IN DE NAAM

VAN

LIEFDE

PAUL BAAS

2

IN DE NAAM VAN LIEFDE

3

4

Paul Baas IN DE NAAM VAN LIEFDE

UITGEVERIJ CONGENIAL

5

Voor wie dit leest

6

Afbeeldingen: De huilende engel (afbeelding uit de kathedraal

van Amiens)

Het labyrint

Theodora: Theodora van Alexandrië

Engelen: van eigen hand

Dodecaëders: dom Trier

Richtlijnen Human gemeenschap

16 guidelines - © The Foundation for Developing

Compassion and Wisdom

43 Renfrew Rd, London, SE11 4NA, UK

Tel. +44 (0) 207820 9010

7

8

DE KATHEDRAAL D’ora is de reden dat Theo naar de kathedraal gegaan is.

Als D’ora blij is, straalt ze en is ze open. Ze spreekt met

woorden en ogen waardoor hij haar bijzonder vindt. Ze

heeft een grote aantrekkingskracht op hem. Aan de

andere kant kan ze somber zijn en stoot ze hem af met

korte opmerkingen. Ze ontloopt hem, kijkt hem niet aan.

Ze lijkt wel boos. Hij pijnigt zijn geheugen met de vraag

of hij iets verkeerd heeft gedaan.

Wat kan de oorzaak zijn? Misschien is er iets met haar

gebeurd. Er moet een reden zijn. Hij neemt het haar niet

kwalijk. Ze heeft hem al eens gewaarschuwd en

toevertrouwd dat zij zo kan zijn. Hij moet maar niet

geloven dat zij het is, die zo afstandelijk reageert. En dan

wacht hij tot ze weer degene is die hij graag ziet. Hij

heeft medelijden met haar dat ze van die wisselende

stemmingen heeft. Hoe kan hij haar helpen? Als ze weg

is, laat hij haar meestal gemakkelijk los, maar als ze in

een negatieve stemming zit, doet hem dat zeer. En blijft

het nagevoel hangen.

Met dat nagevoel is hij deze zondag de kathedraal

ingelopen. Het is er stil. Het hoge, houten dak van de

kerk lijkt op de hemel. Het doet hem ook denken aan een

omgekeerd schip. Hij is er nog nooit geweest. De gangen

van de kerk lopen ver naar achteren.

Hij voelt of er water in het wijwaterbakje zit en maakt

zijn voorhoofd nat. Een gewijde druppel valt op zijn

9

neus. Het is kil in de kerk. Hij ruikt de geur van wierook.

Er zijn mensen geweest. Er branden kaarsen.

Hij hoort geprevel. Het lijkt op zingen. Een wat oudere

vrouw, in het zwart gekleed, zit op haar knieën voor een

zijaltaar. Hij durft eerst niet te kijken, maar ze heeft haar

handen voor haar ogen en merkt hem niet op.

Hij bekijkt het kleine kamertje en ziet een beeld van een

vrouw. Hij schuifelt iets dichterbij. Er liggen briefjes op

een tafeltje. Zijn ogen vallen op de letters.

Als je een vraag hebt, kun je die stellen aan dit beeld.

Even weifelt hij. Hij pakt het kaartje. Er staat op dat je de

vraag op de achterkant moet schrijven en dan in het

gleufje van een soort brievenbus moet doen. Hij schrijft

op, waarom heeft mijn vriendin, D’ora, van die

wisselende stemmingen. Het briefje valt in de brievenbus

en hij wacht …

Het zingen van het vrouwtje valt hem weer op. Hij is

haar vergeten. De vrouw draait zich naar hem toe en zegt

zachtjes:

‘Ben jij ook door Gods deur binnen gekomen? Heb je zo

net een vraag gesteld? Wat is je naam dan, jongen?’

‘Ik heet Theo.’

‘Weet je dat Theo God betekent, Theodoor. En misschien

betekent ‘door’ wel deur, maar wel een gouden deur.’

Ze glimlacht naar hem en kijkt hoe hij reageert.

‘Eigenlijk betekent je naam godsgeschenk. Je hebt je

naam te danken aan de heilige Theodora. Theodora heeft

mannenkleren aangetrokken. Zij heeft zich Theodoor

genoemd. Ze is het klooster in gegaan om alleen nog

maar God te dienen. Maar kwade machten hebben zich

tegen haar gekeerd. Een vrouw van lichte zeden vertelde

in het rond dat de monnik Theodoor een kind bij haar

10

heeft verwekt. Theodoor mocht niet langer in het klooster

blijven. Ze durfde niet te zeggen dat zij eigenlijk een

vrouw was.

In de naam Theodora klinkt het goud door in de klank

‘or’. Als je het goud verliest, Theo, ben je de draad kwijt.

Gouden draden kunnen lang en dun worden maar ze

breken nooit. Daarom moet je op zoek gaan naar het

draad. Misschien is er een knoop in gekomen of

misschien is het goud opgelost. Dan moet je de

betovering verbreken. Dan kan de ander de draad weer

oppakken en zullen de stemmingen stromen zoals ze

horen te stromen. Niet tegendraads, maar als de zachte

golfslag.’

Heeft ze mijn vraag gelezen? Het kan haast niet. Het

briefje viel in de brievenbus

‘Hoe vind ik dat draad?’

‘Ga daar naar die biechtstoel. Daar zit Vader Miguel. Je

zult door hem meer te weten komen.’

Ze vouwt haar handen voor het gezicht en prevelt weer

onverstaanbare woorden. Theo loopt over grote tegels en

ziet het zonlicht daarop kleuren maken. De stralen

schijnen door de gebrandschilderde ramen. Hij blijft

staan en ziet de diepe kleuren van het blauw, rood, geel

en groen.

Hij loopt naar de deur van het hok, de biechtstoel. Hij

gaat naar binnen en sluit de deur. Het is er donker. Er is

geen bankje. Hij knielt op een plankje en kijkt tegen een

houten wand waarin gaatjes zitten. Ziet hij iets bewegen?

Wat zit daarachter?

‘Goede morgen?’

‘Daag,’ antwoordt Theo.

‘Wil je mij iets vertellen?’

11

‘Een vrouw in de kerk heeft mij naar u toegestuurd. Zij

zei dat u mij misschien kon helpen.

‘Waarmee zou ik je kunnen helpen?’

‘Mijn vriendin heeft van die wisselende stemmingen. En

ik wil weten hoe dat komt? En of ik haar misschien kan

helpen.’

Het wordt een tijdje stil en dan spreekt de stem:

‘Het is net als een vuurtje. De ene keer is het te warm,

dan wil je dat het wat minder warm wordt. Als het te

koud wordt, wil je dat het weer warmer wordt. Het is

moeilijk om een constante aangename temperatuur te

krijgen. Het is de natuur van het leven dat dingen

veranderen. Jij verandert ook steeds. Dat gebeurt bij haar

ook.’

Het wordt weer stil. Nu wat langer. Hij spreekt nu met

een andere klank in zijn stem:

‘Ze heeft eens iets gedaan en ze denkt dat ze daar de

schuld aan heeft. Er is een vloek over haar uitgesproken,

vooral door haar zelf. Ze geeft zich zelf de schuld als ze

iets doet wat niet goed is. Elke keer dat ze er aan denkt,

geeft ze zichzelf de schuld. Maar je bent niet op aarde om

ten onder te gaan aan schuld. Als je iets doet wat anderen

of jijzelf fout noemen, kun je daarvan leren. Iedereen

maakt de hele dag door ‘fouten’ of houdt zich niet aan

voornemens. Ze oordeelt en veroordeelt zichzelf. Ze

geeft zich geen herkansing. Ze heeft de duivel in zichzelf

geplant waardoor er iets donkers in haar ontstaat,

waardoor ze verlamt. Als ze somber is, ziet ze alleen haar

onvolmaaktheden. Als ze zich blij voelt, dan is ze bevrijd

van de betovering. Jij kunt helpen die lichtbron weer aan

te steken. Jij kunt haar zielenleven weer actief maken. Ze

moet haar waarnemingen over zichzelf opnieuw

12

rangschikken, ordenen en tot nieuwe beoordelingen

komen. Daar kun jij bij helpen.’

‘Hoe?’

‘Je zult je bloot moeten geven, jij zult eerlijk moeten zijn

en je kwetsbaarheid tonen. Hoe pijnlijk het ook is. Je zult

jezelf moeten accepteren zoals je je gedraagt en jezelf

vergeven.’

‘Ik? Doe ik dat al niet?’

‘De vloek, de betovering, de duivel in haar lossen dan

vanzelf op. Ze kan dan in jouw spiegel kijken en zich

voeden met liefde en wijsheid. Ze zal zelf het goud in

zichzelf moeten omarmen.’

De priester maakt een kruisteken.

‘Ga met God en groet het beeld van Maria van mij.’

Hij loopt verder door het machtige bouwwerk en ziet de

mooi gevormde beeldhouwwerken rond de ramen. Hij

wandelt door architectonische en religieuze geschiedenis.

Het kindje op Maria’s arm lijkt hem te roepen.

‘Wees gegroet Maria … Ik moet de groeten doen.’

Hij kijkt in de stenen ogen. Ze lijken wel te bewegen. Hij

weet dat dat door zijn eigen ogen komt. Hij vindt het een

aangenaam gevoel. Hij staart naar de ogen en het beeld.

Zijn ogen tranen door het lange kijken. Hij voelt zich een

met zijn omgeving…. Een flits. Hij draait zijn hoofd om

en ziet een jonge vrouw een foto maken. Ze heeft lang

haar, een baret op en draagt een witte rok.

‘Ik wilde je niet laten schrikken, maar ik zag tranen in je

ogen.’

Ze spreekt met vriendelijke woorden.

‘En je zag er helmaal niet bedroefd uit. Je stond mooi in

het licht van een zonnestraal. Hier kijk maar. Ze laat hem

de afbeelding zien. Hij herkent zich in de lichtstraal, ziet

13

de tranen in zijn ogen, het beeld van Maria, het lachende

kindje en de donkere achtergrond.’

‘Ja, het is een mooie foto.’

Hij kijkt haar aan.

‘Ik kan de foto naar je toesturen, als je wilt. Geef me je e-

mailadres maar.’

Ze pakt een potlood. Ze schrijft het op.

theodora@hotmail.com.

Waarom heeft hij háár mailadres gegeven?

‘Ben je al in de crypte geweest? Daar bij het kruis kun je

naar beneden? Er zit daar een grote kruisspin. Misschien

zie je hem ook. Ik zal je niet meer lastig vallen.

‘Dat deed je niet.’

Nieuwsgierig loopt hij in de richting van het

onopvallende poortje, daalt via de wenteltrap naar

beneden. Zachtjes hoort hij instrumentale kerkmuziek

klinken. Hij ziet een licht verlichte ruimte. Hij ziet het

spinnenweb en herkent het kruis van de spin op zijn rug.

Hij leest de tekst die boven op de grafsteen staat.

Een boodschap van God.

Ik heb de draden van het levenslot herkend.

Ik heb enkele draden doorgeknipt en heb mij nieuwe

draden eigengemaakt.

Ik heb mijn kruis gedragen, maar heb mijzelf verlicht.

Dat heb ik aan de ander te danken.

Door de ander heb ik mijzelf leren zien,

mijn manier van denken, mijn manier van doen en

gedrag.

Ik ben de ander dankbaar.

14

Theo herkent de melodie, die in de crypte klinkt. Thuis

draait hij ook vaak het adagio 1052 van Bach.

Naar huis, denkt hij.

Net nadat hij de doopvont passeert, wordt hij getroffen

door een beeld van een kleine, verdrietige engel met een

elleboog steunend op een marmeren doodshoofd en een

hand leunend op een zandloper. Aanvankelijk ziet hij

alleen het treurende engeltje en vraagt hij zich af waarom

het verdrietig is.

Dat hoort immers niet bij engelen. Hij herkent de

ingrediënten die de tijdelijkheid van het leven en de dood

symboliseren. Hij staart lang naar het beeldje en

15

realiseert zich dat uiteindelijk zelfs engelen niet in staat

zijn om mensen te helpen. Zijn optimisme en geloof dat

hij D’ora kan helpen vervliegt. Hij merkt dat hij

medelijden voelt voor het stenen engeltje, medelijden

voelt voor D’ora en voor zichzelf. Onder het beeld staan

afbeeldingen van het engeltje.

U kunt een kaartje meenemen als u de stelling op de

achterkant ondersteunt en deze probeert eigen te maken.

Hij pakt een kaartje

Ik onderzoek al mijn handelingen die ik verricht en op

het moment dat er een denkbeeld verschijnt dat anderen

of mij zelf in gevaar brengt, zal ik het denkbeeld omzetten

en het gevaar voorkomen.

Hij heeft het gevoel dat hij zijn wereldse jas aantrekt als

hij door het voorportaal loopt en het stralende zonlicht

tegemoet treedt. Het kaartje heeft hij in het voorzakje van

zijn colbert gestopt. Hij voelt er even aan. Ja, het zit er

nog. Hij ziet de vrouw die een foto van hem maakte voor

de kathedraal staan. Ze maakt foto’s van de kathedraal.

De zon die de ramen in kleuren zette, is naar het zuiden

getrokken en geeft het licht in de kerk een andere

invalshoek. Nog even en de zon zal zijn hoogste punt

bereiken en zijn reis naar het westen beginnen.

‘Zeg jongeman, waarom heb je geen kaarsje aangestoken.

Je loopt zomaar weg.’ De vrouw in het zwart heeft hem

op zijn schouder getikt. ‘Het is goed voor je. Voordat je

door Gods poort de kathedraal verlaat, moet je eerst een

kaarsje branden.’

16

Hij glimlacht goedgelovig. Zij neemt hem bij de hand.

Hij stribbelt niet tegen. Ze brengt hem in de kerk naar

een nis waar kaarsjes branden voor een beeld van een

man met een pij en een kaal hoofd. Hij draagt een kind in

zijn armen. Ze kijken innig naar elkaar. En hij hoort haar

zeggen:

‘Antonius, beste vriend, zorg ervoor dat hij een oplossing

voor zijn vraag vindt. Steek nu maar een kaars aan’.

Er komt een man met opvallend druk gedrag op hen

afgelopen. Hij heeft vreemd strakke ogen.

‘Ik ben de bewaker van de kerk. Dat vrouwtje valt je toch

niet lastig.’

Ze gaat er snel vandoor. De man loopt als een diender

achter haar aan. Ze steekt haar hand in het wijwater,

maakt een kruis en verlaat de kerk. De man loopt druk

gesticulerend door de grote kerk.

‘Bedelaars, ze stelen alles bij elkaar. Ze plunderen de

kerk.’

Theo negeert de man, laat een muntje vallen in het busje

en steekt een kaars aan. Dat D’ora haar geluk mag vinden

Hij glimlacht nog een keer naar het beeld en denkt: als

dat toch eens waar zou zijn.

De man komt weer in zijn richting. Theo heeft geen zin

in contact met hem. De man grijnst naar hem en Theo

gaat snel op zijn knieën zitten en doet of hij bidt. Hij

hoort de man achter zich schuifelen. Vanuit zijn

ooghoeken houdt hij hem in de gaten. Is de man

gestoord, is het een geesteszieke? Waarom wordt hij niet

uit de kerk verwijderd? Wat later ziet hij de man in de

richting van iemand anders lopen. Theo staat op en wordt

direct getroffen door een beeld van een vrouw. Het is niet

17

waar. Voor hem staat een beeld van een bevallige vrouw,

de Heilige Theodora. Hij leest de tekst die onder haar

beeld staat:

De heilige Theodora. Door gebrek aan zorg viel zij in

zonde. Maar ze had intens berouw over haar daad. Ze

kleedde zich in het habijt van de boetelinge, trok zich

terug in eenzaamheid en leidde daar een volkomen

onopgemerkt leven van onthouding en lijdzaamheid tot

aan haar dood.

Hij wordt overmeesterd door gedachten. Hij heeft het

gevoel dat hij zijn vriendin niet kan helpen. Misschien

moet hij zich niet zo druk maken. Maar hij zal haar weer

tegenkomen en dat vindt hij fijn.

Hij leest de legende van Theodora. Ze was getrouwd en

hield van haar man. Ze liet zich bedriegen door een man

18

die haar liefhad en naar haar verlangde. Hij had haar

gezegd:

God ziet alles wat er gebeurt bij daglicht, maar wat er

gebeurt na zonsondergang en in de nacht: daar weet God

niets van. Nadat ze de nacht had doorgebracht bij de

man, kreeg ze spijt. Na navragen kwam ze er achter dat

voor Hem de nacht even licht is als de dag.

Ze voelde zich onrein en zocht de weg naar God.

Zou D’ora ook zo iets meegemaakt hebben? Zou ze

daarom die wisselende stemmingen hebben?

De bewaker van de kerk komt weer in zijn richting. Theo

ziet geen uitvluchtmogelijkheid. Deze keer ontwijkt hij

het contact niet. Hij laat het gebeuren. De man zegt met

iets te luide stem.

‘Wie zijn wij?’

Hij buigt met zijn hoofd dicht tegen de jongen aan.

‘Je neemt mij waar, je vormt je een oordeel over mij en

denkt je gedachten over mij. Als ik een aantrekkelijk

meisje was geweest, had je vast anders op mij

gereageerd. Ik voel iets van weerstand bij jou. Maar

luister naar mij. Er is zo’n verschil tussen een bezoeker

van de kerk die getroffen wordt door de geschiedenis en

architectuur van de kathedraal en een bezoeker die zich

gaat verbinden met de energie die in de kerk aanwezig is.

Verbinding maken met die energie, met God, is het echte

doel. Daarom is de kerk gebouwd.’

Hij draait weg van de jongen. Theo ziet hem in het rond

speuren. Dan gaat hij verder.

‘Buiten heb je de kerk gezien. Er zijn zoveel van deze

hemelse schepen op de wereld. Heb je de ruimte gezien

19

die het gebouw inneemt? De hele omgeving neemt de

kerk waar. De spits van een kerk eindigt net als een

obelisk of een piramide in een punt, wijst naar de hemel,

naar de zon, als een zonnestraal. Het is een teken van

macht en rijkdom. Zie je dat de punt contact maakt met

het heelal. Er vindt een beweging van onder naar boven

en van boven naar beneden plaats. De torenspits is als

een antenne die de goddelijke energie opvangt en in de

kerk verdeelt. Kun je dat voorstellen? Je hoeft het je

alleen maar voor te stellen.’

De jongen lijkt te knikken.

‘De klanken van de klokken roepen op om je gevoel te

openen voor de hemelse energie en je daarmee te voeden.

Je wordt uitgenodigd om binnen te komen onder dit

beschermde hemels gewelf. Als je onder het timpaan

door de westelijke deur naar binnen gaat, word je

gezegend en laat je het wereldse achter je. De eerste

stappen op de stenen vloer door het voorportaal richting

het oosten bereiden je voor op je ontmoeting met de

innerlijke, geestelijke wereld.

Je hoort mij, maar je hoort ook je eigen stem, je eigen

innerlijke wereld. Maar luister. Je wordt verrast door de

grootsheid van de kerk. Daardoor wordt er iets

opengemaakt in jou. Vervolgens loop je naar het

wijwaterbakje, doop je je vingers er in, reinig je jezelf en

met het magische kruisteken kun je je weg vervolgen. Je

geeft daarmee aan dat je er bent, dat je er klaar voor bent.

Jij hebt het ook gedaan. Ik heb het gezien. Het kruisteken

beschermt je tegen het kwade en opent je voor het goede.

Je beschermt je tegen het boze buiten jou en in jou.

Zoveel levende wezens zijn jou voor gegaan en hebben

dingen gerealiseerd die zo groots zijn. Het zijn mensen in

20

de ware zin van het woord. De heiligen

vertegenwoordigd in beelden, glas in lood en schilderijen

zijn degenen die de aanwezigen zijn voor gegaan en die

draadloos contact hebben gehad met het hoogste wezen –

God, de Almachtige, omnipotente. Er kan door de

levende wezens een relatie gelegd worden met deze

wezens. Ook de engelen spelen hierbij een rol.’

Hij zucht even.

‘Dit is een lofzang waard. Er wordt hier in dit gebouw

energie gegenereerd. Er wordt energie gecreëerd, die

opgevangen kan worden. Het is zo mooi als je je open

stelt, als je het gewoon doet.

Zie daar het altaar, de offerplaats, waar de

voorbereidingen van de consecratie zullen plaatsvinden.

Waar uit de twee kannetjes de heilige wijn vermengd

wordt met het menselijke water in de kelk. Zie daar in de

verte het tabernakel waar het heiligste der heiligste

verborgen ligt. Je ziet op het altaar het boek staan aan de

rechterkant, aan de zuidkant. Het boek gevuld met

handreikingen om het leven tot vervulling te laten

komen. Moreel gedrag kan hier gespiegeld worden. Het

woord dat de geestelijke spreekt is afkomstig uit de

Heilige Schrift, ontstaan door overlevering. Je kunt

overwegen wie jou kan helpen en beschermen in dit

leven. Als je dat weet, neem je toevlucht, genereer je

vertrouwen, zoek je richting en weet je welke weg je wilt

gaan. Eerst wordt het epistel gelezen.Voor het evangelie,

met verhalen over het leven van Jezus, wordt het missaal

naar de noordkant geplaatst. Kun je me volgen?’

Theo knikt.

‘Het is de heidense kant.

21

Het wordt tijd voor vrijgevigheid. Vrijgevigheid om

anderen gelukkig te maken en om egocentrisme te

ontmoedigen. De offergaven worden voorbereid.

Verheug je daar over. Je opent je nog meer voor het

geestelijk ontvangen.

Dan spreekt de geestelijke achter het altaar formules en

gebeden. Hij maakt arm- en handgebaren, buigt op zijn

knieën. Hierdoor krijgen de wijn en het brood, de hostie,

een andere lading. Er vindt een inzegening plaats. Er

stroomt kracht binnen. Om de intreding te laten

plaatsvinden, is er ruimte gecreëerd. Geconcentreerde

gedachtekracht vindt plaats. Wat kan geconcentreerdheid

laten plaatsvinden? Wat kan er ontstaan tijdens

concentratie? Door te concentreren en aandacht op te

wekken ontstaan inspiratie, het idee, zicht op

verandering, het geloof in een nieuwe aanwezigheid.

Wijsheidskrachten kunnen binnentreden. De goddelijke

krachten die in de kerk opgeroepen zijn, waarvoor men

zich open heeft gesteld, worden in volledige stilte en

devotie opgenomen in de hostie en de wijn.

Dit gebeurt bij de mensen die de weg zo zuiver mogelijk

gaan, die daarin het volste vertrouwen hebben en kan niet

plaatsvinden of ervaren worden bij mensen die dit pad

niet bewandelen. Begrijp je wat ik bedoel?’

‘Kan het een keuze zijn?’

De man schudt zijn hoofd. Theo weet niet of hij knikt of

het ontkent.

Vervolgens fluistert hij:

‘Stel je open voor het proces en kijk of je de energie, de

goddelijke energie, kunt opvangen en opnemen. Het kan

geen kwaad. En… toon dankbaarheid.’

En weg is hij.

22

Theo is geraakt door de informatie die op hem

afgekomen is. Hij heeft zich open gevoeld en de woorden

vrijelijk toegestaan om binnen te komen. Hij voelt zich

een beetje zweverig als hij opstaat. Hij heeft zich tussen

hemel en aarde gevoeld. De man heeft hem in een andere

wereld gebracht. Nu staat hij weer op eigen benen. De

woorden die hij heeft gehoord, lossen op.

Verderop in de kerk hoort hij gezang. Deze keer komt het

niet van de boxen die aan de pilaren hangen. Het is

livemuziek. Voorzichtig loopt hij langs de kerkbanken

naar voren. Tussen twee pilaren ziet hij zeven mannen in

lange grijze gewaden in een halve boog staan. Zij zingen

in de weerkaatsende ruimte. Meer mensen groeperen zich

om de statige figuren. De koraalzang nodigt de mensen

uit. Theo vraagt zich af waar al die mensen vandaan

komen. Ze nemen plaats in de kerkbank. Uit de sacristie

verschijnt een priester met twee andere personen. Hij

groet de aanwezigen en loopt naar het altaar. Hij kust het

boek en maakt een buiging. Het gezang stopt.

Wie is de geestelijke die achter het altaar staat? Zijn het

zijn eigen woorden die hij spreekt?

Hij gebruikt teksten uit het boek en spreekt gebeden, die

de kerkbezoekers soms met hem mee spreken. Op een

moment wordt er gevraagd om je naaste een hand te

geven. Theo kijkt om zich heen, overwint zijn

schaamtegevoel en schudt de hand van een vrouw die

naar hem glimlacht. Hij kijkt rond, ziet anderen naar hem

kijken en hij knikt naar hen. Hij herkent de vrouw die

hem aangesproken heeft. Ze kijkt hem even aan.

Verderop ziet hij de vreemde man. Hij kijkt recht voor

zich uit. Nieuwsgierig volgt Theo de handelingen van de

23

priester en zijn misdienaars. De buigingen, het knielen,

de kruistekens, zijn arm- en handgebaren. Nauwgezet,

geconcentreerd en onverstoorbaar is de man bezig.

Vooral tijdens de momenten van stilte lijkt het of de man

opgenomen wordt in een andere wereld. Theo probeert

dat gevoel ook bij zichzelf op te roepen. Hij herkent het

moment van de consecratie, een moment van stilte,

eerbied en verlangen. Hij ziet het meebeleven in de

devote gebedshouding van de kerkgangers. Hij ziet hoe

de man een slok uit de kelk neemt, hoe hij de hostie

breekt en een stuk naar zijn mond brengt. Hij veegt zijn

mond af met een doek. Vervolgens loopt hij naar het

tabernakel, opent een deurtje en pakt van achter een

fluwelen doek een kelk met een dekseltje erop.

Even later lopen de mensen naar voren en wordt Theo

gemaand mee te komen. Hij ontvangt de hostie op zijn

hand. De ingezegende ouwel brengt hij naar zijn mond.

Het speeksel en de tong omarmen het papierachtige

broodrondje. Het blijft even plakken aan zijn gehemelte,

waardoor het nog wat langer in zijn mond blijft. Hij

beseft dat de hostie meer is dan alleen voeding. Hij is

deelgenoot geworden van deze groep. Hij voelt zich blij

en open. Er is door dit moment iets met hem gebeurd, al

is het maar voor even. Er heeft een verandering in hem

plaats gevonden. Hij heeft iets van de intimiteit van het

geheim meegemaakt. Nadat de priester zijn vingers

gereinigd heeft van hostieresten boven het bodempje

wijn, de kelk heeft leeg gedronken en met een doekje

gedroogd heeft, wordt de mis afgesloten met een soort

bezegeling, dat de goede energie een plek mag krijgen.

De zeven mannen beginnen weer te zingen en de priester,

wat wereldser, maakt nu contact met de aanwezigen door

24

ze te groeten met de handen tegen elkaar alsof hij ze

dankzegt en verdwijnt in de sacristie.

Theo voelt zich verenigd met het meest eigene en

oorspronkelijke van het leven – met scheppingskracht.

Hij blijft als een van de laatste zitten, staat op en ziet in

het centrum van de kruiskerk een labyrint van witte en

grijze banen. Hij volgt de witte banen en loopt een lang

spoor dat uiteindelijk bij het midden uitkomt maar

doorloopt en uiteindelijk aan de andere kant van het

labyrint uitkomt.

25

D’ORA D’ora is een lieve jonge vrouw. Ze heeft behoefte om

anderen aangenaam te bejegenen, blij te maken, te

plezieren. Ze wil attent zijn. Ze houdt van de energie die

ontstaat als mensen elkaar aardig vinden, bij elkaar

willen zijn.

Ze heeft een aantrekkelijke uitstraling, ook al kleedt ze

zich nonchalant en slordig. Haar aantrekkingskracht komt

van binnen uit. Haar ogen, haar bewegingen, haar

glimlach, haar manier van spreken, spreken de ander aan.

Mensen vinden haar aardig.

Ze wil graag dat anderen – in dit geval mannen, die zij

leuk vindt - haar aardig vinden om wie zij is, hoe zij

denkt, wat zij doet. Dat zij haar niet alleen aantrekkelijk

vinden om haar uiterlijk en omdat ze een vrouw is.

Ze weet van zichzelf dat zij ook aangetrokken wordt door

de aantrekkelijkheid van sommige mannen. Ze heeft ook

de behoefte om met anderen fysiek contact te hebben.

Dat vindt ze een gevoelig gebied. Soms heeft ze die

behoefte wel en een andere keer niet. Bij de ene man wel

en bij een ander niet. Ze vindt het moeilijk om grenzen

aan te geven. Ze voelt de drang van de ander. Ze weet

daar niet goed mee om te gaan en kan zich er

onverschillig, ongevoelig en passief door voelen.

Ze heeft er last van dat ze vaak in de valkuil stapt van

haar verlangen naar een relatie. Het kan geen kwaad om

met die ander te zijn. Het is toch fijn. Even later voelt ze

zich er beroerd over, dat zij er weer is ingevlogen. Er

ontstaan geen relaties, alleen jojo relaties, met de nodige

slachtoffers. Ze raakt er door aangeslagen. Ze kwetst

anderen en maakt jaloers, waardoor veel van haar

26

liefhebbers nog meer naar haar verlangen. Zonder dat ze

het weet worden behoorlijk wat mannen onderdanig door

haar gedrag. Zij roept dominantie op.

Ze laat zich verleiden en verleidt anderen. Ze begeeft

zich dan op een kwetsbaar terrein. Het kwetsbare doet

pijn. Ze voelt zich soms verraden en heeft het gevoel dat

er misbruik van haar gemaakt wordt. Dan voelt ze angst.

Om het kwetsbare te voorkomen, worden contacten

minder diep en komt ze steeds verder van zichzelf af te

staan. Ze sluit zich af van het kwetsbare in zichzelf. Ze

wil haar kwetsbaarheid niet ervaren – daardoor ontstaat

gecamoufleerd gedrag. Ze toont daardoor wisselend

gedrag, aan de ene kant trekt ze aan en aan de andere

kant stoot ze af. Ze durft zichzelf niet te laten zien. Ze

kan zich niet geven. Daardoor ontstaan afzondering en

verwijdering. Ze breekt met de ander maar wil zich ook

met de ander verbinden. Diep in zichzelf wil ze

geaccepteerd worden, zoals zij is. Ze kan door haar

gedrag anderen geen vertrouwen geven en wordt

onberekenbaar. Ze heeft last van het gevoel dat ontstaat

bij dit wisselende gedrag. Ze wil dit gedrag niet. En ze

herkent zich niet in dat gedrag.

Ze kijkt op haar beeldscherm van haar laptop. Ze heeft

een bijlage geopend van een onbekend iemand die zich

Gabriëlla noemt. In het tekstfragment leest ze:

Sorry, dat ik een foto van je maakte. Je moet maar

denken dat er een engel langs kwam. Ik hoop dat je de

foto mooi vindt.

Een afbeelding van Theo verschijnt. Ze ziet tranen in zijn

ogen. Wisselend gekleurd licht schijnt op zijn gezicht.

Hij kijkt op naar een Mariabeeld met een kindje.

27

Wat doet Theo daar?

In de bijlage staan vier afbeeldingen en teksten

Wie ben jij? De zin staat op het scherm en ze verstuurt

het bericht.

…Mijn naam is Gabriëlla. Ik maakte een foto van je.

…Ik ken je helemaal niet. De foto is van Theo. Je hebt

hem verkeerd gemaild.

…Theo gaf dit e-mail adres door.

…Het geeft niet.

Waarom liet Theo die afbeelding naar mij toesturen,

vraagt ze zich af. Ze snapt het niet. Ze loopt naar haar

piano en speelt Una Matina van Ludovico Einaudi. Als

de laatste toetsklanken verstommen, ziet ze de afbeelding

van Theo op de computer staan. Ze pakt haar mobiel en

belt hem op.

‘Hi, D’ora.’

Hallo, Theo. Ik kreeg net een mailtje van Gabriëlla. Ze

stuurde een afbeelding van jou naar mij. Waarom heb je

mijn e-mailadres gegeven?’

‘Gabriëlla? Wie is dat?... Oh, dat is die vrouw uit de kerk

…. Ik weet niet. Het gebeurde zomaar.’

‘Je huilde.’

‘Niet echt hoor. Het kwam door ontroering…. Zal ik naar

jou toekomen?’

‘Ik kom wel naar jou toe. Waar ben je?’

Ze zit tegenover hem aan het tafeltje. Een wijnglas in de

hand. Theo heeft een aantal dingen verteld over zijn reis

door de kerk, maar heeft niet verteld dat hij naar de kerk

is gegaan, omdat hij haar in gedachten had.

Ze kijkt dromerig over de rand van het glas.

Hij gaat verder.

28

‘Ik moet je nog wat vertellen. Ik durf het eigenlijk niet te

zeggen, maar een advies dat ik kreeg was dat ik me

kwetsbaar op moest stellen, dat ik moed moest tonen.’

‘Wat bedoel je?

‘Ik ging naar de kerk, omdat ik over jou zat na te

denken.’

‘Over mij?’

‘Ik vind het zo rot voor je dat je je soms zo lekker voelt

en dan weer beroerd. Dat je last hebt van wisselende

stemmingen. Ik wil je zo graag helpen.’

Ze is even stil.

‘Dus jij ging naar de kerk om daar advies te krijgen over

mij… Als ik dat nu eens niet wil. Denk jij dat je mij kunt

helpen? Ik heb geen hulp nodig. Waarom doe je dat

Theo?’

Theo schrikt van de muur die ze optrekt.

‘Ik mag je graag. Je hebt een speciaal plekje in mijn

hart.’

Hij probeert een nieuwe opening te vinden naar haar. Hij

voelt zich ongemakkelijk of hij iets gedaan heeft wat niet

mag. Hij heeft het zo fijn gevonden en nu heeft hij het

gevoel dat hij de kous op de kop krijgt. Hij stelt zich

kwetsbaar op.

‘En daarom laat je die vrouw een foto opsturen?’

‘Ik weet niet waarom ik dat deed. Ik dacht gewoon aan

jou. Waarom val je me zo aan?

‘Aanvallen? Je hebt nooit iets over die dingen tegen mij

gezegd en nu ga je als een soort therapeut met mij om.

Heb ik dat gevraagd?’

Theo heeft het gevoel dat hij door de grond zakt. Hij

voelt zich gekwetst. Hij wordt stil en mompelt de wens

die hij geuit heeft bij het beeld van Antonius.

29

‘Laten we het er maar niet meer over hebben, rare. Ik

bestel nog wel een wijntje voor ons.’

Aangeslagen zit hij op zijn stoel. Hij wil weglopen. Hij

schaamt zich over iets wat hij zo mooi vindt. Hij heeft

zich bloot gegeven.

‘Laten we het er maar niet meer over hebben.’

Ze gaat weer tegenover hem zitten.

‘Proost Theo. Het is wel een mooie foto. Wie is die

Gabriëlla eigenlijk? Hoe ken je die?’

Hij ziet haar warme glimlach, haar ogen die diep in de

zijne kijken, haar ondeugende mond, haar look. Het

gefrustreerde gevoel zakt weg.

‘Ze maakte zomaar een foto in de kerk van mij.’

Die avond slapen ze naast elkaar op haar woonboot. Ze

heeft behoefte aan een vriend. Ze wil die avond niet

alleen zijn. Ze slapen lepeltje, lepeltje. Hij voelt dat ze

geniet van zijn warme, beschermende lichaam. Ze vinden

het allebei heerlijk. Voorzichtig streelt hij de zachte stof

van haar blouse. Dat laat ze toe.

Ze zal nooit zeggen dat ze het fijn vindt als hij komt. Het

gebeurt. Nu is ze er. Dat vindt hij het belangrijkste. Hij

geniet van haar aanwezigheid. Ze laat bepaalde dingen

toe. Verder spreekt hij niet over dat soort dingen.

Eigenlijk is hij bang dat ze hem zal afwijzen.

Als hij zich omdraait, ziet hij een afbeelding van de

aartsengel Uriël, de lichtbrenger.

‘s Morgens pakt hij het kaartje als D’ora bezig is in de

keuken.

30

Een engel is een boodschapper. Hij is bij jou in de buurt

als je bidt, in gedachten bent. Als je gevoelig wordt voor

dingen die rondom jou gebeuren terwijl je in verbinding

staat met inspiratie of als je een innerlijke dialoog hebt,

dan komt dat omdat energie om jou heen zich aan het

richten is. De engel is er. Je spreekt er niet over. Want

anderen nemen dat niet waar. Luister, kijk, de

boodschappen zitten in de ether.

Theo leest de tekst niet alleen, maar wil hem ook voelen.

Hij probeert de engel te voelen. Hij stelt zich voor dat hij

de inspiratie, de energie en het richten kan voelen. Hij

sluit voor een moment zijn ogen. Hij leest de tekst nog

een keer. D’ora komt de kamer binnen. Hij ziet haar met

een blad binnenkomen en ziet alleen nog D’ora, haar

engelachtige verschijning.

Ze heeft een ontbijt gemaakt. Geroosterde

boterhammetjes met kaas met lief gerangschikte

veldslablaadjes en koffie. Ze kruipt weer in bed.

