Foto voorpagina: Beat Moser (08-2000)

In dit nummer

1

De Verein Furka Berg-strecke sectie Nederland zetzich in voor de wederop-bouw en het onderhoud vanhet stoomtreintrajectDampfbahn Furka-Berg-strecke in Zwitserland.

De VFB sectie Nederland isonderdeel van de internatio-nale vereniging VFB.De VFB biedt haar ledenop allerlei manieren degelegenheid om zich actiefin te zetten binnen de vere-niging en informeert henvia het Nederlandse blad“De Tandstaaf”, en hetZwitserse blad “Dampf ander Furka” en via het inter-net.

Reacties op dit nummer:Redactie De Tandstaaf,Brederostraat 71,5251 LL Vlijmen.Tel. 073 5184433e-mail: mailks@planet.nlof bij het bestuur.

www.furka.nlenwww.furka-bergstrecke.ch

Onze visie

De vereniging

Uw mening

VFB / Internet

Van de redactie

Van de voorzitter

Standbouw is ook Fronarbeit

Werkweek is een goede afleiding

Het penningmeesterschap!!

Samenvatting jaarvergadering 2002

Sneeuwruiming door Holland I-II

Verslag vergadering Zwitserland

Zwitserland is uniek deel IV

Foto’s en bewegende beelden

Wist u dat . . . .

2

3

4

5

8

9

10

14

15

19

20

gereed

Adres

Internet-adressenOnderstaand weer een aantal internet-adressen die de moeite waard zijn om te bezoeken:

http://members2.easyspace.com/bahnbilderhttp://www.cograilways.com/http://www.rail-info.ch/http://www.post.ch/http://www.bahnnetz.ch/http://www.blsalptransit.chhttp://www.gleisnost.dehttp://www.schweiz-in-sicht.ch/

Mocht u ook een leuke site weten, geef het even door op mailks@planet.nl

De website van . . . . .

http://www.furka.nl

Van de redactie

Stoom-hobbyWachten tot alle berichten binnen zijn kanwel eens lang duren, zeker met mijn onge-duldige instelling in deze. Het liefst zou ikde Tandstaaf zo snel mogelijk in elkaarwillen zetten maar dat gaat nu eenmaalniet. De snelste met z’n copy is Jacob v.d.Woude, die hoef je maar te bellen enbinnen een paar dagen ligt er weer eenverhaal klaar. Dit keer gaat het overNoord-Oost Zwitserland. Daarnaast is ernatuurlijk weer het interview, dit keer metHerman Westmijze, de nestor van hetbeurs-gebeuren. Hij is er altijd bij. Ookwat berichten van de secretaris en hetvoorstellen van de ”nieuwe” penning-meester en een verslag van de in Zwitser-

land gehouden vergadering waar RobJanzen en Cor Leenders naar toe zijngeweest. En om dan de twintig pagina’svol te maken nog een verslag van desneeuwruiming door Holland I-II. Aan-gevuld met een paar pagina’s met allerleiwetenswaardigheden.Nog een vraag: zijn er onder de lezers ookmodelbouwers? Zelf hou ik me bezig methet bouwen van stoommachines en zoume kunnen voorstellen dat er onder delezers iemand is die zegt: daar weet ik ookwat van en wil daar wel eens wat overschrijven. Uiteindelijk liggen de Furka enmodel(stoom)treinen dicht bij elkaar.Graag uw reaktie. KeeS

2

Van de voorzitter

Het nieuwe rijseizoenEindelijk het is zo ver!, na anderhalf jaaris op 27 april j.l. met ruime meerderheidvan stemmen door de Generalversamm-lung het fiat gegeven voor de nieuwe sta-tuten van onze Verein. Het hete hangijzerin deze, was de reeds veelvuldig bespro-ken “Delegiertenversammlung”. Hetgeeninhoudt, voor m.n. de Zwitserse leden,dat een gehele sectie vertegenwoordigdwordt door een tweetal “Delegierten” enmen niet meer individueel aan de leden-vergadering kan deelnemen. Dit moet lei-den tot een veel snellere besluitvormingen samenwerking met de DFB. Er dienende komende jaren dan ook zowel financi-eel als organisatorisch belangrijke beslui-ten genomen te worden. Beseft dient ech-ter te worden dat de DFB een serieustreinbedrijf met een belangrijke regionaletoeristische functie is, met alle hieruitvoortvloeiende verplichtingen naar zaken-

partners en banken toe is. De belangrijkerol die de VFB naar de DFB vervult dientdan ook gelijk op te gaan en mag niet opverouderde uitgangspunten uit het verle-den blijven steken! Ook in Nederlandhebben we met het sluiten van een collec-tieve ongevallenverzekering ten behoevevan alle Nederlandse “Froni’s” (zie eld-ers) wederom een kwalitatieve stap voor-waarts gemaakt.Het nieuwe rijseizoen staat na de sneeuw-ruiming voor de deur, met een attractiefweekend begin juli met de Breithorn vande BVZ en onze Weisshorn. En mocht udeze zomer in de buurt zijn, een rit op deFurka verveelt nooit en vergeet vooral nietonze zeer praktische Nederlandse sitewww.furka.nl te bezoeken, die staat boor-devol met tip’s, interessante info, vertrek-en aankomsttijden etc. uit het hele kantonUri. De VVV Andermatt zou hier jaloersop kunnen zijn!Veel plezier en prettige vakantie!

