Infobundel voor cursisten - Natuurpunt · Deze dient 1 persoon van je groep in bij het...

https://www.natuurpunt.be/activity/course-material?access_code=17285-9fe1866

Infobundel voor cursisten

https://www.natuurpunt.be/activity/course-material?access_code=17285-9fe1866

Infobundel voor cursisten

Voorwoord

Je volgt de cursus Natuurgids. Een uitstekend idee, vinden we zelf. Alle Natuurpunt CVN-

medewerkers zijn dan ook opgetogen over je engagement. De cursus natuurgids zien we als een

belangrijk onderdeel in een algemene strategie van natuurbehoud en milieuzorg. Wij hopen dat

je je enthousiasme en kennis niet voor jezelf houdt, maar dat je deze uitdraagt naar anderen.

Veel plezier!

Natuurpunt CVN-team

3 Natuurpunt CVN Infobundel voor cursisten versie: 27/03/2017

Inhoud

I. Inleiding ...................................................................................................................... 4

II. Wat leer je tijdens dit traject natuurgids? ....................................................................... 4

III. Hoe word ik een natuurgids? ......................................................................................... 4

IV. Stap 1: De natuurgidscursus ......................................................................................... 5

A. Welk materiaal heb je nodig als natuurgids? ................................................................ 5

B. Het Leerplatform ..................................................................................................... 6

C. Een projectwerk maken ............................................................................................. 6

Een groepswerk ........................................................................................................... 6

Welk projectwerk kies je? ............................................................................................. 6

Zoek je een mentor? .................................................................................................... 6

Het is een onderzoeksproject ........................................................................................ 7

Dat leidt tot een educatief product ................................................................................. 7

Tussentijdse voorstelling en slotpresentatie .................................................................... 8

Je test het uit .............................................................................................................. 8

Indienen van het projectwerk ........................................................................................ 8

D. Andere opdrachten tijdens de cursus .......................................................................... 8

E. Feedbackgesprek ...................................................................................................... 9

F. Getuigschrift Natuurgids ............................................................................................ 9

V. Stap 2: Het vervolmakingstraject ................................................................................... 9

A. Stageperiode ............................................................................................................ 9

B. Bijkomende vorming ................................................................................................ 10

C. Natuurpunt CVN badge ............................................................................................ 10

VI. Samenwerking met Toerisme Vlaanderen i.f.v. erkend gids en reisleider ........................... 10

VII. Contactgegevens Natuurpunt CVN ................................................................................ 11

VIII. Foto’s tijdens de cursus ............................................................................................... 12


I. Inleiding De natuurgidsencursussen bestaan al sinds 1965. Centrum Voor Natuur- en milieueducatie (CVN)

organiseerden de cursus de eerste 50 jaar. In die 50 jaar behaalden al meer dan 8000 cursisten

het diploma CVN-natuurgids. Vandaag wordt de cursus jaarlijks op minstens 15 plaatsen in

Vlaanderen georganiseerd door Natuurpunt CVN.

De cursus organiseren we samen met een plaatselijke partner. Dat kan een

natuurgidsenwerkgroep zijn, een afdeling van Natuurpunt of een andere natuurvereniging, een

educatief centrum,… De medewerking van een lokale partner is cruciaal. De lokale partner kent

de eigen streek en de lokale excursiemogelijkheden en kan de cursisten het best motiveren om

achteraf actief te blijven. Bovendien staat de lokale partner in voor de vaste begeleiding van de

cursisten.

II. Wat leer je tijdens dit traject natuurgids? Onze doelstelling formuleren we als volgt:

“Het traject om natuurgids te worden ontwikkelt bij de deelnemers de competenties om een

groep mensen de natuur te laten beleven en ontdekken, en die groep te inspireren om bij te

dragen aan natuur- en milieubehoud, zorg voor erfgoed, een solidaire en duurzame

samenleving.”

III. Hoe word ik een natuurgids? We doen het stap voor stap. De cursus natuurgids geeft jou een goede basis, maar een goede

natuurgids word je door praktijkervaring en bijscholing. Zo kan jij je specialiseren in datgene wat

jou het meeste boeit. En word je ongetwijfeld een fantastische gids!