‘Ik heb zin om naar zee te gaan. Heb je zin om mee te

gaan?’

‘Avontuur’ brult het verlangen in hem.

‘Ja, ik heb er best zin in.’

Een paar dagen met D’ora. Heerlijk.

‘We kunnen er nu heen.’

‘Dat gaan we doen. Wat een goed plan.’

‘Ik verzamel even wat spulletjes.’

Een uur later scheuren ze over de snelweg.

In de auto hangt een afbeelding van de engel Michael.

Terwijl ze over de snelweg rijden, leest hij de achterkant

van het kaartje.

31

Je hebt voortdurend bescherming om je heen. Hoeveel

dingen gebeuren er niet die je leven in gevaar brengen.

Zonder na te denken reis je door het leven. Er zijn

beschermengelen, engelbewaarders die je door het leven

begeleiden. Zij kunnen het karma lezen van al de

personen die je tegenkomt, omdat zij die ook beschermen.

Zij kennen alle daden van de mens. Vaar mee op de

stroom van de engel. Ze vergezellen je op je lot en dienen

je vrije wil. Heb vertrouwen. Geef je teleurstellingen op.

Na weer een paar uur ziet ze een bordje met een grappige

naam, gaat de snelweg af en rijdt naar de plaats toe. Ze

parkeert de auto voor een hotel.

‘Hier slapen we vannacht,’ zegt ze.

De hele dag zwerven ze door het stille platteland.

Onbereikbaar. Twee zielen.

Ze hebben stokbrood, brie en jenever gekocht. ’s Avonds

samen in bad. Dronken. Lepeltje, lepeltje maar dan

zittend. Een drijfnatte slaapkamer en schoon in bed.

Op de rand van het bed ziet hij een nieuw kaartje staan.

Heeft D’ora dit kaartje van Rafael op de rand van het bed

gezet? Hij vraagt zich af hoe D’ora aan die afbeeldingen

komt.

32

RAPHAEL MICHAEL

Met het Magnificat van Bach vallen ze in slaap. Deze

keer ongekleed. Maar het is alsof ze gekleed zijn. Haar

vel voelt strak en zacht en zijn handen rusten op haar

huid. Voorzichtig streelt hij haar. Zij warmt zich aan zijn

lijf.

De geur van koffie, de drank die hem aan zijn overleden

vader doet denken, wekt hem. Hij heeft vannacht over

hem gedroomd. Het droombeeld van zijn vader doet hem

denken aan de geur en het gevoel dat hij heeft bij een

pasgeboren kind. In de droom is hij zo aardig tegen hem.

Zoals een vader voor zijn zoon hoort te zijn. Een warme

liefdevolle vriend. Een en al liefde, vol vertrouwen en

begrip. Toestemming in alles wat je doet, is de uitstraling

die van hem komt.

33

‘Ik heb een stukje geschreven D’ora toen je sliep.’

Vanuit de ruimte straalt het licht onzichtbare stralen.

Het blauw van de lucht wordt zichtbaar tussen de

voortdrijvende grijs-witte wolken.

De wind komt net als het uitbreidende licht uit het

hoopvolle oosten.

Het oosten dat verlichten wil.

Sterrenstof neemt ze met zich mee.

Het licht draagt warmte mee op deze koele dag.

Wat er in het sterrenstof verborgen zit?

Je kunt het verstaan.

Stel je er open voor

Stem af op de innerlijke wereld.

De innerlijke wereld heeft contact met de levenskracht.

Het licht draagt dat in zich.

Luister naar de boodschappen.

Ze spreiden zich over de wereld.

Jij neemt ze op door zintuiglijke waarneming.

Je wordt je bewust van het licht.

Je bent een met het licht.

Je bent zelf opgebouwd uit licht.

Je verliest je eenzaamheid

als je die verbondenheid ervaart.

Stuur je inspiratie de ruimte in.

Spreek met het licht.

Je wensen zullen vervuld worden.

Je weg zal voorbereid zijn.

Ze leest het, blijft even stil en zegt dan.

‘Weet je wat geluk is? Als dat wat je voelt, denkt en zegt

in harmonie zijn.’

34

Terwijl zij zijn stukje leest, leest hij het derde kaartje dat

boven het bed staat.

Als je in verwarring bent, als je door demonen bezocht

wordt, je depressief voelt weet je dat dat tijdelijke

ervaringen zijn. Laat de heling van het leven toe, de

geneeskrachtige nectar, de geluksbrenger wacht om

binnen te komen. De winning mood neemt het over van

de mood die leidt naar het noodlot. Je voelt je nieuw en

herboren, alsof de slaap je zorgen heeft opgeborgen.

Zij neemt hem die morgen mee in de kerk. De Petrus en

Pauluskerk. In het timpaan ziet hij de aartsengelen.

Binnen vindt hij het kaartje van de vierde aartsengel.

D’ora moet hem daar neergezet hebben.

GABRIEL URIEL

35

Terwijl Theo door de kerk loopt, leest hij het kaartje.

Je kent het gevoel wel. Je onderneemt iets. Je neemt een

beslissing en weet eigenlijk niet waarom. Het is alsof je

een kans hebt gegrepen. Het lijkt of geluk op je pad komt.

Vaak zie je pas achteraf wat het effect is van een

beslissing die je hebt genomen. Je hebt je lot bezegeld

met vrije wil. Je bewandelt het spoor dat je aangereikt

wordt. De voetstappen liggen onzichtbaar voor je.

‘Heeft Gabriëlla die kaartjes als bijlage met het mailtje

meegestuurd?’

‘Ja, je hebt het bij het juiste eind. Zo gaat je reis nog even

door.’

‘Twee reizen in een.’

Ze loopt naar een donkere ruimte met een lage stenen

poort en stoot haar hoofd. Ze wankelt even. Theo ziet het

gebeuren. Hij vangt haar op en begeleidt haar naar een

gebedsbank. Ze heeft haar ogen open, maar lijkt niets te

zien. Zij gaat zitten, zegt geen woord, haar handen

strijken over haar hoofd. Ze sluit haar ogen en is niet

bereikbaar. Theo zit sprakeloos en geschrokken naast

haar. De drang om haar te helpen is groot. Maar hij laat

haar bij zichzelf.

Na een tijdje is ze weer bij haar positieven.

‘Dat was apart, Theo. De pijn van de klap tegen mijn

hoofd voelde ik nagalmen. Alsof er een toon in mijn

hoofd klonk. De toon van pijn. Ik probeerde vat op mijn

gedachten te krijgen. Ik zag woorden in mijn hoofd

binnenkomen maar die losten steeds weer op. Ik was

bang dat ik deze pijn steeds zou blijven voelen. Toch was

36

het geen onprettig gevoel. Het leek erop of het gevoel er

al altijd was geweest, maar dat ik het me nu bewust werd.

Ik bedoel al vanaf mijn geboorte, vanaf het eerste

moment. Ik voelde me er in thuis. Ik kan het niet goed

beschrijven. Maar het gevoel dat ik had, had te maken

met mijn zijn. Toen hoorde ik mezelf ademen en kwamen

de gedachten weer terug.’

Ze voelt op de plek waar ze zich gestoten had.

‘Er zit geen bult op mijn hoofd. Zie jij een wond? Het is

wel gevoelig.’

Voorzichtig tastend onderzoekt hij haar schedel.

‘Nee, ik zie niets.’

Theo streelt haar. Ze drukt zich tegen hem aan. Hij voelt

dat ze hem nu nodig heeft.’

‘Het is geen pijn die niet uit te houden is. Het is een

ervaring die ik voel als ik gelukkig ben en die ik heb als

ik mij ongemakkelijk voel. Misschien is het wel een soort

oergevoel.’

Ze drukt de top van haar wijsvinger op haar duim, sluit

haar ogen.

‘Het is een versterkt gevoel van de aanwezigheid van het

lichaam. Normaal heb ik het niet in de gaten dat ik besta.

Ik ben er zo aan gewend. Maar nu voel ik het steeds. Als

ik mijn ogen sluit, besef ik dat er overal kleine pijntjes

zitten in mijn lichaam. Overal waar mijn aandacht naar

toe gaat, daar ontstaan prikkelingen. Als ik er te sterk aan

denk, wordt het krachtiger en soms wil ik er geen contact

meer mee hebben.

Laat mij maar even zitten. Ik wil even helemaal voelen,

wat er in mij gebeurt.’

Ze sluit haar ogen weer. Theo legt zijn hand zacht op

haar hoofd. Nog even kijkt hij naar haar, geniet van haar

37

naar binnen gerichte en geconcentreerde gezicht. Ze is

ontspannen. Geleidelijk aan laat hij de druk van zijn hand

afnemen, totdat er geen contact meer is. Even is er nog de

warmtestraling van zijn hand.

Hij laat haar met rust en loopt door de kerk. Zijn

aandacht gaat naar een godslampje. Vlak bij het

tabernakel hangt het lampje dat dag en nacht de kerk

verlicht. Hij ruikt de geur van bijenwas als hij het lampje

bekijkt, dat aan een loodrechte draad hangt. Hoog in een

van de koepels ziet hij waar het aan opgehangen is.

Hij wordt zich net als D’ora bewust van voortdurende

aanwezigheid. De aanwezigheid van iets buiten hem. Hij

knielt neer, sluit ook zijn ogen en concentreert zich erop.

Hij opent zijn ogen en laat alle gewaarwordingen

binnenkomen. Alles om hem heen wordt stil, alleen zijn

lichaam is in beroering. Daar gebeurt van alles. Hij

ademt, knippert met zijn ogen, proeft het vocht dat in zijn

mond komt, slikt, trilt en beweegt. Hij laat die

waarnemingen los en richt zich op de buitenwereld. Hij

kijkt op dezelfde manier naar de binnenwereld. Er is geen

scheiding. Hij voelt de eenheid. Hij hoort en ziet zichzelf

denken. Hij ziet beelden en voorstellingen. Hij fantaseert.

In plaats van zich op een punt te concentreren richt hij

zich op alles wat de zintuigen waarnemen. Hij voelt de

kilheid in de kerk. Hij laat het los. Hij voelt zich

opgenomen in de wereld. De wereld die hij waarneemt

met zijn zintuigen en voorstellingen. De wereld die daar

buiten is. Maar hij kan de wereld daarbuiten niet vinden.

De wereld daarbuiten is onlosmakelijk verbonden met

zijn zintuigen.

38

Hij opent zich voor het begrip God, voor engelen, voor

intenties van anderen. Hij ervaart het als aangenaam. Hij

is het die zich ervoor opent. Het voelt aan als een

zegening. Hij verandert van houding en verliest zijn

concentratie.

Hij ziet een oud kerkboekje liggen, met daarin een

handgeschreven papier. Hij leest de tekst

Luister naar de woorden

die nu je geest binnendringen.

De letters die je nu leest

in de ongeschreven ruimte in je hoofd

werken als een medicijn.

Laat de letters binnenkomen

en je masseren.

Je ziet ze als ze verschijnen,

maar ze verdwijnen gelijkertijd

als de wasem op een spiegel.

Luister naar de oorspronkelijkheid van het woord,

naar de kracht,

naar de klank

voordat het woord vorm krijgt.

De toon die je hoort

en voelt in de pijn,

klinkt door in je hoofd.

Stem je af op de ongevormde woorden.

De klank van het begrip wordt geboren.

In deze klank ben je thuis

en herken je je zijn.

Je eerste moment.

Je bevindt je op de adem van de geest.

Word even stil.

39

Hij kijkt om zich heen. Lag dit gebedsboekje hier net ook

al? Heeft iemand het hier neer gelegd, toen ik mijn ogen

gesloten had. Hij leest de tekst nog eens. Hij kijkt naar de

plek waar hij D’ora heeft achtergelaten. Ze zit er niet

meer.

Zonder al te nieuwsgierig te lijken, kijkt hij de kerk rond

of hij haar ziet. Een hoge, haast onhoorbare klank vult de

kerk. Zijn hoofd draait in het rond. Zijn ogen zoeken naar

bewegingen, naar situaties die anders en ongewoon zijn.

Hij kan de plek niet vinden, waar het geluid vandaan

komt. De zachte galm echoot rond in de ruimte. Hij staat

op. Een opgewonden gevoel neemt bezit van hem. Is het

D’ora die zingt? Hij weet dat ze graag zingt en zeker in

een kerk. Hij zoekt strategische plekken om zoveel

mogelijk in zijn blikveld op te kunnen nemen. Hij kan het

geluid niet plaatsen en D’ora ziet hij ook nergens. Even is

het helemaal stil en dan begint het gezang weer. Het is

D’ora. Snel beweegt hij van de ene zijbeuk naar de

andere. Hij loopt de kerk door. Ziet hij iemand

wegschieten? Hij geeft het zoeken op. Het gezang wordt

duidelijker en voller. Hij herkent de melodie. Hij herkent

het Agnus Dei van Bach dat hij haar eens heeft horen

zingen.

Ze probeert me te lokken met haar gezang. Ze lokt me

naar een buutplaats. Maar waar kan de buutplaats zijn?

De doopvont, het orgel.

Theo roept:

‘Ik kom.’

Door de hoogte van de kerk resoneert de klank. De

nagalm is krachtig. Theo schrikt. Het was niet zijn

bedoeling.

40

Het gezang van D’ora neemt weer bezit van de ruimte.

De akoestiek in de kerk is indrukwekkend en roept op tot

zingen. Bij het orgel ziet hij haar. Ze zit op haar knieën

tegenover een holle nis en zingt naar de grond. Ze ziet

hem komen en komt overeind. Met vrolijke ogen zingt ze

het lied, nu met overgave. Hij blijft op een paar meter

van haar afstaan.

Als ze klaar is, pakt ze hem bij de hand.

‘Nu samen! Zing met mij mee!’

Theo overwint zijn schaamte.

Ze zingen de negro spiritual: Sometimes I feel like a

motherless child. Samen lopen ze door de kerk en laten

de klanken vrijelijk galmen. Vreugde en glimlachen zijn

op hun gezicht te zien. Ze luisteren naar elkaar, ze

ademen gelijk, ze voelen elkaars passie. Ze ervaren

verbinding. Theo wordt uitbundig en geeft zich over. Zij

zingt hem niet weg. Hij hoort haar zingen. Het voelt

vertrouwelijk aan.

‘Zo, we hebben de ziel gereinigd. Muziek zet de ziel in

beweging en ruimt blokkades op. Zingen verbindt het

hoofd en het hart. Het opent je.’

Theo beaamt het.

Samen lopen ze naar het beeld van Petrus. Zijn gladde

voet is in de loop van de jaren aangeraakt door duizenden

mensen. Theo strijkt met zijn hand over de gepolijste

steen en wenst dat hij niet langer alleen is, maar zijn

liefde kan delen. Hij denkt aan de woorden in de

biechtstoel.

‘Kom eens D’ora. Ik wil je wat zeggen.’

Op een kerkbank waar kaarsen branden voor Maria zitten

ze naast elkaar.

41

‘Elke keer als ik je zie, D’ora voel ik een fysieke reactie

en word ik blij. Je maakt mij zo blij als we samen zijn en

dingen doen. Als je weg bent, voel ik een rusteloze druk

in mijn buik, eigenlijk in mijn hele lijf en knaagt er iets

aan mijn hart. Het is bijna een verslavend gevoel dat

bevredigd moet worden. Verlangen en begeerte roep je

bij mij op. Ik hoef maar aan je te denken en het gevoel

doordringt mijn lijf. Het is ergens pijnlijk, maar het is

ook fijn. Ik koester het, ik speel ermee. Je bent dan in

gedachten bij mij. Als we ergens in een groep zijn, moet

ik steeds naar je ogen kijken. Ze kruisen de mijne zo

vaak. Het is alsof onze ogen tegen elkaar wegketsen. Ik

vind het bijna irritant van mezelf dat ik me zo door jou

laat obsederen. Het lijkt wel of ik je in de gaten houd. Jij

bent mijn focus en ik durf het niet tegen je te zeggen. Als

ik alleen ben, speel ik met je naam en bedenk ik liedjes

waarin jij of je naam in voorkomt. Je t’ adore. Ad’ore

Vaak als ik met je praat, kom ik niet uit mijn woorden,

zeg ik de dingen die ik op een andere manier voel. Ik

schrik van mijzelf. Ik durf niet over mijn gevoelens voor

jou te spreken. Ik loop van je weg. En ik wil niet een

snelle fuck met jou, maar een vrijpartij die echt is en

waar ik mij aan kan overgeven.’

D’ora reageert bijna direct.

‘Ik voel een grens bij mijzelf, tussen jou en mij, als ik je

omhels. Hoe intiem ik ook word. Het verlangen om mij

met jou te versmelten heb ik niet met jou. Daarom wil ik

geen intieme liefdesrelatie met jou, Theo. Iets in mij

houdt het tegen. Ik vind het contact dat we hebben fijn en

kom niet voor niets vaak naar je toe. Ik merk dat je bang

voor mij bent, me niet echt vertrouwt, incidenteel eerlijk

bent, dat je je weer terugtrekt. Je straalt twijfel naar mij

42

uit en bewondert me. Ik voel de uitstraling van jou naar

mij en natuurlijk vind ik dat fijn, maar ik weet dat je die

uitstraling ook naar anderen hebt. Je hebt het over je

andere vriendinnen. Dat je ook anderen op die manier

benadert. Ik heb het gevoel dat ik daar niet tegen op kan.

Ik zal nooit jouw enige zijn. Je hebt te veel problemen

met de dingen die ik heb of kan, dat ik aantrekkelijk ben,

dat ik goed kan zingen en piano spelen. Je denkt dat ik

succesvol ben, maar jij ziet niet dat ik verlegen, schuw en

kwetsbaar ben. Jij maakt je zelf wijs dat je minder bent.

Je waardeert jezelf niet genoeg en hebt verkeerde

denkbeelden over mij. Ik weet ook niet hoe ik met jou

moet omgaan. En daardoor blijft onze relatie spannend,

gevoelig en aftastend. Daarom spelen we met elkaar,

dagen we elkaar uit en blijven we niet bij elkaar. Je bent

op dit moment meer een broer, een beste vriend, maar we

hebben geen liefdesrelatie, waarbij we ons allebei

kwetsbaar, intiem en liefdevol aan kunnen overgeven…

En je geeft mij de ruimte om met anderen om te gaan.

Onze werelden komen niet overeen. In onze andere

wereld gaan wij onze eigen gang. Nu zijn we samen,

maar daar niet. Je kent mijn wereld niet. Je zult mij

willen opeisen en dat wil ik niet. Je zult voortdurend het

gevoel hebben, dat ik je afwijs. Ik kan je de zekerheid,

die je wenst, niet geven. Je roept de minnares in mij op.’

Speels reageert hij:

‘Ik zou willen dat je mijn rots bent, waar ik op kan

bouwen.’

‘Op mij glijd je uit en stoot je je hoofd. Je vertrouwt mij

niet.’

Nu iets uitdagender:

‘Laat mij je voeten strelen en kussen, lieve D’ora.’

43

Op die manier kan je niet tot mij komen. Mijn voeten kun

je niet volgen. Je loopt naast je schoenen, als je met mij

loopt. Blijf mijn vriend. Eerlijkheid helpt je niet. Jij bent

niet de sleutel die op mijn slot past.

‘Maar ik ben een loper en pas op alle sloten, D’ora,’

grapt Theo.

Hij wist geen ander antwoord te geven.

‘Precies haantje, daarom.’

Ze zullen snel uit elkaar gaan en elkaar weer eens

tegenkomen. Even zal ze nog naklinken in zijn hart, maar

dan zal de werkelijkheid hem snel in de wereld zetten.

‘Ik ga alleen verder. Er wacht een vriend op mij. Ik kan

je op het station afzetten,’ zegt D’ora tegen hem

‘Ik begrijp het.’

Ze zijn al zo vaak uit elkaar gegaan en niet bij elkaar

gebleven. Hij weet in zijn hart, dat zij een tijdelijke

relatie is, dat hij haar niet kan bezitten. Hij kan haar niet

aan. Hun relatie is onrustig en onberekenbaar.

‘Ik blijf hier in de kerk.’

‘Dan ga ik.’

Ze omhelzen elkaar, kijken elkaar vriendelijk en

glimlachend aan. Hij ziet zijn mooie meisje de kerk

uitlopen. Hij voelt zich alleen, maar niet ellendig. Een

nieuwe wereld gaat voor hem open. Het is alleen erg stil.

Hij zit voor het beeld van Maria. Hij roept het gevoel op

dat haar liefde over hem heen komt. Hij laat haar in zijn

hart binnen. Met haar kan hij een denkbeeldige liefde

oproepen, die niet gebaseerd is op een tijdelijke,

romantische liefde. Zij staat altijd voor hem klaar. Naar

haar kan hij eerlijk zijn, heeft eerlijkheid resultaat. Haar

44

kan hij aanbidden. Met haar ontstaat er een

wisselwerking. Hij kan zich voorstellen dat mensen voor

Maria kiezen om haar hemelse liefde en niet voor de

aardse liefde, die uiteindelijk geen vreugde kent en niet

permanent is.

Hij voelt in zijn zak waar zijn pasje zit. Daar voelt hij de

kaartjes van de aartsengelen. Hij bekijkt ze en ziet het

adres en telefoonnummer van Gabriëlla staan. Hij kijkt

naar de vriendelijke ogen van Maria en mompelt.

‘Dank je.’

45

KOSTER Theo weet dat hij een nieuwe werkelijkheid in stapt nu

D’ora vertrokken is. Aan de ene kant vindt hij het

jammer. De reis is gestrand, maar hij merkt dat hij er niet

zo veel last van heeft. Hij voelt zich rustiger. Hij stapt op,

kijkt nog een keer de kerk in en loopt naar de uitgang.

Het is stil in de kerk. Hij loopt langs het beeld van Petrus.

‘Dag Petrus, jij hebt je rots gevonden. Je hebt je voeten

uiteindelijk toch laten wassen, waardoor je bij je grote

voorbeeld kon horen. Je hebt je koppigheid overwonnen.

Je hebt van je bolle schedeldak een ontvangststation

gemaakt. Ik had jouw sleutel moeten gebruiken.’

Naast het bord met folders over religieuze zaken ziet hij

het bordje ‘Trap naar de Toren’. Impulsief gaat hij in die

richting. De deur staat open. Hij kijkt om zich heen. Hij

ziet een loket waar betaald moet worden voor het

beklimmen van de toren. Hij legt er straks wel wat geld

neer. Hij gaat de deur door, sluit de deur en gaat via een

stenen wenteltrap omhoog. Hoe ingenieus bedacht dat je

op zo’n manier gemakkelijk een groot hoogteverschil

kunt nemen. Ronde na ronde gaat hij omhoog. Het lijkt

op de horizontale spiraal waarop hij gelopen heeft in de

kathedraal. Deze gaat steil omhoog. Boven zich hoort hij

gekoer van een duif. Hij luistert naar het steeds

herhalende geluid van de vogel. Theo ziet het beeld van

een vogel die een mantra of een gebed over de stad roept,

die de berichten van boven naar de mensen zendt. Overal

bij de open nisjes ziet hij vogelpoep. Hij schrikt op als

een duif plotseling weg fladdert. Hij ziet het landschap

door de smalle open raampjes kleiner worden. Het is het

enige licht dat binnenkomt. Hij realiseert zich dat als het

46

buiten donker is, dat je hier niets ziet. Het ruikt muffig.

In een constant tempo gaat hij omhoog. De hoogste

gebouwen van het stadje ziet hij al ruim beneden zich.

Zijn ademhaling wordt zwaarder en hij voelt zich alleen.

Iets in hem roept om het op te geven en terug te gaan. Hij

wil het uitzicht zien. Hij voelt de wind die in kracht is

toegenomen en die door de open kieren van de muren

blaast. Het lijkt alsof het gebouw heen en weer gaat. In

het trapportaal wordt het lichter en komt hij in een ruimte

waar het klokkenspel hangt, een grote bronzen klok en

een paar kleine klokken. De grote klok moet duizenden

kilo’s wegen. Hoe hebben ze dat gevaarte naar boven

gekregen. De moderne, vol geautomatiseerde machine

staat vreemd in het houten skelet van de torenkamer. Het

uitzicht valt tegen omdat er in de raamwerken naar

beneden lopende schuine plankjes zitten, een soort

houten lamellen. Daartussen kun je naar buiten kijken.

Maar het uitzicht wordt er door beperkt,

Hij hoort iets trillen. De klepel begint te bewegen en slaat

tegen de klok. Een enorme dreun klinkt. Nummer twee,

drie. Uiteindelijk worden er twaalf slagen door hem

geteld. Het is noen. Het geluid is opgelost. Het is weer

stil. Hij ziet nog een deurtje. Het zit op slot. Hij gluurt

door het raampje met de metalen spijlen. Hij ziet het

raamwerk waar het leistenen dak tegen geplaatst is. Er

moet een soort gangpad zijn achter het schuine dak dat je

vanuit de kerk ziet, als je omhoog kijkt. Opnieuw slaat de

klok 12 maal. De middag is begonnen. Theo gaat weer

naar beneden. Hij wordt wat tureluurs van het draaien.

Hij wil de deur open doen, maar krijgt er geen beweging

in. Heeft iemand de deur op slot gedaan? Hij realiseert

zich dat hij gevangen zit, opgesloten. Razendsnel

47

schieten oplossingen door zijn hoofd. Schreeuwen en

bonzen helpen niets. Hij gaat terug naar boven.

Hij roept eerst nog door de openingen in de muur. Het is

een nutteloze actie. Als hij weer in de torenkamer staat en

niets ander kan bedenken, roept hij naar beneden tussen

de spleten door. Het is veel te hoog maar hij hoopt dat de

neerwaartse richting van het geluid iemand bereikt. Het

heeft geen zin. Hij kan net bij de klepel van een kleinere

klok. Hij slaat hem tegen de binnenkant van de klok maar

het gaat zo langzaam dat er nauwelijks een geluid wordt

weerkaatst. Hij slaat met zijn hand op de grote klok. Hij

hoort alleen een doffe slag. Hij zoekt in de ruimte. Hij

ziet een blauwe knop bij het kastje waarin elektronische

apparaatjes zitten. Even twijfelt hij – wat kan er gebeuren

als hij er op drukt? Hij zal niet door de grond zakken.

Misschien wordt iemand gewaarschuwd en is het een

noodsignaal. Hij drukt op de knop. De klokken komen in

beweging en beginnen te luiden. Theo schrikt zich rot.

Hij drukt weer op de knop, maar het daverende geluid

gaat door. Hij raakt in paniek. De hele stad zal zich

afvragen, wat er aan de hand is. Er moet een manier zijn

om het uit te zetten. Na een paar minuten neemt het

galmen af en wordt het weer stil.

Hij gaat de wenteltrap weer af. Als hij bijna beneden is,

komt hij een man tegen.

‘Wat doe jij hier?’

‘Ik was naar boven gegaan en toen ik terug kwam, was

de deur op slot.’

‘Ik dacht dat je de kerk uit was gegaan, toen ik mijn

rondje had gedaan. De kerk gaat tussen twaalf en twee

dicht.’

48

‘Ik hoop, dat ik geen problemen heb veroorzaakt. Het

was niet mijn bedoeling.’

‘Ik heb van beneden uit het klokkenspel uitgezet. Ik zal

de politie op de hoogte brengen, dat ze niet hoeven te

komen.’

‘Moet ik nog betalen?’

‘’Nee, laat maar… Dus je vriendin is weg.’

‘Ja, ze ging er ineens vandoor. Ze had iets anders te

doen.’

‘Hadden jullie problemen? Ik zag jullie samen en had het

idee, dat jullie het goed met elkaar konden vinden.’

‘Nee, we hadden geen problemen, maar soms is zij net

als een glad stuk zeep in mijn handen.’

‘Je bent dus alleen. Kom even met mij mee. Ik wil je wat

laten zien.’

‘Ik heet trouwens Theo’

‘Theo? Mijn naam is Koster.’

Naast de kerk staat de pastorie.

‘Kijk, daar aan de achterkant woon ik. Ik onderhoud de

moestuin en heb daar mijn atelier.’

Hij gaat Theo voor en ze gaan de serre binnen. Een

keurig ingedeelde werkplaats met beitels en gutsen in alle

maten en allerlei ander gereedschap. In het lichte

gedeelte van de ruimte staan beelden. Houtsnijwerk,

beeldhouwwerk van de bovenste plank. Mariabeelden

prachtig glad gepolijst, vogels uit takken gesneden,

gedraaide kandelaars, gebeitelde sierletters in hout,

kruizen, sieraden. De ruimte straalt liefde uit. Eerbied

voor het materiaal.

‘Ja, Maria is mijn vrouw. Als ik Wees Gegroet Maria of

Ave Maria zeg en visualiseer, word ik zo dankbaar

ontvangen door de mooiste vrouw van de wereld. Het

49

geeft zo’n aangenaam gevoel. Ik voel haar heilig hart in

mij. Ze is er gewoon en streelt me met de meest

vriendelijke aandacht, bescherming, liefde die ik kan

bedenken.

Bij Maria ben ik welkom en lijkt het of ik niets hoef te

doen. Ik hoef mij alleen maar te openen en over te geven.

Haar gebed brengt mij bij haar. De volle warmte die over

mij heen komt, is een welkomstwoord. Ik zink in haar

weg. Er ontstaat rust in mijn hoofd. En die blijft in mij

naklinken als een zuivering. Zij zegent mij. Maria roept

dat in mij op.’

Theo bekijkt en bevoelt de beeldjes. Hij ziet dat de

uitdrukking van de gezichten niet altijd hetzelfde is. Hij

ziet fijn besneden liefdevolle gezichten, maar ook bollere

gezichten die minder mooi afgewerkt lijken te zijn. Die

beeldjes hebben bijna een hulpvragende stemming.

Koster pakt een rozenkrans en laat de kralen tussen zijn

vingers glijden.

‘Ik vind het heerlijk om rozenhoedjes te bidden. Deze

rozenkrans is mijn lievelingskralensnoer. De klanken die

ik reciteer zijn een vereenvoudigd gebed. Teksten zijn

vaak ingewikkeld en moeilijk te onthouden. Mantrische

klanken en gebeden waar ik mij goed bij kan inbeelden,

zijn zo goed voor regelmatige herhaling en zijn een

bundeling van kracht. Zo’n gebed veroorzaakt energie.

Als ik het gebed een aantal keren met concentratie

reciteer, dan opent mijn bewustzijn zich instinctief voor

bovennatuurlijke krachten en inzichten. Het is om

energie op te wekken, om contact te maken met mijn

wijsheidslichaam, om negatieve energie te zuiveren, om

liefde en compassie op te roepen. Ik geef me over aan de

50

klank die mij in verbinding brengt met scheppende

energie, met de bron van waaruit ik besta.

Ik word van binnen uit en van buiten uit gevoed. Het

denken wordt van binnenuit met hartekrachten en van

buitenaf met sterrenstof verweven.

Daarom kan ik me zowel naar buiten als naar binnen

richten. Ik word opener, toegankelijker en

geconcentreerder. De dagelijkse beslommeringen, het

repeterende denken wordt gestreeld met een essentiële

remedie.’

Theo hoort hem het woord sterrenstof zeggen.

‘Heb jij dat briefje bij me neergelegd?’

Hij kijkt er naar en herkent het.

‘Dat was ik kwijt.’

‘Het zat in een kerkboekje.’

Theo opent zijn armen en handen voor de kosmos en

probeert zich voor te stellen hoe sterrenstof bij hem

binnendringt. Via al zijn poriën komt het binnen.

Het effect dat het op hem heeft, is dat hij een gevoel van

eenheid ervaart met zijn omgeving. Hij beseft dat het een

denkbeeld is, dat dat oproept.

Koster preekt verder: ‘Van binnen uit heb ik voeling met

de ziel, het onbewuste en naar buiten toe heb ik zicht op

de geest, het bewuste. Mijn woorden zijn voertuigen die

mij bij het licht brengen. Woorden op papier liggen stil,

zonder klank. Ze kunnen in beweging gebracht worden.

Ik zet ze door mijn waarneming en communicatie in

beweging.’

Hij houdt op met praten want hij merkt dat Theo niet op

zijn laatste woorden reageert.

‘Wil je een rozenkrans maken?’

‘Dank je de koekoek, dat kan ik niet.’

51

‘Ja, amen, zegt de koster en de kerk is uit. Punt uit. Niet

kunnen, ligt op het kerkhof. Ik meen het.’

Kralen van de ficus religiosa worden aan een draad

geregen. De onze vaderkralen zijn van taxushout. Het

kruisje maakt Theo van cederhout.

‘Nu moet de rozenkrans nog gezegend worden,’zegt

Koster. ‘Ik zal je laten zien hoe je dat kunt doen. Straks

gaan we terug naar de kerk en dan lopen we naar het

beeld van Paulus. Hij heeft een zwaard in zijn ene hand

en een boek in zijn andere hand. Je houdt je rozenkrans

in je handen. Dan visualiseer je, dat uit het grote zwaard

kleine zwaardjes verschijnen en je geest binnendringen.

Zij snijden al je onwetendheid weg. Vervolgens

visualiseer je, dat er allemaal letters uit het boek

verschijnen, die in je geest landen. Je denkwereld wordt

gevuld met deze wijsheidsletters. Als je met je vingers

langs de kralen gaat, zullen je woorden gezegend zijn

met wijsheid. Daarna lopen we naar het beeld van Petrus.

Hij geeft je de sleutels tot zijn woord. Sleuteltjes komen

op jou af en maken alle sloten open. Belemmeringen

worden zo weggenomen. En uiteindelijk gaan we naar

het Mariabeeld, dat tussen de twee apostelen staat. Je

verbeeldt dat Maria door de kruin van je hoofd bij je

binnenkomt en in je hart plaatsneemt. Haar uitstraling zal

voortdurend aanwezig zijn in de kralen, en in de woorden

die je reciteert. De woorden hebben als doel om anderen

gelukkig te maken. Dit is een geheim ritueel dat je niet

met anderen moet delen. Het houdt op die manier zijn

kracht.’

Theo verbaast zich over de liefde van Koster. Elke keer

raakt hij in vervoering als hij over Maria spreekt.

52

‘Theo, het mooie aan hemelse liefde is, dat het zo

verrukkelijk is. Zij houdt stand. Jeugdige schoonheid

verdort en wordt door ouderdom getroffen. Een

omhelzing kent een einde. Wereldse liefde leidt tot

zonde. Ga mee, dan gaan we je rozenkrans hemelse

kracht geven.’

‘Een moment, Koster. Heb je hier een

internetverbinding?’

‘Ja, zeker.’

‘Zou ik een mailtje mogen versturen?’

‘Natuurlijk.’

Theo pakt een van de engelenkaartjes, typt het e-

mailadres van Gabriëlle in.

Kan ik bij jou langskomen?

Bijna direct komt er een antwoord terug.

Dat is mijn wens.

Ik zie je vanavond.

‘Ben jij gelovig?’ vraagt Koster.

‘Niet zoals het in de Bijbel staat. Ik geloof niet in een

schepper, die almachtig is. Waarom zou God een wereld

scheppen, waarin zoveel lijden wordt ervaren? Waarom

heeft hij het lijden geschapen? Waarom is dat nodig?

Waarom zou je de wereld scheppen? Of denk je dat het

lijden op een later tijdstip door iemand in de wereld is

gebracht? Mijn conclusie is dat de gene, die dit gecreëerd

heeft, het niet helemaal goed heeft gedaan.’

Koster opent de kerk. Ze gaan de kerk binnen. Hij knielt

en maakt een kruisteken.

‘Waarom maak jij een kruisteken?’

‘Ik sta elke keer op een kruising van wegen. Ik begin

telkens aan een nieuwe weg. Daarom ververs ik steeds

53

mijn voornemen, het doel van mijn leven. Ik groet mijn

hoofd, mijn hart, mijn linker- en mijn rechter schouder.

Het geeft een nieuw moment aan. Het kruis staat voor

weer op staan. Het brengt mij bij mijzelf. Ik houd het

overzicht. Het is een teken van zegen.’

‘Het kruis staat ook voor de windrichtingen. Alleen wijst

het kruis niet als een kompas naar het noorden, maar naar

het oosten … Maar je zegt ook in de naam van de Vader,

de Zoon en de Heilige Geest. Amen.’

‘Dat komt omdat ik daar een binding mee heb, dat ik daar

mijn inspiratie door krijg. Door dit gebed open ik mij

voor mijn Meester.’

‘Je wijst naar het hoofd en naar het hart.’

‘Kijk Theo, daar heb je de beelden van Petrus, Maria met

het kind en Paulus.’

Het ritueel wordt volbracht. Theo visualiseert wat Koster

hem vertelt. Hij krijgt er aangename gevoelens bij en

heeft het gevoel dat de kralen hem kracht kunnen geven.

Beelden van zelfhypnose, afgodenverering,

bijgelovigheid, talismannen ziet hij vervliegen. Hij plant

kracht in het kralensnoer. Natuurlijk beeldt hij zich

dingen in. Hij doet dat immers altijd. Mensen geven

waarde aan voorwerpen. Vanaf nu spreekt de rozenkrans

tot hem.

Theo slaat zijn rozenkrans een paar keer om zijn pols als

een armband en bedankt Koster. Ze zitten naast elkaar op

de kerkbank.