Rob Janzen

Op zondag 14 april j.l. kregenwij bericht dat onzesecretaris MarcelSchuring en zijnvrouw Inna wer-den verblijd metde geboorte vanhun dochter

AnastaciaZij weegt 3800 gram en is 52 cm lang.

Bestuur en leden van de VFB sectieNederland wensen de ouders vanharte proficiat en een gelukkige toe-

komst voor Anastacia.

foto: Urs Jossi zomer 2000

3

Fronarbeit . . . . . Foto’s en tekst: KeeS

Standbouw is ook Fronarbeit!Het opbouwen van onze stand (in de vormvan een wagon) is een ideale vorm vanFronarbeit in Nederland. Het meehelpenhieraan geeft veel voldoening en is zekerook voor de leden die niet in de gelegen-heid zijn om in Zwitserland te gaan wer-ken een leuke manier om zich, onder lei-ding van Cor Leenders, nuttig te makenvoor de sectie Nederland van de VFB.

Het raam staat, nu eerst koffie Het begint al te lijken

De balie pas leggen Met alles erop en eraan

De bedrading aanleggen En ook de standbemanning is aanwezig

Na het uitladen uit de vrachtwagen (vande heren Westmijze) wordt begonnen methet uitleggen van het geraamte en het inelkaar schroeven daarvan. Dan volgen depanelen, de deurtjes en de balie en wordtde spoorbaan opgebouwd, daarna wordende verlichting en de verdere aankledingaangebracht. In ong. 4,5 uur staat de standovereind.

4

Interview door Kees Scholtes

Herman Westmijze: Foto’s: Herman Westmijze

Werkweek is 'n goede afleidingDeze keer was het interview met HermanWestmijze (77) in Velp (Gld). Iets meerdan een uur rijden van Vlijmen ligt Velpwaar ik om 10 uur werd verwacht doorHerman, met koffie en koek. Hij woontdaar in een rustige buurt vlakbij de spoor-lijn, waardoor je regelmatig de treinenhoort langskomen.

Wie is Herman?Eerst maar eens vragen wie/wat Hermanis. Na de bekende schoolopleiding ginghij naar de Leidsche Instrumentmakers-school waar hij een opleiding heeftgevolgd tot instrumentmaker. Hij heeftdaar de verschillende fases van leerling,

gezel tot meesterdoorlopen. Aan-sluitend is hijgaan werken ophet Luchtvaart-laboratorium endaarna is hij,mede doordat hijeen huis kreegaangeboden, bijAkzo gaan wer-ken als ontwerper.Hij heeft daar o.a.gewerkt aan hetautomatiseren vanhet maken vanspingaatjes (gaat-jes ter grootte van

een mensenhaar). Dit was eerst nog hand-werk maar werd later door Herman geme-chaniseerd en geautomatiseerd. Hij is duszoals hij zichzelf noemt fijn-mechanicus,in tegenstelling met wat hij doet voor de

VFB, want dat is vele malen groter enzwaarder. Maar dat komt in de loop vanhet verhaal nog voor de dag.

Eerste vraagDoordat we elkaar al enige tijd kennen(door het opbouwen en bemannen vanonze stand op allerlei beurzen) raken weal snel in gesprek over de VFB. De eerstevraag is elke keer weer: ”WaaromZwitserland, waarom de VFB”? Het blijktsteeds weer (niet dat dat erg is) hetzelfdeverhaal: op vakantie gaan met de familie,voor hun was dat kamperen, geconfron-teerd worden met natuur en techniek (trei-nen) en dan ben je verkocht.

Glacier ExpressHet begin van het contact met de VFB ligtal weer 10 jaar terug toen Herman met z’nzoon Peter (Hé, die kennen we ook) deberoemde treinrit van Zermatt naar St.Moritz maakte. Daar werd in Realp huninteresse gewekt voor de DFB. Terug inNederland kwamen zij datzelfde jaar nogop de beurs ”Terug naar toen” van deVSM waar ook een kraam stond van deVFB die bemand werd Jan-WillemOostrom. Die had zo’n enthousiast ver-haal over de VFB dat zij zich direct opga-ven als lid en ook voor een werkweek.Vanaf dat moment heeft Herman de ont-wikkeling van de VFB sectie Nederlandbelangstellend gevolgd, zeker ook de ver-andering van oud naar nieuw bestuur metalle mis(ver)standen die daarmee gepaardgingen. Blij is hij met de huidige situatiebinnen de vereniging, met name hetenthousiasme waarmee het bestuur en een

5

groot aantal leden de bedoeling van onzesectie naar buiten uitdraagt. Zeker ook oponze stand is hij best wel trots en met res-pect praat hij over PR-man Cor Leendersdie, nadat het frame van de stand was aan-gekocht door Henk v.d. Kolk, met eenenorm technisch inzicht en handigheid destand heeft gemaakt tot wat het nu is.

FronarbeitGing in 1993, door ziekte van Herman,Peter alleen naar Zwitserland om te wer-ken, vanaf 1994 was Herman er steeds bij.

Werk aan de Siedelenbachbrücke

De eerste jaren was de opvang door deZwitsers niet echt aangenaam en ongeor-ganiseerd. Je kreeg te maken met onbe-kende groepen die erg stug met elkaar omgingen maar dat werd laterwel beter. In het beginbehandelde men hen als eenpaar kleine jongens uitHolland en probeerde doormiddel van extra volume deovermacht duidelijk temaken wat tot gevolg had datde toenmalige groepsleiderHarry Vos de opmerkingmaakte: ”Nu je grote monddicht anders pak ik mijn kof-fer en ben weg”. Vanaf dat

moment ging alles een stuk beter en zekeronder Bauleiter Toni Stamm heeftHerman het prima naar z’n zin. Wat nogwel irriteert is het feit dat ander groepenwel eens met een verhaal over gedanearbeid in ”Dampf an der Furka” komenwat eigenlijk door Holland I en/of II isgedaan.

