1

In dit nummer onder andere:

q Evenvoorstellen:EvelienMank-IJpelaar pag.2q PresentatieStraetenVaert2014 pag.2q NieuwestichtingvoorKastelen,BuitenplaatsenenLandgoederen pag.2q VerzoekominlichtingenoverRembertGrol(JanvanIersel) pag.3q Schenkingen pag.3q LoonskadasteropInternet(PietdenOtter) pag.4q CursusoverregionalegeschiedenisaanTilburgseUniversiteit pag.5q NieuwewebsiteoverlandschappeninNederland pag.5

Nieuwsflitseniseenperiodiekeuitgavevandeheemkundekring'Loonop'tSandt'Verschijntminimaal6keerperjaarCorrespondentieadresredactie:Castellanie40,5175DDLoonopZandEmailadres:nieuwsflitsen@heemkundekringloonoptsandt.nlJaargang08.Nr.011januari2015

Beste leden,

2014 was het jaar met veel activiteiten die een grote wissel hebben getrokken op het bestuur en onze vrijwilligers. 2015 wordt het jaar waarin we niet proberen om op te drogen, regelmatig zullen we in Loon op Zand van ons laten horen.

Wij nodigen u daarom samen met uw partner van harte uit om op zondag 11 januari aanstaande met ons het glas te heffen op het nieuwe jaar.Dit doen wij in onze werkruimte aan de Klokkenlaan 44. Aanvang 14.00 uur. Wij zullen dan ook het programma voor 2015 aan u bekend maken.

Het bestuur wenst u twee mooie kerstdagen en een gezellige jaarwisseling met een goede start in het nieuwe jaar.

Ik wil u namens het bestuur van heemkundekring 'Loon op ’t Sandt' hartelijk danken voor uw inzet en uw belangstelling voor onze kring in het afgelopen jaar en hoop u al-lemaal te mogen begroeten op 11 januari in De Kletterenhoef.

André van Rijswoud, voorzitter

Nieuwsflitsen 2015

verschijntopkopijinleverent/mNr.2 1maart2015 18februariNr.3 1mei 20april

Openingstijden De KletterenhoefDe normale openingstijden (behalve op feest-dagen) van onze werkruimte zijn:

• Dinsdag: 9.00-12.00 uur; Bovendien op de eerste en derde dins- dag van de maand: 13.30-16.00 uur;

• Woensdag: 13.30-16.00 uur;

• Donderdag: 13.30-16.00 uur.□

Secretariaat heemkundekring:

TheoSchroemges,Scorpius7,5175XMLoonopZand.Tel.363030.Email:secretaris@heemkundekringloonoptsandt.nl

2

Even voorstellen

MijnnaamisEvelienMank-IJpelaarenikwooninLoonopZand.NamijnopleidingBouwkundehebikin2010decreatieveberoepsopleidingFotogra-fiebijStichtingStatief teUtrechtafgerond.Opditmomentfotografeerikinmijnvrijeurenmetnameabstracte beelden en portretten, maar ook land-schappen en product-fotografie zijn me opmijn lijf geschreven. Ikwerkveel inmijneigenstudio aan huis. Som-migevanuhebbenmetmij al kennis gemaakttijdens de presentatievanStraet&VaertindeKiosk.

Tijdens jullie tentoon-stelling in Het WitteKasteelbenikmetmijncamera aan het werkgeweest.Wateenmooiecombinatie!Ditprachtigehistorischegebouwenalle voorwerpenvariërendvan bidprentjes en archeologische vondsten totaanvoorwerpenuitdeschoenindustrie.Ikhebdeheemkundekringmijnwerklatenzienenmenwaserg enthousiast. Tijdens een kort gesprek steldedevoorzittervooromvoordeheemkundekringdeontwikkelingeninonsdorpdigitaalvastteleggen.Ikwasdirectenthousiastenhebhetvoorstelaan-genomen.Uzalmijdanookdekomendetijdregel-matigvoordeheemkundekringaanhetwerkzien.

Evelien Mank-IJpelaar Straet & VaertOp 8 november jl.presenteerde deheemkundekringeennieuweStraet&Vaert inDeKioskteLoonopZand.