‘Ik wil je iets over mijn gedachten vertellen, Koster. Wil

je naar mij luisteren?’

‘Ja, graag, ga je gang.’

‘In mijn geest kan ik voorstellingen waarnemen. Ik kan

beelden zien, hoewel ik ze niet zo goed kan zien. Het lijkt

54

er op dat ik verwijzingen naar het beeld zie.

Droombeelden kan ik zeker zien, en dat gebeurt niet met

mijn zintuigoog. Ik kan hallucineren en zie

voorstellingen. Ik zie beweging en verandering.

Ik kan mij richten op een beeld. Ik kan in mijn gedachten

een concentratiepunt vinden. Als ik mijn ogen sluit, dan

voel ik ergens een plek tussen mijn ogen.

Ook als mijn ogen open zijn, kan ik dat punt voor de

geest halen. Maar ik wil een beeld, een sfeer oproepen.

Laten we het Maria noemen. De levende Maria bestaat

niet meer. Ik maak contact met een mentaal Maria beeld

of roep een Maria sfeer op. Ik geef aandacht aan het

beeld. Ik open mij voor haar door naar haar te kijken. Ik

fixeer mij op haar en richt mijn concentratie op haar. Zij

komt in beeld. Zij onderscheidt zich van andere

gedachtebeelden. Ik stem mijn aandacht op haar af. Ze is

scherp in beeld. Door mijn aandacht op haar te richten

stroomt er energie naar het beeld. Bijna gelijkertijd wordt

het beeld gevuld met andere beelden. Ik probeer aan te

voelen hoe zij is, ik probeer haar eigenschappen te

voelen. Ik geef haar in mijn aandacht warmte, liefde,

smetteloos gedrag, kleur, vorm, een uitdrukking. Ze

wordt een levend beeld. De indruk die ik van haar krijg,

is van iemand die compassiegevoel heeft. Ik zie haar

vreugdevolle tranen. Ze kan alleen maar liefde uitstralen.

Ik wens haar met mijn aandacht al het goede. Ik geef haar

het positieve wat ik in mij heb. Zij schenkt mij al haar

liefde; ze bestrijkt mij met energie en maakt mij

deelgenoot van haar. Mijn hart gaat sneller kloppen. Ik

zie haar blozende wangen. We stralen warmte naar elkaar

en ik raak in vervoering. Haar uitstraling voedt mij.

55

Met mentale krachten is dit beeld ontstaan, heb ik het

beeld geschapen en heeft het eigenschappen gekregen.

Het is alsof het beeld een eigen leven kan leiden.

Ik vang haar gedachten en gevoelens op, dus niet alleen

haar gedachtebeelden. Op die manier communiceer ik

met haar en kom ik tot vereniging. Er ontstaat een contact

van begrijpen en voelen.’

‘Ik kan je visualisatie volgen,’ zegt Koster. ‘Ik ben het

met je eens. Maar net als bij een kind dat geboren wordt

en waar je een binding mee maakt, visualiseer je

gedachten over en gevoelens voor het kind. Maar ben je

de vader dan ontstaat er in eens zo’n enorm

liefdesgevoel, waardoor ouderliefde gaat bloeien. De

ander roept iets op in jou door zijn of haar aanwezigheid,

zonder dat je daar direct zelf voor kiest. Je wordt er door

overmand. Er zijn dus zaken die van buitenaf invloed op

je hebben. Als jij aan je overleden vader denkt, komt er

ook een beeld in je op. Er ontstaan ideeën en gevoelens.

Zo zie ik het ook met het beeld van Maria. Maria roept

dingen bij mij op. Ik ben ontvankelijk voor haar.

Natuurlijk vindt dit plaats in de geest, in die van jou of in

die van mij. Maar ik geloof wel degelijk in een

verschijning die van buiten af invloed op mij kan hebben.

Zij is voor mij een toevluchthaven.

Veel mensen verklaren mij voor gek dat ik dit Maria

gevoel heb. Ze hebben vaak een hekel aan de kerk, aan

het geloof en zien het als een bijgeloof. Ze raden mij aan

om naar een programma te kijken over de oerknal. Heel

aardig en knap hoe mensen daar hun gedachten over

kunnen hebben, maar brengt het ons dichter bij het begin

van het leven, bij de schepping van het leven.

56

Theo, ben je wel eens iemand tegen gekomen die een

verschijning van Maria heeft gehad?’

‘Ja, mijn vader. Hij vereerde Maria.’

‘Ik denk dat er iets buiten mij kan bestaan. In het gewone

leven zie ik iemand of iets buiten mij bestaan. Er is een

bepaalde afstand tot de persoon (het ding, het begrip) en

het heeft persoonlijke eigenschappen. Ik kleur de persoon

in met gedachten, gevoelens van mijn kant. Maar dat hij

los van mij bestaat is het uitgangspunt. Dat die persoon

krachten ontwikkelt, die invloed op mij hebben,

accepteer ik onmiddellijk. Ook zijn er omstandigheden

waarin ik verkeer, waar ik ben, zoals klimaat, weer en

tijd, natuurkrachten die invloed op mij hebben. Die

ervaar ik. Maar er zijn ook krachten, die ik niet zie, die

invloed op mij hebben. Ik zie de frequenties, stralingen

niet, maar ze zijn er wel. Anderen hebben mij dat

bewezen. Dat een auto door het gebruik van brandstof

gaat rijden blijft een wonder, dat elektriciteit door een

draad vervoerd kan worden, dat geluid en licht zich door

de ruimte kunnen voortbewegen en opgehaald kunnen

worden, blijven een raadsel voor mij. Ik heb het niet

uitgevonden en weet niet hoe het precies werkt.’

‘Ik geloof in het karma dat ik veroorzaakt heb. Dat dat

invloed op mijn bestaan heeft.’

‘Karma is de wet van oorzaak en gevolg. Oorzaken

hebben altijd een gevolg,’ reageert Koster. ‘De

grootsheid van wat er om mij heen gebeurt, kan ik

enigszins bevatten. Als ik naar de zon kjk, die een

bepaalde afstand heeft tot de aarde en zie wat daardoor

mogelijk is, word ik verbaasd. Ik zie overal groei en

vernietiging. Ik zie wat mensen kunnen realiseren. Alles

wat ik om mij heen gebruik, kan ik niet zelf maken. Ik

57

ben maar één. Welke ‘arrogantie’ heb ik om te zeggen,

dat dingen niet bestaan of kunnen. Er is meer tussen

hemel en aarde. Er zijn zoveel wijzere mensen dan ik. Er

zijn zoveel mensen die andere dingen kunnen dan ik. Wat

is waar? Ik geloofde in Sinterklaas? Ongelovige Thomas

geloofde niet in de verrijzenis van Christus. Er zijn

zoveel mogelijkheden tot communicatie. Heeft iemand de

waarheid in pacht? Zoveel mensen hebben iets volbracht.

De liefde is zo grandioos. Vanuit mijn denktoren kan ik

het niet oplossen – met mijn ogen kan ik mijn ogen niet

zien…

‘En als Maria nu wel bestaat, energie en uitstraling geeft

vanuit zichzelf’, onderbreekt Theo hem

‘Dat zou mooi zijn, hè… Je wilt weg. Kan ik je een lift

geven naar het station? Ik moet zo boodschappen doen.’

‘Dat zou fijn zijn.’

Bij het afscheid drukt Koster zijn hand op het hart van

Theo. De jongemannen voelen genegenheid voor elkaar.

Ze wisselen hun contactgegevens met elkaar uit.

‘Dit was een mooie ontmoeting.’

Theo neemt de rozenkrans van zijn pols en hangt hem om

zijn nek.

Dan drukt Koster hem een kruisje op zijn voorhoofd met

zijn duim.

‘Dank je wel. We zien elkaar weer.’

58

GABRIËLLE

Theo heeft het adres gevonden van Gabriëlle. Via een

lange oprijlaan met aan weerszijde rode beuken komt hij

aan op een pleintje. Hij ziet een kapel, een begraafplaats

en een muur. Naast de kapel bevindt zich een woonhuis.

Hij drukt op de bel. Gabriëlle verschijnt. Hij ziet haar

stijlvolle rok, de smetteloze effen blouse, het gevlochten

haar, de elegante schoenen, maar vooral haar

zachtmoedige uitstraling.

‘Kom binnen. In mijn woonhuis en hortus.’

Met beide handen trekt ze hem naar binnen. Hij ziet een

donkere woonkeuken met een houten tafel, twee

eenvoudige krukjes. Ze gaat hem voor door de ruimte en

leidt hem naar een hofje.

‘Kijk hier is het begijnenhofje, dat bij het kapelletje

hoort.’

Er bloeien rozen tegen het manshoge muurtje.

‘Kijk deze roos, daar ben ik zo blij mee. Deze is al heel

oud. Al die warmte die de plant heeft opgeslagen. Zie je

hoe verschillend de rozen zich openen? Bij deze roos

wordt het gouden hart zo mooi zichtbaar.’

Ze voelt voorzichtig aan de blaadjes

Hij ziet een klein betegeld terras met bakstenen. In het

midden spuit een fonteintje. In het ommuurde hofje is

een poort. Die leidt naar een omsloten binnentuin. Rond

om de tuin loopt een vierhoekig pad. Een kant grenst aan

een brede sloot. Daar staan fruitbomen. Aan de andere

kant staan een kas met tuingereedschap, een

composthoop en een pad. In het midden van de tuin

bevindt zich een ronde vijver. Het water komt via het

midden van een ronde steen naar boven borrelen en

59

stroomt naar lager gelegen schalen. Er staat een boom in

de tuin, achter de vijver. Hij staat aan de noordkant

waardoor hij zo weinig mogelijk zonlicht wegneemt. Het

is een lage appelboom die al weer een tijdje zijn bloesem

kwijt is. Je ziet de vruchten hangen.

Aan de oostzijde is een poort die naar de ruïne leidt. Het

is een vervallen klooster. Aan het onderhoud van die tuin

is niet veel gedaan. Aan de andere kant van de kapel is de

begraafplaats.

Gabriëlle wijdt hem in en hij luistert. De kalmte in de

tuin is opvallend.

Gabriëlle en Theo nemen plaats op een van de stenen

rustbankjes. Theo voelt zich als vanzelf naar

binnengericht.

‘Morgen zal ik je verder rondleiden en kun je mij helpen,

als je wilt. Het wordt snel donker.’

Zij gaat ervan uit dat hij hier blijft, dat hij hier blijft

overnachten. Ze vraagt niet of hij iets anders te doen

heeft.

‘Wat een heerlijk weer is het?’ Theo geniet van de

zonsondergang.

‘Wat je zegt. Het is groeizaam weer.’ Ze glimlacht naar

hem. Ze schenkt hem zonder te vragen een glas

vlierbessenlimonade in.

‘Gaat het goed met je? Heb je de rust van de stiltetuin

gevoeld? Heb je haar boodschap gehoord? De

boodschappen zitten in de ether. Als je heel stil bent en

luistert, voel je hoe het vocht, het licht en de warmte die

de tuin hebben gevoed, jou ook voeden. Maar dan moet

je wel van de tuin houden, haar respecteren, anders kan

de tuin heel meedogenloos zijn, of in ieder geval, heel

meedogenloos lijken.

60

Luister naar moeder aarde, luister naar haar hartslag.’

‘Dat doe ik weinig’, zegt Theo. ‘Als ik in de tuin werk,

ben ik aan het schoffelen, planten, zaaien, onkruid

verwijderen. Ik denk er weinig aan. Ondanks dat, schenkt

de tuin mij rust, verfrissing en voeding. Een blad spinazie

uit de tuin stimuleert het speeksel. Als ik dan even zit, zie

ik de kleuren groen en blauw, de bloemen in geuren en

kleuren. De vogels die hun jongen voeren, die in de tuin

hun weg kennen.’

‘Ik heb in de kas een schommelbank staan. Daar kun je

vannacht slapen. Alleen de tomaten staan nog in de kas.

De geur zal je lekker doen slapen. Je kunt door het glas

het luchtruim zien. In mijn huisje heb ik geen extra

kamer. Ik wens je een goede nacht. Ik zie je morgen als

de lichtbrenger je wekt.’

‘En heb je gedroomd?’vraagt Gabriëlle Geen last gehad

van de blote hemel? Heb je het groeiende sikkeltje nog

zien ondergaan?’

Theo richt zich op. Hij heeft het sikkeltje gezien. Hij

wrijft in zijn ogen. Hij heeft als een blok geslapen. Hij

was direct in slaap gevallen.

‘Volgens mij is het nog vroeg. Ik hoor de lijster en de

merel. De zon is nog niet op en ik heb niet gedroomd.’

Hij rekt zich uit. Hij ziet Gabriëlle staan, het haar los

over haar schouders. Ze heeft modieuze werkkleren aan.

Een lichtblauwe tuinbroek, een wit T-shirt met korte

mouwen, een zonnehoedje, en open schoenen met een

stompe voorkant. Ze opent alle ramen van de kas.

‘Kom op luiwammes, er uit. Wil je een glaasje muntthee?

Dat maakt je wakker.’

Hij proeft het speeksel in zijn mond.

61

Theo voelt zich op zijn gemak bij haar. Hij doet wat

honing in het glas en ziet de sliertjes tussen de groene

blaadjes naar beneden dwarrelen.

‘Proost, op een mooie dag, Gabriëlle.’

Ze glimlacht naar hem, loopt op hem af. Ze omhelst hem

en drukt haar hart tegen het zijne. Theo is even

verbouwereerd, ontspant zich en beantwoordt haar

omhelzing. Hij drukt zijn voorhoofd tegen dat van haar

en kijkt haar in haar ogen. Zij kussen elkaar gelijktijdig

op de mond en nemen weer afstand van elkaar.

‘Dat is nog eens ochtendgroet. We hebben elkaar

geproefd.’

‘We zijn niet voor niets in een proeftuin,’ zegt Gabriëlle.

‘Ik zal je vertellen wat ik hier doe. Ik verzorg de tuin, de

begraafplaats, de boomgaard en de mensen die in de

kapel zijn. En ik heb plannen met de ruïne. Vier jaar

geleden zag ik een advertentie in een blad staan. Ik

solliciteerde naar de functie. Ik had in die tijd geen huis

en nu woon ik hier. Ik werd direct aangenomen. Het

kleine begijnenhof heb ik in de eerste winter aangepakt.

In de vroege lente ben ik met de tuin begonnen. Er was al

een tuin, maar die was verwaarloosd. Een deel is pluktuin

voor de begraafplaats, voor iemand die met

bloesemremedies werkt en het andere deel is moestuin.

Het eerste jaar heb ik voornamelijk gesnoeid vooral in de

boomgaard. Daardoor is er heel veel nieuw leven

gekomen en dragen de bomen volop vruchten.

De vorige beheerder kon steeds moeilijker lopen, maar

wilde ook niet weg. Je kunt het je voorstellen. Het is zo’n

heerlijke plek. Maar goed, toen het helemaal niet meer

ging, is hij gestopt. Hij leeft nu als een soort kluizenaar in

de kapel. In de kapel zijn een paar ruimtes waar mensen

62

kunnen logeren. Van de nisjes zijn kamertjes gemaakt.

De kapel is een stilteplek’.

‘Hoeveel mensen wonen er naast jou?’

‘Er wonen er nu drie, twee mannen en een vrouw. Ik vind

het zo mooi om mensen mee te maken die door een

innerlijk dal gaan en gegaan zijn. Ik word door hen

geraakt en voel met hen mee. Ze maken een soort sterven

mee. En als je dan ziet dat er mensen bij zijn die een

omkering maken. Bijna altijd hebben ze om hulp en

bescherming gevraagd. Hun bestemming wordt zichtbaar.

Ze hebben hun weg gevonden.’

Ze zit in kleermakerszit op het stenen bankje en laat het

eerste zonlicht op haar gezicht schijnen.

‘De muren van de tuin beschermen ons, vroeger tegen het

kwade, nu tegen de onrust van het leven. De tuin ligt

beschut en vangt de warmte op. Het houdt de

zomerwarmte vast.’

Ze zucht even en is een tijdje stil. Theo geniet en laat de

ochtend op zich afkomen.

‘Ik voel kosmische energie binnenkomen,’ zegt ze. ‘Ik

voel het licht door mij heen stromen. Het licht en de

warmte komen in golven op ons af. Weet je dat we zelf

zijn opgebouwd uit licht. Het licht heeft zich verhard…

Als ik stil ben, hoor ik godsliefde in het doorzichtige

licht.’

Wat later gaat zij verder.

‘Wij worden allemaal, ook de planten en dieren,

beïnvloed door straling. Wij richten ons leven in op de

donker- en lichtfasen. Wij maken de hele dag door

contact met elektromagnetische straling zoals licht en

radiogolven. Wij hebben onze ingebouwde klok op het

licht en donker afgestemd.

63

In onze hersenen, zenuwstelsel en ons kundalinisysteem

kun je ook elektromagnetische trillingen waarnemen.

Zintuiggevoelige cellen tasten de omgeving af en

ontvangen indrukken van de omgeving. Elektrische

signalen dragen informatie over die wij ontvangen. Ze

zitten verpakt in draaggolven. Onzichtbare geluid- en

lichtgolven, hoge en lage frequenties worden door ons

opgevangen en zenden wij uit. Wij zijn ware

energiecentra.

De ene mens is gevoeliger dan de ander voor levende

wezens, voor de maan en voor ingevingen. Er zijn

mensen die hun hele leven zich hierop gericht hebben

door studie, meditatie en gebed. Mensen en

wetenschappers die dit niet hebben gedaan, oordelen daar

denk ik, te gemakkelijk over.’

‘Maar waarom vertel je me dit, Gabriëlle?’

‘Ik zie een grotere denkwereld voor mij, waarmee mijn

persoonlijke denken verbonden is. Vergelijk het maar

met een druppel en de zee. Ik ben een uiting van het grote

denken, een openbaring. Ik kan contact maken met dat

grotere denken. Door mij te openen en te concentreren

kan ik mij richten op het grote denken. Ik word er als het

ware naar toe gezogen. Daar maak ik contact. Ik word

mij bewust van de goede intenties van hogere machten

die mij persoonlijk ondersteunen en beschermen,

begeleiden en kennen. Door mij te concentreren kom ik

in het grote denken. Door het denken treed ik naar buiten.

De dans van buiten naar binnen, van binnen naar buiten.’

‘Ik kijk naar je tuin en zie de bloemen. Ik zie de bijen, die

van bloem naar bloem vliegen, die zich voeden met

nectar. Ik probeer te voelen wat jij zegt. Ik word me wel

bewust van de doorzichtigheid van de lucht. Ik weet, dat

64

geluidsgolven zich door het luchtruim verplaatsen… Wat

ik ook herken, is de winning mood. Dat gebeurt ook in

golven. Ik kan creatieve energie ervaren, maar dat is een

innerlijk gevoel.’

‘Voel je de energie, die iemand uitstraalt? Dat is ook een

innerlijk gevoel.’

‘Het denken loslaten en je gevoel toelaten,’ mijmert Theo

‘Wij zijn in goed gezelschap met elkaar,’ glimlacht

Gabriëlle.

‘Ja, jij zoekt contact met de bron waar je deel van bent en

je probeert er mee een te worden. Ik zoek de weg naar

mijn creatieve vermogen om te scheppen, om de wereld

te vormen.’

‘Ik leef volgens patronen en schema’s om met mijn

voeten op de grond te blijven staan. Het structureren van

de dag en de nacht helpt mij. Het zijn steunpunten waar

ik naar toeleef. Om zes uur begint de dag. Om negen uur

heb ik mijn tweede moment van stilte. Daarna om 12.00,

15.00, 18.00, 21.00 uur en vlak voor ik naar bed ga.

Soms neemt zo’n pauze vijf minuten in beslag, een

andere keer een kwartier of iets langer. Tussen de uren

van bezinning, het zijn ankermomenten voor mij – er zit

steeds ongeveer drie uur tussen – ben ik bezig met werk,

met les, met creativiteit, met hulp, met eten. Ik heb de tijd

om mij bezig te houden met datgene wat ik mijzelf

opdraag. Er wordt een balans gecreëerd tussen naar

binnen treden en naar buiten treden. In het naar

binnentreden kom ik in gesprek met mijn wezen. Daar

hoor ik via inspiratie wat mij gegeven wordt. Ik ontvang.

Vaste gebeden helpen mij om mij op het spoor te zetten –

Ik verheug mij over mijn medemens, over de

medelevende wezens, over de mensen die mij goed doen

65

en goed hebben gedaan, ik verheug mij over de

levenskracht die in mij aanwezig is, ik verheug mij over

het ontzaglijke (datgene waar ik ontzag voor heb), over

mijn ouders, mijn leraren. Ik kom in contact met het doel

van mijn leven. Datgene wat mij gegeven is, dat ik

ontvangen heb, waarvan ik gebruik kan maken. Mijn

buitengewone bestaan wil zich naar buiten uitdrukken,

wil liefde geven. De periode na de inkeer, tijdens het naar

buitentreden, wordt begeleid en ondersteund met liefde

voor de ander. De inspiratie kan vorm krijgen in mijn

handelingen en gedrag. Daarom is het voor mij zo

belangrijk om de dag op deze manier te structureren. Het

houdt mij gezond, maakt mij bewust en geeft zin aan

mijn leven. Ik heb in tijden van eenzaamheid, in tijden

dat ik mijzelf vergeet, iets om naar toe te leven. Het is als

het steeds opladen van een batterij.’

Theo kijkt haar aan en voelt een sterke

aantrekkingskracht naar haar. Hij voelt zich geïnspireerd

door haar. Haar houding is zo uitnodigend en

ongedwongen vriendelijk. Hij zuigt alle informatie op,

die hij van haar hoort.

‘Theo, zou je hier wat langer willen blijven?’

‘Het zou kunnen? Het lijkt me wel wat? Waarom vraag je

het?’

‘Toen ik je in de kerk zag, wist ik dat jij een rol zou gaan

spelen in mijn leven. Ik heb niet voor niets die foto van je

gemaakt. Ik zou graag een retraite willen doen hier op het

terrein en in de kapel. Maar de mensen in de kapel, de

tuin en andere zaken hebben aandacht nodig. En als ik in

retraite ben, dan heb ik iemand nodig die mij begeleidt en

assisteert.

‘Hoe lang wil je in retraite gaan?’

66

‘Een ronde van de maan.’

‘En wanneer wil je er aan beginnen?’

‘Het liefst zo snel mogelijk. Het nieuwe sikkeltje is voor

het eerst weer zichtbaar geweest. Het is dus wassende

maan. Het is een mooi moment om met dingen te

beginnen. De aarde begint aan een nieuwe ademteug.

Tijdens nieuwe maan kom ik tot rust, word ik gevuld met

nieuwe energie. Alsof ik geslapen heb. Het is het moment

dat de natuur zich herstelt. Tijdens wassende maan word

ik sterker, werkt alles dubbel zo krachtig. Ik word gevuld

met licht en ga me ook lichter voelen. Het is een goed

moment om met nieuwe plannen te beginnen, oude

gewoontes achter te laten. De maan heeft een

magnetische werking op mij. De maan trekt aan mij. Dat

merk ik ook aan mijn maandelijkse cyclus. De maan

heeft effect op mijn energie, mijn staat van bewustzijn.

Op de een of andere manier ben ik gevoelig voor de

subtiele vibraties die er tussen mij en de maan zijn. De

maan is het licht in de duisternis. Zij weerspiegelt het

zonlicht.’

‘Waarom wil je een retraite doen?’

‘Door een retraite te doen wordt mijn hart gevuld. Ik

word een kenner van mijn innerlijk. Door te studeren, uit

te leggen en te reflecteren schud ik de kennis en

ervaringen die in mij zitten door elkaar en ontstaat er een

nieuwe voedingsbodem. Ik ontmoet degene, die de

verwarring in mij creëert. Dat gebeurt in mijn hart en in

mijn geest. Daar wil ik meesterschap over krijgen. Ik

transformeer mijn hart. Ik creëer mijn eigen geluk. Het

prettige van een retraite is, dat je daardoor leert dat leven

er anders uitziet dan je aanvankelijk denkt. Je overstijgt

gevoelens van zieligheid en beperkte zelfreflectie – ik

67

heb het zo moeilijk, de ander is een probleem, de schuld

ligt buiten mij. Het verandert in: ik creëer het geluk, het

leven is mooi, ik val jou niet lastig, ik ben er voor jou,

het probleem is welkom. Door naar mezelf te kijken kijk

ik naar de ander, herken ik hoe het leven in elkaar zit en

kom ik tot keuzes die duidelijkheid geven.

Een thema waarop ik mij wil concentreren is: Hoe

kunnen kwaadheid en gehechtheid mij als slaaf

gebruiken.’

‘Dan moet je mij vandaag maar inwijden in wat ik moet

doen. Het zal voor mij ook een soort retraite zijn. Ik zal

mij aan jouw tijden aanpassen.’

Gabriëlle komt op Theo af. Ze kijkt hem diep in zijn

ogen en drukt haar hand op zijn hart. Dan neemt zij zijn

hand en legt die op haar hart. Hij beroert haar zachte

borst. Hij wordt geraakt door haar intimiteit. Theo voelt

een stroom van warmte door zich heen gaan en is blij en

ingetogen. Hij kijkt haar dankbaar aan.

‘Wij zijn met elkaar verbonden. Je bent een engel, een

godsgeschenk.’

‘Als dat zo zijn … Ik zal eens goed kijken of ik de engel

in mij kan vinden.’

‘Je zult hier geen spijt van krijgen. Dit wordt de tijd van

ons leven.’

Theo ziet een aantal dingen voor zich, waar hij zich de

komende tijd mee bezig gaat houden. Hij laat de veelheid

los, maakt zich geen zorgen. Hij laat het op zich

afkomen.

‘Ik wil de eenzaamheidsgevoelens ervaren, niet vluchten

voor de gevoelens van zinloosheid, de psychische

angsten onder ogen zien, mijn ongeduld herkennen, mijn

gevoel van opgeven betrappen, mijn negatieve gedachten

68

waarnemen. Wanneer neem ik daar ooit de tijd voor?

Tijdens deze retraite heb ik daar de mogelijkheid voor. Ik

wil mij laten aanraken door het godsgevoel.’

‘Zijn er regels waaraan ik mij moet houden in mijn

omgang met jou?’

Ze glimlacht.

‘Er zullen momenten en dagen zijn dat ik in stilte wil

zijn. Ik draag dan een rode lus om mijn hals. Ik ben extra

gevoelig voor woorden uit de buitenwereld. Daarom wil

ik elk contact of nieuws met de buitenwereld buiten mij

houden. Jij bent mijn tussenpersoon. Als ik iets wil

weten, schrijf ik het op. Ik zal je laten zien, wanneer ik

wil eten en drinken. En ook wat ik wil eten en drinken.’

‘Wat voor studieboeken neem je mee?’

‘Tijdens de retraite heb ik een aantal teksten paraat. Ze

zijn een geheugensteun’

Ze pakt een dun boekje uit haar borstzak en laat het aan

Theo zien:

Een ochtendgroet

Een welkoms- en dankgroet (eerbetoon)

Een tekst die de richting van haar leven laat zien

Vier onmetelijke liefdevolle wensen,

Een tekst waarin staat hoe ze met anderen en zichzelf om

wil gaan

Gebeden of mantra’s die geduld, compassie, liefde en

wijsheid inhouden

Zes gewenste houdingen die het helende, het geheugen

opwekken

Een eenwordings- en transformatie tekst

De bezegeling of toewijdinggedachte

Het Wees Gegroet

De Antoniuswens

69

‘Het is niet allemaal christelijk. En ik herken in het

opwekken de scheppingskracht.’

‘Dit ritueel is ontstaan gedurende de afgelopen jaren. Er

zijn meer zaken op mijn pad gekomen, die ik waardevol

vind en waarvan ik gebruik wil maken.

Ik zal je vandaag aan de kapelbewoners voorstellen.

Twee ervan heb je al gezien.’

‘O ja?’

‘Je hebt in de kathedraal een vrouw ontmoet in zwarte

kleren en je hebt de bewaker van de kerk gesproken.’

‘Wonen zij hier? Hij sprak niet aardig over de vrouw. Hij

vroeg of ze mij niet lastig viel. Van hem dacht ik eerst

dat hij niet helemaal goed snik was. Hij heeft een tijdje

bij mij gestaan en verteld over wat er zoal gebeurt in de

kerk. Toen zag ik een andere kant van hem.’

‘Het zijn zulke lieve mensen. Hij beschermt haar juist.

Van hen kan ik nog zoveel leren. Zij kwam hier een jaar

of drie geleden. Ze is nog niet zo oud hoor. Zij bestudeert

heiligenlevens. Toen ze in de kathedraal kwam, zag ze

dat de beelden niet al te schoon waren. Ze zag het stof op

de beelden. Overal zaten spinnenwebben. Zij maakt nu

alle voorwerpen schoon. Alleen een kruisspin heeft nog

een plekje in de crypte gekregen om zijn gang te gaan.

Het is zo mooi om haar intieme en liefdevolle manier van

schoonmaken te bekijken. Ze maakt met alle heiligen

contact. Ze neemt voor elk voorwerp de tijd. De kalmte

en rust raakt mij elke keer, als ik haar zie werken.

Ze is uit haar huwelijk gevlucht. Haar man heeft haar

vreselijk onder druk gezet. Toen haar kinderen nog jong

waren, wilde ze al weg van haar man. Maar ze wilde niet

scheiden, omdat de kinderen dan ook enkele dagen bij

hem zouden zijn. Hij wist de kinderen zo geraffineerd te

70

manipuleren, dat ze een verkeerd beeld van haar kregen.

Hij vernederde en beschuldigde haar. Hij bedreigde haar

met de kinderen, maar deed dat, als hij alleen met haar

was. Soms hield hij dagen zijn mond en negeerde hij

haar. De zwaarmoedigheid die hij uitstraalde, werkte

verlammend op haar. Een andere keer hield hij haar

voortdurend wakker en maakte hij van haar leven een

hel. Hij schilderde haar af als een monster. De kinderen

zagen vaak een afgepeigerde moeder. Zij stortte zich

helemaal in de liefde voor haar kinderen, maar ook voor

haar man.

Toen de kinderen uit huis waren, is ze er vandoor gegaan.

Zij heeft geen contact meer met haar oude wereld. Haar

man weet niet, dat ze hier zit. Daarom ziet ze haar

kinderen ook niet meer. Haar liefste wens was het om

oma te worden. Dat zal voorlopig niet gebeuren.

Ze is een aantrekkelijke vrouw, maar maakt zich

onzichtbaar door haar zwarte kleding. Ze kiest voor een

leven van armoede en eenvoud. Ze cijfert zichzelf weg en

stelt zich dienstbaar op. Ze geeft aan dat ze de

bescherming die ze hier krijgt, nodig heeft. Ze is zo

opgelucht dat ze weg is bij haar man. Het voelt voor haar

aan als een verlossing.’

‘Hoe heb ik met haar te maken?’

‘Ze maakt haar eigen ruimte schoon. Ik doe voor haar de

boodschappen en kook voor de bewoners. Ik houd de

gemeenschappelijke ruimtes elke dag schoon. Zij is heel

aardig en prettig in het contact. Ze zal je zeker

aanspreken. Ze is een wijze vrouw. Ze heet Olivia.

Dan heb je Nicòla. Hij is de bewaker van de kerk. Hij is

een echte solitair. Hij woont hier vanaf het begin. Hij

neemt Olivia mee naar de kathedraal. Het is een zeer

71

vrome man. Hij vindt mij eigenlijk te ruimdenkend. Hij is

heel actief, vasthoudend en opvliegend, maar zal

niemand kwaad doen. Vredelievendheid staat bij hem

hoog in het vaandel. Hij kan heel druk zijn. Hij kan dan

bijna niet stilzitten. Hij kan er niet tegen als de dingen

niet gaan, zoals ze horen te gaan. In zijn propere kamer

heeft alles een vaste plek. Zijn kamer ligt vol met

edelstenen, kristallen bollen en hij heeft zijn kamer

geïsoleerd. Hij is hooggevoelig. Hij heeft last van

straling. Soms nodigt hij mij wel eens uit om een kopje

thee te drinken. Dan vertelt hij honderduit. Hij heeft een

enorme kennis en een groot geheugen. In de kathedraal

beheert hij het winkeltje, waar allerlei kerkelijke spullen

gekocht kunnen worden. Soms is zijn humor wat apart.

Het is belangrijk om duidelijke afspraken met hem te

maken over het eten. Er wordt hier alleen vegetarisch

gegeten.

De beheerder van de tuin heb je nog niet ontmoet. Hij

heet Johannis. Hij is een zachtaardige man. Ik rijd hem

twee keer per dag rond. Hij zegt niet zoveel. Bij mooi

weer wil hij graag dat zijn rolstoel in de kloostertuin

staat.’

Ze heeft Theo voorgesteld aan de bewoners. Ze heeft hen

verteld dat zij een maand niet beschikbaar zal zijn, maar

dat Theo haar zal vervangen.

Olivia slaat haar ogen op en glimlacht: ‘Theo is ons

godsgeschenk.’

Ze toont daarmee haar vertrouwen. Nicòla heeft een

troostwoord nodig, want hij maakt zich zorgen. Gabriëlle

zegt dat ze in de buurt is, dat ze er eigenlijk wel is. Het is

geen echt afscheid.

72

‘Maar deze maand zullen jullie met hem verder moeten.

Je zult het wel zien. Hij blijft bij jullie. Het is een nieuw

begin voor mij, maar ook voor jullie. En het belangrijkste

wat ik jullie kan zeggen is: Heb elkaar lief. Liefde zit in

de lucht. Liefde is onze eigenheid. Liefde is wat wij

uitstralen. Die drang hebben we voortdurend naar elkaar.’

En weer glimlacht Olivia. In Gabriëlle herkent ze haar

oudste dochter. Moederliefde borrelt in haar hart. Haar

houding wordt weer ingekeerd.

‘Wees niet bang dat het niet goed gaat, Nicòla. Theo

heeft het hart op de goede plaats. En jij, Nicòla, jij weet

wat vrede is. Heb vrede met mijn besluit. Je zult zien …’

Ze ziet dat Nicòla wat verward voor zich uitkijkt en dat

zijn ogen glinsteren. Johannis zit stil in zijn rolstoel. Hij

laat de dingen op zich afkomen.

‘Gabriëlle, kun je mij een keer voordoen hoe ik het beste

met de rolstoel van Johannis kan omgaan?’

‘Dat hoeft niet. Ik zal het je wel zeggen. Ga maar mee.’

Johannis wordt spraakzamer als ze in de moestuin

komen.

‘In deze tuin heb ik gesjouwd, stenen losgewrikt, de

grond gekoesterd en bemest, de takken gesnoeid. Snoeien

is eigenlijk een soort zuiveren. De takken worden

schoongemaakt. Ze worden weer jong en kunnen goede

vruchten voortbrengen. Ik zal je wel helpen bij het

tuinwerk. Dit is mijn moedertje aarde, Theo. Zie je de

druiventrosjes al zitten. Zie je hoe de planten opgebonden

zijn aan de stokken. De zon kan de druiven op die manier

optimaal bereiken en bevruchten. Het wordt dit jaar een

overvloedige oogst. Vorig jaar hadden we een

buitengewone appeloogst, het jaar daarvoor een enorme

aardappeloogst. Dit jaar zijn de aardbeien volop

73

aanwezig. De natuur volgt zijn eigen wegen. Je kunt het

alleen maar begeleiden. Ik blijf me er over verbazen.’

‘Vrienden, morgen begin ik met mijn retraite.’

Ze heeft een draaiboek voor Theo waarin alle wensen

staan, hoe het dagritme het best begeleid kan worden.

Ze heeft hem het kerkhof laten zien.

‘Bezoekers van de begraafplaats mogen in de pluktuin

bloemen plukken en boeketten maken. Er hangt een bel.

Dan kun je de poort openmaken. Hij zit niet op slot. Dus

mocht je er niet zijn, dan kunnen ze er ook wel in.’

Het laatste wat Gabriëlle tegen Theo en de bewoners

zegt, is:

‘Wanneer mensen echt naar elkaar luisteren, worden de

woorden in het hart meegedragen en leven die mensen in

het hart van de ander verder.’

74

DE RETRAITE De eerste dag dat Gabriëlle aan haar retraite begint, is

haar slecht bevallen. Haar lichaam, haar gedachten

roepen voortdurend nee. Ze heeft constant de drang om

er mee te stoppen. Gisteren heeft ze zich monter en

enthousiast gevoeld. Ze voelde de liefde voortdurend om

zich heen. Vandaag is dat gevoel ver te zoeken. Ze doet

pogingen om de stemming waarin ze verkeert om te

draaien. Ze voelt zich ziek, kan zich geen vijf seconden

concentreren. Haar plannen en haar dagindeling liggen in

puin. Zij ligt de hele dag op bed en heeft last van alles

wat zij doet. Ze loopt even in de tuin, maar ook daar

wordt ze niet gepakt door de schoonheid, door de aarde.

Theo ziet een zorgelijke uitdrukking op haar gezicht. Ze

wil niet praten. Steeds dwingt ze zichzelf om dingen te

gaan doen: schrijven, schuren, in de tuin werken, lezen.