InstructiesEen van de eerste grote objecten waarHerman met z’n collega’s voor kwam testaan was de Siedelenbachbrücke. In het

vorige interview lazen we dat ditvoor Paul Olijslagers zijn eerstewerkweek was terwijl dit (1996)voor Herman al de derde was.Zeker ook door de goede instruc-ties leerde Herman in korte tijdwat beton maken is: als je in eenhandje vol beton knijpt en erkomt nog water uit is het te naten als je knijpt en het valt uitelkaar dan is het te droog. Ook ishij toen betrokken geweest bijhet storten van beton voor demuren van de schakelruimte opstation Furka waarbij menige vol

geladen kruiwagen moest worden ver-plaatst. Al het voorkomende werk wordtaangepakt, ook als het toevallig(?) mooiweer is en er in de Scheiteltunnel met

Beton storten op de Siedelenbachbrücke

6

Een mooi gedeelte van Bern

beduidend lagere temperaturen dan buiten toch gewerkt moest worden. WaarHerman ook bij was is het, op 27 augustus1998, (ver)plaatsen van de Engelse wisselvan Muttbach naar Gletsch. Dat kon pasna het schotteren en opzij zetten vanbovenleidingmasten en de inzet van eenstoomlok in plaats van een diesel omdatde stoomlok extra remvermogen heeft.

Eerste lok in GletschDat men als bouwgroep naast de werk-zaamheden ook nog moest zorgen voorhet bijvoeren van koeien, die in 60 cmsneeuw probeerden hun kostje te vindenwerd als een leuke bijkomstigheid erva-ren. Een unieke belevenis voor Herman en devolledige bouwgroep was de (aller)eerstestoomlok die in Gletsch aankwam metGroep Holland II. Om met zo’n groep”ervaren Fronarbeiter” zoiets mee temaken is iets geweldigs. Dat deze gebeur-tenis door de Zwitsers is doodgezwegenligt voor de hand door dit toch wel eigen-zinnige volkje.

BernDat naast de arbeid ook steeds het aange-name en interessante meetelt bij bezoekenaan Zwitserland blijkt uit het feit dat eraltijd een bezoek aan Bern gedaan wordt.Voor Herman (en Peter) zal er altijd eenbezoek aan deze stad op het programmastaan al was het alleen maar om naar devele mooie bruggente kijken en te bestu-deren hoe die con-tructies allemaal inelkaar steken. En alsje daar toch bent kijkje gelijk even of defamilie Bär het nog goed maakt. Als jetegen Herman zegt: ”overdoen”, zegt hijdirect, ”weer Zwiserland”, het is er zoschoon en ordelijk.

Wie volgtUiteraard tot slot de vraag wie de volgen-de zou moeten zijn voor de ontvangst vanhet interview-estafettestokje. Daar kwameen kort antwoord op: Cor Leenders. Watdie man z’n ogen zien maken z’n handen.Waarom kon u eerder al lezen.

7

Muziek voor liefhebbersvan (piano)blues, boogie woogie,

Rock & Roll, R & B, jazzfunk

Voor de muzikale opluistering van uw bedrijfsfeest, sportevenement of familiefeestje

Voor informatie en demo-CD’s: Henk Huisman, 0318 - 463029 of 06 - 51561079, e-mail: ht.huisman@bbn.nl

(duo) Down the Roadvoor (piano)blues, boogie woogie, Rock & Roll

Henk Huisman: piano, bluesharp Herman Kuipers: slagwerk/gitaar en zang

5-mans/vrouw formatie

Simply Bluesvoor Blues, Rithme & Blues, jazzfunk

Van de penningmeester

Het penningmeesterschap!!In de recente ledenvergadering ben ikgekozen als (of veroordeeld tot?) pen-ningmeester van de Nederlandse tak vande VFB. Jullie weten wel hoe zoiets gaat:je wordt gewoon telefonisch overvallenen voor dat je het weet zitten enkelebestuursleden bij je thuis aan de Zwitsersewijn. Het overkomt je en het is natuurlijkbest leuk om bij te dragen aan een derge-lijke ludieke vereniging.

Wie ben ik?Als antwoord op de vraag om iets overmijzelf te vertellen het volgende.Ik ben 54 jaar jong en trotse vader vandrie zonen van wie de oudste ook lid isvan de VFB. Ik heb een zwak voorZwitserland en treinen en dan is de link alsnel gelegd: veel vakanties inZwitserland. Pas enkele jaren geledenhoorde ik van het bestaan van de VFB; ikben dus een relatief nieuw lid.Ik heb niet echt een administratieve

achtergrond maar houd mij in het dage-lijks leven als bouwkundig adviseur bezigmet de organisatorische en financiële kantvan het ver-plaatsen vanbedrijven enhet realiserenvan bedrijfs-gebouwen.

HobbyMocht u den-ken dat voormij de VFB degrote hobby is dan heeft u het mis. Opnummer één met stip staat muziek. Alsenthousiast amateurmuzikant hou ik mijbezig met blues en boogie woogie (pianoen blazen op bluesharpjes). Zo: julliehebben nu een beetje gezien wat voorvlees er in de kuip zit. Ik hoop dat hetbevalt!

