Indx6

OLIVIER CHAPELLE

“Recticel was een groot klein bedrijf, maar ook een klein groot bedrijf.”P.12

AUGUSTUS 2015

MA

GA

ZIN

E VA

N B

OLE

RO

FOCUS OP GRONDSTOFFEN

Dollar en grondstoffen: tegendraads

P.18

WAARDERINGSRATIO’S

Ratio ontleed: Current en Quick ratio

P.32

INDUSTRY WATCH

Schipper mag ik overvaren… en moet ik dan een cent betalen?

P.10

DISCLAIMER - Aan deze publicatie werd de grootst mogelijke zorg besteed. Noch de mate waarin de voorgestelde scenario’s, risico’s en prognoses de marktverwachtingen weerspiegelen, noch de mate waarin zij in de realiteit tot uiting zullen komen,

kunnen echter worden gewaarborgd. De prognoses zijn indicatief. De gegevens in deze publicatie zijn algemeen en louter informatief. Ze mogen niet worden beschouwd als beleggingsadvies conform de Wet van 6 april 1995 inzake secundaire

markten, het statuut van en het toezicht op beleggingsondernemingen, de bemiddelaars en beleggingsadviseurs. KBC Securities kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de juistheid of de volledigheid ervan. De beschreven

meningen en vooruitzichten zijn die zoals ze gelden op datum van de redactie.

COLOFON INDX INDX is een magazine van Bolero (KBC Securities)

Verantwoordelijke uitgever: Bart Vanhaeren, Havenlaan 12, 1080 BrusselBladmanagement, realisatie, vormgeving: Kunstmaan

Redactie: Sarah De Pauw, Tom Simonts, Katrien Rasschaert, Steven Vandenbroeke, Frederik Vanhaverbeke Fotografie: Jan Pollers

Contact: Bolero (KBC Securities), www.bolero.be, Havenlaan 12, 1080 Brussel

IN BEELD 03

Rente revival

TUTORIAL 04

Wegwijs in Bolero Crowdfunding

COLUMN 05

Jaarverslag

EVENT IN DE KIJKER 06

Biotech boven

ONDER DE LOEP 08

Technische analyse

INDUSTRY WATCH 10 Schipper, mag ik

overvaren … en moet ik

dan een cent betalen?

HET GESPREK 12

Olivier Chapelle, CEO Recticel, meer koppel

met kleinere motor

UITGELICHT 16

Is de smartwatch the next big thing?


Dollar en grondstoffen, tegendraads

GESPOT 20

Ackermans & van Haaren

ACHTER DE BEURSSCHERMEN 22

Iconische merken op de beurs

TIMELINE 24

Dit is 2015 … in woord en beeld

BOEK IN DE KIJKER 26

Hoe topbeleggers de markt kloppen

DE SPECIALIST 28

Vers bloed op de Brusselse beurs

DE BELEGGER 30

61% winst in 6 maanden?

WAARDERINGSRATIO’S 32


BEURSWIJSHEDEN 34

Rentescenario’s

TIPS&TRICKS 35

Handige weetjes over het Bolero-platform

18

AUGUSTUS 2015

#6

3

RENTE REVIVAL

Sinds de publicatie van de vorige INDX is er heel veel gebeurd. Vanuit een helicopterperspectief gingen vooral de Europese aandelen door op het elan van de voorbije jaren en lukten in amper enkele maanden in 2015 een winst van 20%. En zelfs de breed en lang uitgemolken Griekse Saga heeft niet eens geleid tot een trendbreuk die naam waardig, al leverde de onzekerheid wel de nodige bloedrode dagen op. De Amerikaanse aandelen stegen sinds het jaarbegin heel wat minder, maar hadden dan ook geen last van de Europese appelflauwte in het begin van mei en daaropvolgende Griekse Dramatiek. Ook daar werden hoogterecords aan elkaar geregen, geruggesteund door de nog steeds lage rentestanden. Maar boven alles speelden de obligaties zich in de kijker door de belegger in een mum van tijd wel de nodige schrik aan te jagen. Na een jarenlange stijging van de koersen van langetermijnobligaties, lees een daling van de rentetarieven op 10 jaar, kwam daar in de loop van mei abrupt verandering in. De Duitse rente steeg van 0,5% tot op een bepaald moment zelfs 1,05%, in een beweging waar marktwaarnemers nog steeds niet unaniem een oorzaak voor hebben kunnen aanduiden.

Die beweging is in onze ogen geen crash, maar dat de beweging bijzonder fors was, is wel een feit. En dat vastrentende producten daardoor opnieuw een plaats verworven hebben op de voorpagina’s van de schrijvende pers is dat ook. Het opvallende aan deze rente revival is dat ze haaks staat op de inspanningen van de ECB specifiek, en de meeste centrale banken van deze wereld in het algemeen: er worden nog steeds massale hoeveelheden cash aan het werk gezet om overheidspapier op te kopen in een poging de rente laag te houden of lager te duwen, wat op zijn beurt inflatie en investeringen moet aanwakkeren. Of die inspanningen überhaupt de gewenste groeiresultaten opleveren, is op het moment van schrijven absoluut niet duidelijk, getuige daarvan de traagheid waarmee de economische groeischeuten in de Europese Unie en Azië tot wasdom komen. Tegelijkertijd zorgen de bedrijven er op de aandelenbeurs wel voor dat u als aandeelhouder goed verwend wordt, want de hoeveelheid cash dat terugvloeit in de vorm van dividenden en aandeleninkoopprogramma’s heeft ongeziene historische hoogtes bereikt. Is er eigenlijk een deur waarlangs de cash niet binnen komt waaien? En dat is meteen een reden om te vermoeden dat de renterevival, ondanks zijn prille leeftijd, misschien een stille dood te wachten staat. Op korte termijn alvast, al is die wel langer dan de tijd die nodig is om INDX6 te consumeren. Laat hem u in elk geval smaken.

TOM SIMONTS

Marktenspecialist Bolero, KBC Securities

IN BEELD

4

TUTORIAL

Wegwijs in Bolero Crowdfunding

Overzicht in een notendop …

Steun hun campagne door ze te delen op social media

Bekijk de pitch en het business plan, volg de laatste nieuwtjes en neem gerust contact op met de ondernemers voor vragen of suggesties

Bekijk het filmpje

1. Word gratis lid

Surf naar www.bolero-crowdfunding.be en word gratis lid. Zo blijft u als eerste op de hoogte van alle investeringsopportu niteiten.

Ga naar Investeer en bekijk de starters waarin u kan investeren.

Klik op Investeer nu. Zin om te investeren in het bedrijf van jouw keuze? Kies hoeveel aandelen u wenst te kopen en klik vervolgens op Investeer nu. Bezorg ons uw identiteitsgegevens en voer de betalingsinstructies uit. Proficiat! U heeft succesvol geïnvesteerd en ontvangt een bevestigingsmail.

2. Vind een investering 3. Overtuigd? Investeer!

KBC Securities Entrepreneurial Summit

Op zaterdag 17 oktober 2015 brengt Bolero investeerders in contact met startende ondernemers. Op het programma staan

boeiende lezingen over ondernemerschap. Een 40-tal innovatieve start-ups staan klaar om u kennis te laten maken met hun

projecten. Ontdek meer informatie over dit event en Bolero Crowdfunding op www.bolero-crowdfunding.be.

INVEST AND GROW TOGETHER - 17 oktober 2015, Leuven

Volg de onderneming en alle updates op de voet

De steile opmars van Bolero Crowdfunding ging niet ongemerkt voorbij. Met meer dan 1.700 leden groeit deze ‘community’ gestaag aan. Ondertussen gaven zo’n 400 ‘backers’ het nodige financiële duwtje in de rug aan projecten als BensBugs, neoScores en InclusieInvest. Om aandeelhouder te worden van een Belgische start-up, doorloopt u slechts drie stappen.

5

TOM SIMONTS

Marktenspecialist Bolero, KBC Securities

@TSimonts

JAARVERSLAG

Zeil zetten naar het lieflijke Gent is nooit een straf. De bestemming was dan wel niet de Watersportbaan, waar menig voor elkaar voorbestemd koppel lief en leed deelt op een verdwaald bankje, maar wel een plechtstatige aula. Op een nochtans mooie lenteavond bracht de Vlaamse Economische Kring (VEK) er een verdacht omvangrijk allegaartje studenten op de been. Nog te kneden investeerders die voorrang gaven aan de lokroep van een avondlijke kroes studentikoos gerstenat. Het typeert de tegenwoordige heropleving van de aandelenbeurs. En van de “beleggende student”, die de stempel ‘ingeburgerd’ verdient omdat hij/zij voortborduurt op het pionierswerk van verenigingen zoals het Antwerpse Capitant. Die claimt “the student’s gateway to the financial markets” te zijn. En dat lukt, getuige daarvan de snelle nationale expansie naar Brussel, Gent en Leuven en het omnipresent aanwezig zijn op hoogmissen zoals Finance Avenue van De Tijd of de jaarlijkse VFBhappening. Op de afsluitende vergadering van de VEKbeleggingsclub mocht ik wat strooien met inzichten in macroeconomische trends, waarderingen van beursgenoteerde activa en een handvol ‘hot items’. Maar ook om er de drijfveren achter het forse 21,4% rendement van hun portefeuille sinds oktober 2014 te bespreken. Misschien puur geluk? Mogelijk, want zelfs een ratjetoe “pijltjeswerpende apen” nam ooit de maat van topbelegger Peter Lynch. Enkel op korte termijn evenwel, want die vogelpikstrategie staat niet garant voor structurele meerwaarde op lange termijn. De factor geluk dient dus zoveel mogelijk uitgesloten te worden. Dat is zelfs cruciaal, want beleggers die winst maken omwille van foute redenen en zichzelf daardoor niet meer in vraag stellen zijn nefast voor hun eigen, toekomstige feestvreugde. Zeker te vermijden bij deze jonge aspiranten, al duurt een schooljaar natuurlijk té kort om de ware belegger van de ietwat gelukkige investeerder te scheiden, maar de door hen geselecteerde posities in CFE en Ackermans & van Haaren deden alvast het beste vermoeden. En ook was de keuze voor AB Inbev en Ageas strategisch hoopgevend. Om de geluks factor uit te filteren, stel ik altijd graag deze simpele vraag: “Vertel eens heel beknopt hoe exact dit bedrijf waarde creëert en waar het concurrentiële voordeel uit bestaat”. Dat is bij Google alleszins niet door ‘van die nieuwe brillen op de markt te brengen’, zoals een gladjanus mij eens probeerde aan te praten. Maar ook voor de meer bekende bedrijven, veel dichter bij huis, is het lang niet altijd evident om die vraag met een gedegen antwoord te counteren. Dat bleek ook dinsdag in Gent, al bedekken we die ontoereikende kennis met de mantel der jeugdigheid. Nochtans, beste belegger, ligt het antwoord zwart op wit, digitaal en analoog, gratis en voor niets voor het oprapen. Elk beursgenoteerd bedrijf pent namelijk maandenlang aan de meest toegankelijke schat aan informatie en verplichte lectuur: het jaarverslag. Voor de ‘gewone belegger’ zijn er vooral de beschrijvende gedeelten, het voorwoord en de kerncijfers, terwijl ook de allerfijnste financiële cijfers degusteerbaar zijn (al mag u die ook overlaten aan de getallenfetisjisten, genaamd analisten). Vermijd valse gelukstreffers en download dus nu meteen het jaarverslag voor elk van uw portefeuilleaandelen. Slorp die kennis op. U zult er financiële updates sneller en correcter door kunnen wegen op hun merites, eerder dan op de commercieel goed bekkende titels. In het jaarverslag schuilt immers een van de sleutels waardoor “de gewone belegger” op zijn minst de maat moet kunnen nemen van zijn professionele evenknie. En kijk eens aan? Viva die ene VEKstudent die die les blijkbaar wel begrepen had. Een hand die de lucht inschoot. Ja, hij had wel degelijk enkele jaarverslagen doorgenomen. Zou diens achternaam misschien Van der Vorm, Frère of Buffett of Van der Mersch geweest kunnen zijn?

Bij Bolero Crowdfunding investeert u in het project en ontvangt u in ruil aandelen. De financiële motivatie is belangrijk, maar de investering kan ook sociaal/intrinsiek gedreven zijn.

Hoe werkt Bolero Crowdfunding?

Equity crowdfunding

Alles vertrekt vanuit een goed idee. Nu nog op zoek naar financiering.

Als de financierings-doelstelling wordt bereikt, ontvangt het project/bedrijf het geld en worden de backers investeerders. Zo niet krijgen alle investeerders hun inbreng terug na afloop van de campagne.

De ondernemer stelt zijn uitgebreid business plan en de voorwaarden van investeren voor.

Potentiële investeerders beoordelen de campagne, en engageren zich om te investeren.

Hulp nodig?

Bekijk de stappen nog eens via

het YouTube kanaal van Bolero

Crowdfunding, of contacteer ons

via [email protected]

en bel ons op 02 429 00 32

6

EVENT IN DE KIJKER

Biotech boven Een terugblik op de ontmoeting met de top van Belgische biotechbedrijven

België is een van de leidende regio’s in biotech. Dat valt onmiddellijk op wanneer u een blik werpt op het programma van het Life sciences beleggers-congres dat Bolero samen met FlandersBio en Gimv op zaterdag 21 maart 2015 organiseerde. 300 beleggers konden er beter kennis-maken met top Belgische beursgenoteerde biotech-bedrijven, waaronder ook enkele recente nieuwkomers op Euronext Brussel.

