Noord-Hollland het traject van De Cultuur Loper op te starten, is een Noord-Hollandse versie

van de Brabantse website gebouwd. Op de homepage van deze website is een filmpje gemaakt over

de Noord-Hollandse situatie. De website is zo ingericht dat hij gebruiksklaar is voor gebruik door de

Noord-Hollandse scholen. Eén van de medewerkers van Plein C is geschoold in het beheren van de

website en belast met het aanmaken van accounts voor deelnemers.

Om het Cultuurloper-traject onder de aandacht van scholen te brengen zijn de projectleiders van de

CMK-projecten ingelicht en is in alle lokale projecten voorlichting gegeven over het traject, zowel aan

lokale projectleiders als aan bij CMK aangesloten schooldirecteuren.

Op verschillende scholen in Noord-Holland is gestart met het traject. Aan het einde van 2017 zijn 19

scholen gestart met het Cultuurlopertraject en 5 scholen hebben interesse getoond op korte termijn

te willen starten. Hiermee liggen we op koers richting de gewenste 80 scholen eind 2020.

In elke gemeente kunnen twee scholen zonder kosten van de coaching door Plein C en

intermediairkosten deelnemen aan De Cultuur Loper. Deze kosten zitten in de provinciale CMK

kosten van Plein C.

De Cultuur Loper blijkt in de praktijk een arbeidsintensief traject. Maar deelnemende scholen zijn

vrijwel allemaal enthousiast over de opbrengst van het visieprogramma. De Cultuur Loper geeft de

scholen ook nieuwe inzichten over hun gehele onderwijssysteem. Dit wordt als een positief

neveneffect van deelname aan het traject beschouwd.

7

Fusies en directiewisselingen bij scholen betekenen vertraging in het doorloopproces van De Cultuur

Loper en extra inzet van de begeleidende coach vanuit Plein C. Dit betekent extra arbeidsuren rond

de begeleiding en coaching van De Cultuur Loper in vergelijking met de begroting. De verwachte

doorlooptijd van het traject DCL is anderhalf tot twee jaar.

2.1.2 Coaching De Cultuur Loper

De adviseurs van Plein C, aangevuld met een aantal externe coaches, zijn door DCL-experts uit

Brabant opgeleid als coach van dit traject. Op regelmatige basis hebben ze uitwisseling met elkaar

om de resultaten en bevindingen van het traject te delen en elkaar te blijven steunen en inspireren.

De adviseurs hebben in 2017 ook veel voorlichting gegeven aan scholen en gemeenten aangaande de

noodzaak om te starten met De Cultuur Loper in het kader van de ontwikkeling van schoolvisie op

cultuuronderwijs.

2.1.3 Intermediairs

Binnen De Cultuur Loper fungeren de centra voor de kunsten als lokale partner binnen het Cultuur

Lopertraject. Hiervoor is gekozen omdat juist zij vaak al intensief contact met de school hebben

opgebouwd. En ook voor de periode na De Cultuur Loper zijn zij degenen die een school blijven

monitoren en begeleiden terwijl de coach een tijdelijke inbreng heeft tijdens het traject. In 2017

hebben nog weinig intermediairs hun kosten hiervoor gedeclareerd bij Plein C. Dit betekent dat het

bedrag in de resterende jaren hiervoor hoger uit zal vallen.

2.1.4 Erfgoedleerlijn In 2016 is de Erfgoedleerlijn geoptimaliseerd. In 2017 hebben we ingezet op verdere promotie en

implementatie van de leerlijn. Net als bij de lokaal ontwikkelde leerlijnen, blijkt het moeilijk te zijn

om scholen te interesseren voor het inzetten van de gehele leerlijn. Het programma wordt liever

door individuele leerkrachten gebruikt voor enkele losse modules. De ervaring met onze andere

leerlijnen (Mediaspoor, Atlantikwall) leert dat het implementatie van zo’n product een lange adem

nodig heeft. In 2018 gaan wij daar dan ook mee door.

2.2 Bevordering deskundigheid leerkrachten

Binnen het onderdeel ‘bevordering deskundigheid leerkrachten po’ zijn de volgende activiteiten

gerealiseerd.

2.2.1 ICC-cursussen

De cursus voor interne cultuurcoördinator (ICC) leidt leerkrachten op die de taak als

cultuurcoördinator voor hun school op zich nemen. De opleiding bestaat uit 8 lessen, waarin de

leerkrachten handvatten en informatie krijgen om een cultuurbeleidsplan voor hun school te

schrijven. Door CMK is de belangstelling voor deze cursus flink toegenomen in Noord-Holland.

8

In 2017 hebben 61 leerkrachten binnen vijf cursussen hun certificaat behaald. Dat waren de cursisten

van Haarlem, Castricum en Hilversum, waarvan de cursus in 2016 gestart is en de cursisten van

Hoorn en een tweede groep Hilversum, die in het voorjaar van 2017 van start gingen.

In 2017 zijn zes nieuwe ICC-cursussen gestart met gemiddeld 10 cursisten. In Hoorn en Hilversum in

het voorjaar en in het najaar in Amstelveen, Den Helder, Haarlem en Weesp. Deze laatste vier

cursussen lopen nog door tot de zomer van 2018. De scholen dragen zelf bij aan het volgen van een

ICC-cursus.

Trots afgestudeerde ICC-ers Noord-Holland in 2017 met Plein C adviseur/cursusleider Edith Ploeg

2.2.2 Opleiding Cultuurbegeleider

In 2017 is de post HBO opleiding Cultuurbegeleider voor de vierde keer aangeboden. De opleiding is

door Plein C in samenwerking met InHolland Academy ontwikkeld als vervolg op de cursus Interne

Cultuur coördinator (ICC). De vierde lichting is met acht cursisten van start gegaan.

De opleiding biedt uitgebreide inhoudelijke kennis op het gebied van cultuuronderwijs en

verandermanagement. Cultuurbegeleiders leren leerlijnen te ontwikkelen, verbeteren hun

onderzoek vaardigheden en krijgen handvaten om collega’s te begeleiden bij het vormgeven van

cultuuronderwijs op hun school.

De opleiding duurt anderhalf jaar. In 2017 hebben zes Cultuurbegeleiders die in 2016 gestart zijn, de

opleiding afgerond met een presentatie over hun Meesterproef. De onderwerpen varieerden van het

bevorderen van creativiteit in het onderwijs, tot het implementeren van een leerlijn beeldende

vorming of muziek. Acht nieuwe cursisten zijn in januari 2017 van start gegaan met de opleiding.

9

2.2.3 Ontwikkeling teamtrainingen De Cultuur Loper

De teamtrainingen voor leerkrachten binnen De Cultuur Loper komen halverwege het traject aan

bod. Ze worden op vraag van het team extern ingehuurd of ontwikkeld. In 2017 waren scholen veelal

nog niet zover in het proces om de teamtraining te volgen. Dit komt in 2018 aan bod.

2.3 Bevordering deskundigheid cultuuraanbieders

In 2017 zijn de hieronder staande cursussen in het kader van nascholing cultuuraanbieders

ontwikkeld en uitgevoerd door de adviseurs van Plein C.

2.3.1 Nascholing Leerkrachten trainen en coachen

In deze cursus leren cultuurdocenten hoe ze de deskundigheid van leerkrachten kunnen bevorderen.

