'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige...

15
3e Jaargang/Nummer 9/16 mei 1995 w *;i i i •*' -TX ^ 'i''L ie Inio-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Transcript of 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige...

Page 1: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

3e Jaargang/Nummer 9/16 mei 1995

w *;i i i • * ' 'ï -TX

^ 'i''L

ie Inio-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 2: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

Van de redactieMaj, L. Hakvoort

In deze Info-Scoop treft u de volgende twee onderwerpen aan: Een overzicht van de gebeurtenissen in hetvoormalige Joegoslavië tot en met 15 mei, en een samenvatting van de belangrijkste gebeurtenissen in Angolat/m 10 mei 1995. De volgende Info-Scoop kunt u verwachten in de week van 6 juni.

JN HET VÜÖJfeM&UG JÖEGOStAVlËva» 01 tfm 1$ tast 1995

Otl&ZÏCHT-

101 MlDcieSgt

MLEIBIÏfG

In deze samenvatting wordt de situatie van 01t/m 15 mei 1995 behandeld onderverdeeld in:

Republieken van het voormaligJoegoslaviëBosnië-Hercegovina:*politieke aspecten*militaire aspecten*VN en EUAlgemene situatie van de strijdkrachtenin het voormalig JoegoslaviëBalkan

REPUBLIEKENvan hei voormalig Joegoslavië

KROATIËOp l mei heeft de VN-Veiligheidsraad metr e s o l u t i e 990 een plan voor devredeshandhaving in Kroatië aanvaard. Detroepensterkte van de VN-vredesmacht wordtteruggebracht van 14.000 naar 8.750

manschappen op 30 juni 1995.

De afgelopen drie jaar heeft het Kroatischeleger zich, ondanks het VN-wapenembargo,aanzienlijk kunnen versterken. De Kroatischestrijdkrachten hebben zich kunnen ontwikkelenvan een aantal slecht gedisciplineerde militiesnaar een geoefende strijdmacht. Kroatië heeftdaarnaast zwaar geïnvesteerd in debinnenlandse wapenindustrie. Maar bovenalheeft Kroatië op de buitenlandse zwarte markt -vermoedelijk voor een bedrag van een miljarddollar - grote aantallen aan zware wapens,w a a r o n d e r t anks , h e l i k o p t e r s engevechtsvliegtuigen, kunnen kopen. Zo bleekvorig jaar reeds dat Kroatië in plaats van deopgegeven zes over minimaal twaalf MIG-21-gevechtsvliegtuigen beschikte. Verder bleken deKroaten te beschikken over zes MI-4V-gevechtshelikopters, die door de Oekraïnezouden zijn geleverd. Er zou ook nieuwwapentuig - waaronder volgens geruchten demoderne T-72-tanks - zijn geleverd afkomstiguit overtollige Russische legervoorraden uit hetvoormalige Oost-Duitsland.

In de ochtend van l mei, nog voordat hetbestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00 uurafliep, viel het leger van Kroatië de enclaveWest-Slavonië - ook wel de UNPA-Westgenoemd - van de Servische Krajina binnen. HetKroatische leger reageerde hiermee op enkele

Copyright 1995,101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 3: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

schietincidenten - waarbij een Servische en vijfKroatische automobilisten werden gedood - ophet gedeelte van de door de Serviërs bezette'Snelweg van Broederschap en Eenheid' tussenZagreb en Belgrado (de E-70). Met dezetweedaagse militaire operatie - die door deKroaten 'slechts' als een politionele actie werdbestempeld - kreeg Kroatië uiteindelijk hetstadje Okucani, de strategisch zeer belangrijkesnelweg, de spoorlijn en een olieleiding tussenZagreb en Centraal-Slavonië in handen. Verdergaf een door de Kroaten omsingelde eenheidvan zeshonderd Kroatische Serviërs zich over bijde stad Pakrac.Op grond van een mondelinge overeenkomst toteen staakt-het-vuren, op 3 mei gesloten ouderleiding van de VN tussen de Kroatische Serviërsen de Kroaten, zouden de Servische soldatenhun wapens overdragen aan de VN, en zoudenServiërs met hulp van de UNHCR en het RodeKruis de UNPA-West zonder problemenkunnen verlaten. Kroatië beloofde amnestie aanalle Kroatische Serviërs die zich zoudeno v e r g e v e n , me t u i t z o n d e r i n g van'oorlogsmisdadigers'. Volgens VN-woordvoerderChris Gunnes zouden de Kroaten hun beloftezijn nagekomen om de Kroatische Serviërs nahet inleveren van hun wapens met rust te laten.Echter ondanks het bestand tussen de Kroatenen de Kroatische Serviërs kan het nog wekenduren eer de Kroatische eenheden de geheleregio hebben uitgekamd naar Servische strijdersdie zich pertinent niet willen overgeven. Zowerd er nog na het sluiten van het mondelingebestand, het verzet van tweehonderd Servischestrijders nabij Pakrac door het Kroatische legerneergeslagen.

Als reactie op het Kroatische offensiefbestookten de Kroatische Serviërs op 2 mei deKroatische hoofdstad Zagreb, het nabijgelegenKarlovac, en de plaatsjes Novska en Lipik metÖrkan-raketten (262-kaliberraketten waarin 288clusterbommetjes zijn verborgen, gevuld metmetalen deeltjes). De aanval - die persoonlijkdoor de president van de RSK, Milan Martic,werd bevolen - moet niet worden gezien als eenmilitair-strategische aanval, maar als een pogingom de Kroatische bevolking te terroriseren. DeKroatische regering kwalificeerde deraketaanvallen als een oorlogsmisdaad en zalhiervoor zijn beklag doen bij het VN-Tribunaal.In Zagreb vielen door de aanval vijf doden en134 gewonden. In Novska vielen drie doden enin Lipik twee. De raketten sloegen met name in

bij het vliegveld en in het centrum van Zagreb -zelfs op een plein waaraan de Amerikaanseambassade, een politiebureau als ook hetministerie van buitenlandse zaken zijn gelegen.Het was voor het eerst sinds september 1993dat Zagreb door artillerie van de KroatischeServiërs werd getroffen. De raketten zoudenvanaf een Servische basis in het veertigt

kilometer ten zuiden van Zagreb gelegen Glinazijn afgevuurd. Ook de Zuid-Kroatischehavenstad Dubrovnik werd als vergelding doorde Serviërs onder vuur genomen.Zagreb werd op 3 mei nog eens door deServiërs beschoten, waarbij één dode en zestiggewonden vielen.

De VN-woordvoerder Eckhard verklaarde datde VN totaal was verrast door de actie van deKroaten tegen de UNPA-West. Ze zouden hetvredesproces hiermee ernstig in gevaar hebbengebracht.Een woordvoerder van de UNHCR verklaardedat zijn organisatie zich in ieder geval nognuttig heeft kunnen maken door hulp teverlenen aan de duizenden Servischevluchtelingen uit de UNPA-West.