BELGISCHE BIOTECH DOET HET GOED

Jan De Kerpel, senior analist en de biotechspecialist bij KBC Securities, trapte de beleggersdag op gang. Onder “life sciences” en biotech valt een breed palet van bedrijven. De zogenaamde rode biotech specialiseert zich in medicijnen en diagnostica; onder groene biotech valt de genetische manipulatie/celtherapie en witte biotech omvat al de rest. “Cash is king” bij biotechbedrijven. Daardoor vormen ze een buitenbeentje tegenover meer traditionele beursbedrijven. Waar de koers van traditionele aandelen beïnvloed wordt door macro-economische of sectorevents, zorgt de eigen productontwikkeling bij biotechbedrijven voor de belangrijkste koersbewegingen. Het is dan ook geen toeval dat elk biotechbedrijf uitgebreid de tijd neemt om de productpijplijn en de testresultaten in de kijker te zetten.

EEN BELANGRIJK JAAR VOOR DE BOEG

Ablynx, één van de waarden in de Bolero top pick selectie, mocht de presentaties van de biotechbedrijven openen. Na een korte terugblik op het sterke jaar 2014 en een inleiding tot de nanobodietechnologie zoomt CFO Wim Ottevaere vooral in op

“het belangrijke jaar 2015” dat Ablynx voor de boeg heeft. Er wordt wel wat nieuws verwacht voor de belangrijkste producten in hun pijplijn. Zo wordt er in de tweede helft van 2015 gestart met de fase IIIstudie voor caplacizumab, een middel ontwikkeld voor de behandeling van de zeldzame bloedziekte TTP. Daarnaast wil Ablynx naar de vierde klinische proofofconcept voor ALX0171 om RSVinfectie bij baby’s te behandelen en ook de resultaten van Fase IIb RA voor ALX0061, voor de behandeling van autoimmuunziekten staan binnenkort op de agenda.

WAT MET JETREA?

De vraag die menig belegger in de zaal zich stelde was wat er met Jetrea zal gebeuren. Patrik De Haes, CEO van ThromboGenics, ging uitgebreid in op de verkoop van zijn sterproduct Jetrea voor de behandeling van de oogziekte vitreomaculaire tractie. Twijfels rond de veiligheid van het medicijn worden dankzij meer data en een betere medische begeleiding van de oogartsen weggenomen. Zo wil het bedrijf dit jaar de verkoop van Jetrea in de VS een nieuw duwtje in de rug geven. Daarnaast wil het bedrijf ook nagaan of het Jetrea kan inzetten voor patiënten met oogproblemen door diabetes. En dan was het tijd voor een relatieve nieuwkomer op de beurs: Bone Therapeutics. De beleggers hingen aan de lippen van CFO Wim Goemaere om de baanbrekende celtherapie van het bedrijf beter te leren kennen. Bone Therapeutics richt

zich op breukherstel, maar ook breuk preventie (tegengaan van osteoporose). De markt waar het bedrijf op mikt, wordt berekend op zo’n 12 miljoen mensen.

EEN DRUKKE PIJPLIJN

Het volgende biotechbedrijf op de agenda is TiGeniX. CTO Wilfried Dalemans gaat in detail in op de uitgebreide studiepijplijn. Zo is de fase IIIstudie aangevat voor CX601, een middel voor de behandeling van complexe perianale fistels bij Crohnpatiënten.In 3Q 2015 en 1Q 2016 volgen de resultaten. In 2015 wil TiGenix ook focussen op de mogelijke commercialiseringstrategie van het product in de VS.

BIOTECH DOOR DE OGEN VAN DE PROFESSIONALS

Gimv is een van de medeorganisators van het life sciences event en dat is geen toeval. Het bedrijf investeert al jaren in jonge Healthcare & biotechbedrijven. Christophe Van Vaeck van Gimv legt uit wat de factoren zijn waarop venture capitals letten als ze investeren in life sciences bedrijven: een unieke technologie met een pijplijn aan

“De zogenaamde rode biotech specialiseert zich in medicijnen en diagnostica, groene biotech staat voor genetische mani-pulatie/celtherapie en witte biotech omvat al de rest.”

7

producten, een grote markt met weinig concurrentie, een management met bewezen capaciteiten, … Een handige checklist voor particuliere biotechbeleggers!

FOCUS OP KANKER & AUTO-IMMUUNZIEKTEN

CEO Tim Van Hauwermeiren vertelt met veel passie over arGENX. Het bedrijf maakt, net zoals Ablynx, gebruik van nanobodies of antistoffen, maar focust zich vooral op de bestrijding van kanker en autoimmuunziekten. Enkele belangrijke partnerships met Shire, Bayer en Lilly zijn alvast beklonken. Ook de financiële cijfers en de resultaten ontbraken niet: arGENX sloot 2014 af met 56 miljoen cash op de balans.

INZETTEN OP DE FASE III-STUDIE VAN PROCERVIX

Een jaar geleden trok Genticel zijn beursgang op gang. Genticel bestrijdt het humaan papillomavirus (HPV) dat de oorzaak is in 99% van de gevallen van baarmoederhalskanker. Zo’n 275.000 vrouwen of 58% van de vrouwen die aan baarmoederhals kanker lijden, sterven jaarlijks aan de ziekte. CEO Benedikt Timmerman gaat uitgebreid in op ProCervix, het therapeutisch vaccin dat het ontwikkelt en dat de fase IIstudie ingaat. Dit vaccin richt zich op het HPVtype 16/18, samen verantwoordelijk voor 70% van de baarmoederhalskankers.

Vicepresident Research & Development Peter de Waele zakte naar Leuven af om beleggers Cardio3 BioSciences (recent hernoemd naar CELYAD) voor te stellen. Het bedrijf dat in 2013 naar de beurs van Brussel en Parijs trok, biedt een technologieplatform voor de behandeling van cardiovasculaire ziekten en kanker. Hun product CCure focust op hartfalen, een brede markt van ongeveer 1 miljoen Europese en Amerikaanse patiënten. De fase IIresultaten waren alvast positief. Nu is het wachten op

de resultaten van de fase IIIstudie die in 2016 verwacht worden.

CFO Bart Filius mocht de indrukwekkende reeks van biotechbedrijven afsluiten met Galapagos. 2014 was voor het bedrijf een

robuust jaar dat eindigde met een record aan cash van bijna 200 miljoen euro op de balans. Veel in biotechtermen. Vervolgens gaat hij dieper op Filgotinib, hun middel voor reumatoïde arthritis, een ziekte die ongeveer 1% van de ontwikkelde wereldbevolking treft. De resultaten van de fase IIstudie van Filgotinib en de mogelijke deal met AbbVie zullen vooral de outlook voor 2015 bepalen.

UNIEKE NETWERKGELEGENHEID

Na de presentaties was er uitgebreid de tijd voor een hapje en een drankje. Dé unieke gelegenheid om de aanwezige bedrijven en analisten aan de tand te voelen over de aandelen in kwestie. De aanwezigen konden alvast met een hele hoop biotechinzichten en inspiratie huiswaarts keren.

Tijdens het Life sciences beleggerscongres konden 300 beleggers beter kennismaken met top Belgische beursgenoteerde biotechbedrijven.

Kom zelf eens naar een Bolero-event Wilt u zelf eens een van onze unieke beursevents bijwonen? Neem dan zeker een kijkje op de kalender op www.bolero.be

JAN DE KERPEL Senior equity analyst, Pharma & Biotech, KBC Securities

WIM OTTEVAERE CFO, Ablynx

PATRIK DE HAES CEO, ThromboGenics

WIM GOEMAERE CFO, Bone Therapeutics

WILFRIED DALEMANS CTO, TiGeniX

CHRISTOPHE VAN VAECK Principal Health & Care, Gimv

TIM VAN HAUWERMEIREN CEO, arGEN-X

BENEDIKT TIMMERMAN CEO, Genticel

PETER DE WAELE VP research & development, Cardio3 BioSciences

BART FILIUS CFO, Galapagos

“Gimv is een van de medeorganisators van het life sciences event en dat is geen toeval.”

8

ONDER DE LOEP

Technische analyse

Steunen, weerstanden, candle- sticks, RSI, … Klinkt het u bekend in de oren? Dan bent u waarschijnlijk al thuis in technische analyse. Over technische analyse bestaan vele meningen. Er zijn sterke believers, maar ook heel wat criticasters. Als belegger kunt u alleszins met technische analyse heel praktisch aan de slag om koop- of verkoop-momenten te ontdekken.

FUNDAMENTEEL ANDERS OF TOCH NIET?

Technische analyse wordt vaak als antipool van fundamentele analyse beschouwd. Technische analisten bestuderen historische koers evoluties om er weerkerende patronen in te herkennen en zo toekomstige koersstijgingen/dalingen te voorspellen. Bij fundamentele analyse, waar Warren Buffett een van de sterkste voorstanders van is, wordt er op basis van verscheidende financiële ratio’s en balanscijfers getracht om de toekomst van een aandeel te voorspellen. Toch kunnen technische analyse en fundamentele analyse perfect complementair zijn (dat is alvast onze mening). Dankzij fundamentele analyse krijgt u als belegger een idee wat u moet kopen of verkopen, terwijl technische analyse u een indicatie geeft wanneer u het best koopt of verkoopt.

GRAFIEKENSTUDIE

Bij technische analyse staat grafiekenstudie centraal. Allerhande types van grafieken kunnen gebruikt worden: lijn, staaf of kaarsgrafieken, … De meeste grafieken plotten de koers uit tegenover de tijd (per dag, per week, intraday) om trends te ontdekken. Ook het volume in een aandeel wordt vaak onderaan in technische analysegrafieken toegevoegd. Bij een langetermijngrafiek opteert u voor een lijngrafiek het best voor een logaritmische

schaal. Daar wordt een gelijke procentuele stijging even groot weergegeven. Een stijging van €1 naar €2 is een stijging van 100% en zal bij een logaritmische schaal dus groter weergegeven worden dan een stijging van €10 naar €11, wat maar een stijging is van 10%.

Een ander bekend grafiektype bij technische analyse zijn de zogenaamde candle sticks of kaarsgrafieken. Een candlestick geeft een breder beeld en omvat vier elementen: de slotkoers, de openingskoers en de hoogste en laagste koers. Het lichaam van de candlestick geeft het verschil aan tussen de slot en de openingskoers. De uitlopers of ‘schaduwen’ boven of onderaan duiden de hoogste en laagste koers aan. Bij een witte of blauwe candlestick ligt de slotkoers boven de openingskoers, wat wijst op een stijgende koers. Rode of zwarte kandelaars duiden de dalers aan. Deze kaarsgrafieken worden zeer vaak gebruikt om koop en verkoopmomenten te detecteren aan de hand van omkeerpatronen.

THE TREND IS YOUR FRIEND

Technische analisten gaan op zoek naar trends. Volgen steeds hogere toppen en hogere bodems elkaar op, dan zien we een stijgende trend. Een neerwaartse trend wordt gekenmerkt door een serie van lagere toppen en lagere bodems. Om een trendlijn te kunnen tekenen moet u minimaal 3 steun of weerstandpunten met elkaar kunnen verbinden. Wanneer de koers door de trendlijn breekt, is dat een belangrijk signaal dat er een mogelijke koers of trendwijziging op til is.

STEUN & WEERSTAND

Elke trend heeft een steun of een weerstand. Bij een “steun” dagen er genoeg kopers op om de koers boven een bepaald niveau te houden en een dalende trend te breken of om te keren. De steun vormt als het ware een bodem onder de koers en kan dus een mogelijk koopmoment zijn. Valt de koers toch door de steun,

dan is de kans groot dat het aandeel nog sterker doordaalt. Bij een weerstand zijn de verkopers sterk genoeg om een stijgende trend af te breken of om te keren. Een weerstand is dus een potentieel verkoopsignaal. Breekt de koers toch door een weerstand, kan ze ook snel doorstijgen. Houd dus het steun en weerstandniveau van een aandeel in de gaten om te bepalen wanneer u het best uw stop loss of kooporder plaatst.

TECHNISCHE INDICATOREN

Om nog beter trends en omkeermomenten te detecteren, bestaan er ook tal van technische indicatoren. Baseer uw analyse niet op een enkele technische indicator. Hoe meer indicatoren in dezelfde richting wijzen, hoe sterker uiteraard het signaal!

De Relative Strengthindex of RSI, een van de meest populaire technische indicatoren, geeft aan wanneer een markt of een bepaald aandeel overkocht of oververkocht is. Een andere bekende indicator is het voortschrijdende gemiddelde of de Moving Average. Het kruisen van de koers door zo’n voortschrijdend gemiddelde is een belangrijk signaal. Bij een neerwaartse kruising (van boven naar beneden toe) is er mogelijk kans dat een opwaartse trend in een neerwaartse overgaat. Bij een opwaartse kruising (van onder naar boven toe), kan de neerwaartse trend overgaan in een opwaartse. Vaak houden beleggers het 50daags en 200daags voortschrijdende gemiddelde in de gaten.

TIP! Start altijd met een langetermijngrafiek. Nadien kunt u nog altijd op een kortere periode inzoomen.

Openings-koers

Openings-koers

Slotkoers

Slotkoers

laagste

hoogste

Beurswijsheid in lijnen en grafieken

Aan de slag!

9

W ilt u concreet met technische analyse aan de slag gaan? In het Boleroplatform vindt u enkele

handige technische analysetools. Bolero werkt hiervoor samen met Recognia, een Amerikaanse topspeler op het vlak van fundamentele en technische analyse.

