Impactbrochure Max Havelaar 2009

Organisaties van kleine producenten / 2008 – 2009

De impact van Fairtrade – Jaaroverzicht

Ontwikkeling

in eigen

handen

De producentenorganisatie Banelino financiert de warme maaltijden in een crèche in Monte Cristi (Dominicaanse Republiek).

Hartelijk dank aan de producenten en medewerkers van de zes coöperaties die hebben bijgedragen aan de im-pactstudies en de bijhorende reportages: Banelino (Dominicaanse Republiek), Conacado (Dominicaanse Republiek),

Fapecafes (Ecuador), Apromalpi (Peru), Cocla (Peru), Fecafeb (Bolivia).

Fotografie:Bruno Fert (Yungas, Bolivia)

Pierre-Yves Brunaud (Cenfrocafe, Peru)Luc Boegly (Apromalpi, Peru)

Didier Gentilhomme (Fapecafes, Ecuador)Nicolas Gauthy (Banelino en Conacado, Dominicaanse Republiek).

Fairtrade: wie vaart er wel bij? Meten is weten.Hoe draagt Fairtrade vandaag bij aan armoedebestrijding? Wat zijn de effecten voor de boeren,

hun families, de coöperaties waar ze deel van uit maken en hun omgeving? Daar gaat deze bro-

chure over.

Een belangrijke hoeksteen van het Fairtradesysteem zijn de internationale criteria uitgewerkt voor

elk product dat onder Fairtradevoorwaarden geproduceerd en verhandeld kan worden. De criteria

garanderen een faire prijs en een premie voor een ecologisch en sociaal verantwoorde productie.

Lusten en lasten van verduurzamen niet eenzijdig opleggen maar billijk verdelen.

Nagaan of de Fairtradecriteria worden nageleefd is essentieel. Maar we moeten ook meten op

welke manier Fairtrade het leven van boeren en boerinnen in het Zuiden effectief verbetert. Dan

pas is de balans van ons werk positief. Met dit doel voor ogen hebben we de laatste jaren heel

wat impactstudies laten uitvoeren bij tal van boerenorganisaties die actief zijn met Fairtrade. Zijn

we op de goede weg? Hoe kunnen we ons systeem verbeteren? Dit soort vragen krijgen hier hun

plaats.

We presenteren u hier een samenvatting van zes impactstudies, bij wijze van voorbeeld, uit een

totaal van meer dan 40 beschikbare analyses. De conclusies zijn positief: producenten krijgen

economische zekerheid via Fairtrade. Dit laat hen toe hun economische positie op de markt en

binnen hun samenleving te versterken zodat ze zelf uit de armoede geraken. Maar meer dan ooit

moeten we er voor zorgen dat producenten hun ontwikkeling in eigen handen kunnen nemen en

de samenwerking met ontwikkelingsorganisaties moet verder worden uitgebouwd.

Eén ding blijft duidelijk: een correct inkomen is essentieel en blijft een

randvoorwaarde voor duurzame ontwikkeling. Ecologische en soci-

ale criteria opleggen aan de boeren in het Zuiden kan, maar dan moet

er ook een financiële return zijn. Fairtrade garandeert dit en slaagt

er zo in om een antwoord te bieden op de armoede. Hier in België

werken we samen met steeds meer bedrijven, organisaties, FairTra-

deGemeenten, NGO’s, winkels en consumenten opdat steeds meer

boeren er wel bij varen. Fairtrade is immers een zaak van velen.

Hartelijk dank aan het team van Max Havelaar Frankrijk voor de coördinatie en realisatie van deze

publicatie.

Lily Deforce, Brussel, 1 september 2009

Structurele impact Politieke impact

Effecten op het terrein op middellange termijn3

⁄

⁄

⁄

Criteria Ondersteuning

De werking van het Fairtradekeurmerk2

Waarom is fair trade nodig?1

Het internationaal keurmerk voor Fairtrade

Structurele impact Politieke impact

Effecten op het terrein op middellange termijn3⁄

⁄

⁄Criteria Ondersteuning

De werking van het Fairtradekeurmerk2

Waarom is fair trade nodig?1

De impact – of hoe Fairtrade het dagelijkse leven van landbouwersfamilies verandert

de resultaten

definitie

meetsys-teem

voorbeeld

de effecten de impact

De rechtstreekse gevolgen van het toepassen van de Fairtradecriteria.

De producentenorganisatie krijgt een vaste prijs en een ontwikkelingspre-mie. Zij houdt een algemene verga-dering en haar beleid is transparant. De producenten gebruiken geen verboden middelen.

De jaarlijkse inspecties van FLO-Cert controleren op de naleving van de Fairtradecriteria. Het certificatieco-mité beslist of de certificering van de producentenorganisatie wordt toegekend of hernieuwd.

De onrechtstreekse gevolgen van het toepassen van de Fairtradecriteria.

In Mali heeft een producenten-organisatie de bouw van een put gefinancierd. En de producenten hebben dankzij een betere prijs voor hun producten karren en dieren kunnen kopen.

Een procedure voor systematische opvolging en evaluatie wordt mo-menteel op punt gesteld, in overleg met de producentenorganisaties.

De duidelijke en duurzame verande-ringen die zijn veroorzaakt door de interactie tussen Fairtrade enerzijds en de sociaaleconomische, instituti-onele en natuurlijke omgeving van de producenten anderzijds*.

De producentenorganisatie heeft bij de overheden een onderhandelings-positie verworven. De producenten ontwikkelen ook strategieën om te diversifiëren. Zie volgende pagina’s.

Op basis van meerdere studies bij individuele organisaties wordt de im-pact gemeten van Fairtrade.

“ De consument in een oogwenk overtuigen van de

impact van Fairtrade lukt het best als we iets zeggen

in de zin van: “kijk, we hebben een school gebouwd”.

Maar daarmee zouden we voorbijgaan aan de sterke,

structurele effecten op het gemeenschapsleven. Die

effecten, zoals de mogelijkheid om een lening aan te

gaan, de toegang tot informatie en het uitwisselen van

ervaringen, maken de organisaties sterker aan het ein-

de van de rit. En een sterkere producentenorganisatie

moeten we beschouwen als één van de belangrijkste

impactvoorbeelden.”

Raùl del AguilaVoorzitter van CLAC, het netwerk van gecertificeerde producenten van Zuid-Amerika.

“Laten we de structu-rele impact niet uit het

oog verliezen, want die is het sterkst.”

*Deze definitie is gebaseerd op de omschrijving van Ciedel-F3E. Die definieert de impact van een ontwikkelingsproject als: “de situatie ontstaan uit alle resultaten en effecten die duidelijke en duurzame veranderingen teweegbrengen – in het leven en de omgeving van indivi-duen en groepen – en die rechtstreeks of onrechtstreeks in oorzakelijk verband staan met de ontwikkelingsactie.” (Ciedel – F3E, 1999).

