. . . . , . , . . , . . , . , . , , . . , . . , , . , , . , . , . . , . . . . . , , . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . , . . , . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . .

IIllS-8Sn IQ91113A38 NI3 DWH

EERSTE HUllFBIJ 1

L

We rekenen steeds meer op onze harde schiiven om onvervangbam g e g m s vusi te houden, of het

nu foto's zijn of andere docurnenten. Maar wat als er iets misgaat? PC Magazine bekijkt de gevaren

die uw gegevens op een xhijf lopen, ga-' y, zoek naar wmoudiie reddingsopties en kijkt mee in de

keuken van pmfersiode datadders. d p Gehr

JDP JDDPm 'W@w eplM( wob wiq

'ualoq woq wep ~kc.q&ch u~wa . .UP

A

ep mopuah - +n YB J1 ~~~&lla;~ Y

o!p pmm!u pz: ua wp ep E~~MPJ~A

mp '+~n rwdwoa ap p e~ym ep n fl -u-yeqmH wq Ul Pq WB p!eq

JOD! 8.p m 994 4 rmp!~ ut3welqoxl ~~!I(UIJBM U! JWW 'u&l* r?. paoß BIU!SM p!ge~ JB .!z BWIXJ ~prtoqdo pmpq wq rop ftupjpw ep UU"JP +6!!~q W UDO&U~S+S p!8tH~ky eg!!l~~YB9 ~~bq~nlsq 1w 'P pW#l~%+!n Uee IA~uu~ $Gd 0 lft"q Pq U! -D UDDP W du W!

+~3qJpd0 Mn 4Dp WU~OOh WDDp JSq

qv -WOM uqeow un~enf3seBBe~ e!p ue ueprom uezqeß e!p +ezeß ~JOM

+0q 0JDMpJDq ap F q!!lJiIn)D~ U! U8piJD+SSq JDDM Jaf)nq Uee I!!~@WDU

uq ~JDMYQE ep ew ueweppd e~l~qag JDA~ j!!p epmq eJapel .uogqqrweu

WJI-~D~ W UDh i@#W!Fi i9q U8 U~A?~~SS aUJmB UDA wlddqsq ,+8q an JDDW 'jp

-ump~ q~q 9+0lolww ~qnduim J- ~&@IID ppl ~ppB UB

W um pqu! ep ojp p j!&f~ mn um ~~@a8.~ag.q~n uqap wldw moXssp"raq @y um Pa Qq~~eB ai i!!q qbquoqp - n iunq 1wf3 top U{ *pBp~q3s UIO-.I()~UW by610~~ ep

9 j!?q3S vY 0p UM XVU! BP YDDJ &UDP&!W Se uD)J }FMQ~) -FIS #e(l U1 *UeH9@Jq J9pUD U8

W9 ieq wD%@w pffww fl Iq 'U8U

ue plg1pm~3ssq uepwwq elequa JDDW qqad wo ueßw 10~86 ~p q J@ mp pel3 ctiq isq ul .pd W~~WNL kqlz paa~&aiu~ß ue-p UOOMB je ~DUI ue+nq!!~qss e!p s,w -aow iaumpw do a!p sq104uqlq i)~ -wo~&mys ~pmp~ iwp uwlolw mp ue ytn~qeB pegi'eh JOO~ uewunq e~g *uetuo?i.~~~h wm+~k~spullls euwu! epal~ah saop UDWWO

94 Pq U! Wna) Je 40 +8q S! J@pWla@& U! u@qqWd @SBaui 8a *~!kq30 em d0 Rtll Q~~lpfh Op 4- ueuhalqo~d JWA lWq@% +$U$&

'W- B- A +q BU~m~o'~6 uaa y wdw& P WYVO mpuwq @P *YOgp -U p!qW 0 ySpQb'

-V= QlP jO m~qyfi* Jwl *U= .q@Jd t!p BWe?paa q& .W>IDW wnq @sW BP EteWSS~forsßBW @P) Um dM~U&plp@

'.

yueie~wuewaw

m ~ZWN+ wo? e~e~!sod ep uq 'ueuau -üO+ Yeop UiQJWp"M S8!(JOAWDp dö Np>(

epw (rsqq ~epow ~*h!!p 9 ~p +JWlDUlBD(J t4-m~ l~ooß~~s ugg

* i6ap 4W BpJDq aJep ejlq W U! J@ ueplxip

u!!Z JDDa '~e~[!q3S epJy eptiqSDJ3 UD" IaaUal iey po!+!pw U!!Z s-g

.i~efhe~ed JDDW WIID +pou~lelqad ap (DM 'I~JD~ ep do WI~ ~>10q *U 100 Ja lIall!!q3SJeA ~!~JOOMU@@ U@

