________________ ____

____________________

____________________________

___________________________

________

_________ ____________ ____________ __________

__________ ____________

____

_____ _______________

________ ____________

___ ______

_____________________________________________________________________________

1

1

1

1

1,5

2,5

ruggekeerd naar ekken.

gende

heethoofd

6Kopieerblad 1A Correctiesleutel

___________________De ruiters zijn te

________________________een sage of een le__________________________

________

een gaveeen

______________________________________ Raveleijn om hun krachten te ontd

3

______________________________ ______________________aarde metaal_________water ________vuur

________hout4

_________________________________________________________________________

5

Door dit te proberen en aan te voelen wat bij hen past.

________vuur________hout

6

_____Hi ____________________j heeft maar één ______________________________pijl die telkens opnieuw t_____________erugkomt.

KIJKER 1, 2 en 3 Toets luisteren

De Elementen

1 Wat is de hoofdgedachte van dit fragment?

2 Geef het synoniem dat in het verhaal wordt gebruikt.

een oud volksverhaal =

een talent =

een persoon die snel boos wordt =

Welke elementen worden aan de vijf ruiters gegeven?

Hoe weten de ruiters welk wapen bij hen hoort?

Noteer achter elk wapen het juiste element.

zwaard

kruisboog

Wat is er speciaal aan de kruisboog?

________

____ __________________

__________________

___________________________________________

____________________

_____________________________

2

1

3

2

dere

<-meter ->

6KIJKER 1, 2 en 3 Toets luisteren Kopieerblad 1B

Correctiesleutel

7

____________________________________________________________________Het doel is om als eerste de koning om te gooien nadat _

___al__________le kubb ______s van ______het ___an ___________________________ team zijn omgegooid.8

<- 8 meter ->

5

9

1

1 ________________________________________Het andere team gooit als eerste _________________ alle kubbs en____d _______aarna ______de k _______________oning omver.

2 _______________________________________________________Je gooit de koning omver voordat alle kubbs______________________________________________van het ondere team zijn omgegooid.

Spelregels Kubb

Wat is het doel van het spel? Noteer in één zin.

Maak hieronder een schets van het speelveld bij de start van het spel. Noteer de afmetingen bij het speelveld.

Zijn de uitspraken waar of niet waar? Kruis aan. Verbeter de uitspraken die niet waar zijn.

De werpstok moet bovenhands gegooid worden en mag niet tollen.

Er mogen geen basiskubbs omgegooid worden, als er nog kubbs in het veld staan.

Heeft het gooiende team nog veldkubbs staan, dan wordt de achterste veldkubb de nieuwe werplijn.

Een gegooide kubb die twee keer buiten het speelveld terechtkomt, wordt door de andere spelers in het speelveld geplaatst.

waar niet waar

0 Op welke twee manieren kun je het spel verliezen? Noteer.

_____________ ______ ___ ___ ____ ___

_____ _________ ______________________ __________________

6,5

2,5

25

A

51

243

eerstbal

rubberen blaas

kampioenschap

6Kopieerblad 1C Correctiesleutel

linnen bal met stro

rubberen bal

rubberen bal rond varkensblaas

lederen omhulsel rond varkensblaas

D

C

B

E

1855 1866 1930 1954 1970

______________________ ________________________

______________________ ________________________

VK normenwedstrijdbal

FiFa normen

________e echte ________________bal per club __________bal per_____________rubberen

KIJKER 1, 2 en 3 Toets luisteren

11 – Nummer de illustraties volgens de volgorde waarin ze in beeld komen. – Schrijf naast de illustratie uit welk materiaal de bal bestaat. – Schrijf de letter van het kenmerk naast het materiaal.

rubberen bal – rubberen blaas – lederen omhulsel rond varkensblaas – linnen bal met stro – rubberen bal rond varkensblaas

A te licht B niet stevig genoeg C te zwaar D egaal rond E niet perfect rond

12 Noteer de juiste sleutelwoorden op de tijdlijn.

FiFa normen – bal per club – bal per kampioenschap – eerste echte rubberen bal – VK normen wedstrijdbal

Wat ik ervan denk.Wat ik ervan denk. Wat de juf / meesterWat de juf / meesterervan denkt.ervan denkt.