Een uniform systeem om de impact te meten

Door de impact van Fairtrade te evalueren, willen we zijn werking verbeteren.

Maar om te kunnen evalueren, moest eerst de goede methodiek worden gekozen.

Het was Fairtrade Labelling Organisations (FLO) die in 2005 de zoektocht naar de juiste methodiek op

gang trok. Tot dan toe had FLO veel geïnvesteerd in het ontwikkelen van de Fairtradecriteria en de naleving er-van. Hierdoor krijgen we zicht op de directe gevolgen van Fairtrade, zoals het ontvangen van een faire prijs en premie, transparant beheerde organisaties, geen ge-bruik van verboden pesticiden, geen kinderarbeid, … . Maar dit geeft slechts zicht op een deel van de impact. Fairtrade wil immers de situatie van de producenten duurzaam veranderen, door aan de voorwaarden voor hun ontwikkeling te werken en langdurige veranderin-gen teweeg te brengen. En dat is precies wat deze im-pactstudies willen meten. Ze zullen het Fairtradekeur-merk Max Havelaar een betere kijk geven op de effecten van Fairtrade, en toelaten zijn werking in het voordeel van de producenten te verbeteren.

Een moeilijke keuzeOm een correcte vergelijking mogelijk te maken, moest eerst een gemeenschappelijke werkwijze worden vast-gelegd. FLO heeft zich daarvoor laten bijstaan door consultants die gespecialiseerd zijn in Fairtrade en im-pactmetingen. Er bestond al een groot aantal studies over de impact van Fairtrade, maar om daar een keuze uit te maken bleek een moeilijke opdracht. Karine Laroche van Max Havelaar Frankrijk, legt uit waarom: “Vele studies fo-cussen op heel specifieke aspecten, of ze hebben een verschillende aanpak, zodat het bijna onmogelijk is ze onderling te vergelijken.”

Zes casestudiesEr werd gekozen voor een reeks casestudies bij re-presentatieve organisaties. De betreffende organisaties werkten actief mee aan dit onderzoek. “Zij hielpen ons bepalen welke veranderingen aan Fairtrade te danken waren en welke aan de organisaties zelf,” vertelt Karine Laroche. “Zo vermeden we dat deze studie een audit werd – wat we absoluut niet wilden.”

Externe experts brachten een nieuwe zienswijze, maar ook knowhow op het vlak van impactmeting: het AVSF (Agronomes et vétérinaires sans frontières), het Insti-tute of development studies en het consultancybureau Oréade-Brèche. Interne Fairtrade-experten boden hun kennis aan over de Fairtradewerking en de geschiedenis van de organisaties, de lokale dynamiek en relevante markten.

De impactstudie

onderzoekt vier

niveaus: de familie,

de producentenor-

ganisatie, de lokale

ontwikkeling en het

milieu.

Latijns-Amerika, een historisch continent voor Fairtrade

Mexico

Colombia

Ecuador

Peru

Bolivia

GhanaIvoorkust

Ethiopië

Tanzania

Oost-Timor

Indonesië

Dominicaanse Republiek

Drie Fairtrade ”klassiekers”

* Kleinschalige Producentenorganisaties

** Fairtrade-wereldvolume

Koffie

Atl. gecertifi-ceerde KPO*

Atl. gecertifi-ceerde plantages

Startjaar

Cacao

Bananen

290 1988

1993

1999

43

29

0

0

36

Koffie 240

27


Atl. gecertifi-ceerde plantages

Cacao

Bananen

Koffie 35

10 50 %

17,5 %

1 %1


% van FT-wereld-volume **

Cacao

Bananen

Koffie 15

6 _

2,5 %

__


% van FT-wereldvolume**

Cacao

Bananen

50 %

80 %

99 %

0

0

3529

% van FT-wereld-volume **

Cepicafe wordt de motor achter de ontwikkeling in zijn regioIn 1991 werkte de ngo Pidecafe met 400 landbouwersfamilies samen om hun koffie te verbeteren. Acht jaar later exporteren 6.600 families hun koffie, cacao en confituur onder Fairtradevoorwaarden. Zij zien de toekomst met vertrouwen tegemoet en kiezen voor een duurzaam project.

400 producenten.

9 ton koffie wordt geëxporteerd.

Start van de biologische productie.

De coöperatie exporteert zonder lokale tussenpersonen.

Cepicafe krijgt de Fairtradecertifica-tie. De inkomsten van de producen-ten stabiliseren zich en verbete-ren.

Naast koffie wordt met andere teelten gestart.

Eerste export van “Panela” ruwe suiker.

Export van passievruch-tensap, confituur en cacao.

De koffiepercelen worden vernieuwd met de steun van de ngo Pidecafe.

De eerste inves-teringen worden gefinancierd met internationale kredieten en met de Fairtrade-ontwikkelingspre-mie.

Bouw van suikerverwer-kingseenheden in de dorpen.

Installaties voor het ontpulpen en drogen van de koffie worden geïnstalleerd in de dorpen om de kwaliteit van de koffie te verbeteren.

De koffie wordt geteeld in de schaduw van fruitbomen. Met dit fruit en de

rietsuiker maken ze confituur.

Oprichting van een spaarkas en krediet-systeem samen met

andere producen-tenorganisaties.

Bouw van een logement in Montero, in de bergen, om er toeristen te ontvangen.

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005 2006

30 % van de koffie wordt verkocht via Fairtrade.

Lima

PiuraP E R U

Lokale tus-senpersoon

Coöperatie

34

71

Prijs betaald voor koffie, in dollar per kwintaal van 46 kg (in 2003).


Coöperatie

620

Prijs betaald voor suiker, in dollar per kwintaal van 46 kg (in 2004).

Bron: Max Havelaar — Ontwerp Jérôme Schneider-Maunoury

Verkoop van elf containers confituur.

Voorzitter Segundo Guerreo Mondragon

172.600 ton koffie verkocht in Peru in 2007. Het land is de zesde grootste koffie-exporteur.

100 % van de koffie-, suiker-, cacao- en confituurproductie wordt verkocht via Fairtrade.

Bouw van een fabriek voor het ontpulpen en drogen van koffie in Piura.

Bouw van een installatie voor de fermentatie van cacao.

De producenten telen ook maïs en bonen voor huishoudelijk gebruik.

2007 2008

1.930 ton koffie wordt geëxporteerd.

6.600 producenten in 2008.

MEER DAN WAT DAN OOK HEBBEN WIJ ONS

ZELFRESPECT TERUGGEVON-DEN, EN HEBBEN WE ONZE

PLAATS ALS BURGER INGENOMEN.

