1

TW

EE

LU

IK

N

r

86

I N F O R M A T I E B L A D V A N D E R K P A R O C H I E S T E H E E M S T E D E

86september-oktober 2014

Met meer is beter

Septemberziekenmaand

Aartsengelen mogenzich wat verbeelden

OktoberMariamaand

Kerkelijk leven inen voor Heemstede

Paus Franciscus verovert de wereld

TW

EE

LU

IK

N

r

86

2

TW

EE

LU

IK

N

r

86

RedactioneelDe nieuwe editie van het parochieblad voor Katholiek Heemstede heeft u in handen. U vindt er informatie over de maand september als ziekenmaand en oktober als de Mariamaand. Zo heeft in de Kerk iedere maand een eigen thema. Verder de rubrieken met informatie van en over de eigen parochie.

Kort voor de zomer heeft zich een nieuw redactielid namens de Bavo beschikbaar gesteld. Wij verwel-komen Saskia Dubelaar van harte. De heer Michel Bakker heeft de redactie verlaten, maar hij zal nog regelmatig de kolommen vullen met zijn interessante artikelen, in deze editie over de aartsengelen (feestdag op 29 september).

Het stiltehoekje in dit blad heeft een gedachte over vrede, vanwege de Vredesweek eind september. Vrede in de wereld… je moet het soms zoeken met een lampje als we denken aan Oekraïne, Irak, Syrië of in het conflict tussen Israël en de Palestijnen.

De oproep voor een donatie voor Tweeluik heeft tot nu toe € 1.260 opgebracht (stand 20 augustus). Heel veel dank daarvoor. Wilt u alsnog bijdragen? Dat kan op NL57 INGB 0000 2510 00 (‘Tweeluik’, Heemstede). Veel leesplezier toegewenst…

Redactie Tweeluik

Van Oorlog en VredeHaar ogen,Omrimpeld,

Kijken de verte in.Verzonken, is ze.Waar zou ze zijn?

Ver weg,Of juist diep, in zichzelf?

Haar verleden:Beelden, geluiden, geuren en kleuren

Van oorlog en vredeVan angst, verzet en bevrijding.

Zij is in het hier en nu,Maar ze resoneren mee,

Die herinneringen,In het verborgene.

Ik pak haar hand.Ze kijkt me aan.

Oogcontact.Ze zegt:

“Je bent lief.”

Ontwapenend.

Myriam Braakhuis

Katholiek Heemstede Parochie Heilige BavoHerenweg 882101 MP Heemstede023 – 5280504 parochie@hbavo-heemstede.nl www.hbavo-heemstede.nl

NL44 INGB 0000 1143 67 Parochiebestuur H. Bavo

Het parochiesecretariaat is van maandag t/m vrijdag geopend van 9.00 – 12.00 uur.

Parochie Onze Lieve Vrouw HemelvaartValkenburgerplein 202103 AT Heemstede023 – 5286608info@olvh.nl www.olvh.nl

NL25 INGB 0000 2975 54 Parochie OLV Hemelvaart

Het parochiesecretariaat is op maandag, woensdag en vrijdag geopend van 9.00 – 12.00 uur.

Parochiële begraafplaats Berkenrode:Meer informatie via het parochiesecretariaat of bijmevr. Marleen Verheus - 06-38755879berkenrode@hbavo-heemstede.nl

Parochiële Caritas Instelling:NL48 RABO 0115 8882 92 PCI BAVONL85 INGB 0002 7626 99 PCI OLVH

Colofon ‘Tweeluik’Tweeluik is het parochieblad voor de RK-parochies van Heemstede. Het wordt gratis bij onze parochianen bezorgd. Uw gift kunt u vermaken op: NL57 INGB 0000 2510 00

Aanleveren kopij: redactie.tweeluik@gmail.com of via het parochiesecretariaat van uw parochie.Tweeluik 87: van 26 oktober t/m 13 november 2014.Kopij voor de volgende Tweeluik vóór 6 oktober 2014.