_ Totaal

1

2

__________________

1

0,5

6

___________jaloezie

KIJKER 1, 2 en 3 Toets begrijpend lezen Kopieerblad 2A Correctiesleutel

De Vijf

Thomas draaide zich om. Achter hem stond Emma met in haar handen de schijfwerper. Meteen schoot een nieuw flitsend, messcherp schijfje uit de houder. Deze keer spleet het schijfje de pijl van Maurits in tweeën. De mond van Thomas zakte open. ‘Wow, da’s … een soort dodelijke cd! Een killer ninjaschijf!’ Barend stapte grinnikend naar voren. ‘Ziezo. Hout en metaal hebben hun bestemming gevonden, zie ik. Nu alleen nog goed oefenen om de elementen te beheersen.’ Hoe kan dat? dacht Thomas. Nooit gemerkt dat die twee zo stoer waren! Hij zag hoe Lisa naar Barend liep. ‘Zit er voor mij ook iets in die kist van u?’ vroeg zij. ‘Want als Emma het kan, kan ik het ook!’ ‘Misschien,’ antwoordde Barend. ‘Wat is jouw kracht? Jouw passie?’

Ik vraag me af waar ‘het’ naar verwijst? Wat wil Lisa ook kunnen? Kruis aan.

Stoerder zijn dan haar broer. Haar kracht ontdekken. De pijl van Maurits in tweeën

splitsen.

Ik omschrijf het gevoel van Lisa met één woord:

Peinzend keek Thomas over de binnenplaats. Samuel stond aan de rand van de plaats, leunend op zijn staf. Thomas zag de tevreden uitdrukking op zijn gezicht. Samuel was blij. Prima, dacht Thomas. Maar waar is Baltar gebleven? De man met het zure gezicht was verdwenen. Raar! dacht hij. Die gast stond net nog heel erg op ons te letten. En nu is hij opeens weg. Waarom? Hij keek links en rechts. Nergens was Baltar meer te zien. Misschien was hij in een van de grotten. Er klopt iets niet. Het was een gevoel dat Thomas niet precies kon verklaren.

Ondertussen bewoog Lisa haar armen heen en weer, alsof ze op een onzichtbare piano speelde. Thomas schoot in de lach. Ze leek wel een heks die een moeilijke toverspreuk probeerde boven een kookpot. Ze wees naar de kist. Barend haalde er een soort staf uit en zei iets wat Thomas niet kon verstaan. Lisa pakte de staf met twee handen beet, hield hem horizontaal en wiegde hem een beetje heen en weer.

Pff, die zijn vast nog wel even bezig, dacht Thomas. Ik kan dus best even weggaan. En misschien kom ik Samira wel tegen. Hij zette een stap in de richting van de grotten. Op dat moment spoot vlak voor zijn voeten water uit de grond, recht in zijn gezicht. De straal was zo krachtig, dat Thomas achterover viel. Hij was meteen drijfnat. Zijn haar zakte in slierten voor zijn ogen. Hij hoorde een luid gelach. Emma, Lisa, Joost en Maurits stonden krom van het lachen naar hem te wijzen. Zelfs Spike blafte vrolijk mee. Ook Barend glimlachte. ‘Lisa heeft haar element duidelijk ontdekt: water!’

5

3

_______________________________

_______________________________

1

4

_

__

0,5

mopperen, boos zijn opiets of iemand

6

________________________handvat om het_____________________________zwaard vast te houden

zwaardpijl (en boog)schijfwerper

stafbv. katapult

vuurhoutmetaalwateraarde

KIJKER 1, 2 en 3 Toets begrijpend lezen Kopieerblad 2B Correctiesleutel

‘Nu is het jouw beurt, Thomas,’ zei Barend. ‘En Joost dan?’ vroeg Thomas. ‘Is zijn geheime kracht al ontdekt? Weten we al welk element hij is? Aarde volgens mij. Hij graaft dag en nacht in de grond, als hij de kans krijgt.’ Barend knikte. ‘Misschien, maar het element moet zichzelf nog tonen aan de drager. Voor Joost is dat nog niet gebeurd.’

Thomas keek naar Joost en zag dat hij stond te balen. ‘Iedereen heeft een kracht, behalve ik,’ mopperde hij. ‘Stom!’ Samuel kwam naast Barend staan. ‘Soms kost het meer tijd om het juiste element te vinden voor de juiste persoon, Joost. Er zat nog niets voor jou in de Kist der Elementen.’ Hij keek naar Thomas. ‘Terwijl we proberen uit te vinden wat het beste is voor Joost, moeten we ook al zoeken naar jouw speciale kracht. Wij denken dat het vuur is, want iets anders is er op dit moment niet. En daarom …’

Hier staat weer een moeilijk woord. Ik lees een stukje terug / verder en leid af uit de tekst wat het betekent.