De dag duurt lang en dat schrijft ze op het blad, waarmee

ze met Theo communiceert. Ze valt voortdurend in slaap.

De tweede dag verloopt op dezelfde manier. Ze kan

zichzelf totaal niet transformeren. Ze heeft nergens zin

in. Ze loopt doelloos rond en heeft een depressieve sfeer

om zich heen. Zij krijgt te maken met saaiheid, met

vermoeidheid, eenzaamheid, met desinteresse, met stress,

met gevoelens van opgeven en zinloosheid.

Ze heeft behoefte aan iemand die haar begeleidt of

instrueert. Ze moet het steeds zelf doen en daar kan ze

zich nauwelijks toe zetten.

Ze wordt zich bewust van dingen waar ze niet bewust

over hoeft na te denken – haar hartslag, ademhaling,

fysieke processen, gedachten. Ze voelt zich daardoor

75

ongemakkelijk. Ze wordt overgevoelig voor pijntjes,

ervaart onaangename gevoelens. Die worden door haar

manier van denken veroorzaakt. Ze voelt

afweermechanismes ontstaan in haar lijf. Ze maakt zich

zorgen. Ze wordt bang en onrustig. Ze kan niet meer

rustig zitten of liggen. Ze wil niet denken.

En Theo? Hij houdt zich aan het schema van opstaan om

zes uur. Hij zorgt ervoor dat er koffie is, dat er om acht

uur ontbijt is. Hij houdt elke dag tussen negen en tien uur

schoonmaak – de ene keer de openbare ruimte in de

kapel en de ruimte van Johannis, dan de woonruimte van

Gabriëlle. De dagen duren lang. Er is geen TV, wel een

laptop. Rond half elf is er weer koffie voor Gabriëlle.

Dan gaat hij boodschappen doen met Johannis. Om half

twaal begint hij aan de warme maaltijd. Voor het

middaguur wordt die geserveerd aan de gasten. Zij geven

het aan wanneer ze willen mee-eten. Soms eten ze samen,

een andere keer alleen. Daar zijn duidelijke afspraken

over gemaakt. Na het eten wordt alles opgeruimd en de

vaat in de afwasmachine gedaan. Ontbijt en avondeten

verzorgen de gasten zelf. Theo doet de boodschappen.

Tussen twee en half vier heeft hij pauze. Rond half vier

zet hij frisdrank en thee klaar . In de middag werkt hij in

de tuin tot half zes. Johannis is er vaak ook. Gabriëlle

komt rond drie uur meestal een uur in de tuin werken.

Soms zit ze er te lezen of stil te mediteren. Na het

avondeten rond zeven uur doet hij nog een ronde langs de

kamers. Om acht uur heeft hij de avond voor zichzelf.

Gabriëlle is drie dagen stil geweest en geeft het zwijgen

op. De stilte wordt doorbroken.

76

Ze heeft een intense ervaring gehad tijdens het Ave

Maria. Ze beleeft de aanwezigheid van Maria en even

later verschijnt de engel Gabriël, die zich verbindt met

Maria. Ze hoort Gabriël zeggen:

‘Ik heb een goede boodschap voor jou, ik heb nieuws

voor jou.’

Maria ontvangt Gabriël met een glimlach. Dan spreekt hij

in de u vorm en heeft Gabriëlle het gevoel dat er tot haar

gesproken wordt:

‘Luister naar het woord dat ik u verkondig. Stop uw

smart en uw zwijgen, maar luister naar het geruis in uw

hoofd en spreek de woorden die blijheid zullen

veroorzaken.’

Na die wanhopige periode ervaart ze opluchting. Ze voelt

tranen in haar ogen. En dan klinkt het eerste woord in de

wereld. Het klinkt als een noodkreet. Het is voor haar een

heilig woord dat ze duidelijk heeft gehoord.

‘Amen.’

Ze voelt de kracht en de steun van het woord. Ze voelt de

bevestiging. Alles roept ja in haar. Amen is voor haar: ik

ben. Ze voelt zich kalm worden. Ze komt tot rust. Het is

alsof de klank die door haar oren binnenkomt, haar hart

in beroering zet. Ze heeft het gevoel dat inspiratie begint

te stromen, dat ze contact heeft met haar innerlijk. Ze

reciteert het woord Amen als een litanie.

De klanken trillen op onzichtbare trillingen door de

ruimte. Het lied lost op maar haar gezang wordt gehoord

door niet menselijke oren. Haar intentie, haar vraag

wordt gedragen door vibraties en toonaarden die het

menselijke oor niet kan waarnemen. Gabriëlle gelooft dat

alles doordrongen wordt door een oerwoord, door een

wijsheidsklank en zich in materie op verschillende

77

manieren uit. Het straalt in materie en uit zich door

materie.

Voortdurend roept ze Maria en Gabriël op om te

verschijnen. En ze zijn er steeds. Ze ervaart ze elke keer.

Ze begeleiden haar tijdens haar handelingen. Ze loopt

over van vreugde. Ze is weer thuis.

‘Maria, Gabriël, wat moet ik doen?’

Doe wat je wilt en neem ons mee.

Ze wordt stil. Als ze hier met iemand over spreekt, zullen

ze zeggen dat ze zichzelf zit te beduvelen. De stilte voelt

gevuld en vredig en dan vangt ze de woorden op:

‘Je kunt gaan oogsten en de oogst preparen.’

Dat gaat ze doen. Voorzichtig plukt ze de lange vruchten.

De stelen breken gemakkelijk. Even later dopt ze de

jonge tuinbonen. Ze zitten vast aan een donzige

peulwand. Ze merkt dat niet alle bonen uitgekomen zijn.

Er zitten lege plekken in de hoesjes. Ze ziet aan de

boontjes de hechtplekjes. Wat later is ze de erwten aan

het plukken. De balletjes rollen gemakkelijk in het

pannetje. De kapucijners, het zijn blauwschokkers, zien

er prachtig vol en dik uit. De groene, ronde balletjes

liggen dicht tegen elkaar en zijn gemakkelijk los te ritsen.

Het paarse schilletje heeft een mooi kroontje. De

boontjes doen haar denken aan kleine biggetjes die aan

hun moeder zogen. Even later ziet ze dat haar vingers een

paarse gloed hebben.

Op het zelfde moment plukt Johannis, zittend in zijn

rolstoel, zwarte bessen. Hij kan er op die manier juist bij.

De takken hangen zwaar naar beneden door de trosjes. Ze

voelen zacht aan en zijn sappig. In het begin vindt Theo

de vruchten niet lekker. Hij vindt de smaak wrang.

78

‘Het zijn vruchten die je moet leren kennen’, zegt

Johannis. Ze worden steeds lekkerder naar mate je ze

beter kent. De helende waarde van 100 % zwart

bessensap is ongekend.’

’s Avonds heeft hij samen met Theo bessensap gemaakt.

De smaak is krachtig en vol. Het lijkt of het sap het hele

lichaam wil doordringen. De vitaminen hebben een

engelenkracht.

‘Als je de smaak te sterk vindt, kun je het mengen met

een ander sap. Een vierde deel zwarte bes en drie vierde

deel zoete bosbes. Dit zou je elke dag moeten drinken.

Daar blijf je jong bij.’

79

OLIVIA Theo heeft een flinke tijd met Olivia gesproken. Ze

vertelt hem over de ‘gevangenis’ waar zij jaren in heeft

geleefd. Dat de vriend die zij kreeg voor haar een

verademing was, een uitbraak, maar ook zo pijnlijk,

omdat ze in twee werelden leefde en omdat haar nieuwe

verlangen niet volledig beantwoord kon worden. Hoe ze

last kreeg van haar oneerlijke gedrag. Dat begon te

knagen aan haar. Vooral omdat ze zich niet eerlijk voelde

naar haar kinderen.

Ze vertelt Theo dat zij haar man heeft bedrogen, dat ze

zwanger is geweest van haar geliefde, haar minnaar. Het

zou de kroon moeten zijn op haar relatie met hem. Maar

haar man heeft haar gedwongen om tot abortus over te

gaan en haar vriend te verlaten. Je krijgt je kinderen niet

meer te zien, dreigde hij haar. Haar vriend heeft ze

uitgelegd dat de relatie moet stoppen, dat het gevoel dat

ze voor hem heeft, nooit zal veranderen. Maar het moet.

Mijn kinderen gaan voor. In het geheim heeft ze haar

vriend nog jaren ontmoet. Maar het kon niet meer tot die

liefde komen, zoals ze eens hadden gehad. Haar vriend is

er nu niet meer. Zijn overlijden heeft haar geholpen om

tot een nieuwe keuze te komen. Ze vertelt over haar

kinderen die hier nooit iets van geweten hebben.

Theo heeft ongeveer dezelfde leeftijd als haar kinderen

en denkt aan zijn ouders. Hij denkt met plezier terug aan

zijn jeugd. Zouden zijn ouders ook dingen voor hem

verborgen hebben gehouden? Natuurlijk zullen ze ook

geheimen hebben gehad. Dat hoort bij een huwelijk, bij

intimiteit. Je gaat niet overal mee te koop lopen.

80

‘Mis je je kinderen niet en hoe lang heb je die niet

gezien?’

‘Bijna drie jaar geleden. De jongste is 21. De oudste 24

jaar.’

Ze spreekt niet verder. Haar ogen zijn vochtig en ze drukt

Theo tegen zich aan. Theo ruikt een aangename geur en

voelt haar onverwacht open en zachte omhelzing.

‘Fijn dat je hier bent… Ik ga weer aan het werk.’

Theo kijkt stil voor zich uit. Hij begrijpt het niet, dat de

vriendelijkheid van deze vrouw zo verkeerd opgevat is.

Goede morgen Maria, Michaël. Zijn jullie er nog? De

boodschapper Gabriël heeft Michaël aangekondigd als

begeleider voor Gabriëlle.

‘Jazeker, wij zijn er altijd. Ga je oefeningen maar doen

De oefeningen zijn lessen waar je van leert. Oefening

baart kunst.’

‘Hoe komt het dat ik de oefeningen de ene keer heel

intensief en gemotiveerd beleef en er de volgende dag

geen zin in heb, dat ik ze afraffel en er nauwelijks

verbinding mee kan maken?’

‘Je verplicht je tot iets. Je wilt dingen doen als je er zin

in hebt. Laat de dingen los. Als de oefeningen als een

automatisme werken, als je regelmaat hebt, dan zal het

gaan als de ademhaling die je elk moment doet. Zolang

de oefeningen te maken hebben met wil en wens dan

volgen de teleurstellingen. Je wilt iets en het gaat niet

zoals je wenst. Laat het daar aan voorbijgaan. Geef jezelf

de tijd en de ruimte om het gebed in te gaan.’

Gabriëlle voelt haar ademhaling haar borst heen en weer

doen gaan, ze voelt de lucht door haar neus stromen. Ze

begint aan haar oefeningen. Ze voelt een streling aan de

81

binnenkant van haar lijf. Ze visualiseert zichzelf als een

godin gekleed met een smetteloos wit gewaad. Ze draagt

kristallen in haar haar, die de zes perfecties*

symboliseren. Ze laat de kristallen kralen door haar

vingers gaan en voelt dat ze negatieve energie van

anderen kan opnemen en oplossen en hen compassie en

liefde kan toe stralen.

Op het moment dat Theo de boodschappen in zijn mand

legt, hoort hij een sjofel geklede man ‘help mij, help mij’

mompelen. Hij ziet een slanke man met een lange grijze

jas. Zijn grijze haar en stoppelbaard passen bij de

onverzorgde indruk, die de man maakt.

‘Help mij, help mij.’

‘Kan ík je helpen?’ vraagt Theo.

De man die niet onverzorgd ruikt, knikt naar Theo en

gaat op een bankje zitten. Theo gaat naast hem zitten.

‘Ik weet, wie jij bent. Jij woont in de kapel. Ik weet wie

daar zijn. Daar woont mijn vrouw. Ik durf haar niet meer

te ontmoeten. Ik weet dat ze daar is. Ik mag geen contact

met haar maken. Ik mis haar zo. Soms kom ik naar de

stad om een glimp van haar op te vangen. Dan wacht ik

tot zij naar de kathedraal gaat. Maar ik mag haar niet

aanspreken. Ze heeft eens met haar hart voor mij gekozen

en trouw beloofd. Nu ze me verlaten heeft, is het alsof ze

een mes in mijn rug heeft gestoken. Rechtstreeks in mijn

hart. En ik durf geen woord tegen haar te zeggen. Ze

draagt een doek over haar hoofd, maar ik herken haar

* de zes perfecties zijn vrijgevigheid, morele discipline,

enthousiasme, geduld, concentratie en wijsheid

82

gang, haar manier van bewegen. Ik houd zo

veel van deze vrouw. Maar ik wil haar bezitten en als ik

het gevoel heb dat ik haar niet bezit, eis ik haar op. En als

het me niet lukt, word ik wreed en dwing ik haar. Ik heb

haar zoveel ellende bezorgd. Zij heeft mij zoveel

gegeven. Maar ik ben haar kwijt. Ik houd zo

verschrikkelijk van haar, maar op het moment dat ze bij

mij in de buurt is, gaat het mis. Ook de kinderen durf ik

niet meer te ontmoeten, die ben ik al jaren kwijt. Die heb

ik ook toegeëigend. Op een gegeven moment hadden ze

het door en toen werd de liefde, die ik hen steeds heb

gegeven en waar ze open voor stonden, als bezitterig

ervaren. Ze moesten net als mijn vrouw ontsnappen. Ze

zijn van mij weggevlucht. Ik ben ze gaan opzoeken. Ik

heb ze gevonden. Ze wonen in een buitenwijk van de

stad. Bij hen durf ik ook niet in de buurt te komen. Ik

houd teveel van ze. Ik heb al genoeg tegen ze

gejammerd.’

Theo denkt aan D’ora. Hij kent het gevoel om iemand te

willen bezitten. Hij noemt het geen bezitten. Hij wilde

graag samen met haar zijn. Hij wilde met haar het liefde-

geven delen.

‘Maar dit alles zeg je tegen mij? Waarom tegen mij?’

Hij pakt een flacon uit zijn jas en neemt een slok whisky.

‘Jou bezit ik niet. Jij bent nieuw. Eerst geloofde ik, dat ze

tijd nodig had voor zichzelf. Nu weet ik, dat ze niet meer

bij mij terug zal komen. Ik weet hoe ik met relaties omga.

Zodra ik haar weer in mijn buurt heb, zal de bezitsdrang

weer naar bovenkomen en zal ik haar beperken. Ik weet

dat ik zo ben. Het komt steeds weer de kop opsteken.

Soms lijkt het een tijdje weg.’

Hij neemt weer een slok.

83

‘Jij wilt zeker niet.’

‘Dat klopt. Waarom zei je ‘help me, help me,’ tegen

mij?’

‘Ik wilde je aandacht. Ik moet het kwijt. De psychiater …

Ook nu voel ik me jaloers dat jij en die anderen bij haar

in de buurt zijn. Ze hoort bij mij te zijn. Het is mijn

geliefde. Het doet zo’n pijn. Ik heb recht op haar. Zo

denk ik en ik kan die gedachten niet stoppen. Ze is nu

drie jaar bij mij weg …’

Hij droomt voor zich uit. Hij heeft de moeite niet

genomen om de flacon in zijn binnenzak te stoppen. Hij

pakt een sigaret uit zijn zak. Zodra het vuur de sigaret

aangestoken heeft, ruikt Theo de hasjlucht.

‘Ja, de drank en de hasj, helpen mij om de boel te

vergeten. Maar de gedachten aan haar komen steeds weer

terug. Ik denk dan dat ze wel weer zal terugkomen, ik

fantaseer over haar en bedenk hoe mooi het zal zijn.

Ik zie ook dat ik verander van een liefdevol iemand in

een monster dat wil bezitten. Ik mag fantaseren. Het doet

mij pijn. Maar ik mag niet bij haar komen. Dat mag niet

en dat durf ik niet. Ik praat met jou. Jij bent dicht bij

haar. Dan lijkt het net of er nog iets van de liefde bestaat.

Dat jij de liefde belichaamt. Dat zij die door jou laat

zien’.

‘Ik begrijp niet dat je dat allemaal zomaar zegt tegen

iemand, die je net voor het eerst tegenkomt.’

‘Ik moet het kwijt.’

‘Maar hoe kan ik je helpen?’

‘Je kunt me niet helpen. Zeg maar niets over onze

ontmoeting. Ik zal wel weer een tijdje wegblijven. Ik wil

dat ze gelukkig is.’

84

‘Kun je niet een tijd naar het buitenland gaan? Op

vakantie of zo.’

‘Mijn psychiater heeft mij aangeraden om een

wandeltocht te maken van een paar maanden … naar

Santiago de Compostela … Ik durf het niet. Dan is ze

niet meer in de buurt… Maar om mijn obsessie te

verminderen … Misschien moet ik het toch doen … Uit

respect voor haar …’

Zijn peuk belandt in de prullenbak. Hij neemt nog een

laatste slok.

‘Je bent een aardige vent. Let je goed op haar?’

Theo ziet vanuit de tuin Olivia en Nicòla terugkomen van

de kathedraal. Even denkt hij erover om nog niets te

zeggen over de ontmoeting met haar man. Maar het zit

hem hoog en het komt er direct uit.

‘Je man weet dat je hier zit. Een broer van hem heeft je in

de kathedraal gezien.’

Ze blijft er rustig onder. Nicòla overziet de situatie en

houdt zich op afstand.

‘Hij heeft je een periode op afstand gevolgd. Hij durft

niet op je af te komen. Hij zei, dat hij je met rust zou

laten. Hij heeft ook over je kinderen gesproken.’

Nu krijgt Olivia het te kwaad. Haar ogen worden rood en

haar lippen beginnen te trillen.

‘Wat moet ik nu? Ik wil hier blijven. Ik moet er eens

rustig over nadenken. Ik kom zo wel even om nog meer

te horen.’

‘We kunnen vanaf morgen een andere route nemen naar

de kathedraal, zegt Nicòla. We gaan via het kerkhof en

we kunnen ook de kathedraal via een andere ingang

binnengaan. Ik zal wel een oogje in het zeil houden.’

85

‘Dank je wel, Nicòla.’

‘Hij klonk erg overtuigend, dat hij je niet zou lastig

vallen,’ benadrukt Theo.

‘Heb je nog gemerkt of hij alcohol gebruikte.’

‘Ja, dat deed hij.’

‘Was hij erg aangeschoten? ‘

‘Nee, hij was duidelijk, sprak op vaste toon. Volgens mij

was hij serieus.’

‘Ik moet er over nadenken.’

Ze trekt zich terug in haar kamer.

‘Moeten we het Gabriëlle zeggen, Nicòla?’

‘Volgens mij hoeft dat nog niet. Laat Olivia er eerst maar

een nachtje over slapen.’

Theo merkt dat Gabriëlle zich weer wat minder voelt. Hij

ziet dat haar blijheid weg is. Ze straalt somberheid uit.

Het valt hem op dat ze dichter in zijn buurt komt, als het

minder goed met haar gaat. Alsof zij hem wil duidelijk

maken dat ze steun nodig heeft.

Ze ziet Maria&Michael als haar voeding. Ze vraagt hen

om in haar af te dalen en de woorden te schenken die rust

brengen. Ze vraagt om hun zegen. Dan ziet ze dat

Michael haar hoofd aanraakt met zijn zwaard. Ze ziet de

lichtwoorden in zich tot bewust-woorden komen. Ze

voelt de grootse compassie van Maria in haar hart dalen.

Een hemelse aarde ontwaakt in haar.

‘Het zwaard dat je voorhoofd heeft aangeraakt, geeft je

kracht. Je wordt je bewust van je innerlijke kracht. Voel

hoe de innerlijke kracht zich in je lichaam verankert. Als

je de verbinding voelt tussen de top van je hoofd en de

onderkant van je voeten zal het zijn alsof de ademhaling

door je heen blaast. Je zult een gevoel van thuis zijn

86

ervaren. Je innerlijke lichaam wortelt vervolgens in de

aarde en je weet dat je een deel van de aarde bent. Je

hebt een goede voedingsbodem nodig. Je bent een

bewegende aarde reiziger. Een onzichtbare zuil naar

boven, naar de ruimte, vergroot je lichaam. Je wordt deel

van de ander. Je straalt rondom en hebt contact met

andere ruimtereizigers. Je bent immers ook een

ruimtereiziger.

Twee tranen van Maria druppelen in jouw hart en de

compassie stroomt via het bloed door je lichaam. Je

lichaam wordt vervuld. De drang om anderen te

bezoeken en bevrijden van lijden wordt zo sterk. Voel hoe

uit alle poriën de helende kracht naar buiten wordt

gedreven, als de zon die haar stralingswarmte en licht

uitzendt. Een engel is in jou geboren. Je herkent de engel

in jou. De engel in jou verlost je van de boeien van de

wereldse handelingen.’

Van het ene moment op het andere verandert haar

uitstraling.

Theo weet niet wat hij ziet.

Op het zelfde moment ziet hij hoe het licht van de lage

zon met de schaduwen speelt in de tuin. Het groen steekt

fel af. De statige stokrozen en de gele teunisbloemen

geven een lichtglans die bij de avond hoort. De stokrozen

zullen doven, de maanbloemen blijven als lampionnen in

de nacht. Het maanlicht zal door de toenemende

opklaringen beter zicht geven. De maan die nog steeds

wassend is.

Hij zit samen met Nicòla en Johannis in de tuin. Olivia

komt bij hen zitten. Ze heeft een soort thee gezet die

Theo niet kent. De thee smaakt verrukkelijk. Ze kijken

87

elkaar glimlachend aan. Ze beamen de schoonheid en

verheugen zich over de uitstraling van Gabriëlle.

Het kruisteken heeft vanaf dit moment een andere

betekenis voor haar. Als ze haar voorhoofd aanraakt,

wordt ze zich bewust van de aanraking van het zwaard

van Michael. Haar denken is beroerd. Als ze haar hart

aanraakt, voelt ze de liefde van Maria. Het gevoel volgt

het denken op. Ze denkt aan het gebed: In de naam van

de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Amen. De

geest is de eenwording. Het goddelijk deel wordt

binnengebracht en ontwaakt

88

DE RUÏNE Na haar gebeden en studeren heeft ze zich weer

opengesteld voor M&M. Ze hoort ze als eenheid spreken.

‘Gabriëlle, een spirituele ervaring is een aangenaam

gevoel, maar alles is tijdelijk en je weet dat je naar de

beleving gaat zoeken, omdat de sensatie er straks niet

meer is. Je wilt het gevoel opnieuw ervaren. De energie,

die je nu in je hebt, kan in handelingen zichtbaar worden.

Vanaf vandaag kun je rondgangen maken om de ruïne.

Neem de stenen waar, kijk naar de grond, kijk naar het

gebouw dat er staat. Neem je gevoel waar. Waar voel je

gelukkig, geïnspireerd, open, gesloten? Onderzoek de

plekken. Het is grond waar jaren lang monniken hun

gebeden hebben gezegd. Het is gewijde grond. Het zijn

gezegende stenen. Doe dat drie dagen. Na drie dagen ga

je aan het werk. Een plan zal zich nestelen en het plan zal

een resultaat krijgen.’

Een enkele keer heeft Gabriëlle gezien dat mensen een

steen van het terrein hebben meegenomen. Ze zijn op

pelgrimstocht gegaan en hebben het vervallen klooster

aangedaan.

Ze neemt Theo mee. Ze lopen met de klok mee om het

klooster heen. Theo slaat met een hakmes een pad door

de brandnetels, bramen en ander struikgewas. Ze zien dat

er een pad heeft gelopen. De houten deur van het gebouw

is verdwenen. Er staat een stenen poort nog in goede staat

met aan weerszijde een twee meter hoge muur. Achter de

muur is een open ruimte van acht meter bij twintig meter.

Ze zien waar de zijmuren hebben gestaan. Overal groeit

onkruid. Achter de open ruimte staat een toren die er nog

redelijk intact uit ziet. Het terrein wordt begrensd door de

89

muur van de begraafplaats, door een bosje, door een

flinke sloot en een weg. Via een oud vervallen hek loopt

er een stenen pad van de ruïne naar de weg.

Theo ontdekt een waterput.

Gabriëlle heeft haar aandacht gericht op Maria en

Michael. Ze komen bij haar binnen. Het gebeurt steeds

op een andere manier. Ze verschijnen zo maar. Of ze zijn

er al en ze wordt zich ervan bewust.

‘Je verlangt naar een wonder. Roep de staat van

verwondering op. Doorbreek de sleur van de gewoonte,

die alles gewoon vindt. Doorbreek de blaséheid en de

onverschilligheid. Verbind je met het wonder. Het

wonder dat jij bent. Geef dat wonder aandacht. Dat jij en

de ander er zijn. Het is niet de gewoonste zaak van de

wereld. Beweeg en dans mee op de ademhaling. Voel het

leven in je lichaam, voel je vrij. Ervaar het bestaan van

alles. Het is een wonder dat jij mee kunt denken,

voorstellen en creëren.’

Theo heeft met Nicòla de houten uitschuifladder uit de

kas gehaald. De lengte van de ladder komt ongeveer

overeen met de diepte van de waterput. Bijna zeven

meter. ’s Morgens heeft hij met een touw en een steen er

aan de diepte van de put gepeild. Nicòla heeft een tiental

emmers kristalhelder water omhoog getakeld. Hij wil

weten of het welwater drinkbaar is. Hij heeft een flesje

water weggebracht. Een week later horen ze dat het water

van verrassend goede kwaliteit is. Theo wil weten of er

nog dingen op de bodem van de put liggen. Hij bindt een

touw om zijn middel. Dat bindt hij vast aan de houten

dwarsbalk. De ladder staat op de bodem in de put. Hij

90

draagt een hoofdlamp en aan zijn riem een zaklamp. Hij

daalt de put af. Bij elke tree die hij lager gaat, geeft hij

commentaar aan Nicòla. Theo overwint zijn angst. Hij

vindt het spannend. De ronde wand is droog. Telkens

wacht hij even. De lucht is bedompt. Hij heeft wel eens

gehoord dat er giftige gassen en dampen in een put

kunnen zitten. Hij schijnt het licht naar beneden. Het

water weerspiegelt. Hij ziet de poten van de ladder het

water in gaan. Hij zit vlak boven de waterspiegel. Hij

heeft laarzen aan die tot net onder zijn knieën komen.

Voorzichtig zakt de laars naar de bodem. Hij tast de

omgeving af. Even verschijnen er angstbeelden van

demonen die hem bij zijn voeten grijpen. Hij ademt diep

en stoot tegen voorwerpen aan. Dan voelt hij de bodem.

Als hij zijn voet plat op de grond zet, stroomt het water in

zijn laars. De grond is stevig onder zijn voeten. Hij

vermoedt dat het water veertig centimeter diep staat. De

grond is niet gelijk. Hij voelt met zijn laars. Sommige

dingen kan hij verplaatsen. Hij vermoedt dat er lossen

stenen op de bodem liggen. Het kost hem even tijd om

zijn blote hand het water in te laten gaan. Waar stoten

zijn vingers en handen tegen aan? Scherpe voorwerpen,

dode spullen … Hij schuift zijn denkbeelden opzij en

voelt een steen. Hij tilt hem op en schijnt het licht er op.

Hij vermoedt dat het een steen is van het gebouw. Hij telt

verschillende brokstukken. De een wat groter dan de

ander.

Nicòla laat een emmer naar beneden zakken. Theo vult

de emmer met stenen. Hij gaat zoveel mogelijk tegen de

wand staan als het emmertje naar boven gaat.

Nicòla heeft de stenen rand van de put zoveel mogelijk

schoon gemaakt, zodat er geen gruis en rommel de put in

91

valt. Voorzichtig neemt hij de emmer van de haak, tilt

hem over het muurtje en gooit de stenen er uit. Een keer

of tien gaat de emmer naar beneden. Dan is de put

redelijk schoon. Er ligt nog een laag modder en bezinksel

op de bodem. Als Theo met hulp van Nicòla uit de put

klimt, laat Nicòla hem een stukje grafsteen zien. Op de

steen herkent hij een zesster.

Olivia is enthousiast geworden door de verhalen van

Theo en is naar het gemeentelijk archief gegaan en heeft

de geschiedenis van het klooster onderzocht. Het klooster

is in de loop der tijd al verschillende keren gerestaureerd.

In een van de archieven ziet ze dat de kathedraal en de

kapel van het klooster in een rechte lijn achter elkaar

staan.

‘Rond zonsopkomst tijdens het lente- en herfstpunt

verschijnt de zon precies achter de kathedraal bezien

vanuit de kapel. De kapel ligt iets hoger op een terp en

heeft een klein torentje op het dak. Als de zon onder gaat,

gaat de zon vanuit de kathedraal gezien precies achter de

kapel onder. Even later in het jaar, dieper in de herfst,

komt de zon achter de kathedraal en staat het licht in een

lijn met de toren van het klooster.

De muur van de kloostertuin wijst in de richting van het

punt waar de zon opkomt in de midzomer. De muur van

de begraafplaats wijst in de richting van het punt waar de

zon onder gaat tijdens midwintertijd. De kerken schijnen

op leylijnen te liggen, maar daar weet ik niet veel van.

Dat zijn een soort energiebanen die naar bepaalde

krachtpunten lopen. In de Middeleeuwen hielden de

kerkenbouwers daar rekening mee. De waterput bestaat

ook al lang. De plek van de put is door een monnik

92

aangewezen. De put is gewijd aan Maria. Volgens de

mensen heeft het water een heilzame werking.

De architecten uit de middeleeuwen geloven dat

geometrische vormen kracht geven. Kerken hebben

allerlei grondpatronen die een zeker effect moeten

bewerkstelligen. Er lopen rechte lijnen door de kerk die

elkaar kruisen en ook is er wel eens een magische cirkel

te zien. De geometrische vormen ondersteunen de mens

om tot zich zelf te komen. De geometrische vormen

worden gemakkelijk onthouden door het geheugen. Vaak

bevinden zich in de meetkundige vlakken kleurrijke

afbeeldingen. Mensen zien de beelden, plaatsen de

beelden en herinneren zich zo de plek. Het zijn

leerinstrumenten.’

Olivia heeft een kopie meegenomen en laat deze aan

Johannis, Nicòla en Theo zien. Nieuwsgierig bestuderen

ze de details op de plattegrond.

‘Op de plattegrond van het terrein heb ik de zeshoekige

vorm van het terrein ontdekt. Het lijkt op een zeshoekige

cel van een bijenraat. Precies op het middelpunt van de

zeshoek, stond vroeger het altaar. Daar mediteert

Gabriëlle op het moment. Op andere kuispunten staan

bomen. Ook de waterput staat op een snijpunt.’

‘Ik wil wel eens kijken of het allemaal klopt’, zegt Theo.

‘Op de plattegrond zie je een hexagram, het Griekse

woord voor zeshoek. Daar binnen heb ik een zesster

ontdekt. Wat ik zo bijzonder vind, is dat jullie uit de put

een grafsteen met een zesster hebben gevonden’.

Gabriëlle zit inderdaad op de plek waar het altaar heeft

gestaan. Er is nu niets meer van te zien. Ze vindt het een

aparte plek. Ze heeft daar een kussen en een mat liggen.

93

Elke keer als ze er gaat zitten, heeft ze het gevoel dat het

aarden gemakkelijker gaat.

Ze concentreert zich op de pijnappelklier. Het is een plek

midden in haar hoofd, op de hoogte van haar derde oog

en recht onder de fontanel. Als ze zich op die plek

concentreert, zwemt ze niet door haar hoofd en is niet

langer gedesoriënteerd. Ze wordt niet voortdurend

meegenomen door voorstellingen. Ze heeft het gevoel dat

ze zich kan openen en ze vermoedt ook dat de

boodschappen en signalen, die zij binnenkrijgt via dat

punt binnenkomen. Het werkt als een antenne. Verder

denkt ze dat liefdevolle gedachten een hoge frequentie

kennen en negatieve gedachten een lage frequentie.

Klanken zijn voor haar een belangrijk

communicatiemiddel.

De pijnappelklier klier schijnt tijdens de bevruchting te

ontstaan. Gabriëlle is ervan overtuigd dat er tijdens de

bevruchting, tijdens de vorming van het lichaam, contact

wordt gemaakt met de niet stoffelijke wereld, met een

subtiel geestelijk lichaam dat zich in de ruimte bevindt.

Deze potentie, maakt contact met de samensmelting van

het mannelijke en vrouwelijke en geeft het lichaam haar

levenskracht, haar eigenheid, haar persoonlijkheid. Er

vindt een drie-eenheid plaats.

‘Ik concentreer me op de plek die je genoemd heb, maar

ik voel niets, ik hoor niets. Bij mij zit het potdicht,’ zegt

Theo.

‘Heb je niet een toon gehoord? Vraagt Gabriëlle. ‘Of een

innerlijk geluid? Heb je niet een stem horen spreken met

je innerlijke oor?’

94

‘Het is me niet opgevallen. Als ik iets vraag in mijzelf,

dan hoor ik wel antwoorden. Maar ik denk dat het

gedachten van mijzelf zijn. De voorstellingen die ik zie,

creëer ik, de antwoorden die ik krijg, creëer ik.’

‘Ieder moet zijn eigen weg gaan. Het werkt bij iedereen

anders. Ik kan het je niet uitleggen. Jij zoekt jouw weg in

deze wereld. Dat soort dingen kun je niet afdwingen.’

‘Met welk oog kijk je eigenlijk, Gabriëlle? Je hebt het

gewone oog. Ook met gesloten ogen kun je kijken. Kijk

maar eens naar het licht met gesloten ogen. Sommige

hallucinaties en vervormingen worden met het gewone

oog waargenomen. Met je innerlijk oog worden dromen,

gedachten, voorstellingen, dagdromen en visioenen

gezien. En je intuïtie speelt ook een rol bij het

waarnemen. Je hebt zomaar gevoelens. Dingen zijn er

zomaar, ineens… Je zal toch helderziend zijn’, gniffelt

Theo.

‘Je kunt je concentreren op je voorouders, op je ouders,

op mensen die dood zijn, op mensen de je lief hebt, op

spirituele meesters, op heiligen, op een energie veld, op

engelen, op God. Zij hebben gewild dat je op deze wereld

kwam. Zij hebben je begeleid. Die energie is er. Daar kun

je van tappen.’

‘Ik denk ook dat ik gewild heb om op deze aarde te

komen. Ik heb niet voor niets wilskracht en verlangens.

Vroeger dacht ik dat God mij op de wereld gezet had. Als

ik daar aan denk, word ik stil.’

‘Theo, jij kunt zwijgen en hebt de gave van luisteren. Jij

bent al wijs van jezelf.

‘Jij kunt het innerlijk naar buiten brengen met spreken.

Jij hebt de gave tot spreken.’

Onverwacht komt Nicòla tussen beide.

95

‘Als je de waarheid in je hart draagt, hoef je geen angst te

hebben. Mijn tong werkt als een zwaard.’

En iedereen moet lachen. Nicòla gaat door.

‘Bid, en u zal gegeven worden; zoek, en gij zult vinden;

klopt, en u zal opengedaan worden. Dat staat in het

Mattheus evangelie. Wie de stem van God wil horen,

moet stil kunnen zijn, omdat God fluistert. Stil zijn

betekent luisteren naar het zachtste, meest subtiele

geluid: Het geluid van je ziel.’

‘Kun jij dat horen, Nicòla?’ vraagt Theo.

‘Natuurlijk kan ik het horen. Ik geloof … per ipsum, in

ipso, et cum ipso …… door Hem, in Hem en met Hem.

Hij heeft mij geschapen. Ik ben Zijn kind. God zit in mij.

Ik ben zijn openbaring. God werkt op mij in en ik

ontvang hem. Met zijn veelomvattend inzicht voedt hij

mijn persoonlijk verlangen. Daarom ga ik naar de kerk.

Daar leer ik mijzelf om God te zien in ieder mens, om

God in ieder mens, in ieder levend wezen, lief te hebben.

De Indiërs hebben dit goed begrepen. Zij begroeten

elkaar met: Ik groet de God in u (Namasté).

Vaak ben ik verward en weet ik niet wat ik moet doen.

Soms begrijp ik niet, wat er in mijn leven gebeurt. God is

dan mijn toevlucht. Hij geeft mij geestelijk voedsel. Op

Hem kan ik vertrouwen.

In de kerk kom ik vaak mensen tegen die een praatje met

mij maken. En ik houd een praatje met hen. Ik houd van

de liefde en de vriendelijkheid, die ik in de kerk ervaar.

Het is een soort warmte die ik ergens anders niet zo voel.

Ik vind het prettig dat ik een steentje kan bijdragen met

de verkoop van spulletjes. Ik let ook op wat voor mensen

er in de kathedraal komen. Het is een gewijde plek en de

mensen moeten er stil zijn. In de kerk kom ik anderen

96

tegen die geloven. In je eentje geloven is niet

gemakkelijk.’

Gabriëlle denkt terug aan de opdracht die ze gekregen

heeft.

Tijdens de tweede rondgang om de ruïne zijn Gabriëlle

en Theo de toren ingegaan. Theo heeft het onkruid

weggehaald, zodat ze bij de deur van de toren kunnen

komen. De witte vloer voor de toren bestaat uit grote

dikke stenen platen. Daartussen en in de barsten groeien

plantjes en struikjes. De muren langs de vloer staan tot

een halve meter overeind.