Het traject:

Opstapcursus

Niet verplicht Cursussen

zoals: Natuur in Zicht, natuur voor groentjes,…

Cursus natuurgids

30 activiteiten van 3 uur

Opdrachten Feedback-

gesprek

Leidt tot Getuigschrift van Natuurgids

Vervolmaking

Praktijktraining Inhoudelijke

bijscholing

Leidt tot Natuurpunt CVN badge


IV. Stap 1: De natuurgidscursus De 30-delige cursus natuurgids vormt het hart van het opleidingstraject. Het is een veelzijdige

opleiding, die probeert rekening te houden met de kennis en interesses van de deelnemers en

een opstap is naar veel verschillende vormen van actie en engagement.

De cursus bestaat uit 4 onderdelen, elk met een eigen finaliteit:

Cluster 1 [7dagdelen] Cluster 2 [7dagdelen] Cluster 3 [4dagdelen]

Spoor 1: samen op

weg

Kennismaking tijdens

startbijeenkomst

Afsluiting met

voorstellingen en

presentaties

projectwerken

Spoor 2: methodisch

sterk

Methodiek 1: Rol van

de natuurgids/hoe

leren mensen

Methodiek 2:

Werkvormen en

spreken voor groepen

Methodiek 3:

Gidsbeurt voor kleine

groepen

Methodiek 4:

Doelgroepen en

gebruik van educatief

materiaal

Methodiek 5:

Gidsbeurt voor grote

groep

Spoor 3: inhoudelijk

onderbouwd

Biodiversiteit (4

lessen: leven en

overleven, planten,

dieren,…)

Ecosysteem (5 lessen:

ecologie, habitats en

biotopen,

natuurbeheer,

geologie…)

Mens en natuur (2

lessen: erfgoed en

cultuur en

natuurbeleid)

Spoor 4: met praktijk

ondersteund

12 Excursies en praktijklessen (verdeeld over de 3 clusters, met

keuzemogelijkheden):

Gebiedsverkenningen

Biotoopstudies en natuurbeheer in samenwerking met beheerteams

Biodiversiteitsexcursies (vogels, ongewervelden, planten) met

veldtechnieken waarneming, in samenwerking met studiewerkgroepen Seizoenexcursies en landschapsexcursies

A. Welk materiaal heb je nodig als natuurgids?

Hierbij een lijst met nuttig materiaal om de natuur te leren kennen. Je bent niet verplicht dit aan

te kopen.

Loep(potje) 10x tot 15x vergrotend

Notitieschriftje, liefst spatwater-bestendig

Potlood of balpen. Géén viltstift of vulpen, want bij vochtigheid loopt dat snel uit.

Zakmes: om je potlood te scherpen, maar ook om te gebruiken om bv. een bloem open

te snijden om ze te onderzoeken

Verrekijker (8 à 10) x40. Een goede verrekijker kan je ook gebruiken om voorwerpen die

dichtbij zijn te onderzoeken, zoals een vlinder die op minder dan 3 meter van je op een

tak zit.

Zoekkaarten, veldgidsen,.... voor suggesties kan je terecht bij de cursusbegeleiding en

lesgevers.


Enveloppen: nuttig om verzameld plantenmateriaal in te bewaren voor latere

determinatie. Op de enveloppe noteer je datum, geografische situering, vermoedelijke

soort, omliggende vegetatie.

B. Het Leerplatform

Bij aanvang van de cursus krijg je toegang tot het leerplatform. Hierop staat zowel praktische als

inhoudelijke informatie.

Dit omvat o.a.:

Handboek Natuurgids

Handboek Natuur-In-Zicht: de basiscursus die je kan volgen als voorbereiding op de

cursus natuurgids. Tevens handig om je geheugen nog eens op te frissen.

De handouts van de lessen en bijkomende documentatie voor zelfstudie

Feedbackformulieren horend bij de opdrachten

C. Een projectwerk maken

Het projectwerk is een onderzoeksproject over een thema of natuurgebied dat resulteert in

een educatief product.