De grote opkomstheeftonsverrastendevelepositievere-acties zullen zekerde redactie weereen nieuwe stimu-lans geven om in2015 de 35e editieaanutekunnenpre-senteren.In tegenstelling totandere jaren is ditniet de tweede za-terdag van novem-bermaardenieuweStraet & Vaert ver-schijntopzaterdag7november2015.

Nieuwe sKBL timmert aan de weg

Infebruari2014isdestichtingDigitaalportaalvoorNederlandseKastelen,historischeBuitenplaatsenenLandgoederen(sKBL)vanstartgegaan.

HetallerbelangrijkstedoelvandezestichtingisomhetiedereenmakkelijkertemakenzichdigitaaltekunneninformerenwaterzoalopdeNederlandsekastelen,historischebuitenplaatsenenlandgoede-ren(KBLs)tedoenvalt.Waarkanjeopeenbuiten-plaatsovernachten,kamperen,paardrijden?Welkkasteelbiedtmogelijkhedenvoorkinderenofwaarkan jedehond (aangelijnd)uitlatenopeen land-goed?Omdit doel tebereikenzijn vrijwilligersallange tijd bezigmet het inventariserenwat er opNederlandse KBLs allemaal te doen is. Als eenbuitenplaatsvollediggeslotenis,wordtdituiteraardvermeld!Opdesitewww.skbl.nlismetbehulpvaniconennumakkelijktevindenwateropiedereKBLmogelijkis.DaarmeeiseropdesKBL-sitenuvoorheteersteen landelijk overzicht beschikbaar waar men inNederland kan overnachten op een buitenplaats,waarlandgoedwinkelszijn,welkedekasteelmuseazijn,waarmenzichsportievebezighedenkandoenennogveelmeer.Ook kunt u zich via deze website abonneren opeengratisNieuwsbrief.

Erfgoedstem 16 oktober 2014

3

Verzoek om inlichtingen overRembertGrol, directeur vaneenschoenfabriek

Volgenshetbevolkingsregisterheeftzich in1920in de gemeente Loon op Zand, een Rembertus(Rembert)Grolgevestigdmetalsberoep‘directeurvan een schoenfabriek’: eerst in de Hoofdstraat292 inKaatsheuvel en een paar jaar later op deHogeSteenweg405inLoonopZand.DezeRem-bertGrolkwammetzijngezin,vrouwenachtkin-deren,uitNijmegen,waarnainLoonopZandnogeen kind is geboren. In 1925 is hij alweer uit degemeentevertrokken.

Voor zijn onderzoek naar de familiegeschiede-nis heeft een kleinzoon van deze persoon,CeesGrol, contact met ons gezocht met de vraag ofer ter plaatse meer over zijn grootvader bekendis. Hij zou bij schoenfabriek Neerlandia directeurzijn geweest en stuurde een foto van het perso-neel in de fabriek die in 1920 is gemaakt. Dezefoto staat echter in het onlangs uitgegeven boekvanEduardSteenbergenmethetonderschriftdatdit de schoenfabriek vanVanDortmond-Pennockis.MogelijkheeftGroldaareerstgewerktenishijnaderhandnaarLoonopZandverhuisd.DegenendieietskunnenvertellenoverdeLoonsejarenvanRembertGrolwil ikvriendelijkverzoekenommet

mijcontactoptenemenviahetsecretariaatvandeheemkundekring:secretaris@heemkundekringloonoptsandt.nl.

Bijvoorbaatdank,medenamensCeesGrol.

Jan van Iersel

SchenkingenDeheemkundekringontvingsindsnovember2013van• JohnNooijensuitRiel:eenarchiefvanleerlooierenlederhandelaarFransvanTilborg;

• het streekarchief Heusden en Altena namensde familieKamerling-Brabers:eenaantal trans-criptiesvanmetnamerechtelijkearchievenvanLoonopZand;

• TonCoomans:eenverzamelingdocumentenvanenoverBisschopMichelCoomans:zijndisserta-tie,tijdschriftenartikelenenboekeninhetNeder-landseninhetMaleis,talrijkefoto'senreceptie-boekenbijzijneersteMisenzijnpromotie;

• Zusv.d.Nieuwenhuizen:bidprentjes;• Wimv.d.Loo:een fotogemaaktbijdeopeningvandeVenloene;

• ReisverenigingQuoVadis:hetarchief.