Redactie: Nicolette Verhallen, Saskia Dubelaar. Vormgeving/druk: Drukkerij Van Lierop (Hillegom)Oplage: 3750 stuks

Pastoresteam:

pastoor Eric van Teijlingen023-5286608van.teijlingen@parochiesklaverblad.nl

kapelaan Rob Verhaegh023-5846258verhaegh@parochiesklaverblad.nl

pastor Ans Dekker0252-5252699dekker@parochiesklaverblad.nl

3

TW

EE

LU

IK

N

r

86

Iemand is helemaal alleen. Hij heeft zelfs geen zoon of broer, maar toch zwoegt hij almaar door en wordt zijn dorst naar rijkdom nooit gelest. Voor wie beult hij zich zo af en ontzegt hij zich de genoegens van het leven? Ook dat is enkel leegte en een trieste zaak. Je kunt beter met zijn tweeën dan alleen zijn, want – dat is zeker – samen zwoegen loont. Wanneer twee vrien-den samen zijn en een van beiden valt, helpt de ander hem weer overeind, maar wie alleen is en ten val komt is beklagenswaardig, want hij heeft niemand die hem op de been helpt. Wanneer je bij elkaar slaapt, geef je warmte aan elkaar, maar hoe krijgt iemand die alleen slaapt het ooit warm? En iemand die alleen is kan zich niet verdedigen wanneer hij aangevallen wordt, maar met zijn tweeën houd je stand. Een koord dat uit drie strengen is gevlochten, is niet snel stuk te trekken.

Prediker 4,8-12

Dit citaat uit het Bijbelboek Prediker las Paul Donders voor aan het eind van een lange, intensieve maar mooie dag voor de pastores en de nieuwe bestuurs-leden van de vier parochies van regio Klaverblad. Paul Donders was onze begeleider bij deze dag. Eind september hebben we een tweede dag. Want één dag is maar alleen … (zie bovenstaand citaat).

Sinds april 2014 zijn de vier parochies van Bennebroek, Heemstede en Vogelenzang verenigd in een personele unie van het bestuur. Dat wil zeggen dat één parochie-bestuur de vier parochies tezamen bestuurt. Iedere parochie is dan niet meer helemaal alleen. Dat is omdat ieder van onze vier parochies niet meer zelf-standig alles kan aanbieden wat wij als Kerk in deze tijd in huis moeten hebben. Denk aan een moderne website en sociale media om iets te noemen. Denk aan mensen die de kennis hebben om anderen pastoraal te begeleiden, vieringen te leiden of om catechese te geven (er was, dat is u bekend, geen nieuwe pastorale

kracht beschikbaar bij het pensioen van de pastorale werker van de Bavoparochie). Denk aan vrijwilligers (van alle leeftijdscategorieën) die voor de verschil-lende taken voor het kerkgebouw, de vieringen of het welzijn van de parochianen zorg dragen. Denk aan… enzovoort.

Zoals Prediker zegt dat samen beter is dan alleen, geldt dat ook voor alle vier de parochies van Bennebroek, Heemstede en Vogelenzang. Het is van groot belang om dingen samen te doen. Samen kunnen de drie pastores de vier parochies goed ten dienste staan. Samen kunnen we een nieuwe website opzetten, mét social media (want dat is de wijze waarop jongeren met elkaar communiceren). Samen kunnen we finan-cieel het hoofd boven water houden. Samen kunnen we van elkaar leren wat goed is voor de mensen aan pastoraat en Christelijke zorg-voor-elkaar en wat goed is voor de geloofsgemeenschap. Samen kunnen we elkaar aanvullen, als nodig. Samen kunnen we een moderne organisatie opbouwen. Samen kunnen we Kerk zijn in de complexe Nederlandse samenleving anno 2014. Samen kunnen we een authentiek en ander – Christelijk – geluid laten horen in een seculiere omgeving.

Echt, samen is écht de toekomst. Daarom willen we met de parochies in de drie dorpen Bennebroek, Heemstede en Vogelenzang een koord vlechten … een koord dat uit drie strengen bestaat, dat niet snel stuk gaat (cf. Pred. 4,12). Daar gaan we de komende tijd met elkaar aan werken: de pastores, het parochie-bestuur en de lokale parochieteams… en u toch ook?

pastoor Eric van Teijlingen

Met meer is beter...