Lima

PiuraP E R U


Coöperatie

34

71

Prijs betaald voor koffie, in dollar per kwintaal van 46 kg (in 2003).


Coöperatie

620

Prijs betaald voor suiker, in dollar per kwintaal van 46 kg (in 2004).

Bron: Max Havelaar — Ontwerp Jérôme Schneider-Maunoury

Verkoop van elf containers confituur.

Voorzitter Segundo Guerreo Mondragon

172.600 ton koffie verkocht in Peru in 2007. Het land is de zesde grootste koffie-exporteur.

100 % van de koffie-, suiker-, cacao- en confituurproductie wordt verkocht via Fairtrade.

Bouw van een fabriek voor het ontpulpen en drogen van koffie in Piura.

Bouw van een installatie voor de fermentatie van cacao.

De producenten telen ook maïs en bonen voor huishoudelijk gebruik.

2007 2008

1.930 ton koffie wordt geëxporteerd.

6.600 producenten in 2008.

MEER DAN WAT DAN OOK HEBBEN WIJ ONS

ZELFRESPECT TERUGGEVON-DEN, EN HEBBEN WE ONZE

PLAATS ALS BURGER INGENOMEN.

Dit eerste jaaroverzicht wilde zes organisaties onder de loep nemen. Ze moesten meer dan 30 procent van hun omzet exporteren via Fairtrade en al voldoende lang bestaan om de impact van Fairtrade naar behoren te kunnen analyseren. De keuze viel dan ook op coöperaties in Zuid-Amerika, omdat zij aan die criteria beantwoordden en representatief waren. Toekom-stige jaaroverzichten zullen ook andere begunstigden bestuderen, zoals landbouwarbeiders, of andere regio’s, zoals Afrika of Azië.

APROMALPI 1 (Peru) is een organisatie met 170 leden die in 1996 werd opgericht door een groep van veertig mangoproducenten. Deze wilden hun inkomsten verbeteren en ontsnappen aan de prijzen die hen door tussenpersonen werden opgelegd. Na één jaar te heb-ben geëxporteerd, slaagde Apromalpi er in 2003 in de Fairtradecertificatie te bekomen. De organisatie bewerkt 340 hectare, wat gemiddeld neerkomt op 2 hectare per lid.

Studie uitgevoerd door de ngo Agronomes et vétérinaires sans frontières.

BANELINO 2 (Dominicaanse Republiek) werd opgericht in 2000 door drie boerenorganisaties die al Fairtrade verkochten. Deze organisatie exporteert vandaag 8 tot 10% van al de bananen uit de Domini-caanse Republiek. Ze groepeert 260 onafhankelijke producenten – een kwart van de bananenkwekers in dit land. Gemiddeld bezitten deze boeren 3 hectare grond. Ze stellen elk één tot twee voltijdse arbeiders tewerk, waarvan 80% immigranten zijn uit Haïti.

Studie uitgevoerd door consultants van Oréade-Brèche.

COCLA 3 (Peru) is een vereniging van 22 koffieco-öperaties in het departement Cuzco. Ze werd opgericht in 1967. Samen hoopten ze op betere verkoopsvoor-waarden voor hun koffie. Cocla telt 6.800 leden, meestal kleine familiale producenten die een twaalftal hectare landbouwgrond bezitten, waarvan gemiddeld 3,5 hec-tare voor koffie – zeer bescheiden oppervlaktes voor deze streek. De koffie vertegenwoordigt 80% van hun inkomsten.

Studie uitgevoerd door consultants Oréade-Brèche.

CONACADO 4 (Dominicaanse Republiek) was de eerste producentenorganisatie in het land die de Fairtrade-certificering behaalde, in 1996. De organisatie werd in 1988 opgericht op vraag van de kleine cacao-kwekers op het arme platteland: zij wilden namelijk hun cacao rechtstreeks verkopen en zo hun inkomsten ver-hogen. Nu, twintig jaar later, telt de organisatie 13.000 leden. 77% daarvan bezitten minder dan 5 hectare. Deze producenten zijn slecht uitgerust en maken buiten de piekperiodes weinig gebruik van externe werkkrachten. Tot 2004 verkocht Conacado minder dan 10% van haar cacao via Fairtrade; vandaag is dat 47%.

Studie uitgevoerd door consultants Oréade-Brèche.

FAPECAFES 5 (Ecuador) is een vereniging van vier producentenorganisaties in het zuiden van het land. Sinds 2003 exporteren zo’n 1.300 families koffie met het Fairtradekeurmerk Max Havelaar. Gemiddeld bezitten zij 3 à 6 hectare koffieplantages en één hectare grond waar ze rijst en maïs op kweken. Omdat ze zo weinig grond bezitten, moeten ze drie maand per jaar gaan werken in bananenkwekerijen en bij de garnaalkwekerijen aan de kust. Anderen hebben tot 10 hectare weiland voor enkele runderen.


FECAFEB 6 (Bolivië) is een vereniging die 24 or-ganisaties omvat, waarvan er 20 al meer dan tien jaar het Fairtradecertificaat hebben. Deze organisaties tellen samen ongeveer 4.000 leden. Het zijn Aymara-hoog-landindianen, die via een landhervorming grond toege-wezen kregen. In de oudste regio’s bezitten zij tussen de 0,5 en 2 hectare koffieplantages; in de andere regio’s bezitten zij gemiddeld 6 hectare voor koffie.


De zes bestudeerde organisaties

1 2

46

5

3

Dankzij de nodige investeringen kan Conacado nu gedroogde cacao van superieure kwaliteit uitvoeren.

QuillabambaLimaP E R U

Fairtrade bij Cocla : hefboom voor duurzame groeiDe enclave aan de voet van de Andes, langs de Urubambarivier, is weinig ontwikkeld en moeilijk bereikbaar. Toch kent zij dankzij Fairtrade een dynamische lokale economie.

Bron: Max Havelaar – Ontwerp van Jérôme Schneider-Maunoury

Regelmatige inkomsten bieden de families zekerheid

68 % meer inkomsten, gemiddeld, op zes jaar tijd. Maar voor de families telt vooral de stabiliteit, waardoor de risico’s verminderen.

Respect voor de natuur> Fairtrade stimuleert productiemethodes die de biodiversiteit respecteren en moedigt een biologische productie aan.

Competente en legitieme afgevaardigden vertegen-woordigen de producenten

De economie krijgt een boost door Fairtrade> De plattelandseconomie

wordt aangezwengeld door de activiteiten van

de coöperatie.

> De verwerkingsinstallaties voor koffie en de oogst creëren werkgelegenheid.