Vanuit Belgrado werd gemeld dat de'Vereniging van Strijders van de Oorlog van1991' vanuit Servië achthonderd vrijwilligerszouden hebben gestuurd naar de Krajina om deKroatische Serviërs bij te staan in hun strijdtegen de Kroaten. Het zou om een 'eerstegroep' gaan.De regering in Belgrado reageerde ondertussenopvallend rustig op de recente ontwikkelingenin de Krajina. Dit uitblijven van een reactievoedde de geruchten, dat Milosevic en Tudjmanhet op een akkoordje zouden hebben gegooid.Zowel de Kroaten als de Serviërs zoudenhebben ingezien dat met de onvoorspelbareleider van de Bosnische Serviërs, Karadzic geenland te bezeilen valt. Echter zwaardereKroatische acties tegen de Kroatische Serviërszouden in Belgrado wel verkeerd kunnen vallen,omdat Milosevic door de bevolking zou kunnenworden gedwongen zijn volksgenoten in Kroatiëactief te gaan bijstaan.

De internationale gemeenschap zette Kroatië,na de beëindiging van haar offensief in deUNPA-West, onder druk om het veroverdegebied weer te ontruimen en onder controle teplaatsen van de VN-vredesmacht in Kroatië,UNCRO. Kroatië weigerde het veroverde deel

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 4: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

van de Krajina te ontruimen.Maar na de tweede raketaanval op Zagreb, op 3mei, gingen zowel de Kroaten als de KroatischeServiërs mondeling akkoord met een door deVN voorgestelde wapenstilstand.Volgens militaire waarnemers zouden deKroaten geen nieuwe militaire aanval aan hetvoorbereiden zijn, maar proberen zondergeweld zoveel mogelijk strategische punten in tenemen.

Na een week van oorlog en spanningenbereikten de Kroatische regering en de leidingvan de RSK een akkoord dat voorzag in hetterugtrekken van de Kroatische eenheden uit deVN-bufferzones. De Kroaten hadden verder noggemeld dat ze geen nieuw offensief tegen deKroatische Serviërs zouden ontketenen en datKroatisch-Servische vluchtelingen zonder gevaarzouden kunnen terugkeren naar hun woningen.Dit alles deed de spanning langs de frontlijnaanmerkelijk dalen. Echter later waren er weerberichten dat de Kroaten waren gestopt met hetterugtrekken van hun troepen uit de VN-bufferzones. Sterker nog, ze zouden zelfseenheden de zones weer hebben ingestuurd.

Al met al zijn de Kroaten, ondanks deKroatisch-Servische raketaanvallen, zeertevreden met de verovering van de UNPA-Westop de RSK. Ze hebben internationaal weiniggezichtsverlies opgelopen, tienduizendenKroatische vluchtelingen kunnen weer terugnaar hun huizen en de wraakgevoelens vanhonderdduizenden zijn voorlopig bevredigd.Tudjman kan nu met een gerust hart uitkijkennaar de parlementsverkiezingen, die volgendjaar zullen worden gehouden.Maar als nieuwe onderhandelingen uitblijven zalin de toekomst de roep naar militair ingrijpenweer groeien. Edoch makkelijk te veroverenServische gebieden zoals de UNPA-West zijnniet meer voorhanden. De verovering vanbijvoorbeeld de UNP A-Zuid (de regio Knin), ofde UNPA-Oost zullen een veel hevigerServische reactie opleveren.

Op 9 mei eisten de Kroaten dat de VN-troepenhet gebied van de veroverde UNPA-Westzouden gaan ontruimen en afstaan aan deKroaten. De VN weigerde daarentegen op dezeeis in te gaan.

UNPA'S/SERVISCHE KRAJINANa de succesvolle verovering van de UNPA-

West door de Kroaten zijn er groteconcentraties HV troepen samengetrokken, dieVN-observatieposten omsingelen in de omgevingvan Medak en Otacac, in de VN-bufferzone bijde sector UNP A-Zuid.

Als gevolg van de smadelijke nederlaag van deRSK tegen het Kroatische leger, zijn detegenstellingen tussen de Servische leiders in deKrajina - de zeer nationalistische 'president'Martic tegenover de gematigde 'premier'Mikelic - alleen maar groter geworden.

UNPA-West:Zoals reeds gezegd werd er in de ochtend van lmei door het Kroatische leger eengrootscheepse aanval ingezet op de UNPAWest (van de door de Serviërs bezette Krajina).Duizenden Kroatische soldaten, ondersteunddoor tanks, artillerie en gevechtsvliegtuigen,trokken vanuit Nova Gradiska in het oosten enKutina in het westen het gebied binnen. Hetdoel van deze militaire actie, dat door deKroaten reeds de volgende dag werd bereikt,was het in handen krijgen van de snelweg en despoorüjn tussen Zagreb en Centraal-Slavonië.De in het betreffende gebied gelegen VN-troepen moesten machteloos toekijken enkregen slechts het bevel in dekking te blijven.Kroaten zouden een VN-post in de Krajina zelfsgericht onder vuur genomen hebben.De Kroatische luchtmacht probeerde tevensmeerdere keren de brug over de grensrivier deSava bij Bosanska Gradiska te bombarderen,om te voorkomen dat de Serviërs uit Bosnië hunvolksgenoten in de UNPA-West te hulp zoudensnellen. Bij deze actie werd een KroatischeMIG-21 door Servisch luchtartillerieafgeschoten. De brug bleef intact en werd vanbelang voor zesduizend Kroatische Serviërs, dievluchtten voor de Kroatische opmars in deUNPA-West naar het Bosnisch-ServischeBosanska Gradiska. Bij deze vlucht van deServiërs zouden volgens de VN tientallen -volgens de Serviërs honderden - doden zijngevallen, doordat de vluchtelingenstromenwerden aangevallen door Kroatische land- enluchtstrijdkrachten.

De Kroatische Serviërs mobiliseerden bij deKroatische inval in eerste instantie hun troepenen haalden ze hun zware wapens uit de VN-depots. Verder gijzelden ze, als reactie op depassiviteit van de VN bij de Kroatische inval,tientallen Jordaanse, Nepalese en Argentijnse

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 5: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

blauwhelmen. De Serviërs waren echter niet instaat veel weerstand te bieden. Het was ook bijde Serviërs een publiek geheim dat het gebiedvan de UNPA-West niet zou zijn te verdedigen.Tienduizend Serviërs hadden daarom reedseieren voor hun geld gekozen en zijnweggetrokken naar Servië, nog voordat ersprake zou zijn van het Kroatische offensief.