Zie ik het voor me? Een gevest is een

Barend stak zijn hand in de kist en haalde er een zwaard uit. Het glansde, het had een stevig gevest, versierd met draken, raven en vlammen. Thomas floot tussen zijn tanden en pakte het zwaard aan. Het lag meteen goed in zijn hand. Hij keek naar Samira. Ze knikte aanmoedigend naar hem. Zijn borstkas zwol op. Ik zal ze wel eens laten zien wat mijn superkracht is, dacht hij. Wedden dat ik mijn kracht heel snel gevonden heb. Met twee handen hield hij het zwaard boven zijn hoofd. Vuur! dacht hij. Nu moest het gebeuren. Samira zou zien dat hij echt één van De Vijf uitverkorenen was. Hij hoopte dat er vuur

uit het zwaard zou sproeien. Vlammen! Vurige, roodgloeiende rook! Hij wachtte. Er gebeurde niets …

5 Vul de tabel aan met het juiste wapen en element. Bedenk zelf een wapen voor Joost.

Thomas

Maurits

Emma

Lisa

Joost

wapen element

_ ______________________

______ ____ ___________________________________

_____ ______________________

2

2,5

2,5

daarmee uit deer g worden.

dief

dief

6Kopieerblad 2CCorrectiesleutel

6

LEGENDE

7

… _______ ________________Het voorwerp___ p ___________akken en ____________________kring lopen zond __________etikt te

… ___________________________________

___________________________________

Van zodra de dief het _____________tikken voordat die de kring verlaat.

________________voorwerp raa _____kt, de

8

bewakerspelleider

voorwerp

KIJKER 1, 2 en 3 Toets begrijpend lezen

De dief1 De spelers vormen een kring.2 De spelleider plaatst in het midden een voorwerp (een geknoopt sjaaltje, een appel …).3 Een speler, de dief, verwijdert zich uit de kring.4 De spelleider wijst, zonder dat de dief het ziet, een speler in de kring aan als bewaker. Die speler mag niet laten blijken dat hij de bewaker is.5 De spelleider roept de dief. Die gaat in de kring staan tussen twee spelers naar keuze.6 Vandaar uit gaat hij naar het voorwerp. Hij probeert het voorwerp te pakken.7 Zodra de dief het voorwerp raakt, moet de bewaker gaan rennen en de dief tikken,

voor die de kring verlaat.

Omkring de passende pictogrammen bij dit spel.

Plaats

Intensiteit

Moeilijkheidsgraad

Aantal spelers

Soort spel

binnen

rustig

gemakkelijk

1 speler

loopspel balspel

bos

actief

gemiddeld

2 spelers

waterspel

plein

hevig

moeilijk

3-6 3 tot 6 spelers

behendigheidsspel

Wat is het doel van het spel …

voor de dief?

voor de bewaker?

Maak een schets van het speelveld met 10 spelers. Noteer vier sleutelwoorden bij je schets.

9

1

______________ _______Die

6___________pvriesvoed______sel

_________________.

1

eten/voedsel

1

KIJKER 1, 2 en 3 Toets begrijpend lezen Kopieerblad 2DCorrectiesleutel

Erwten in hartje winter, garnalen die ooit aan de andere kant van de wereld in zee zwommen, wij vinden het tegenwoordig heel gewoon. Door voedsel in te vriezen is al het eten altijd overal verkrijgbaar. Het begon met een ontdekking van Clarence Birdseye in 1912, op het ijs van de Noordpool.

Ik las de hele tekst en voeg nu zelf een passende titel toe.

Maar wie was Clarence Birdseye?Clarence Birdseye (1886-1956) werd geboren in Brooklyn in de VS. Hij studeerde een tijdje biologie, maar maakte die studie nooit af. Hij werd onderzoeker voor de overheid en ging naar het koude noorden van Canada.

10 Ik denk dat ‘het’ verwijst naar

11 Markeer één oorzaak met groen en één gevolg met rood.

Birdseye’s eureka-momentIn 1912 zag Birdseye in Labrador een paar indianen vissen. Ze hakten gaten in het ijs. De net gevangen vis bevroor door de kou zodra hij uit het water werd gehaald.Birdseye begreep dat die snelle bevriezing het probleem oploste dat bevroren voedsel juist altijd bedierf.