Bedankt Hartelijk bedankt voor de gezellige viering van mijn verjaardag op vrijdag 18 juli jl. Het is een avond geworden voor iedereen. En wat werkte het zomerse weer mee…Bedankt voor uw aanwezigheid, zowel in de kerk als later in de pastorietuin. Bedankt voor uw vele gelukwensen, wenskaarten, emails, sms’jes enz. En wat te denken van uw bijdragen aan de fiets. Ik heb al heel wat rondjes gefietst door ons mooie Heemstede. Overweldigend! Zeer gewaardeerd!

pastoor

4

TW

EE

LU

IK

N

r

86

In de evangeliën vinden we veel verhalen over Jezus die wonderen verricht. Hij opent de ogen van blinden. Stommen spreken weer. Lammen kunnen weer lopen. Doven horen. Jezus wordt altijd in verband gebracht met genezingen. In het evangelie van Matteüs (in hoofdstuk 11) staat: “Johannes (de Doper) nu hoorde in de gevangenis over de werken van de Christus en liet Hem door zijn leerling de vraag stellen: ‘Zijt Gij de Komende of hebben wij een ander te verwachten?’ Jezus antwoordde hun: ‘Gaat aan Johannes zeggen wat gij hoort en ziet: blinden zien en lammen lopen, melaatsen genezen en doven horen, doden staan op en aan armen wordt de Blijde Boodschap verkondigd’.” Zieke mensen zijn de eersten die de genezende kracht van de Messias daadwerkelijk ervaren.

� ZiekenzalvingVanaf het begin hebben Christenen grote aandacht en zorg voor de zieken. In de brief van de apostel Jakobus staat dat als er iemand ziek is hij de presby-ters van de gemeenschap moet roepen. “Zij moeten een gebed over hem uitspreken en hem met olie zalven in de naam des Heren” (Jac. 5,14). Wij kennen deze handelingen als het Sacrament van de ziekenzalving. De zalving is bedoeld om het leed te verzachten en de zieke soepel te maken voor wat komen gaat.

Als iemand in levensgevaar verkeert, (langdurig) ern-stig ziek is, terminaal ziek of (op korte termijn) een zware levensbedreigende operatie moet ondergaan, is de toediening van het Sacrament van de Zieken (de Ziekenzalving) zeer op zijn plaats. Vroeger heette dit sacrament het Sacrament der Stervenden, de laatste sacramenten of het Heilig Oliesel en werd het op het allerlaatste moment toegediend; nu wordt de Ziekenzalving veel eerder en vaker toegediend.

� ZiekencommunieDe zorg van de Kerk voor de zieken kwam ook tot uiting in de zogeheten ziekencommunie. Al in vroeger tijd brachten diakens, na de zondagse bijeenkomst waarbij het brood gebroken werd, de mensen die ziek waren of thuis verbleven een stuk van het gebroken brood, het Lichaam van Christus. Op die wijze namen zij ook deel aan het mysterie van de Eucharistie. Immers, het Lichaam en Bloed van Christus is ons voedsel voor onderweg, is het ‘Brood dat uit de hemel komt’, ‘het brood des levens’ (Joh. 6). Daarom is het gebruik dat zieken de Communie wordt gebracht. Zij ondervinden in hun ziek-zijn vaak kracht aan de

heilige Communie, juist omdat zij lijden, pijn en ver-driet hebben. Ook omdat we met de Eucharistie en de heilige Communie ons het paasmysterie herinneren: door het lijden en sterven heen mogen we ook de vreugde van de verrijzenis ervaren.

Vroeger ging de priester zelf op pad voor de zieken-communie. Velen van u kennen vast nog wel het beeld van een misdienaar die voorop ging met een lamp en/of een bel, en dan de priester, soms zelfs met velum (= liturgische schouderdoek). Mensen bleven eer-biedig wachten tot de priester met Ons’Heer voorbij was. Dat beeld bestaat niet meer. De ziekencom-munie gelukkig nog wel! Geregeld worden aan huis gebonden zieken en ouderen bezocht en wordt hen de heilige Communie gebracht. Maar vaak neemt de echtgeno(o)t(e) of iemand anders, na de Mis, zelf de Communie mee. Op deze wijze neemt de zieke deel aan de genade van de Eucharistieviering, waar we ook bidden om kracht en genezing voor onze zieken.