De Bosnisch-Servische leider Karadzic zwoerzijn volksgenoten in Kroatië te verdedigen enkondigde vergeldingsacties aan. De Kroatenzouden bij hun aanval ook twee Bosnisch-Servische steden onder vuur hebben genomen.De Bosnische Serviërs zijn in staat de Kroatenmet hun artillerie te treffen, echter hebben eentekort aan manschappen.Daadwerkelijke hulp van de Bosnische Serviërsvoor de Kroatische Serviërs bleef echter uit.Volgens VN-diplomaten zouden de BosnischeServiërs zich behoeden voor het openen van eentweede front tegen Kroatië, naast het fronttegen de Bosnische regering. Ook de FRYondernam geen actie en veroordeelde slechts deKroatische aanval als een daad van agressie,waartegen de VN 'passend' diende op te treden.

Op 3 mei was het duidelijk geworden datKroatië zijn doel met betrekking tot de UNPA-West had bereikt en dat het Kroatischeoffensief tegen de Krajina werd beëindigd. DeKroaten controleerden vanaf dat moment allestrategische posten in de UNPA-West.

De berichten als zouden de Kroaten Kroatisch-Servische krijgsgevangenen hebben mishandeldwerden zowel door de Kroaten, de EU-waarnemers, als ook de speciale VN-gezantAkashi tegengesproken. Akashi had de door deKroaten heroverde stad Pakrac bezocht. Welzouden de Kroaten tweeduizend Serviërshebben opgepakt en afgevoerd naar Noord-Kroatië. De Kroaten willen namelijkonderzoeken of er zich onder de gearresteerdenoorlogsmisdadigers bevinden.

UNPA-OOST:Na het Kroatische offensief in de UNPA-Westen de concentratie van Kroatische troepen bijde VN-bufferzone bij UNPA-Oost, heeft deFRY naar haar grensgebied met de UNPA-Oost legereenheden gestuurd. De KroatischeServiërs zouden hier nog zo'n 115 blauwhelmenhebben gegijzeld uit wraak voor het offensief.De VN in Kroatië sprak van een alarmerende

situatie. Westerse waarnemers constateerdenaan de Servische kant met name een belangrijkeconcentratie van tanks. De minister vanbuitenlandse zaken van de FRY, Jovanovic,verklaarde daarentegen dat zijn regering debescherming van Servische burgers in Kroatiëaan de VN toevertrouwt.De plaatselijke Servische autoriteiten zoudenwel een begin hebben gemaakt met de evacuatievan meer dan duizend mensen uit de UNPA-Oost naar Servië.

KOSOVOIn april zijn in Kosovo in totaal zestien oud-politieagenten van Albanese komaf veroordeeldtot gevangenisstraffen van maximaal zes jaar. Zezijn veroordeeld op grond van de beschuldigingdat ze een gewelddadige afscheiding vanKosovo van Servië zouden nebben voorbereid.

MACEDONIË (FYROM)Volgens een rapport van juristen van de Raadvan Europa van 28 april jongstleden, zouden deenorme economische problemen in de FYROM- als gevolg van het internationale embargotegen de FRY en het Griekse embargo tegenhet land zelf - de etnische spanningen in hetland alleen maar hebben doen toenemen. Debevolking van de FYROM bestaat voor 66,5%uit Macedoniërs en 23% uit Albanezen.

BOSNlë-HERCEGOVINA POLITIEKMet het geslaagde offensief in de UNPA-Westheeft Tudjman de zwakte van de Serviërs wetenbloot te leggen. Momenteel lijkt het erop dat ingeheel ex-Joegoslavië de balans in het nadeelvan de Serviërs is verschoven. Het militairepotentieel van de Serviërs in Bosnië (enKroatië) zit vooral wat betreft het aantalmanschappen krap. De Kroaten en de Moslimsdaarentegen gaan gestaag door met hetmoderniseren en bewapenen van hun legers.

Tekenend is de passiviteit van de BosnischeServiërs bij het Kroatische offensief in deUNPA-West. De Serviërs zouden zich willenbehoeden voor een twee-frontenoorlog (eenfront tegen de HV en een front tegen de BiH).

Copyright 1995,101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 6: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

De Serviërs zouden in de toekomst, wanneereen krachtig militair optreden van hun kant nietmeer mogelijk is, wel eens een bereidwilligerehouding aan de onderhandelingstafel moetenaannemen. Echter op de Balkan zal steeds metminder rationele mogelijkheden rekeningmoeten worden gehouden.

BOSNIë-HERCEGOVINA MILITAIRBegin mei is de situatie in geheel Bosnië zeergespannen. De ergste gevechten worden gemeldvanuit Gradacac, de Posavina-corridor, deMajevica-heuvels en Kalesija.

De BiH beschikt momenteel over eenwapenvoorraad die enerzijds wordt aangevulddoor de vier eigen munitiefabrieken, gelegen inCentraal-Bosnië, en anderzijds door illegalewapenleveranties door islamitische landen. Ookzou er geen gebrek aan brandstof zijn,aangezien de BiH met brandstof wordtbevoorraad vanuit Kroatië.

BIHAC-POCKETRond de Moslim-enclave Bihac braken beginmei weer ernstige gevechten uit. Zo zouden deBosnische Serviërs een ziekenhuis hebbenaangevallen en nabij Bihac een (Kroatische)rooms-katholieke kerk hebben opgeblazen.

NOORD-BOSNIë-HERCEGOVINAMet de militaire acties van de Kroaten in deUNPA-West werden door de Kroaten ookbeschietingen uitgevoerd op de Bosnisch-Servische grensplaats Bosanska Gradiska bij destrategische brug over de Sava. Hierbij zoudentalloze Servische slachtoffers zijn gevallen, dievoor een groot deel werden overgebracht naarde Noord-Bosnische stad Banja Luka.

Volgens berichten uit de pers zouden deBosnische Serviërs, naar aanleiding van hetsuccesvolle Kroatische offensief in de UNPA-West, wraakacties hebben uitgevoerd tegen deKroatische gemeenschap (circa 30.000 mensen)hi Banja Luka. In de stad zouden een rooms-katholieke kerk en een klooster zijn vernietigd.Ook zouden er etnische Kroaten zijnmishandeld.

POSAVINA-CORRIDOR / ORASJE-POCKET:Na de strijd om de UNPA-West braken er ookhevige gevechten uit in de Orasje-pocket en de

Posavina-corridor, in het noordoosten vanBosnië. Volgens de VN moeten ook dezegevechten als wraakacties van de BosnischeServiërs jegens de (Bosnische) Kroaten wordengezien. De Bosnische Serviërs proberen hiermeede voor hen zo van levensbelang zijndePosavina-corridor te verbreden. De Kroatenproberen daarentegen, in samenwerking met deMoslims, de corridor bij Brcko in handen tekrijgen zodat de Bosnische Serviërs in Bosniëzouden zijn omsingeld en afgesneden vanServië.In het weekend van 13 mei werden ertweeduizend granaatinslagen nabij Orasjegeteld. De Kroaten zouden in de enclave zestigraketten hebben afgeschoten op Servischestellingen.