De Noordpool nabootsenBirdseye snapte dat het moeilijk zou worden om bevroren voedsel bij de mensen thuis te krijgen. Hij moest voorkomen dat het eten op weg van de winkel naar huis al zou ontdooien. Na acht jaar, in 1923, slaagde hij

Als eten langzaam wordt ingevroren, ontstaan er lange, scherpe ijskristallen die het voedsel vanbinnen kapotsnijden. Als het weer ontdooit, wordt het daardoor papperig. Door vis snel in te vriezen worden de kristallen kleiner en raakt de binnenkant niet beschadigd. Snel ingevroren vis bleek een halfjaar later nog even lekker als op de dag dat hij werd gevangen.

erin voorverpakt eten tussen twee heel koude platen zo snel in te vriezen dat er geen lange ijskristalen meer ontstonden, maar pas in 1930 had hij alle problemen opgelost.

KIJKER 1, 2 en 3 Toets begrijpend lezen Kopieerblad 2E Correctiesleutel

_

___ _

______

1

3

3

______________

_________________________ ___ ___

__

______ ______

ontdekkinbevriezing

k

simpel

6

12

13

___________________laargemaakte en ________________________De populariteit van 1955 ____vi_________ ___ssticks di ________________ epgevroren vis

___________________(met een korstje)___di __________epvriesvoed______het

________sel ste___________lekker en

_______eg om_____ was.

dat

1

1912 1923 1930

___________ _________________________ _______________________g snelle voorverpakt eten alle problemen _________snel i __________nvriezen _______opg ______elost

25

VissticksIn Europa zorgden vissticks voor de grote populariteit van diepvriesvoedsel. Ze werden in 1955 gepresenteerd als ‘een nieuwe, lekkere manier om vis te maken zonder de moeite en de stank die vroeger bij vis onvermijdelijk was’. Na bijna een halve eeuw werd Birdseye’s uitvinding eindelijk een groot succes. Hij veranderde de manier waarop de mens eet, maar hij bleef daar bescheiden bij: ‘Ik ben niet bijzonder, ik ben alleen maar een heel nieuwsgierige man.’

Birdseye kwam op het idee om voedsel te bevriezen. Wat is de moeilijkheid die hij daarna ondervond? Onderstreep in de tekst.

Vul het schema aan.

Periode Uitvinding Korte omschrijving Welk voordeel biedt de uitvinding?

4 Noteer onder de tijdlijn sleutelwoorden die passen bij het jaartal.

Wat ik ervan denk.Wat ik ervan denk. Wat de juf / meesterWat de juf / meesterervan denkt.ervan denkt.

Totaal

__ __

3

2,5

4

6KIJKER 1, 2 en 3 Toets taalwijs Kopieerblad 3A

Correctiesleutel

1

__________________________ x

__________________________ x x

__________________________ x

Thomaszusjesvogel

bv.

2

_______stale___n _

______________

________________ ______________

________________

flanellenkatoenen sponzen

wollen3

_____________________ _____________________

_____________________ _____________________

_____________________ _____________________

_____________________ _____________________

pyjamajas

pantoffelhuizen

pyjamaatjejassen

pantoffeltjehuisje

Lees onderstaande tekst.

Hoog in de lucht klonk het gekras van een vogel. Thomas huiverde toen hij omhoog keek en daar een schaduw door de lucht zag zeilen. Een moment bleef de vogel hangen, toen verdween hij krijsend achter de bomen. ‘Kom, opschieten’, zei hij tegen zijn broertje en zusjes en hij spoorde zijn paard aan. De paarden vonden vanzelf de weg terug naar de poort waardoor ze gekomen waren.

Vul de eerste kolom aan met voorbeelden uit de tekst. Markeer de woorden ook in de tekst.

zelfstandig naamwoord eigennaam meervoud enkelvoud verkleinwoord

Noteer de stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden in de zin.

Thomas keek om en zag Maurits, Joost, Emma en Lisa. Geen ruiters in _ (staal)

harnassen meer. Ze droegen weer hun _ _ (flanel) pyjama’s en

(katoen) jassen, net als hijzelf. Alleen Joost droeg een _ _ (spons)

kamerjas en _ _ (wol) pantoffels, precies zoals hij vertrokken was.

Vul de tabel aan met de gevraagde vorm van het zelfstandig naamwoord.

enkelvoud

huis

verkleinwoord

jasje

meervoud

pyjama’s

pantoffels

__ ____ ___ _________________________________

5

5

3

3

d ja dera

6KIJKER 1, 2 en 3 Toets taalwijs Kopieerblad 3B

Correctiesleutel

4 – Duid alle samenstellingen aan met geel. – Duid alle afleidingen aan met groen. – Onderstreep in de afleidingen het voor- en/of achtervoegsel.