De coöperatie Cocla werd opgericht in 1967 en is de vierde grootste koffie-exporteur van Peru.

6 800 leden telde Cocla in 2006, in 28 dorpscoöperaties.

De koffieproducentDe coöperatie

Het milieu

De regio

> De coöperatie leert haar leden hun productie te verbeteren. Ze vertegenwoordigt hen en

behartigt hun belangen in de politieke

arena.

> Ze beschikt over de nodige infrastructuur om de koffie te verwerken en op te slaan, en transporteert de koffie tot aan de haven.

> Ze opent nieuwe afzetmarkten.

25 % van de geproduceerde koffie draagt het Fairtradekeurmerk.

Het prijseffect

Economische stabiliteit voor de familiesHet zijn vooral de stabiele inkomsten die de producenten behoeden tegen risico’s en waar-

door ze kunnen investeren. Hun kleine familiale bedrijfjes zijn levensvatbaar. Bovendien

neemt hun inkomen in meer of mindere mate toe dankzij Fairtrade.

De internationale Fairtradecriteria bevatten drie vormen van economisch voordeel. Eerst en vooral de gega-randeerde minimumprijs. Deze biedt stabiliteit en ex-tra inkomen aan in periodes dat de prijzen laag staan. Daarbovenop komt eventueel een prijssupplement voor bioproductie. En ten slotte krijgt de coöperatie een ont-wikkelingspremie voor gemeenschapsinvesteringen.

Beschermd tegen risico’s

Als we één belangrijk economisch effect moeten noe-men van Fairtrade, dan is dat de bescherming tegen prijsschommelingen en het stabiliseren van de inkomens voor de families, dankzij de gegarandeerde minimum-prijs. Normaal gezien verplichten deze schommelingen hen er immers toe buitenshuis te gaan werken, of hun kleine veestapel te verkopen om het hoofd te kunnen bieden aan onvoorziene omstandigheden.

Bovendien voorkomt Fairtrade dat de producenten in moeilijke economische tijden het materiaal moeten verkopen dat ze nodig hebben om te produceren en zo moeten stoppen met hun bedrijf. Gezien de stabiliteit kunnen zij nu zelfs investeren om beter te produceren.

Een extra inkomen

De gegarandeerde minimumprijs leidt dus tot een be-paalde economische zekerheid. En bij lage wereld-marktprijzen realiseren de kleine producenten een extra inkomen. Bij hogere wereldmarktprijzen volgt de Fair-trademinimumprijs. Het financieel voordeel zit dan in de ontwikkelingspremie die de coöperatie in gemeen-schapsprojecten investeert.Maar er bestaan ook andere, meer indirecte mechanis-men die voordelen bieden aan de families.

Rendabelere productie

Zo heeft de toegang tot de specifieke Fairtrademarkten sterk bijgedragen om hun productie rendabeler te ma-ken. Dit leidde meestal ook tot nieuwe vereisten: betere opvolging van de gewassen, kwaliteit en meer inves-teringen.

De voordelen zijn dus niet systematisch voor iedereen dezelfde. Ze hangen af van de geproduceerde hoeveel-heden, de verkochte volumes en van hun vermogen om de kwaliteit te verhogen.

Valentin Chinchay, voorzitter van Fapecafes,

oogst de koffie op zijn perceel van vier hectare.

In 1999 woedde een economische crisis in Ecuador,

die vooral de kleine producenten trof. Een aantal

koffieboeren hebben hun landerijen toen definitief

vaarwel gezegd. Maar vele andere families hebben

dankzij Fairtrade hun activiteiten duurzaam kun-

nen voortzetten en zelfs kunnen investeren in de

toekomst.

Investerenondanks de crisis

I n Antofagasta, een klein dorpje in de Bo-

liviaanse regio Yungas, kijkt Policarpio

Mamani Yana toe op het gieten van de fun-

deringen voor zijn huis. Drie metselaars ma-

ken cement. Een aantal paletten met holle

bakstenen staan al klaar.

Plankenhuis

Policarpio ontvangt ons in zijn huidige ‘wo-

ning’ – één gemeenschappelijke ruimte die

bestaat uit aan elkaar getimmerde planken.

Een stromatras verraadt waar het slaap-

gedeelte is. In een ander hoekje maakt zijn

echtgenote het eten klaar in een aluminium

pot op een vuurtje. “Het is hier niet echt

comfortabel,” zegt Policarpio vergoelijkend,

“Als het regent, sijpelt het water tussen de

planken door.”

Basiscomfort

In hun nieuwe huis zullen ze alle basiscom-

fort hebben: “Het zal 48 m2 groot zijn, met

stromend water, elektriciteit, een keuken en

een aparte kamer voor de kinderen.”

Om dit te financieren, heeft Policarpio geen

peso moeten lenen. Want hij heeft gedu-

rende drie opeenvolgende oogsten geld kun-

nen sparen. De tijd is voorbij dat hij elke dag

weer moest zien te overleven: nu kan hij zelfs

investeren. De gegarandeerde Fairtrademi-

nimumprijs helpt een stabiel inkomen te ga-

randeren.

Inkomsten vervijfvoudigd

In 2005 lag het jaarlijks inkomen van gecer-

tificeerde producenten in de Yungas tussen

1.600 en 2.700 euro. Voor wie zijn koffie op

de lokale markt verkocht, lag dit inkomen

slechts tussen de 320 en 595 euro. Nochtans

heeft een gezin met twee kinderen in deze re-

gio 675 euro per jaar nodig om te overleven

– om, met andere woorden, voedingswaren

en basisproducten te kunnen kopen op de

markt. Wil een gezin ‘waardig en duurzaam

leven’ – de kinderen naar school kunnen stu-

ren en kunnen investeren in de toekomst –

dan is daar 1.430 euro voor nodig.

Voor de Peruviaanse producenten van Cocla hebben de economische resultaten van Fairtrade een rechtstreeks effect op hun inkomensniveau. Koffie is een op de beurs genoteerde grondstof, die sterk fluctueert in prijs. In die context is een gegarandeerde minimumprijs, die vastligt wanneer de koers laag staat, heel zinvol. Het helpt de inkomens bij de producentenfamilies van Cocla verbeteren. Tussen 2000 en 2006 lag deze minimumprijs gemiddeld 68% hoger dan de schommelende prijs op de conventionele markt. Dankzij de hogere stabiliteit hoeven producenten geen bijkomend werk te zoeken buitenshuis.