MAGLAJ:Op 3 mei werd de Britse UNPROFOR-basisdoor een Bosnisch-Servische tank (T-34) ondervuur genomen. Hierbij raakten zesUNPROFOR-leden ernstig, zij het nietlevensgevaarlijk, gewond. De gewonden werdenovergebracht naar Zepce. UNPROFORbeantwoordde het vuur van de Bosnisch-Servische tank met een 30 mm snelvuurkanonen 3 TOW-raketten. Een dag later werd debasis hi Maglaj nochmaals door de BosnischeServiërs beschoten, echter nu met lichte wapens.

TUZLA:Begin mei werden felle gevechten gemeld in deomgeving van Tuzla. Zo werd er een heftigestrijd gevoerd tussen de Bosnische Serviërs ende BiH over de Stolice-toren in het Majevice-gebergte. De BiH is al weken bezig dezecommunicatietoren op de Bosnische Serviërs teveroveren.

OOST-BOSNlë-HERCEGOVINASREBRENICA:Rond l mei zijn de Nederlandse eenheden inSrebrenica meerdere malen beschoten methandvuurwapens.In de eerste week van mei kwamen er berichtenin de pers over het plaatsvinden van eventueleexcessen bij de Nederlandse VN-militairenaldaar en dat, als het aan Nederland ligt,Dutchbat hooguit tot 31 december 1995 inSrebrenica zal zijn gestationeerd (zieNederlandse VN-militairen).

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 7: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

CENTRAAL-BOSNIë-HERCEGOVINASARAJEVO:De spanning tussen de VN-vredesmacht en deBiH nam eind april zodanig toe, dat op l meide Tito-kazerne, waar VN-eenheden gelegerdzijn, door de BiH voor een paar uur met mijnenen bewapende militairen werd afgesloten.

In Sarajevo werd de noodtoestand afgekondigd,nadat het centrum werd getroffen door eenaantal mortiergranaten. Een bejaarde vrouwwerd verder nog getroffen door eensluipschutter.

Op 8 mei beschoten de Bosnische ServiërsButmir, een voorstad van Sarajevo, waarbij elfmensen werden gedood. Binnen een kwartiersloegen er in Butmir vijf 120-mm-granaten neer.Waarschijnlijk probeerden de Serviërs eentunneluitgang aldaar te vernietigen. DeBosnische Moslims beschikken namelijk overeen vluchtroute uit Sarajevo waarvan dezetunnel, dwars onder het vliegveld van Sarajevodoor, onderdeel uitmaakt. De tunnel is eenbelangrijke schakel in het personen- engoederenverkeer van Sarajevo met het overigedoor de Bosnische regering gecontroleerdegebied. De Moslims zijn bij Sarajevo momenteelbezig met nog twee andere vluchttunnels.Zie bijlage 1.

De Serviërs bleken al enkele dagen bij Sarajevozware wapens op te stellen. Op grond van eenVN-resolutie van vorig jaar is het gebruik vandergelijke zware wapens in een straal van 20kilometer rondom Sarajevo verboden. Envolgens een oudere VN-resolutie moet Sarajevoals een 'veilig gebied' worden aangemerkt datzonodig met NAVO-luchtsteun door de VNmoet worden beschermd. De VN zagen na hetbombardement op Butmir echter af van eenvergeldingsaanval door de NAVO-luchtmachtop Servische stellingen, uit angst voorvergeldingacties van de Serviërs. De Bosnischepresident Izetbegovic verweet de VN dat nietswerd ondernomen tegen de schending van deVN-resoluties. Ook de Verenigde Staten uittenkritiek op de passieve houding van de VN. DeBosnische premier Silajdzic eiste opnieuw deopheffing van het wapenembargo tegen Bosnië.De daaropvolgende nacht waren allebestandslijnen rondom Sarajevo het toneel vanartilleriebeschietingen en felle gevechten metlichte wapens. Ook beschoten de BosnischeServiërs met tanks een BiH-stelling met twee

BiH-tanks.

$ATïES/$*IRQPESE ÜNBE

VERENIGDE NATIES/ EUROPESEUNIE/ NAVONa het oplaaien van de gevechten in Bosnië enKroatië - eind april, begin mei - hebbenverschillende landen, zoals Frankrijk, Rusland,de Verenigde Staten en Groot-Brittannië,openlijk gespeculeerd over een eventueleterugtrekking van hun VN-militairen uit hetgebied. Er wordt gevreesd dat de burgeroorlogm ex-Joegoslavië zich kan ontwikkelen tot eentotale Balkanoorlog, waarbij meerdere landenzijn betrokken. In een dergelijke situatie zullende VN-troepen in ieder geval moeten wordenteruggetrokken. Bij een eventuele evacuatie vande VN-troepen uit ex-Joegoslavië zal eenbelangrijke rol zijn toebedeeld aan het 'RapidReaction Corps' van de NAVO, dat vorigemaand operationeel is gesteld. Dezeinterventiemacht, bestaande uit zo'n 40.000 manaan grondtroepen, zou binnen 14 dagen terplekke aanwezig kunnen zijn. Een voorhoedezou zelfs al binnen 48 uur kunnen wordengemobiliseerd. Het opperbevel van eendergelijke evacuatie zal dan worden gevoerdvanuit het NAVO-hoofdkwartier te Napels,Italië.

De Noorse VN-diplomaat Thorvald Stoltenbergwas van mening dat de kans op vrede in Kroatiëgroter is dan in Bosnië. Volgens de Noorzouden de strijdende partijen in Kroatië inziendat uiteindelijk niet de militaire strijd, maaronderhandelingen de enige uitweg uit hetconflict zijn. Dit inzicht zou er niet zijn bij destrijdende partijen in Bosnië. VolgensStoltenberg zijn de achtergronden van hetgehele conflict in ex-Joegoslavië noch etnisch,noch religieus maar in hoge mate sociaal-economisch van aard. Stoltenberg is er vanovertuigd dat als de EU alle republieken enpartijen in ex-Joegoslavië "een economischakkoord en uitgebreide economischeinvesteringen" aanbiedt dat "eerder tot eenvredesoplossing zal leiden dan welkeonderhandelingen dan ook".

Op 12 mei verklaarde de VN-secretaris-generaal

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 8: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

Boutros Ghali, na een onderhoud metverschillende VN-functionarissen in Parijs, datde VN-missie in Bosnië (UNPROFOR) grondigdient te worden herzien. Zo gaven de VN deblauwhelmen toestemming om terug te schieten,wanneer ze worden aangevallen. De VNbestuderen nog verschillende opties, zoalsvermindering van het aantal veilige gebieden enhet robuuster optreden van de VN-troepen. Een(gedeeltelijke) terugtrekking van de VN-troepenlijkt daarmee voorlopig van de baan.