� Leden gezocht werkgroep thuiscommunieIn beide parochies was het in de regel gebruik dat uit-sluitend de pastoor of de pastor mensen thuis bezocht voor het brengen van de Communie. Nu hebben de pastores Dekker, Verhaegh en Van Teijlingen uw hulp nodig om de vele parochianen met enige regelmaat de heilige Communie te brengen. Voelt u voor dit mooie werk van naastenliefde in uw eigen geloofsgemeen-schap, meldt u dan aan. Dat kan bij het parochiese-cretariaat of het parochieteam van uw parochie of bij pastoor Eric van Teijlingen. We hopen zo voor beide parochies een groep te formeren, die deze taak op zich neemt. Als groep ontvangt u een toerusting, oplei-ding voor deze belangrijke taak in de gemeenschap. Bovendien is het mogelijk om hiervoor een bisschop-pelijke aanstelling te ontvangen, zodat u ook officieel gesteund wordt dit werk te doen.

� Ziekenzondag in Bavoparochie: 7 septemberOp zondag 7 september ontvangen we vanwege de Nationale ziekendag 2014 in de Bavokerk zieken en ouderen, mensen die door hun gezondheid en/of leef-tijd veel aan huis gebonden zijn. Die zondag is speciaal voor hen. Om 10.00 uur is er een Eucharistieviering met als thema: ‘Omzien naar elkaar’. Immers: gezon-

September ziekenmaand

Voor een Ziekenzalving kunt u een afspraak maken met het parochiesecretariaat of met de pastoor. In geval van nood of bij levensgevaar kunt u (24 uur per dag) contact opnemen met het noodnummer (zie website) en om een priester vragen voor de toediening van de Ziekenzalving.

Wilt u thuis de heilige Communie ontvangen?Neemt u dan contact op met het parochiesecreta-riaat. Een mogelijkheid is dat u van de parochie een pyxis (= liturgisch bewaardoosje voor de heilige Hostie) leent, zodat u de Communie kunt mee-nemen voor een zieke thuis. U krijgt dan ook een boekje mee, waarin staat hoe u samen (na afloop van bijvoorbeeld de zondagse Eucharistieviering) de viering van de Communie kunt beleven. Vraag ernaar! U doet er een zieke een groot plezier mee!

5

TW

EE

LU

IK

N

r

86

den en zieken, jong en oud, werkenden en vrijwilli-gers, zij allen kunnen er voor elkaar zijn en bijdragen aan een leefbare wereld. Voorin is ruimte vrij gemaakt voor gemakkelijke stoelen en rolstoelen. Na afloop is er een kopje koffie of thee met iets lekkersWe hopen dat familieleden of buren of bekenden het vervoer van huis naar de kerk willen verzorgen. Tijdens deze viering kunt u de Ziekenzalving ontvan-gen. Voor beide zaken kunt u zich opgeven via het Bavo-parochiesecretariaat.

� Helpt u mee bij ziekenbezoek?In onze parochies functioneren al vele jaren ziekenbe-zoekgroepen, die zieken en ouderen van de parochie opzoeken. Thuis of in het zieken-, verpleeg- of verzor-gingshuis. Voor beide groepen zijn we op zoek naar extra vrijwilligers, om dit goede werk te doen voor de geloofsgemeenschap. Zonder uw inzet is er geen zorg voor de zieke mens in onze parochies. Geef u op… want het is dankbaar werk.