Verschil tussen de exportprijzen van niet-gebrande koffie: via Fairtrade bij Cocla en op de conventionele markt (in USD per kwintaal van 46 kg)

Gemiddelde prijs Fairtrade-biokoffie

Gemiddelde prijs FairtradekoffieGemiddelde prijs biokoffieGemiddelde prijs conventionele koffie (SHG)

175

150

125

100

75

50

25

02000 20022001 2003 2004 2005 2006

Vier stenen muren voor Policarpio

Een beter inkomen

leidt tot betere le-

vensomstandigheden.

Policarpio Mamani en

zijn echtgenote Trigida

kunnen eindelijk een

echt huis bouwen.

Het gecombineerd prijs- en markteffect

Collectief investeren in kwaliteitDankzij stabielere afzetmarkten beslissen de producenten gezamenlijk om de kwaliteit te

verbeteren en te investeren in de productie.

Uit de verschillende casestudies blijkt dat Fairtrade werkelijk leidt tot een investeringscapaciteit voor de producenten en hun organisaties. Producenten hebben nu toegang tot markten met stabiliteitsgaranties. En die stabiliteit laat hen toe te investeren. In eerste instantie dragen de investeringen bij tot een verbeterde productiviteit van de bedrijfjes en tot de keuze om te verkopen op kwaliteitsmarkten. En al gauw komen de producenten, doordat ze daar beter betaald worden, in een opwaartse spiraal terecht.

De Dominicaanse cacao heeft lange tijd

een slecht imago gehad op de interna-

tionale markt. De gemiddelde prijs van deze

zogenaamde Sanchez-cacao ligt lager dan de

wereldkoers. De Sanchez is niet gefermen-

teerd, slecht gedroogd en opgeslagen, en is

daardoor een tweederangscacao.

Gecontroleerde fermentatie

Om meer uit hun oogst te halen, hebben de

boeren van Conacado ervoor gekozen hun

cacao te fermenteren. De chocolade die met

deze gefermenteerde cacao (de Hispañola)

wordt gemaakt, heeft veel subtielere aroma’s.

Elk van de lokale coöperaties heeft daarom

trapsgewijs bakken geplaatst waar de fer-

mentatie plaatsvindt, onder het wakend oog

van specialisten. De bonen moeten 24 uur

in de eerste bak, 48 uur in de tweede, … Na

vijf dagen van fermentatie wordt de cacao in

grote serres gedroogd.

Deze zware investeringen zijn voornamelijk

gefinancierd met de Fairtrade-ontwikke-

lingspremie. “De kwaliteit en de bijhorende

prijs hebben ons in de loop der jaren toe-

gang verschaft tot stabiele markten, waar-

door we ook een stabiel inkomen kregen,”

verklaart Osterman Ramires, kwaliteitsver-

antwoordelijke bij Conacado. “Voor ons gaan

kwaliteit en stabiliteit hand in hand. En dit

alles heeft de levenskwaliteit van onze ge-

meenschap fors verbeterd.”

Likeur voor chocolatiers

Stilaan evolueert Conacado zelfs naar een vol-

gend stadium. Zij kunnen de gedroogde bonen

immers meteen uitvoeren, maar ze kunnen ze

ook verder verwerken, tot cacaopoeder, ca-

caoboter of een soort likeur gebruikt door de

chocolatiers. Zo is de verkoop natuurlijk nog

lonender, vooral op de Fairtrademarkten.

23% van deze producten wordt via Fairtrade

verhandeld.

Conacado verwerkt cacao

Evolutie van de

verkoopprijs van

cacaobonen van

Conacado, in

vergelijking met

de conventionele

markt.

De gefermenteer-de cacaobonen worden gedroogd in grote serres.

De keuze voor autonomie

De producenten kiezen hun eigen weg naar ontwikkelingStabiele en meer inkomsten bevorderen het uitzetten van een strategie naar meer autonomie.

De door de producenten gekozen strategieën leiden tot meer voedselzekerheid.

Tot 2005 verkocht Apromalpi enkel verse Kent-mango’s – de enige

mango’s die geschikt waren voor de export. Toch kweekten de pro-

ducenten slechts 20 tot 30% van die variëteit. De opbrengsten waren

dus beperkt.

Vanaf 2006 kon Apromalpi, dat een goede relatie had opgebouwd met

zijn importeurs, ook mangopulp uitvoeren. Daardoor konden zij ook

de andere mangovariëteiten van hun leden, de ‘Edward’ en de ‘Créole’,

laten renderen.

Bovendien is Apromalpi door te diversifiëren de belangrijkste leveran-

cier geworden van mango’s, limoenen, papaja’s en passievruchten voor

een andere coöperatie die tropische confituren produceert. De produ-

centen hebben zo de diversiteit van hun fruitbomen kunnen valorise-

ren.

Apromalpi geeft meerwaar-de aan minderwaardig fruit

In een eerste fase versterkt Fairtrade de boeren in hun productie voor de export onder Fairtradevoorwaarden. Ze specialiseren zich, kiezen voor goede landbouw-praktijken en gaan gemakkelijker over op bioproductie, dit alles met de technische begeleiding van hun orga-nisaties.

Initiatief nemen

In een tweede fase nemen producenten, dankzij Fair-trade en de stabiele prijs, initiatieven om hun teelt te diversifiëren. Enerzijds behouden zij de gewone teelt om zeker in hun levensonderhoud te kunnen blijven voorzien. Anderzijds starten sommige producenten met nieuwe bronnen van inkomsten, zoals veeteelt, andere exportproducten of producten voor de lokale markt. Elke

producent zoekt dus zijn manier om zijn eigen voedsel-autonomie te garanderen.

Lokale markt?

De producentenorganisaties focussen dus vooral op de exportmarkten. De lokale markt is minder prioritair. Ze moeten dan eerst nog meer diversifiëren en vaak zelf nog onbestaande afzetkanalen opbouwen.

Apromalpi verkoopt een deel van zijn vruchten aan een andere coöperatie die er confituur van maakt voor de export.

Het regulerend effect

De prijzen op de lokale markt worden omhooggeduwdOnrechtstreeks is Fairtrade ook gunstig voor de andere producenten in de regio.

De producentenorganisaties kopen de oogst van hun leden tegen relatief hoge prijzen aan, om ze daarna aan de Fairtrade-importeurs door te verkopen. En omdat de organisaties een aanzienlijk deel van de producenten in hun regio vertegenwoordigen, zijn ook privéaankopers – door het spel van vraag en aanbod – verplicht een betere prijs te betalen en bepaalde diensten te verlenen, zoals technische ondersteuning.

Zo draagt Fairtrade onrechtstreeks bij tot een herstructurering van de lokale en zelfs de nationale markt, hetgeen ef-fecten heeft op de sociaaleconomische ontwikkeling van de streek.