Samen met andere cursisten laat je zien wat je geleerd hebt en hoe je het toepast en vertaalt in

de praktijk. Het kan een begeleide groepswandeling zijn, een brochure als resultaat van een

onderzoek, een spel, een educatief pakket, een tentoonstelling, .... Op het einde van de cursus

testen jullie het product uit en stellen het voor aan de cursusgroep. Voor dit projectwerk krijg je

de ondersteuning van de begeleiders, vormingsconsulent en/of een mentor.

Een groepswerk

Samen met andere cursisten voer je het onderzoeksproject uit. Ideaal werk je samen met 3 tot 4

mede cursisten. Het is een co-creatief proces waarin je heel veel van elkaar kan leren!

Welk projectwerk kies je?

Leg je oor te luisteren bij de lokale partners. Zij kunnen zeker interessante suggesties geven. Zijn

er thema’s of gebieden die onderbelicht zijn? Wil een bezoekerscentrum een nieuwe

tentoonstelling? Is een lokale Natuurpunt afdeling al lang van plan om een educatief pakket te

maken maar vond men nog geen tijd?

Het geeft je de kans iets uit te werken rond een bepaald natuurgebied of thema, wat misschien

later nog kan dienen voor de regionale werking. Een stimulans om er iets moois van te maken!

Laat niet na om ook eigen voorstellen te doen. Tijdens activiteiten van de cursus maken we tijd

om jullie te begeleiden.

Zoek je een mentor?

Het kiezen van een mentor is niet verplicht, maar kan een meerwaarde zijn. Uiteraard is het de

bedoeling dat jullie zoveel mogelijk zelf ontdekken en doen. Maar de mentor kan je op het juiste

pad zetten of inspiratie bieden. Het kan een beheerder zijn van een natuurgebied, een ervaren

natuurgids, een inhoudelijke specialist, ....

Je kan kiezen voor één of meerdere mentoren. Vraag het aan de cursusbegeleiding of de

vormingsconsulent.


Het is een onderzoeksproject

Je bent vrij om het projectwerk vorm te geven op de manier zoals jullie groep het verkiest. Om

goed zicht te krijgen op de verschillende projecten vragen we wel om een project plan te

maken. Aanvullend kun je om “onderzoeksmatig” te werk te gaan een logboek en

waarnemingsverslagen individueel of samen bij te houden. Je moet er geen boekje van maken,

het kunnen notities zijn, ze staan in functie van het eindproduct.

Projectplan: zie de projectfiche

Logboek: je noteert wat je voor het project gedaan hebt.

Voorbeeld:

Datum Wat gedaan? Met wie?

01/02/2016 Determinatie planten volledige groep

02/03/2016 Opzoeken kaartmateriaal op laptop Alleen

Waarnemingsverslagen:

In deze verslagen maak je een neerslag van jullie bezoeken aan het natuurgebied of het

onderzoek naar een thema. Als je een natuurgebied bekijkt, ga je uitpluizen hoe je gebied

in elkaar zit en wat er zoal voorkomt. Door deze terreinbezoeken leer je de theorie, die je

tijdens de cursus ziet, omzetten in de praktijk.

Aan het begin van je cursus kan je eerder gaan kijken naar het landschap: hoe is het

landschap gevormd en wat voor biotopen zijn er. Daarna kan je gaan determineren om

na te gaan welke soorten er in je verschillende deelgebieden voorkomen.

Belangrijk is vooral om de ecologische verbanden te leren zien. Bijvoorbeeld: waarom

staat een bepaalde soort op het stukje heide en niet in het broekbos. Heeft dit met de

bodemsoort te maken? Is het te donker of te licht? Dient deze als voedsel voor een ander

organisme?

Deze verslagen zijn niet louter een opsomming van soorten, maar je persoonlijke

verwerking van je waarnemingen.

Het werk is origineel én gecreëerd door de groep. Gebruik je eigen formulering. Van alle

gebruikt materiaal moet duidelijk blijken waar de bron ligt: vermelden van

bronnen/auteurs is cruciaal.

Dat leidt tot een educatief product

Jullie onderzoeksproject finaliseert zich in een educatief product. Zo blijft jullie werk nadien

inzetbaar en bruikbaar voor derden.

Als het mogelijk is, probeer je het educatief product effectief te realiseren. Zo niet, beschrijf je

het op papier. Voor de realisatie verwachten we niet dat je hier zelf een budget voor voorziet.