� Zonnebloem steunt de Nationale Ziekendag!Het is alweer enige tijd geleden (1974) dat de Nationale Vereniging de Zonnebloem het initiatief nam om elk jaar een Nationale Ziekendag te vieren. In een later stadium heeft deze organisatie besloten om de week vóór de Nationale Ziekendag uit te roe-pen tot de “Week van de Zonnebloem”. Het doel was en is nog steeds om de Nederlanders bewust te maken van de zieken, gehandicapten en eenzamen in hun eigen leefomgeving. Dat kan worden ingevuld door de “gezonden” actief contact te laten leggen met de doelgroep, maar ook door initiatieven te bevorde-ren om de integratie van deze mensen in de samenle-ving meer handen en voeten te geven. In de huidige dynamische en hectische tijd zijn dit elementen die “schreeuwen” om aandacht. Het lijkt wel of veel mensen worden geleefd door de waan van de dag. Op de Nationale Ziekendag doen wij een oproep aan alle gezonde Nederlanders om op deze dag in hun eigen leefomgeving actief contact te leggen met een zieke medemens. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat het altijd eenrichtingsverkeer is. Het is geen onbekend fenomeen dat de levenservaring van een zieke inspira-tie kan geven aan een gezonde medemens. Aandacht voor en contact met zieken, gehandicapten en eenza-men is op de tweede zondag in september een mooi initiatief. De plaatselijke Zonnebloemverenigingen “de Valkenburg” en “Berkenrode” grijpen deze dag ook aan om een boeket bloemen aan te bieden aan een aantal zieke, gehandicapte of eenzame medebur-gers. Het hele jaar zijn beide plaatselijke verenigingen via hun vrijwilligers actief om het leefpatroon van

zieken, gehandicapten of eenzamen op te vrolijken. Zij bezoeken regelmatig hun gasten en organiseren allerlei activiteiten om de gasten sociaal onderdeel te laten blijven zijn van de plaatselijke gemeenschap. Op die manier blijven zij goed op de hoogte van het wel en wee van hun medeburgers. De plaatselijke vereni-gingen proberen door allerlei contacten (gemeente, gezondheidszorg enz.) de drempel te verlagen voor deze doelgroep om zich tot hen te richten. Mogelijk wordt deze dag voor gasten en vrijwilligers aanleiding om actief iets voor elkaar te (gaan) betekenen.Bijdrage van de plaatselijke Zonnebloemverenigingen

� ZiekenapostolaatEen griepje, ach. Maar echt ziek zijn, langdurig aan bed gekluisterd zijn of niet verder komen dan de eigen woning of verpleeghuis, dat lijkt vaak uitzichtloos. Veel mensen zijn langdurig (en ernstig) ziek. Dan is ziek-zijn een opgave, moet je leren omgaan met ziekte en beperkingen. Gelukkig doen velen dat met zoveel bewonderenswaardige moed, vreugde en geloof, dat anderen weer leren van zieken en gehandicapten dat het leven de moeite waard kan zijn, ondanks alle pijn en lijden. Het Ziekenapostolaat is een kerkelijke vereniging, die (langdurig) zieken een hart onder de riem wil steken. Bijvoorbeeld met de maandelijkse ziekenbrief ter bemoediging en informatie. Wilt u deze ziekenbrief ontvangen, bel of mail: 023-5360615 of zieken@xs4all.nl

� Viering via kerkradio of televisieAan huis gebonden en toch ‘naar de Mis’. Dat kan. Bijvoorbeeld via de kerkradio. Iedere zondagmorgen vanuit de Bavokerk. Via onze website (www.paro-chiesklaverblad.nl) bij ‘vieringen’, ‘kerkradio’ kunt u meeluisteren. Meer informatie hierover bij het paro-chiesecretariaat van de Bavoparochie.

RKK-televisie is iedere zondagmorgen actief op Nederland 2 (NPO 2): om 10.10 uur het Geloofs-gesprek, gevolgd door een rechtstreekse uitzending van de Eucharistieviering, elke zondag vanaf een andere locatie in het land. Het Geloofsgesprek, waar-in presentator Leo Fijen in gesprek gaat met inspire-rende Katholieken, vormt een spirituele inleiding op de Eucharistieviering.

de Valkenburg:Nelleke van der Prijt,nelleke@vanderprijt.nl023-5287039

Berkenrode:Janny Rosendal-van Dijkj.rosendal@quicknet.nl06-16616667

6

TW

EE

LU

IK

N

r

86

Op 29 september viert de Katholieke Kerk de feest-dag van de heilige aartsengelen Michaël, Gabriël en Raphaël. Wat zijn aartsengelen en hoe worden ze afgebeeld?