In de Boliviaanse Yungasregio concurreren de coö-

peraties van Fecafeb met de privéaankopers op de

lokale koffiemarkt. De Fairtradeproducentenorgani-

saties verkopen 25% van het totale volume. Aange-

zien zij de Fairtrade- of biokoffie tegen hogere tarie-

ven aankopen, moeten ook de privéaankopers hun

prijzen optrekken, willen ze hun eigen bevoorrading

garanderen. Op die manier heeft de Fairtradeprijs

onrechtstreeks een impact op alle families die in de

Yungas van koffie leven.

De Fairtradeprijs heeft een regulerend effect op de hele koffiehandel in de Caranaviprovincie (in de Boliviaanse Yungasregio).

Een lokale handelaar in Caranavi.

Bolivia :de lokale privéaankopers passen zich aan

Het opwekkend effect

Een dynamische lokale economieFairtrade draagt bij tot nieuwe werkgelegenheid in de land-

bouw en nieuwe activiteiten.

Naarmate zij groeien, hebben elk van de bestudeerde producentenorganisaties steeds meer nood aan werkkrachten. Fruit moet geplukt worden, het drogen van de koffie gecontroleerd, vrachtwagens moeten worden geladen, bestellingen ver-werkt, … De activiteiten van deze organisaties dragen ook bij tot een sterke lo-kale economie, en in sommige gevallen tot betere lokale lonen.

De cacaoproducenten in La Guardia, Dominicaan-se Republiek, vervaardi-gen producten die ze op

de lokale markt verkopen: confituur, cacaowijn,

artisanale chocolade, … Conacado steunt deze

diversificatie via de micro-bedrijfjes van vrouwelijke

ondernemers.

Dat is het aantal banen dat het Peruviaanse Cocla-

netwerk, met zijn 6.800 leden, naar schatting

rechtstreeks en onrechtstreeks heeft gecreëerd. De ver-

eniging stelt 18% van de actieve bevolking tewerk in de

regio van La Convención en Yanatile. Ze creëert zo een

lokale economische dynamiek die onontbeerlijk is voor

dit afgelegen plattelandsgebied.

19.700

Het verenigingseffect

De sterkere coöperaties winnen aan legitimiteitMede dankzij de Fairtrade-afzetmarkten zijn de producentenorganisaties beter gestructu-

reerd en sterker geworden. Hun aantal neemt toe, en steeds vaker bevinden zij zich in een

sterke onderhandelingspositie. Om aan de noden van hun leden te beantwoorden, bieden zij

ook opleidingen, technische ondersteuning en kredieten aan.

De producentenorganisatie is de ruggengraat van Fair-trade. Omdat zij betere commerciële voorwaarden biedt, hebben producenten goede redenen om zich bij haar aan te sluiten. Steeds meer producenten willen dit trou-wens, omdat het vertrouwen in de organisaties groeit. En een coöperatie die meer leden heeft, kan meer vo-lume aanbieden aan haar klanten en dus meer kapitaal opbouwen.

Representatief

De producentenorganisatie is de spreekbuis van haar leden. Zij behartigt hun belangen naar de buitenwereld toe, bijvoorbeeld bij de lokale autoriteiten of bij invloed-rijke economische spelers. Met haar advies wordt vaker rekening gehouden. Ze wordt op het platteland steeds representatiever en dit geeft haar een zekere politieke invloed. De steun die de organisatie geniet, draagt bij tot het verhogen van de productiecapaciteit, van haar commerciële basis en ook van haar duurzaamheidstra-tegie.

Ontwikkelingssamenwerking

Sommige organisaties krijgen technische ondersteu-ning via ngo’s of handelspartners. Via opleidingen on-dersteunen ze een degelijk en professioneel beheer. De Fairtradecriteria hebben gelijkaardige doelstellingen.Bij de grootste en oudste coöperaties bleek hun groei vooral het resultaat van hun eigen inspanningen en or-ganisatietalent. Fairtrade is dan een hefboom om het aanbod en cliënteel te diversifiëren en de kwaliteit te verbeteren. Al deze elementen samen maken een or-ganisatie sterker.

Financiële middelenDe producentenorganisaties worden belangrijke in-stanties in hun streek. Dankzij Fairtrade kunnen zij een kapitaal opbouwen waarmee zij opleidingen, kredieten, ondersteuning voor de overstap naar bio, … kunnen aanbieden.Het voorfinancieren van de oogsten is daarbij bepa-lend. Dit maakt immers de nodige financiële middelen vrij voor de activiteiten van de producentenorganisaties. Dit leidt tot een betere rendabiliteit voor de producen-ten. Toch zijn de bestaande mechanismen ontoereikend. FLO ontwikkelt daarom nieuwe financiële en economi-sche middelen ter ondersteuning van de producenten-organisaties.

Samen - vóór de verzending - de koffiezakken afwegen. (Yungas, Bolivia).

Zo hebben driekwart van de organisaties met

het Fairtradekeurmerk van Max Havelaar

hun statuten veranderd. “Bij de coöperatie

Mejillones waren de vroegere directeurs

prutsers,” herinnert Nelly zich. “Meestal

hielden zij drie boekhoudingen: één voor

zichzelf, één voor de leden, en één voor de

fiscus.”

Organogram

Als je vandaag Mejillones bezoekt, valt in de

gemeenschappelijke zaal van de coöperatie

meteen het grote organogram op dat tegen

de muur hangt. Daarop is te zien wie zetelt

in de raad van bestuur, wie in het toezicht-

comité, wie er op de afdeling kwaliteit werkt,

… En als een bijeenkomst met producenten

is afgelopen, ondertekenen alle aanwezigen

een zorgvuldig opgestelde samenvatting van

één pagina.

Wat natuurlijk ook motiveert om de adminis-

tratie up-to-date te houden, zijn de bezoeken

van FLO-Cert, de vereniging die de naleving

van de Fairtradecriteria controleert. “Zonder

FLO-Cert hadden de opleidingen niet dezelf-

de impact gehad,” legt Nelly uit. “Door hun

controles hebben de becarios zich gereali-

seerd dat ze geen procedures hadden en zijn

ze professioneler gaan werken.”

Dankzij een opleidingsprogramma en de

inspecties van FLO-Cert worden de kof-

fiecoöperaties in de Boliviaanse Yungasregio

steeds beter beheerd.

De coöperatie is een middel om te verhinde-

ren dat producenten geïsoleerd blijven van

de markt. Nochtans zijn de oudste boeren

nog wantrouwig. Zij hebben te veel voorbeel-

den gezien van leiders voor het leven, twijfel-

achtig beleid en bedrog.