Zo kunt u voor elk aandeel de technische analyse bestuderen in de uitgebreide Hotspot. Hoe komt u er? Zoek het aandeel van uw keuze op en klik op de naam. Een miniHotspot verschijnt rechts in het scherm, klik door naar de volledige Hotspot via “Volledige details”. Kies bovenaan in de menubalk voor Technische analyse. U kunt er de grafiek van het aandeel op korte, middellange of lange termijn bestuderen of een lijn-, staaf- of kaarsgrafiek opvragen. Het technische analysewerk wordt voor u gedaan: u heeft onmiddellijk zicht op de steun, de weerstand of de technische events die zich voordoen.

Wilt u op zoek gaan naar aandelen of andere effecten die aan een specifiek technisch event voldoen? Neem een kijkje in het Idea center. Onder “Top ideeën” krijgt u in de

“Recognia Technicals” aandelenideeën op basis van nakende technische events. Bij de

“Aandelenscreeners” kunt u met de basis of meer geavanceerde technischeanalyse screener zelf zoeken naar aandelen op Euronext Brussel of andere markten die aan zeer specifieke technische events voldoen.

Wilt u zich nog wat meer verdiepen in techni sche analyse of de verschillende technische indicatoren? Neem dan zeker een kijkje in de Bolero Academy: www.bolero.be/nl/academy Lees er een van de infobrochures of bekijk de beknopte tutorial waarin Koen De Leus u alle basics over technische analyse meegeeft.

Dankzij fundamentele analyse krijgt u als belegger een idee wat u moet kopen of verkopen,

terwijl technische analyse u een indicatie geeft wanneer u het best koopt of verkoopt.

met technische analyse

10

INDUSTRY WATCH

Schipper, mag ik overvaren … en moet ik dan een cent betalen?De maritieme sector is goed vertegenwoordigd op de Brusselse beursvloer. Met niet minder dan drie Belgische bedrijven kan een aandeelhouder zich op alle zeven wereldzeeën begeven: CMB, Euronav en Exmar. In dit sectoroverzicht gaan we op zoek bij welke rederij u best aan boord gaat. Daarvoor gingen we op de koffie bij Wouter Vanderhaeghen, sectoranalist van KBC Securities.

Hoe verschillend de drie scheepvaartgroepen ook zijn, ze hebben allemaal dezelfde stamboom: de Compagnie Maritime Belge. Voor

de rijke geschiedenis van de groep verwijzen we graag naar de website van CMB.

Wij pikken de draad op in de tweede helft van de vorige eeuw. Toen nam de familie Saverys het roer en vooral de meerderheid van de aandelen in handen. De Antwerpse groep werd omgevormd van een scheepvaartgroep met een koloniaal verleden en een holding met uiteenlopende activiteiten (rederijen, verzekeringen Antwerpse havenactiviteiten) tot een scheepvaartgroep die onder de naam Bocimar droge bulkgoederen vervoert. En parcours de route werden de divisies Exmar en Euronav afgesplitst en vonden die hun weg naar de koerstabellen van Euronext Brussel. En in het geval van Euronav ook al die van Wall Street.

Als we er de koersgrafieken van de drie bedrijven in kwestie bij nemen, springt echter onmiddellijk in het oog dat niet alle scheepvaartbedrijven dezelfde route bevaren. Terwijl Euronav duidelijk de wind in de rug heeft en op de hoogste golven surft, zitten Exmar en vooral CMB in moeilijker vaarwater. Hoe kunnen deze verschillen verklaard worden?

Om dat te begrijpen is het onder meer van belang om de evolutie van de vrachttarieven die de scheepvaartbedrijven aanrekenen, eens tegen het licht te houden. Want ook al zijn alle rederijen ter wereld actief in dezelfde brede macroeconomische omgeving, toch houden ze niet allemaal dezelfde ballen in de lucht. We spreken immers over heel verschillende segmenten, zoals bijvoorbeeld bulktransport en stuktransport. En binnen deze twee hoofdcategorieën zijn er nog verschillende subsectoren die ook elk een eigen dynamiek hebben.

Er is echter ook een gemene deler: de cyclus volgens dewelke de scheepvaartsector zich beweegt. Verschillende factoren bepalen die cyclus: de vrachttarieven, de tweedehands prijzen en de nieuwbouwprijzen. Als we het voorbeeld van Bocimar nemen dan zitten we in de fase van de overcapaciteit met lage tarieven. Een weinig aantrekkelijke markt dus en dat vertaalt zich in dalende nieuwbouwprijzen. Toch worden er weinig nieuwe schepen besteld. Op het dieptepunt van de markt worden schepen zelfs versneld verschroot waardoor op termijn de wereldvloot

weer in balans komt. Dit heeft een positieve invloed op de tarieven en door het gestegen vertrouwen stijgen met wat vertraging ook de tweedehandsprijzen. Door de hoge tarieven genereren de scheepvaartbedrijven hoge kasstromen en op dit moment wordt steeds opnieuw, dezelfde fout gemaakt. Gesterkt door de stevige kaspositie worden nieuwe schepen besteld aan hogere prijzen die na 2 tot 3 jaar worden opgeleverd en de wereldwijde vloot opnieuw doen groeien. De gevolgen voor de tarieven laten zich raden.

Hoe lang zo’n cyclus duurt, is niet éénduidig te zeggen, maar afhankelijk van de intensiteit kunnen we spreken van 3 tot 8 jaar. Over alle sectoren heen spelen dezelfde factoren, maar de fase waarin ze zich bevinden, verschilt van sector tot sector. En de intensiteit waarmee ze getroffen worden, hangt vanzelfsprekend af van het algemene economische klimaat.

Hoe het met de markt is gesteld, kunt u vooral aflezen in de evolutie van de vrachttarieven en die hangen in belangrijke mate af van het soort transport: tripcharters of tijdsbevrachting. Bij tripcharters wordt een schip

0

50

‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14

100

150

200

250

300

0

50

100

150

200

250

300

EURONAVCMBEXMARBEL 20

De Belgische heersers over de zeven wereldzeeën (koersprestatie, herberekend naar 100), Bron: Thomson Reuters Datastream

Schipper, mag ik overvaren … en moet ik dan een cent betalen?

Sinds de familie Saverys het roer en vooral de meerderheid van de aandelen in handen nam onderging CMB een heuse metamorfose. Een aantal activiteiten werden verkocht en andere (Exmar en Euronav, zie verder) werden afgesplitst en kregen een afzonderlijke notering. Na de verkoop en de afsplitsing van de verschillende activiteiten stond een nieuw CMB in de steigers dat niet langer tegen een forse schuldenberg aankeek en waar ruimte was voor groei. Niet enkel in schepen, maar ook in andere activiteiten. Zo differentieerde de groep zijn cargoactiviteiten van de zee naar de lucht om het totaal op vier te brengen. Bocimar omvat de drogebulkactiviteiten van CMB. Dit bulkgoed, massagoed of stortgoed bestaat uit goederen die niet per stuk worden verpakt en geladen (zoals pallets of dozen) en die los in het ruim van een schip worden gestort. (bijvoorbeeld ijzererts, graan, steenkool, fosfaten, …)

Met ASL Aviation, een joint venture van CMB (51%) en 3P Air Freighters (49% een privaat equityfonds beheerd door Petercam), biedt de groep ook luchtvaartactiviteiten aan. De groep kan daarvoor beschikken over een eigen vloot van eigen (39) en gecharterde vliegtuigen. Eind vorig jaar kwam daar met de overname van Delphis ook nog een containeractiviteit bij. Als de transactie zijn beslag heeft gekregen, zal CMB beschikken over een vloot van 14 containerschepen, voornamelijk van het Panamaxtype.

Net als bij voormalig zusterbedrijf Euronav komen we Exmar tegen in de stamboom van CMB. Sinds het een zelfstandige koers kon varen, is de groep geëvolueerd van een puur scheepvaartbedrijf naar een leverancier van maritieme en logistieke oplossingen voor het transport, hervergassen en vloeibaar maken binnen de olie en gasindustrie. Op die manier schoof de groep in de waardeketen op en kan het een groter deel van de koek binnenhalen. De activiteiten van Exmar zijn verdeeld over vier divisies. Met een omzet van 126 miljoen euro in 2014 is LPG de grootste, gevolgd door Offshore met 95,2 miljoen euro. LNG volgt op de voet met 84 miljoen euro omzet en de resterende 46,6 miljoen is voor de Dienstendivisie. Via deze activiteiten levert Exmar een brede waaier aan diensten als leverancier voor de toeleveringsketen van de energie. Het bedrijf kreeg in de zomer van 2003 een eigen notering op Euronext Brussel en ambieert sinds de tweede helft van 2014 een notering op Wall Street. Meer bepaald zou Exmar Energy Partners, bestaande uit 5 van de 6 schepen uit de LNGvloot, via een MLPconstructie (Master Limited Partnership) een notering in de VS moeten krijgen, maar dat project belandde in de ijskast en zal er pas uit kunnen komen wanneer het eerste FLNGproject in een definitieve plooi is gevallen.

Van de drie op Euronext Brussel genoteerde bedrijven bevindt tankerrederij Euronav zich momenteel op het meest gunstige punt in de cyclus. De sector komt uit een lange periode van crisis. In een dergelijke omgeving waren vanzelfsprekend weinig scheepvaartbedrijven geneigd om nieuwe schepen te bestellen. En dus is langs de aanbodkant wat krapte ontstaan. Het ideale moment dus om, wanneer de balans het toelaat, schepen te kopen. Wat Euronav trouwens vorig jaar ook heeft gedaan en daar nu ten volle de vruchten van plukt (Euronav kocht 19 bestaande tankers van Maersk waardoor er bovendien geen impact was op de totale capaciteit van de markt). Onder meer door die transactie is Euronav vandaag met straatlengtes voorsprong de grootste beursgenoteerde tankerrederij ter wereld en noteert sinds kort ook op de NYSE, wat het internationale belang van de groep extra in de verf zet. Euronav verzette bij die gelegenheid voor 229 miljoen dollar aan aandelen over de Atlantische oceaan, maar de families Saverys en Livanos zijn wel nog steeds referentieaandeelhouders (samen net geen 30%).

gehuurd voor één traject. Daarbij betaalt de huurder een bepaald bedrag per ton of per vat en daarmee is voor de klant de kous af. Op het einde van de rit gaat de reder berekenen wat de vracht hem effectief heeft opgebracht: de Time Charter Equivalent. Als reder neem je dan de totale opbrengst, verminderd met de kost van de brandstof en gedeeld door het aantal dagen op zee. De reder heeft dus een aantal elementen

in handen om, op basis van de ontvangen inkomsten, het transport zo rendabel mogelijk te doen.

Een tweede manier om goederen te vervoeren is via tijdsbevrachting. Hier huurt de klant een schip voor een bepaalde periode, van enkele maanden tot een aantal jaar en betaalt hiervoor een tarief per dag. Hij staat daarbij zelf in voor de brandstof.

Bocimar heeft een groot deel van zijn schepen via tijdsbevrachting vastgelegd. Dat heeft als voordeel dat je over een langere periode verzekerd bent van een bepaalde prijs, het nadeel is dat je niet kan profiteren van een tussentijdse stijging van de tarieven. Omgekeerd ondervind je ook niet de hinder van de daling van de spottarieven.

11

12

Recticel, meer koppel met

kleinere motor

INDX sprak met Olivier Chapelle, CEO van Recticel

13

HET GESPREK

De Belgische schuimrubber-producent Recticel heeft net een omvangrijke kapitaalverhoging achter de rug. Via de uitgifte van nieuwe aandelen werd ongeveer 75 miljoen euro vers kapitaal opgehaald. De extra financiële middelen zal de groep vooral gebruiken om de schulden af te bouwen en om in groei te investeren. Gecontroleerde en vooral rendabele groei, geen groei om de groei. Een breuk met het verleden en binnenkort mogelijk ook een breuk met de autodivisie van de groep. Geen evidente keuze, zeker met een CEO die een passie heeft voor auto’s. Eenmaal aan het stuur van Recticel haalt de ratio het echter van het hart. Een gesprek met Olivier Chapelle.

Met de kapitaalverhoging van mei en de aanstelling van Johnny Thijs als nieuwe voorzitter van de raad van bestuur slaat Recticel duidelijk een bladzijde om van een bewogen verhaal. U kwam in 2010 als CEO aan het hoofd van de groep te staan en lijkt nu op kruissnelheid te komen. Na vijf jaar. Was het zo’n moeilijke oefening?

Toen ik de rol van CEO bij Recticel aanvaardde, wist ik dat er uitdagingen zouden zijn. Als buitenstaander genoot ik het voordeel dat ik een stap terug kon zetten om het grote geheel te bekijken. Ik wist dat de groep sterktes, maar ook zwaktes had. Het viel me op dat Recticel kon steunen op een groot menselijk potentieel. Werknemers met veel goodwill en met veel loyauteit ten aanzien van het bedrijf maar tegelijkertijd ook een nood aan nieuw bloed en meer marktgedreven beslissingen. Ik merkte ook dat het een zeer complex bedrijf was, met veel verschillende activiteiten, veel fabrieken, veel vennootschappen, veel joint ventures en veel producten, … te complex voor een bedrijf van die omvang. Recticel was een groot klein bedrijf, maar ook een klein groot bedrijf. En daar moest aan gewerkt worden.

Het resultaat was onder meer dat u het aantal fabrieken aanzienlijk verminderde.

Het was bij de start van het proces niet duidelijk hoeveel fabrieken we zouden afstoten. Het was door de handen uit de mouwen te steken en regio per regio, segment per segment door te lichten, dat we gaandeweg tot de conclusie kwamen dat Recticel het met 40 fabrieken minder kon doen. Dit inzicht kwam progressief door de diagnose grondig te maken. Het was een moeilijke periode, maar uiteindelijk zijn we er vandaag in geslaagd om drie vierde van het beoogde aantal te sluiten.