VN-TRIBUNAAL:Het Internat ionaal Tribunaal voorOorlogsmisdaden in ex-Joegoslavië heeft nu ookde eerste juridische stappen ondernomen tegen27 Bosnische Kroaten. Het VN-tribunaal heeftde autoriteiten van Bosnië-Hercegovina verzochtom de gerechtelijke onderzoeken, die eenrechtbank in Zenica reeds heeft opgestart, overte dragen aan het tribunaal. De 27 BosnischeKroaten worden verdacht van het op groteschaal schenden van de mensenrechten van deMoslim-bevolking in de Lasva-vaüei in Centraal-Bosnië. Zo zouden ze zich tussen oktober 1992en mei 1993 schuldig hebben gemaakt aanetnische zuivering, moord en mishandeling.De woordvoerder van het VN-tribunaalverklaarde ook nog dat informatie wordtverzameld over het recente optreden van hetKroatische leger in de UNPA-West. Het VN-tribunaal heeft verder nog juridischeonderzoeken lopen tegen 22 Bosnische Serviërs,waaronder Dusan Tadic.

NEDERLANDSE VN-MILITAIRENVolgens het ministerie van Defensie lopen deNederlandse VN-troepen in Bosnië nog geenextra gevaar, ondanks de beëindiging van hetbestand tussen de strijdende partijen in Bosniëen de opnieuw opgelaaide gevechten in Kroatië.De VN verwacht namelijk dat er vooralgevochten zal worden in de Bihac-pocket en inNoord-Bosnië. Het is niet ondenkbaar dat doorde gevechten in Kroatië, de VN-eenheden inBosnië door de Serviërs onder druk kunnenworden gezet. Zo zaten bijvoorbeeld in Zagreben Srebrenica tientallen Nederlandseverlofgangers vast, doordat ze door Serviërswerden tegengehouden. Meer dan de helft vande ruim 2500 Nederlandse VN-militairenzouden zich buiten de kritieke gebiedenbevinden. In de kritieke gebieden bevinden zichmomenteel 725 Nederlandse blauwhelmen in deBosnische enclave Srebrenica en in Simin Han,

ruim 450 in Busovaca en zestig militairewaarnemers verspreid over heel Bosnië.Volgens de minister van Defensie Voorhoevemoeten de Nederlandse eenheden zo langmogelijk in Bosnië blijven, omdat bij eenterugtrekking de burgerbevolking anders dedupe zal worden. Wel zal er volgens de ministermoeten worden teruggetrokken indien Frankrijken Groot-Britannië, de landen die de grootsteVN-contingenten in Bosnië hebben, besluitenhun troepen terug te trekken. Deevacuatieplannen zouden klaar liggen enNederland houdt nauw contact met de Britten,die met name 'm Gorazde bij Srebrenica zitten.De voorzit ter van de NederlandseOfficierenvereniging, kolonel b.d. N. Stuiver,had een andere mening en wees op denoodzaak tot terugtrekking van de Nederlandsetroepen, omdat ze "hun humanitaire taken nietmeer kunnen uitvoeren".

De bevelhebber van de landmacht, generaalCouzy, heeft begin mei, na overleg met ministerVoorhoeve, een onderzoek gelast naar eventueleexcessen gepleegd door Nederlandse VN-militairen in Srebrenica. Wel ingelichtedefensiebronnen zouden hebben bevestigd, datde sfeer tussen de Nederlandse militairen en deinwoners van de enclave Srebrenica zeergespannen is.Volgens de laatste berichten uit de pers blijkener echter geen aanwijzigingen te zijn vanstructureel wangedrag bij de Nederlandse VN-militairen in Srebrenica. Dit concludeerdenminister Voorhoeve en de hoofdofficier vanjustitie in Arnhem op basis van een drie-daagsonderzoek dat de landmacht ter plekke heeftuitgevoerd.

In de Tweede Kamer beginnen een aantalfracties (CDA, WD) zich langzamerhandopenlijk uit te spreken voor een terugtrekkingop termijn van Dutchbat uit Srebrenica. Met 42Painfbat, dat op l juli 13 Infbat lumbl aflost inSrebrenica, zou het per 31 december 1995afgelopen moeten zijn met de inzet vanNederlandse VN-troepen in Srebrenica. Deindruk bij de VN is echter dat zij blijven hopendat de Nederlanders uiteindelijk alsnog inSrebrenica blijven, aangezien de animo bij deandere VN-leden om de Nederlanders af telossen vrijwel nul is.Nederland stuurt wel nog twee extra F-16's naarVilla Franca in Italië om de veertien reedsaanwezige F-16's te ondersteunen bij de

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 9: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

controle van het vliegverbod boven Bosnië.BALKAN

Algemene situatie van 4e strijdkrachtenin het VooJprofttig Joegt^ïavië

Volgens het Internationaal Instituut voorStrategische Studies (IISS) zouden destrijdkrachten van de strijdende partijen invoormalig Joegoslavië (begin mei 1995) als volgtzijn opgebouwd:

het Kroatische leger, de HV zoubestaan uit ruim 90.000 manschappen,173 tanks, 900 stuks artillerie, 20vliegtuigen en 15 helikopters;

het leger van de Servische Krajina, deRSK zou bestaan uit 40.000 'zeerfanatieke' manschappen, 24 tanks, 500stuks artillerie, 12 vliegtuigen en 15helikopters;

het leger van de FRY zou bestaan uit90.000 manschappen, 640 tanks, 15.000stuks artillerie, 284 vliegtuigen en 115helikopters;

het leger van de Bosnische regering, deBiH zou bestaan uit 110.000manschappen - terwijl ze volgens hetIISS met gemak nog eens 100.000manschappen zouden kunnenmobiliseren - en 'm ieder geval 40 tanksen 20 stuks artillerie (niet bekend isover hoeveel materieel de BiH nuprecies beschikt);

het leger van de Bosnische Serviërs, deVRS zou bestaan uit maximaal 80.000manschappen, 330 tanks, 850 stuksartillerie en 20 vliegtuigen en;

het leger van de Bosnische Kroaten, deHVO zou bestaan uit 50.000manschappen, 75 tanks, 200 stuksartillerie en 6 helikopters.

ALBANIëDe laatste zes maanden zijn er vanuit Albaniëduizenden clandestiene immigrantenovergestoken naar de Zuid-Italiaanse regioApulië. De vluchtelingen komen ondermeer uitAlbanië, ex-Joegoslavië, Egypte, Pakistan, Chinaen Koerdistan. Bij de oversteek van de zeventigkilometer brede Zeestraat van Otranto wordende vluchtelingen geholpen door Turkse, Chineseen Italiaanse maffiaorganisaties. Italië heeft hetleger ingezet om deze vluchtelingenstroom tegente houden.