Het gaat hierbij om het hoe van effectieve samenwerking. Hoe sluit je zo goed mogelijk aan bij de

vaardigheden, motivatie en mogelijkheden van de leerkracht? Met inzichten en technieken uit

coaching en communicatie vergroten zij hun vaardigheden om de samenwerking tussen hen en de

leerkracht te optimaliseren. Aan bod komen onder meer communicatiestijlen, gespreks- en

coachingstechnieken, motiveren en situationeel coachen.

- Alkmaar 20 januari tot 3 maart 11 deelnemers

- Hilversum 10 mei tot 21 juni 7 deelnemers

2.3.2 Nascholing Trends in cultuuronderwijs

In deze cursus verwerven de deelnemers kennis over trends in de maatschappij die verband houden

met cultuuronderwijs. Ze leren lessen te ontwerpen aan de hand van Cultuur in de Spiegel, over

creativiteitsontwikkeling, 21ste-eeuwse vaardigheden en breinleren. De trends in het onderwijs

worden verbonden met de werkpraktijk van de deelnemers.

- Amstelveen 12 oktober tot 30 nov. 12 deelnemers

10

2.4 Kennisdeling

2.4.1 Bijeenkomsten Netwerk CMK Noord-Holland

In het kader van kennisdeling tussen de lokale projectleiders, organiseerde Plein C een aftrap van de

nieuwe CMK periode in het voorjaar. Gedeputeerde cultuur Noord-Holland Jack van der Hoek en FCP

adviseur Olav Dorst ontvingen het eerste exemplaar Vier jaar Vooruit!

In het najaar, op 19 oktober, vond de jaarlijkse bijeenkomst met projectleiders en

gemeenteambtenaren plaats. Bij deze bijeenkomsten worden ook de vier grote Noord-Hollandse

gemeenten uitgenodigd.

Ca. 40 belangstellenden hebben de middag in het Huis van Hilde in Castricum bezocht. Kersverse

directeur Karin Geelink vertelde over de activiteiten van Plein binnen CMK. Olav Dorst van het Fonds

voor Cultuurparticipatie verzorgde vervolgens een presentatie over CMK en met name richting de

verantwoording van subsidie. Vervolgens heeft CultuurOntwerp een interactieve workshopsessie

geleid. Eerst werden in twee groepen de meest prangende vragen verzameld wat resulteerde in vijf

onderwerpen. Een borrel sloot deze geslaagde middag van kennis vergaren en - uitwisseling rond

CMK-NH af.

11

2.4.2 ICC Netwerkdag & verkiezing Cultuurschool NH 2017

De ICC-netwerkdag op 29 mei 2017 vond plaats in Wormerveer in ‘de Stoomhal’, een oud industrieel

gebouw. Het betrof zowel een middag rond netwerkvorming als deskundigheidsbevordering. De

middag werd rond een thema opgebouwd. Het thema van 2017 was geluk; hoe cultuureducatie kan

bijdragen aan het welzijn van de leerlingen en de leerkrachten. De netwerkdag is bedoeld om nieuwe

ontwikkelingen rond cultuureducatie in de vorm van workshops aan te bieden aan de ICC’ers in

Noord-Holland. Een belangrijk onderdeel van de middag is de verkiezing van de cultuurschool van het

jaar. Zowel de jury- als de publieksprijs werd in 2017 gewonnen door de Boemerang uit Purmerend.

Er waren 7 verschillende workshops en 90 bezoekers. De gedeputeerde van Noord-Holland, de heer

Jack van de Hoek reikte de prijzen aan de Cultuurschool 2017 uit, onder andere een budget om te

besteden aan een culturele activiteit voor de leerlingen.

2.4.3 De Beweging

Ook voor aanbieders heeft Plein C binnen CMK een netwerk- en deskundigheidsbevorderingsevent

ontwikkeld, getiteld De Beweging. In 2017 hebben twee edities van De Beweging plaatsgevonden. Op

30 juni in Haarlem was het onderwerp van de dag: ‘Trends in het onderwijs’. Aan deze dag hebben 70

cultuurdocenten uit Noord-Holland deelgenomen, zowel ZZP-ers als docenten werkzaam bij culturele

instellingen. Naast de keynote spreker, Petra van Haaren (voorzitter van de Algemene Vereniging

Schoolleiders), waren er workshops over onderzoekend leren binnen ontwikkelingsgericht onderwijs,

onderzoekend leren binnen wereldoriëntatie, Curious Minds en NPDL (New Pedagogies for Deep

Learning). De dag werd in de evaluatie zeer goed beoordeeld.

De tweede editie vond plaats op 15 december in De Remise in Utrecht. Deze editie was tevens de

afsluiting van de pilot ‘Ondernemerschap in Beweging’, een samenwerkingsproject met Kunst

Centraal Utrecht. De dag is bezocht door ongeveer 40 cultureel ondernemers uit de provincie Utrecht

en Noord- Holland.

12

Workshop tijdens juni editie van De Beweging De Beweging in december met aftrap Plein C

directeur Karin Geelink

2.4.4 Leergemeenschappen: de KennisKaravaan

In 2017 is een eerste aanzet gedaan met betrekking tot het onderwerp kennisdelen en kennisontwikkeling in Noord-Holland. Binnen het onderwerp Leergemeenschappen is naast het ontwikkelen van het concept KennisKaravaan (lokale kenniskringen) een eerste start gemaakt met het inventariseren wat er in Noord Holland vanuit de CMK projecten al gedaan wordt aan kennisdelen. Tevens zijn de vragen geïnventariseerd die in de lokale kenniskringen aan bod zullen komen. Een adviseur van Plein C neemt deel aan de werkgroep moderating/leergemeenschappen van het LKCA.

2.4.5 Samenwerking Pabo’s, vakopleidingen en andere culturele instellingen

InHolland Academy Op het gebied van nascholing is de samenwerking met Inholland Academy voortgezet. De opleiding Cultuurbegeleider is als onderdeel van CMK-1 in samenwerking ontwikkeld. Plein C was hierbij verantwoordelijk voor de samenstelling van de inhoud van de opleiding. De werving, cursusleiding en begeleiding van studenten in de periode 2017-2020 wordt door Plein C en InHolland gezamenlijk opgepakt.

Pabo’s In 2017 hebben we een aantal verkennende gesprekken gevoerd en bepaald wat de meest kansrijke acties zijn. In 2017 hebben we met de Pabo’s een aantal verkennende gesprekken gevoerd en bepaald wat de meest kansrijke acties zijn. Bijvoorbeeld met de Pabo InHolland Alkmaar en de Pabo Haarlem. Dit heeft geresulteerd in een concrete samenwerking in april 2018 met de Pabo en Hart Haarlem. Plein C en Hart geven gastcolleges over de infrastructuur rondom cultuureducatie in Haarlem en Noord-Holland. Studenten in groepen van acht maken kennis met ICC’ers uit de regio Haarlem, Beverwijk, Velsen, Heemskerk en bezoeken op vrijdag een cultuureducatief project waarbij een ICC’er en kunstvakdocent betrokken zijn. Het plan is om dit uit te werken tot een structurele opzet die nog een aantal jaren herhaald kan worden. Daarnaast gaan we onderzoeksvragen rond het thema cultuureducatie opstellen voor studenten aan de Pabo die gaan afstuderen.

In het derde jaar van de Pabo liggen de meeste kansen. In het kader van het herontwerp is vanaf het schooljaar 2017-2018 de minor van het derde jaar opnieuw ingericht. De minor in Haarlem staat dan in het teken van de vak profilering Wereldoriëntatie en ICT. In het vrije ruimtedeel kan cultuureducatie dan een plaats krijgen bijvoorbeeld door:

1. De erfgoedleerlijn. Studenten doen een literatuuronderzoek, praktijkonderzoek en brengen een bezoek aan een culturele instellingen (als oefening ook voor het afstudeeronderzoek).