Hoe liggen de kaarten vandaag?

De situatie op de markten waar we actief zijn, ziet er vandaag alvast een heel stuk anders uit dan enkele jaren geleden. De grootste negatieve trends lijken me achter de rug, onder meer in de autosector, waar sinds oktober 2013 voor het eerst sinds heel lang sprake is van een herstel. Dat gezegd zijnde, we are not out of the woods yet. ZuidEuropa lijkt zich te herpakken, al is het vanuit een zeer laag niveau, terwijl Frankrijk in het hart van Europa een probleemkind blijft. Ook de Scandinavische landen hebben het niet onder de markt, terwijl zowel in Duitsland als in het VK de situatie een pak gunstiger is. Wat Recticel betreft, genieten we sinds de tweede helft van vorig jaar van twee “rugwind”-effecten. Er is de evolutie van de dollar en het pond die duidelijk in ons voordeel spelen en er is de

gedaalde olieprijs. Die laatste heeft een positieve impact op de koopkracht, maar vooral ook op de grondstofprijzen die lager zijn en een positieve impact hebben op de winstgevendheid. Door een tegenvaller eind vorig jaar bij een leverancier van propyleenoxide, de basisgrondstof voor polyol waarmee wij onze producten maken, hebben we weliswaar nog niet ten volle kunnen profiteren van de prijsdaling, wel in tegendeel, maar dat is zich momenteel aan het herstellen.

“De footprint van de fabrieken is momenteel correct gedimensioneerd en geherstructureerd.”

14

Staat Recticel vandaag waar het zou moeten staan? Of is er nog werk aan de winkel?

We zijn vandaag een bedrijf met een betere focus, een footprint die meer in lijn is met de noden van het bedrijf en een duidelijke klemtoon op innovatie. Vergelijk ons met een auto. Een aantal jaren geleden waren we nog een Volvo 240, een indrukwekkende en degelijke wagen, maar tegelijk één die veel benzine verbruikte en niet echt behendig was in het verkeer. Vandaag behouden we die degelijkheid, maar zijn we een meer efficiënte en zuinige Volvo V60, een plug in hybrid. Nog geen XC90 dus, om even binnen hetzelfde merk te blijven, maar we schuiven wel in die richting op. Vergelijk het met mijn beslissing om mijn klassieke bedrijfswagen te vervangen door een kleine elektrische variant: de BMW i3. Dat was een radicale beslissing, maar tekenend voor waar ik met Recticel naartoe wil: innovatie en duurzame ontwikkeling.

Over auto’s gesproken. Dat Recticel zich wil concentreren op drie seg-menten is geen geheim. Vrij snel na uw aantreden als CEO heeft u te ken-nen gegeven dat er op lange termijn geen plaats is voor de automobiel-divisie in de strategie van de groep. Waarom?

Onze Automotive divisie is een kapitaalintensieve activiteit en we ontbreken kritische massa om de vaste kosten te dragen en onze oplossingen aan de klanten te verkopen. De bedoeling om destijds in de automobielsector te stappen was goed. Als we vandaag de

balans opmaken stel ik vast dat we de juiste technologie, de juiste producten en de juiste oplossingen in huis hebben en daarvoor ook erkend worden door onze klanten. Maar de gecumuleerde investering van 250 miljoen euro in deze divisie was te zwaar om te dragen voor een groep met de omvang van Recticel die een omzet haalt van 1,3 miljard euro. Bovendien werden die investeringen voor een groot deel met schulden gefinancierd en zijn de verwachte kasstromen er onder meer door de crisis niet gekomen.

Waarom duurt het proces om er van af te geraken zo lang?

Dat het zo lang duurt om de activiteiten ook effectief te verkopen, is te wijten aan diverse factoren. Niet in het minst juist door die tegenvallende marktomstandigheden. Tussen 2008 en eind 2013 ging de sector door een diep dal en belandde 25% onder het niveau van voor de crisis. Niet direct een omgeving dus om een activiteit, waarin we trouwens nooit ons vertrouwen hebben verloren, van de hand te doen. Bovendien wilde ik de divisie niet verkopen met een zwak orderboek. En dat is vandaag zeker niet langer het geval, onder meer dankzij de introductie van nieuwe innovatieve producten. En, last

but not least, de footprint van de fabrieken is momenteel correct gedimensioneerd en geherstructureerd. We hebben een mooie bruid klaargestoomd. En die zou wel eens voor het einde van het jaar het ouderlijk huis kunnen verlaten.

U bent zelf een autoliefhebber. Doet het geen pijn om de activiteiten waar u het meeste affiniteit mee heeft te moeten verkopen?

Automotive is een opwindende sector, niet enkel voor mezelf, maar ook voor de hele ploeg. Maar we moeten redelijk blijven en de emotionaliteit in dergelijke beslissingen overboord gooien. De beslissing om te verkopen is er één van puur strategische aard. We hebben ervoor gekozen om de groep te vereenvoudigen en ons te concentreren op drie segmenten (isolatie, soepelschuim en bedding) waar we sterk staan en de nummer 1 of 2 positie kunnen claimen in de markten waar we actief zijn. Dat zou niet lukken met automotive en dus moet je een rationele keuze maken om de activiteiten te verkopen en de vrijgekomen financiële middelen in te zetten waar ze het meeste waarde kunnen creëren. We willen inzetten op groei voor de isolatieactiviteiten en verder werken aan kostenefficiëntie en omzetgroei door te investeren in branding voor soepelschuim en bedding. Denk bijvoorbeeld aan het succes van Geltex in de matrassensector. Een sterk merk met een hoge toegevoegde waarde. Dat is precies waar we met Recticel naartoe willen.

7578 Aantal werknemers 99 Aantal fabrieken

12 Aantal joint-ventures 240000000 Marktwaarde

Voorzitter

CEO

Johnny Thijs

Olivier Chapelle

67% Publiek

Recticel in cijfers (Bron: Recticel.com data van 2014)

“We zijn vandaag een bedrijf met een betere focus.”

15

Zoals u daarnet al aanstipte heeft dat verleden Recticel wel met een pak schulden en een ongezonde balans opgezadeld. Dat is dankzij de kapitaalverhoging deels verholpen, maar heeft u daardoor de voorbije jaren kansen gemist?

De financiële beperkingen die ons door de ongezonde balans werden opgelegd, hebben ons ook een stuk gedisciplineerder gemaakt. Er zijn de voorbije jaren investeringen en overnames niet gedaan omdat er twijfels waren over het project. In het verleden heeft Recticel heel erg actief meegedaan in de consolidatie van de PUsector. In de jaren 90 en 2000 werden tientallen overnames gedaan. De meeste van de overnames waren de juiste en de prijs die betaald werd, was redelijk. Maar je moet de nieuwe activiteiten integreren. En dat is niet gebeurd. We bleven bijgevolg te lang zitten met een veelheid aan fabrieken die niet volgens gemeenschappelijke processen werken en dus op een eiland opereren.

Overnemen zonder te integreren? Dat klinkt als fotograferen zonder opslagkaart.

Het was een “fast forward move”. Het ging allemaal ook zo snel dat er geen tijd voor was, net zomin er structuren waren binnen Recticel om het integratieproces op te starten. Bovendien was de economische omgeving toen dragend waardoor je ook niet onmiddellijk de nadelen ziet van het gebrek aan integratie. Maar vanaf de zomer van 2008

kwam daar abrupt verandering in en toen kwamen de zwaktes naar boven.

Als u vandaag beslissingen neemt, kijkt u dan meer naar de balansimpact?

Vandaag draait alles om cashflow. De enige manier om waarde te creëren is de economische waarde. Een collega omschreef het ooit als volgt: “Sales is vanity, profit is sanity en cash is reality”. Dat is voor mij zeer belangrijk. Uiteindelijk kan je op lange termijn enkel waarde creëren door cash te genereren. Waarde is cash. Om een beslissing te nemen over een overname, baseren we ons in belangrijke mate op de “discounted cashflow” methode.

Nu we het over investeren hebben. Als Bolero kunnen we niet anders dan de vraag stellen natuurlijk:

“Bent u een actief belegger?”

Zeker. Ik beleg vooral voor de lange termijn en kijk daarvoor onder meer naar de kwaliteit van het management, want het zijn uiteindelijk toch vooral personen die een bedrijf maken.

Enkele namen misschien?

(Neemt er zijn smartphone bij) In België heb ik, uiteraard, aandelen in Recticel en Tessenderlo en in het Europese luik van mijn portefeuille zitten Boskalis, AlcatelLucent, Carrefour. In de VS heb ik onder meer General Electric in portefeuille.

Het is waarschijnlijk ook geen toeval dat u General Electric in portefeuille heeft?

Neen, want ik heb eindeloos veel respect voor de voormalige topman van GE, Jack Welch. Hij is erin geslaagd om over zijn eerste periode van 10 jaar het bedrijf weer op de rails te zetten. Het is geen makkelijke periode geweest, maar hij heeft een conglomeraat dat zo’n beetje alle kanten op ging weer focus en waarde gegeven. En niet dat ik de pretentie heb om mezelf met Jack Welch te vergelijken, maar er zijn toch heel wat analogieën tussen het traject dat GE onder Welch heeft afgelegd en het werk dat we de voorbije jaren bij Recticel hebben verricht, en ook nog zullen verrichten. Op het vlak van innovatie bijvoorbeeld.

En naar wiens voorbeeld richt u zich op dat vlak ?

Dan denk ik spontaan aan Steve Jobs. De man heeft producten ontwikkeld waar klanten het bestaan niet van wisten, laat staan de nood eraan kenden. De komende jaren zou ik dus liever meer Jobs zijn dan Welch.

Aandeelhouders, Bron: recticel.com 10/06/2015

Gecombineerde bedrijfsopbrengsten (voor intra-Groep eliminaties),

Bron: recticel.com

17% Isolatie

19% Automobiel

67% Publiek

43% Soepelschuim

28,17% Compagnie du Bois Sauvage

3,99% Delen

0,61% Eigen aandelen

0,22% Andere partijen gelieerd aan Bois Sauvage

21% Slaapcomfort

“Uiteindelijk kan je op lange termijn enkel waarde creëren door cash te genereren.”

18


Dollar en grondstoffen, tegendraads

Vale torst een schuld van bijna 25 miljard dollar waarbij maar liefst 96 procent

in dollar uitstaat.

De rally van de Amerikaanse dollar startte in de zomer van vorig jaar en won tijdens het eerste kwartaal van 2015 verder aan kracht. De dollarindex, die de waarde van de Amerikaanse munt afzet tegenover die van zes belangrijke handelspartners, klom eerder dit jaar naar het hoogste niveau sinds 2003. Dat voelen niet alleen de bedrijven, consumenten en beleggers. Ook de grondstoffen gedroegen zich hierdoor tegendraads.

A l sinds de Tweede Wereldoorlog is de dollar de internationale reservemunt. Door die status, worden de meeste grondstoffen

wereldwijd in dollars verhandeld. Een duurdere Amerikaanse munt maakt grond-stoffen voor verbruikers buiten de dollarzone dus duurder. Bij gelijke vraag (en andere parameters) zou de grondstoffenprijs moeten dalen om het valutaverschil te compenseren. Natuurlijk spelen er ook andere factoren een rol voor de grondstoffenprijzen (bijvoorbeeld evoluties aan de aanbodzijde en geopolitieke gebeurtenissen) maar niettemin is de impact van valutabewegingen erg groot.

De focus van de markt op de sterke dollarevolutie leidde ertoe dat de Bloomberg Commodity Index van 22 grondstoffen eerder dit jaar terugviel naar het laagste peil sinds

augustus 2002. Het lijstje met winnaars over het eerste kwartaal is dan ook bijzonder kort. Van alle op de termijnbeurzen genoteerde grondstoffen werden enkel loodvrije benzine, zilver en katoen duurder. De prijsevolutie tijdens de eerste maanden van 2015 bevestigt dus de inverse correlatie tussen de dollar en de grondstoffenprijzen.

In de eerste jaarhelft moest de Amerikaanse munt terug wat terrein prijsgeven. Beleggers namen met hun dollarposities een voorschot op een snel en krachtig economisch herstel dat een nieuwe cyclus van monetaire verstrakking in gang zou kunnen zetten. Daar ziet het op dit moment echter niet naar uit. De speculatie over een renteverhoging in de Verenigde Staten houdt de markten nu al bijna een jaar in zijn greep. De macroeconomische indicatoren zenden

19

Inverse correlatie tussen de Dollarindex en Bloomberg Commodity Index (Bron: Thomson Reuters Datastream)

gemengde signalen uit en wereldwijd maakt monetaire versoepeling nog steeds de dienst uit. De relatieve sterkte van de dollar is grotendeels terug te brengen tot de zwakte van concurrerende valuta als de euro, de Japanse yen en het Britse pond. De status van reservemunt, de hogere rente en het feit dat de markt voor dollarschuldpapier de meest liquide ter wereld is, maken dat er voorlopig nog veel investeringsgeld in de richting van de dollar blijft vloeien. De sterk in waarde gedaalde munten van klassieke grondstoffenlanden als Brazilië, ZuidAfrika en Australië (en in mindere mate ook Canada) lijken op het eerste gezicht een goede zaak voor de lokale producenten.