Amerikaanse inlichtingendiensten zijn vanmening dat Griekse oliemaatschappijen Albanië,in strijd met het VN-embargo, alsdoorvoerhaven gebruiken voor de levering vanolie aan de FRY. De Verenigde Staten zijn vanplan om Albanië onder druk te gaan zetten, omtoekomstige olieleveringen tegen te gaan. DeAlbanese afgevaardigde bij de OVSE, ZefMadi, verklaarde dat Albanië achter het VN-embargo staat en dat het alles in het werk steltom het embargo waterdicht te houden.

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 10: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

GEBEURTENISSEN IN ANGOLAtot 10 mei I99S

-EEN SAMENVATTING-

löl MIDetesectie

Tint Elgersma

DE VÖÜRGESCHIEDBMS

November 1994 tekenden vertegenwoordigersvan de verzetsbeweging UN1TA en devoormalige marxistische regering van Angolavoor de tweede keer een overeenkomst om eeneinde te maken aan een oorlog die 30 jaar heeftgeduurd. De eerste maanden van het akkoordwerden gekenmerkt door een wankel staakt-het-vuren. Meer dan 200 schendingen van hetbestand werden gemeld. Als voorwaarde totzending van de beloofde 8.000 blauwhelmenstelde de VN dat het staakt-het-vuren stabielmoest zijn.

Eind maart zou Boutros Ghali reeds hieroveradvies uitbrengen aan de VN veiligheidsraad.De aard van dit advies was lange tijd onzekervanwege de wankele vrede. Het aantalschendingen van het staakt-het-vuren is echtersinds medio maart aanmerkelijk omlaag gegaan.13 april ging de VN veiligheidsraad akkoordmet het voorstel van de secretaris-generaal omdoor te gaan met de voorbereidingen voor deuitzending.

De afgelopen weken stonden in Angola in hetteken van de ontmoeting tussen de presidentvan Angola, Dos Santos, en de leider van deopstandelingenbeweging UNITA, Savimbi.Reeds maanden tracht de VN diplomatie eendergelijke ontmoeting te bewerkstelligen. Beideleiders hadden elkaar niet meer ontmoet sinds25 september 1992, drie dagen voor deverkiezingen die opnieuw twee jaar oorloginluidden.

Gedurende de tweede helft van april ondernamSavimbi een public relations tour door Zaïre,Ivoorkust, Togo en Marokko. Hij beoogdewaarschijnlijk een beeld te krijgen van de steun

die hij uit deze landen kan verwachten bij eennieuwe ronde onderhandelingen tussen UNITAen de regering.

Hoewel het 5 mei nog leek alsof de ontmoetingweer was mislukt, schudden Dos Santos enSavimbi elkaar op 6 mei toch de hand in dehoofdstad van buurland Lusaka. Savimbinoemde Dos Santos 'mijn president'. Hetvertrouwen in het vredesproces steeg met stip.Maar het is nog te vroeg om te beoordelen ofer ook een doorbraak is op inhoudelijkevraagstukken. Als men het relaas leest van hettot standkomen van deze ontmoeting (ziehieronder) zal het duidelijk worden dat hetwederzijds vertrouwen nog steeds miniem is. Alte veel optimisme is dan ook niet gepast.

Terwijl de UNAMVEM III operatie steedsmeer op gang komt, zullen de onderhandelingenin Angola zich waarschijnlijk vooral bezighouden met het hoe en wanneer van hetopzetten van een coalitieregering waaraan zowelde regerende MPLA als de rebellerendeUNITA zullen deelnemen.

15 juni komen opnieuw de verschillendedonorlanden van Angola bij elkaar in Geneve.Het UNAVEM III operatie gaat gepaard methumanitaire steun die (evenals de operatie vande blauwhelmen) zo'n l miljoen $ per dag kost.De donorlanden zullen deze hulpstroom gaanevalueren.

LUANDA

April - Binnen UNAVEM is niet alles pais envree. De militaire leider, de Nigeriaansegeneraal Garuba, en de burgerleider, de

Copyright 1995, 101 MIDCie 10 Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 11: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

Malische diplomaat Blondin Beye, hebbenmoeite om met elkaar samen te werken. TerwijlGaruba claimt dat Blondin Beye geen verstandheeft van militaire zaken, is Garuba volgensboze tongen 'the single greatest threat to thepeace process' (geciteerd in AfricaConfidential).

12 april - De voormalige minister van handelvan Angola, Florencio Gaspar Martins, wordtvermoord in Luanda. Er zijn geen aanwijzingendat de moord politieke gronden had.Waarschijnlijk was de moord het gevolg van eenuit de hand gelopen autoroof.

14 april - De Angolese journalist WilHam Tonetlanceert 'Folha 8', een onafhankelijkenieuwsbrief die hij gaat verspreiden via de Faxen het plakken op billboards. Er is vrijwel geenonafhankelijk persorgaan 'm Angola, In januariwerd de hoofdredacteur van Imparcial Fax, eenvergelijkbare nieuwsbrief, vermoord,waarschijnlijk door elementen binnen één vande ministeries. Imparcial Fax hield op teverschijnen. 'Folha 8' schijnt te proberen defakkel van zijn voorganger over te nemen.

15 april - Unita en de regering tekenen eenakkoord waarmee ze instemmen met deplaatsing van de verschillende VN contingentenop 59 verschillende plaatsen.

28 april - 5 mei De VN diplomatie blijft drukuitoefenen op Dos Santos en Savimbi voor eenspoedige bijeenkomst. Een dergelijkebijeenkomst zou in grote mate het vertrouwenin het Lusaka-protocol dat vorig jaar novemberwerd getekend verhogen. De specialevertegenwoordiger van de VN in Angola,Blondin Beye, ontkent geruchten die melden dateen dergelijke bijeenkomst reeds is geplandvoor 5 mei.

Goed geïnformeerde bronnen stellen echter dathet volgende in het geheim was afgesproken: 5mei zouden Dos Santos en Savimbi elkaarontmoeten zoals de VN graag wilden. De plaatsvan ontmoeting zou Lusaka, hoofdstad vanbuurland Zambia worden. Dit laatste was eenconcessie aan Savimbi. Daar tegenover moestSavimbi toezeggen dat hij reeds drie mei, ingezelschap van Blondin Beye, vanuit Bailundonaar Lusaka zou vliegen. De dag daarop zouDos Santos pas naar Lusaka vliegen. Op dezewijze zou een herhaling worden voorkomen van

het fiasco van november vorig jaar toen Savimbin i e t k w a m o p d a g e n b i j d eondertekeningsceremonie van het vredes-protocol. Boutros Ghali zou de primeur krijgenom de aanstaande ontmoeting aan te kondigenaan de wereldpers.