13

2. Vakoverstijgende projecten: Taal en cultuur; WO en KO etc. 3. Co-teaching. Samen met studenten van bijv. de Reinwardt een educatief ontwerp opzetten. 4. Participeren van studenten in professionele leergemeenschappen rond bepaalde thema’s.

Hiervoor is het nodig dat er gekeken wordt naar scholen die meedoen aan Cultuureducatie met Kwaliteit en die tegelijkertijd ook stagiaires van de pabo in huis hebben.

5. Cultuureducatie als thema in afstudeerkringen. Bij alle mogelijkheden kan Plein C een nader in te vullen vorm van ondersteuning bieden. Te denken valt aan gastlessen, begeleiding van studenten etc. InHolland neemt voorgaande mee voor de concept-invulling van de vak profilering die na de zomer 2018 ingeleverd moet worden. Daarnaast gaan we onderzoeksvragen rond het thema cultuureducatie opstellen voor studenten die aan de Pabo gaan afstuderen.

Samenwerking vakopleidingen Met de master Kunsteducatie is in 2017 een verkennend gesprek gevoerd en met de Breitner Academie zijn twee gesprekken gevoerd. Voor de Breitner Academie is het basisonderwijs een werkveld waarvoor de studenten worden opgeleid maar binnen de stagemogelijkheden zijn maar weinig studenten die kiezen voor een stage in het basisonderwijs. Een probleem is ook dat binnen het basisonderwijs meestal geen gekwalificeerde stage begeleider beschikbaar is. De vakdidactiek binnen de opleiding is ook nog erg gericht op het VO. Samenwerkingsvormen zijn benoemd en verkend en krijgen concreet vorm in 2018.

2.4.6 Onderwijsmagazine Prikkels In 2017 gaf Plein C drie keer het onderwijsmagazine Prikkels uit. De thema’s dit jaar waren Thuis, Geluk en Hokjes&Labels. De drie edities zijn uitgegeven in een oplage van elk 2.500 exemplaren en zijn gestuurd aan alle Noord-Hollandse basisscholen, cultuuraanbieders en gemeenten. Op verzoek van Kunst Centraal (provinciale organisatie Utrecht) hebben we de mogelijkheden bekeken voor het gezamenlijk uitgeven van Prikkels. Wij zagen volop kansen en hebben daarom besloten deze samenwerking aan te gaan. In het najaar van 2017 zijn verkennende gesprekken gevoerd en tot een afspraakbevestiging gekomen. Ook zijn de eerste inhoudelijke overleggen gevoerd over opzet en inhoud van de komende Prikkels. Het eerste nummer dat samen wordt uitgegeven, is verschenen in april 2018.

14

2.4.7 Landelijke kennisdeling

Voor wat betreft de kennisdeling op landelijk niveau, nam Plein C structureel deel aan de volgende

overleggen, waar CMK altijd een belangrijk punt op de agenda was:

- Raad van 12 - Vakoverleg Erfgoededucatie - Schijf van vijf - Afdeling Primair onderwijs, Rv12 - Kenniskring LKCA - Communicatiekring Rv12 instellingen - Landelijk Platform Kenniscentra Cultuureducatie (LKCA).

2.5 Relatie school en culturele omgeving

2.5.1 Onderwijsfestival Popcorn In 2017 organiseerde Plein C voor de eerste keer Popcorn, een onderwijsfestival voor de nieuwsgierige leerkracht. Popcorn is de opvolger van de jaarlijkse Cultuur & Onderwijsmarkt van Plein C. In het kader van vakoverstijgend werken, richt Popcorn zich op een breder publiek. Niet alleen de cultuurcoördinator, maar ook techniek, natuur en burgerschap is in de programmering opgenomen. Leerkrachten komen in contact met culturele instellingen uit hun omgeving. Het doel was om hierdoor meer bezoekers te krijgen dan de voorgaande edities van de C&Omarkt. Dit doel is behaald met 300 aanmeldingen en 230 bezoekers (in 2016: 200 aanmeldingen en 150 bezoekers) en Popcorn werd inhoudelijk goed gewaardeerd. Deze editie is tot stand gekomen met resterend CMK budget periode 2013-2016 en derhalve niet in de prestatiecijfers 2017 meegenomen. In najaar 2017 heeft de werving plaatsgevonden voor standhouders Popcorn, editie 2018.

15

2.5.2 Cultuur in de klas In 2017 stonden 2223 projecten van 1066 aanbieders op www.cultuurindeklas.nl

Er is onderhoud gepleegd aan www.cultuurindeklas.nl. Naar aanleiding van een scan zijn verbeterpunten opgesteld en gerealiseerd. Dit betreft de verschillende zoekfuncties: zoeken op aanbod, op aanbieder, op locatie.

In 2017 is ook gestart met de voorbereidingen voor een regionale versie van Cultuur in de klas, in opdracht van CMK Gooi- en Vechtstreek. In 2018 lanceren zij een website waarop de scholen in die regio, specifiek aanbod kunnen vinden uit de Cultuur in de klas-database.

2.6 CMK communicatie Als terugblik op CMK 2013-2016 publiceerde Plein C in voorjaar 2017 de publicatie 4 jaar vooruit! Hierin werd niet alleen teruggekeken naar de opbrengsten, maar ook de ambities voor de tweede CMK periode geformuleerd. Tijdens de feestelijke aftrap van de nieuwe CMK periode, op 16 maart in de Lichtfabriek in Haarlem, werden de ambities op grote affiches gepresenteerd. In 2017 is hard gewerkt aan de update van de CMK-website www.CMKnoord-holland.nl. Medio 2017 is deze opgeleverd. Relevante documenten voor lokale projectleiders zijn terug te vinden op de site. Op de website is verder verdiepende informatie te lezen en zien over de lokale projecten en de provinciale activiteiten van Plein C. Een onderdeel van de website is het blog, waar de projectleiders, scholen en vakdocenten schrijven over de voortgang van CMK op de scholen binnen hun gemeente. In 2017 hebben 12 projectleiders hun verhaal gedeeld op de site.

Plein C heeft in 2017 diverse nieuwsbrieven verstuurd vanuit CMK. Onder meer speciale op maat gemaakt nieuwsberichten voor ICC-ers, het project De Beweging en regelmatige nieuwsberichten richting de lokale projectleiders.

Ter ondersteuning van de cursussen en lokale projecten, ontwikkelde Plein C een drietal whiteboard animaties. Deze worden in 2018 ingezet in communicatie en scholing. Lokale partners binnen CMK kunnen eveneens gebruik maken van deze filmpjes. De filmpjes zijn te vinden op de homepage van www.CMKnoord-holland.nl. Thema’s: Cultuurbeleidsplan als basis, Zelf een leerlijn maken voor je school en Samenwerken met cultuuraanbieders en scholen.

16

3. Resultaten en reflectie lokale activiteiten 2017

In dit hoofdstuk worden de 16 projecten uitgelicht binnen CMK-Noord-Holland van de 32 kleine- en

middelgrote gemeenten in de provincie.