Henk Huisman

8

Van de secretaris

Samenvatting Jaarvergadering 2002Naar aanleiding van vragen en opmerkingen tijdens de jaarvergadering van 23 maartjongstleden menen we op een aantal punten terug te moeten komen;Penningmeester

Henk Huisman is tot nieuwe penningmeester gekozen, hij volgt Paul Olijslagersop.

BestuurssamenstellingHet huidige bestuur bestaat uit vijf leden, volgens de statuten moet er elk jaar éénbestuurslid aftreden, dat terstond weer herkozen kan worden. Het huishoudelijkreglement zegt niets over bestuurswisselingen. Dit is onwerkbaar. Het bestuur wileen tweejaarlijkse cyclus, waarbij voorzitter en secretaris niet gelijktijdig aftre-den. Als bestuur stellen we dan ook voor om dit in het huishoudelijk reglement opte nemen. Dit om onnodige notariële kosten, die voortkomen uit een wijzigingvan statuten, te voorkomen. Het bestuur is van mening dat deze wijziging enmogelijke andere aanpassingen zo veel mogelijk vanuit de leden voorgesteldmoeten worden.

OproepWe doen bij deze dan ook een oproep aan enkele leden zich te willen inzetten indeze en zich te melden bij het secretariaat. Om op deze wijze wijzigingsvoorstel-len ter stemming voor te bereiden, voor de komende ledenvergadering in 2003.

VerzekeringHet bestuur heeft uitgezocht hoe Froni’s het beste verzekerd kunnen worden. Eennormale reisverzekering geeft namelijk geen dekking voor werkzaamheden zoalsFroni’s verrichten op de Furka.Het bestuur heeft ten behoeve van alle Froni’s dit voor zowel de weken 34 als35, tijdens de sneeuwruiming als ook de individuele Froni’s die aansluiting vin-den bij andere groepen en of weken, een collectieve verzekering bij de bekendeverzekeraar ELVIA afgesloten. Let wel: deze laatste groep dient zich dan welvooraf schriftelijk bij het bestuur te melden.Er is vanaf 10 mei 2002 de onderstaande dekking van kracht:Bij invaliditeit: Euro 70.000,-Bij ongeval: Euro 23.000,-Voorts zijn alle medische kosten ter plaatse, alsmede transport ter plaatse entransport naar Nederland volledig gedekt.De polisvoorwaarden zijn via het bestuur, indien gewenst, te verkrijgen.We hopen als bestuur op deze wijze een verdere bijdrage te hebben geleverd aangoede en verantwoorde werkomstandigheden voor alle Froni’s. Waarbij weuiteraard de wens uit spreken dat er zo weinig mogelijk aanspraak op deze verze-kering gedaan zal moeten worden. Een ieder is en blijft uiteraard naar zich zelfen anderen toe volledig verantwoordelijk.

9

Verslag door Paul Olijslagers

Sneeuwruiming door Holland I-IIVan 13 tot en met 17 mei (de eerstegeplande Fronarbeiter-week) was deNederlandse sectie met zes man aanwezigin Realp. Jeroen Wolff,Peter Deuss, René van Vlieten Paul Olijslagers troffenelkaar in “Camp Realp”opzondagavond 12 mei. PeterWitkop en Sjoerd Vrindkwamen wegens omstandig-heden later in de week. Na al die jaren Gletsch washet goed om weer een keerterug in Realp te zijn, op deontbrekende slaapbarak nawas er weinig veranderd.Federico Rossi (de nieuweplanner voor Fronarbeit),deze vrolijke Zwitser had-den we in Gletsch al als treindienstleiderontmoet, begeleidde ons naar “HausBlueberry Hill” het hoogstgelegen, nietvoor auto’s bereikbare huis in Realp. Metonze bagage 100 meter berg op, maar weleen mooi uitzicht. De benedenverdiepingvan het huis was voor de VFB, twee

slaapzalen voor elk tien mensen, keuken-woon-kamer, douche, toiletten en wasta-fels, vergeleken met Gletsch een hele

luxe. Het uitzicht op de Furka “model-baan” beneden ons en het mooie weer lietons snel de vermoeiende reis vergeten. Delaatste weken had het in Zwitserland nogflink gesneeuwd wat te zien was aan dediverse sneeuwhopen in het dorp, zelfs hettoegangspad naar onze slaapgelegenheid

was nog niet sneeuwvrij.In Camp Realp kregen weons avondeten en ontmoet-ten we natuurlijk “Derschnelle Martin” de vracht-wagenchauffeur en versier-der (groeten aan Rembrand)en werden we voorgesteldaan Wolfgang Hackl, de lei-der voor het sneeuwruimen,en een aantal Zwitsers enDuitsers. Wolfgang verteldetijdens zijn briefing, dat erweinig sneeuw was en grootlawinegevaar.

10

In Realp was alles nog gesloten, zodat weonze avond besloten in de stationsrestau-ratie.