In weerwil van het bovenstaande kondigdeSavimbi reeds 2 mei de ontmoeting aan. Ookarriveerde hij dagen later dan gepland inLusaka, Dit was de reden dat Dos Santosaanvankelijk verstek liet gaan. Uiteindelijk konde ontmoeting pas 24 uur later plaats vinden.

MIDDEN ANGOLA

17 april - 27 Britse militairen arriveren inLobito. Zij maken deel uit van eenverbindingseenheid die later zal aankomen.Tijdens het aan land gaan in de haven vanBenguela werd er op de Britten geschoten.Volgens de Angolese autoriteiten was hetvijandige welkomstsaluut veroorzaakt door eendronken soldaat. Niemand raakte gewond.

18 april - UNITA beschuldigt de regering vanhet treffen van voorbereidingen voor een aanvalop Bailundo, hoofdkwartier van UNITA. OokUNAVEM heeft melding gemaakt vanconcentraties van regeringstroepen in datgedeelte van het land.

19 april - Minstens 14 burgers zijn omgekomenop een weg in de buurt van Kuito. Zij reden opeen mijn. Nog eens 7 mensen raakten gewondnadat het voertuig dat de gewonden moestvervoeren eveneens op een mijn reed.

24 april - Blondin Beye bezoekt Bailundo. Doelvan het gesprek is o.a. om een bijeenkomst vanSavimbi en Dos Santos mogelijk te maken.

30 april - De hulporganisatie CAREinternational maakt bekend dat het zijnactiviteiten in de provincie zal staken i,v.m. deonveiligheid op de wegen. Mijnen makennormaal verkeer in het gebied onmogelijk, metname tussen de stad Cuito en nabijgelegengebieden als Catabola.

13 mei - Bijeenkomst van de commissao

Copyright 1995, 101 MIDCie 11 Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 12: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

conjunta, de commissie belast met de uitvoeringvan de voorwaarden van het vredesverdrag.Blondin Beye wil van Luanda over de weg viaSumbe naar Lobito reizen. Hiermee wil hijgraag symbolisch duidelijk maken dat men weerover de weg kan reizen in Angola. Veel van dewegen worden niet bereisd uit angst voor devele landmijnen.

Het is nog onduidelijk of bij de ontmoeting vanSavimbi en Dos Santos ook vooruitgang isgeboekt t.a.v. de verschillende hete hangijzersvan het vredesproces. De volgende vraagstukkenmoeten in de onderhandelingen wordenopgelost:

1. De a a n w e z i g h e i d vanhuurlingen in Angola, dit is eengevoelig punt omdat hetverloop van de oorlog inAngola de laatste dertig jarenm e e r d e r e m a l e n d o o rbuitenlandse inmenging isbepaald.

2. De wapenaankopen van zowelUNITA als de MPLA(regerende partij)

3. De mogelijke deelname vanU N I T A a a n e e nregeringscoalitie.

4. De organisatie van toekomstigepresidentiële verkiezingen. Opdit punt zijn er tweemogelijkheden. In 1992 werdde oorlog hervat nadat Savimbiniet akkoord ging met deuitslag van de eerste ronde vande presidentiële verkiezingen.Daarom is het nu mogelijk omof door te gaan met de tweedeen beslissende ronde van deverkiezingen alsof er tussentijdsniets is gebeurd, of om geheelnieuwe verkiezingen teorganiseren.

5. De toekomstige functie vanSavimbi. Veel buitenlandsediplomaten zouden graag ziendat Savimbi de tweede man vanhet land wordt door de rol vanvice-president te bekleden. Ditzou de beste manier zijn omUNITA te integreren in hetdagelijks bestuur van Angola.De MPLA is echter niet erg

enthousiast over deze optie.Met minder dan de functie vanvice-president zal Savimbiechter nooit akkoord gaan.Diplomaten hebben gepoogdeen doorbraak te vinden indeze impasse door voor testellen dat een vertrouwensmanvan Savimbi , b.v. AbelChivukuvuku of Lopo doNascimento, de functie vanvice-president zou bekleden.Savimbi zou dan aan de zijlijnblijven toekijken.De kosten die gepaard gaanmet de hervorming van UNITAtot een politieke organisatie.UNITA zal zeker eena a n z i e n l i j k e f i n a n c i ë l etegemoetkoming eisen alvorenshaar militaire organisatie teontmantelen.S a v i m b i ' s p e r s o o n l i j k eveiligheid. Al jaren beweertSavimbi dat de Angoleseregering pogingen onderneemtom hem te vermoorden.

30 april - UNÏTA laat 7 krijgsgevangenen vrij inde provincie Uïge. Waarnemers verklaren devrijlating als een geste van UNITA om eenontmoeting tussen Savimbi en Dos Santos tebevorderen.

11 april - Het Britse parlementslid RobertHughes en enkele andere Britse Angola-kennersstellen in een open brief dat de VN niet moetwachten tot de beide partijen in Angola hebbenvoldaan aan de voorwaarden die de VN steltvoor de uitzending van VN troepen naar datland. Deze voorwaarden behelzen o.a.:

Copyright 1995, 101 MIDCie 12 Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 13: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

1.

2.

3.

Het terugtrekken op enkelekilometers van de voormaligebestandslijnen van deverschillende partijen;H e t o p z e t t e n v a ncontrolemechanismen;Het opzetten van betrouwbareverbindingen tussen de rege-ring, UN1TA en de VN;Het leveren aan de VN vanalle relevante militaire gege-

5.

6.

vens;Het aangeven —verblijfplaatsen van de troepen;T e r u g t r e k k e n van deverschillende troepen naar dedichtstbijzijnde kazernes.

van alle

Volgens de Britten kan slechts aan dezevoorwaarden worden voldaan als de VNtroepen eenmaal aanwezig zijn. Een snelleuitzending wordt dan ook door hen bepleit.

13 april - De VN veiligheidsraad gaat akkoordmet het voorstel van de secretaris-generaal omdoor te gaan met de voorbereidingen van deuitzending van de blauwhelmen naar Angola.Deze beslissing was uitgesteld zolang hetonduidelijk was of 'an effective cease-fire' inAngola van kracht was. Verder roept de raadbeide partijen op om te voldoen aan deverplichtingen van het protocol van Lusaka.

17 april - Savimbi bezoekt Zaïre.