3.1 Amstelland - Cultuureducatie Amstelland Amstelland is één van de omvangrijkste CMK-projecten in onze provincie en wordt gerund door Loket Cultuureducatie Amstelland. CMK verliep in vorige periode goed in Amstelland en deze tendens trekt door in het eerste jaar van de nieuwe CMK periode. Leidraad en doel is het eigenaarschap van de scholen te vergroten op het gebied van cultuureducatie, middels kennis, vaardigheden en inzicht. Dit gebeurt door het ontwikkelen van: - Visie, beleid en verankering in het curriculum bij scholen - Deskundigheid onderwijs en culturele organisaties o.a. door netwerkbijeenkomsten en trainingen - Structurele infrastructuur en voorzieningen cultuureducatie, o.a. door bundeling van het educatieve aanbod van de culturele organisaties. In 2017 heeft de Gemeente Ouder-Amstel zich als vierde gemeente, naast Amstelveen, Uithoorn en Aalsmeer, verbonden aan het project CMK. Er deden in 2017 zeven scholen mee aan CMK, het streven is om in 2020 vijftien scholen aan CMK verbonden te hebben. Er zijn vijf ICC’ers opgeleid, twee ICC’ers zijn gestart met de Post HBO Cultuurbegeleider en twee scholen doen mee aan De Cultuur Loper. De bestaande stuurgroep, die drie maal per jaar bijeenkomt, is uitgebreid met de beleidsmedewerkers van de deelnemende gemeenten, een tweede Amstelveense onderwijskoepel en de adviseur van Plein C. 3.2 Beverwijk – ABC Cultuur Met betrekking tot de uitvoering van het projectplan (de realisatie van leerlijnen in alle disciplines) heeft het Centrum voor de Kunsten Beverwijk ingezet op het consolideren en aanscherpen van de doorlopende leerlijn. In 2017 nemen de deelnemende scholen voor het eerst twee modules in een schooljaar af, zoals oorspronkelijk beoogd. Ook is er in 2017 een pilot gestart om te werken met de leerlijnen op twee SO scholen. Mede dankzij de inzet van cultuurlessen uit het CMK project heeft Basisschool De Sterrekijker het predicaat excellente school gekregen in 2017. Met betrekking tot samenwerking in en om de school is ingezet op meer contactmomenten tussen leerkracht en vakdocent, zowel in de voorbereiding als bij de evaluatie van de lessen; dit laatste gebeurt in de vorm van micro-meetings. Knelpunt bij de inzet van vakdocenten op de scholen is het vinden van kwalitatief goede vakdocenten. Met betrekking tot de infrastructuur is er een heterogene stuurgroep opgericht waarin structureel de voortgang wordt gemonitord en inhoudelijke onderwerpen per bijeenkomst worden uitgediept. De stuurgroep komt twee keer per jaar bij elkaar. De eerste bijeenkomsten waren inspirerend en doen uitzien naar het vervolg. Daarnaast is de samenwerking met andere culturele instellingen uit de omgeving uitgebreid en versterkt.

17

3.3 Castricum - Leerkracht aan zet

De nieuwe projectleider zet met passie de schouders onder de ontwikkelde CMK plannen. De

stuurgroep waarin drie scholen zitting hebben, is in 2017 drie keer bijeengekomen. Op de eerste

bijeenkomst in 2018 sluit ook de gemeenteambtenaar aan. In 2017 zijn drie scholen met De Cultuur

Loper begonnen. Twee scholen hebben de eerste vier stappen van het traject doorlopen. De derde

school was eerder afgehaakt maar sluit in 2018 weer aan.

Vanaf september 2017 zijn er een aantal interne samenkomsten geweest voor de vakdocenten die bij

Toonbeeld werken. Dit wordt in 2018 uitgebreid met scholing over een aantal specifieke

onderwerpen, zoals bijvoorbeeld coaching.

In 2018 starten twee leerkrachten met de ICC-cursus en een leerkracht volgt de post-hbo

Cultuurbegeleider. In 2018 worden ook voorbeeldprojecten ontwikkeld die in 2017 voorbereid zijn.

3.4 Den Helder – Cultuurpartners 2 Den Helder heeft in eerste CMK periode zeer succesvol gewerkt aan een gelijkwaardige samenwerking tussen onderwijs en cultuur. Het is vooral de nieuwsgierige én zorgvuldige aanpak van de projectleider die het verschil heeft gemaakt. In de nieuwe CMK-periode blijft de gelijkwaardige samenwerking het vertrekpunt, en wordt nog meer gezocht naar de unieke plek van cultuur in het onderwijs. Opnieuw ingezet op de koppeling van de kunstvakken aan het curriculum van de school. Dit is de beste waarborg voor een duurzame verankering. In 2017 is aandacht besteed aan het creatieve proces. Hiervoor zijn diverse middelen ontwikkeld voor de teambijeenkomsten op elke school, een powerpoint en werkkaart. Ook is er een inspiratiebijeenkomst georganiseerd met Mark Mieras.

18

Nieuw ten opzichte van de eerste periode is dat de kunstdocenten nu een meer coachende rol

hebben in plaats van uitvoerder. Hiervoor zijn zij geschoold in drie bijeenkomsten en hebben ze ook

deelgenomen aan landelijke dagen. Na de zomervakantie zijn alle scholen samen met een

kunstdocent aan de slag gegaan met het creatief proces.

Er is een eerste stuurgroepbijeenkomst geweest in 2017 en twee scholen zijn gestart met De Cultuur

Loper.

De activiteiten en budgetten zijn in 2017 in hoge mate conform de begroting gerealiseerd.

Inhoudelijk en financieel is bijstelling niet noodzakelijk. In 2018 wordt meer aandacht gegeven aan de

zichtbaarheid naar buiten en uitwisseling tussen de deelnemende scholen. Ook het consolideren na

afloop van de CMK periode krijgt aandacht.

3.5 Edam – Volendam – Zeevang - Focus op taal en Muziek 2

In de nieuwe CMK-periode ligt minder nadruk op disciplines en aanbieders, maar wordt meer

geïnvesteerd in het verkennen van de wensen en mogelijkheden van de deelnemende scholen. De

focus van het CMK- plan 2017-2020 ligt op visievorming en deskundigheidsbevordering. Daarnaast

worden zoveel mogelijk culturele partners betrokken bij de uitvoering.

In de huidige periode is het opvallend dat alleen scholen in Edam participeren. Volendamse scholen

zijn op dit moment vooral bezig met de regeling Muziekimpuls en zien daardoor (nog) niet de

noodzaak aan te haken bij CMK, ondanks veelvuldige gesprekken van de lokale projectleider en Plein

C met een van de bestuurders van de Volendamse scholen.

In 2017 zijn veel verkennende gesprekken gevoerd met directeuren van basisscholen en interne

cultuur coördinatoren. Daarnaast zijn er voorlichtende bijeenkomsten geweest over het werken met

De Cultuur Loper en is er een succesvolle netwerkbijeenkomst cultuureducatie georganiseerd met

diverse stakeholders in aanwezigheid van burgemeester en wethouder cultuur. In januari 2017 vond

een CMK-bijeenkomst plaats met scholen en cultuuraanbieders uit de vorige CMK-periode. Een

belemmerende factor in het instappen in de nieuwe periode lijkt te zijn dat scholen bang zijn hun

team te overvragen, vooral omdat deze nieuwe periode veel vergt op het gebied van

deskundigheidsbevordering van de leerkracht. Er is een stuurgroep ingericht die de verschillende

gebieden onderwijs, gemeenten en culturele instellingen beslaat. Eén school is gestart met De

Cultuur Loper, een tweede school start in 2018.