'W99lqar$ U%9 WUiJRM 700 S! üiOJep9M .do so!p~q~p pue6p~ dawp ue ue6 -~!6!pq=q e>le$j i~~wph wu Iiehel wyoOSafOusp U! qorl(a6 wq ua uapoM

WSA wo u!p qoowe6 ie!u uah!!yyr epoq PP w!qa6 PJDDM~ pao6 uee P! (crH .do WW~I~OJ~ s!nq SlD Ou~~aBwo 81

d!!l(r0~ W U! leMa UaWl SwN

'wqaio6 p jlez rqndwm ep U! uah -!.V ap rDpw '6u~o~do6erpdopjb~~( SID LCQ$~U?~ $!+pd ep U! W JDP JDDW

'-45 99dwqq Wo TJOM plmpß 9p-q U! agww! WS- U! suo!+rys ezep rop kq'q JQpyl 'yeado UND^ u~A!!~J<;

(' r i?*'C:Vi

noz +op :uaßuoq ua~!!{q iq epmm wolml !!q WO 'UDDIS @+ Cb PD

do st~u!6odlslw 9CE.ZVY qa!rUDqDA 9f L '~PP 'swl!j-Xoa OOC' I 's,aAa o&z ou!!q wo 1!8+!3od~36~l$a. Baouaß +JeAn1 JD~ q~qo~w U?? UDA !!!lpO apmq uaa n +dool oJna pJapuoq J-

- .- - L

7 - - - - - -

54. f 4-

-

DOSSIER ; 'g~n ............................................................................................... ..................................... ..................... W" i>i>i>"

I ! ' I . , . 1,

een r e a s t voo<& in koe ob dat v m l voarkamen als de schilt gaat ling van L h a r k seht& xiin data <wn de droaim om b~proorLaee1d het w i d b I

een w m h~nr -, ddoet er & die piek stad (rwph] aon te yieken. Als b, f verskxirali~ aan m m5n&w üen euro uit voo hele standen o n v e t k l ~ a t geaxrrumpeerd C te pvm man WI exim 8ariilhkar m o r de n ds4#kk8i ~ h n gesmd. m d r ~ ~ s i bterhe h w L &ifmn b n mqptbch. . m t e r h l op iets n ook gthkoald te worden w miu neer- andere pi@akan w&i&mr de &evens Bi zetten ap m pl& w a r dia wrrnte m k d m . hl het erg* geval kende of gimnde gwluiden m i e a l een weg k n . Bus niet tvssern de boeken in vaff eian de ploai. AL hulp eerste indicurie dat er Eetg fout km In P. ii de kost gepiet en rtW kn w n uFgsslotgn yaar $8 ~EtijF kamt don fe laat ~ t n u loopt beide gevdien k m dot mmatal door k ~ . k L wmer areqden rqplmatig d s b rhim ap h n d . een m h e n loopwerk of een lichte 1 hnd. schiim in n o t e W & in & Een groiw pdwin, als het m data- hwd<rash. W d t de hard. schilf ex- f Q* w w d t ~ @ h k w g ( ~ b , Gmiddeld hervtd wt, ols u san harde treem warm (of begint U em bmndluchtie 2 ligt de sp@catia voor veihw opdag echijf tgot'vah; d h als dwe uitskiat. te ruiken), dan h er waischlinJEib sprake 1 von harde schiiven op zsstig gradea CeC Bii de;fatbricagi wn de xhiif worden de ,. von een complete head-crash. 4% roden ;

siua, Een auto in de m warmt voorbii kkoppen gekalibreerd op de platen., U in dat geval aan om de stekdcer uit de , die bmipemtuur op, met alle gevolgen DaaPbii schriift een mahine in de fa- Computer te)Fgkken. VQQI den. briak een set bakens op de harde xhlif. ,

m n s is her ook mogelijk dat de con- De hkoppen rekmen crU wwr ze zich (S er ieb mis? I

n -de harde sehflf hef spmtlJa~~ Winden doar hun e@n lc~oatie ten op W U een probleem of sen ste~k ver- j