De eerste vraag is aanmerkelijk gecompliceerder dan de tweede. Op basis van de tekst van Tobit 12,15: “Ik ben Raphaël, een van de zeven heilige engelen die de gebeden van de heiligen opdragen en toegang hebben tot voor de heerlijke troon van de Heilige” kwam men tot de opvatting dat er dan ook zeven aartsenge-len waren. Naast de genoemde drie waren dat Uriël, Barachiël, Jehudiël en Sealtiël. Al in 745 verbood een Romeinse synode andere dan de canonische engelen-namen te gebruiken, al behield Uriël zijn plaats nog wel in litanieën en afbeeldingen. Het wordt evenwel steeds ingewikkelder. Er bestaat namelijk een rang-orde onder engelen. Aartsengelen staan daarin boven engelen, maar voor een omvattend begrip moeten we te rade gaan bij Dionysius de Areopagiet, een rechter van de Atheense rechtbank de Areopaag. Volgens Handelingen 17,34 werd hij tot het Christendom bekeerd door de preken van de apostel Paulus. Aan deze Dionysius werd een beroemde verzameling boeken uit de 5de eeuw toegeschreven, het Corpus Areopagiticum. Deze zijn echter door een ander onder zijn naam geschreven. Die schrijver staat bekend als de Pseudo-Dionysius de Areopagiet. In zijn Hierarchia Caelestis beschrijft hij die rangorde der engelen en presenteert een even wonderlijk als indrukwekkend beeld van engelenkoren. Het zijn er negen: Serafijnen, Cherubijnen, Tronen, Heerschappijen, Krachten, Machten, Vorstendommen, Aartsengelen en Engelen. Dat is niet heel makkelijk voorstelbaar: een Troon als engel? Een Vorstendom met vleugels?

De kunstzinnige verbeelding ervan is al even indruk-wekkend als de naamgeving. In het kort: serafijnen worden afgebeeld met zes vleugels en vuurvlammen, cherubijnen met veelogige pauwenveren, tronen met vuurraderen, heerschappijen met scepter, krachten met lijdenswerktuigen, machten met het vlammend zwaard, vorstendommen als beschermers met zwaard, scepter en kruis. De aartsengelen staan bij de troon van God en zijn tevens de aanvoerders van boven-genoemde engelenkoren. Aan de zuidzijde van de kathedraal van Chartres (13de eeuw) vormen de enge-lenkoren een aureool rond het beeld van Christus als rechter. De aartsengelen dragen ook wel eens het met zeven zegels gesloten boek der Openbaring, zoals op een schilderij van Louis Licherie (1629-1687) in Saint-Etienne-du-Mont te Parijs.

In de tijd vóór Keizer Constantijn waren engelen en aartsengelen nog mannen of jongelingen zonder attribuut. Zo zien we ze ook op wandschilderingen in de catacomben. Pas na Constantijn (eind 4de eeuw) komen er voorstellingen van engelen en aartsengelen met vleugels, het eerst in Noord-Afrikaanse reliëfs. Men vermoedt onder invloed van de in de laatklassieke kunst zo geliefde Nikè; de Griekse godin en personificatie van de overwinning, voorgesteld als een vrouwenfiguur met vleugels. Zij was destijds toch al bijna in de christelijke iconografie opgenomen. Gaandeweg ontwikkelt zich een standaardtype ‘engel’. Meest voorgesteld als jeugdig, immers nunquam enim senescent (want zij verouderen nooit), met vleugels, een enkele keer te paard, vanaf de 13de eeuw ook in de dracht van een diaken (albe, stola, dalmatiek en koorkap), soms met iets vrouwelijke trekken en vanaf de renaissance ook als putti, als kindergestalten maar dan met vleugels. Natuurlijk zijn er spreekwoordelijke uitzonderingen. Zo verbeeldde de kunstenaar Michel-angelo engelen als atletische gestalten zonder vleugels.De ook nu nog bekende losse gevleugelde engelen-kopjes stammen als beeld mogelijk uit de versiering van vroegmiddeleeuwse flabella (liturgische waaiers). De verlangde afbeelding van een serafijn of cherubijn werd daarop teruggebracht tot een gevleugeld hoofd-je: de ‘cherubijnenkopjes’.