MaandagDe wekker liep af om zes uur en iedereenzat tegen zeven uur aan het ontbijt. Onzekok, weggelopen uit de muppet-show, hadzijn best gedaan op het harde brood, dekaas, de jam en de koffie. Walter Williverwelkomde ons allen en Wolfgang deel-de de Fronarbeiter in, enkelen gingen inde Draisine kijken of ze de deuren vantunnel 3 konden openen en wij gingenonder leiding van een oudere Zwitser “derPeter”, oefenen met de lawinezoek-appa-raten (Barryvox). Peter legde alles goeduit en vervolgens werd er geoefend in hetvrije veld. Omdat er op dit moment nietste sneeuwruimen was, en er (te) veelFronarbeiter waren deed Federico zijnbest om ons aan het werk te krijgen. Wedroog-den en sorteerden bouten, plaatjesen andere onderdelen in de bunker tegen-over Camp Realp. In deze bunker heeft deDFB sinds 2000 haar opslag voor onder-delen. Na de middag werden alle lossestenen langs het traject richtingWilerbrücke op pallets gestapeld en opge-slagen op een wagon. Deze stenen worden

gebruikt in stapelrek-ken om bergwandenmee te stabiliseren.

DinsdagDe militaire lawine-dienst zou deze morgenkomen inspecteren, enbekijken of het gebiedvrijgegeven kon wor-den. Het is namelijkstralend weer en vrijwarm zodat men veellawines verwacht.Jeroen en Paul moetende luchtroosters (afvoerrook) op het dak van de

werkplaats gaan monteren. Peter en Renéladen de verzamelde stenen van de plattewagen af en helpen Federico. Daarnaladen we nog even een wagon met 120“Schwellen” voor de ombouw van het tra-ject boven de Steffenbachbrücke, en ran-geren enkele wagons om. Tijdens de brie-fing bij de lunchdeelt Wolfgangmee dat het lawi-negevaar minderis en dat er eenaantal mee om-hoog moeten.Peter en Renégaan mee om deijspilaren in tun-nel 2 te verwij-deren zodat deloc erdoor kan enhet onderste ge-deelte van deS t e f f e n b a c h -brücke uit te gra-ven, Jeroen enPaul moetenlangs het trajecteen watergoot schoonscheppen, deze isdoor een steenlawine vol met puin komente liggen.

11

WoensdagAllen gaan mee naar boven,vandaag beginnen we met devoorbereidingen voor deopbouw van de Steffenbach-brücke. Met de diesel rijden wedoor tunnel 3 en tunnel 2.Tussen tunnel 2 en 1 liggennog twee lawines waar eenbagger en een sneeuwfrais aande gang moeten. Wij gaan tevoet over de lawines, door tun-nel 3, over nog een lawine enbereiken de Steffenbachbrü-cke. De sneeuw is hier prak-tisch weg, alleen het onderstegedeelte van de brug ligt nog in desneeuw. Na twee uur scheppen is de brugvrij en moeten we aan de overzijde hethuisje met de lier uitgraven. Na de middagwordt de lier opgesteld (we mogen zo-waar mee). De kabelbaan voor het materi-aalvervoer tussen Realp en Furka-zijdewordt aangebracht en de eerste kabelsvoor het hijsen worden voorzichtig naarde overkant getrokken. Om vier uur is ditgereed en hangt het eerste brugdek in dekabels, zodat morgen de brug geinstal-leerd kan worden. Na het avondeten

komen Peter en Sjoerd aan en drinken weeen biertje en een wijntje bij Ruth in hotelPost.

DonderdagVoor ons niets te sneeuwruimen, deopbouwploeg gaat de brug opbouwen.Paul moet op de railkraan (de sleutel is natwee dagen gevonden) en onze ploeg gaatmet Federico en twee Zwitserse Daniels,rails, bielzen en tandstaven laden. Hetladen met de kraan is minder inspannenddan met de hand en tegen vier uur staan ervier wagens geladen. Dit allemaal in destralende zon, een lekker bergwindje, watwil je nog meer. De Steffenbachbrücke isgemonteerd, echter de rails passen nietomdat het te warm is. Morgenvroeg wor-den deze gemonteerd.

VrijdagDe DFB Bahnhof moet uitgebreid wordenmet een derde spoor aan de FO-zijde, wijkunnen in afwachting van het kleine bag-gertje (is natuurlijk zoek) reeds voorberei-dingen gaan treffen om een stuk berg af tegraven. De compressor wordt klaar gezet,slangen gezocht, schoppen, pickels etc. Peter en René gaan met twee Zwitsersmee om een stuk betonijzer uit de Wiler-brücke te halen. De brug zet te veel uit en

12

Voor videoband of boek over(stoom)treinen en/of Zwitserlandzit u goed bij

van den Burg beeldproductiesRietschans 72a

NL - 2352 BB LeiderdorpTel. 071-5818181 Fax 071-5818180

e-mail: info@beeldproducties.nl

drukt tegen een van de pijlers. Om tienuur moeten we plotseling mee naar boven,de platte diepladerwagen moet vanmiddagrichting Steffenbachbrücke en wij moetende sneeuwdoorgangen waar gefraisd is,met de hand verder uitgraven, aangeziendeze breder is dan het gefraisde pad. ’s Middags wordt station Tiefenbachsneeuwvrij gemaakt. Op de rails ligt nogongeveer een halve meter sneeuw, tegenhet station nog tot bovenkant station. Hetstation wordt ontdaan van de planken,borden worden opgehangen, borden ge-

plaatst en de waterkolom opgesteld. Op deberg wordt gezocht en gegraven naar deinlaat van het waterbekken voor de water-kolom. Na drie meter sneeuw gravenwordt deze gevonden en vrijgemaakt.’s Avonds eten we met ons zessen in destationsrestauratie en nemen afscheid vanonze collega-fronarbeiters. Een mooieweek, sneeuwruimen geproefd en veelgedaan.