Materiaal of financies kunnen ook geleverd worden door de mede organiserende partner.

De effectieve realisatie zal voor jullie projectgroep een zeer motiverende factor zijn. Denk maar

aan het moment waarop je een tentoonstelling effectief kan ophangen en het publiek ziet

rondkijken. Wanneer de lezers van je brochure komen vertellen hoe interessant ze het vinden. Of

je in de natuur rondloopt met de bolderkar met jullie educatieve koffer.


Tussentijdse voorstelling en slotpresentatie

Tijdens de cursus geef je met je groepje een korte voorstelling van je project, met een stand van

zaken. Wanneer wordt met de begeleiding en de vormingsconsulent op voorhand afgesproken.

De laatste les sluiten we af met de korte presentaties van de finale projectwerken.

Je test het uit

Naast de korte presentatie, testen jullie op het einde van de cursus het product uit. Dit kan

bijvoorbeeld een rondleiding in de zelfgemaakte tentoonstelling zijn, met een groep kinderen een

educatieve koffer beleven, de resultaten van een onderzoek uit de brochure op terrein tonen, ...

Dit doe je voor het publiek waarvoor het bedoeld is of je kiest zelf een publiek. Nodig indien

mogelijk een vertegenwoordiging van de lokale partner(s) uit en medecursisten. Naast het

uittesten van je product oefen je tevens je gidsvaardigheden. Enkele van de deelnemers kun je

aanspreken om feedback te geven. We reiken je een feedbacksysteem aan. Dit is niet als

beoordeling maar als ondersteuning van het leertraject. Je laat één handtekeninglijst rondgaan.

Deze dient 1 persoon van je groep in bij het feedbackgesprek.

De uitvoering van je projectwerk kan je opnemen als praktijkstage voor jouw

vervolmakingstraject.

Indienen van het projectwerk

Na de presentatie en het testen dien je de finale projectfiche met logboek in bij de

vormingsconsulent. Deze bezorgt je een feedbackdocument rond het verloop van het project. Dit

document peilt naar de uitdagingen in de groep tijdens het uitwerken van het project, suggesties

voor een andere of betere aanpak van het project, feedback over de uitvoering, problemen en je

inzet. Dit feedbackdocument dien je in voor het feedbackgesprek.

D. Andere opdrachten tijdens de cursus

Wat kan je verwachten?

Verslag maken van een excursie

De excursies vormen een essentieel onderdeel van de opleiding. Van elke excursie maken

we een verslag. Dit kan kort en krachtig, of uitgebreid, met of zonder foto’s, filmpjes,

blog, …. De cursisten spreken onderling af wie verslag uitbrengt op een manier dat

iedereen aan bod komt. Per excursie kunnen er meerdere verslaggevers zijn. De

verslagen kunnen jullie uitwisselen via het leerplatform.

Werken met de website Waarnemingen.be voor invoer van natuurwaarnemingen. Als je

een waarnemingsverslag maakt van een excursie, voeg je ook enkele waarnemingen in

op Waarnemingen.be.

Drie opdrachten binnen de lessen methodiek

o 1 observatie van een wandeling van een natuurgids buiten het kader van deze

cursus natuurgids, aan de hand van een observatieformulier. Deze observatie

bespreken we in de 1ste methodiekactiviteit. Observatieformulieren kunnen ook

dienen voor jouw vervolmakingstraject. Dit tot maximum 2 observaties.

o In de 3de en 5de methodiekactiviteit bereid je een klein onderdeel van een

wandeling zelf voor als gids. Je krijgt hiervoor ondersteuning tijdens de

activiteiten methodiek.


E. Feedbackgesprek

De vormingsconsulent organiseert samen met de lokale partner het feedbackgesprek. Volgende

mensen kunnen aanwezig zijn: mentor, lokale partners en begeleiding van de cursus,

methodieklesgever en begeleider van vervolmakingstraject. Op dit gesprek overlopen we jouw

resultaten in functie van de vervolgmogelijkheden. De cursus is immers geen eindpunt, maar een

stap in het levenslang leren rond natuur.