19

3.6 Regio Gooi- en Vechtstreek – Cultuureducatie met Kwaliteit In de vorige CMK periode was alleen Hilversum onderdeel van CMK. In deze nieuwe periode heeft de regio een gezamenlijk plan ingediend als Gooi- en Vechtstreek. Naast Hilversum zijn daarin de volgende gemeenten vertegenwoordigd: Blaricum, Gooise Meren, Hilversum, Huizen, Laren, Weesp en Wijdemeren. In de Regio Gooi- en Vechtstreek is samenwerking op het gebied van cultuureducatie en -participatie een belangrijk regionale doelstelling binnen het programma Cultuur en Erfgoed. Omdat Hilversum in de vorige periode alleen heeft deelgenomen aan CMK, zijn er voor deze stad andere doelstellingen geformuleerd dan voor de rest van de regio. Waar Hilversum verdiepend gaat werken, is de doelstelling voor de rest van de regio met name gericht op ‘basis op orde’. In mei heeft een CMK startbijeenkomst plaatsgevonden die verbindend heeft gewerkt in de regio. Alle scholen in het Gooi zijn benaderd voor deelname en dat heeft een gedetailleerd overzicht opgeleverd. Er is een eigen website gebouwd (cultuureducatiegooienvecht.nl) die het regionale cultuuraanbod inzichtelijk maakt. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de techniek website die door Plein C in het kader van CMK is ontwikkeld en wordt beheerd: cultuurindeklas.nl

Het jaar 2017 heeft zich gekenmerkt door flinke vertraging. Voor de zomer werd een projectcoördinator aangesteld die na slechts drie maanden vertrok. Daardoor heeft het contact met de scholen vertraging opgelopen. Inmiddels zijn twee nieuwe projectcoördinatoren aangesteld die sinds oktober vorig jaar de schouders onder de schoolbenadering hebben gezet. De projectleiding is eveneens in andere handen overgegaan en wordt nu gerund door de programmacoördinator Cultuur en Erfgoed Gooi- en Vechtstreek. Eén school heeft zich aangemeld voor het traject Cultuur Loper en twee andere scholen zijn geïnteresseerd te starten in 2018. Er is een stuurgroep ingericht, waarin het Muiderslot, Singer Laren, het Instituut voor Beeld en Geluid en vertegenwoordigers van de verschillende gemeenten zitting hebben; aandachtspunt is de vertegenwoordiging van de scholen in de stuurgroep. Er zijn in 2017 veertien nieuwe ICC-ers opgeleid. Daarmee heeft de regio een fikse inhaalslag gemaakt om de basis op orde te krijgen.

3.7 Heemskerk - Talent geeft toekomst

Met betrekking tot de uitvoering van het projectplan heeft Cultuurhuis Heemskerk in 2017 een derde school kunnen toevoegen om deel te nemen aan het CMK project (Heemskerk telt 13 scholen).

In 2017 heeft Cultuurhuis Heemskerk samen met Centrum voor de Kunsten Beverwijk een zeer succesvolle muziekconferentie georganiseerd waaraan ook de CMK scholen uit Heemskerk hebben deelgenomen. In 2017 is er gestart met de inzet van ‘vouchers’ om kinderen meer te laten deelnemen aan na- schoolse muziek- en danslessen.

Binnen de scholen wordt, door middel van co- teaching en de ondersteuning in het werken met een methode, structureel gewerkt aan de verankering van muziek, dans en theaterlessen in de klas. Er is veel inhoudelijke samenhang in het binnen- en naschoolse aanbod. Ook is er een goede inhoudelijke samenhang tussen het bezoeken van voorstellingen en de lessen in de klas/teamtrainingen of inspiratiebijeenkomsten voor de leerkrachten. Knelpunt is op sommige scholen een breed gedragen draagvlak bij leerkrachten om de lessen actief in te zetten. In 2017 is een van de deelnemende CMK scholen gestart met De Cultuur Loper. Voorbereidende gesprekken zijn in 2017 gevoerd met een tweede school die in 2018 start met DCL.

20

Met betrekking tot samenwerking in en om de school is ingezet op een betere samenwerking met de betreffende schoolbesturen. Dit heeft in 2017 geleid tot constructieve afspraken met één bestuur om beter muziekonderwijs te faciliteren.

3.8 Heerhugowaard - KunstS’Cool op Koers Met betrekking tot de uitvoering van het projectplan heeft Cool kunst en cultuur in 2017 actief ingezet op de werving van nieuwe scholen voor deelname aan CMK en de voortgang/doorstart van de deelnemende scholen naar de nieuwe periode. Knelpunt hierbij was de afwachtende houding van de scholen.

Het zoeken van de dialoog en het vinden van legitimering, draagvlak, commitment en samenwerking stonden in 2017 in de gesprekken met de scholen centraal. Het in gesprek gaan heeft geleid tot een beter zicht op wensen en vragen van de scholen. Ook is er plan gemaakt voor werving en training van kunstvakdocenten om de scholen beter te kunnen begeleiden bij de implementatie van de leerlijnen. Met betrekking tot samenwerking in en om de school zijn er met twee bij CMK betrokken schoolbesturen gesprekken gevoerd. In de regio is meer samenwerking gezocht en gerealiseerd door afstemming op programma’s van De Culturij uit Alkmaar. In 2017 zijn vier nieuwe leerkrachten gestart met de ICC-cursus en is een van de deelnemende CMK scholen gestart met De Cultuur Loper.

In de nieuwe CMK-periode is de insteek tweeledig: naast het promoten van de leerlijnen bij alle scholen in de gemeente (en daarbuiten), zet het project sterk in op deskundigheid, netwerk- en visievorming op alle niveaus in het onderwijs.

21

3.9 Heiloo – Alle leerlingen stralen

In 2017 zijn twee scholen gestart met De Cultuur Loper: de Benedictus en CBS De Duif. Van het

traject zijn op beide scholen de eerste vier stappen doorlopen. De stuurgroep is in het najaar van

2017 voor het eerst bijeengekomen.

Cultuureducatie met Kwaliteit staat standaard op de agenda van de ABC-werkgroep

(Cultuurcoördinatoren van alle Heiloose basisscholen) en het is aan de orde geweest bij het

directeurenoverleg.

Het plan is om in 2018 te starten met een ICC-cursus en om een incidentele subsidie aan te vragen bij de gemeente zodat meer scholen zonder externe kosten en daarmee drempelverlagend mee kunnen doen met De Cultuur Loper. In 2018 wordt ook geïnventariseerd welke scholing nodig is voor vakdocenten en in hoeverre een samenwerking met Cultuurprimair van Artiance in Alkmaar haalbaar en wenselijk is.

Aan de slag met De Cultuur Loper bij de Benedictusschool

22

3.10 Purmerend – Samen Leren

Personele wisselingen vormde ook de rode draad in 2017 in Purmerend; de projectleider stopte voor de zomer, werd in het voorjaar opgevolgd, maar de opvolger moest om gezondheidsredenen het werk in het najaar neerleggen. Eind 2017 werd een sollicitatieprocedure ingezet voor een nieuwe projectleider, die in 2018 is gestart. De op de scholen in Purmerend werkende cultuurdocenten hebben hun activiteiten op de scholen in 2017 voortgezet en naar tevredenheid afgerond. Het project ‘Samen Leren’ kenmerkt zich door samenwerking tussen het plaatselijke Cultuurhuis Wherelant, Muziekschool Waterland, Bibliotheek Waterland en beide schoolbesturen in Purmerend. De infrastructuur is door deze voortgezette samenwerking in Purmerend geborgd; men kent elkaar en weet elkaar te vinden. Het ‘Samen Leren’ kenmerkt zich door de intensieve samenwerking van vakdocenten met leerkrachten. Eén van de scholen is in 2017 gestart met het doorloper van het visietraject De Cultuur Loper. Het digitale platform liep door de personeelswisselingen vertraging op. De opgelopen vertraging van het project betekent een onderbesteding in boekjaar 2017.