Dikke wortels zijn tegen de muur opgekropen en hebben

er een wirwar van zijtakken tegen aan geplakt. Muurvast.

De toren heeft een bakstenen muur. Mos, vetplantjes,

bramen hebben zich vastgezet aan de muur. Het dak is

belegd met kleine, leisteen plaatjes die iets over elkaar

heen liggen.

Na even aan de houten deur van de toren gemorreld te

hebben, gaat deze gemakkelijk open. Ze zien een kale,

ronde ruimte met in het midden een dikke pilaar met aan

de zijkant een open, stenen wenteltrap naar boven. De

geluiden klinken hol. De betonnen vloer ziet er stevig uit.

Voorzichtig verkennend lopen ze rond. Ze beklimmen de

wenteltrap en komen in de ruimte erboven. Ook hier

bevindt zich in het midden de dikke pilaar. In de

buitenmuur zitten zes nauwe ramen. Een aantal ramen

zijn eruit of gebarsten. Overal zitten spinnenwebben. Er

ligt gruis en stof op de vloer. Vogels zijn hier binnen

geweest. De wenteltrap gaat naar een derde verdieping en

daar zien ze een ruimte met verschillende bollingen in het

dak. In een van koepels zit een raam. De akoestiek valt

97

direct op. Gabriëlle maakt zoemende geluiden en zingt

mantrische klanken. Theo denkt aan D’ora in de

kathedraal. Ook nu heeft hij even moeite om zijn

zangstem te laten horen. De echoklanken zijn hier zo

wonderbaarlijk mooi. Het zingen gaat vanzelf. De

klanken galmen strelend in de oren. Ze staan beiden

perplex.

Achter in de ronde ruimte bevindt zich een nis met

daarvoor een soort doopvont met een dik glazen bodem.

Een bodem met wervelende ringen. Boven in de nis zien

ze een raam waar licht recht naar beneden valt.

98

OLIVIA EN SOLANGE Olivia kijkt naar de brief die voor haar ligt. Hij is

verfrommeld en ze vouwt hem zo glad mogelijk. De

datum op de brief is al meer dan drie jaar oud.

Lieve kinderen

Jullie zijn het huis uit. Ik heb jullie voorbeeld gevolgd. Ik

heb jullie vader verlaten. Eindelijk. Het leven met hem is

klaar voor mij. Ik wil hem niet meer zien. Maar hij zal

mij achter na komen. Ik heb jullie zoveel mogelijk

geprobeerd buiten de ellende te houden die ik met hem

had. Ik denk dat jullie er onbewust genoeg van

meegekregen hebben. Zijn manier van doen en het zal

ook wel aan mij liggen, heeft er voor gezorgd dat jullie

mij vaak niet zagen zitten. Daardoor ontstond mijn

grillige gedrag. Ik moest het leven leiden, dat hij van mij

eiste. Jullie weten niet veel van mijn andere leven. In

mijn andere leven was ik gelukkig, voelde ik vrede en

ontspanning en voelde ik mij omringd door liefde.

Daardoor wist ik dat het niet alleen aan mij lag, dat er

zo’n zware sfeer in huis was. Omdat hij op jacht naar mij

zal gaan, kan ik jullie niet laten weten waar ik ben. Via

jullie zal hij mij proberen te vinden.

Weet dat jullie alles voor mij betekenen. Ik heb een

onvoorwaardelijk liefde voor jullie. Ik wilde niet dat

jullie van mij zouden worden afgenomen. Het lijkt nu

toch te gebeuren. Weet dat mijn hart scheurt om jullie

deze brief te sturen.

99

Misschien komt er een tijd dat jullie vanuit je hart naar

mij kunnen kijken en dat jullie mij anders zullen

beoordelen.

Jullie moeder

Ze heeft een kaart gekregen van Solange. Het enige dat

op de kaart staat is haar e-mailadres met: mail mij.

Olivia is blij, maar ook wantrouwig. Haar man heeft haar

adres door gegeven. Zou het niet een list zijn van haar

echtgenoot?

Ze heeft samen met Theo een mailtje geschreven. Daarin

heeft ze aangegeven, dat Theo een ontmoeting zal

regelen.

In een barretje ontmoet hij Solange. Ze heeft de

oogopslag van haar moeder.

Ze zitten tegenover elkaar. Na een dubbele espresso komt

het gesprek op gang. Solange spreekt.

‘Je moet weten, dat zodra ik uit huis was, ik pas voelde

hoe zwaar het bij ons thuis was. En de keren dat ik

daarna nog in mijn ouderlijk huis geweest ben, bij mijn

vader dus, zijn sporadisch. Een keer ben ik alleen gegaan

en heeft mijn vader van mij geëist te vertellen waar mijn

moeder was. Het was een hel. De man die zoveel voor

mij over had, was veranderd in een monster. Daarna, toen

ik wel eens met mijn zus kwam, bood hij zijn excuses

aan, maar de zwaarmoedigheid en dwingelandij kwamen

snel weer terug. Hij zoog alle energie uit ons weg. Elke

keer gingen we bij hem vandaan. De arme man. Mijn zus

heeft hem in een driftaanval de brief van moeder in zijn

gezicht gesmeten. Toen zijn we er vandoor gegaan en

hebben we geschreeuwd, gegild, gehuild en gedreigd met

de politie, als hij zich nog een keer aan ons zou laten

zien.

100

We haten hem en toch houden we ook van hem. En ook

voelen we nog steeds de dreiging van zijn aanwezigheid.

Hij heeft zich niet meer laten zien of horen, tot er een

berichtje van hem kwam met het adres van Olivia. We

waren erg geschrokken en wisten er niet goed raad mee.

Vader kwam daarmee in onze wereld. Daar is hij niet

welkom. We willen hem nooit meer zien. Dat moeder ons

verlaten heeft, heeft ons alle twee erg aangegrepen.’

Florentine komt na een half uur bij hen zitten. Ze heeft de

zelfde prettige uitstraling als haar zus. Al snel heeft Theo

door dat hij met twee intelligente en begaafde meisjes te

maken heeft.

‘Ik vind het best moeilijk om mijn moeder te ontmoeten,

zegt Florentine. Ik heb het gevoel dat ik een

fundamentele weerzin naar haar heb. Ik heb een aantal

meditaties gevolgd over de vriendelijkheid van de

moeder. Tijdens die meditaties heb ik mijn relatie met

mijn moeder kunnen verdiepen. Wat zij niet allemaal

voor mij gedaan heeft, de zorg die ze voor mij heeft

gehad, ze heeft alles gedaan om dingen te voorkomen die

mij zouden kwetsen. En dat klopt allemaal, dat heeft ze

gedaan. En ik heb vaak zeer ondankbaar en bot

gereageerd. Ik heb steeds gedacht, dat zij de schuld ervan

was dat vader zich zo rot voelde. En dat kon ik haar niet

vergeven. Als mijn vader ideeën had, ging mijn moeder

er steeds tegen in. Ze zag het altijd anders dan hij.

Daardoor werd hij zo droevig. Maar nu begrijp ik dat

mijn vader een meester is in het manipuleren en hoe

gemakkelijk hij iemand onderuit kan halen. Zeker

iemand als mijn moeder, die heel gevoelig is.’

‘Ik was ook zo blij, dat ik uit huis weg was. Vrij snel na

Florentine ben ik ook weggegaan. De rust, vrijheid en

101

ruimte die dat gaf, was geweldig. Thuis hield ik steeds

rekening met de druk, het wantrouwen en het veroordelen

van mijn ouders. Maar ik had er geen erg in dat dat

ongewoon was. Ik dacht dat het zo hoorde. Mijn vader

stond altijd voor mij klaar. Ik hoefde maar een piep te

geven. Later begreep ik, dat het een onderdeel van zijn

plan was om mijn moeder in een minder goed daglicht te

zetten. Door zijn vriendelijke gedrag dwong hij mij op

een of andere manier om een keuze te maken. Hij

beperkte daardoor mijn ruimte. Van mijn vader mocht

alles. Mijn moeder stelde de regels en daar vocht ik

tegen. Dat heb ik eigenlijk nooit in de gaten gehad.’

‘En moeder was er vaak ook niet. Zij had een fulltime

baan. Vader werkte soms. Hij werkte met zeer zwak

begaafde mensen. Met hen te werken gaf hem

voldoening. Ze gaven hem echte liefde. Ik herinner me

dat hij wel eens tegen mijn moeder zei: die mensen

houden tenminste van mij. Zij geven mij nog een

sprankje zin in het leven. Maar de contracten liepen af en

dan was hij weer thuis.’

‘Hij toonde altijd belangtelling voor wat ik deed’,gaat

Solange verder. ‘Toen ik nog wel eens thuis kwam,

begreep ik dat hij me daardoor in zijn greep wilde

houden. Hij claimde mij. Nu denk ik: laat me met rust. Ik

wil me welkom voelen. En dat heb ik niet bij hem. Hij

wil me bezitten. Ik denk dat ik mijn moeder een beetje

begrijp.’

Theo heeft geluisterd en heeft zo nu en dan gereageerd

als het uitkwam. Hij heeft hen in een paar zinnen verteld

over de huidige situatie van hun moeder.

102

Die middag zijn de meisjes meegegaan naar de kapel. Ze

hebben Olivia ontmoet en hebben heel veel gehuild,

elkaar omhelsd en getroost. Ze hebben naar elkaar

geluisterd en hebben samen gelachen. Ze hebben de

zuiverheid en de kracht van Olivia herkend. Ze hebben

hun moeder gevonden.

Niet lang daarna ontvangt Olivia een brief van haar man.

Aan de uitverkorenen

De hereniging met je kinderen heeft plaatsgevonden.

Hier zijn de scheidingspapieren. Ik heb ze ondertekend.

Als jij ze ondertekent en opstuurt, ben je ongebonden. Ik

laat je los en trek mij terug. Ik zal verder zwijgen.

Van de verdoemde

Een machteloos gevoel overvalt haar. Ze vraagt zich af of

haar handelen niet uit egoïsme is ontstaan. Ze voelt

lafheid en het ontbreken van moed

Ze wilde haar kinderen niet kwijt. Ze was bang en werd

daardoor volgzaam. Al haar handelen gebeurde met

omzichtigheid.

Ze kan nauwelijks geloven dat de voortdurende

bedreiging voorbij is. Het gevoel van opluchting

overheerst. Overheersen in positieve zin …

‘Je verricht wonderen, Theo’

Theo heeft geluisterd en veel gezwegen, maar zoveel

gevoeld. Als hij Solange naar hem ziet kijken, voelt hij

zich blij, dat hij haar kan helpen. Een ander helpen geeft

103

voldoening. Ze kijkt hem afwachtend, hoopvol en

dankbaar aan als ze begint te praten.

Theo kijkt naar haar gezicht, naar haar haar, haar ogen

met lichte make-up. Hij schouwt onopvallend haar

lichaam, ziet haar slanke armen, haar kleding en sieraden.

Met haar vingers speelt ze met een ketting. Hij volgt haar

mond. Zijn helpende hart staat voor haar open. Maar hij

voelt meer. Hij voelt zich aangetrokken tot haar. Hij kent

het gevoel wel. Je hebt mensen, die je aanspreken en die

je niet aanspreken. Met wie je verwantschap voelt. Bij

haar is hij direct met al zijn aandacht erbij. Het is alsof

hij haar beschermend bestrijkt met aandacht. Het zijn

vooral zijn ogen die genegenheid uitstralen, maar in feite

is het zijn hele lichaam dat vibreert. Hij voelt haar

vertrouwelijkheid en hij laat het onbelemmerd

binnenkomen. Hij luistert naar elk woord dat ze zegt,

maar hij luistert ook naar heel haar lijf. Hij vraagt zich af

of zij voelt, wat hij voelt. En of zij zich ook zo voelt naar

hem. Steeds als haar hand dicht bij hem komt of als haar

ogen hem aankijken voelt hij zich intens verbonden met

haar. Het contact lijkt van twee kanten te komen. Zij

spreekt vanuit haar nood, is eerlijk en open. Theo voelt

zich door haar vrouwelijkheid aangetrokken en wil haar

aanraken en troosten, maar houdt zijn hartstochtelijke

verlangen in. Hij bouwt daarmee een muur tussen hem en

haar. Het lijkt of hij achter een façade naar haar kijkt,

alsof hij communiceert met haar innerlijke wezen. Alsof

hij telepathisch is. Hij weet, dat hij het niet is. Dat wezen

creëert hij zelf. Het heeft te maken met de instelling die

hij heeft.

Later vraagt hij zich af hoe het toch komt, dat dit soort

gevoelens hem steeds overrompelen. Hij wordt helemaal

104

bezeten door het gevoel. Het gevoel om met haar te zijn.

Hij denkt niet na over de gevolgen. Normaal als hij helpt

of klaar staat voor iemand, heeft hij helemaal niet dat

soort gevoelens. Dan herkent hij in de ander ‘de

medemens’. En staat hij klaar. Hier spelen andere driften

een rol. Driften die hij niet beheerst. Hij laat ze toe, want

ze voelen zo heerlijk aan. Hoe kan hij zich verzetten

tegen instincten en driften die de drang van voortplanting

in hem oproepen. Hij wil haar bezitten en veroveren. Het

verlangen naar contact, de behoefte om eenheid te

ervaren voelen zo weldadig aan. Hij kan de

aantrekkingskracht niet weerstaan. Hij kan er eigenlijk

niets aandoen, dat hij om haar geeft. Hij laat zich

beheersen door uiterlijke indrukken…

De gevoelens werken als een trauma. Hij hoeft haar maar

op te roepen en de gevoelens zijn er direct, ook als ze er

niet is.

Zij geven elkaar bij het afscheid een hand. En dan voelt

hij een hand, die niet geeft. Twee lichamen kunnen niet

een worden. Heeft hij zich alles ingebeeld? Hij vraagt

zich af wanneer bedenk je het? Wanneer is het waar? Hij

weet ook dat hij zijn gevoel niet kenbaar aan haar heeft

gemaakt.

105

GABRIËLLE: DE LAATSTE WEEK Gabriëlle zit in haar laatste week. De volle maan is over

haar hoogtepunt geweest. Het idee dat ze haar lichaam is

en haar geest verliest, dat ze voortdurend slaapt en niet

bewust is, vermindert. Ze opent zich regelmatig voor de

geest, concentreert zich, waardoor haar aandacht

centreert. Ze komt tot rust. Haar ademhaling vertraagt.

Haar denken dat zich op de buitenwereld richt, wordt iets

beter beheersbaar. Ze trekt zich terug in een

concentratiepunt en blijft zich bewust van de samenhang

der dingen, van de stroom van onderlinge

afhankelijkheid, van iets dat op leegte lijkt. Ze vindt het

prettig om met de geest verbonden te zijn om zich daarin

terug te trekken.

Ze merkt dat ze heel geleidelijk aan iets dieper in zichzelf

komt, maar voelt zich nog heel wankel. Ze heeft weinig

controle over haar stemmingen. Het lijkt wel alsof ze

steeds gevoeliger wordt.

Ze denkt veel na over de werking van straling. Ze is zich

bewust van de niet-stoffelijke wereld en de wereld van

het stoffelijke, de materie. Ze is ervan overtuigd dat beide

werelden geladen zijn met energie. Energie die golven als

voertuig hebben en die zich openbaart door frequenties

en straling. De materiële wereld is gecondenseerde,

verdichte energie. Als ze de materiële wereld steeds

verder vergroot, komt er een moment dat er niets meer te

vergoten valt. Er ontstaan open ruimtes. De straling of

energie in die ruimte kan met een vergrootmachine

(microscoop) niet worden waargenomen.

Alle materie straalt van binnen naar buiten uit en trekt

zich op een gegeven moment weer terug. Je wordt

106

geboren, groeit, blijft voor enige tijd, en gaat dood. Iets

komt samen en gaat uiteen.

Ze herkent warmtestraling. Een voorwerp wordt

verwarmd. Als het niet meer verwarmd wordt, neemt de

warmte van het voorwerp af. Het ene voorwerp houdt de

warmte langer vast dan de ander. Dan ziet ze de

energiebron die verwarmt, zoals de zon of het vuur. Het

vuur moet onderhouden worden. De zon lijkt zich zelf in

stand te houden. Ze vergelijkt het met een magneet. Het

magnetische metaal is magnetisch van zichzelf. Het kan

andere stoffen magnetiseren of laden. Ze kan straling

overdragen naar een ander voorwerp en lijkt geen kracht

te verliezen.

Gabrielle ziet de mens die een vriendelijke en liefdevolle

uitstraling heeft. Het is alsof er mensen zijn die dat van

nature in zich hebben. Die kunnen anderen van hun

energie geven. Anderen worden blij. Het gevoel van

blijheid blijft voor een bepaalde periode bij de ander. De

ander wordt als het ware geladen. Het wordt van de een

aan de ander gegeven. De gevende verliest zijn

liefdeskracht niet.

Een waterbron die geeft wordt steeds schoner. Een

masseur dringt met energie in zijn patiënt door.

Ze weet dat andere voorwerpen geladen kunnen worden

en dat er in de stoffelijke wereld energie zichtbaar wordt

Ze vraagt zich nu af hoe een voorwerp zo geladen kan

worden dat het de lading niet kwijt raakt, maar zelf ook

kan geven en opladen.

Ze denkt aan het eind van een gebed aan het bezegelen

van positieve energie, zodat deze niet verloren zal gaan.

Ze ziet zichzelf applaudisseren na een optreden van een

107

spreker, na een opvoering. Ze bezegelt en geeft haar

dankbaarheid weer door in haar handen te klappen.

Ze herinnert zich een buitengewone leraar die aan een

grote groep heeft les gegeven. Wat later komt ze dicht bij

de leraar. Ze ontmoet hem. Ze voelt de energiesfeer van

de leraar en moet in zijn energieveld stappen. De energie

wordt nog sterker als zij elkaar een hand geven. Ze voelt

de stroom, de straling door zich heen gaan. Er zijn twee

personen nodig om dit te laten gebeuren. Als er dan een

handlegging op haar hoofd volgt, is het gevolg enorm.

Iemand die de leraar niet kent en geen binding heeft met

de leraar zal het gevolg niet ervaren. Iemand die gesloten

is, zal niet ontvangen.

Ze weet dat het zonlicht moleculen van bloesems in

water doet opnemen en dat de alcohol de moleculen

fixeert, waardoor deze niet vervliegen. Vormen van

conserveren komen in haar gedachten voorbij. Ze ziet

mensen voor zich die gemummificeerd zijn.

Het laden komt terug in bewegende voorwerpen, in

accu’s en batterijen, in levende wezens die tot beweging

komen. Het ondersteunt de levenskracht. Het kan tot

bevruchting komen. Een ladingslichaam ontstaat. Het

laadt zichzelf op en laadt anderen op.

De vraag komt bij haar terug: Hoe kan ik er voor zorgen

dat de energie die ik geef niet wegstroomt, maar

behouden en bruikbaar blijft.

Ze vraagt zich af hoe dit werkt bij relikwieën? Wat doet

zegening bij voorwerpen? Wat doen mantra’s en

gebeden? Welke kracht heeft gewijd water? Ze denkt aan

het water uit de put? In oude verhalen staat, dat een

monnik de plek met een stok heeft aangewezen en op de

grond heeft geslagen. Ze herinnert zich het stenen

108

voorwerp dat op een kelk lijkt, dat een glazen bodem

heeft en aan het glazen dak waar zonlicht of maanlicht

door naar binnenkomt.

Maria en Michael, help mij met verder kijken.

‘We hebben jou horen denken en denken met jou mee.

Hoe komt het zout in de zee en hoe komt het zoet in het

water?’

Gabriëlle ziet de zoute zee als de hersens van het

aardelichaam. Het zoute water transpireert. Damp komt

vrij. Het zoete water is als de bloedsomloop, de

waterhuishouding van het aardelijf. Het vocht neemt

mineralen in zich op, wordt door de zwaartekracht

stroomafwaarts gebracht terug naar de zoute zee. De

zoute zee met zijn opgeloste zoutkristallen. Zijn het die

kristallen die reageren op de aantrekkingskracht van de

maan waardoor eb en vloed kunnen plaatsvinden?

Bij Gabrielle komen allerlei beelden over water voorbij.

Water neemt op en geeft af. Materie lost op. Water

reinigt, zuivert als het in beweging komt. Er zijn

zoetwaterbekkens die mogelijk geen contact hebben met

de zee. Het water verdampt en verplaatst zich op een

andere wijze. Het water draagt het levengevende met zich

mee. Water geeft en neemt. Hoe fixeert water?

Water neemt verdunde materie in zich op; deze wordt

opgelost. Door het bewegen van water wordt het

gezuiverd. Water stroomt. Water heeft een horizontaal

karakter.

109

OLIVIA Olivia doet een vondst. Ze komt er achter wat de

doopvont, de kelkvorm is. Ze heeft hem ontdekt op een

schildering in een boek uit het archief. Ze laat Theo de

gekopieerde afbeelding zien.

‘Het is een afbeelding van de toren hoe hij er eens uit

heeft gezien. In de ronde toren is een nis. Boven in de nis

zit een glazen raam. Het raam heeft de vorm van een

zesster. Stralen zonlicht schijnen naar beneden. Het licht

beschijnt het zeer lichtblauwe, haast melkwitte

Mariabeeld. Haar gezicht is vol compassie. De tranen uit

de ogen van Maria vallen in de schaal, in de kelk, die

vlak voor haar staat. De nis is door twee pilaren

afgescheiden van de rest van de ronde toren. In het

midden van de ronde toren staat een enorme pilaar. Van

buiten is de toren rond, maar van binnen zijn er

verschillende koepeltjes die in elkaar overlopen. Er zitten

verschillende ronde overkappingen. De kalklijnen komen

steeds samen in een hoogste punt. De holle vormen die

de enorme akoestiek veroorzaken, lopen weg van de

pilaar als een trechter naar het plafond.

Zie je dat het plafond op de binnenkant van het

schedeldak van de mens lijkt. De zuil lijkt op de

wervelkolom.

De tranen van Maria worden opgevangen in de schaal en

worden vermengd met het water uit de put. Het water in

de schaal wordt met geconcentreerd zonlicht bekrachtigd.

Op die manier nemen de pelgrims van vroeger van dit

heilige water mee naar huis.

Natuurlijk zijn er mensen geweest, die twijfelen aan het

feit dat het tranen van Maria zijn, die in de schaal vallen.

110

Dat er na een nacht vocht in de schaal ligt, is bewezen.

Veel mensen beweren dat het met condens of met

dauwdruppels te maken moet hebben.

Over de zesster heb ik ook iets gevonden. De lijnen van

de zesster vormen samen zeven vlakken. Het middelste

vlak is het grootste. De vlakken symboliseren de zeven

scheppingsdagen. De zevende dag is de rustdag. Net als

de zondag en de zes andere dagen. De zes planeten en de

zon zie je er ook in terug. De windrichtingen en de 12

zodiaktekens kunnen er zelfs in terug gevonden worden.’

Olivia gaat verder:

‘Je vraagt je af hoe kracht of energie in materie komt en

hoe het erin blijft.

Misschien ben je bang dat iets als een placebo werkt. En

dat je daardoor als vals of onwaarachtig wordt

bestempeld.

Weet je, wij geloven allemaal in dingen die niet waar zijn

in de ware zin van het woord. Er wordt mij verteld dat

die mijnheer met dat glimmende en blauwe kostuum een

politieagent is. Bij het zien van een politieagent worden

allerlei beelden opgeroepen. De persoon die je helpt,

beschermt, zorgt dat de regels nagestreefd worden. Maar

ook iemand die mensen betrapt op hun fouten, hen

beboet, ze achtervolgt, achter de tralies zet. Hij draagt

bovendien een pet om goed herkenbaar te zijn, zijn

knopen zijn onberispelijk gepoetst. Hij rijdt hoog te paard

of zit op een stoere opvallende motor. Hij mag de regels

overtreden in geval van nood. Hij rijdt in een auto met

zwaailicht.

De gedachten die opgeroepen worden bij het zien van een

politieagent zijn: wees alert, heb je niets verkeerds

111

gedaan, let op, gedraag je, houd je aan de regels. Op die

persoon zijn etiketten geplakt, waarin we zijn gaan

geloven, alsof ze vanuit de persoon zelf komen. We

herkennen de mens niet terug in de politieman, in de

waardigheidsbekleder. Hij heeft kracht van ons gekregen

en straalt macht uit. Een ontsnapte gevangene, een

misdadiger zal op de politieman anders reageren dan

iemand die zich correct gedraagt.

Wat ik hiermee wil zeggen, is dat we aan iets waar we

een etiket op plakken, dat we daarin gaan geloven, dat

het echt zo is. Hoe krachtig reageren we niet op een

politieagent. Je ziet hoe het werkt.

Als we nu met goede en zuivere intenties ons water

instralen, met positieve gedachtes, ondersteund met

verhalen die we kennen uit de geschiedenis over de put,

het geloof en het leven van Maria, dan krijgt het water

een kracht die mensen zullen herkennen. Geef aan het

voorwerp positieve energie. Je kunt je afvragen hoe?

Dat uitstraling werkt is duidelijk. Zo zijn er mensen die

kracht hebben ontwikkeld, waardoor anderen hen op

devote manier gaan benaderen. Door hun manier van

leven worden ze ‘vereerd’ of ‘aanbeden’. Ze worden als

bijzondere mensen gezien. En ook zijn er mensen, die die

persoon niet als zodanig herkennen. Ze noemen de

persoon: uit de hoogte, arrogant, ingewikkeld, vaag,

irritant. Ik kan zelfs de vriend en vijandgedachte, zo

noem ik het maar, direct na elkaar oproepen bij een

persoon. De kracht die we aan een voorwerp geven, ligt

voor een deel aan onszelf en voor een deel hoe anderen er

op reageren.

Voor de een zal een relikwie iets zijn als bijzonder. De

uitstraling van een bijzonder persoon blijft in de botten

112

van zijn geraamte zitten. In het lichaam dat hij in zijn

leven steeds heeft meegedragen. Als we aan die persoon

terugdenken worden we als vanzelf blij en geïnspireerd.’

‘Maar wat is waar? Het is toch niet allemaal een

verzinseltje,’ reageert Theo.

‘Er zijn dingen die een eigenheid hebben. Neem

bijvoorbeeld vuur. Vuur daar brand je je aan. Vuur heeft

een eigen uitstraling.’

‘Een giftige plant. De plant heeft als eigenschap dat hij

giftig is. Maar mensen kunnen verschillend op het gif van

de plant reageren.’

‘Een magneet is magnetisch.’

‘Maar liefde, compassie, schoonheid bestaan ook. Dat

zijn ook werkelijkheden.’

‘Je kunt je eigen wereld creëren en dat doen we ook.’

‘Maar mensen willen bewijzen zien: 'Seeing is believing'

(zien betekent geloven).’

‘Don’t say no, say oh.’

113

SOLANGE, OLIVIA EN THEO – ONTBOEZEMINGEN In de tuin vertelt Solange wat ze gedroomd heeft aan haar

moeder en Theo.

In de donkere ruimte hoor ik gebonk op de deur. De

harde slagen van een stomp voorwerp dreunen in de

nacht. Ik hoor een vrouw gillen in de nacht. Ze schreeuwt

om hulp. Ik herken de vrouw; het is mijn moeder. Ik sta

als vastgenageld aan de grond en kan niet tot actie

komen. Het raam gaat open en ik zie mijn moeder uit het

raam klimmen. Ik hoor mijn vader de deur in slaan. Het

hout kraakt en versplintert. Zijn zware stem klinkt

dreigend en onheilspellend. Kom hier. Deze keer ontsnap

je niet aan mij. Je bent van mij.

Mijn moeder valt naar beneden, bezeert zich en hinkelt

weg. Ik sta in de donkere schaduw van een boom en wil

mijn moeder helpen. Maar alles verstikt. Ik kan niet van

mijn plaats komen. Ik ben sprakeloos. Mijn vader rent

terug de kamer uit en ik hoor hem via de trappen naar

beneden rennen. De buitendeur vliegt open en hij rent

naar de plek waar hij mijn moeder het laatst gezien heeft.

Zij heeft een donkere plek in het struikgewas gevonden.

Mijn hart bonkt en als mijn vader mijn moeder tot op een

paar meter benaderd heeft, scheld en schreeuw ik met een

emotie die van diep uit mijn wezen ontploft:

Verdwijn gestoorde man, verdwijn uit dit leven…

Ik vlieg krijsend op hem af. Hij draait zich naar mij om;

ik bots tegen hem aan. Hij struikelt, stoot zijn hoofd. Hij

kruipt overeind. Mijn vader grijpt mij beet en duwt me

over de rand van de waterput. Ik kras, sla en spartel.

Terwijl ik naar beneden val, hoor ik hem lachend roepen:

114

‘Je hebt je moeder niet gered.’

‘Het was een afschuwelijke nachtmerrie, moeder. De

nachtmerrie heeft invloed gehad, maar gaat gelukkig

voorbij. Ze is geen werkelijkheid. Het is niet echt

gebeurd. Het zal toch geen voorspellende droom geweest

zijn.’

‘Een droom is wel echt, net als een gedachtebeeld of een

angstgevoel echt is,’ zegt Olivia.

‘Kan een droom een boodschap voor je meedragen? Zou

het een voorspellende droom kunnen zijn.’

‘Geloof je in helderziendheid, in waarzeggerij?’ vraagt

Theo

‘Profetieën en orakels, berichten van God, Engelen of het

hogere … Geloof je daarin? Kun je in de toekomst

kijken? Heeft de toekomst al plaatsgevonden?

Orakels raadplegen om adviezen te krijgen kan ik mij

voorstellen. Maar dat je in de toekomst kunt kijken. Als

je almachtig bent misschien’, zegt Solange.

‘De toekomst is afhankelijk van wat er nu gebeurt en

gebeurd is,’ vervolgt Theo. ‘We zouden het aan Gabriëlle

kunnen vragen; die luistert naar boodschappers van

boven of van binnen, die laat zich inspireren. Zij maakt

contact met wezens buiten zich of met het wezen in zich.

Het is de vraag of je het kunt scheiden? Of er werkelijk

een entiteit buiten je is. Het heeft in ieder geval te maken

met ingevingen die je krijgt.’

Het blijft een tijdje stil. Olivia streelt de hand van

Solange. Solange kijkt naar Theo maar lijkt hem niet te

zien. Theo voelt zich onrustig. Hij moet aan de slag, maar

wil niet weg. Het gevoel dat hij voor Solange heeft, is

direct in alle hevigheid toegenomen, toen hij haar met

Olivia de tuin binnen zag komen.

115

‘Moeder hoe gaat het nu met jou? Jij hebt een

traumatische ervaring beleefd. Hoe diep zit die in jou?’

‘Ach, als ik aan jouw vader denk, weet ik dat ik met hem

geestelijk niet op een lijn zat. Ik ben zo blij en opgelucht,

dat het voorbij is. Met hem heb ik jullie gekregen. Dat

wonder heeft mij bij hem gehouden. Dus echt voorbij kan

het niet zijn.

Met mijn vriend is dat anders gegaan. Met hem ben ik

ook geestelijk een geworden. Ik herken in mijn relatie

met hem het kruis. In het horizontale herken ik onze

aardse liefde en in het verticale het hogere. Bij hem heb

ik gevoeld dat liefde verbindt. Je wordt deelgenoot van

iemand anders.

Het verhaal van Adam en Eva wordt vaak afgewezen,

omdat het geschiedkundig niet mogelijk is of dat mensen

het ongeloofwaardig vinden. Wat ik daarin mooi vindt, is

dat Eva uit de zijde van Adam is geschapen. Je gaat

letterlijk aan de zijde van iemand anders. Zij aan zij.

Dicht aan het hart. Je hebt je liefde gevonden, je

complementaire wederhelft. Je vindt je liefde en komt

terug aan elkaars zijde.

De man is onlosmakelijk verbonden aan de vrouw in het

huwelijk. Maar dat is bij mij niet zo geweest. Bij mijn

vriend heb ik liefde beleefd. Wij zijn tot een geheel

gesmeed. Wij zijn een deel van elkaar geworden. Ik heb

hem lief als mijzelf. Ik koester hem. We geven warmte

aan elkaar. Daarom doet het ook zo’n pijn, omdat ik van

mijn geliefde gescheiden ben.

Voor je vader ben ik onbetrouwbaar en overspelig

gebleken.

Ik heb nu gekozen voor een celibatair leven. Vroeger kon

je leven als gewijde maagd. Ik ben wel geen maagd en

116

geen weduwe maar ik wil me bezig houden met zaken

die met het geestelijk leven te maken hebben. Het leven

met mannen is voor mij verleden tijd. Mijn overleden

vriend is mijn inspiratie en daar kan ik op teren. Hij is de

verbinding met het hogere in mijn leven.’

117

JOHANNIS EN THEO

Op een schoongemaakt stenen plateau in de ruïnetuin

kijkt Johannis over het water. Het is een geliefde plek om

naar de zonsopgang te kijken. De kruidentuin is meer

voor de avondzon en de zonsondergang. Theo heeft een

doorgang gemaakt door de rimboe en het platje voor de

sloot blootgelegd. Hij ziet de weerspiegelende sloot

rustig bewegen. Het water staat in verbinding met een

sluisje en uiteindelijke komt het in de rivier terecht.

Hij denkt terug aan het gesprek dat hij gehad heeft met

Theo. Ze hebben gesproken over de gedachtestroom.

Johannis vergelijkt zijn opkomende gedachten met de

voortdurende stroom van water. Kabbelend, in rust, op en

neer, als een stroomversnelling, vernauwend, ophopend,

snel.

Het water stroomt hier stil voorbij. Hij herinnert zich het

slaapverwekkende geruis van stroomversnellingen. Hij

ziet de reflecties van de zon en schaduwen deinen op de

lichte golfbeweging.

Hij ziet zijn gedachtes die hij heeft gehad als het

verleden. Ze hebben zich in het geheugen genesteld of ze

hebben ergens een spoor achter gelaten. Zijn gedachtes

vervagen en lossen op. De oude en herhalende

gedachtebeelden uit het verleden vernieuwen zich in het

heden. Hij is zich ervan bewust, dat hij alles in het heden

doet.

De rivier kent een toekomst, een heden en een verleden.

Het water van de rivier, dat er aan komt is de toekomst.

Het water dat hij ziet is het heden en het water dat

wegstroomt, is het verleden. Het is voorbij. Maar een

andere zienswijze is, dat het water naar een nieuwe

118

toekomst gaat en het verleden heeft achter gelaten. Hij

probeert de twee zienswijzen op elkaar te leggen.

Is het beeld van de gedachtestroom wel te vergelijken

met een rivier die voorbij stroomt? Het is geen stroom.

Gedachten, ingevingen en voorstellingen openbaren zich,

verschijnen. Je ziet ze niet in de verte aankomen. Je kunt

je zorgen maken over de toekomst, maar dat doe je nu.

Huidige gedachtes en gedachtes die geweest zijn, bepalen

mede de toekomstige gedachtes. Erfelijkheid, vrije wil en

lotsbestemming reizen voortdurend mee en geven de

handeling een lading. Het lijkt meer op een steeds nieuw

veranderende verschijnende werkelijkheid die beleefd

wordt. Als de gedachten op een stroom binnenkomen zou

de stroom er al kunnen zijn. De gedachtes worden op het

moment van bewustwording geboren, waargenomen,

geopenbaard.

119

DE RUINE (2)

Vader Miguel van de kathedraal komt straks met de

bewoners spreken over de ruïne. Gabriëlle is klaar met

haar retraite. Ze voelt zich sterk, gezuiverd en goed. Ze

heeft vastgesteld dat het mogelijk is om voorwerpen

kracht te geven door bezieling en warmte. Je moet

anderen het wel laten zien, dat de kracht in het voorwerp

zit.

Als je aan iemand een getekende lijn laat zien, dan zal hij

daarin een lijn herkennen. Geef je er bij aan dat het om

een vraagteken gaat, dan krijgt die lijn een hele andere

invulling. De lijn wordt geladen en herkend als een

vraagteken. Dat geldt voor iedereen die zich daarmee

conformeert. Zo kunnen ook voorwerpen geladen

worden, gewijd, met positieve energie, met kracht, maar

dat zal alleen gezien en herkend worden door degenen,

die op dezelfde lijn zitten en er vanuit de zelfde

invalshoek naar kijken. Kijk naar de hostie. Wat er een

respect ontstaat voor het kleine ronde koekje …Vroeger

mocht je het zelf niet met je handen aanraken ….

Belangstellend luisteren Theo, Gabriëlle en de bewoners

van de kapel naar Vader Miguel. Theo kent vader Miguel

van de biechtstoel in de kathedraal. Hij heeft hem vaag

gezien en geluisterd naar zijn advies.

Ze zitten in een kring op de plek waar Gabriëlle

gemediteerd heeft. Na de kennismaking begint Vader

Miguel te spreken:

‘Luister naar mijn stem, naar de essentie van mijn stem.

Laat mijn woorden los. Kijk met mijn ogen. Maak van

120

jouw ogen mijn ogen. Ik zal jullie laten horen wat door

mij gesproken wordt.

