Ilness script week 9

De student kan uitleggen hoe signalen uit de omgeving van de cel, c.q. uit de cel zelf op het controle mechanisme van de celdeling kunnen ingrijpen

De cel bevat Cdk inhibitor eiwitten die de Cdk kan blokkeren en hiermee de activiteit kan verlagen. Ze kunnen voor vertraging van de celcyclus zorgen.-Mitogenen: extracellulaire signalen die de cel stimuleren om te delen ze worden geproduceerd door omliggende cellen. Als de mitogenen niet aanwezig zijn blijft de cel in de G1 fase. Mitogenen activeren cell-signaling pathways die synthese van bijvoorbeeld G1 cyclinse of G1/S cycline. De negatieve controle die ervoor zorgt dat een cel niet doorgaat naar de volgende fase wordt gemedieerd door het Retinoblastoma(RB)-eiwit. RB bindt op transcriptie regulators die voorkomen dat de cel prolifereert. Mitogenen halen deze remming eraf door de acitvatie van G1-Cdks en G1/S-Cdks.-Groeifactoren: zorgen ervoor dat de eiwitten van een bepaald pathway gevormd worden.

De student kent de functie van cycline-afhankelijke eiwitkinases en waaraan het cyclisch karakter van de activiteit van deze kinases te danken i

De student kan de verschillen beschrijven, zowel in de morfologie als qua mechanisme, tussen geprogrammeerde celdood (apoptose) en necrose

Kenmerken van necrose en apoptose

Necrose Apoptose

Celgrootte Vergroot (zwellen) Verkleind (krimpen)

Kern Karyolysis (afbraak celkern) Fragmentatie

Plasmamembraan Disruptie Intact, verandere structuur, verandere lipidenoriëntatie

Cellulaire inhoud Enzymatische digestie, kan uit cel lekken

Intact: kan vrijgelaten worden in apoptotische lichamen

Nabijgelegen ontsteking Frequent Niet

Kan gastheerverdediging en -immuniteit tegen tumoren en ontsnappings-mechanismen van tumoren uitleggenTumorcellen kunnen door het immuunsysteem worden aangezien als vreemd en kunnen dus worden vernietigd. dit gebeurt wanneer gemuteerde antigenen erg verschillen van lichaamseigen antigenen. hierdoor worden ze herkend als lichaamsvreemd. Ook de producten van gemuteerde genen kunnen als vreemd worden aangezien. tumor antigenen kunnen ook normale cellulaire eiwitten zijn die abnormaal worden uitgedrukt door cellen. Ook bestaan er virussen die kanker kunnen verwekken , deze virussen produceren vreemde eiwitten waarop het immuunsysteem kan reageren. Cellulaire immuniteit speelt een belangrijke rol in de bescherming tegen tumoren Cytotoxische T lymfocyten en in het bijzonder CD8+ T-cellen beschermen tegen tumoren die veroorzaakt zijn door virussen. Natural killer cellen zijn lymfocyten die in staat zijn tumorcellen te vernietigen zonder eerdere activatie en zijn dus de primaire bescherming tegen tumorcellen.

Kent de basis achter de gradering en stagering van tumoren en de rol van laboratoriumdiagnose van kanker met speciale nadruk op de moleculaire profielen van tumoren en tumormarkers.

- Stadium I (of Fase I): Lokale groei Kankercellen vermenigvuldigen zich snel. Een kanker (kwaadaardige tumor) is een 'knobbeltje' of 'groei' van weefsel bestaande uit kankercellen. Kankergezwellen ontwikkelen zich normaal op één originele plek: de primaire tumor.

- Stadium II (of Fase II): uitgroei in het direct omgevende weefselKwaadaardige cellen hebben het vermogen om zich ‘een weg te banen’ door normale cellen. Dus, terwijl ze zich delen en vermenigvuldigen, dringen de kwaadaardige cellen binnen en veroorzaken schade aan het omliggende weefsel of oefenen daar druk op uit (wat ook beschadiging van gezonde cellen geeft).

- Stadium III (of Fase III): Uitzaaiing in lymfevaten en lymfklieren

- Stadium IV (of Fase IV): Uitzaaiing naar andere gebieden in het lichaam

De student kan de aandoeningen van pigmentatie en melanocyten beschrijvena. Sproet:

- pigment laesies in licht gepigmenteerd individuenb. Lentigo: goedaardige hyperplasie gelokaliseerde melanocytenc. Moedervlek (gepigmenteerde naevus, mol): type letsel dat nevus cellen (een type van melanocyten) bevatMelanocyten zijn cellen die melanine produceren wat zorgt voor de pigmentatie in de huid. Hierbij kan laesie ontstaan namelijk: -Benigne naevi, moedervlek, afkomstig uit melanocyten. Naevi ontstaan vaak door blootstelling aan zonlicht waarbij er mutaties plaatsvinden in de melanocyten. Veruit de meeste naevi zijn benigne. Teken voor een maligne naevi:

-Naevi wordt groter.-Kleursamenstelling, verschillende tinten naast elkaar.-Jeuk

-Assymetrische vorm-Korstjes-Bloed

Lentigo: scherp begrensde gehyperpigmenteerde macula die ontstaan door een toename van de melanine depositie en hyperplasie van melanocyten. Lentigo zijn altijd benigne. Epheliden (sproeten): geelbruine tot lihtbruine macula die vooraal bij rood en blond harigen voorkomen. Epheliden komen voor op aan zond blootgestelde plekken zoals gezicht, armen en shouders. Alle epheliden zijn benigne en het is vaak erfelijk.

De student kent de drie belangrijkste groepen huidtumoren 1) Basaalcelcarcinoom: dit is het meest voorkomende type huidkanker en wordt per jaar bij meer dan tweeduizend mensen vastgesteld in Nederland en België. Deze vorm van huidkanker is goed te behandelen en uitzaaiingen zijn bijna nooit aan de orde. Basaalcelcarcinoom komt bijna nooit voor bij mensen onder de veertig jaar, mannen hebben er vaker mee te maken dan vrouwen en mensen met een lichte huid lopen meer risico. Blootstelling aan de zon en gebruik maken van een zonnebank zijn factoren die het risico op basaalcelcarcinoom verhogen.2) Plaveiselcarcinoom: dit wordt in Nederland jaarlijks bij ongeveer drieduizend mensen ontdekt. In een vroeg stadium kan deze vorm van huidkanker goed behandeld worden. Maar een plaveiselcelcarcinoom kan zich uitzaaien en kan dan soms fataal zijn.3) Melanoom: het melanoom is het kwaadaardigste type en komt ongeveer even vaak voor als het plaveiselcelcarcinoom. De kwaadaardige cellen kunnen zich verspreiden naar andere delen van het lichaam. Aan een melanoom overlijden veel meer mensen dan aan basaalcelcarcinoom of plaveiselcelcarcinoom. Een melanoom kan zich op elk deel van het lichaam ontstaan, maar meestal op lichaamsdelen die regelmatig worden blootgesteld aan de zon.