3.11 Schagen – Praktijk in de hoofdrol

In Schagen nemen vijf scholen deel aan het CMK project ‘Praktijk in de hoofdrol’. De scholen zijn betrokken en het inhoudelijk proces van afstemmen om een goed inhoudelijk fundament te leggen met de directies en het team verloopt goed maar traag. Oorzaak hiervan is onder andere directeurswisselingen op drie deelnemende scholen, fusie en nieuwbouwperikelen. Daardoor zijn bijvoorbeeld nog geen kunstdocenten op de scholen aan het werk en zijn niet alle beschikbare financiële middelen van 2017 ingezet. Twee scholen werken al met De Cultuur Loper. De andere drie scholen zullen hiermee ook gaan werken in 2018 om het proces te begeleiden. De inzet van de kunstdocenten wordt afgestemd op de vragen en behoefte van de scholen. Er zijn diverse gesprekken en bijeenkomsten geweest met KCARS, Kunst & Cultuur Advies Raad Schagen, wat de verstandhouding heeft verbeterd en zal leiden tot een betere samenwerking als partners in de toekomst. Het financiële overschot van 2017 wordt meegenomen naar 2018 en de verwachting is dat eind 2018 het project weer in lijn is met de oorspronkelijke planning.

23

3.12 Texel - CultuurKoers

Op alle Texelse basisscholen is begonnen met het maken van een inventarisatie van wat er op dit moment gedaan wordt aan cultuureducatie. Er is een wensenlijstje gemaakt van wat er beter moet en kan gebaseerd op de visie van de school. Vanuit deze gesprekken werken de vakdocenten op de scholen. Op twee scholen is een start gemaakt met het Cultuur Loper-traject, de eerste vier stappen zijn doorlopen.

De stuurgroep is in 2017 eenmaal bijeengekomen. Er is een KunstTeam samengesteld met leerkrachten van alle Texelse basisscholen. Dit team komt een aantal keer per jaar samen om over allerlei aspecten van cultuureducatie door te praten. In 2017 is een voorzichtige start gemaakt met het afstemmen van Cultuureducatie met Kwaliteit op de programmering van de culturele partners op Texel zoals de bibliotheek en de musea. Er wordt gestreefd naar een intensievere samenwerking. Dit proces zal in de komende jaren verder uitgewerkt worden.

3.13 Velsen 1 – CMK Velsen De gemeente Velsen kent de bijzondere situatie met twee CMK projecten deel te nemen in CMK Noord-Holland. In 2017 heeft het Kunstencentrum (KCV) het contact met de scholen verdiept en meer gefocust op vraagontwikkeling vanuit de scholen. Met als doel dat scholen na 2020 zelf de regie hebben wat betreft cultuureducatie en ervan overtuigd zijn dat kunst en cultuur noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling van elk kind.

24

In 2017 deden 10 scholen mee aan CMK Velsen, voor 2020 is het streefcijfer 24. Er zijn twee ICC-ers opgeleid (zie LEV) en een ICC-er is gestart met de Post HBO opleiding voor cultuurbegeleider (zie LEV). Het KCV organiseerde in 2017 geen netwerkbijeenkomst voor ICC-ers Er zijn nog geen scholen gestart met De Cultuur Loper.

Het Kunstencentrum werkt al jaren met een regiegroep, waarin ook CMK besproken wordt. Hierin zijn de gemeente en schooldirecteuren van de verschillende schoolbesturen vertegenwoordigd. Wat afgelopen jaar tegenzat was het vertrek van de directeur, waardoor de projectleider CMK extra werd belast.

3.14 Velsen 2 – Leerlijn Erfgoed Velsen Het tweede project van Velsen, Leerlijn Erfgoed Velsen (LEV) is nieuw binnen CMK Noord-Holland. De erfgoedleerlijn voorziet in de behoefte van scholen het leren over de omgeving een vaste plek te geven in het onderwijs. Koppeling van het erfgoed aan kunstdisciplines hebben als doel de leerlijn tot een geïntegreerd lesonderdeel te maken. LEV voert gesprekken met scholen om visievorming, integratie en verankering te bevorderen. Door visievorming en beperkt budget maken scholen een bewuste keus binnen het culturele aanbod, waarbij overigens niet automatisch voor de erfgoedleerlijn gekozen wordt. In 2017 werden 12 scholen bereikt, in 2020 wordt gestreefd naar 14 deelnemende scholen. In 2017 zijn twee ICC’ers opgeleid (zie KCV), is een ICC gestart met de Post HBO opleiding voor cultuurbegeleider (zie KCV). In Velsen doen nog geen scholen mee met De Cultuur Loper. LEV heeft geen eigen stuurgroep opgericht. Plein C heeft aangedrongen op 1 centrale regiegroep voor gemeente Velsen. Vanaf 2018 participeert LEV in de regiegroep van Kunstencentrum Velsen. LEV is zeer afhankelijk van vrijwilligers en dat maakt de leerlijn kwetsbaar. LEV organiseerde een netwerkoverleg voor ICC’ers i.s.m. OPOIJmond.

25

3.15 Regio Waterland De nieuwe periode CMK in Beemster, Waterland en Wormerland kwam langzaam op gang. Dit is deels veroorzaakt door personele wisselingen op de scholen, deels door de keuze van scholen om de Muziekimpuls aan te vragen en derhalve niet verder te gaan met CMK, deels doordat scholen ervaren dat de nieuwe CMK regeling andere dingen vraagt dan de vorige regeling en ze daar niet in mee konden gaan. De gevolgen hiervan zijn dat scholen zich opnieuw zijn gaan oriënteren op CMK, of dat er meer maatwerk wordt geleverd. Met elke school zijn op deze manier strategische keuzes gemaakt door projectleider Muziekschool Waterland. In Middenbeemster volgt één school het Cultuur Loper-traject. Van de scholen in Waterland heeft één school interesse het traject te gaan volgen. De leden van de stuurgroep zijn bepaald, de stuurgroep is nog niet daadwerkelijk bij elkaar geweest. Spannend wordt de periode na 2018 omdat de gemeente Beemster bij de Muziekschool Waterland heeft aangekondigd in het kader van bezuinigen niet meer het CMK programma te ondersteunen. Bezwaarschriften en ondersteuningsacties van onder meer Plein C hebben in elk geval de matchingssubsidie in 2018 veilig kunnen stellen.

3.16 West-Friesland – Cultuleren 2017-2020 Binnen ‘Cultuleren’ werken zeven West-Friese gemeenten samen aan de verbetering van cultuureducatie op de scholen. In de tweede CMK periode is er meer aandacht voor beleidsontwikkeling. Het centrale woord hierbij is ‘eigenaarschap’. Inzet hierop gaat niet zonder slag of stoot. Scholen vinden het jammer dat er door dit accent minder geld beschikbaar is voor activiteiten binnen het cultuurmenu voor de leerlingen. Daardoor is er nog geen enkele school gestart met De Cultuur Loper. In 2018 wordt extra ingezet op werving van scholen hiervoor. 22 scholen hebben al aangegeven dat zij ondersteuning willen bij het ontwikkelen van beleid. Met 13 scholen is hiermee een start gemaakt. Er zijn meerdere samenwerkingen ontstaan tussen scholen en culturele instellingen. De culturele commissies van de gemeenten worden ondersteund om cultuurbeleid te ontwikkelen en zelf daaruit voortkomende keuzes te maken voor de inzet van de CMK gelden en het behalen van de CMK doelen. Met de gemeente Hoorn zijn opnieuw gesprekken gevoerd voor de oprichting van een cultuurcommissie zoals in de meeste andere gemeenten bestaat. Er is een ICC netwerk georganiseerd door projectleider Blauwe Schuit waar 21 culturele aanbieders zich presenteerden op een cultuurmarkt. Er zijn vier ‘Cultuleren’ nieuwsbrieven verschenen. De focusgroep (lokale titel voor ‘stuurgroep’) die eerst alleen bestond uit ICC’ers is uitgebreid met een cultuuraanbieder, schooldirecteur en twee gemeentelijke beleidsmedewerkers. De focusgroep kwam tweemaal bijeen in 2017.