Het is net als met klanken die tot muziek worden. Ritme,

maat en melodie bewerken klanken en geven eigenheid

aan een muziekstuk. Je luistert naar de muziek. De ene

keer word je opgenomen door de wonderlijke klankvolle

melodieën. Een andere keer heb je er geen behoefte aan

en komt het niet bij je binnen. Zo ook met je meditaties

en gebeden. Soms lijk je een te worden en te zijn met de

energie van het innerlijke gebed. Een andere keer word je

voortdurend afgeleid en kan je er geen contact mee

maken.

De houtbewerker geeft vorm en eigenschappen aan zijn

hout. Anderen herkennen dat en kijken ook zo naar het

hout.

Het is de geest die creëert. Het is de geest die macht en

kracht geeft aan een object.

Ik denk dat warmte de brug, de schakel is tussen onze

wenskracht en het materiële. De wenskracht is bevriend

met wilskracht en komt tot activiteit. Zij overwinnen

weerstanden. De persoonlijke gedachtekracht en de

persoonlijke intenties ondersteunen of ondermijnen,

datgene wat we geloven of niet geloven. Het komt op

vertrouwen aan. Het is eigenlijk heel simpel.’

Hij zit rustig in kleermakerszit en brengt zijn handen bij

elkaar voor zijn borst, sluit zijn ogen en blijft zwijgend

zitten. Op het zelfde moment lijkt een golf van

concentratie over Theo, Gabriëlle, Olivia, Solange,

Nicòla en Johannis neer te dalen. Iedereen is ineens in

meditatie.

‘Samen bidden werkt krachtiger dan alleen bidden’ zegt

Nicòla als ze hun ogen weer hebben geopend.

121

Miguel gaat verder:

‘En over het water. Behandel het water als een levend

lichaam. Het water moet ademen, bewegen en mineralen

tot zich nemen. Als water kan stromen zoals het wil,

krijgt het zijn natuurlijke levenskracht terug …

Het licht schijnt de hele dag door het raam van de toren.

De zon schijnt een korte tijd door het raam en belicht dan

de schaal. Het raam heeft een onbekende werking. Ik

weet niet of de zeshoek in het raam een relatie heeft met

de schaal. Het zonlicht kan versterkt in het water komen

door er een vergrootglas boven te zetten. Het zonlicht

vermengt zich geconcentreerd met het water. Het wordt

gezond water. Over het licht van de zon maakt men zich

tegenwoordig veel zorgen, terwijl het zonlicht een

vitaliserende werking heeft op mensen, op natuur, op

water. Het water en de zon hebben in de natuur een deal

met elkaar. De zonnewarmte stuurt water over de aarde

en het licht verrijkt het water. Water moet in beweging

zijn. Het moet stromen.

Laat het mineraal rijke water uit de put in de schaal

stromen. Het water wordt gezegend met een Mariagebed

en gepotentieerd met zonlicht. Vervolgens kan het water

weg geschonken en gedronken worden. Het water zal

smakelijk en zacht aanvoelen.

En vertel de mensen welke weg dit water gegaan is en

hoe het zo geworden is. Mensen zullen er in geloven en

vertrouwen in hebben. De houding achter de bereiding

van het water is belangrijk. Het water wordt als nectar.

Maar laat ook een Mariabeeld komen. Als Maria haar

compassievolle tranen in de schaal wil laten vallen, dan

moet die gelegenheid er ook zijn.’

Theo denkt direct aan Koster.

122

‘Ik geloof … Ik denk dat het terrein wel een face lift kan

gebruiken. Geef het terrein zijn naam terug.’

‘Wat is de naam van het terrein?’ vraagt Theo

‘Het heeft verschillende namen gehad,’ zegt Olivia.

‘Mariahoeve, Onze-Lieve-Vrouwekapel. De bron van de

tuin van de Vrouwe. Mariahof. De Lichtfontein. Kluize

Hemeldauw van Onze-Lieve-Vrouwe. Er hebben

verschillende orden gezeten

En over de zesster: Het symbool van de zesster staat voor

de vier oerelementen vuur, aarde, water, lucht en het

menselijke lichaam en de geestelijke wereld.’

Gabriëlle geeft de priester de plattegrond en vertelt wat

zij van M&M doorgekregen heeft.

‘Het water dat jullie gaan gebruiken heeft een helende

werking op ieder, die het beroert. Het levenswater werkt

… Water brengt de mens terug naar zuiverheid, naar de

bron. Water helpt bij oplossingen. Water herstelt.

“Zonden” worden ermee gewist. Gebruik kleine

hoeveelheden. Strijk het op je voorhoofd, op je gesloten

ogen, je oren, spoel je mond ermee en spuug een deel uit,

geef het terug aan de aarde die het water voor jou draagt,

bewaart. Strijk het op je polsen en was je handen en

voeten. Water verzacht je gemoed. Het zet je aan tot

helder denken, je ziet je zelf beter. Wat je ziet, ben jezelf.

Je bent elk moment een nieuw mens. Door water creëer

je.

Het vocht dat soms in mijn ogen verschijnt, verandert in

dauwdruppels. Ze ontstaan in de dageraad tijdens het spel

tussen zon en maan.’

‘De verdrinkingsdood, de overstroming, giftige

oplossingen, chaos en verdriet, water tast metalen aan,

123

water zit in tranen, droefheid wordt er mee weggespoeld

… De hemel zit dicht tegen de hel.’

Theo mompelt het als hij het advies van Gabriëlle hoort.

‘Water verdampt, water valt naar beneden, zit gevangen

tussen warmte en kou. Warmte en kou houden water in

beweging.’

‘Het water dat vuur in zich draagt gaat naar de sacristie

en verandert in bloed. Water blust het vuur,’ vult Miguel

aan. ‘Sommige mensen hebben de oorzaken niet

gecreëerd om de zegeningen van dit water te kunnen

ervaren en worden beheerst door een bepaalde manier

van denken of komen het niet tegen. Anderen kunnen

zich openstellen voor een ruimere wereld en kunnen de

druppels met hun bewustzijn vermengen.’

‘Je kunt er goeds mee doen. Je kunt je eigen geest er door

bezichtigen en tot compassie, verzoening en vrede

komen,’ zegt Solange

‘De geest creëert de wereld om je heen. Je hebt een eigen

wil en een eigen keuze, hoe je de wereld ziet. De wereld

die jij ervaart … Jij hebt de oorzaken er voor gecreëerd

om die mee te maken.’

‘Ach Olivia,’ zegt Theo. ‘Ik kijk met gesloten ogen tegen

mijn innerlijk aan. Ik tast het af zonder woordgebruik. Ik

zie een weinig lichte massa. Als ik teveel kijk naar dit

innerlijk heelal, zal ik niets zien en horen. Van ergens

anders sluipen gedachten, ideeën en beelden vandaan. Ze

zijn er zomaar. Zodra ik ze bewust ben. En dan zijn ze zo

weer vervlogen. Ik hoor de woorden die

becommentariëren. Ik neem het gehoor waar dat de

aandacht op iets vestigt. Zijn het beelden die bij mij

horen? Op een of andere manier zijn ze niet

wereldvreemd, want het zijn beelden en gedachten en die

124

zijn mij zo bekend. Maar dan het gevoel dat de baas

wordt over een gedachte. Een droom, een hallucinatie die

zo ervaren wordt, dat ik hem niet meer los kan laten. Ik

zit er in gevangen en het gevoel wordt heviger,

ongemakkelijker en onveiliger. Ik maan mij tot rust. Ik

word ontspannen en dan heeft dat gevoel weer de kans

om binnen te sluipen. Ik kan het tij niet keren. Steeds

verschijnt het in mij. Ik wil het niet. Ik verzet mij er

tegen, want ik voel een angst in mij. Een angst om

gedachtebeelden die ik heb, die ik zie. Kwam het ergens

door, door voedsel – teveel zoetstoffen of een ander

ingrediënt als koffie hebben iets in mijn lichaam

overgenomen. Ik word er actiever door, maar nu wil ik

rust. De drug is sterker dan mijn lichaam en mijn wil. De

geest wordt overmand door iets dat sterker is dan de

geest. Of creëert de geest dat ook?’

‘Ik denk van wel, Theo. Je hebt er de oorzaken voor

gecreëerd om dit zo te ervaren. In de geest liggen de

oorzaken verborgen,’ zegt Gabriëlle. ‘Je herkent het

lijden, de onmacht en angst in jezelf. Ervaar dan

compassie voor je zelf en zie hoe anderen hier ook aan

lijden. Je ervaart compassie voor de ander, je krijgt

respect voor anderen omdat ze hier ook mee omgaan en

je kunt daardoor gemakkelijker vergeving schenken.’

Ze stopt even.

‘Weet je nog wel,’ zegt Gabriëlle, ‘dat ik gezegd heb dat

het materiële en het niet materiële niet echt een andere

basis hebben. Ze bestaan beide uit energie. Energie heeft

als voertuig de golfstroom. Materie is verdichte licht

energie. Stel je voor hoe de architect van het universum

energie gebruikt om te creëren. Het zijn vibraties die de

wereld creëren, die tot materie komen. In die

125

scheppingskracht ontstaan vormen en lichamen. Kijk om

je heen naar de sublieme vormen die gecreëerd zijn.

Geometrische vormen worden gecreëerd uit vormloze

energie. De vibraties komen overeen met klanken.

Materie is als bevroren muziek. Uit klank en energie

wordt materie geschapen. Als ik dan denk aan de

davidster die we in de toren hebben dan zie ik dat

akoestiek en vormkracht elkaar daar de hand geven. Zie

dan ook het licht, dat daar zijn werk doet. In de toren

hebben we een plek, waar de scheppingskracht optimaal

zichtbaar wordt. Zou het niet mogelijk zijn dat dit

intelligente wezen, de schepper van het universum, zijn

bewustzijn doordraagt in alle materie? Is het universum

niet zelf een intelligent wezen. De onderlinge

afhankelijkheid maakt ons, alles, onderdeel van deze

intelligentie. Er bestaat geen afgescheidenheid. Dit

bewustzijn is de basis van alles en brengt het fysieke

voort. Dit bewustzijn brengt inspiratie, liefde, creativiteit

en daadkracht. Dat wordt de kracht die in de toren

zichtbaar gaat worden. Dit valt uit te leggen.

Dit is geen abracadabra.’

‘God is de bron van alle dingen. God is alles, God is de

architect. In God bestaat alles. Ik kan communiceren met

God. Hij weet wat denken en voelen is. Hij doet het zelf.

Hij heeft mij lief en dat kan ik voelen,’ zegt Nicòla

‘Wat komen we dicht bij elkaar, Nicòla.’

‘Maar als ik in de wereld van alledag ben,’ zegt Theo,

‘kan ik me verloren voelen, alleen, ook in gezelschappen.

Ik heb het gevoel dat ik er niet bij hoor. Ik wil dan alleen

maar vluchten en er van doorgaan. Dan lijken al die

mooie woorden die jullie nu zeggen op te lossen en niet

zinnig te zijn.’

126

Iedereen wordt stil. Een gevoel van compassie is bij de

groep opgeroepen. Ze herkennen het gevoel van Theo.

Niemand wil een oplossing aanreiken. Het gevoel dat ze

uitstralen naar elkaar is liefdevol.

‘Theo, jij bent een wonder …,’ zegt Olivia

‘Wil je nog langer bij ons blijven? Mijn retraite is

voorbij.’

Glimlachend kijkt hij langs de ogen van de bewoners. Hij

is van ze gaan houden. Hij beseft dat hij heel veel geleerd

heeft. De wens om te blijven is er absoluut. Hij heeft

geen andere verplichtingen.

‘Graag,’ zegt hij en een stralende glimlach verschijnt op

zijn gezicht.

De bewoners hadden niet anders gehoopt en verwacht.

‘Bij jullie wil ik me wel eenzaam voelen. Hier kan ik het

wel. Ik heb er misschien de oorzaken wel voor gecreëerd.

Misschien kun je aan M&M vragen of ze het er mee eens

zijn en wat ik hier het beste kan doen?’

‘Je zou het zelf kunnen vragen?’

‘Ik?!!’

‘Ja, jij … Je kunt het ook aan jezelf vragen? Ik zou graag

willen horen wat jij te zeggen hebt.’

‘Ik wil mij dienstbaar opstellen. Jullie mogen mij

gebruiken. Ik wil jullie medicijn zijn.

‘Solange zal het ook leuk vinden als je in de buurt bent,’

zegt Gabriëlle.

Theo krijgt een kleur en kijkt naar Gabriëlle hoe zij

reageert. Ze kijkt hem belangstellend en warm aan. Haar

kan hij in vertrouwen nemen. Zij heeft onvoorwaardelijk

vertrouwen in hem.

‘Theo laat eens horen, wat je te zeggen heb over de

plek?’

127

‘De naam Kluize Hemeldauw van Onze-Lieve-Vrouwe

heeft mij het meest geraakt. Ik zie een groot houten

uithangbord met eigen vormen die herkenbaar zijn voor

ons terrein: windrichtingen, platonische vormen,

abgeëckte vormen, maar ook naar bovengericht. Het zou

mooi zijn als Olivia een pamflet en een brochure maakt

over het terrein. Daarbij zou Solange kunnen helpen. En

Gabriëlle, jij kunt zo mooi fotograferen.

De toren moet een plek worden voor anderen. Iedereen

die daar binnen komt, moet een belevenis kunnen krijgen

die langdurig positief doorwerkt. Het is een plek,

waardoor enthousiasme ontstaat.

Als ik me even niet zo prettig voel, ga ik naar de toren en

duik ik onder in een klankenbad, waardoor ik zinloze

gevoelens, verveling, leegte en eenzaamheid kwijt raak.

Dat kunnen anderen daar ook ervaren.

De plek rond de ruïne kan een prachtig grasveld worden,

waar de waterput ruimschoots moet opvallen, waar

iedereen gebruik van moet kunnen maken. Ik zie een

feestelijke opening met op het plaveisel

dansvoorstellingen. De verlichting op het terrein moet

speciaal worden. Niet te veel maar als de belichting in

een museum. Ik zie vanuit de hoogte een kolom licht op

de put vallen. Op de toren een deken van licht, misschien

met steeds veranderende kleuren. Maar over het

algemeen moet het donker zijn, zodat de sterrenhemel

ongestoord binnen kan komen.

In het dorp kunnen we contact opnemen met de mensen

van de camping en het hotel, zodat we elkaar kunnen

inspireren en ondersteunen.

En ik wil naar Koster. Hij heeft prachtige Mariabeelden.

128

KLUIZE HEMELDAUW IS KLAAR De ruïne ziet er indrukwekkend uit. Het is herfst en volle

maan. De sterren worden minder scherp waargenomen.

Het terrein is af. Het houten bord met de woorden

‘Kluize Hemeldauw – een klankbord’ hangt boven de

ingang. Langs het pad staan vuurkorven die naar het

stenen plateau leiden. Een celliste speelt met twee

strijkstokken nieuwe klanken de nacht in. Op de hoeken

van het terrein schijnen verlichte ballonen. De bijna kale

bomen steken grillig af en de takken bewegen zacht tegen

de achtergrond. De toren staat in een bad van gedempt en

kleurig licht. In de toren gaan mensen in en uit. In de

klankkamer die ‘Belaqua’ wordt genoemd, strijken de

geluiden langs de muren. De oren van de mensen vangen

het geluid op. Het geluid streelt het hart. Bij de blauwe

schaal wordt water aangeraakt. Het wordt op

lichaamsdelen gestreken. Het water dat er door de

bezoekers uit genomen wordt, wordt voortdurend

aangevuld met water uit de put. Er is een rechtstreekse

verbinding gemaakt met de bron. Het houten Mariabeeld,

nu niet beschenen door het buitenlicht, wordt verlicht

door een zeshoekige lichtbundel. Haar zachte en gladde

voeten worden aangeraakt door de vele mensen. Met een

zachte olie wordt de voet steeds weer ingesmeerd. De

afdrukken van de warme handen van de belangstellenden

wordt in de olie opgenomen en opgenomen in het hout en

in andere verlangende handen. Handen die geven, handen

die nemen.

Bij de put staan Solange en Theo hand in hand tegenover

elkaar. Het terrein is vandaag officieel geopend.

129

THEO EN SOLANGE ‘Kom eens hier, Theo,’ zegt Solange als ze ziet dat hij

wat somber voor zich uit kijkt. ‘Ik wil je even spreken.

Geef mij je hand en neem jij mijn hand. Hier, houd mijn

handen vast, Theo. Je kijkt wat droevig en lijkt je alleen

te voelen. Kom bij me en leg je hoofd op mijn schouders.

Hier is je plaats. Bij mij. Je weet, dat je bij mij hoort.

Laat mij je warmte voelen. Ik heb je nodig. Jij wilt niet

zonder mij. Praat met mij.’

Theo vlijt zich tegen Solange aan. Hij voelt zich al een

tijdje verward. Hij weet niet, hoe hij verder moet. Hij

wordt heen en weer geslingerd door gevoelens. Hij heeft

last van zijn negatieve, relativerende manier van denken.

Hij hoort het duivelse stemmetje. Het zaait onrust. Het

solt met zijn gevoelens. Waar is de betrouwbare en solide

Theo, die zijn liefde wijd verspreidt? Het liefst wil hij

Solange al zijn liefde geven. Maar zijn denkertje zit hem

in de weg. Hij vraagt zijn engeltje hem te helpen.

‘Solange, wat zal ik doen? Wat zullen wij doen? Je bent

mijn engeltje, mijn zonnetje. Ik aanbid je.’

Hij omhelst haar en kust haar ogen. Hij drukt zijn

voorhoofd tegen dat van haar. Hij voelt haar schedel. Hij

ziet haar schedel als een schaal die kan ontvangen en zijn

eigen schedel als bol, waarop alles botst en afketst.

Koppig.

‘Ik woon hier nu bijna driekwart jaar. Ik heb dromen

kunnen verwezenlijken. De mensen hier zijn

zielsverwanten. De laatste tijd vraag ik mij vooral ‘s

morgens af wat ik moet gaan doen. Ik voel me goed. Jij

bent bij mij. Dat is heerlijk. Ik heb hier genoeg te doen,

maar toch kan ik mijn richting niet vinden. Het is alsof

130

het water dat ik uit de bron drink, wegloopt in mijn lijf en

mijn diepste innerlijk niet vult. Het voelt alsof ik geen

inspiratie heb, alsof ik uitgedroogd ben. Het is een onrust

….’

Solange streelt hem over zijn haar.

‘Kom mee naar de kathedraal. Daar zijn we samen nog

niet geweest. Daar heb je je innerlijk gevoeld. Weet je

nog? Je vertelde mij over je wandeling door het labyrint.

Daar kunnen we samen op weg en op zoek gaan naar het

monster in onszelf. Ik zal je begeleiden en warmte geven,

als je met je negatieve en destructieve gedachtes contact

maakt. Ik zal je helpen om je ogen te openen voor het

kwade in jezelf. Kwets jezelf niet langer. Herinner je je

nog dat je door het labyrint liep en dat je je zorgen los

kon laten, dat je op je gevoel er door heen ging en dat

nieuwsgierigheid opgeroepen werd. De bron van

inspiratie werd opgewekt. Het denken had even geen

kans, omdat je ondergedompeld werd in je onbewuste. Ik

zal je Ariadne zijn … Deze tijd van het jaar roept op tot

bezinning, de duisternis heeft de overhand. De innerlijke

wereld heeft daardoor meer tijd om te schijnen. Het is

een gunstige tijd om zaken voor te bereiden en vooral nu.

Het is nieuwe maan. Het is een mooie tijd om te dromen,

om in je geheugen te graven, om terug te kijken.’

‘Ik voel me eigenlijk heel tevreden nu, samen met jou.

Maar dat tegenstrijdige gevoel knaagt in mij. Alsof het

bevredigd moet worden. Als ik me zo voel als nu, denk ik

ook vaak aan mijn moeder. Ik mis haar aanwezigheid. Ik

voel leegheid. Gelukkig hoor ik haar stem in mij, alsof ze

er nog is. Gisteren droomde ik van haar. Ze sprak heel

duidelijk: herinner mij … Ik ben bij je als je mij

herinnert. Ze leeft in mij voort. Ze leeft in mij mee.’

131

Solange masseert zijn schouders, zijn rug. Zij wrijft hem

stevig over zijn huid. Kom bij mij liggen. Theo speelt

met haar vingers en handen.

‘Je moeder is overal. Je moeder is hier. Ik ben je moeder,

glimlacht ze. Ze kust hem. Je bent mijn alles…’

Het is een tijdje stil. Ze gaan op in het kussen. Ze

versmelten. Hand in hand. Het donkere onderhuidse

gevoel wordt weg gestreeld door verlangen. Theo voelt

kleur in zijn leven komen. De mist lost op.

Solange is gelukkig. Een traan loopt over haar wang. Hij

kust haar rozige wang. Hij vangt de druppel op met het

tipje van zijn tong en brengt het vocht naar de tong van

Solange

‘Wij zijn man en vrouw …’

‘We zitten in het zelfde bootje …’

‘Waar varen we heen?’

Ze kijken elkaar in de ogen en laten elkaar niet meer los.

De blikken zijn verbonden. Ze voelen hoop en verlangen.

Ze zien elkaars intenties, waarin ze zich herkennen. Ze

kijken door elkaars ogen. Het bloed in hun lichamen

begint zich te warmen. Het bloed zendt en ontvangt

signalen. De informatie doordringt hun lijven. Hun

warmtelichamen verhitten. Ze stralen en die stralen

vermengen zich. Innerlijk en uiterlijk worden een. De

lichamen worden opgeladen en wachten op het moment

van ontsteking. Een moment van verblinding en een

opening in de sluier van de kosmos geeft de mogelijkheid

om een passende passant te laten in treden. Het zuigt zich

in de versmelting. Een korte aanraking. Even is er

contact. Het voertuig lost op en laat de liefde voor een

moment los. Het heeft ervan geproefd en dat laat nooit

los.

132

THEO EN GABRIËLLE

Theo vindt het soms vervelend dat hij zich niet kan

overgeven aan M&M zoals Gabriëlle. Voordat zij iemand

benadert, toont ze liefde en warmte. Pas daarna begint ze

te spreken. Elke ontmoeting met een ander is voor haar

een meditatie waard. Het hele leven is voor haar een

meditatie.

De samenwerking met Gabriëlle verloopt inspirerend.

Theo ziet door haar zijn sterke kanten, maar ook die van

Gabriëlle. De ene keer neemt hij juist waar, de andere

keer ziet hij haar waarnemen. Hij ziet bij haar de

hefboomwerking, de juiste grip, het juiste ritme om meer

kracht te ontwikkelen. Het bundelen van kracht werkt om

beweging te krijgen in het verweven wortelstelsel. Zo

hebben ze in de kloostertuin verschillende struiken uit de

grond gekregen. Gabriëlle heeft direct door waar je het

best kunt beginnen met de schep, gebruikt de knipschaar

op het juiste moment om de taaie wortels door te

knippen, zodat kracht en inspanning gespaard kunnen

worden. Daardoor kan zij langer doorgaan. Ze genieten

van de samenwerking. Theo vindt het een feest om bij

haar in de buurt te zijn, zijn inspiratiebron. Hoe zij de

aarde behandelt, natuurlijk en met respect, doet hem

steeds verbazen. Hij kijkt bewonderend naar haar

benadering. Het is iets waar hij gevoelig voor is

geworden door Johannis. En nu ziet hij het op een andere

manier terug bij Gabriëlle. Volledig onverwacht zegt

Gabriëlle:

‘Theo wat heb je een werkkracht, wat ben je open voor

wat op je afkomt. Je bent zo gevoelig voor wat er in de

natuur leeft. Ik geniet ervan hoe je met de insectenwereld

133

omgaat. Je laat insecten op je komen, je laat ze toe en

nodigt ze uit. Je kiest voor het leven. Je hebt mij geleerd

om nog zorgvuldiger met levende wezens om te gaan.

Daar ben ik je dankbaar om.’

‘Het is anders geweest … en zie je niet hoe onverschillig

ik ben?’

‘

134

THEO EN JOHANNIS

Het gebeurt regelmatig dat Theo rondrijdt met Johannis.

Hij ontmoet hem dan in zijn kamer. Theo vraagt zich af

wat Johannis de hele dag uitvoert. Hij zit vaak stil voor

zich uit te kijken. Het gezicht van de oude man klaart op,

als Theo de kamer binnen stapt.

‘Heb je op mij zitten wachten, Johannis?’

‘Ja, ik wacht de hele tijd. Het leven is wachten, Theo.’

Hij glimlacht geheimzinnig.

‘Wacht jij ergens op?’

Theo vraagt zich af of hij ergens op wacht.

‘Ik weet het niet. Ik denk het niet. Ik ben de hele tijd

bezig. Ik heb mijn tijd ingevuld met dingen die ik ga

doen.’

Als Johannis bezig is om zich klaar te maken, ziet Theo

het schrijfboek op tafel liggen. Hij heeft er al een paar

keer in gelezen. Hij bladert er in en dan valt de bladzijde

open op een tekst.

Ik fiets langs de waterrand naar de stad. Het is heerlijk

weer. De herfst creëert speelse golvende wolken en diep

gele kleuren. Ik zie het spiegelbeeld in het water

voorbijgaan. Ik voel jeuk aan mijn been en knijp de

remmen in. Ik zwaai mijn rechterbeen over het zadel en

stap af. Ik buk me, voel aan mijn been. De tinteling is

weg. Ik hef mijn been om deze over de stang van mijn

fiets te zetten. Het been redt het niet. Het been gaat niet

hoger dan net onder de stang, Ik moedig me aan en zeg:

je kunt het. Dan komt mijn been niet hoger dan de

trapper. Bij de volgende poging komt mijn voet niet meer

van de grond. Ik steun op mijn fiets. Onmerkbaar zakt de

kracht uit mijn been weg en zak ik op de grond. Mijn fiets

135

valt naast mij neer in het gras. Ik zit op het asfalt van het

fietspad. Ik heb geen macht meer over mijn benen. Er is

geen beweging meer in te krijgen. Mijn armen doen het

wel. Ik voel mijn benen wel, maar ze luisteren niet meer.

Johannis heeft het hem wel eens verteld. Het verhaal

raakt Theo opnieuw. Hij zucht en ziet dat Johannis klaar

is voor vertrek. Hij rijdt de rolstoel de buitenlucht in.

‘Ik heb net gewacht op de blauwe lucht.’

‘Precies, je hebt normaal gesproken niet het idee dat je

ergens op wacht. Als ik in mijn kamer zit, duurt een dag

lang. Ik doe niet veel, maar kijk naar mijzelf. Ik zit stil en

realiseer me dat ik mijn verlangens minder op nieuwe

geluksgevoelens richt.’

‘Verveel je je dan niet?’

‘Ja, ik verveel me ook. Maar als ik naar mijn gevoel van

verveling kijk, merk ik dat ik er ook naar kan kijken als

een aangename ervaring. Ik weet nooit wat er komt. Elke

gedachte, elk gevoel is nieuw. Het is alsof er een

geheime ruimte in mijzelf zit, die me steeds nieuwe

dingen doet ervaren.’

‘Voel je je dan niet eenzaam, zo alleen in je kamer?’

‘Ja, ik voel me alleen. Dagen kunnen lang duren. Soms

ervaar ik het leven als leeg en zinloos. Dan denk ik,

waarom leef ik nog? Ik heb genoeg ervaren. Waarom

moet ik de laatste jaren nog in leven blijven? Dan komt

dat gevoel van verlangen. Ik wacht op een aangename

ervaring. Ik verwacht dat die ervaring wel zal komen.

Vaak ben ik met gebeden bezig, roep ik beelden op van

bronnen van inspiratie. Wachten is vaak een uitgelezen

kans om bij mezelf op bezoek te gaan. Om even stil te

staan, om me te realiseren dat ik besta. Ik ben me dan

bewust van mijn leven. Dan heb ik de neiging om daar

136

een aangenaam gevoel bij op te roepen. En wat ik mij

goed besef is dat ik het geluk altijd bij mij draag. Ik moet

het gevoel alleen oproepen en wakker maken.

Wachten is een meditatie. Ik besef dat ik dan dicht bij de

essentie van de levenservaring zit. In het wachten wordt

verlangen, verwachting geboren. Verveling en

zinloosheid lossen op als er iemand anders in het spel

mee gaat doen.

Wachten is geen stilstaand proces. Dat kan ik er wel van

maken. Dan heb ik het gevoel dat het altijd zo blijft. Dat

voedt het zinloze gevoel. In wachten word ik me bewust

van de veranderingen die plaatsvinden. De levens van de

kluizenaar, van de mens in retraite, van de yogi, de

monnik hebben hiermee te maken. Deze mensen kiezen

voor een solitair leven.’

‘Ik word steeds weer afgeleid’, zegt Theo, ‘als ik even

rustig ben. Soms probeer ik me op de verandering te

concentreren. Maar gedachten gaan steeds weer met mij

aan de haal. Dan geniet ik van het moment, van de

ervaring die ik heb.’

‘Het beteugelen van de gedachten is een klus. Het is alsof

ik niet de baas ben over mijzelf. Alsof ik geregeerd word

door prikkelingen die naar spanning zoeken. In

ontspanning kom ik tot geduld.’

‘Wat is het mooi weer, Johannis en fijn om samen te

zijn.’

‘Dank je wel, Theo.’

Theo bukt zich naar voren en legt zijn hoofd tegen de

schouder van Johannis. Hij voelt zijn hartslag.

137

GABIELLE IN KLUIZE HEMELDAUW In de toren van Kluize Hemeldauw is op de begane grond

ruimte gemaakt voor Gabriëlle. Hier ontvangt ze haar

gasten. Steeds meer mensen komen haar om advies

vragen.

Ze houdt de handen van de bezoekers langdurig en intens

vast, zodat de warme intenties die zij in zich draagt,

lijfelijk bij hen binnenkomen. In de handen, in de

handelingen van mensen worden de oorzaken voor de

toekomst gecreëerd. In de gestalte en het gezicht van de

mensen, met name in de ogen, leest ze wat de mens in

huis heeft, wat ze uitstralen. Ze neemt waar, voelt en

denkt mee. Ze ontwikkelt een gevoel van warmte en

sympathie voor de ander. Dat doet ze door met haar

fantasie en voorstellingsvermogen een positief en ideaal

beeld van de ander te maken. Onmiddellijk voelt ze

compassie voor de ander en begint haar innerlijke zon te

stralen. Ze maakt contact met het wezen van de ander en

stelt zich de vraag voor van de ander: Waarom wil ik op

deze wereld zijn? De mens wil niet voor niets groeien.

Op dat moment voelt zij zich verbonden met kosmische

krachten. Zij voelt dan vaak een engelachtige sfeer. Het

is de sfeer waar zij de ideeën en ingevingen ontvangt van

M&M. Dikwijls vertelt ze dan een anekdote van een

persoon die hogere doelen in zijn mens-zijn heeft

gerealiseerd.

Daarna gaan de mensen vaak naar boven om te zingen,

zich te openen. Ze drinken wat van het water en

verwelkomen de Mariakrachten door hun handen over

haar voeten te strelen. Op de eerste verdieping is een

stilte ruimte gemaakt, waar gemediteerd kan worden.

138

Dikwijls gaan de bezoekers daarna naar de kathedraal om

het labyrint te lopen. De mens gaat dan de weg vooruit

op weg naar de toekomst. Het lichaam van de mens is

naar voren gericht. Het zijn de voeten die het karma

spoor bewandelen.

Het gevoel een nieuw mens te zijn, is wat de meesten

ervaren. Het toekomstbeeld is in het heden zichtbaar

gemaakt en beleefd.

139

GABRIËLLE EN THEO ‘Hoe komt het toch Gabriëlle, dat jij zo open en

overtuigd contact kunt maken met M&M?’

‘De gedachten worden mij ingefluisterd.’

‘Hoe weet je dat die gedachten geloofwaardig zijn en dat

er geen kwaadaardige bedoelingen achter zitten? Hoe kun

je de bron vertrouwen?

‘Ik weet het. Ik geef mij over aan mijn inspiratiebron. De

geestelijke energie die daar vandaan komt, is gevuld met

liefdevol contact. Dat liefdevolle contact tussen mij en

M&M bestaat en herken ik. Daar kan geen stoorzender

tussen komen. Daardoor heb ik vertrouwen. Ik voel mij

omhuld en beschermd door hen. Ik hoor hun

boodschappen. Ze zijn in mijn denkvermogen aanwezig

en hebben een stralende en schijnende eigenschap.’

‘Er komen bij mij gedachten op die mij verleiden. Ze

hebben een luciferische uitstraling. Ze schijnen als licht.

Zij brengen mij in hogere sferen en maken mij los van de

aarde. Ik voel me er blij door. Maar ik heb de gedachte

niet door. Ik ben op een of andere manier te naïef. Ik

word overgehaald om dingen te doen die ik niet mag of

niet wil doen. Maar het avontuurlijke, het spannende, het

nieuwe, dat wat bij mij hoort en opkomt, wil ik

exploreren. Ik wil niet vast zitten aan het woord dat

bepaalt. Het woord is dood en legt vast.’

‘Te strak aan het woord houden haalt het leven uit het

leven. Moreel gedrag werkt als een basis en moet eigen

gemaakt worden. Als kind imiteer je het gedrag van

ouders. Je bootst hen na. Tegelijkertijd begin je de

vrijheden te ontdekken die je in je meedraagt en

140

experimenteer je er op los. Begeerte en wellust die zich

in ons dierlijke en instinctieve deel bevinden, moeten een

plek krijgen. Je moet leren hoe je daarmee omgaat. De

verleiding om aan dit wereldse genot te blijven hangen is

groot. Het moreel gedrag dat je je eigen hebt gemaakt, is

een keuze. Het is een deel van jezelf geworden en werkt

als een anker. Moreel gedrag en waarachtigheid gaan bij

mij hand in hand. Daardoor blijft moreel gedrag levend

en in beweging. Moreel gedrag heeft te maken met

intentie, motivatie en doel, maar ook met bekennen, spijt

hebben en besluiten nemen. Het is meer dan alleen: je

zult niet doden of doden veroorzaakt negatieve gevolgen.

‘Ik leef mijn leven,’ zegt Theo. ‘Ik wil de wereld

proeven, de verleidingen ervaren om vandaar uit tot een

eigen morele discipline te komen. Ik heb er vertrouwen

in dat ik op mijn pad begeleid en beschermd word. Er

gebeurt zo overweldigend veel waar ik geen vat op heb.

Het enorme netwerk van techniek, mechanisme en

materie gecombineerd met levende wezens en de natuur

is zo kunstig verweven. Ik verbaas mij erover dat dit

organisme van onderlinge afhankelijkheid zo goed

functioneert. Het ingewikkelde leven verloopt eigenlijk

zo voorspoedig. Wie heeft het overzicht? Het lijkt wel of

iemand mij aan de hand neemt en mijn voeten stuurt. Ik

ben mijzelf aan het oefenen om hulp te vragen aan dat

gevoel, aan dat gene wat mij begeleidt in mijn lot.’

‘Ik denk ook dat we de antwoorden op dit leven in ons

mens-zijn kunnen vinden. In de verbondenheid. Als ik de

verbondenheid ervaar, voel ik liefde en compassie

ontstaan. Daarin ligt het vertrouwen.’

‘Het klinkt mooi,’ reageert Theo, ‘maar ik laat mij steeds

misleiden. Ik luister niet naar degene die mij begeleidt. Ik

141

ben me er totaal niet van bewust. Ik ben op dat moment

in mijn egocentrische gerichte aandacht. Ik sluit mij af

voor het geestelijke. Ik heb er geen oor voor. Ik verhard.

Ik begeef mij in de verwarring en ben het pad dat ik wil

gaan kwijt. Ik leid mijzelf om de tuin. Ik ervaar de

wereld, de materialistische wereld en denk dat het geluk

daar te vinden is. De wereld van strijd, competitie heeft

mij in haar macht.’

‘Het is en blijft een oefening om de ander te blijven zien

als belangrijkste wezen en niet jezelf. Je bent volledig

afhankelijk van de ander. Dankbaarheid ondersteunt. Het

is niet voor niets dat mensen in de kerk veel dankliederen

zingen. Het ontwikkelen van het liefdesgevoel voor

anderen, voor alle levende wezens is een lange weg. De

liefdeshouding komt overeen met de essentie van het

leven. Dat is het pad dat iedereen wil bewandelen. Het is

zo belangrijk om interesse te tonen voor de ander, maar

ook voor de geestelijke wereld. Wanneer je je interesse

toont voor de ander, kan de ander ook bij jou

binnenkomen. Dat geldt ook voor de geestelijke wereld.’

‘Dank je wel, Gabriëlle.’

‘Jij ook, Theo.’

‘

142

SOLANGE, THEO EN NICÒLA IN DE KATHEDRAAL Via de Onze-Lieve-Vrouwestraat komen Solange en

Theo in de kathedraal. Daar ontmoeten ze Nicòla in zijn

kleine winkeltje. Hij is alleen. Het gesprek gaat snel over

het geloof van Nicòla.

‘Je bent zo overtuigd en zo bezield van God. Hoe werkt

dat toch bij jou?’