INFLATIE IMPORTEREN

De opbrengst van de geproduceerde grondstoffen komt namelijk binnen in dollar terwijl het grootste deel van de kosten in lokale valuta wordt afgerekend. Toch is er ook een keerzijde aan de medaille. De prijsdaling van de meeste grondstoffen is in lokale valuta een stuk kleiner terwijl de inputkosten van bijvoorbeeld energie dalen. In eerste instantie heeft dit een gunstig effect op de operationele gang van zaken. Op iets langere termijn zorgt een goedkope munt er wel voor dat u inflatie gaat importeren. Een goed voorbeeld daarvan

zien we in Zuid-Afrika. Door de hoge inflatie klinkt de roep naar hogere lonen bij de arbeiders uit de mijnbouwindustrie steeds luider. De ZuidAfrikaanse mijnbouwsector is erg arbeidsintensief waarbij loonkosten ongeveer de helft van de totale productiekost uitmaken. De timing is bijzonder slecht, want de huidige overeenkomsten over loon en arbeidsvoorwaarden lopen in juni af en moeten opnieuw onderhandeld worden voor de komende twee jaar. De National Union of Mine workers, die naar eigen zeggen 57 procent van de arbeiders in de goudmijnindustrie vertegenwoordigt, gaf al een eerste schot voor de boeg door een loonsverhoging met 75 procent te eisen.

IMPACT OP LOKALE MUNT

Een ander nadeel is dat grondstofbedrijven die uitstaande dollarschulden hebben, deze steeds zwaarder voelen doorwegen in lokale munt. Eén van de meest extreme voorbeelden zagen we bij de Braziliaanse ijzerertsproducent Vale. Het bedrijf torst een schuld van bijna 25 miljard dollar waarvan maar liefst 96 procent in dollar uitstaat. De forse daling van de Braziliaanse real (BRL) tegenover de dollar kostte Vale in het eerste kwartaal meer dan 3 miljard dollar en ook de kredietrating van het bedrijf werd verlaagd.

Het blijft een open vraag in hoeverre de focus van de grondstoffenmarkten de komende maanden zal verschuiven van de valutaperikelen naar geopolitieke factoren of naar het (on)evenwicht tussen vraag en aanbod. De lichte heropleving van de grondstoffenprijzen bij de start van het tweede kwartaal ging alvast hand in hand met een daling van de dollarindex. Voorlopig houdt de inverse correlatie tussen dollar en grondstoffenprijzen dus nog steeds stand.

0.8

98 00 02 04 06 08 10 12 14

100

150

200

250

350

450

300

400

500

0.9

1.0

1.1

1.2

1.3

1.4

Bloomberg Commodity Index (rechteras)

US Dollarindex (invers, linkeras)

“Een duurdere Amerikaanse munt maakt grondstoffen voor verbruikers buiten de dollarzone dus duurder.”

20

Ackermans & van Haaren

Een gediversifieerde groep die actief is in 5 kernsectoren. AvH realiseerde in 2014, via haar aandeel in de participaties, een omzet van 5,9 miljard euro en stelt 22.633 mensen tewerk.

“Het is onze missie aandeelhouderswaarde te creëren door te investeren op lange termijn in een beperkt aantal strategische participaties met internationaal groeipotentieel.”

Voor deze nieuwe reeks selecteren wij voor u telkens een beursgenoteerd bedrijf met een rijke historische achtergrond.

1876 1924

1984

198619641903

Eerste samenwerking tussen Hendrik Willem Ackermans & Nicolaas van Haaren.

Eerste Trans-Atlantische opdracht: baggerwerken in Argentinië voor de uitbreiding van de haven van Bahia Blanca.

Oprichting van Ackermans & van Haaren NV (te Antwerpen).

Eerste diversificatie: off shore olieboringen (Forasol-Foramer).

Beursnotering AvH (marktkapitalisatie € 50 mio, vandaag € 3,7 mia).

Diversificatie naar brouwerijsector (Alken-Maes).

Gemiddelde jaarlijkse groei (1984-2014). Evolutie aandeelprijs AvH en eigen vermogen per aandeel vergeleken met Belgian All-Share index (excl. dividend). Belgian All-Share index herberekend naar AvH aandeel-prijs op 20/06/1984. Bron: AvH, Thomson Reuters Datastream

LUC BERTRAND CEO Ackermans & van Haaren

100

(€)

50

1985

1990

1995

2000

2005

2010

2014

0

Bel All-Share Index: 6,8%Eigen vermogen per aandeel: 13,4%AvH aandeelprijs: 13,9%

GESPOT

Stap voor stap

21

1991

1996

1999

2005

20111991

1992

Diversificatie naar brouwerijsector (Alken-Maes).

Oprichting van DEME door de inbreng van Dredging International en Baggerwerken De Cloedt (AvH: 39,5%).

Overname van Creyf’s Interim (later “Solvus” genoemd): start uitzendarbeid.

Fusie tussen AvH and Delen markeert de start van de private banking afdeling.

IPO van Forasol-Foramer op Nasdaq en verkoop aan Pride Petroleum.

Beursintroductie van vastgoedbevak Leasinvest Real Estate.

Verkoop van Solvus aan USG People.

Bank J.Van Breda & Co neemt Antwerps Beroepskrediet over en Delen Private Bank verwerft JM Finn & Co.

303,5

300,5

167,7

Real Estate, Leisure & Senior Care

Energy &Resources

DevelopmentCapital

1.783,7

Private Banking

Sectoren waarde

(miljoen euro)

1.774,5

Marine Engineering & Infrastructure

Medewerkers Medewerkers in de wereld

Marktkapitalisatie

Pro forma omzet (per sector, miljoen €)

miljoen €5.862

22.633

3.870 1.134 453 291 114

Nettoresultaat

miljoen €215,1

Brutodividend

€/aandeel1,82

miljard €4,34

Eigen vermogen

€/aandeel71,71

Nettoresultaat

€/aandeel6,49

8.440 6.1635.028 1.9821.020Marine Engineering & Infrastructure

Development Capital

Private Banking

Real Estate, Leisure & Senior Care

Energy & Resources

Europa5.012

België7.953

Rest van de wereld9.668

Cijfers: AvH, 31/12/2014

(Bloomberg,

25/06/2015)

Bron: KBC Securities research

22

Iconische merken op de beursINDX schetst het portret van vijf beursgenoteerde bedrijven met een iconisch merk in portefeuille.

ACHTER DE BEURSSCHERMEN

Washington PostVoor iedereen die van dicht of van ver iets met media te maken heeft, klinkt de naam The Washington Post als een klok, al was het maar omdat het met de journalisten Bob Woodward en Carl Bernstein aan de basis ligt van het Watergate schandaal dat president Nixon tot ontslag dwong. En het mag dan al één van de oudste in zijn soort zijn, geboren in 1877, de krant is wel volledig mee met zijn tijd. Om de kosten onder controle te houden is de geprinte versie van de krant enkel beschikbaar langs de oostkust van de VS. Daarmee leek het in de sterren geschreven te zijn dat The Post ooit in handen zou komen van een onlinegigant. Dat gebeurde in 2013 toen Amazon.com 250 miljoen dollar op tafel legde voor het instituut.

Gegevens bedrijven per 15 juni 2015

Amazon.com, Inc.

THUISBASIS VS

MARKTKAPITALISATIE 201.961 miljoen USD

KOERS-WINSTVERHOUDING 2015 166,4

DIVIDENDRENDEMENT 0,0%

Tommy HilfigerMet 30 jaar is het merk misschien wat over haar hoogtepunt heen, maar Tommy Hilfiger is vandaag nog steeds een naam van betekenis in de modewereld. Dat is niet in het minst te danken aan de man die er bij geboorte 63 jaar geleden zijn naam aan verleende. Thomas Jacob Hilfiger zette zijn eerste stappen in de kledingsector toen hij in New York bestaande jeansbroeken een eigen touch gaf om die vervolgens aan kledingzaken door te verkopen. Gedreven door het succes, opende hij snel een eigen winkel in de kelder van een commercieel centrum, The People’s Place. Het avontuur duurde zeven jaar, maar eindigde met een faillissement. Tommy was toen 25 en klaar voor een nieuw hoofdstuk: ontwerpen van eigen kleding. Dat mondde in 1985 uit in de oprichting van de Tommy Hilfiger Corporation, toen met de steun van de Indische Murjani Group. Het merk kende een steile vlucht, maar is zoals de meeste merken niet immuun voor de grillen in de modewereld. In 2006 verkocht Tommy zijn bedrijf aan de financiële investeerder Apax Partners en verzilverde zijn naam voor 1,6 miljard dollar. Vier jaar later veranderde het bedrijf voor zo’n 3 miljard dollar opnieuw van eigenaar en kwam bij de PVH Groep (PhillipsVan Heusen) wel opnieuw in een modehuis terecht. En kreeg daar meteen ook een bekende stiefbroer: Calvin Klein.

PVH Corp.

THUISBASIS VS

MARKTKAPITALISATIE 8.767 miljoen USD



23

ImmowebIedereen die op zoek geweest is naar een nieuwe woonst, hetzij een huis hetzij een appartement, of zijn vastgoedeigendom te koop wil zetten, is ongetwijfeld langs Immoweb gepasseerd. De huizenzoekertjessite wist zich in een mum van tijd op te werken tot de grootste in België en speelde zich daarmee meermaals in de kijker. De website verscheen zelfs op de radar van de grote jongens die steeds op zoek zijn naar de referentie in een bepaald domein en dus werd het in november 2012 voor 127 miljoen euro overgenomen door Axel Springer. Immoweb bevindt zich daarmee in goed gezelschap want de Duitse uitgever heeft ook nog klinkende namen als Die Welt en Bild in portefeuille.

Axel Springer SE

THUISBASIS Duitsland

MARKTKAPITALISATIE 4.974 miljoen EUR



Batavus FietsenNederland, fietsland. Een cliché zo veelbesproken als de Amsterdamse grachten, maar geen mens kan er omheen. Alle pogingen van Vlaanderen Vakantieland ten spijt steken onze noorderburen ons nog steeds met enkele fietslengtes voorbij als het op het gebruik van de tweewieler aankomt. En België heeft weliswaar ook een lange, in de meeste gevallen weliswaar ter ziele gegane, traditie van fietsenmerken, geen naam doet in de sector meer fietsbellen rinkelen dan Batavus. Het begon in 1904 nochtans met uurwerken en naaimachines. Pas later werden ook fietsen aan het gamma toegevoegd die vanuit Duitsland werden geïmporteerd en kwamen er ook motorfietsen bij. Na de Tweede Wereldoorlog wordt een nieuwe fietsfabriek gebouwd en komt de groei van Batavus in een stroomversnelling.Samen met het succes van de fietsverkoop rijgt ook de Batavus wielerploeg de overwinningen aaneen. Maar zoals wel vaker gaan zakelijk en sportief succes niet samen. De groep komt in moeilijke financiële papieren en wordt in 1986 overgenomen door de Atag Cycle om eind jaren 90 opgevist te worden door Accell Group, een Nederlandse beursgenoteerde holding gespecialiseerd in fietsen (75% van de omzet) en fitnessapparatuur.

WalibiNu de zomervakantie volop bezig is, is ook meteen de tijd van familieuitstapjes en zomerkampen aangebroken. En voor wie niet zo nodig aan cultuur wilt doen, is een uitstapje naar een pretpark mooi meegenomen. Naar de streek van Wavre, Limal en Bierges bijvoorbeeld waar de Antwerpse zakenman Eddy Meeus er in de jaren 70 een waterskidomein oprichtte. En al klinkt het met die wetenschap in het achterhoofd wat vreemd, met een kangoeroe als logo kende Walibi een snelle groei en kwam het in 1998 in handen van Six Parks. Beleggers die vandaag een ticketje willen kopen, moeten aankloppen aan het loket van Compagnie des Alpes. Met een aandeel van Compagnie des Alpes wordt u trouwens meteen ook een beetje eigenaar van Parc Astérix in de buurt van Parijs en Bellewaerde. En als u op 30 september 200 aandelen van Compagnie des Alpes in bezit hebt en lid wordt van de aandeelhoudersclub, krijgt u er een skipas voor twee dagen in één van de vooraanstaande Franse skistations of een duoticket voor een attractiepark uit de CDAportefeuille naar keuze bovenop. Bij 400 stuks wordt dit voordeel met drie vermenigvuldigd.

Accell Group N. V.

THUISBASIS Nederland

MARKTKAPITALISATIE 423 miljoen EUR



Compagnie des Alpes SA

THUISBASIS Frankrijk

MARKTKAPITALISATIE 411 miljoen EUR



24

TIMELINE

Dit is 2015 … in woord en beeld Na een vorstvrij eindejaar, bewijzen winterbanden pas in de lente hun nut

1 JANUARI

De BEL20 klokte in 2014 af op 14% winst. Doen we beter in 2015?

15 JANUARI

De Zwitserse frank kent sterkste winst ooit.

8 APRIL

Farmareus Mylan doet bod op Omega Pharmaeigenaar Perrigo. 9 APRIL

De Apple watches in voorverkoop zijn in een mum van tijd uitverkocht.

15 APRIL

Mario Draghi wordt aangevallen op persconferentie.

20 APRIL

Telenet neemt Base over voor 1,3 miljard euro cash.

27 APRIL

Biocartis maakt vliegende start bij eerste notering (+14%).

28 APRIL

Albert Frère trekt definitief de deur bij GBL dicht.

30 APRIL

Tesla kondigt nieuwe (huis)batterij aan.

5 MEI

Regering maakt weg vrij voor privatisering Proximus en bpost.

25

Dit is 2015 … in woord en beeld Na een vorstvrij eindejaar, bewijzen winterbanden pas in de lente hun nut

25 JANUARI

Linkse partij Syriza wint de Griekse verkiezingen.

30 JANUARI

Roebel in vrije val na plotse renteknip.