26

4. Coördinatie, monitoring en evaluatie

4.1 Coördinatie Als centrale penvoerder van CMK-NH heeft Plein C een overkoepelende, coördinerende rol. In het kader hiervan heeft Plein C dit jaar tweemaal een bijeenkomst voor lokale projectleiders en gemeenten georganiseerd. De komst van de nieuwe directeur betekende een reeks kennismakingsgesprekken waarbij de directeur samen met de adviseur eind 2017 en begin 2018 een bezoek hebben gebracht aan vrijwel alle projecten. Hierin werd de stand van zaken besproken, wat is goed gegaan en wat kan beter in het komende jaar. Plein C verzorgt de betaling van voorschotten en de financiële afrekening en verantwoording namens alle lokale projectleiders. In 2017 werd daarnaast coördinatietijd besteed aan de voorbereiding voor de nieuwe CMK-periode, o.a. door projectleiders te ondersteunen (met bijeenkomsten, telefonisch en persoonlijk advies) bij het opzetten van de stuurgroepen.

4.2 Monitoring en evaluatie In 2016 is veel aandacht besteed aan monitoring en evaluatie van de vorige CMK periode. De start van de nieuwe periode betekende ook een herbezinning op de monitoring vanuit Plein C. Hoe gaan we dit de komende vier jaar aanpakken? CMK-NH voert projecten uit op lokaal/regionaal en provinciaal niveau. De monitoring en evaluatie vindt plaats op beide niveaus.

Lokale stuurgroepen Op lokaal/regionaal niveau is als nieuw monitorinstrument de ‘stuurgroep’ in elk lokaal project door Plein C als opdracht meegegeven om deze op te richten of verder uit te breiden. Doel van de stuurgroep is om de diverse stakeholders die met CMK verbonden zijn hier zitting in te laten nemen, zowel lokale projectleider, gemeente, onderwijs, culturele instellingen en Plein C. Met als doel het project te evalueren, te monitoren, bij te stellen en ook om de blik op de toekomst na 2020 te hebben. In 2017 is in elk project gewerkt aan de stuurgroep en in de meeste projecten hebben de eerste bijeenkomsten ook plaatsgevonden. Daar waar in beginsel veel scepsis was ten opzichte van dit instrument, bijvoorbeeld in Beverwijk, blijkt nu naar inwerkingstelling dat het al een aantal vruchtbare sessies heeft opgeleverd.

27

Provinciale stuurgroep Naast de lokale stuurgroepen, willen we ook een provinciale stuurgroep CMK als monitorinstrument instellen. In 2017 is nagedacht over de opzet en taken van de provinciale stuurgroep. In 2018 komt de provinciale stuurgroep bestaande uit een vertegenwoordiging van lokale projecten, gemeentes, onderwijs en grote steden voor het eerst bijeen.

Rondje langs de velden In december 2017 en eerste maanden 2018 heeft de directeur van Plein C i.s.m. de portefeuille adviseur een bezoek gebracht aan vrijwel alle projecten om kennis te maken met projectleiders, directies en gemeenteambtenaren maar ook om de voortgang te monitoren.

Landelijke monitor Eind 2017 stond in het teken van de voorbereidingen voor de landelijke cultuureducatie monitor. Hieraan heeft Plein C intensief medewerking gegeven aan het onderzoeksbureau van FCP en OCW. We hebben in beraad of we in voorjaar 2019 meer eigen vragen gaan toevoegen aan deze landelijke monitor.

Ronde tafelgesprekken De rondetafelgesprekken gaan we in het najaar van 2018 als tussentijdse monitorinstrument inzetten en in het najaar van 2020 een herhaling als uitgebreide monitor voor elk afzonderlijk project. De stuurgroepen hanteren we hierbij als basis voor de gesprekken. Dit zien we ook als de ‘thermometergroepen’ zoals beschreven in ons vierjarig projectplan.

Resultaat In 2017 hebben we nog niet helemaal voldaan aan het gewenste percentage te besteden aan monitoring ten opzichte van de activiteitenlasten (1,19% gerealiseerd terwijl subsidievoorwaarde minimaal 2% is). De ronde tafelgesprekken worden najaar 2018 gehouden voor de tussentijdse monitoring. Realistische verwachting is dan ook dat dit percentage hoger zal zijn in 2018.