Allegevershartelijkdank!□

4

Loons kadaster van 1832 op inter-net

In de jaren 1826-1832 heeft het kadaster eigen-dom, eigenaar, ligging, oppervlakte, bebouwing,grondgebruikenbelastingopbrengstvanalle9700percelenonroerendgoedindegemeenteLoonopZandnauwkeurig vastgelegdopkaarten (minuut-plans)en inregisters(oorspronkelijkaanwijzendetafels).Hetkadasterwerptlichtopdebezittingen,de economische activiteiten en de leefomgevingvan de circa 4300mensen die hier toen leefdenenwerkten.Ookkrijgenwezichtopdegebouwen,hetlandschapenderuimtelijkeordeningvanbijnatweeeeuwengeleden.LoonopZandzagerrond1832inalleopzichtentotaalandersuitdannu.

Dezeomvangrijkeenonmisbarebronvoorde‘ge-schiedenisdichtbijhuis’isvanafnuonlineteraad-plegenopwww.hisgis.nl.Hiernavolgteenkorteuitlegvanhetgebruikvandezewebsite:

AlswevandestartpaginadoorklikkennaarLoonopZandenvervolgensklikkenopdetabnaardekaarten,belandenwe indeweergavevandeka-dastralehoofdkaart.Weziendanallepercelenmeteenkleurcodevoorhetgrondgebruik.Rechtsvin-denweinhetinformatiepaneeldelegendametdeverklaringvandekleuren.Dooropeenafzonderlijkperceelteklikkenverschijneninhetinformatiepa-neel alle bijbehorende gegevens over eigendom,gebruik, oppervlakte, belastbare waarde, enzo-voorts.

Rechtsboveniseenschuifomin-enuittezoomen.Linksboven zijn vier tabs aangebracht: Ga naar'Kaartlagen', 'Achtergrond'en 'Zoeken'.DeeerstetabisvoorLoonopZandnietvanbelang.Detab'kaartlagen' biedt demogelijkheid omaparte the-matischekaartenopteroepenvoorgrondgebruik(situatie), gebouwen, eigenaren, belastbare op-brengsten als mede een basiskaart (open geel).Inhet informatiepaneel rechtsverschijnenooknuweer de legenda’s vandebetreffende kaartenofgedetailleerdeperceelgegevensnahetaanklikkenvaneenafzonderlijkperceel.'Zoeken' isnatuurlijkeenbelangrijke tab.Viaeenuitgebreidzoekformulieronderdesubtabsgebou-wenLoonopZand1832enpercelenLoonopZand1832kunnenweopallerlei itemstezoekenindedatabase,bijvoorbeeldopnaamvandeeigenaar.Degevondengegevenswordengepresenteerdon-derdesubtab'data'.Eensimpeleklikopdeknoponderaanderesultatenlijstbrengtdegevondenob-jectenonmiddellijkinbeeldopeenkaart.Met de tab 'Achtergrond' is voor een historischevergelijking de Bonnekaart van Loon op Zand teactiveren.Dit iseengedetailleerdeTopografischeenMilitaireKaart,uitgegeveninkleurengetekendopschaal1:25.000.Doordegedetailleerdeweer-gave vormt de Bonnekaart een goede bron vaninformatie over het landschap tijdens de late 19eenvroege20eeeuw.DekaartvanLoonopZandisverkendin1867-1868enherzienindeperiode1893-1905.

Veelsuccesmetuwonderzoek!

Piet den Otter

5

Cursus regionale geschiedenis bij de leerstoel ‘Cultuur in Brabant’ Komendvoorjaarwordtdecursus ‘Regionalege-schiedenis in Brabant: een verkenning’ van deleerstoel‘CultuurinBrabant’opnieuwgegevenopdeUniversiteit vanTilburg.Decursuswordtaan-gebodendoordeErfgoedAcademieBrabant,hetdeskundigheidsprogramma van Erfgoed Brabant.Wijnodigenuvanharteuithieraandeeltenemen!