13

14

Verslag

18e Algemene vergadering VFBOp 27 april j.l. heeft de algemene vergadering van de VFB plaatsgevonden. Dit keerwas het in Andelfingen (onder Winterthur en iets boven Zürich). Als afvaardiging vande sectie Nederland waren daar aanwezig onze voorzitter Rob Janzen en PR-man CorLeenders (met echtgenotes). Onderstaand kort wat punten die het vermelden waard zijn.

* Middels een strak geleide vergadering is eigenlijk met relatief weinig verderetegenstand de statutenwijziging met daar aan gekoppeld de ”Delegierten ver-sammlung” met 96 voor en 24 tegen aangenomen!

* Waarnemend voorzitter Georg Schaefer werd nagenoeg unaniem gekozen tot nieuwe voorzitter voor de duur van drie jaar en Isolde Hoenigh tot vice-voor-zitter.

* Het jaarverslag 2001, de financiële resultaten etc. werden accoord bevonden.

* Teruggetreden zijn Walter Benz (was al afgetreden) en Marlies Roessel (om pers. redenen).

* Nieuw zijn de heren Stackmann en Froelich (zie organigram in komende Dampf an der Furka). Functies worden binnen het bestuur verdeeld.

* Contributie 2003: € 30,= en € 45,= voor gezinslid.

* Men overweegt het instellen van ”jeugdlid” met name als doel om meer jon-gere leden te werven.

* De levenslange contributie gaat van 20 naar 25 jaar als eenmalige betaling.

* Diversen:_ Met de rit van de Breithorn wil men het oliestoken op de Furka

verder onderzoeken.

_ 2006 Oberwald zou wel eens moeilijk kunnen worden m.n. de finan-ciering van e.e.a.

_ Dus geld blijft nog steeds erg belangrijk, ook afgelopen jaar Sfr. 100.000 verlies!

_ Dit seizoen eerst bouw infrastructuur Realp o.l.v. Walter Willi, pas als dat gereed is andere werkzaamheden aan het traject.

AutoreisezugWij hadden in mei 1972 een huisje ge-huurd in Wienacht boven Rorschach aanhet Bodenmeer. Zoals gewoonlijk haddenwij ook deze keer de Autoreisezug vanDüsseldorf naar Lindau, gelegen aan deDuitse kant van het Bodenmeer, geboekt.Vlak langs ons huisje ging de Rorschach-Heiden-Bergbahn, een nagenoeg geheel

van tandrad voor-zien spoorlijntje. Ubegrijpt dat het nietlang duurde voorwij een reisje gin-gen maken naarbeneden. InRorschach HBFreden de treinen afen aan van de SBB.Naar Winterthur/-Zürich, naar Baselen naar Chur.

Treindienstregelingen meegenomen voorhet uitzoeken van bijzondere treintrajec-ten. Het station van Rorschach ligt directaan het meer en men kan als het ware zovan de trein op de boot stappen naarLindau en Bregenz. Na familieberaadgehouden te hebben, werd besloten omtwee reizen te gaan maken, omdat wijmaar een week vakantie hadden. Het wer-den de treinreizen Wienacht-Rorschach-Landquart-Davos v.v. en Wienacht-Rorschach-Rheineck-Walzenhausen v.v.

BodenmeerWij stonden dinsdagmorgen vroeg bij hetstationnetje in Wienacht en meteen ont-dekten wij wat vreemds aan het rijtuig vande RHB. De besturing was slechts aan een

kant mogelijk en het spoorwegrijtuig konop geen van de eindstations gedraaid wor-den. Bij het naar beneden gaan was debestuurder-conducteur aangewezen opzijn spiegels maar dat was geen enkel pro-bleem. Er reden geen twee onafhankelijketreinen op deze lijn en dus hadden wijgeen last van tegenliggers. Het was denormale spoorbreedte en beneden aan deberg liep ons treintje tot Rorschach HBFparallel aan de SBB spoorlijn en gingdaarna over de SBB lijn naar Rorschach-Hafen. Onderweg stopte hij op verzoek endaarom werd menige kleine halteplaatsaangedaan. Van uit de wagon hadden wijeen prachtig uitzicht over het groteBodenmeer. Je zag door de hoogte deoverkant Friedrichshafen en Lindau, zon-der meer een fascinerend uitzicht.Doordat de besturing achterin gebeurde,zaten wij letterlijk voor op de bok en af entoe zagen wij aan de rand van de bebos-sing een groepje van twee of drie reeën enwilde konijntjes. Wij moesten even wach-ten op de trein naar Rheineck en dan zie jede schoonheid van de perrons. Een man-netje met een spoorwegpet op en eenblauwe stofjas en een driewieler met grote

Een lezer schrijft . . . Jacob D. van der Woude

Zwitserland is uniek deel IV

15

bak ervoor veegde het perron aan en ruim-de het achtergebleven papier en de beker-tjes op. Zou dit ook niet iets voor deNederlandse Spoorwegen zijn, want vol-gens mij ontbreekt het hier vaak aan ordeen netheid. In ongeveer tien minutenwaren we in het dorpje Rheineck aange-komen.