‘Ik luister naar mijn innerlijke stem. Ik ben hier op deze

mooie aarde. Ik wil hier zijn. De wereld waarin ik

verkeer, is zo wonderlijk en mijn handelen zo grandioos.

Er is iets dat mij hier ook wil, dat mij begeleidt. Mijn hier

willen zijn is gebed in een groter willen zijn. Mijn huis is

‘Zijn’ huis. Mijn hart is ‘Zijn’ hart. Mijn lichaam is een

kostbaar goed met rijkdommen en mogelijkheden. Door

dat besef word ik nederig. Het is voor mij meer dan

blindelings geloven. Ik stel mij open voor mijn

levensverlangen – de wil tot leven. Ik stem mijn

verlangen tot leven af op het grotere levensverlangen.

Dat doe ik in gebed. Ik bid om op één lijn te zitten. Die

wil heb ik heel sterk in mij.

Ik ben bereid om alles te doen om daar een bijdrage aan

te leveren. In het woord bereid-wil-lig komt het terug. Ik

ben bereid om willen in een groter perspectief te zien. In

het gebed luister ik naar mijn innerlijke stem, naar het

woord dat daar klinkt. Ik wil het woord van de zender

ontvangen. Mijn woord wordt ‘Zijn’ woord. Ik verbind

mij ermee en geef mij er aan over. Mijn denken, spreken

en handelen zijn hiermee doordrenkt. Dat is voor mij

geloven. Daarom ben ik in de kerk.’

‘Twijfel je nooit?’

143

‘’Ik twijfel over mijn gedrag, hoe ik reageer. Maar niet

over mijn geloof. Daar ben ik waarachtig in.’

Solange heeft met Theo het labyrint gelopen. Het

omslagpunt is voor beiden bijzonder geweest. Het kost

tijd om te wennen aan de teruggang. De gewoontegang

volgen in steeds kleiner wordende cirkelvormen brengt

ze in het centrum. Daarna spiegelen ze hun loop terug.

Het lopen gebeurt in concentratie, geeft een monotoon

gevoel. Zonder nadenken, overgegeven dus, lopen ze het

spoor terug. Nog steeds ingekeerd maar met een

vreugdevol gevoel over de voltooiing.

Het is alsof we ieder een ring om hebben gedaan; alsof

we een bond hebben gesloten. ‘

‘Het effect is verrassend, omdat we het samen hebben

gelopen. Samen op een zelfde spoor.’

144

EEN PAAR WEKEN DAARVOOR IN DE KATHEDRAAL Naast de sacristie is een ruimte waar Olivia haar

bezigheden heeft. Er liggen en staan verschillende

kerkboeken, Bijbels, kunsthistorische boeken en

heiligenlevens. Er hangen een aantal schilderijen en er

staan een aantal beelden in de ruimte. Op de tafel ligt een

schilderij. Op het bureau een aantal laptops,

fototoestellen en daarnaast een werktafel met allerlei

soorten gereedschap.

Nicòla, kun je me even helpen.? Naast de crypte hangt

een schilderij dat aan de beurt is voor een

schoonmaakbeurt en ik krijg het niet van de muur af. Ik

ben al een half uur bezig.’

Nicòla blijft even stil zitten. Hij lijkt na te denken.

‘Goed, ik zal je helpen.’

Samen lopen ze op het manshoge schilderij af. Het is een

schilderij van Augustinus die de kloosterregels schrijft.

Het is een van de oudste schilderijen van de kathedraal.

Olivia heeft met een vergrootglas in het geschilderde

boek gekeken en de volgende woorden kunnen

ontcijferen:

Leef samen in hart en ziel – we leven allen in een tempel

Nederig – zonder standsverschillen

Zonder persoonlijk eigendom

De woorden die je bidt, zingt, komen uit het hart

Geestelijke arbeid in regelmaat doen

Beperk in eten en drinken, streef een sobere leefwijze na

Geef geen aanstoot aan anderen, ook niet met kleding

Ontwikkel geen begeerte voor een vrouw, ook niet met de

ogen

145

Zoek niet uw eigen voordeel

Wees dankbaar voor wat anderen doen

Maak geen ruzie

Verontschuldigt u en vergeef

Gezag ten opzichte van minderjarigen is nodig

Liefde, dienstbaarheid en respect ten op zichte van

meerdere en anderen.

Liefdevol gehoorzaam zijn

Ga niet als slaven gebukt onder de wet, maar leef als

vrije mensen onder de genade

Nicòla glijdt met zijn hand langs het paneel.

‘Kijk hier zitten drie palletjes. Die moet je indrukken.

Het paneel kan nu verplaatst worden.’

Achter het paneel verschijnt een open ruimte.

‘Wat is dat? Wist jij dat?’

‘Ja, Olivia. Kom met mij mee.’

Hij pakt een zaklantaarn en hij schijnt in het donkere gat.

Er loopt een stenen trap naar beneden. Ze komen bij een

deur die op slot is. Nicòla pakt een kettinkje dat om zijn

nek zit. Aan het kettinkje zit een sleutel.

‘Olivia, we komen in een speciale ruimte. Er zijn maar

weinig mensen die weten dat hier naast de crypte nog een

kerker is. Het is eeuwen een schuilplaats geweest.’

‘Maar hoe kom jij aan die sleutel?’

‘Die heb ik van de vorige koster gekregen. Het is een

geheime plek, die vele jaren geleden gecreëerd is zonder

medeweten van de kardinaal en andere geestelijken. Het

is eigenlijk een kerk in een kerk. In de tijd van de

Beeldenstorm zijn in deze ruimte veel beeldhouwwerken

en kostbaarheden bewaard gebleven. Daarvoor al heeft

een groep mensen, die zich verzette tegen de

146

buitensporigheden van de geestelijke wereld, deze ruimte

gecreëerd. In de ruimte liggen geschriften van

bannelingen, van mensen die banden hebben met

katharen, met graalridders, en andere vrijdenkers en

ketters. Het oorspronkelijke geloof in Christus hebben

deze mensen gemeen. Ze verfoeien de kerk die zegt dat

god hen uitverkoren heeft, dat alleen christenen tot

verlossing kunnen komen. Ze verfoeien de macht van de

kerk en vooral haar tegenstrijdigheden.’

‘Maar Nicòla hoe weet jij dat? Je verbaast me.’

‘Ik wil je de ruimte en geschriften wel laten zien …’

‘Maar als ik het weet …’

‘In de tweede wereldoorlog hebben hier onderduikers

gezeten.’

‘Maar moet het niet geheim blijven?’

‘Nee, ik ben de laatste in de overleveringslijn. Het

geheim mag onthuld worden. Maar niet aan iemand die

de Katholieke Kerk vertegenwoordigt. Want nog steeds

speelt macht een rol en wordt het enig ware geloof

gepredikt. De kerk zal even schrikken als dit in de

openbaarheid komt, maar zal het daarna met de mantel

der liefde toedekken. Voor het in de openbaarheid komt,

wil ik dat je alles hebt gezien en gelezen. Dat alles

vastgelegd is.’

Nicòla heeft het paneel achter hen gesloten. Hij draait de

sleutel om. Plotseling wordt de ruimte verlicht. Olivia

ziet een altaar, muurschilderingen, geschreven teksten op

de muur. Ze loopt door de kerker. Ze kijkt langs de

ruggen van de bruinige boeken op de plank. Ze leest de

titels. Ademloos laat ze de geschiedenis op zich afkomen.

Ze herkent boekwerken van Erasmus, Galileï, Luther,

over tempeliers, graalridders en katharen. Er staan

147

verschillende Bijbels, missaals en de werken van de

evangelisten. Ze bekijkt de muurschilderingen. Ze bladert

door het boek van de koster. Ze ziet de verschillende

jaartallen. En de vele mensen die hier geweest zijn. De

meesten kort, maar sommigen ook vele maanden. In de

schrijfblokken wordt geschreven over de misstanden.

Mensen op de vlucht voor het ware geloof. Vluchten van

de brandstapels en van de heksenvervolgingen. Ze

bladert ze door en wordt gegrepen door de teksten die

leest.

‘Nicòla, wat wil je dat ik hiermee doe? Hier ligt een schat

aan geschiedenis. Wat zijn dat voor mensen die deze

mensen helpen. Weet jij wie dat zijn?’

‘Het is een groep mensen die in het geheim opereert. Ze

ontmoeten elkaar in openbare ruimtes, zoals cafés,

stationshallen, in parken. Daar geven ze aan elkaar door

welke mensen een vluchtplaats nodig hebben. Het is een

groep van zestig mensen die in wisselende groepen

verdeeld zijn. Het aantal van zestig is gekozen omdat het

zo goed deelbaar is. De hele groep ontmoet elkaar een

keer per jaar.

De subgroepen hebben vaker contact met elkaar. In totaal

zijn er 108 leden. De 48 andere leden geven adviezen en

zij functioneren als reserves.’

‘Hoe kom je in zo’n groep? Hoe weten ze dat je

betrouwbaar bent en of je uit het goede hout gesneden

bent?’

‘Het zijn leden van leesgroepen, er zitten veel artsen,

verplegers, leraren bij en mensen, die begaan zijn met het

leed van anderen. Die meer horen en zien dan veel

anderen. In die leesgroepen worden ook thema’s

behandeld door de leden. Daardoor leer je hoe andere

148

spreken, hoe anderen zijn, wat hen interesseert. Ook

worden er excursies gemaakt, zodat je elkaar in andere

situaties ervaart. Compassie, hulpvaardigheid,

dienstbaarheid zijn natuurlijk belangrijke voorwaarden.

Daarop worden mensen geselecteerd.’

‘Hoe voorkom je dat de groep niet verraden wordt?’

‘De kerngroep die de koster opdrachten geeft, is

onbekend en anoniem.’

Olivia bladert door de schrijfblokken.

- 1966 Mijn naam is Mia. Ik ben 14 jaar. Vandaag heb ik

te horen gekregen dat ik weggehaald word uit het gezin

waar ik mijn hele leven ben opgegroeid. Mijn ouders

hebben het plan om mij uit te huwelijken aan een oudere

man. Ik heb mijn tas ingepakt en op het moment dat mijn

moeder boodschappen doet en mijn vader aan het werk

is, ben ik het huis uit gegaan naar de afgesproken plek.

Daar kom ik de vrouw tegen waar ik een aantal

gesprekken mee heb gehad. Ik stap bij haar in de auto. Ik

zit in een gesloten ruimte en kan niet naar buiten kijken.

Ik praat met de vrouw, die mij geruststelt en het

stappenplan heeft verteld wat er de komende tijd gaat

gebeuren. De auto staat stil. Ik moet nog een flinke tijd

wachten, dan krijg ik een blinddoek om. Ik stap de auto

uit, wordt aan de arm genomen. Ik scan de omgeving af

op geluiden. Ik loop over stenen trappen en ga een ruimte

in. Ik weet dat het een kerk is. Na een tijdje staan we stil.

Ik hoor dingen verschuiven. Voorzichtig word ik een trap

afgeloodst. Ik hoor een deur open gaan. Ik ga een

nieuwe ruimte binnen. De deur gaat dicht. Mijn

blinddoek wordt afgedaan. De vrouw is bij mij. Ik kijk

rond. Er zit nog een vrouw in de ruimte. Ik word aan

haar voorgesteld. Ik zie rode plekken op haar gezicht

149

alsof ze gevallen is. Snel kom ik er achter dat ze door

haar man mishandeld wordt en het niet langer meer

uithoudt. Haar twee kinderen slapen op een matras in

een donker gedeelte van de ruimte. Ik kan eindelijk

ontspannen. Ik ben zo blij dat de dreiging weg is. Het zal

nu goed komen. Ik krijg binnenkort een nieuwe identiteit

en kom in een nieuw gezin te wonen …

1942 - We zitten hier met tien mensen en wachten op het

moment dat we een permanent onderduikadres vinden …

1910 - Mijn ouders willen dat ik als tweede zoon in het

klooster ga. Ik wil niet …

1830 - Ik wil niet tegen de Belgen vechten. Ik weiger in

het leger te gaan …

1780 – Ik lijd soms aan waanbeelden en word door de

buurt waar ik woon geterroriseerd. Ze behandelen me

alsof ik een heks ben. Als ik op straat loop, word ik met

stenen bekogeld.

1760 – Ik ben Quaker. Ik heb vijanden gemaakt tijdens de

handel overzee. Ik verfoeide de slavernij. De mensen die

daar goud aan verdienen, bedreigen mij.

1731 – Het onrecht bij mij in de straat. Mijn moeder en

de kleintjes hadden geen geld meer om eten te kopen. Het

is pure armoe. Ik ben op het dievenpad gegaan en ben

sinds een paar maanden actief om minder bedeelden van

eten te voorzien. Ze weten nu waar ik woon.

1624 – Ik ben een jood. Gevlucht uit Spanje. Ze dwingen

mij om katholiek te worden. Ik ben gefolterd door de

inquisitie. Ze dreigen met de brandstapel

‘Al het materiaal dat hier ligt moet digitaal gemaakt

worden’ zegt Nicòla.

‘Nicòla, laten we het met onze vriend, de priester van de

kathedraal, bespreken.’

150

‘Je bedoelt met Vader Miguel?’

‘Ja, we houden het algemeen. Laten we hem op dezelfde

manier meenemen als de mensen die in de kerker komen.

We rijden eerst een tijdje in de stad en brengen hem dan

naar de geheime locatie. Ik ben benieuwd of hij dat wil

doen. Dan kan hij de ruimte ook zien. We hoeven hem

dan ook niet te vertellen waar de plek zich bevindt’.

Vader Miguel gaat er mee akkoord. Hij belooft dat hij zal

zwijgen als het graf, zoals hij met het biechtgeheim

omgaat. Zijn interesse is gewekt. Hij is verbluft. Hij heeft

veel vragen. Het is duidelijk dat hij zich graag bij het

complot aansluit en hij zal de geheimhouding niet

schenden. Hij stimuleert Olivia om de inhoud van het

materiaal openbaar te maken, maar de bronnen niet

bekend te maken.

‘We moeten de katholieke kerk niet in de ban doen,’ zegt

Vader Miguel, ‘dat kan nooit de opzet zijn, Nicòla.

Geschiedenis is geschiedenis en de producten van de

geschiedenis – zoals kerkgebouwen, de rituelen, muziek -

zijn door de kerk ontstaan – mogelijk door uitbuiting

maar ook vanuit devotie. Het kostbare goed moet

beschermd worden. Wij leven niet in die tijd van vroeger.

Elk contact met beelden, heiligen, kerken, kerkmuziek

planten zaden op de menselijke geestesstroom. Het

geloof in het gebed, in verering e.d. zijn individuele

zaken die mensen zingeving geven en hebben gegeven.

Wat heeft het voor waarde om deze zaken openbaar te

maken? Doen we mee met de mensen die het nieuws

willen halen en sensatie ambiëren. Houd de plek zo. Wie

weet dat het zijn functie als schuilkelder kan behouden.’

151

‘Ik ben het ermee eens. Ik zal het doorgeven aan de

kerngroep. Van het materiaal dat er ligt kunnen

documentatiemappen of boeken gemaakt worden.’

Olivia weet wel wat ze gaat doen. Ze neemt haar laptop

mee en gaat aan de slag in de kerker.

De priester wordt de lap omgedaan en laat zich

bereidwillig meevoeren. Hij weet dat de plek ergens in de

kathedraal moet zijn. Hij herkent de geur, de klokken, het

is zijn huis. Hij weet het zeker. Maar hij zal zijn

nieuwsgierigheid bedwingen en alles wat hij vermoedt,

loslaten.

Vanaf dat moment zit Olivia tot twaalf uur in ‘haar’

werkruimte. De kerk gaat tijdens de lunchtijd dicht.

Olivia gaat op dat moment de kerker in en laat zich

opsluiten door Nicòla. De kerk sluit om vijf uur en dan

komt zij weer te voorschijn. Zo blijft het geheim

bewaard. Ze verzet bergen werk, categoriseert alles wat

er aanwezig is.

152

SOLANGE EN THEO IN DE SACRISTIE Na het gesprek met Nicòla lopen ze naar de werkkamer

van Olivia. Ze is er niet. De deur zit op slot.

‘Vreemd, vanmorgen zei ze nog dat ze in de kathedraal

zou zijn.’

‘Misschien is ze in de sacristie.’

Ze wachten, maar even later besluiten ze naar de sacristie

te gaan om haar tegemoet te lopen. De sacristie is ook

leeg. Solange controleert het toilet.

‘Sacristie, nog aan toe. Ze is er niet. De kathedraal gaat

zo dicht. Misschien is ze al naar huis.’

‘Mag je wel krachttermen gebruiken in deze kerkkamer?

Ik heb de sacristie altijd een ruimte gevonden waar ik

niet mag komen. Zodra ik de drempel over ga, krijg ik

een ongemakkelijk gevoel. Hier hoor ik niet thuis. Hier

mag ik niet zijn. Ik overtreed een regel. Misschien komt

het omdat de mensen zich hier omkleden. Het is de

privéruimte van de geestelijke heren.’

Hij wijst naar de kazuifels, pakt de beker op en voelt hoe

glad deze is.

‘Zie je hoe zorgvuldig alles is neergelegd, zegt hij.’

Hij voelt de zachte en handgemaakte stof. Solange neemt

het fluwelen doek op en laat zien, waar de kluis zich

bevindt. Ze loopt langs hem en raakt hem even aan.

Het is niet voor niets een heilige ruimte. De kleding van

Christus hangt hier. Zie je dat schilderij. Maria in haar

blauwe kleed, de zon, en de maan onder haar voeten.

Olivia heeft me gewezen op de twaalf sterren en als je

goed kijkt zie je dat ze zwanger is.

153

Theo staat achter haar en slaat zijn armen om haar middel

en legt zijn handen op haar buik.

‘Wie weet, wat er hier allemaal van binnen gebeurt?’

zegt zij.

Ze drukt zich naar achter zodat haar lichaam nog beter

past in dat van Theo.

‘En dat op gewijde grond…Wat ben je lekker warm,’

fluistert Theo in haar oor. ‘Ken je het verhaal van

Beatrice, de non, die zich laat verleiden en daarna de

wereld intrekt, prostitué wordt en na zeven jaar terug

komt. Die verleiding heeft ook in een sacristie

plaatsgevonden.’

‘Ook?’

‘Wat voel je toch heerlijk aan. Straks komt Nicòla de

sacristie afsluiten. Laten we maar gaan.’

Ze laten elkaar met moeite los.

Als ze door de zuilengalerij lopen, zien ze Nicòla zijn

hand langs de bovenkant van een schilderij strijken. Ze

zien het paneel verschuiven en even later komt Olivia

tevoorschijn.

Nicòla en Olivia kijken verschrikt op als ze Solange en

Theo vlak bij hen zien staan. Olivia krijgt een kleur op

haar gezicht en Nicòla staat er betrapt bij.

‘Jullie hier?’

‘Ja, we zijn naar jou op zoek. We dachten dat je

misschien in de sacristie was. We hebben net in je

werkkamer gekeken, maar daar was je niet.’

Solange voelt dat er iets aan de hand is. Het wordt stil.

Solange kijkt indringend naar haar moeder. Dan naar

Nicòla en naar Theo. Olivia kijkt vragend naar Nicòla.

‘Is er iets wat wij niet weten, moeder?’

154

‘Sapristi, Olivia, ik heb de kerk net op slot gedaan en heb

er niet aan gedacht dat er mensen in de sacristie zouden

kunnen zijn.’

‘Hebben jullie soms iets met elkaar?’vraagt Solange.

Nicòla lacht en zegt: ‘Olivia, ik denk dat ik hen wel in

vertrouwen kan nemen.’

Ze knikt.

‘Kunnen jullie een geheim bewaren?

Theo kijkt naar het schilderij. Hij beseft ineens dat achter

het schilderij een ruimte moet zijn.

‘Olivia werkt al een paar weken in de middagen in een

andere ruimte.’

‘En die ruimte bevindt zich achter dit schilderij?’ Theo

weet het nu zeker

‘Ja, dat klopt. Jullie begrijpen dat we de ruimte geheim

willen houden. Ook op verzoek van Vader Miguel. Jullie

mogen wel even een kijkje nemen in de kerker.’

‘Ik zal Gabriëlle doorgeven, dat we iets later komen,’

zegt Olivia.

Het is alsof ze een heilige gewijde ruimte betreden. Ze

zijn stil.

‘Wat indrukwekkend!!’ Solange houdt haar handen voor

haar mond.

Olivia en Nicòla kijken hoe de twee de ruimte

voorzichtig aftasten. Olivia vertelt wat ze tot nu toe

gedaan heeft.

‘Moeder, kan ik je niet helpen met het documenteren en

het vastleggen van de informatie, die daar ligt.’

Olivia kijkt naar Nicòla. Hij glimlacht.

‘Mondje dicht, hè!’

‘Ik zwijg als het graf,’ glimlacht hij.

155

‘Hé mam, moet je kijken in dit document. Daar staat

niets geschreven. De bladzijdes zijn leeg …’

‘Laat eens kijken?’

Dan stoot ze het half gevulde glas water om. Flink wat

spetters vallen op het bovenste blad. Solange tilt het

papier snel op en klopt de druppels eraf. Letters worden

vaag zichtbaar en een stukje van een tekening. De lijnen

schijnen een beetje. Ze leest de woorden Allerheiligen.

De lijnen van de tekening zeggen haar niets. Olivia pakt

het papier en houdt het tegen de lamp. Ze ziet vaag een

geometrische vorm verschijnen. Ze telt de vijfhoekige

vlakken.

‘Het zijn er twaalf. Een dodecaëder. Het doet me denken

aan de twaalf maanden en sterrenbeelden, het dagritme

en aan de twaalf apostelen. Allerheiligen is op 1

november, dan worden heiligen en martelaren herdacht.

Martelaren… Mensen die vanwege hun geloof werden

doodgemarteld. Het is de tijd in de katholieke wereld

waar het leven en de dood worden herdacht. Het is de tijd

dat de winter begint. De dagen zijn over het herfstpunt

heen. De natuur gaat in slaap, bereidt zich voor op het

nieuwe leven. De wintertarwe is gezaaid. De mens gaat

de binnenwereld in.’

‘Dat geldt dan wel voor het noordelijk halfrond. 1 mei op

het zuidelijk halfrond,’ merkt Theo op.

‘De dag van de arbeid. Ook bedacht op het noordelijk

halfrond,’ vult Solange aan.

Olivia glimlacht naar Solange.

‘Goed om het in een breder perspectief te zetten. Een

dodecaëder is een raadselachtige en mysterieus figuur.

Het is een geometrische vorm, maar waar hij voor

gebruikt werd is niet duidelijk. Hij wordt wel met het

156

heelal vergeleken. In de Dom van Trier hangen zeker

twaalf dodecaëders. Daar wordt de geheime geometrie

gebruikt. Ik kan me niet voorstellen dat het alleen om

versieringen gaat. Het kruis hangt daar aan twee door

elkaar verweven ruimtelijke driehoekige vormen, in

elkaar draaiende piramidevormen die een

driedimensionaal karakter hebben. Ze staan symbool

voor de goddelijke schat in het hart de mens.’

‘Maar wat heeft het christendom hiermee te maken?

‘Het christendom heeft veel overgenomen van

plaatselijke godsdiensten, van natuurreligies. De Griekse

en Romeinse culturen hebben veel invloed gehad op de

christelijke religie. De platonische figuren waren in die

tijd al bekend en hadden ook voor de christenen een

symbolische waarde. De Goddelijke drie-eenheid, het

kruis, stervormen zijn daarvan een paar voorbeelden.’

157

‘Een overeenkomst in veel van de teksten die ik

doorgenomen heb, is het lijden dat de mens moet

ondergaan door de ander. Als de vluchtelingen, de

bescherming zoekende mensen, in deze ruimte zijn dan

zie je de geweldige invloed van liefde en bescherming.

Bijna in elk epistel kun je dat terugvinden. De dreiging

lost op, vertrouwen in de toekomst komt terug. Ze voelen

steun. Ze hoeven niet meer op te boksen tegen de wereld.

Ze krijgen op geregelde tijden hun eten en drinken, zorg

en aandacht. Ze ontmoeten mensen die meedenken. Ze

krijgen de ruimte. De kerker brengt de meeste mensen bij

zichzelf. De mens in de kerker kan tot rust komen. Er kan

rustig geslapen worden. In de slaap wordt ontvangen. De

mens kan ontspannen ademen. Ze zien hun onrust, hun

drang en na een paar dagen zie je tevredenheid een plek

krijgen. De waakzaamheid kan tot rust komen. De

hoogste nood is voorbij.

Er valt niet veel voor ze te doen. Daar moeten ze mee

leren omgaan. Wachten op een nieuwe tijd. Voor de

mensen is het vaak een grote stap. Ze komen in een

nieuwe ruimte, hebben geen idee waar ze zijn. Ze geven

zich over aan de zorg van anderen. Ze gaan af op hun

instinct en intuïtie. Als ze in de kerker zijn, zie je dat hun

zintuigen op volle toeren waarnemen. Hoe ruikt het, hoe

ziet het eruit, wat valt op? Welk gevoel krijgen ze door

de ruimte? Er wordt altijd gevraagd als ze alleen zijn of

er iemand moet blijven. Het alleen zijn is niet

gemakkelijk te dragen. Het kan voor sommigen ’s nachts

een eenzame en beangstigende omgeving zijn. Vaak zie

je dat de mensen de ruimte hebben aangepast aan hun

wensen. Het wordt daardoor hun ruimte. Ze missen de

buitenlucht en het zicht door een raam.

158

De liefde die door het genootschap gegeven wordt, is van

een bijzondere kwaliteit. De intimiteit die tussen de

‘vluchteling’ en de helper opgeroepen wordt, brengt hen

bij het verlangen om hun diepste innerlijk te delen. De

liefde kan in de mens in nood binnenstromen. In zijn

nieuwe leven zal de liefde in hem moeten doorleven en

blijven bestaan. In de toekomst zal hij een liefdevol mens

willen zijn, die zijn intimiteit met anderen kan delen. Hij

zal zich open stellen, een innige band aangaan met

anderen. Hij zal zich met anderen verbonden voelen. Hij

zal het oude leven achter zich moeten laten en zich op

nieuwe mogelijkheden moeten richten. Liefde is de

grootste kracht in het leven.’

Nicòla neemt Theo apart.

‘De kerker functioneert weer. Hij heeft een tijd leeg

gestaan. De ruimte wordt nu niet voor vluchtelingen

gebruikt. Maar het geheim van deze plek blijft voorlopig

nog bestaan. Mijn broeders van het genootschap zijn op

de hoogte gebracht. Ze hebben mij gemeld dat er iemand

uit het genootschap een reservesleutel moet krijgen. Als

ik wegval en de deur niet kan openen van de kerker is dat

voor de mensen die daar in zitten geen prettige ervaring.

Van binnenuit kun je er niet uit. Als ik de kerker open

maak en ook weer als ik de ruimte sluit, meld ik dit aan

iemand. Dit ritueel hanteren we in onze groep. Nu moet

de reservesleutel naar iemand toe gebracht worden. Zou

jij dat willen doen?’

Theo voelt de verantwoording. Hij luistert naar zijn

innerlijke stem, die onmiddellijk toestemt en bereidwillig

is. Maar hij hoort ook in zijn gedachte het stemmetje van

verleiding. Wat kan ik met die sleutel doen? Kopiëren?

Kan ik niet in dat genootschap een plekje krijgen?

159

‘Als je ja zegt, betekent het dat de geheimhouding een

vervolg en een verdieping krijgt. Wat ik je nu vertel,

vertel ik niet aan Solange en Olivia. Je kent de plek, je

weet hoe je er in kunt komen, je weet wat ik je net

verteld heb, en straks weet je naar wie de sleutel gaat.’

‘Ik wil het doen.’

‘Goed. Het is mijn idee om je voor te dragen als lid van

het genootschap. Binnenkort komen er plaatsen vrij. Zou

je dat willen?’

Theo wil direct ja zeggen, maar Nicòla zegt: ‘Denk er

een paar dagen over na. En kom me dan vertellen,

waarom je lid wilt worden.’

‘Goed.’

‘Morgen ga je naar Koster. Het volgende geheim. Daar

breng je de sleutel heen.’

160

KOSTER

‘Wat fijn je weer te zien, Theo. Weet je nog dat je in de

toren zat opgesloten. Het heeft nog in de krant gestaan.

Maar goed, je komt me iets brengen van Nicòla. Ik weet

dat je tot op zekere hoogte bekend bent met ons geheime

Human-genootschap en dat Nicòla je in de groep wil

introduceren. Je hebt dus nu twee personen die je kennen.

Dan heb je al een paar goede referenties. Wij kunnen je

voordragen. Bovendien heb je al flink wat werk verricht,

waardoor je in aanmerking komt voor het lidmaatschap.

Je zou trouwens een van de jongste leden zijn. Voel je er

iets voor?’

‘Ik heb er tijdens de reis over zitten denken. Het is een

stap in het duister, of misschien wel in het licht. Ik weet

niet wat er op me af gaat komen. Ik heb er een goed

gevoel bij. Iets in mij zegt, dat ik het moet doen. Het is

een bijzondere gelegenheid.’

‘Ik ga zaterdag de stal in de kerk klaar maken. Wil jij mij

daarbij helpen? Ik doe het altijd alleen, maar ik kan wel

wat hulp gebruiken, zeker van een ingewijde. Het is voor

iedereen in de kerk een raadsel, dat van de ene dag op de

andere de kerststal aanwezig is en in januari verdwenen

is. Ik doe dat in de avond en nachturen. Niemand mag in

de kerk aanwezig zijn. De kerstbeelden zijn in de kerk,

maar niemand weet waar. Hier is net zo’n ondergrondse

ruimte als bij jullie in de kathedraal. Sinds vele jaren is

de ruimte niet meer gebruikt voor humane hulp. De

ruimte dient nu als opslagruimte, natuurlijk met

toestemming van het genootschap.’

De volgende dag is het de zaterdag voor de eerste advent.

Een afbeelding van Rafael sluit de ruimte af. De ruimte

161

waarin de beelden staan, is kleiner dan in de kathedraal.

Achterin bevindt zich nog een deur. Koster laat de

beelden zien aan Theo. Hij heeft ze een jaar of tien

geleden gemaakt. Hij voelt de zachte rondingen van het

hout. De bijna menshoge beelden zien eruit alsof ze

leven. Het meest opmerkelijke aan de beelden is, dat

Theo de sterke behoefte heeft om de beelden aan te

raken. Op sommige plaatsen zijn het schors en de

zijtakken nog zichtbaar.

‘Dit wordt een bijzonder moment. We gaan leven blazen

in de beelden, die een jaarlang in de catacomben van de

kerk hebben gestaan. In de stal komen Maria en de Engel

voor. Degene die ik aanroep om inspiratie en hulp. Dat

geldt voor mij, voor Gabriëlle en voor veel anderen.

Gabrielle heeft een duidelijke verbinding met deze twee

wezens. De stal is daarom een belangrijke plek. Het

houten beeld mag niet vereerd worden. De kunstenaar

mag natuurlijk wel bewonderd worden. Maar het beeld

roept gedachten op. Het doet je denken aan iets. Je zou in

het beeld willen kruipen en daar de Maria en de Engel

willen ervaren. Het beeld roept eerbied op voor de

personen die hoogstaande eigenschappen hebben. Het

houten beeld dat voor ons staat en het beeld dat we in

onze gedachten hebben zijn twee verschillende beelden,

die zich met elkaar willen verenigen. Het licht en de

vorm van de ster helpen daarbij. Als je naar de stal kijkt,

word je die personen, worden de eigenschappen van die

personen in jou gespiegeld.

Ik heb de beelden zelf gemaakt, maar beleef de beelden

net zo als ieder ander. Wist je, dat alle beelden behalve

de engel uit dezelfde stam komen. Ze zijn dus op een

intieme manier met elkaar verbonden. En nog iets, de

162

kralen van jouw rozenkrans komen ook van deze stam.

Het is een Ficus Religiosa.’

Theo voelt aan de kralensnoer die om zijn nek onder zijn

T-shirt hangt.

Ze dragen samen het zittende Mariabeeld de trap op.

Theo vindt het opmerkelijk dat hij haar in zijn armen

draagt en het zachte hout en haar rondingen voelt. Straks

kijken mensen vertederd naar het beeld. Als het eenmaal

staat krijgt het een heilige sfeer om zich heen.

Het beeld wordt op een kruk gezet. De kribbe met het

goudgele stro wordt voor haar geplaatst en straalt door

het licht van de ster.

De ster die in ons allen brandt.

De Engel van licht berkenhout, dus uit ander hout

gesneden, heeft een van de vleugels naar binnen

gevouwen. Een andere vleugelarm, uitgesneden uit een

zijtak, wijst naar boven en maakt een beschermend

gebaar over Maria en de kribbe.

Het meeste werk zit in het opbouwen van de stal. De

grove en zware planken - Theo verbaast zich erover dat

Koster deze steeds alleen verplaatst heeft – passen

precies in elkaar.

‘Koster, je hebt het timmermansoog van Jozef.’

‘Nu de finishing touch.’

Uit een paar plastic zakken haalt hij kaneelstokken,

steranijs, eucalyptusbladeren, nootmuskaat en andere

gedroogde en geurige kruiden. Hij legt ze decoratief neer

op een ronde verhoging rond de stal. Voor de engel zet

hij een witte lelie in een lange vaas.

‘Morgenochtend gaat de kerk open en stromen de

mensen naar binnen. Veel kunnen niet wachten om de

kerststal te zien. Het is opmerkelijk hoeveel mensen er

163

blij door worden. Nu moeten we nog de kaarsen

neerzetten.’

‘De kaarsen die in de kerk gebruikt worden, zijn al lang

niet meer van het materiaal dat ik gebruik voor de stal.

Mijn kaarsen zijn van bijenwas. De bij wordt ook wel

eens het dier genoemd dat het dichtst bij de engelen staat.

Deze honingvogeltjes hebben zulke wonderlijke

eigenschappen. Zij kennen de werking van het zonnelicht

als geen ander. Zonlicht werkt leven gevend, opbouwend

en beschermend. De producten die ze creëren hebben een

stralend en verwarmend karakter. Het is vloeibaar

zonnelicht. En het is al zo lang bekend. In de oude

boeken van de Grieken wordt de bij geroemd om zijn

buitengewoon helende en voedende gaven. Niet alleen bij

de Grieken maar ook in het Oude Testament komt het

land van melk en honing als het beloofde land voor.

Honing heeft een uitermate zachte nasmaak en voelt zo

goed aan in de mond. Het zalft als het ware de keel, het

spraakorgaan. Er wordt beweerd dat een spreker voor zijn

toespraak met een hapje honing welbespraakt wordt. De

bijen halen hun voedsel van de bloem als het tot zijn

voltooiing is gekomen. Hoog in de lucht staan de

meeldraden. Zij vangen de warmte en het licht van de

kosmos op. De bijen bestuiven onze gewassen. Ze laten

de natuur verder leven. De bijen nemen pollen en stoffen

in zich op en maken het tot een mede, een godendrank.

Ze gebruiken de honing voor zichzelf als voedsel, maar

maken het zo, dat het ook geschikt is voor anderen.

Hier neem een hapje van deze pure honing. Het is hier in

de buurt gemaakt. Proef het kostelijke goed.’

164

Theo schraapt met een lepeltje de honing uit de pot en

proeft het met zijn tong. Hij voelt de sensatie van de stof

tegen zijn gehemelte. Hij neemt een lichte tinteling waar,

die tot diep in zijn keel voelbaar is. De nasmaak is zacht

en aangenaam. Stimulerend en niet dood makend zoals

suiker.

‘Neem de tijd voor de waarneming. Voel na een paar

minuten wat de honing met je gedaan heeft. Wat neem je

waar in je lichaam? Wat voel je?’

‘Het opent me. Maar het kan natuurlijk ook komen,

omdat ik me een moment concentreer en tot rust kom.

Maar de nasmaak is er nog steeds. De tinteling lijkt wel

mijn hele lijf te doordringen tot in mijn hersenpan. Wat

proef ik toch weinig. Normaal slik ik mijn eten weg en

waardeer ik de smaak te kort. Ik geef er te weinig

aandacht aan. Eten en proeven zijn een gewoonte

geworden. Ik heb nu even het gevoel dat ik voedsel uit de

lucht kan plukken en in mijn mond kan stoppen.’

‘Dat zou best eens kunnen.’

Koster lacht.

‘Neem nu een paar druppeltje propolis. Dat is een stof dat

de bij gebruikt om zijn raat af te sluiten. Hij smeert de

raat dicht. Dit goedje heeft een bijzonder heilzame

werking. Het houdt de warmte binnenboord en reguleert

de temperatuur. Er wordt gezegd dat dit wonden kan

genezen, dat littekens verdwijnen. Het werkt heel goed

tegen verkoudheid en keelpijn. Het verwijdert

onzuiverheden. Het is een weldaad voor de stembanden.

Bijen scheppen voedsel. Wat wij voedsel noemen zoals

wortel en bieten, die hebben een functie voor de plant.

De plant heeft de wortel nodig om tot groei of bloei te

komen. Daarnaast kan het als voedsel gebruikt worden.