20 april - In Den Haag wordt een seminargehouden over mijnen in Angola. DeNederlandse overheid zegt 1,4 miljoen $ toe aande Noorse NGO Norwegian People's Aid. Hetlijkt alsof de ervaringen in Mozambique deNederlandse regering ertoe gebracht hebben ommeer vertrouwen te stellen in NGO's bij hetopruimen van mijnen dan m de organen van deVN. Vertegenwoordigers van de VN stellendaar tegenover dat de VN beter in staat is deverschillende mijnopruimingsoperaties tecoördineren. Voorlopig schiet de VN niet op bijhet opstarten van een mijnopruimers school inAngola. Ondanks toezeggingen heeft deAngolese regering gefaald een stukje grond aante bieden aan de VN waar de organisatie eenschool voor mijnopruimers kan opzetten.

30 april - Savimbi brengt een bezoek aanIvoorkust. Naast ontmoetingen met de lokale

autoriteiten brengt hij een bezoek aan hetmausoleum van Houphouët Boigny (eerstep r e s i d e n t van I v o o r k u s t na deonafhankelijkheid). Houphouët Boigny zou eengrote inspiratiebron van Savimbi zijn, aldus eenUNITA topman.

1 mei - In Yamussukro (bestuurlijke hoofdstadvan Ivoorkust) bevestigt Savimbi dat hij depresident van Angola op 5 mei zal ontmoeten.

2 mei - Savimbi bezoekt Togo. In eentoekomstig Angolese regering ambieert hij geenministerspost in het bijzonder, aldus de oppo-sitieleider. 'Ik wil slechts een rol spelen die eentoekomst garandeert voor de mensen die mijdoor de jaren gesteund hebben'. Aansluitend ophet bezoek aan Togo vertrekt Savimbi naarMarokko. Aldaar heeft hij besprekingen metleden van de regerende partij van Portugal (dePSD). Aan de pers werden geen mededelingengedaan over de onderwerpen die door Savimbien gesprekspartners werden besproken. Het isniet toevallig dat Savimbi juist naar Marokkoging. Koning Hassan II heeft altijd een vrijgrote sympathie getoond voor Savimbi, hij is ineen goede positie om zich op te werpen alsbemiddelaar tussen UNITA en de Portugeseregering.

5 mei - Hoewel die dag in Lusaka eenbijeenkomst is aangekondigd tussen Savimbi enDos Santos is het 's ochtends nog zeer onduide-lijk of die ook daadwerkelijk zal doorgaan. DeZambiaanse autoriteiten maken bekend dat zijalleen de Angolese president verwachten voorbilaterale besprekingen met zijn Zambiaanseambtgenoot. De regeringsgetrouwe radio vanLuanda maakt bekend dat 'de presidentaudiëntie zal verlenen aan de leider vanUNITA' Dergelijke tendentieuze formuleringenworden door UNITA zeer hoog opgenomen.

6 mei - 24 uur later dan voorzien vindt delangverwachte bijeenkomst tussen Savimbi enDos Santos plaats. Dos Santos verklaart dat hij24 uur later naar Lusaka was afgereisd om eerstte zien of zijn gesprekspartner werkelijk zouopdagen. De twee leiders hebben één uur en 50minuten met elkaar gesproken in het StateHouse, de ambtswoning van de Zambiaansepresident Chiluba., Over de inhoud van hetgesprek zijn geen bijzonderheden gemeld. Welheeft Dos Santos zich persoonüjk garant gesteldvoor de veiligheid van Savimbi. Savimbi zei,

Copyright 1995,101 MIDCie 13 Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 14: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

zowel in Portugees als Engels, 'Dos Santos is depresident van Angola en derhalve ook mijnpresident. Bij het bestendigen van de huidigevrede zal ik de rol spelen die hij mij opdraagt.'Dergelijke uitspraken zullen zeker de hoop enhet vertrouwen in een vredige toekomst voorAngola vergroten.

Men hoopt dat binnen afzienbare tijd nieuweontmoetingen, in Angola zelf, waarschijnlijkLuanda, zullen volgen. Savimbi en Dos Santoszullen voortaan via een speciale telefoonlijnsteeds in verbinding blijven.

Dos Santos poogt steeds te voorkomen dat hijen Savimbi gelijk worden gesteld in hetprotocol. Hij is ten slotte president en Savimbislechts rebellenleider. Zo weigerde Dos Santosdat hij evenals Savimbi de nacht zoud doorbrengen in het State House van Lusaka. Savimbimoest uiteindelijk worden ondergebracht in hetnabijgelegen Guest House.

9 mei - Vertrek van het Roemeensevrachtsschip Dragassin vanuit Lissabon naarLuanda. Het schip vervoert het materiaal eneen deel van de Portugese verbindingseenheiddie in Angola gaat opereren. De reis zal zo'n 14dagen duren. De Portugezen hebben voorheeneen vergelijkbare missie uitgevoerd inMozambique. De oppervlakte van Angola isechter veel groter. Voor het eerste zullen deverbindingen nu gedeeltelijk verlopen via dePortugese satelliet POSAT I. Een tweede deelvan de verbindingscompagnie (CTM5) vertrekt12 mei per vliegtuig naar Angola. Hieronderbevindt zich ook de Portugese commandantCamara Stone. Het laatste gedeelte van decompagnie zal 23 mei in Luanda per vliegtuigaankomen. In totaal bestaat de compagnie uit101 man. Het vertrek van de eenheid werdversneld n.a.v. de bijeenkomst in Lusaka vanDos Santos en Savimbi.

COLOFON

ÏHFO-SCOOP

Is eeo tweewekelijkse uitgavevan

101 MlDCie

MI*C 13 DPo$tbtis 90126710 HC Ede

Telefoon:

ptt 08380 - 83Q56mdsi $78-3050fax 678 - 3057

Redactie:

ma] L. HakvoortÜfit E,P,

Vormgeving:

2NFOSCÖQP wrdt verzonden aan desecties 'l vm^atajljoïjs ea. brigades ais-misfe al 41e ött<teï4e£en vaa <te 'krijgs-macht welke functioneel beïang hebben bijactuele

Zij dte WO-SCOOF nog nietmaar dit wel wen&ea kunnen hierovercontact ötjoijsinen «& M MJDCie opbovenstaaiwi tefefwanaiaroer onder op-gaaf van recJeaea marom zjj INFOSCOOP wensen te oufcvangem

Copyright 1995, 101 MIDCie 14 Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995

Page 15: 'i''L · 2019. 3. 3. · uit overtollige Russische legervoorraden uit het voormalige Oost-Duitsland. In de ochtend van l mei, nog voordat het bestand in Bosnië-Hercegovina om 12.00

Bijlage lBron: Der Spiegel nr 49 1994

VLUCHTROUTE UIT

S A R A J E V O

B j e l a s n i c a 2067rri>:^

Q) Tunnelingang

©Vliegveld

@Tunneluitgang Butmir

@Weg naarde Ing man berg

(5) Servische front l inie

Sld W. Florusse 1995

Copyright 1995, 101 MIDCie 15 Info-Scoop/Nummer 9/16 mei 1995