Jagersbal is niet kinderachtig, maar juist een heel leuk spel. Baken het speelveld af met stoepkrijt. Lees aandachtig de spelregels. Blijf steeds waakzaam zodat de bal niet op de weg rolt. Onthoud dat veiligheid altijd voor speelplezier gaat!

_______ __________

____________

_____ _______.

___

_____ _____

____________ ___

_

___ _

2

4

2,5

W

de

6KIJKER 1, 2 en 3 Toets taalwijs Kopieerblad 3C

Correctiesleutel

8

❒ ❒

❒ ❒

❒ ❒

❒ ❒

9

______een _____oplossing_________________Waar?

__________________________anneer?____________________________In Afrika

______________________________aan een wetenschapper

______________tegen 2020 _____________________________

__________

_____________________________

Hoe?

Voor wie?

_______________________________

_______________________________

_______________________________

John Logie Bairdlive-beeldenJohn Logie Baird

_____________________________(van) John Logie Baird__________________________ televisie

Kruis aan wat er over het onderwerp gezegd wordt.

Er wordt gezegd wat het onderwerp …

doet of wat ermee gebeurt.

is of wordt.

Wetenschappers zoeken een oplossing voor kanker.

Voor tieners zijn beroemdheden de helden van vandaag.

De aandacht werd hem teveel.

Het internet geeft veel mensen een ruimere blik.

– Vul de zinnen aan met een antwoord op de vraag. – Noteer het vraagwoord waarop het onderstreepte deel een antwoord geeft.

De uitvinder bedenkt _ ________Wat?

_ in zijn laboratorium.

Jaarlijks reikt een jury de Nobelprijs uit _Aan wie?

Waar?_ leven miljoenen mensen in armoede.

Unicef wil _Wanneer?

__ onderwijs voor alle kinderen.

10 Noteer waarnaar de gemarkeerde woorden verwijzen.In 1925 dachten sommige mensen dat John Logie Baird gek was. Hij vertelde dat hij een manier had gevonden om live-beelden uit te zenden en dat hij een ontvanger had gebouwd waarmee je die kon zien. Een journalist van een landelijke krant probeerde Baird zelf te laten verwijderen, toen hij op het kantoor van de krant reclame kwam maken voor zijn nieuwe, gekke machine. Baird had eerder al een paar vreemde uitvindingen gedaan, maar met de televisie zat het anders. Dit was het werk van een genie!

Hij

die

hij

Dit _

zijn _

_ _____

__________________

________________ _______

______________________________

______________________________

__________

______________________________

3

3

40

endeaan de handbeknopteingewikkeld

met andere woorden

6KIJKER 1, 2 en 3 Toets taalwijs Kopieerblad 3D

Correctiesleutel

______________________

_____________________

_____________________

WanneerVervolgens/Nadien

Maar__________________ ___

__________________

Nadien/Vervolgendaardoor

1

_________echter

____________vernieuw_______ van

____________________dit wil ze geng

11 Schrijf de signaalwoorden in de zinnen.

maar – vervolgens – echter – daardoor – wanneer – nadien

Baird begon in een werkplaats aan de zuidkust van Engeland te experimenten.

_ hij naar Londen verhuisde, lukte het hem beelden uit te zenden die als

zwart-wit schaduwen te zien waren. _ _ hield hij een demonstratie in een

warenhuis. _ _ er was nog veel werk te doen.

_ deed hij testen met een buikspreekpop. Zijn geld raakte _sop, _ wilde hij bijna opgeven.

2 Zoek in het woordenboek of op het internet en noteer een synoniem en/of de betekenis van de onderstreepte woorden. Schrijf de gemarkeerde afkortingen voluit.

Dagelijks zijn mensen bezig om innovatieve spellen te bedenken. Jumbo ontwikkelt deze spellen a.d.h.v. het spelconcept dat wordt ingestuurd. Dat kan gaan van een summiere schets op een servet tot een complex uitgewerkt schema van het spel. D.w.z. dat zowel ‘gewone’ mensen als professionele uitvinders een spel kunnen bedenken. Mits goede spelregels, is het m.a.w. voor iedereen mogelijk om een uitvinder te zijn.

Wat ik ervan denk. Wat de juf / meesterervan denkt.

Totaal