9 FEBRUARI

Vakbonden en Delhaize bereiken herstructureringsakkoord na maanden onderhandelen.

2 MAART

Nasdaq heeft na 15 jaar eindelijk de internetbubbel verteerd.

9 MAART

ECB start met haar Quantitative Easing programma.

10 MAART

De Belgische 10jaarsrente duikt onder de 0,5%.

14 MAART

België blijft ’s werelds grootste frietproducent.

25 MAART

Heinz en Kraft fuseren.

6 MEI

Olieprijs staat al 50% hoger sinds dieptepunt in januari.

7 MEI

Onverwacht sterke verkiezingsoverwinning Cameron laat het Britse pond niet onberoerd.

8 MEI

Delhaize en Ahold hebben zich aan de fusietafel gezet.

14 MEI

Beurswaarde Galapagos explodeert na sterk debuut op Nasdaq tot boven de 2 miljard euro.

22 MEI

Studio 100 wil geld ophalen bij Belgische spaarder.

26 MEI

Liberty Global zet 78 miljard dollar aan het werk met overname van Time Warner Cable en Brighthouse Networks door Charter Communications.

29 MEI

Mark Coucke en Imec financieren Milab, een technologisch platform voor medische diagnostiek.

26

BOEK IN DE KIJKER

Hoe topbeleggers de markt kloppen

Auteur Frederik Vanhaverbeke had rond de eeuwwisseling een onfortuinlijke ervaring in de aandelenmarkt. Hoe slaagden beleggers als Warren Buffett, Peter Lynch, Joel Greenblatt, John Templeton, Seth Klarman en Benjamin Graham erin om de markt met lengtes voorsprong te kloppen? In het boek ‘Excess Returns’ ging hij op zoek naar de strategie en tactieken van heel wat succesvolle beleggers.

Tijdens zijn ver doorgedrevenzoektocht naar de geheimen van beurslegendes op basis van honderden boeken, artikels, interviews, jaarverslagen, etc. stelde Frederik

tot zijn verbazing vast dat, hoewel de meeste van die topbeleggers onafhankelijk werkten

van elkaar, ze toch op een heel gelijkaardige en onconventionele manier te werk gingen. Een andere vaststelling was dat hun adviezen en werkwijzen perfect passen binnen de nieuwe academische discipline van ‘behavioral finance’. Alhoewel de auteur de groten van Wall Street aanvankelijk bestudeerde louter met de bedoeling om zelf iets te leren en een betere belegger te worden, merkte hij naderhand dat zijn bevindingen uiterst geschikt waren om samen te vatten in een praktische gids voor beleggers: “Excess Returns.”

Frederik stelde vast dat topbeleggers zich doorgaans aangetrokken voelen tot precies die types aandelen die de meeste andere beleggers links laten liggen. Enkele voorbeelden hiervan zijn spin-offs, saaie bedrijven, aandelen die niet populair zijn of bedrijven die een groot probleem proberen op te lossen. Populaire en overgehypte aandelen zijn dan weer niet aan hen besteed. De manier waarop ze geselecteerde aandelen analyseren, is bovendien eerder onconventioneel. Ze gaan grondig te werk en besteden veel aandacht aan subtiele elementen die andere beleggers over het hoofd zien. Warren Buffett zal bijvoorbeeld niet in een bedrijf beleggen als hij twijfelt aan de integriteit van het management. Een rode draad doorheen de adviezen van topbeleggers is ook dat ze zelden hun geld stoppen in bedrijven met een hoge schuldgraad. En de manier waarop ze aandelen waarderen heeft weinig gemeen met de professionele DCFanalyse die aan de meeste business schools wordt onderwezen. Ze benadrukken dat beleggers hun waarderingsmethodes eenvoudig moeten houden en dat het belangrijk is om conservatieve

“Die topbeleggers gingen toch op een heel gelijkaardige en onconventionele manier tewerk.”

27

maatstaven te gebruiken. Waar de meeste beleggers zich bijvoorbeeld blindstaren op de (mogelijke) toekomstige winstontwikkeling, besteden zij ook de nodige aandacht aan de bedrijfsbalans.

Het kopen en verkopen van aandelen is een bijkomend aspect waarmee het kransje van uitzonderlijke beleggers zich onderscheidt van de doorsnee belegger. Ze kopen en verkopen doorgaans gespreid in de tijd. Ze geven

hun winnaars de ruimte om uit te groeien tot grote posities, en aarzelen niet om aandelen met verlies te verkopen als ze het vertrouwen erin verliezen. Ze verkopen of gaan aan de zijlijn staan wanneer de markten het (te) goed doen en kopen massaal wanneer de beurs onderuit gaat. Gevierde beleggers zoals Prem Watsa en Seth Klarman deinzen er ook niet voor terug om zich defensief op te stellen in anticipatie van een financiële storm jaren vóór die storm effectief uitbreekt (waardoor ze een aantal jaren ver achter kunnen blijven op de beurs).

Tot slot steken topbeleggers de draak met de academische visie op risicobeheer. Volatiliteit zien ze niet als een risico, maar als een opportuniteit om aandelen goedkoop te

kopen en duur te verkopen. De visie dat het verstandig is om uw portefeuille te spreiden over een groot aantal aandelen bestempelen ze als absurd voor beleggers die weten waar ze mee bezig zijn. De belangrijkste elementen van risicobeheer zijn volgens hen kennis (heel goed weten waarin men belegt), onafhankelijk denken en discipline.

Het boek besteedt ook ruime aandacht aan de set van “soft skills” die topbeleggers unaniem als essentieel beschouwen om een kans te maken om de markt te kloppen. Beleggers worden namelijk voortdurend belaagd door tal van psychologische invloeden die leiden tot klassieke beleggingsfouten. Eigenlijk is het ”buikgevoel” vaak één van de ergste vijanden van de doorsnee belegger. Top beleggers leggen er dan ook de nadruk op dat succesvolle beleggers de correcte attitudes moeten hebben om dit buikgevoel het hoofd te bieden. Bovendien hebben de meesten een aantal gewoontes ontwikkeld die hen helpen om klassieke fouten te vermijden.

De manier waarop die topbeleggers te werk gingen, heeft hen geen windeieren gelegd. Dat is duidelijk te zien op de figuur met de track records van een hele groep beleggers die prominent in het boek aan bod komen. De figuur toont het jaarlijkse meerrendement ten opzichte van de Amerikaanse S&P 500 (inclusief dividenden) over hun carrière in functie van de duur van hun carrière. Zo klopte Warren Buffett over een periode van 57 jaar de beurs met ongeveer 12% per jaar, waardoor hij erin slaagde om $1 te laten aangroeien tot ongeveer $100,000. Een ander duizelingwekkend resultaat is dat van Joel

Greenblatt die tussen 1985 en 1995 een gemiddeld rendement haalde van 50% per jaar, en die tussen 1985 en 2004 erin slaagde

om $1 te laten aangroeien tot $840. Het mag dus duidelijk zijn dat wie een voorbeeld durft te nemen aan dit selecte groepje van heel succesvolle beleggers zijn kansen op goede beleggingsresultaten aanzienlijk kan verhogen.

Naar aanleiding van dit artikel biedt de uitgever het boek via www.harriman-house.com aan met een korting van 30% ten opzichte van de handelsprijs voor zowel de hardcover, paperback als e-versie. Gebruik hiervoor de promotiecode KBCER30 bij checkout.

“Succesvolle beleggers moeten de correcte attitudes hebben om dit buikgevoel het hoofd te bieden.”

100%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

15 20 25 30 35 40 45 50 55

Aantal jaren

Jim Rogers

Soros

Peter Lynch

S. Druckenmiller

Benjamin Graham

Walter Schloss

Warren Buffett

Shelby Davis

Joel Greenblatt

Jaar

lijks

ren

dem

ent b

oven

op d

e S&

P 5

00 (d

ivid

ende

n ge

heri

nves

teer

d)

Charles Munger

David Einhorn

Anthony Bolton

John TempletonPhilio Carret

Graham aanhangersBuffett aanhangersandere fundamentele investeerdersmacro investeerders

De figuur toont het jaarlijkse meerrendement ten opzichte van de Amerikaanse S&P 500 (inclusief dividenden) over hun carrière in functie van de duur van hun carrière.

“Beleggers moeten hun waarderingsmethodes eenvoudig houden.”

28

DE SPECIALIST

Vers bloed op de Brusselse beurs

Overduidelijk drukke tijden voor uw mensen, waarom krijgen we net nu zoveel beursintroducties? Zit de lage rente daar voor iets tussen?

Het positieve marktsentiment is de grote drijver. Lage rente helpt daarbij, omdat investeerders dan meer op zoek zijn naar alternatieven voor een spaarboekje dat nog amper iets opbrengt. Daarnaast is ook een lagere volatiliteit een goede bodem voor kapitaaltransacties. Een stabiel marktklimaat biedt de nodige ondersteuning om een nieuw bedrijf op de beurs te lanceren. Er heerst dan niet te veel onzekerheid in de verschillende sectoren. De tendens in België met een hele reeks van beursintroducties is trouwens geen alleenstaand feit. We zien dat er in alle Europese landen veel kapitaal ter beschikking is en dat zorgt ervoor dat tal van private equityspelers uittreden. Zo trokken onlangs ook Grandvision (het vroegere Pearle Europe), Luca Bols (stokerij van likeur) en Refresco

(bottelaar van fruitsappen en soft drinks) naar de beurs van Euronext Amsterdam.

Dat nu andere bedrijven zoals Recticel, Cofinimmo, Care Property Invest, Aedifica, … hun kapitaal verhogen, komt dat ook voort uit dat momentum?

Vastgoedbedrijven zijn iets aparts. Om het statuut van vastgoedbevak te behouden mag de schuldgraad maximum 65% bedragen. We stellen echter vast dat de meeste vastgoedbevaks eerder streven naar een schuldgraad rond de 50%. Als zij dus willen groeien en nieuwe gebouwen aan de portefeuille willen toevoegen, doen zij vaak beroep op de markt voor die nieuwe middelen. Bedrijven zoals Recticel maken dan weer gebruik van het momentum om hun balans te versterken. Anderen leggen een oorlogskas aan voor eventuele acquisities.

Waarom trekt een bedrijf naar de beurs?

Bij sommige beursintroducties heeft het bedrijf nieuw geld nodig om te groeien. Dat is bijvoorbeeld zeker het geval voor biotechbedrijven zoals Biocartis. Die hebben veel geld nodig om hun onderzoek te financieren. Anderzijds zijn er de vastgoedbedrijven die voor die verhouding bankfinanciering versus equity soms nood hebben aan extra kapitaal. Daarnaast zijn beursintroducties ook een ideale exitstrategie voor een private equityspeler die zijn aandelen in een bedrijf te koop wil aanbieden. Dat was bijvoorbeeld het geval bij bpost en Ontex.

Wat zijn de voordelen van een beurs-gang voor een bedrijf?

Het nieuwe geld kan de groeiplannen van het bedrijf mogelijk maken, maar we merken nog altijd dat een beursintroductie een ongelofelijke marketingkracht heeft. Het creëert visibiliteit voor het bedrijf, ze trekken zo gemakkelijker klanten, maar ook sterker

personeel aan. Bij familiebedrijven ligt zo’n beursgang soms moeilijker. Zij zijn minder geneigd om hun kapitaal open te stellen. Voor private equityspelers is een beursgang echt een gericht exitmoment. Soms is zo’n uitstap van een grote speler ook een volgende stap voor het management om een onafhankelijke koers verder te kunnen zetten, los van die referentieaandeelhouder.

Hoelang op voorhand begint uw team op zo’n beursintroductie te werken?

Gemiddeld duurt de voorbereiding van een beursgang 3 maanden tot 1 jaar. Het begint allemaal met de strategie van het bedrijf helder te hebben. Voor heel wat bedrijven moeten in het prospectus voor het eerst uitgebreid de activiteiten van het bedrijf, de strategie, de risicofactoren en ook de cijfers op een rij gezet worden. Er zijn bijvoorbeeld 3 jaar historiek aan cijfers nodig. Uit dat alles moet een consistent en bevattelijk verhaal voor de markt komen. We moeten berekenen hoeveel geld het bedrijf precies nodig heeft voor zijn business plan en uitleggen waarom het bedrijf geld ophaalt. Tijdens roadshows met institutionele investeerders toetsen we die visie met de markt af. En dan moet het plaatje kloppen. Die institutionele spelers kennen vaak de sector door en door en kunnen zeer goed de slaagkans van de transactie toetsen. Het moet dan kristalhelder zijn wat de investeringsoppor tuniteiten ten opzichte van andere spelers zijn.

Wie bepaalt de prijsvork of de waar-dering van het bedrijf?

Corporate Finance zal op basis van het business plan van het bedrijf een eerste waardering op het bedrijf plakken. Er wordt ook steeds een van de analisten ingeschakeld om een uitgebreid researchrapport te schrijven voor institutionele investeerders. De analist plakt een waarderingsvork voor de komende 12 maanden op dat bedrijf. Die wordt dan afgetoetst tijdens de premarketingfase met

Het zijn dit jaar al drukke tijden geweest op de Brusselse beurs. Na jaren van relatieve IPO (initial public offering of beursintroductie)-stilte, kwamen er maar liefst vier nieuwkomers op de tabellen van Euronext Brussel bij. We legden ons oor te luisteren bij Els Degroote, hoofd van de Corporate Finance-afdeling van KBC Securities voor wat meer inzicht in zo’n beursgang. Els staat aan het hoofd van een 15-koppig team dat dit jaar al Biocartis, TINC, Kiadis en Mithra naar de beurs begeleidde.