Maar stilaan neemt een nieuwe generatie het

voortouw: die van de becarios (of beursstu-

denten). Zij volgden een 19-maanden duren-

de opleiding in organisatiebeleid, handels-

praktijken en boekhouding. “Ik zie mezelf

als een bedrijfsleider, maar dan wel binnen

een collectieve organisatie,” legt een jonge

becario uit. “We moeten als groep nieuwe

vaardigheden verwerven. Want als we niet

samenwerken, riskeren we te mislukken.”

Goed beheer

“Bij de invoering van Fairtrade,” vertelt

lesgeefster Nelly Usnayo, “hebben de eerste

becarios, die opleiding volgden in goed be-

stuur, de plaats ingenomen van een aantal

leiders die de macht monopoliseerden”. De

becarios leiden de coöperaties in de rich-

ting van meer commerciële en doeltreffende

structuren, maar altijd tegen een coöpera-

tieve achtergrond.

Is uw organisatie

veranderd door Fairtrade?

In de jaren ’90 waren er in Peru slechts

vier organisaties van koffieboeren, die lou-

ter toevallig met Fairtrade zijn gestart. Zij

wilden het sociaal weefsel, dat verloren

was gegaan, herstellen. Achttien jaar later

hebben wij een netwerk van veertig boe-

renorganisaties, die allemaal actief zijn in

Fairtrade. Waar onze koffieorganisaties in

de beginperiode samen zo’n 2% van de na-

tionale productie exporteerden, maakt de

Fairtradekoffie-export vandaag nagenoeg

30% van de nationale productie uit. Dat zegt

veel over de evolutie van Fairtrade, en over

het sterker worden van de organisaties.

Waarom is een sterke organisatie

belangrijk?

Ons doel is niet enkel te verkopen. Wij streven

ook naar sociale veranderingen in de regio,

om zo de basisdiensten te verbeteren. Let wel:

het is niet alleen met de prijzen of premies

van Fairtrade dat we de basisproblemen zul-

len oplossen. Fairtrade draagt daar wel toe

bij, maar bovenal is er een hefboomeffect:

organisaties kunnen zich dankzij Fairtrade

integreren in het financieel systeem, en zo

erkend worden als een volwaardig speler in

het bedrijfsleven. In de jaren ’90 wilden de

banken ons geen financiering toestaan. Sinds

we toegang hebben tot de Fairtrademarkten

kunnen we lokale kredieten krijgen. Dat was

cruciaal voor al onze organisaties. Ze wer-

den daardoor plots economische spelers. We

konden zo onze rechten doen respecteren en

het openbaar beleid beïnvloeden.

Een nieuwe generatie: de boer-ondernemer

“ Een hef-boom die je

een volwaardig speler maakt

in het bedrijfs-leven”

Raul del Aguila Directeur van Cocla (Peru) en lid van de raad

van bestuur van FLO

“Wij werken allen eensgezind in één-zelfde organisatie.”

Abel Fernandez Exportverantwoordelijke bij Conacado

(Dominicaanse Republiek)

Het markteffect

Nieuwe afzetmarkten voor de kleine producentenFairtrade opent nieuwe commerciële horizonten en draagt bij tot een grotere legitimiteit van

de producentenorganisaties.

De bestudeerde producentenorganisaties hebben dankzij Fairtrade een sterkere commerciële geloofwaardigheid ver-worven. Zij hebben nieuwe gespecialiseerde markten aangeboord zoals de biomarkt of die van de originekoffies. Zij hebben voor het eerst geëxporteerd en hebben zo een onderhandelingspositie verworven die tot dan toe ondenkbaar was. Ze bouwen commerciële relaties uit waarvan er sommige financiële voordelen opleveren, zoals voorschotten of contracten die borg staan voor leningen. Door de toegang tot die nieuwe markten worden de producentenorganisaties erkend als sterke economische spelers in de sector.

Conacado : de verenigde producenten vormen allianties

In zijn bureau in Santo Domingo vinden

we bezige bij Abel Fernandez. Jong-

lerend met meerdere telefoontoestellen,

beheert hij de exportactiviteiten van meer

dan 10.000 kleine producenten. Conacado

verkoopt al meer dan vijftien jaar biocacao

aan chocoladeproducent Barry Callebaut.

“Sinds Barry van ons aankocht tegen

Fairtradevoorwaarden is onze relatie nog

versterkt.” Naast hun overeenkomst op het

vlak van Fairtrade, hebben de twee part-

ners ook nog een publiek-privaat partner-

schap gesloten. Volgens die overeenkomst

levert Conacado een cacao aan van supe-

rieure kwaliteit en biedt Barry Callebaut

technische ondersteuning.

Abel haalt een persbericht uit zijn archief-

kast. Dat vertelt hoe Conacado het hoofd

bood aan de regering toen die een zeer

onrechtvaardige belasting begon te heffen

op de verkoop door kleine producenten.

“Dankzij de kracht van onze organisatie

en de sterke band die wij onderhouden met

organisaties als Equal Exchange hebben

wij druk kunnen uitoefenen op de lokale

autoriteiten om deze belasting niet langer

te heffen.”

Conacado heeft talloze allianties met on-

dernemingen en internationale instellin-

gen. “Voor ons is dat een drukkingsmiddel

wanneer aankopers weigeren te betalen of

te laat betalen,” legt Abel uit. “Deel uitma-

ken van een Fairtradesysteem levert je veel

voordelen op: we werken immers allemaal

eensgezind in eenzelfde organisatie.”

Evolutie van de totale en de Fairtradehoeveelheden geëxporteerd door Conacado (Dom. Rep.).

De producenten winnen aan politieke invloedAangezien ze sterker zijn geworden door hun toegang tot de exportmarkten, hebben de producen-

tenorganisaties meer geloofwaardigheid wanneer ze onderhandelen met de autoriteiten.

Eugenio Villca Maldonado neemt het woord tijdens een ver-gadering van Fecafeb.

De vereniging van Boliviaanse koffietelers

heeft van de regering een wet kunnen af-

dwingen voor de kof-fiesector: een primeur

voor de producenten in de streek.

Al te vaak worden de kleine producenten weg-gehouden van de politieke beslissingen die hen aangaan, en worden zij niet aanzien als economi-sche spelers die enig belang hebben. Maar bin-nen de bestudeerde organisaties nemen de kleine producenten een sterkere positie, soms zelfs een leiderspositie, in op de exportmarkten. Zij maken gebruik van hun nieuwe positie om de politieke beslissingen te beïnvloeden. En het is vooral die duidelijke kentering in de machtsverhoudingen op lokaal, regionaal en nationaal niveau die de pro-ducenten waarderen. Er is immers sprake van een soort democratie in de markt.

Solidariteit

Trots op de samenwerkingDe producenten identificeren zich met het collectief en herkennen zich in hun afgevaardig-

den.