F. Getuigschrift Natuurgids

Om dit getuigschrift te ontvangen:

Ben je minstens op drie kwart van de lessen aanwezig

maak je samen met andere cursisten een projectwerk en voer je deze uit

neem je deel aan de opdrachten binnen de lessen en activiteiten

sluiten we het cursusgebeuren af met een feedbackgesprek en blikken vooruit,

Heb je ons getuigschrift ontvangen, dan kunnen we dit competentiedocument toevoegen aan

jouw OSCARonline portfolio. OSCAR-online is een online platform dat de competenties van

vrijwilligers in het sociaal-cultureel werk zichtbaar maakt. Het betreft een gemeenschappelijk

initiatief van de overheden Cultuur en Jeugd. Bij de inschrijving heb je aangevinkt als je dit al

dan niet wilt.

… en zo komen we uit bij stap 2.

V. Stap 2: Het vervolmakingstraject Een goede natuurgids word je door praktijkervaring en bijscholing. Zo kan jij je specialiseren in

datgene wat jou het meeste boeit. Vervolmakingstraject, dat bestaat uit praktijktraining en

bijkomende vorming. Op het leerplatform vind je het document om je acties voor dit

vervolmakingstraject te noteren. Voor dit vervolmakingstraject geven we je de tijd tot twee jaar

na einde van de cursus.

Op het feedbackgesprek krijg je alvast heel wat interessant advies en richting om er met volle

goesting in te stappen.

A. Stageperiode

Op het feedbackgesprek kijken we naar stagemogelijkheden en eventuele begeleiding. Daarvoor

komen op de eerste plaats de organisatiepartners van de cursus in aanmerking zoals lokale

gidsengroepen, Natuurpuntafdelingen, bezoekerscentra, of andere natuureducatieve organisaties.

Je hebt je stageperiode goed doorlopen als je actief hebt deelgenomen aan minimum 10

educatieve activiteiten (gidsbeurten, workshops en begeleidingen) waarvan je er 2 zelfstandig

verzorgt. We bieden feedbackformulieren aan voor jouw begeleider en handtekenlijst die de

deelnemers invullen.

Deze stageperiode gaat in op de dag dat de cursus natuurgids start. Je mag al 5 van de 10

activiteiten doen vóór het feedbackgesprek. We behouden de ruimte om jou op het

feedbackgesprek suggesties te geven voor jouw vervolmakingstraject. Het maken van een

observatie in kader van de lessen methodiek en de uitvoering van het projectwerk tellen beide

mee voor jouw praktijkstage.


Als stagetraject suggereren we het volgende:

Observatie van een ervaren natuurgids

Meelopen en zelf op 1 of 2 stopplaatsen gidsen

Zelf de gidsbeurt verzorgen, ondersteund door een ervaren gids

Volledig zelfstandig gidsen.

We raden je trouwens aan om alvast tijdens de cursus meerdere natuurgidsen te observeren, dit

telt ineens mee voor de stage.

B. Bijkomende vorming

Na deze cursus heb je een brede basis over natuur en milieu, en heb je basisvaardigheden rond

het begeleiden van groepen opgedaan. Nu kan je je verder toeleggen op wat je echt boeit in een

waaier van gespecialiseerde didactische of inhoudelijke bijscholing. Voorbeelden zijn: planten

determineren, basiscursus paddenstoelen, natuurbeheer, gidsen van kinderen of van mensen met

een beperking, erfgoed, ... . We denken hier niet aan de opstartcursussen zoals Natuur-in-zicht

of Natuur voor groentjes.

Dit voor een pakket van 20 lesuren. Op het formulier mag je vormingen aangeven tot 2 jaar voor

de start van de cursus Natuurgids. We behouden ook hier de mogelijkheid om je via het

feedbackgesprek richting te geven. Daarom dien je 10 van de 20 lesuren te realiseren na het

feedbackgesprek.

C. Natuurpunt CVN badge

Een officiële natuurgidsbadge uitgereikt door Natuurpunt CVN ontvang je als je na de cursus

natuurgids ook het vervolmakingstraject doormaakt. Deze Natuurpunt CVN badges reiken we o.a.

uit tijdens de Natuurpunt CVN dag.