Els Degroote, Hoofd Corporate Finance

29

die institutionele spelers. Hun feedback wordt gebruikt om de finale prijsvork te bepalen, waarbij wij rekening moeten houden met de wensen van de klant en de investeerders. Belangrijk is dus dat de prijsvork die wij vooropstellen lager ligt dan die van de analist. Anders zou dat betekenen dat er weinig stijgingspotentieel is voor dat aandeel na de eerste notering.

Wie is er zoal betrokken bij een beursgang?

Naast de mensen van het bedrijf zelf, is er een leger aan juristen, auditors, andere begeleidende banken en beurshuizen betrokken. Meestal wordt er een syndicaat van banken of beurshuizen aangeduid die de beursgang begeleiden. Niet alleen de Corporate Finance afdeling werkt op het dossier. Ook de institutional sales spelen een cruciale rol om het verhaal bij de professionele beleggers af te toetsen. Daarnaast zitten ook de retailbankspecialisten aan tafel, die ervoor zorgen dat we het overzichtelijk brengen naar particuliere beleggers. Dus in totaal, denk ik toch dat er snel zo’n 30 tot 60 mensen bij een transactie betrokken zijn. Alle informatie moet ook via de F.S.M.A., de toezichthouder, ... passeren. Niet alleen het prospectus, maar werkelijk elke folder, mailing, … waarin er naar de beursgang wordt verwezen, moet hun kwaliteitsstempel krijgen.

Biocartis was een paar keer overingetekend. Hoe verloopt de allocatie dan?

Bij institutionele spelers wordt er door de begeleidende banken bepaald wie welke allocatie krijgt op basis van hun “kwaliteit”: zijn ze van plan om langer in het bedrijf te blijven of zien ze dit enkel als een korte termijn opportuniteit? Voor particuliere beleggers wordt er bij overinschrijving voorrang gegeven aan de beleggers bij het syndicaat van banken/beurshuizen dat de beursintroductie begeleidt. Daarnaast krijgen kleine

orders meestal een preferentiële allocatie ten opzichte van grote orders.

Met Biocartis, Mithra en Kiadis, is biotech erg vertegenwoordigd bij de beursintroducties. Ziet u in België meer appetijt voor die sector?

Toch wel. Enerzijds zorgen enkele succesverhalen uit het verleden ervoor dat er een sterke biotechappetijt is bij retail beleggers. Anderzijds zijn gewoon heel wat jonge biotechbedrijven al heel vroeg actief in België dankzij de steun van IWT (nvdr Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie), biotechincubators en investeerders zoals Rudi Mariën. Het is ook eigen aan de biotechsector dat ze net veel kapitaal nodig hebben. Binnen Euronext Brussel is er echt

een cluster rond biotech. Aangezien we met KBC Securities de meeste van die biotechbedrijven naar de beurs brachten, hebben we een sterke expertise in dat type beurs introducties opgebouwd. Nu zien we dat zelfs buitenlandse biotechbedrijven zoals Genticel en Kiadis bij de Belgische belegger aankloppen.

Hoe kunt u zich als belegger het best informeren over zo’n beursgang?

Het prospectus is een heel uitgebreide beschrijving van de strategie en cijfers van het bedrijf, maar meestal zorgen we ook nog voor een iets bevattelijker productfiche of bedrijfsfolder voor particuliere beleggers.

Heel recent zijn we ook gestart met webinars, online presentaties waarbij het management wat uitleg geeft over de activiteiten van het bedrijf en de beursgang. Zo heeft u als particuliere belegger, net zoals institutionelen, de kans om het management aan het woord te horen en zelf aan hen vragen te stellen.

KBC Securities maakt in 9 van de 10 kapitaaltransacties deel uit van het syndicaat. Hoe komt dat?

Wij worden in de markt echt gepercipieerd als dé specialist in Belgische equities. Angelsaksische bankiers werken graag met KBC samen voor de kennis en kunde van de markt, maar ook voor het sterke retail en private banking netwerk dat KBC heeft om beursintroducties tot een goed einde te brengen. Het is dan ook niet voor niets dat we al 4 jaar op rij de Euronextaward voor Best Finance House in ontvangst mogen nemen.

Met al die beursintroducties en kapi-taalverhogingen hebben jullie al een goedgevulde agenda. Waar houdt een Corporate Finance-afdeling zich nogal mee bezig?

Met KBC Securities zijn we marktleider in Belgische kapitaalmarkttransacties. Daarnaast verlenen we ook financieel strategisch advies en assisteren we ondernemingen bij fusies en overnames (vanaf transactiewaarde van circa 10 miljoen euro).

De zomer is vermoedelijk wat tijd om op adem te komen, zou het ook een druk najaar kunnen worden?

Er is zeker en vast nog appetijt bij ondernemingen om naar de beurs te gaan maar het is nog te vroeg om hierop verder in te gaan.

Prijsvork: 10,5 – 11,5Naar de beurs aan 11,5 euroOpgehaald bedrag: 115 miljoen euro

Prijsvork: 10,4 – 11,4Naar de beurs aan 11 euroOpgehaald bedrag: 110 miljoen euro

Prijsvork: 10,5 – 12,5 euroNaar de beurs aan 12 euroOpgehaald bedrag: 83,1 miljoen euro

Prijsvork: 11 – 13,75 euroNaar de beurs aan 12,5 euroOpgehaald bedrag: 37,6 miljoen euro

Biocartis

TINC

Mithra Pharmaceuticals

Kiadis

In 2015 begeleidde KBC Securities al meerdere beursintroducties en obligatie-uitgiftes.Els Degroote, Hoofd Corporate Finance

“Bedrijven zoals Recticel versterken hun balans. Anderen leggen een oorlogskas aan.”

30

DE BELEGGER

KBC Beleggerskoers: ook in 2015 een succes!

Bron: Moneytalk.be, 1 april 2015

Bolero beurstips voor jongeren

D e deelnemers van de Beleggers koers werden ondersteund met toegang tot alle kennis en

kunde die het Bolero team in huis heeft. Tom Simonts, marktenspecialist Bolero, dompelde hen onder in het beleggersbad en overspoelde hen met praktische beurstips. Tijdens de hele periode van de KBCBeleggerskoers kregen alle deelnemers de Bolero nieuwsbrieven Beurs bij ’t Ontbijt en Beurs bij de Lunch gratis aangeboden. Er werden ook webinars georganiseerd met heel praktische toelichting over beleggen. Ten slotte vond er ook een interview met Tom Simonts plaats op Jim tv.

KBC-Beleggerskoers

M eer dan 20.000 personen schreven zich in voor de 10de editie van de KBCBeleggerskoers.

Daarvan gebruikten zo’n 6000 deelnemers hun Beleggerskoers account heel actief tot op het einde. De populariteit van beleggen spreekt hier zeker. Bovendien is ook de leeftijdsspreiding van de deelnemers opvallend: 50/50 inschrijvingen voor 25 en +25jarigen. Dat meer en meer jongeren vandaag de weg vinden naar de beurs, daar vloeide al meermaals inkt over in de pers. Wij selecteerden voor u een artikel uit

‘Moneytalk’. U vindt het hiernaast. En hoe vertaalde die evenredige spreiding zich in de resultaten? “De jongeren zijn gewonnen,” vertelt Bart Van De Broek, projectmanager Marketing van de KBCBeleggerskoers.” De voornaamste reden die deelnemers opgeven voor hun deelname is dat ze veel bijleren. Ze vinden het bovendien een veilige test voor het ‘echte’ beleggen.” En hoe zit het met hun beleggingsgedrag? “Dat was overwegend offensief te noemen,” aldus Bart. “Tijdens de Beleggerskoers werden in totaal 450.000 orders geplaatst. Dat is best veel.” Komt er een vervolg op de voorbije succeseditie, Bart? “In 2016 plannen wij inderdaad opnieuw een KBCBeleggerskoers. Wij houden jullie op de hoogte!”

Leerbeleggen

zonder kopje onder

te gaan.

Doe mee op kbc.be/beleggerskoers

Maak kans op een trip

naarNew York.

02KBC0124-00_Aff beursspel_1189x840.indd 1 19/08/14 14:00

Steeds meer jongeren beleggen

B eleggen is niet langer uitsluitend een zaak van vijftigers of zestigers. Ook de jongere generatie heeft de

smaak te pakken. “Jongeren hoeven niet over een monsterkapitaal te beschikken om in aandelen te stappen.”

Door de historisch lage spaarrentes hebben de aandelenmarkten de wind in de zeilen. Ook jongeren willen daar een graantje van meepikken. In 2013 was 12 procent van de particuliere klanten van Bolero jonger dan dertig. Vandaag is dat 16 procent. “Met 21 procent van de inflow blijven ze fors inlopen”, zegt Steven Van de Sype van Bolero.

De jonge beleggers zijn vooral geïnteresseerd in technologiewaarden, zoals Apple en in toekomstgerichte sectoren, zoals de biotechnologie. “Ook gespecialiseerde producten zoals turbo’s vallen bij hen in de smaak. Jonge beleggers hebben ook een grote honger naar stevig onderbouwde beursanalyses die ze meteen kunnen gebruiken.”

31

En de winnaar is …

Vanwaar je interesse in de beurs?

Als kind bracht ik veel tijd door met mijn grootvader die nog bij KBC gewerkt heeft. De interesse in financiën kreeg ik zeker van hem mee. Op mijn 9 jaar kocht ik mijn eerste boekje over beleggen. Het idee dat je een stukje van een bedrijf bezit met de mogelijkheid om een mooi rendement te behalen, sprak mij enorm aan.

Hoe heb je het aangepakt om de KBC-Beleggerskoers te winnen?

Ik houd op mijn laptop de koersen en het beursnieuws goed in de gaten. Zo kan ik snel een order invoeren indien nodig. Ik deed ook altijd mijn ‘huiswerk’ voor de volgende dag, zoals analyses maken, het nieuws opvolgen, de beursagenda in de gaten houden en een selectielijst van aandelen maken.

Op welke positie heb je de grootste winst behaald? Dat weet ik niet precies meer. De meeste aandelen hebben mij wel een mooi rendement opgeleverd. Wanneer ik een verdere daling van het aandeel vermoedde, verkocht ik een aandeel met een beperkt of een negatief rendement. Op sommige aandelen leed ik verlies,

maar dat was nooit groter dan 10%. Een ‘stop loss order’ instellen op elk aandeel, vind ik dan ook heel belangrijk.

Hoe informeerde je je voor de KBC-Beleggerskoers? Welke informatiebronnen gebruikteje om potentiële aandelen te ontdekken? Ik informeerde mij via De Tijd, Bloomberg en Reuters, maakte fundamentele en technische analyses en volgde beleggersfora via groepen op Facebook. Ook tips van vrienden nam ik mee. Eigen onderzoek is cruciaal. Uiteindelijk is het jouw geld. Als het aandeel zou zakken, ben jij je geld kwijt. Koop dus altijd een aandeel waarbij je zelf ook een goed gevoel hebt.

Beleg je al echt op de beurs? Of ben je het nu van plan? De week waarin ik 18 werd, heb ik mijn effectenrekening bij KBC geopend. Dit jaar word ik 24. Dus ik beleg nu ongeveer 6 jaar op de beurs. Vorig jaar ben ik overgestapt naar Bolero. Ik ben er elke dag mee bezig. Veel van de aandelen die ik bij de KBCBeleggerskoers kocht, heb ik ook in mijn persoonlijke portefeuille.

NAAM

Steven Coppesmette

LEEFTIJD

23 jaar

ACTIEF OP DE BEURS SINDS

5 jaar

NICKNAME

Mrcashflow

STUDIES Handelswetenschappen

KU Leuven

Fiche van de winnaar

De 23-jarige Steven legt u uit hoe hij in zes maanden tijd zijn 100.000 euro liet aangroeien tot 161.000 euro. “Veel van de aandelen die ik bij de KBC-Beleggerskoers kocht, heb ik ook in mijn persoonlijke portefeuille.“ Jongeren en beleggen? Absoluut. De tijden zijn veranderd. De lage spaarrentes leiden ook jongeren naar de beurs. Met de 2015-editie van de KBC-Beleggerskoers zet KBC volop in op educatie van de beginnende belegger. En ook deze volgeboekte editie werd een succes met 20.775 deelnemers. In de categorie jonger-dan-25-jarigen viel de hoofdprijs in de schoot van Steven Coppesmette. Deze beleggerskoerswinnaar wist in een tijdspanne van zes maanden zijn virtuele 100.000 euro om te toveren naar 161.724,12 euro. Ook benieuwd hoe hij dat aanpakte?

WAARDERINGSRATIO’S

In eerdere edities van INDX legden we waarderingsratio’s zoals koers-winst- en koersboekwaarde en Return on Equity onder de loep. Maar naast waardering kijkt u als belegger best ook naar de financiële gezondheid van een bedrijf. Deze analyse gaat u niets bijbrengen over waardering, maar des te meer over liquiditeit, wat in essentie de mate betreft waarin een onderneming in staat is kasmiddelen in te zetten om haar korte betalingsverplichtingen na te komen. Er zijn heel wat mogelijkheden om deze liquiditeitspositie en de evolutie daarvan te meten. We bekijken de Current ratio (in ruime zin) en de Quick ratio (in enge zin).

CURRENT RATIO

Deze liquiditeitsratio wordt berekend door de vlottende activa (voorraden, vorderingen, cash en gemakkelijk te gelde te maken beleggingen) af te zetten tegenover het vreemd vermogen op korte termijn (te betalen facturen, leningen, kredieten, …). Soms worden bij het berekenen van de current ratio de vorderingen op meer dan 12 maanden afgetrokken van het vlottend actief. Dit zogenaamde ‘beperkte’ vlottend actief biedt een meer eerlijke vergelijking met de kortetermijnverplichtingen.