Het versterken van de managementcapaciteiten is noodzakelijk, willen ze waarden invoeren als democratie en transparantie en professioneler leren werken. In al de bestudeerde organisaties gaven de producenten te ken-nen dat ze tevreden zijn over de evolutie van hun situatie. De leden zien Fairtrade als een hefboom die essentieel is om hun organisatie te doen groeien en die zelfs kan leiden tot meer zelfrespect.

In Peru bouwen de producen-ten van Cenfrocafe samen aan een nieuwe drooginstallatie voor koffie. Voor hen is “eens-gezind werken” meer dan een slogan: het is een levenswijze en een identiteit.

De heel strijdvaardige San-tiago Mamani Guaranca ziet

zichzelf als “bedrijfsleider, maar dan wel altijd binnen

een collectief”, in zijn vereni-ging Villa Oriente in de Bolivi-

aanse Yungas.

Publieke en collectieve diensten voor allenFairtrade levert de gemeenschap voordelen op, via sociale of ecologische projecten.

Fairtrade komt tussen daar waar de openbare dienstverlening en infrastructuur zwak of zelfs onbestaand zijn. Het is dan ook geen toeval dat producentenorganisaties vaak beslissen om ge-meenschapsprojecten op poten te zetten. Meestal halen niet enkel de producenten voordeel uit deze projecten, maar ook anderen uit de nabijgelegen gemeenschappen, soms ook de allerarmsten. De Fairtrade-ontwikkelingspremie wordt vaak ge-linkt aan zulke gemeenschapsprojecten. Maar de producentenorganisaties kunnen er ook met hun eigen fondsen aan bijdragen.

Bij sommige organisaties gaat het leeuwendeel van hun investeringen naar het verbeteren van het productieproces en de werktuigen. Modernere installaties kunnen de zware arbeid helpen ver-lichten, maar de meerderheid van de producenten werkt nog steeds met de hand.

Ten slotte blijkt uit sommige studies dat de lonen van de seizoenarbeiders, tewerkgesteld op de vel-den, aan het verhogen zijn. Dit is echter nog niet overal het geval.

Monte Cristi is een van de armste regio’s

van de Dominicaanse Republiek. Na

kilometers te hebben gereden over stoffige

wegen bereiken we een klein dorpje. Of be-

ter gezegd: een gemeenschap die leeft in de

restanten van arbeiderswoningen die een

bananenbedrijf er vijftig jaar geleden heeft

achtergelaten. Er is geen elektriciteit of stro-

mend water. En uiteraard ook geen openbare

diensten. De meeste volwassenen zijn werk-

loos en dwalen er doelloos rond.

Banelino heeft dit gebied uitgekozen om er

het grootste deel van zijn sociale investerin-

gen te doen. Die komen zowel ten goede aan

de producenten als aan hun werkkrachten

en alle inwoners. “Fairtrade levert niet al-

leen voordelen op voor de kleine producent

maar voor de hele gemeenschap, aangezien

de producent daar integraal deel van uit-

maakt,” vindt Marike de Peña, algemeen di-

recteur van Banelino.

Acht scholen

De enige dokter die dit gebied bezoekt draagt

het insigne van Banelino op zijn overhemd.

Hij houdt gratis consultaties in een klaslokaal.

Ook de crèche en de buurtschool werden gro-

tendeels gefinancierd door de coöperatie: re-

novatie van de lokalen, schoolgeld, meubilair,

lonen van het personeel, … Dat Banelino maar

liefst acht scholen financiert, is geen toeval.

“De producenten en arbeiders van Banelino

beseffen maar al te goed dat vooruitgang

steunt op onderwijs en vorming,” benadrukt

Susana Rodriguez, verantwoordelijke voor de

sociale projecten van Banelino. “Zij hechten

daar dan ook veel belang aan.”

Banelino zet onderwijs op de eerste plaats

In de familiale landbouw moedigt Fairtrade een land-bouwmethode aan die van oorspong manueel is, meestal gediversifieerd, en die weinig milieubelastende producten gebruikt. Zo is koffie die in de schaduw wordt geteeld gunstig voor de biodiversiteit, en helpt een mi-nimale onkruidbestrijding de bodem gezond te houden. De impact van deze methodes op het milieu, is dan ook relatief beperkt.

De overstap naar bio

Dankzij Fairtrade zijn bepaalde goede werkwijzen alge-meen verspreid, denk maar aan het gebruik van orga-nische meststoffen. Fairtrade heeft producenten aan-gespoord om nog verder te gaan in het gebruik van de natuurlijke grondstoffen.

Het milieueffect van Fairtrade is nauw verbonden aan de biocertificering. Fairtrade maakt de overstap naar bio mogelijk voor de telers. Dit door de bioproductie ren-dabel te maken via een extra vergoeding bovenop de gegarandeerde minimumprijs. Daar staan dan wel een aantal extra verplichtingen voor de teler tegenover. Op die manier wordt de impact op het milieu, en de bodem-erosie, minimaal.

Bewustwording

In die context zijn de producentenorganisaties en hun leden zich bewust geworden van de noodzaak de biodi-versiteit in stand te houden en duurzaam te produceren. Nu proberen zij op hun beurt de bevolking meer bewust te maken van deze problematiek.

Het bio-effect

Een kleine ecologische voetafdrukDe Fairtradecriteria stimuleren een duurzame kleinschalige landbouw die het milieu respec-

teert. Om dit landbouwmodel helemaal te optimaliseren, spoort Fairtrade de producenten ook

aan om naar bio over te stappen. Dit gaat gepaard met een echte bewustwording binnen de

organisaties.

Bij de coöpe-ratie Cepicafe hebben de pro-ducenten een boomkwekerij opgezet om zo hun gronden te herbebossen.

“Bioproductie is goed voor

de gezondheid. Het helpt

ons de gronden terug te

winnen die beschadigd

zijn door chemische mest-

stoffen, en het laat ons

toe gezonde voeding te

kweken voor de familie en

de consument. Het is een

productiemethode van onze

voorouders die in onbruik is

geraakt.”

Segundo Chero MoralesLid van Apromalpi (Peru) sinds 2000,

Beheerder sinds twee jaar.

Bananenbomen

De bioproductie en de diversifiëring van de vegetatie helpen het leven in

de bodem in stand houden.

Mangobomen Citroenbomen

Plantendek

Kleinvee

Max Havelaar België Edinburgstraat 26 Brussel 1050 Tel. : 02 894.46.20 Fax : 02 894.46.21

www.maxhavelaar.be

Deze Franse brochure w

erd aangepast voor BelgiëO

rigineel grafisch ontwerp : w

ww

.philographiste.com

Impactbrochure Max Havelaar 2009

Documents

Transcript of Impactbrochure Max Havelaar 2009