Om deze Natuurpunt CVN badge te ontvangen dien je bij jouw vormingsconsulent het formulier

voor het vervolmakingstraject in alsook minimum 2 positieve feedbackformulieren + 2

handtekeninglijsten over wandelingen die je zelfstandig begeleid hebt.

VI. Samenwerking met Toerisme Vlaanderen

i.f.v. erkend gids en reisleider Natuurpunt CVN is door Toerisme Vlaanderen erkend als opleidingsverstrekker in het raam van

het cursustraject ‘erkend gids en reisleider’. Dit traject omvat 2 lesjaren. Ons traject tot het

behalen van het Natuurpunt CVN natuurgidsbadge vormt binnen het tweede lesjaar de

specialisatiemodule ‘finaliteit natuur’.

Wie erkend toeristisch gids wil worden en zich wil specialiseren in het thema natuur, kan 2

trajecten volgen:

Je volgt het eerste jaar van de opleiding ‘erkend gids en reisleider’ bij een CVO (Centrum

Voor Volwassenenonderwijs) of Syntra (middenstandsopleiding) die daarvoor door

Toerisme Vlaanderen erkend zijn (kijk op www.toerismevlaanderen.be). Het tweede jaar

volg je de cursus natuurgids en het vervolmakingstraject bij Natuurpunt CVN. Natuurpunt

CVN is de enige erkende opleider voor deze specialisatie. De Natuurpunt CVN badge


wordt door Toerisme Vlaanderen erkend zodat je nadien bij een CVO of Syntra jouw

badge als toeristisch gids kan aanvragen.

Je volgt een cursus natuurgids en het vervolmakingstraject en krijgt daarna zin om

toeristisch natuurgids te worden? Dan kun je alsnog het eerste jaar van de opleiding

gaan volgen. Er is geen verplichte volgtijdelijkheid tussen beide cursusjaren.

Dit tweede specialisatiejaar “finaliteit natuur” omvat 240 lestijden. Deze behaal je via volgend

traject.

30 lestijden via cursus natuurverkenner

90 lestijden via Cursus natuurgids

80 lestijden voor het maken van de opdrachten waaronder het projectwerk

+ 40 lestijden: praktijktraining + bijscholing

= 240 lestijden

VII. Contactgegevens Natuurpunt CVN Zit je met vragen? Dan kan je steeds terecht bij de vaste cursusbegeleiding of je provinciale

vormingsconsulent. De contactgegevens van de cursusbegeleiding krijg je in de cursus.

Vormingsconsulent provincie Antwerpen: Joëlle Laes

Appelmansstraat 12/6, 2018 Antwerpen

t: 03 205 17 53, m: [email protected]

Vormingsconsulent provincie Limburg: Sandra Bamps

Appelmansstraat 12/6, 2018 Antwerpen,


Vormingsconsulent provincie Oost-Vlaanderen: Thijs Himpe

Beenhouwerstraat 7, 8000 Brugge


Vormingsconsulent provincie Vlaams-Brabant & Brussel: Iris Buedts

Appelmansstraat 12/6, 2018 Antwerpen


Vormingsconsulent provincie West-Vlaanderen: Anke Desender

Beenhouwerstraat 7, 8000 Brugge


Of kijk op de website: www.cvn.natuurpunt.be

30 lt Natuurver

kenner

170 lt = 90 lt cursus +

80 lt opdrachte

n

40 lt praktijk en bijscholing

240 lt


VIII. Foto’s tijdens de cursus Foto’s genomen tijdens een cursusactiviteit kunnen gebruikt worden voor promotiedoeleinden.

Wil je dit niet, geef dit tijdig aan bij de fotograaf alsook de vormingsconsulent of medewerker

van Natuurpunt CVN.

Neem je zelf foto’s bij de cursusactiviteiten, vraag vooraf aan de groep of men akkoord is. Je

mag je foto’s steeds bezorgen aan de vormingsconsulent. Geef dan aan of we je naam al dan

niet moeten vermelden bij gebruik.

Infobundel voor cursisten - Natuurpunt · Deze dient 1 persoon van je groep in bij het...

Documents

Transcript of Infobundel voor cursisten - Natuurpunt · Deze dient 1 persoon van je groep in bij het...