Als de vlottende activa groter zijn dan het vreemd vermogen zal de ratio boven 1 uitkomen: er zal dus aan de kortetermijnverplichtingen voldaan kunnen worden. Een current ratio van minder dan 1 kan wijzen op potentiële liquiditeitsproblemen en dient als een ernstig probleem te worden aangemerkt.

QUICK RATIO

Deze alternatieve liquiditeitsmaatstaf is strenger dan de current ratio omdat het enkel de meest liquide elementen op de balans meeneemt. Zo wordt er geen rekening gehouden met voorraden, bestellingen in uitvoering en vorderingen op meer dan één jaar. Daartegenover staat dat er enkel schulden op maximum één jaar in rekening worden gebracht.

Ook hier dient een ratio groter dan 1 door de band positief geïnterpreteerd te worden. Het wijst er immers op dat de onderneming in staat is de schulden op ten hoogste één jaar te financieren met de meest liquide activa.


32

CURRENT RATIO

=Liquiditeitsratio in ruime zin

(Beperkte) Vlottende activa

Vreemd vermogen op korte termijn

QUICK OF ACID RATIO

=Liquiditeitsratio in enge zin

Vorderingen op ten hoogste één jaar + geldbeleggingen

+ liquide middelen

Schulden op ten hoogste één jaar

INTERPRETATIE

Een nadeel aan deze ratio’s is dat het lang niet altijd zeker is dat de vlottende activa ook daadwerkelijk snel verkocht zullen kunnen worden en als dusdanig kan de liquiditeitspositie té positief ingeschat worden. Ook de inning van nog niet betaalde facturen kan vaak moeilijker blijken dan gedacht, door nietbetaling of heel laattijdige betaling. Bij MDxHealth duurt het bijvoorbeeld 200 dagen eer de inning een feit is.

Ook nemen beide ratio’s een foto op een welbepaald moment in de tijd (meestal op het einde van een kwartaal of een semester) en zijn daarom onderhevig aan een scheeftrekkend effect. Op het einde van het boekjaar gaan bedrijven de kasmiddelen maximaal benutten om de kortetermijnschulden aan kredietinstellingen af te bouwen om zo geen kredietoverschrijdende posities in te nemen. Dit verhoogt beide ratio’s, maar houdt vaak geen reële verbetering van de liquiditeits positie in.

Tot slot is het niet zo dat een hele hoge ratio a priori fantastisch te noemen is. Zo’n situatie kan immers wijzen op overdreven hoge voorraden en handelsvorderingen of

– erger – op een niet-geoptimaliseerde financieringswijze.

33

Ratioanalyse in de praktijk

31

W e gingen op de website van Bolero op zoek naar een praktische invulling van beide ratio’s. We selec

teerden AB InBev omdat het een gekend aandeel is dat gevolgd wordt door een grote hoeveelheid analisten. Op basis van een beurskoers van 108,4 euro bedraagt de Current Ratio 0,7x, terwijl de Quick Ratio op 0,6x uitkomt. De theorie indachtig is er dus een kans dat er op korte termijn een probleem kan ontstaan als de schulden terugbetaald moeten worden. Uit de analyse documenten van KBC Securities, eveneens aanwezig op de website, leren we echter dat AB InBev jaarlijk een kleine 9 miljard dollar aan vrij beschikbare cash flow genereert. En die cash flows zijn wat we noemen structureel: AB InBev heeft meerdere miljoenen klanten die bijna voorspelbaar zeker bier zullen blijven drinken. Hoewel er dus een theoretische kans is dat het bedrijf niet aan zijn verplichtingen zou kunnen voldoen, is het wel zo dat de cash flows garant staan voor inkomsten. Indien nodig, zullen bankiers een slippertje wel door de vingers zien.

Het aandeel Moury Construct is van een heel ander type. Het Waalse bouwbedrijf noteert in het begin van de lente rond de 132 euro per aandeel, waarvan maar liefst ongeveer 100 euro cash uitmaakt. Een gigantische berg, met andere woorden, die zonder ook maar de minste opbrengst in de kluizen bewaard wordt. De roep om een uitkering, of op zijn minst een goede bestemming in de vorm van een overname, klinkt al langer luid, maar die bede bleef tot dusver onbeantwoord. Dat maakt dat er aan de verplichtingen op korte termijn zowel volgens de enge als de brede methode makkelijk voldaan zal kunnen worden. Anders gezegd: de Current en de Quick ratio noteren met 2,4x en 2,1x ver boven het niveau van 1x. Een duidelijk voorbeeld dus van een overgekapitaliseerd bedrijf.

Current en Quick ratio, ABInBev

Current en Quick ratio, Moury Construct

34

Rentescenario’sBEURSWIJSHEDEN

In een omgeving waarin het plots niet meer zeker is of de nu historisch lage renteniveaus nog een lang leven beschoren zijn, moet elke belegger uitmaken in welke mate de portefeuille al dan niet beschermd moet worden. Een plotse rentestijging zou een negatieve impact op de aandelen- en obligatiemarkt moeten hebben, terwijl we van een verdere of nieuwe rentedaling net het omgekeerde effect verwachten. Tenminste, als we de theoretische logica volgen.

W at u ook onderneemt, elke strategie heeft zijn risico’s en gevolgen en bovenal is er niet één zaligmakende strategie.

Een gediversifieerde aanpak is dus noodzakelijk, al was het maar omdat de rentestand niet of nauwelijks te voorspellen is op korte termijn. Wel zeker is dat de rente heel snel kan fluctueren, zoals gedemonstreerd in het begin van mei 2015.

Of u nu speculeert op een stijging of een daling van de rentes, cruciaal is de achterliggende reden achter elk van deze bewegingen. Kortweg gezegd gaan we ervan uit dat een acceleratie van de economische groei opwaartse druk op de inflatie tot gevolg zal hebben, zodat de centrale bank genoodzaakt zal zijn om vroeg of laat de rente op te trekken. Zo’n ingreep maakt sparen immers aantrekkelijker tegenover investeren, zodat de economie kan afkoelen. Een rentestijging is dus functie van groei en inflatie, terwijl een rentedaling impliceert dat er net té weinig groei is of – erger – dat er gevreesd wordt voor een periode van deflatie.

Koop aandelen met een stabiel en hoog dividendrendement. De dalende

rente op staatsobligaties maakt dat beleggers op zoek gaan naar aandelen met een hoog en houdbaar dividendrendement om te profiteren van het verschil tussen beide (spread).

Verkoop aandelen uit de cyclische sectoren indien de rentedaling is ingege

ven door een vrees voor een economische recessie. Dan zijn deze erg kwetsbaar. Aandelen uit de defensieve sectoren kun je houden omdat die minder gevoelig zijn voor een economische krimp en zij stabiele en hoge cashstromen hebben om hun dividenden op peil te houden.

Koop obligaties op lange(re) termijn. Omdat de meeste cash flows immers

ver in de toekomst liggen, zal de waardering het meest stijgen.

Koop vastgoed. De lagere rentestand zal de hypothecaire rentes drukken,

wat het interessanter maakt om te gaan lenen en als dusdanig de vraag naar vastgoed doet stijgen. Een latere rentestijging zal niet noodzakelijk leiden tot een daling van de vastgoedprijzen, aangezien die laatste redelijk rigide zijn.

Ingeval de dalende rente ingegeven wordt door de vrees voor deflatie, geldt

de regel dat goud een goede waardebescherming biedt. Het edelmetaal levert dan wel geen dividend op, bij een ultralage rentestand kraait daar geen haan naar.

Rentedaling1.

2.

3.

4.

5.

Verkoop de munt van het land waarin de rente gaat stijgen. Hogere

groei gaat namelijk vaak hand in hand met een stijgende inflatie, waardoor de munt als corrigerende factor moet werken om de competitiviteit te vrijwaren. De koopkrachtpariteittheorie die achter deze redenering zit werkt vooral op (middel)lange termijn. Maar in de eerste plaats krijgt u een hogere vergoeding op deposito’s in de munt waarvan de rente stijgt. Een stijging van de kortetermijnrente die niet het gevolg is van of onmiddellijk gepaard gaat met een stijging van het inflatieverschil zal beleggingen aantrekken en op die manier de munt duurder maken.

Koop bedrijven met hoge cash flows, zoals banken, maar meer nog verzeke

raars. Die laatste zijn immers verplicht om aan de polishouders een vaste uitkering te betalen. Omdat het herinvesteren van de premies aan hogere rentetarieven zal kunnen gebeuren, zal een rentestijging in principe een positieve impact hebben op de marges. Zelfde verhaal voor de banksector, dat de cash op de spaarboeken aan een hogere marge zal kunnen herinvesteren.

Koop bedrijven met veel cash op de balans. De opbrengst van die cash zal im

mers toenemen, zonder dat de operationele kosten dat doen.

Koop rentegevoelige bedrijven, zoals bedrijven met een hoge schuldgraad

(opgelet dit is enkel zo voor langlopende schulden, als ze niet moeten herfinancieren want dan stijgt natuurlijk de herfinancieringskost) of met hoge pensioenlasten. Die last zal door de hogere rente in waarde dalen en dus een positieve impact hebben op de winstcijfers en het eigen vermogen.

Als de stijgende rente een gevolg is van aantrekkende groei, zijn consument

gerichte en industriële aandelen te verkiezen boven defensieve aandelen. Een geleidelijke stijging van de rente is geen obstakel voor een beursstijging, al kan de beurs wel zakken in een eerste reactie op een aankondiging van een beleidsrentestijging.

Vermijd obligaties. Maar als u er toch positie in wil nemen, opteert u best

voor kortetermijnschuldpapier, omdat de prijsontwikkeling minder gevoelig is aan rentebewegingen dan langetermijnpapier.

Rentestijging1.

2.

3.

4.

5.

6.

Hogere marktrente

Lagere marktrente

Lagere obligatieprijzen aan vaste rente

Hogere obligatieprijzen aan vaste rente

Marktrentes en prijzen van obligaties aan vaste rente bewegen

in tegenovergestelde richting

Rentedaling

TIPS&TRICKS

Handige weetjes over het Bolero-platformIn oktober lanceerde Bolero een gloednieuw online beursplatform. Met heel wat feedback van klanten werd het platform in een nieuw jasje gegoten, nog gebruiksvriendelijker gemaakt en werden er enkele nieuwe functies én mobiele apps aan toegevoegd. Regelmatig stellen klanten ons praktische vragen over het platform. Een kleine greep uit de vragen mét een antwoord dat ook voor u handig kan zijn!

Hoeveel rendement heb ik gehaald dit jaar?Als belegger bent u altijd geïnteresseerd in het rendement van uw portefeuille. Bij Bolero zorgen we voor een unieke rendementsbe rekening. Met de money weighted rate of return (MWRR) wordt het echte rendement berekend waarbij er rekening gehouden wordt met alle in- en uitstroom van cash/effecten. Als u immers 1.000 euro bijgestort hebt, geeft dat niet hetzelfde rendement wanneer de waarde van uw portefeuille met 1.000 euro gestegen is. Klik in het menu op “Portefeuille” en kies voor de tab “Performance”. Onderaan ziet u uw portefeuillerendement op o.a. 1 maand, 1 jaar, of 5 jaar, maar ook Year To Date en sinds u klant bent bij Bolero.

2

UNIEK Vergelijk uw rendement met een benchmark! Wilt u weten of uw portefeuille beter presteert dan de Bel 20 of de Nasdaq? Voeg een benchmark toe en u ziet het in een oogopslag op grafiek.

Hoe kan ik een order laten afrekenen in een andere munt dan euro?

Bij Bolero kunt u in meer dan 15 verschillende munten handelen. Soms kan

het interessanter zijn om uw order in een Amerikaans aandeel in dollar te

laten afrekenen. Zo vermijdt u wisselkoersverlies. Hoe doet u dat gratis?

Eerst moet u een dollarrekening openen (Ga naar “Rekeningen” – “Voeg

muntrekening toe”). Zodra uw dollarrekening geopend is, kunt u onderaan

uw orderticket dollar als munt van afrekening kiezen.

3

Hebt u specifieke vragen over het Bolero-platform? Stuur ze ons door via [email protected] en wie weet komen ze in een volgende INDX aan bod!

U kunt uw portefeuille personaliseren

en zelf kiezen welke kolommen u

wilt zien. Op de detailpagina van uw

portefeuille met al uw “Posities”, klikt

u op de knop . Een popupvenster

opent zich waarin u uw kolommen

kunt aanpassen. Sleep de “kolommen”

die u in uw portefeuille wenst, van

links naar rechts, naar de actieve

kolommen. Wilt u kolommen niet

langer in uw portefeuilleoverzicht,

sleep die dan van rechts naar

links. Klik op “bewaar” en uw

portefeuilleoverzicht is in een mum

van tijd aangepast.

1Kan ik de bid & ask koersen onmiddellijk in mijn

portefeuille zien?

MachtigMakkelijk

Voor elke belegger

Met de beursexpertise van

Nieuw op de beurs? Ervaren belegger? Dankzij de unieke combinatie van gebruiks-gemak en krachtige tools kan elke belegger meteen aan de slag op www.bolero.be Bovendien vindt u er de ruimste waaier van nuttige beursinformatie en concrete tips, voor u geselecteerd door ervaren beursexperts.

Ontdek www.bolero.be: bekijk de demo!

Bolero’s online beleggingsplatform staat niet stil. Ontdek nu

de nieuwigheden!

Indx6

Documents

Transcript of Indx6