28

Bijlage

Overzicht binnen CMK betrokken culturele instellingen, Pabo’s en

vakopleidingen 2017

PROJECT/GEMEENTE: NAAM INSTELLING TAAK OF ROL(LEN) VAN

INSTELLING BINNEN CMK

Amstelland Platform C| Muziek- en Dansschool Deelname training Trends in

Cultuuronderwijs,

deelname

netwerkbijeenkomsten,

Platform C | Kunstuitleen Deelname training Trends in

Cultuuronderwijs,

partner in CMK project Brede

school Omnibus

Bibliotheek Amstelland Deelname training Trends in

Cultuuronderwijs,

deelname

netwerkbijeenkomsten,

SAKB Deelname training Trends in

Cultuuronderwijs,

deelname

netwerkbijeenkomsten,

herontwikkeling lespakket

i.h.k.v. CMK

Cobra Museum Deelname training Trends in

Cultuuronderwijs,

deelname

netwerkbijeenkomsten,

herontwikkeling lespakket

i.h.k.v. CMK

Muziekschool Amstelland Deelname

netwerkbijeenkomsten

29

Jan van der Togt museum Deelname

netwerkbijeenkomsten

Loket Cultuureducatie Amstelland Deelname training Trends in

Cultuuronderwijs,

Deelname

netwerkbijeenkomsten,

Intermediair De Cultuur Loper

Beverwijk Museum Kennemerland museumbezoek organiseren,

schoolbezoek,

samenwerkingspartner

erfgoededucatie leerlijn

Zee van Staal rondleidingen buitenmuseum

Bibliotheek Ijmond Noord participatie lessen abc cultuur

KEK rondleidingen expositieruimte

Kennemertheater theatervoorstellingen educatie

Cultuurhuis heemskerk samenwerkingspartner

muziekconferentie

Castricum Toonbeeld Lokale CMK coördinator

scholen, intermediair De

Cultuur Loper

Voorbereidende fase, concrete

samenwerkingen cult

instellingen volgen in 2018

Heiloo Muziek- en dansschool Intermediair bij 2 scholen De

Cultuur Loper

Den Helder Begeleidingsdienst voor Cultuuronderwijs # meedenken over het proces

Cultuurpartners

# voorbereiding en uitvoering

studiedagen voor

Kaap C (Kees Admiraal) het team van betrokken

Kunstdocenten

Triade Intermediair De Cultuur Loper,

Lokale CMK coördinator

scholen

Edam-Volendam Plein C Ondersteuning

Uitvoering Cultuurloper

Muziekschool Waterland Samenwerkingspartner

30

Bibliotheek Waterland Lokale CMK coördinator

scholen, Intermediair De

Cultuur Loper

Gooi- en Vechtstreek Regiokantoor Gooi en Vechtstreek Lokale CMK coördinator

scholen, Intermediair De

Cultuur Loper

Voorbereidende fase, concrete

samenwerkingen cult

instellingen volgen in 2018

Heemskerk Centrum voor de Kunsten Beverwijk Co teachinglessen dans ( ABC

Cultuur ) op de Zevenhoeven

verzorgen

Cultuurhuis Heemskerk Lokale CMK coördinator

scholen, intermediair De

Cultuur Loper

Heerhugowaard Cool kunst en cultuur Lokale CMK coördinator

scholen, advisering en

verzorgen leerlijnen

KunstS'Cool, intermediair De

Cultuur Loper

Artiance Alkmaar Sparring partner voor Cool

kunst en cultuur

Purmerend Muziekschool Waterland

Bibliotheek Waterland

Cultuurhuis Wherelant Lokale coördinator CMK,

intermediair De Cultuur Loper

Schagen Kunst in School Triade Lokale coördinator CMK,

intermediair De Cultuur Loper

Voorbereidende fase, concrete

samenwerkingen cult

instellingen volgen in 2018

Texel Bibliotheek Texel Boeken en ander materiaal bij

thema's

Museum Kaap Skil Museumbezoek en leveren

materiaal bij thema's

Oudheidkamer Texel Museumbezoek

Ecomare Museumbezoek en leveren

materiaal bij thema's

31

Artex Kunstenschool Lokale CMK coördinator

scholen, gastlessen en

coaching muziek,dans en

drama, intermediair De Cultuur

Loper

Velsen - Leerlijn

Erfgoed Velsen

Molen de Zandhaas Bezoek organiseren project

'Van graan tot pannenkoek'

Boerderij Zorgvrij Bezoek organiseren project

'Van graan tot pannenkoek'

Pieter Vermeulen Museum Workshops organiseren project

'Bijzondere vondsten' en

project over Dino's

Zee- en Havenmuseum Bezoek organiseren project

'Het ontstaan van IJmuiden'

Ruïne van Brederode Organiseren Interactieve

rondleiding kleuterproject /

Workshops door de re-

enacting groep Compagnie van

Brederode i.h.k.v. project over

de Middeleeuwen

Buitenplaats Beeckestijn Vrijwilligers verzorgen Bezoek

aan Beeckestijn, fietstocht

omgeving en rondleiding in het

pand

Bunkermuseum Bezoek organiseren

Bunkermuseum

Kunstencentrum Velsen Lessen op school

Breakdancedocent Marten

Leerkamp i.h.k.v.project met

het Bunkermuseum/WO II

Hemelsteen Workshops follies door

Multimediadocent Marcel Fraij

i.h.k.v. project Beeckestijn

Ver. Hendrick de Keyser Contact met betrekking tot

bezoeken Huis Beeckestijn

Natuurmonumenten Contact m.b.t. fietstocht door

Park Beeckestijn

Vrienden van Beeckestijn Contacten vrijwilligers

Onderwijzers Toneelvereniging Kennemerland

voorstelling 'Het geheim van Beeckestijn'

32

ZZP-er Daphne van Ommen Dramalessen ter voorbereiding

op voorstelling 'Het geheim

van Beeckestijn'

Stadsschouwburg Velsen Voorstelling 'Het geheim van

Beeckestijn'

Stichting LEV Lokale CMK partner richting

scholen

Velsen –

Kunstencentrum

Stichting cultureel erfgoed Organisatie heeft binnen CMK

eigen budget, concrete

samenwerking in 2018

Bibliotheek Velsen Budget CMK voor leesmonitor,

concrete samenwerking in

2018

Kunstencentrum Velsen Lokale CMK partner richting

scholen

Waterland Muziekschool Waterland Lokale CMK coördinator

scholen, intermediair De

Cultuur Loper, inzet

cultuurvakdocenten CMK

Ageeth de Haan en Marieloes Koopman Format voor scholen voor

podiumpresentaties

West-Friesland

Bijeenkomst ICC-ers Laboman producties Voorstelling "Na Rosa"

Janna de Lathouder nabeschouwing voorstelling en

workshop Theater

KBW bijeenkomsten

leerkrachten

gemeenten

Boekbinderij Wilgenkamp workshop eenvoudige boekjes

met KBW,

Thema "griezelen"

Hoorn, Pilot Actief

Muziek Verbeelden

Hoorns Harmonie Orkest pilot project

"Schilderijententoonstelling"

met

BS de Flierefluiter. 2 concerten

op de school

33

Cecile van den Idsert Dansworkshops t.b.v. pilot

project

Ria van Buitenen workshops Beeldend t.b.v.

pilotproject

Archeologische Dienst bespreken doel website

Marktplaats en eventuele

andere mogelijkheden

Medemblik,

Cultuurbeleid

gemeente

Jaap Velserboer inspiratie bijeenkomst hele

team St.Lidwinaschool

Zwaagdijk West

Inspiratie bijeenkomst hele

team BS de Plaats te Abbekerk

Huis van Oud bespreken doel website

Marktplaats en evt. andere

mogelijkheden

Koggenland,

Cultuurbeleid

gemeente

Jaap Velserboer BS de Caegh Obdam: inspiratie

bijeenkomst hele

team, inrichten van atelier

Phyllis Kneevel Grosthuizerschool

Grosthuizen, theater / dans

Enkhuizen, verdieping

leerkrachten in scholen

Enkhuizen

Filmhuis Enkhuizen Vertoning en nabespreking film

"kinderen van

juf Kiet"

De Drommedaris bespreken doel website

Marktplaats en eventuele

andere mogelijkheden

Stichting Madhouse bespreken mogelijke

samenwerking met

34

basisscholen gemeente

Enkhuizen

De Blauwe Schuit Coördinator CMK Project

West-Friesland

PLEIN C Artex, Triade, Cool kunst en cultuur, De Blauwe

Schuit, Muziek- en Dansschool Heiloo,

Toonbeeld, Cultuurcentrum Heemskerk,

Kunstencentrum Beverwijk, LEV,

Kunstencentrum Velsen, Muziekschool

Waterland, Bibliotheek Waterland, Cultuurhuis

Wherelant, Loket Amstelland, Regiokantoor

Gooi- en Vechtstreek

Centrale penvoerder CMK

Noord-Holland, 16 lokale

projectleiders

InHolland Academy Cultuurbegeleider

Pabo Haarlem Voorbereidende gesprekken

Pabo Alkmaar Voorbereidende gesprekken

Master Kunsteducatie Verkennend gesprek

Hart Haarlem Uitwisseling kennis, 2

bijeenkomsten 5 penvoerders

CMK

Fluxus Zaanstad Uitwisseling kennis, 2

bijeenkomsten 5 penvoerders

CMK

Pier K Haarlemmermeer Uitwisseling kennis, 2

bijeenkomsten 5 penvoerders

CMK

Artiance Alkmaar Uitwisseling kennis, 2

bijeenkomsten 5 penvoerders

CMK

Kunst Centraal (prov instelling Utrecht) Voorbereidingen gezamenlijke

uitgave Prikkels, organisatie De

Beweging in december

CultuurOntwerp bijdrage workshops centrale

projectleidersdag 19 oktober

LKCA Deel uitgemaakt van diverse

werkgroepen, LKCA bijdrage

aan bijeenkomst met Provincie

NH sept 2017