Dereeksvantwaalfhoorcollegesbegintopwoens-dag 28 januari 2015eneindigtopdonderdag 28 mei.Decursuswordtafgesloten meteenexcursie.Decollegesvindenwekelijksplaats tussen14.45 en 16.30 uurenwordengegevendoordrs.JanvanOudheusden en prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld.Prof.dr.JosSwanenbergverzorgteengastcollege.

Hethoorcollegebehelsteeninleidingindebestu-deringvanhetverledenvanderegioenderegio-nalevolkscultuur.Centraalstaatdewisselwerking

tussen debeeldvor-ming overhet Bra-bantsever-leden endevormge-vingvande

hedendaagseBrabantseidentiteit.Tijdens de cursus gebruiken we als cursusboek:JanvanOudheusden,Verhalen van Brabant. Ge-schiedenis en erfgoed in tien tijdvakken (Zwolle:UitgeverijWaanders). ISBN9789040077807.Hetboek is inmiddels uitverkochtmaarwe doen onsbesthetboekopeenanderemanierbeschikbaartestellen.Deprijszalomennabijde€20bedra-gen.

Deelname en kostenDezecursusstaatopenvoorstudentenvanTilburgUniversity,mensenuitdearchief-enmuseumwe-reld,studentenvandeOpenUniversiteitenheem-kundigen. De deelnamekosten voor niet-UvT-stu-dentenbedragen€100exclusiefen€120inclusiefdeaanschafvanhetboekvanJanvanOudheus-den. Ook niet-UvT-studenten zijn dus van hartewelkom,mits zij de hele cursus volgen en actiefdeelnemeninhetlezenenbesprekenvandelitera-tuur.Hetmaximaalaantalplaatsenis30,dussnelleaanmeldingkanuvaneenplaatsverzekeren.DecursusvindtplaatsopdecampusvandeUni-versiteitvanTilburgopdevolgendewoensdagen:28januari,4,11en25februari,4en11maart(lo-kaalDZ7:DanteBuildingbeganegrondlokaal7);endevolgendedonderdagen:2,16,23en30april,en21en28mei(lokaalWZ201:WarandePrismaBuilding,tweedeverdiepinglokaal201;delaatstekeerweerDZ7),steedsvan14.45tot16.30u.

InschrijvenInschrijvingvoordecursus isvanafheden tot15januarias.mogelijkdoorhetsturenvaneene-mail

Nieuwe website over landschap in NederlandIedereen die beroepsmatig betrokken is bij hetlandschapkanvanafvandaagterechtopwww.landschapinnl.nl . Deze nieuwe website iseeninitiatiefvandeRijksdienstvoorhetCultureelErfgoed.

naar info@erfgoedbrabant.nl onder vermeldingvan:• naam• adres,postcodeenwoon-plaats

• telefoonnummers (ookmobiel)

• e-mailadres• aangeven:met of zondercursusboek.

U krijgt dan een rekeningthuisgestuurd van ErfgoedBrabant.Nabetalingontvangtuhetcollege-roosterennaderegegevens.

MethartelijkegroetProf.dr.Arnoud-JanBijsterveldTilburgUniversityPrismaBuilding(GebouwP)kamer1.177Postbus90153,5000LETilburgtel.013-4662283,e-maila.j.a.bijsterveld@uvt.nl.

Websiteshttp://www.tilburguniversity.edu/nl/webwijs/show/?uid=a.j.a.bijsterveldhttp://www.tilburguniversity.edu/cultuur-in-brabanthttps://www.erfgoedbrabant.nl/academie

Dewebsitebiedtpraktischeinformatieoverbeleidenregelgeving,hetbeheervanhetlandschap,enbronnenen kaarten.Alsweover hetNederlandslandschap spreken, hebben we het over cultuur-landschap: landschap dat in het verleden doormensennaarhunhandisgezet.Metdezenieuweportalwordtpraktischeentoepasbarekennisovercultuurlandschap verzameld en toegankelijk ge-maakt.

Erfgoedstem 6 november 2014