165

De bij creëert voedsel. Ook melk voor het jonge kind is

voedsel. Het wordt door de koe geproduceerd om hun

jongen te voeden. De mens begint zijn leven met melk.

Het is ongelofelijk dat een zwerm bijen in korte tijd

zoveel warmte, honing maar ook was kan genereren.

De was die hij maakt voor zijn raten, zijn minuscule

kleine druppeltjes die afgescheiden worden uit kleine

traankliertjes. Heel anders dan de honing. Van de was

van bijen worden de kaarsen in de kerststal gemaakt. Ze

geuren zo bijzonder. Maar ik gebruik de was ook om

mijn beelden mee in te smeren. Dat doe ik een keer per

jaar. Vandaar dat de beelden zo aangenaam geuren en zo

zacht aanvoelen. Genoeg over de bijen.

Het wordt rijd om te gaan slapen. Morgen vroeg om acht

uur moet ik de kerk openen.’

De stal komt tot leven bij de bezoekers. De mensen zitten

voor de stal en strijken met hun ogen langs de figuren. Ze

zien de uitdrukking op de gezichten en de expressie van

de lichaamshouding en vullen hun gedachten in.

De sanguïnicus, de jongste herder, kenmerkt zich door

naïviteit en reageert direct en spontaan. De strenge

cholericus trekt de aandacht naar zich toe. De flegmaticus

verlangt naar rust en tevredenheid. De melancholicus is

enerzijds met zijn eigen zorgen bezig is, maar wordt ook

geraakt door de ander. Maria straalt liefde, warmte en

bescherming uit. Jozef komt praktisch en behulpzaam

over. De waarden denken aan hun eigen gewin. De ene

beredeneert en observeert. Hij ziet geen heil in deze

gasten. De ander gaat op zijn gevoel af en probeert ze te

ontwijken. De derde waard moet van zichzelf wel even

helpen, maar hij drukt ook zijn snor. De engel maakt een

166

uitnodigend gebaar en vertelt over degeen, die je in je

hart tegenkomt. Het kindje, dat niet in de kribbe ligt, is

degeen die je bewust maakt van jezelf. Het licht in je

hart.

Theo geniet ervan hoe de mensen naar de kerstgroep

kijken. Hijzelf ziet nu ook de kerststal als een plek die

iets uitstraalt. De losse houten beelden zijn tot een

nieuwe illusie geworden. De dieren staan voor warmte

geven. De gehoorzame en dienstbare os weet wie zijn

meerdere is. Hij stelt zich beschikbaar op. De koppige

ezel stelt wijsheid voor. Hij leert van zijn fouten. De

schapen met name de lammetjes vertederen de jongste

bezoekers door hun onschuld. Vooral het zwarte

lammetje dat een beetje alleen zit, roept genegenheid op.

De trouwe hond ligt op enige afstand en houdt het

overzicht.

Wat verder achter in de stal staat een kameel. Het dier dat

de weg door de woestijn kent. De drie koningen uit de

drie continenten komen samen en herkennen hun mens-

zijn in de stal. Zij schenken mirre, wierook en goud. De

elementen van de aarde zijn vertegenwoordigd: het

plantaardige is verbonden met de vloeistof, de wierook

met het luchtige en het goud met het materiële, de vaste

stof.

‘Wierook komt van het woord wijrook,’ zegt Koster. ‘Je

kent het wel als wijwater. Het wordt gebruikt om geur te

maken, om geuren te verdrijven en om te zuiveren. Het

kan als een offer dienen. De geur neemt de ruimte in

bezit en dringt via de neus in het lijf. De kruiden die in de

wierook zitten beïnvloeden de houding van de mens. Je

moet je openen voor de geur. Het komt via de adem

binnen. Het neemt bezit van je. Ik heb me vaak

167

afgevraagd wat de uitwerking van wierook is. De sfeer

verandert in de ruimte. Het lijkt alsof het een

bedwelmende uitwerking heeft. Door elkaar te

bewieroken worden we wat heiliger. We worden tot een

groep. We ademen dezelfde gewijde lucht in.’

‘Wie weet heeft wierook naast zijn zuiverende werking

ook wel een heilzame werking,’ bedenkt Theo hardop.

‘Kun je me nog iets meer vertellen over jullie

genootschap of kan ik al zeggen ons genootschap?’

‘Er zullen vijf cherubs, bewakers van de geheimen,

aanwezig zijn bij jouw aanstelling tot het Human

Genootschap. Je krijgt een proefperiode van drie jaar.

Daarna word je zelf cherub. De cherubs werken als een

onzichtbare muur die de geheimen beschermen die het

hart van de groep in beweging houdt. Niet alle geheimen

zijn voor iedereen belangrijk. Niet iedereen hoeft de

verantwoordelijkheid van de geheimen te bewaren en er

deelgenoot van te zijn.

De geheimen zijn meer een priestergeheim of

dokterszwijgplicht. Hoe minder mensen ervan weten hoe

beter het beschermt.’

‘Hoe hoog zit jij in de groep Koster?’

‘Ik kan het je niet zeggen. We zijn gelijkwaardig. Het

wordt niet als hoger beleefd. Wat ik je kan zeggen, is dat

ik de drie jaar proeftijd heb volbracht. Na die tijd mag je

nieuwe leden voordragen.’

‘Wat houden de geheimen in?’

‘De ruimtes die we gebruiken zijn geheim. Je hebt nu

twee kerkers in een kerk gezien maar er zijn ook ruimtes

in andere gebouwen. De mensen die meewerken werken

anoniem. De mensen die wij begeleiden om tot een

168

nieuw leven te komen zijn voor de meesten onbekend.

De organisatie bestaat uit verzorgers, sponsors,

begeleiders, tussenpersonen en mensen die een nieuwe

toekomst voorbereiden. Iedere groep of persoon heeft

zijn eigen verantwoordelijkheid. En er zijn aantal

personen die de groepsstructuur in de gaten houden, die

de contacten intern verzorgen. De groep wordt klein

gehouden. Vooral omdat dan het overzicht bewaard kan

blijven. Er zijn in ons gebied 108 mensen betrokken bij

dit gebeuren. Of er nog anderen ondergrondse

organisaties zijn in andere gebieden, is mij niet bekend.’

‘Wordt er nog veel gebruik van de ruimtes gebruik

gemaakt?’

‘Ja, de meeste mensen die we nu onderdak geven en

helpen komen uit de mensenhandel. Het zijn bijna altijd

vrouwen. We zitten dicht tegen de zware criminaliteit

aan. Daarom moet er voorzichtig gewerkt worden. We

bemoeien ons niet met politiek en staan niet voorop bij

actiegroepen. Natuurlijk worden die wel ondersteund,

maar in de luwte. Onze groep mag niet opvallen. Wij zijn

er voor de directe hulp. Contact hebben met de persoon,

gelegenheid geven om te ontsnappen uit het circuit, een

vluchtplaats geven, veiligheid en bescherming geven, aan

een nieuwe toekomst bouwen voor de persoon in

kwestie.’

‘Ben je wel eens mensen tegen gekomen die in hun

nieuwe toekomst beland zijn, die in de kerker hebben

gezeten?’

‘Nee, ik houd me niet bezig met het vervolg. Ik geef

gelegenheid voor veilig onderdak.’

‘Wat is jouw rol?’

169

‘Ik neem op een afgesproken plek de ‘geblinddoekte

vluchteling’ mee in mijn auto. Ik rijd naar de kerk. Via de

zijingang ga ik de kerk in en breng ik haar of hem naar de

kerker. Daar zorg ik voor het eerste contact. Ik leg uit hoe

het verder gaat, luister naar de wensen. Een ander iemand

heeft contact met de persoon en houdt deze gezelschap,

zorgt voor het welzijn, heeft contact met een andere

cherub. Die derde cherub bereidt de stap naar de

toekomst voor. Deze cherub heeft geen contact met de

vluchteling. Als alles geregeld is, breng ik de persoon

naar een afgesproken plek. Ik ben altijd in de buurt en

beschikbaar om te helpen bij onverwachte situaties en dat

gebeurt regelmatig. Ik maak de personen die in de kerker

zitten echt mee en heb redelijk wat contact met ze. Maar

ik ben ze later nooit meer tegengekomen. Er zijn ook

cherubs die “de persoon” begeleiden in hun nieuwe

toekomst. Zij houden bij hoe het gaat.’

‘Ik zag nog een deur achter in de kerker. Zit daar ook nog

een ruimte?’

Koster blijft even stil.

‘Ik kan het je nu niet zeggen.’

Theo zegt niets

170

D’ORA ‘Heb je D’ora nog wel eens gezien?’

Het klinkt als een geweerschot.

‘D’ora? … Ik heb haar niet meer gezien, maar ik heb nog

wel eens een mailtje van haar gekregen. Maar dat is al

weer een tijdje geleden. Sinds Solange mijn vriendin is,

heeft ze geen contact meer met me opgenomen. Daarvoor

beantwoordde ze mijn mail ook vaak niet of veel later.

Een enkele keer mailde ze uit zichzelf. Ze is zo grillig en

onberekenbaar. Ik snap niet, waardoor dat gedrag

ontstaat. Ik wil het eigenlijk niet meer. Zoals met

Solange, die helemaal voor mij gaat, voel ik me veel

rustiger. Bij Solange kan ik binnenkomen. We zitten op

een zelfde niveau. Bij D‘ora zit meer spanning, een

vreemd verlangen en ik mag haar graag. Maar ik word er

te onrustig van.’

‘Ik moet je iets over D’ora vertellen. Ze is al een paar

dagen hier.’

‘D’ora, bij jou?’

‘D’ora zit in de problemen. Ze is hier. Ze is ook

geblinddoekt in de ruimte gekomen. Dus ze weet niet,

waar ze is. Ze vermoedt wel, dat ze in de kerk zit. Ze is al

lang blij dat ze even weg is uit de bewoonde wereld.’

Hij loopt met hem naar de deur in de kerker. De kerk is

op slot. Dan lopen ze naar de volgende deur. Hij haalt het

gordijn voor de deur weg en daar ziet hij D’ora staan. Ze

heeft nog jongenskleren aan en een jongensuiterlijk.

Ze omhelzen elkaar.

‘Waarom ben jij hier?’

Zijn oude gevoelens voor haar komen direct terug.

Solange vergeet hij. Hij wordt door de nieuwe

171

werkelijkheid opgeslokt en voelt zich intens bij haar

betrokken. Ze heeft om hulp gevraagd. D’ora.

‘Mijn vriendin en ik hebben de afgelopen dagen contact

gekregen met een aantal Libiërs, die in het land zijn. Ze

zitten in het Intercontinental Hotel in de hoofdstad en zijn

hier op een handelsmissie.

Wij zaten in een restaurant en waren flink aangeschoten,

toen vier mannen met ons contact maakten. Ze flirtten

steeds naar ons en maakten luidruchtige opmerkingen. Ze

keken steeds naar ons, maakten lieve en speelse

complimenten. Ze maakten steeds grapjes over onze

eenvoudige bestelling. Zij hadden een zeer luxe gerecht

besteld met champagne en dure wijn. Het was duidelijk

dat het welgestelde heren waren, die bulkten van het

geld. Ze behandelden de obers als bedienden. Twee

hadden een Arabische look, een donker als ebbenhout en

redelijk jong en zag er goed getraind uit. De vierde

persoon was een oudere en kleine man, die duidelijk de

baas was en voortdurend met grappen en kwinkslagen

rondstrooide. Ze waren nogal opdringerig. Toen er een

fles champagne op onze tafel verscheen, werden de tafels

aan elkaar geschoven. Ze dronken even hard mee. De

oude man sprak gebroken Engels, de donkere Libiër

vloeiend. Het gesprek ging over moslims, hoofddoeken,

drank, Khadaffi, over het leven in Tripoli. De

woestijnbewoners werden weggelachen en beschouwd

als armoedzaaiers, onderontwikkelden. Ze spraken

schamper over hen. De twee andere mannen werden door

de oude heer weggestuurd om geschenken te halen voor

ons. De andere gasten in het restaurant keken steeds in

onze richting. Aan het eind van de avond gingen de

172

Libiërs terug naar hun hotel en wij naar huis, met de

afspraak dat we de volgende dag naar het zwembad van

het Continental zouden komen om met hen te lunchen en

te zwemmen. Zo kwam van het een het ander. Zij vonden

het wel gezellig om de sleur van het wachten te

doorbreken. Ze waren hoffelijk en voorkomend. Wij

werden mee uitgenomen. Alles first class. We gingen

mee naar hun hotelkamers. Iedereen was aangeschoten en

balorig. Daar werden de heren handtastelijk en vanaf dat

moment begon de sfeer te draaien. Ze beloofden ons veel

geld als we mee zouden gaan naar Tripoli. Hun deal was

afgerond. Ze zouden de volgende dag terug gaan. We

wilden weg, het werd steeds ongemakkelijker. Mijn

vriendin werd ziek en begon te kotsen. Ze wist weg te

komen. Ze stelden mij voor om de nacht met hen door te

brengen. De oude man wilde mij veel geld geven. Ik zei

als smoes tegen hem, dat ik wel mee wilde naar Tripoli.

Dat zei ik om nog naar huis te kunnen gaan, zodat ik nog

wat spullen kon ophalen, mijn paspoort en zo. Hij stopte

me een bundeltje geld in mijn hand en mompelde: Goed

zo meisje, heel verstandig.

Ik werd met een privéchauffeur naar huis gereden. Ik

voelde me bedreigd. Ik ben over een kwartiertje terug, zei

ik tegen hem toen ik thuis was. Hij bleef voor de deur

wachten. Ik heb mijn haren kort geknipt, mijn haar zwart

gespoten, heb me geschminkt en heb jongenskleding aan

gedaan, een scheve pet opgezet.

Ik ben via de voordeur met een rugzak weer naar buiten

gegaan. Ik durf niet op of om te kijken. Met spiedende

ogen in mijn rug loop ik zo ontspannen mogelijk naar de

dichtstbijzijnde zijstraat. Zodra ik de bocht om ben, heb

ik het op een rennen gezet. Ik heb nog nooit zo hard in

173

mijn leven gerend. Een volgende zijstraat in, een steegje

in. Ik hoor een auto piepend de bocht omgaan. Ik zit

opgesloten in een blok huizen. En ik zie de auto een paar

keer rondjes rijden. Ze weten dat ik daar ergens binnen

zit. Ik probeer zo dicht mogelijk bij de weg te komen,

verstop me achter een schuurtje. Als de auto uit het zicht

is, ren ik naar de overkant. Ik verstop me achter een

container.

Even later rijdt de auto weer langs, maar nu stopt hij. Ze

zijn met twee auto’s. De donkere man stapt aan de

rechter kant uit en steekt over. Ze denken dat ik daar zit

en proberen me in te sluiten. Er zit dus nog een chauffeur

in de tweede auto. Door de donkere ramen kan ik niet

zien, wie er in zit en waarnaar gekeken wordt. Ik moet

weg bij die container. Straks zullen ze hier komen

zoeken. Mijn voordeel is dat ik de buurt beter ken dan zij.

Ik laat mijn rugzak achter de container staan, doe mijn

pet af en mijn jas uit. Dan loop ik net als of er niets aan

de hand is langs de zwarte limousine. Gelukkig lopen er

nog wat mensen op straat. Het duurt even voordat ik de

straat bereik, die naar het station loopt. Het wordt daar

drukker. Dan zie ik de zwarte auto aan de overkant de

bocht om komen. Hij rijdt met een slakkengangetje door

de straat. Ik voel dat ze me gezien hebben. De auto stopt.

Iemand stapt uit. Ik heb het op een rennen gezet. De auto

draait om. Ik schiet een straatje in en ren kris kras door

mijn buurtje. Maar nu stop ik niet meer. Ik blijf door

rennen. Daar staat mijn autootje. Ik schiet de tuin in van

een van mijn buren.

Ik hoor een auto de straat in rijden. Hij stopt bij mijn

auto. Even later rijdt hij weg. Ik ben als de dood. Ik tril

over mijn hele lijf. Ik moet geduld hebben. De tijd gaat

174

traag voorbij. Wanneer is de kust veilig? Wanneer kan ik

hier weg? Ik durf de deur niet open te doen.

Anderhalf uur later komt mijn buurvrouw thuis. Als ze

me opmerkt, maak ik een stilte gebaar, met mijn vinger

voor mijn lippen en gebaar haar de tuin in te komen en

deur te sluiten en op slot te doen. Verbaasd kijkt ze mij

aan. Ze herkent me in eerste instantie niet. Ik ga met haar

naar binnen en vertel het verhaal. Ze wilde net naar mij

toegaan om te zeggen dat er twee banden lek zijn van

mijn auto.

Morgen gaan die lui naar Tripoli terug. Wat moet ik

doen? Ik durf niet naar het station te gaan. Stel dat ze me

daar opwachten.

De buurvrouw wil mij wel naar het volgende station

brengen met haar auto. Hij staat in de garage. Ik doe een

doek om mij heen. Even later vertelt ze mij, terwijl ik

tussen de achterbank en voorstoelen op de grond

verborgen lig, dat ze bij het station een zwarte limousine

ziet staan. Ik doe het haast in mijn broek. Ze brengt mij

naar een ander station. Even denkt ze dat ze achtervolgd

wordt en komt alle angst terug. In de trein heb ik gebeld

naar Koster. Zijn telefoonnummer kent niemand van mijn

familie, vrienden of kennissen. En zo ben ik hier beland.

Ik ga niet meer terug naar huis. Ik ben bang dat ze

banden hebben met de maffia. Een vriendin heeft de

spullen achter de container gevonden. De kamer wordt

opgezegd. Mijn spullen worden in een loods opgeslagen.

Ik heb gelukkig niet zoveel spullen. Ik ga een wereldreis

maken. Ze laat me het geld zien. 3500 euro heeft ze in

haar hand. Dat geld ga ik gebruiken. Dat heb ik verdiend.

Op mijn spaarrekening heb ik het drie dubbele. Ik wilde

altijd op wereldreis. Nu moet het wel. Ik ga naar India.’

175

Theo’s eerste wens is om mee te gaan. Dan denkt hij aan

Solange, Kluize Hemeldauw en zijn mogelijke inwijding.

Hij overtuigt zich ervan, dat hij niet meegaat en niet mee

wil. De aantrekkelijkheid van D’ora werkt echter als een

magneet.

‘Weet jij, waar we hier zijn, Theo?’

‘Ja, maar dat is niet belangrijk. Je bent in goede handen.’

‘Kun je niet een tijdje bij mij blijven. Het is zo stil.’

‘Dat kan wel, het is een goed idee. Haar begeleider, die

haar zaken afhandelt, kan vandaag niet meer komen.’

zegt Koster.‘Morgenochtend komt hij het vliegticket

brengen. Morgenavond brengen we je naar het vliegveld.

Op dàt vliegveld zullen de Libiërs zeker niet zijn. Blijf jij

maar bij D’ora.’

Met een felheid in haar stem zegt D’ora.

‘Het wordt tijd het heft in handen te nemen. Ik wil mezelf

niet langer in de weg zitten. Ik wil meer luisteren naar

mijn innerlijke stem en wijsheid. Ik ben er te lang doof

voor geweest. Ik weet nu dat de stem in mij mijn helper

is. Die stem heeft mij veel te vertellen. Die weg ga ik

volgen. Ik ben hier bijna een week en de vrouw die mij

begeleidt, is echt goed. Zij heeft mij goed geholpen. Ik

weet nu wat ik wil gaan doen.’

De laatste woorden fluistert zij. Met halfgesloten ogen

kijkt ze Theo warm en met mededogen aan.

‘Ik herinner me, dat ik samen met jou in de kathedraal

heb gewandeld, dat ik je warmte wilde voelen. Toen ik

mijn hoofd gestoten had, heb ik voor het eerst ontdekt dat

ik met dat innerlijke stemmetje kon communiceren. Ik

wist niet eens van het bestaan af. Ik was me er niet van

bewust. Het was alsof er woorden in mij gefluisterd

176

werden. Tegenwoordig ben ik gevoeliger voor dingen die

om mij heen gebeuren. Dan lijkt het alsof mij iets verteld

wordt. Ik wil mijn oude wereld achterlaten. Ik wil die

deur sluiten. De vrienden die ik heb, wil ik niet meer zien

tot ik sterker ben.’

Theo is verbaasd en kijkt haar waakzaam en vol

bewondering aan. Ze ziet er slank en aantrekkelijk uit.

‘Ik vind het fijn om deze laatste dag hier nog met jou te

zijn. Aan jou kan ik me goed spiegelen. Ik wil mij in

India scholen. Daar wil ik mijzelf tegenkomen en de

kennis in mijzelf ontdekken. Ik heb die kennis in mij

zitten. Ik wil weten hoe mijn geest werkt. Die keuze heb

ik hier in de kerker gemaakt. Dan heeft die traumatische

gebeurtenis met die Libiërs toch een functie gehad. Dank

je wel.’

Theo voelt de drang om haar te kussen en wil zich tegen

haar aan vlijen. Hij voelt zich verward. Ze ziet het en

geeft hem een kopje. En ze strijkt zijn haar achter zijn

oren. Hij vindt het vreemd dat hij het pijnlijke gevoel van

scheiding voelt, nu hij weet dat D’ora weg zal gaan. Hij

heeft dat nooit eerder bij haar gehad. Normaal kan hij de

ene gedachte voor een andere inwisselen. Nu voelt hij de

pijn van gemis, van verdriet. De ogen van Theo

glinsteren.

‘Ik ben heus niet altijd even aardig geweest tegen jou,

Theo. Ik heb dingen gedaan in jouw bijzijn die anderen

niet hadden verdragen. Jij toonde geen jaloezie. Jij bleef

met een open en vrije geest naar mij kijken. Hoe deed je

dat?’

‘Dat is mijn geheim.’

‘Vanaf morgen zien we elkaar niet meer, Theo. En denk

aan Solange, die kent jouw geheim wel. Dat is het

177

verschil tussen haar en mij. Met haar kun je je geheimen

delen.’

Theo voelt zich iets rustiger worden en probeert verder te

kijken dan zijn korte termijn denken en gevoel. Daardoor

groeit zijn vertrouwen.

‘Ik reis wel met je mee in mijn fantasie.’

‘Laat me maar los. Ik sta voor een bepaalde illusie. Zet er

maar een andere voor in de plaats.’

Met haar vingertoppen speelt ze op tafel. Theo kijkt haar

verbaasd aan. Theo reageert op haar opmerking.

‘Wat ik doe, maak ik zelf uit en niemand anders. Maar in

dit geval heb ik geen andere keus. Je blijft voor mij in

mijn herinnering en die herinnering zal ik in het begin

blijven voeden. En dan verandert de herinnering. We zijn

op andere manieren toch met elkaar verbonden. Ik weet

dat de gedachten die ik heb, illusies zijn, maar ze zijn er

wel.’

‘De geest en het hart zijn een raadsel voor mij. Daarmee

ga ik aan de slag.’

Ze hebben een flink deel van de nacht met elkaar gepraat.

Ze zijn in slaap gevallen. De stemming is veranderd. Het

is, alsof hij uit een trance raakt.

Theo heeft een vredig gevoel. Op de plek die hem net

pijn deed, bloeit een teder gevoel. Solange roept in hem

zijn verlangen naar haar op.

Het afscheid volgt. Voordat ze geblinddoekt wordt,

omhelzen ze elkaar.

‘Dag lief medemens van mij.’

‘Dag spiegeltje.’

De laatste knuffel wordt door de begeleider onderbroken.

Ze krijgt het doek om.

178

‘Mijn nieuwe leven begint.’

Theo houdt haar arm vast.

‘Je blijft mijn vriendin.’

‘Natuurlijk.’

Zal hij haar terugzien? In ieder geval zal hij haar loslaten.

179

HUMAN GENOOTSCHAP Solange heeft hem gebeld. Theo heeft haar uitgelegd, wat

er gebeurd is. Aan de toon van zijn stem weet ze, dat ze

hem kan vertrouwen. Ze weet, dat hij van het ene

moment op het ander verliefd kan worden, dat hij snel

onder de indruk is van de kwaliteiten van iemand anders

en dat hij gemakkelijk beïnvloedbaar is. Zijn openheid

kan ook zijn valkuil zijn. Maar dat ziet hij zelf niet zo.

Hij houdt van de wat naïeve instelling. Hij gaat graag

mee met mensen. Hij ziet de ander als iemand waarvan

hij kan leren, als een levensles. Hij is gevoelig voor

waardering en hij reageert gemakkelijk intiem op

anderen. Hij vindt het fijn om anderen gelukkig te maken

en heeft soms moeite om daar zijn grenzen in aan te

geven. Solange heeft al genoeg van D’ora gehoord en zij

weet welke invloed ze op hem heeft.

Soms vindt ze dat lastig. Ze voelt zich daardoor verloren

en eenzaam. Het is dan belangrijk om dat depressieve

gevoel aan te pakken en hem duidelijk te maken, hoe zij

zich voelt. Het laatste wat hij wil is, dat hij haar kwetst of

dat hij haar ongelukkig maakt. Hij wil met haar samen

zijn, samen dingen doen. Zij weet dat ze niet te

afhankelijk van hem moet zijn. Ze houdt

onvoorwaardelijk van hem. Hij heeft haar uitgekozen als

zijn vriendin en levenspartner. Hij laat zich niet bezitten.

‘Theo, de richtlijnen van het Human-genootschap zijn er

om te onderzoeken, om je over te verheugen. Er wordt

geen eed gezworen, geen gelofte afgelegd of een belofte

180

gedaan. De richtlijnen zijn als een ondersteuning voor de

leden.

Wil je lid worden dan zijn dit de adviezen om tot een

beter individu te worden en tot een betere gemeenschap

te komen.

Lees dit door, Theo. Als je hier iets mee kunt, kunnen we

het proces van lidmaatschap vervolgen.’

1. Alles wat we doen en denken ontstaat vanuit

gedachten. Achter de emotie zit een gedachte. Nederigheid – In wat voor een indrukwekkende wereld

leef ik. Ik heb unieke rijkdommen en mogelijkheden.

Voortdurend leer ik en ben ik afhankelijk van de ander.

Hoe ga ik om met de wijsheid die ik in mij heb, de stille

kracht. Ik wil mijn grenzen leren kennen en verder kijken

dan alleen mijn eigen gedachten en meningen. In

nederigheid leer ik het perspectief om te zetten van mij

naar jou (jullie).

Ik kan leren en groeien. Het is een startpunt.

Geduld – Wat is de geest krachtig. Hoe reageer ik er op?

Liefst met een vredige geest – het is een soort

wapenrusting en maakt mij flexibel. Geduld is een

eigenschap die ik mij eigen kan maken. Ik kan leren

geduldig te worden. Ik besef dat alles in verandering is.

Geduld hebben is een actieve houding. Geduld is de basis

voor een gelukkig leven.

Tevredenheid – Ik leef in het nu, voel vrede met mezelf in

welke situatie dan ook. Ik geef mij over en laat los. Ik

accepteer hoe het is. Ik open mij. Ik kom bij mezelf

terecht.

Verheugen/blijheid – Ik open mijn hart. Ik verheug mij in

de goede handeling van de ander. Het verandert mijn

181

instelling en ik maak gemakkelijker contact. Problemen

lossen op. Er ontstaat ruimte. Ik heb de keuze om een

keuze te maken om mij te voeden met aangename

ervaringen.

2. Hoe handelen we? – Het aantal handelingen, dat door

mijn aanwezigheid verricht wordt, is ongelooflijk. Het

zijn oorzaken voor gevolgen. Ik kan zelfs voorkeur geven

aan handelingen die ik verricht. Ik kan een keuze maken

en een bepaalde handeling verrichten. Mijn acties

kunnen helpen om een betere wereld te maken. Ik heb de

kracht om de wereld te veranderen. Ik verander de

zwakke geest (instelling) waarmee ik mijzelf devalueer. Ik

geloof in de buitengewone kracht van de geest die zich in

mij bevindt. Ze is grenzeloos. Alles is mogelijk.

Vriendelijkheid – Ik wil dat je gelukkig bent. Iemand

anders gelukkig maken betekent dat ikzelf gelukkig word.

Ik stel me voor dat ik tegen iedereen vriendelijk ben, dat

ik iedereen geluk wens.

Eerlijkheid – Wat een verschil is het als je eerlijk en

oprecht kunt zijn naar je medemens of dat je oneerlijk

moet zijn. Eerlijkheid opent, verbindt en laat zien dat je

om de ander geeft. Eerlijkheid begint bij jezelf.

Vrijgevigheid – Het gaat om de fundamentele

verandering van instelling van mij naar jou (de ander).

Ik open mij voor jou.

Juiste spraak – Ik deel iets met jou. Ik wil dat je door

mijn woorden blij wordt, dat je lacht. Mijn woorden

werken als zaden. De werking van zaden begrijp ik niet,

maar ik zie dat ze werken, dat ze groeikracht hebben. Dat

ze uiteindelijk vrucht kunnen dragen. Het beschermen

van mijn spraak is daarom belangrijk. Het zaad ontstaat

uit het woord, uit het hart en komt weer in het hart

182

terecht, bij mij en bij de ander. Het zaad heeft een vorm

met eigenschappen die bij dat zaad horen. Een

zonnebloem komt uit een zonnebloemzaad. Het zaad heeft

zijn eigen vorm en potentie. Het zaad met de vredige

gedachte dat in het woord meegezonden wordt, kan

groeien. Zaden hebben de goede bodem en omgeving

nodig. De kracht ervan kan er lang in bewaard blijven en

dan veel later tot groei komen. Ik ben afkomstig van het

zaad dat mijn aanwezigheid heeft doen groeien. Het is

als een voertuig dat ik gebruik. Ik ben de zaaier en het

zaad.

3. Hoe gaan we met anderen om – Ik heb de ander

nodig. Ik doe het niet alleen. De ander is mijn medemens,

als een onderdeel van mijn lichaam, als een onderdeel

van mijn schepping. Vriendelijk zijn tegen anderen,

betekent vriendelijk zijn tegen mij zelf. We zijn onderling

afhankelijk.

Respect - Ik zie de ander als iemand waar ik iets van kan

en wil leren.

Vergeving – Het houdt de destructieve houding tegen die

mij gevangen houdt (uit het verleden). Het heeft te maken

met een veranderen van instelling. De vredige geest

vergeeft. Het heeft te maken met de wens om mezelf en

anderen te bevrijden van pijn, ellende en verdriet.

Dankbaarheid – Het uiten van waardering voelt

weldadig aan. Wanneer ik gewaardeerd word, kan ik

ervaren dat ik een positieve rol speel in de wereld.

Loyaliteit – Het is als de lijm die mij met jou verbindt.

Vertrouwen geeft rust en zekerheid. Ik neem de hele

wereld in mij mee en straal de warmte naar haar uit.

4. Hoe ik betekenis kan geven aan mijn leven – In

verandering (ontwikkeling) zit het potentieel om tot

183

nieuwe dingen te komen. Ik ga mee in de flow van

verandering – wat zijn mijn mogelijkheden en hoe is mijn

bereidheid. Ik heb moed nodig om mijn persoonlijke pad

te bereizen en mijn hart en intuïtie te volgen.

Verlangen – Ik wil de vervulling van mijn wensen

realiseren waardoor anderen en ikzelf gelukkig worden.

Het is een innerlijke drang in mij. Die innerlijke stem van

verlangen maakt de keuzes die medebepalend zijn voor

de toekomst.

Principes – Principes geven mij kracht. Zij steunen het

verlangen en houden mij op het juiste spoor. De kracht

en passie van mijn geest krijgen daardoor een richting.

Dienstbaarheid – Het begint met de wens dat anderen

gelukkig mogen zijn en bevrijd zijn van lijden. Al mijn

handelingen zijn voor het welzijn van anderen. Dat is

mijn levenstaak.

Moed – Het is wat ik in mijzelf wil overwinnen. Ik ben op

pad en transformeer mijn moeilijkheden. Ik neem de

moeilijkheden van anderen op mij.

Theo heeft het document gelezen.

‘Hier kan ik wel wat mee.’

‘De richtlijnen zijn in de afgelopen decennia geleidelijk

aan veranderd van meer christelijk naar humaan. Ze zijn

zowel christelijk als humaan. Als je de thema’s op een

christelijke manier wilt benaderen dan kan dat prima. Het

zijn universele zaken die ons levende wezens aangaan.’

Theo wil vragen hoe het nu verder gaat. Hij is

nieuwsgierig. Hij wil niet opdringerig overkomen en

houdt zich in. Hij zal wachten tot Koster verder gaat.

‘Ik concentreer me regelmatig op de thema’s en kan ze

gemakkelijk visualiseren. Ik kom dan in het gebied van

184

energie, van levensenergie terecht. Het lijkt alsof de

levenskracht waarmee ik dan in contact ben als vanzelf in

mij stroomt, alsof de levenskracht optimaal van mij

gebruik kan maken. Ik word er blij van. Er ontstaat

levensvreugde. Het centert mij. Dagelijkse zorgen en

beslommeringen veranderen in goud, als je begrijpt wat

ik bedoel.

Maria is mijn grote voorbeeld. Zij is de verwezenlijking

van deze principes.’

‘Als je lid wordt van het Humangenootschap, wordt de

volgende tekst gezegd: ik breng je tot de Human

gemeenschap. Je wordt lid van het genootschap. Je krijgt

een kristalzoutoplossing in je hand. Daar neem je een

slokje van. Het reinigt. Je neemt symbolisch afscheid van

het leven dat je tot nu toe geleden hebt. Het vocht dat

overblijft, veeg je over je voorhoofd en je haar. De

zoutoplossing zet het vocht in je mond in beweging. Je

wordt er wakker door. Het zout verbindt langdurig en

staat voor langdurige vriendschap.’

‘Wat kan mijn taak zijn als ik lid ben?’

‘Voorlopig ga je door met het leven zoals je het nu leidt.

Eens per jaar is er een bijeenkomst. Tussendoor heb je

geregeld contact met andere leden. Je moet wel

voorzichtig zijn met je manier van communiceren. E-

mail kan onderschept worden en telefoon kan

afgeluisterd worden. Daarom is het belangrijk dat je nooit

iets vermeld door telefoon of via mail wat te maken heeft

met het genootschap. Je krijgt een aantal wachtwoorden

en tekens die je kunt gebruiken. Wachtwoorden tijdens

contacten op afstand en tekens bij contacten in de

185

nabijheid van elkaar. Nicòla en ik zijn je twee

contactpersonen.’

‘Hoe ga ik om met Solange? Ik wil geen geheimen voor

haar hebben.’

‘Maak je geen zorgen? Solange en Olivia zijn geen lid,

maar ze zijn op de hoogte van de geheime kerker. Ze zijn

deelgenoot.’

‘Kunnen zij geen lid worden?’

‘Wie weet? Ze hebben in ieder geval de goede instelling.’

Theo wordt blij bij de gedachte dat zij bij het complot

horen. Hij heeft gelijk zin om Solange te whats-appen.

Ik houd van je, lieveling.

Ze reageert bijna direct:

Ik mis je. Wanneer kom je terug?

‘Wanneer ga ik terug, Koster? Heb je me hier nog

nodig?’

‘Ik heb nog een bericht voor Nicòla. Wil je dat

meenemen?’

‘Ik weet, wat mijn taak is als nieuw lid. Ik ben koerier.’

‘Heel goed.’

Hij glimlacht.

‘Ik ga je voordragen. Met nieuwe maan zullen we elkaar

weer zien.’

Vanavond ben ik terug.

186

Richtingen en geometrische vormen: Kluize Hemeldauw

187

Plattegrond: Kluize Hemeldauw

188

189

paul.baas@quicknet.nl

(2015)

Deze roman verhaalt over een reis van een jongeman.

Het is een ontdekkingstocht naar de zingeving van zijn

bestaan, een reis naar zelf ontdekking en liefdeleven.

Hij komt mensen tegen die op een eigen manier een

manier hebben gevonden om hun kostbare menszijn zo

optimaal mogelijk te gebruiken.

Thema’s die aan de orde komen zijn

- Hoe werkt de geest?

- Wat betekent God voor mij?

- Wat voor invloed heeft de ander op mij?

- Wat betekenen liefde en compassie?

190

Andere uitgaven: - Lamp van het pad naar verlichting: Atisha

Vertaling van een boeddhistische basistekst met

commentaar van Serkong Rinpochee – naar

aanleiding van twee wekelijkse retraite (1983) – Anonieme maandelijkse brieven gedurende een

jaar (2006) – Gideon – In deze roman – een zoektocht - komt een

jonge adolescent in aanraking met het Tibetaans

Boeddhisme en liefdeleven (2006) – Een kijk op de Geest – oefeningen, teksten,

anekdotes, onderwerpen om tot meditatie te komen

geïnspireerd vanuit o.a. Tibetaans Boeddhisme

(2009) – Klanken Verwoorden – een praktisch en speels

werkboek over de klinkers en medeklinkers –

schrijfwijze, klank, invloed en kenmerken – elke

letter wordt belicht (2009) – Je bent mijn liefste vriendje (ook audio) –

kinderboek – Een jaar rond in het leven van Ollie en

zijn onzichtbare vriendje, Pietje (2009) In wording:

- Een meesterwerk van zijn leerling: (2012 - ……)

191