LW is mkelifk te hwkmmn zkhfe.n het hpwerk tespiegelen aon d e n dat er iets mis isS Denk $an . at het BK35 de sehiv don niet m r ds inbmatse von dem b a h . Door een wmt aan wt Mn: p n paniekl Zet de '

kkent. De compiw Impf vas? bjj het kdap kvnuratn de platen subtid uit het lood hat& schiif of 6 eomputer uit en haal de opstarteR eh & een boodschap mat sbaa, f h ~ ~ a r h r de informotie van de b spanning von het sy-16. Ga vervolgens nonms ap de plek waar Ale schiif km kena nht meer Wopt, D Q ~ b k e n t dat de rustig na wmi er op ds harde achip stond I

dW&. koppen niet mwr kunnan bepalen w a r ein kiik of U de gegevens Met mg op ze zkh bevinden, waordoor de diif ni& backup of via een andere bron voorhan- meer bii de inkrmatie kan. Voor dataher- dan Ireeft. Ir dot niet hat gexal, dan is het

@hilf v e r p l a ~ , sdiers is dit 66n van de moeilijkste en tiid om ie gaun r e h n . W& gtond er op aI ic M d h FBQQT aen paar cent i~r l~ tw~ meest Hidrovende klussen om ie herstei- de harde schiii en wat zijn de kosten van

F W ~ öp. b kwskoppn Ien, met olle h t e n van &M. hat vedea? Heefi u e e ~ bsdriif, dan is dat W im scbf zwwm h t Q k op een Naost voor de hmd liggende rigpulen uit a ~dcenen; & hef prkBirrfo7mtie, dan fhterdwi W t a MI wer & magneti- Mals esn weigerende wmputer od schiif Mestie-von bemkenen she p h . J d d U M, dan s h t de ziin er oak swbtielete indi&es cfoS M keeft arn te herstdlen. kap tege,n de fdwfl W it~ jargan een iets mis is, IkgelmkMge wrsaloprt in w d e t U arspi Ireaking neemt de 'haod.ciPahl &a& wdt. De kop Widm k u m duicten op een daafacte kb mg&wn dataherstel

dom ap gr- rndbId ds rn plosg harde ochijf, mker als dwm prob

1 kiem. ~ a u t W voor 9n direct cenbct op .

P..-- "."" ........ "..*.W..,,..I**"."I**-I**-.- .... -...............".

a ~ a r g e m r a r . fijdens oe waaraes met een wine n a g e instellen, werking van de schiif komt het nog wel maar dan komen er zeer veel xhiiven on- voor dat sectoren slecht worden. Om dat" terecht retour, wot exira kosten oplevert. te ondervangen, reserveert een harde De meest gekoren optie is daarom een schiif blanco ruimte om nieuwe sectoren krappe marge, mrdmr SMART gemid- aan te moken en wordt de locatie van deld genomen pas waanchuwt als het al

schreven naar de Glist NU kunnen er twee dingen tout iopen. RAID Allereerst kunnen de reservesectoren o p De meest voor de hand liggende maat- geraken tiidens de levensduur von de regel om uw gegevens te beschermen harde schiif. Is dit het geval, dan kunnen tegen falende schiiven is RAID. Tegen- nieuwe slechte sectoren niet meer gered woordig vinden we standaardcontrollers

In een desktopcomputer is de kans op dataverlies door andere oorzaken dan spontaan uitvallen veel groter. üat

worden en verliest U gegevens. Tegen die op moederborden. Helaas is de meest tijd is er eigenlijk al iets serieus mis met gebruikte optie om te kiezen voor RAIDO. de schiif. Een goede SMART-tool zou U Dat levert behoorlijke risico's op. Als er tijdig moeten waarschuwen dat het iiid is op RAlDO met 6bn van de twee schiiven praktisch als beveiligingsoplossing. In een

t om de harde schijf te vervangen. In de iets misgaat, verliest U alle gegevens op Server zitten meerdere harde schiiven die i praktiik komt de melding meestal te laat. beide schijven. Herstel van RAID-schiiven zwaarder belast worden, dus de kans dat

Andere onderdelen van SMART houden is lastiger don von normale schijven, dus daar een schiif gewoon door sliitage of in de gaten hoe de schiif moet draaien, een hersteldienst inschakelen is ook nog pech uibalt, is veel groter. In een desktop

der plezierige kant von SMART. De fobri- stuurprogramma's op de planeet, wat de dure en onaantrekkeliike optie. kant von de schijf moet nameliik keurig , kans op problemen verder verhoogt. al die waardes ingesteld hebben, en Werken met RAID1 of meer is dan een da SMART-sofiware moet die waardes beter idee, bii voorkeur in combinatie

PC MAGAZINE # OKTOBER 2008

L.. . . . . . . . . . . . . . . . 1

ij!!~(3~ aPJDq uaa UDA d~q~o+ow ap Japuo

loouiallr Ja +~naqa6 +DM JDDU I1uaa+sloq, apuallo~douo uaa U! rqod~ah +!z salp +Da -ua~!!~tps ua uazal q!hlaq