KurortLangs het perron stond een klein elek-trisch trammetje, zoiets als vroeger in destad Groningen reed. Deze tram,Bergbahn Rheineck-Walzenhausen (1200mm.) was voorzien van een tandradinstal-latie en na de kaartjes controle vertrokonze tram. Direct na het verlaten van hetstationsemplacement ging de tram dwarsover de drukke straat met automatischestoplicht beveiliging. Hierna behoorlijksteil omhoog en in circa 20 minutenwaren wij in Walzenhausen. Vele mensenkozen direct een plaatsje op een zitbankvan de Kurort Walzenhausen. Wij kregen

Meer bij Davos (foto: Swiss Travel System)

al gauw in de gaten waarom dit gebeurde. Men had hier namelijk een prachtig uit-zicht over de monding van de Rijn die inhet Bodenmeer stroomde en op het vlieg-veld van Rheineck. Het dorpje zelf steldeniet veel voor maar het trammetje was eenbijzondere openbaring voor ons. Na eenfrisdrankje op het terras van een hotelbesloten wij de terug te gaan en een wan-deling in de stad Rorschach te maken. Hetbestaat hoofdzakelijk van het toerisme ener is niet veel industrie. Er is alleen wattextiel-, conserven en metaalindustrie envolgens mij stond de papierfabriek vanFeldmühle te verpauperen. Ik zag name-lijk geen enkele activiteit toen de trein erpasseerde. De stad heeft ongeveer 10.000inwoners, toch was leuk om er even tewinkelen.Het heeft enkele mooie bouw-werken in het centrum zoals een laat -gotische voormalige benedictenabdij metkruisgang, een mooie barokke kerk en eenstadhuis uit de 17e eeuw. Wij gingen weermet de RHB naar boven en nu zat debestuurder wel op de goede plaats.

16

Rhätische BahnEnkele dagen later werd de reis onderno-men naar Davos. We namen ons gemak engingen met de trein tot Chur. Wij wildende hoofdstad van Graubünden eerst bekij-ken. Het bleek ongeveer gelijk te zijn aanonze woonplaats Veendam, circa 30.000inwoners. Vooral de Altstadt is prachtig.De kathedraal is een aanrader om tebezoeken. Het heeft namelijk een prachtigaltaar uit 1490. Schitterende apostelbeel-den, een zeer oude crypte en een sacra-

Rhätische Bahn op het Wiesener viadukt(foto: Swiss Travel System)

mentshuisje uit de tijd van 1480-1490.Verder vindt men er vele restanten uit deRomeinse periode. De stad is nagenoegaltijd versierd met vele vlaggen en datdoet uitnodigend aan. Maar wij moestenverder, want wij wilden met het smal-spoorbedrijf van de Rhätische Bahn naarDavos. Van Chur weer een 10 km terugnaar Landquart liep de RhB parallel aande SBB lijn, daarna door het dal vanPrätigau ging het grotendeels langs hetriviertje de Landquart naar Klosters. Dezeplaats is bekend als kuuroord en winter-sportplaats en ligt op een hoogte van1200meter. Het dorp heeft 4000 inwoners maartijdens het toeristenseizoen wonen er weldriemaal zoveel mensen. De lijn heeft hier

een aftakking naar Scuol, maar wij gingengenieten van de keertunnels naar groterehoogte, want Davos ligt op 1560 meter.We verlaten Klosters door middel vantwee serpentines en direct in de eerste tun-nel wordt voldoende hoogte gewonnenom het hoogste punt van de spoorlijn tebereiken bij Davos-Wolfgang, dit ligt op1630 meter hoogte.

W.J. Holsboer (1834-1898)Wij dalen langzaam in de richting van

Davos langs het Davosermeer en komentussen de bergen van ons doel Davos. Despoorwegmaatschappij “de RhätischeBahn” is mede opgericht door eenNederlander, Willem Jan Holsboer (1834-1898) en deze heeft ook vele Nederlandseingenieurs tijdens de aanleg in hun stage-periode aangelokt. De ervaring, die menhierbij opdeed, was van groot belang voorhun afstuderen. Hij was de animator vande start van de 1 meter spoorbreedte vande latere maatschappij Rhätische Bahn, delijn kreeg in eerste instantie de naamLandquart-Klosters-Davos. De Heer W.J.Holsboer was directeur van het Kurhausin Davos. Men bouwde vanaf Landquarten bereikten Klosters in 1889 en DavosPlatz werd in 1890 bereikt. Alle gemeen-ten aan de spoorlijn hebben meebetaald.Het bedrag wat bijeen werd gebracht was

17

een half miljoen Zwitserse Franken. Voorons is het dan ook genieten tijdens zo’nreis op grote hoogte door de bergen. Wijstapten uit in Davos Platz en moesten onseerst even oriënteren. Na een kopje soepen Rösti met Beilage konden wij weer dedag aan. Wij namen het kabeltreintje naarHotel Schatzalp om daar de bekendealpentuin te bekijken en na afloop evenop het terras van het hotel te vertoeven. Vele Nederlandse astma- en tbc-patiëntenzijn hier van hun ziekte genezen. Davos iseigenlijk een langgerekt dorp. De bergenomklemmen de dorpen Davos Platz enDavos Dorf en dat geeft een ruwe aanblik.Overal ziet men boven van die enormelange hekwerken die de plaatsen moetvrijwaren van lawines. Wij gingen weernaar benden met de kabeltrein en datmaakt toch opnieuw weer indruk. Dekabel waaraan de wagon vast zit zie jeover katrollen lopen en je kijkt in zo’ndiepte dat men geen hoogtevrees moet

hebben. In het dorp liepen wij weer naarhet stationnetje en zagen nog net de treinnaar Tiefencastel vertrekken, die aanslui-ting gaf naar Sankt Moritz. Wij gingenweer terug naar Landquart en stapten daarover op de SBB regionale trein naar SanktMargrethen. Hier wilde ik namelijk evenuitzoeken hoe, voor een volgende keer, deaansluiting naar Bregenz in Oostenrijkwas, want daar moest een stoomtreintjerijden in het Bregenzerwald. Wij kondenhelaas niet de juiste informatie over ditstoomtreintje krijgen en besloten door tereizen naar Rorschach en Wienacht.Hoewel deze noordoost hoek vanZwitserland minder bezocht wordt doorspoorwegliefhebbers uit Nederland is hettoch te adviseren om hier ook eens te kij-ken naar de verschillende smalspoorbe-drijven. Het ligt in onze bedoeling om nogeens een bezoek te brengen aan deAppenzeller Bahn, maar dat zal wel 2005worden. Tot een volgende keer.

Zet alles weerop een rijtje

PROJECTBUREAU VOOR DOCUMENTAIREONDERSTEUNING EN CONSULTANCY

Uw Document Adviseur

U kunt ons inschakelen voor:* Advies over * Informatiebeleid* informatievoorziening * Interimmanagement* Archiefbewerking * Training en begeleiding

Chroomstraat 26, 2718 RR Zoetermeer Internet: http://www.doxsupport.nlTel.: 079 - 362 87 02 Fax: 079 - 362 87 05 E-mail: info@doxsupport.nl

SupportDOX

18

Uit de videokast van . . . Kees Scholtes

Foto’s en bewegende beeldenAls vervolg op het artikel in de vorigeTandstaaf over boeken nu iets over video-banden en CD-roms. Het is niet mijnbedoeling om heel mijn boeken(video)-kast aan u te laten zien maar wel wat mijinteresseert en dat is naar ik aanneem ookuw interesse als VFB-lid. Op het gebiedvan videobanden (en in mindere mate cd-roms) over treinen in de bergen is er heelwat te koop. Hieronder laat ik u wat ban-den zien en voor de computerbezittersonder u een aantal CD-roms die ook hetbekijken waard zijn.Uiteraard zijn er ook banden van onzeDFB/VFB maar ik neem aan dat die vol-doende bekend zijn (zoniet, vraag er dannaar bij redactie of de heren van de PR).

Interactieve cd-romGlacier Expressvan Zermatt tot St. Moritzmet filmpjes (met geluid)en foto’s en allerlei gege-vens.Uitgave: v.d. Burg

Leiderdorp

CD-rom over deFurka-BergstreckeAusgabe No. 1Foto’s van de baan, voer-tuigen, personeel, tech-niek en wandelingenUitgave: VFB

Interactieve cd-romDie Triebfahrzeugeder SBBmet foto’s en films van devoertuigen van de SBBvan toen en nu.Uitgave: GeraNova Nr. 0055

VideobandWintererlebnisFurka-Oberalp-BahnEen deel van de beroemdeGlacier-Express met winter-landschappen, sneeuwrui-men, tunnelinspectie en eenbezoek aan de in aanleg zijnGotthard-Basis-Tunnel.58 minuten. EK-Verlag Freiburgnr. 5325

VideobandDie BrünigbahnDe enige metersporige baanvan de SBB die rijdt vanLuzern naar Interlaken metgedeeltelijk tandrad.Ook aansluitende banenworden bekeken.ca. 55 minutenHermann Merker VerlagFürstenfeldbruck (D)

VideobandEisenbahn überden GotthardEen film over de Gotthardmet z’n tunnels, bruggen engalerijen en oude en nieuwee-loks inclusief de Krokodilca. 50 minutenGeraNova Verlag Münchennr. 7424

VideobandMit der Eisenbahnauf die GletscherMet de banen BOB - WAB -JB en verschillende kabelba-nen in het Berner Oberlandnaar het hoogste station inEuropa: Jungfraujoch.ca. 57 minuten. Hermann Merker VerlagFürstenfeldbruck (D)

19

20

Wist u dat . . . . .. . . . er op zaterdag 8 en zondag 9 juni a.s. weer de jaar-lijkse Stoomtreindagen van de Zuid Limburgse Stoom-trein Maatschappij (ZLSM) in Simpelveld wordengehouden? Naast de activiteiten rondom het emplace-ment van station Simpelveld zullen tijdens de stoom-treindagen diverse activiteiten plaatsvinden langs het tra-ject Schin op Geul - Kerkrade.

. . . . er in Luxemburg ookeen (stoom)trein rijdt?Tussen de plaatsen Petangeen Rodange rijdt de ”Train1900”. Hij rijdt door eenrustig bosrijk gebied en komtook in Fond-de-Gras alwaareen museum is, inclusief sta-tion uit 1875 en remises metveel materiaal waaraan ge-werkt wordt en wat bekekenkan worden. Het is ook hetvertrekpunt voor de ”Minie-resbunn” (700 mm), eenoude mijnbaan waarmeemen een rit de mijn in kanmaken.Station Fond-de-Gras foto: KeeS 2002

. . . . er op onze stand tijdens allerlei beurzen en evene-menten leuke souvenirs te koop zijn waarvan een ge-deelte van de opbrengst ten goede komt aan onze vere-niging? Er is onder andere een prachtige poster zoalsafgebeeld op de achterkant van het omslag van dezeTandstaaf op het formaat 50 x 70 cm. Daarnaast zijn ereen aantal mooie videobanden over de Furka en omge-ving en andere dingen zoals zakmessen met opdruk, bal-

pennen en plu-chedieren. Komeens langs tij-dens zo’n beurs.

Foto: Urs Jossijuli 2000

Foto: KeeSGoes 2002