-JaMpDDp o+~p ap a!p uauiqds ap jo u!!z plaqq!hquo uqold ap JOOA loo!~ads a!p ualD!Ja+oui ap JaAo +a!u 60u

+ay aM uaqqay uop U] .+lodJaA noalr!uJnn+D!u!ui do j!!y~s ap U! ua++!z (ualapp!ui~aauir ua ~alJaMd00l 's~o+ow

's~alaoq) uaqqay uapuo~a6+!n +!oo aM a!p uadd~y~spaa~a6 ayx!uDy>aui allD ou!!fl .a!+nloha ay3s!6olouy3q

ap UDA +unda+6ooy uaa S~D ua!z j!!y3s apmy - ap~aap~oo~a6~apuo ~DDA - ap aM ua+aoui sr~adxa sua6lo~

I DOSSIER -7

Als uw harde schijf het begeeft en de inhoud ervan is te kostbaar om zelf aan de slag te gaan, dan is het ver- standig om direct contact op te nemen met een datahersteldienst. De kans da! iemand zonder specialisme een defect kan oplossen is miniem en iedere poging die ondernomen wordt, verlaagt de kans dat uw gegevens

nog terug te halen ziin en verhoogt de priis van de uiteindeliike redding. Om herstel in de praktijk te zien,

gingen we langs bii het herstellaboratorium van Aiiingo in Wenen.

De eerste herstelstap begint thuis in de wrmQan eerr koerier die de, harde schiif ophaalt en in & juiste schokwije vwpak king vervoert noar het distributiepunt von Attingo in de Benelux. Von hier gaot het 'pakiklaet aAankeliik von de haast die bii het h s d nodig is naar W e m waar At- tinge gemtigd is. Bii a a n k d wodt er een analyse g e m d w n de d& aan de hards xhiif. Dir kafi fyskke of logisch s&a& &in. De experts bekijken bii dexe m l y s e hoe ze de harde xhiif nog eernrnoal kunnen uitlezen om de (rwterende) gegevens zo snel mogeliik naar een back-up te halen. Met dem back-up w n de. bescMigde ha& d i j f kan m vervolgens in de weer rn de gegevens terug te halen. &ii de a d p is ook &iik duideliik wof er nog te redden is van de schiif. Dit wordt aangegeven in een rapporbge waarna U kunt aangeven welke t>esteindm gered

een ruime coiiectie ve~angende onder- dklen in de kost heeft staan, zit daar sen probleism aawzken harde schiimn heel

' skrk verwhillen. WC bedwlen $an niet verschillen tvssen verschillede merken of modellen, maar bii &n sprzifiek m&l rpit derelfds producttiin. D q m e die der schiif maet herstellen, zal dan moeten uitzoeken welke firmwarsr oorspninkeliik ap de karde schijf stond en een vergelijk- bow model moeten zoeken.

Clan-brich Bij headcrashes moet de bh i z i ng van de h d e schiif geopend worden. Dat gebeurde vroeger in een 'cleamm', maar tegenwoordig is het gebruikelii- ker om een 'cleon-isrsnch' te druiken. Een c k h d i is een aan drie ziiden omsloten werktaiei die inkldds e m f i b tieeenheid op overdwk wordt gebracht om ro de hoeveeIh23id stddeelties pur kw

bieke meter onder een bepaald niveau te brengen. Voor de leefbaarheid op lange termijn is dit niet goed voor aren horde sdriif, en in extreme gevulien wordt er teruggadten op een clwmoom, maar aangezim bii een gemiddeki te herstel- len schiif nog maar &in keer uitgelezen hoeh te worden, is een chn-bench goed

genog- Zodm de behuizing Open is, worden de koppen w n de sdiif door gdiiboortige koppen uit de res~rveonderdelencollectie wangen. Duarm kan de harde xhiif in g e b i d n buiten d i plaah w a r de crosh plaokvond, uügdezen worden. dra de koppen te dicht op de crashzone komen, gaan ze stuk en moeten ze weer uervangsn warden. Bij een beetie herstel moeten al snel aen stuk of res keer de koppen vewcuigen worden tot het punt. is h i dat de o-e data onherstelbr mrd t genoermd.

moeten worden. Hei s p d uiteindeliik V=-sich dat n i m u d ziih fiw wii w p i C len aon het tarwzetiqn lirsin b n d e n die op een Windws-insfaitati<~1chiif staan. -

Fysi&e schade Bij heke schade zit ,& rnmiliikheid in

i I

I I

I I

1 I

I I I i I

I

........................................ ." ................................................................... .- ,.W- ...............................................................