En hoe worden de aartsengelen afgebeeld? Michaël draagt vaak een kruisvaan, een overwinningspalm en hij vertrapt een draak, die overwonnen sneeft aan zijn voeten. Hij wordt ook vaak afgebeeld als krijgsman, geharnast en al. Gabriël, de brenger van de Blijde Boodschap, droeg al vroeg een bodestaf bekroond met bol of kruis. Later bij de Annunciatie een lelie- of olijftak. Soms ontsteekt hij een licht in een lantaarn met een brandspiegel. Raphaël leidt de jonge Tobias aan de hand (oerbeeld van de engelbewaarder die het jonge kind op zijn wegen geleidt) en draagt de zalfbus. Raphaël draagt ook wel pelgrimskleding met staf en kalebasfles. Soms is hij afgebeeld met een vis in de hand of een artsenijbus met de gal van een vis. Hij genas hiermee immers de blindheid van de oude Tobit (Tobit 11). De aartsengel Michaël kent ook een heel bijzondere iconografie of beeldbeschrijving, namelijk als zielenweger. Tijdens de zogeheten psychostase weegt Michaël bij het Laatste Oordeel de verdiensten en tekortkomingen van de mens. Vaak torst hij daar-bij een weegschaal met naakte figuurtjes op de scha-len. Die figuurtjes stellen de zielen voor die dan door Michaël gewogen worden. Soms trekt een duiveltje zelfs aan een van de schalen om het voordeel naar het kwade te beïnvloeden.

De aartsengelenmogen zich wat verbeelden

7

TW

EE

LU

IK

N

r

86

Op 11 juni jongstleden, vlak voor het verwijderen van de steigers in het priesterkoor van de kathedrale basi-liek St. Bavo (1895-1930), had ik de gelegenheid om met de hoofdadviseur van de restauraties de ramen te bewonderen. Zie de afbeeldingen. Deze hoge koor-ramen, de hoogste met figuren in de kerk, werden ontworpen door Jos Th.J. Cuypers. Als onderwerp koos hij de negen engelenkoren en de drie aartsenge-len. De ruimte die de figuren innemen is ten opzichte van het totale raam klein; dit is gedaan om het licht te behouden. De engelen zelf hebben een spaarzame beschildering. De achtergrond van de engelen en de randornamentiek toont meer kleuren. In het florale randwerk zien wij de Jugendstil zich mengen met de Neogotiek.

In het archief van het Bureau Cuypers bevinden zich de raamontwerpen van Jos Cuypers in een schaal van 1:10. Zij zijn gedateerd 26 juli 1897. In de marge staat: “Alvorens tot de uitvoering over te gaan zullen de cartons dezer figuren door den Architect worden gekeurd.” Cartons zijn ontwerptekeningen op ware grootte. Deze werden gemaakt door de architect Jan Stuyt (1868-1934), van 1895 tot 1898 hoofdop-zichter bij de bouw van de kathedraal. Het snijden van het glas gebeurde te Swalmen in het atelier van Hawinkels. De panelen werden vermoedelijk in de Kunstwerkplaatsen Cuypers & Co. in Roermond samengesteld. Een waterdichte en solide organisatie, maar toch ging het ergens mis. Kijken wij naar het schild van Michaël. Daarop staan Hebreeuwse letters.

Er staat waw he waw he. Dat betekent eigenlijk niks. Kijken we naar de ontwerptekening dan lezen wij de letters jota he waw he. En dat betekent juist heel veel. Het is de Godsnaam: JHWH. Het staat ook bekend als Tetragrammaton. Door een fout zijn de letters jota en waw in het definitieve raam even groot geworden, als was het twee keer een waw (lange vorm). Iemand moet zich hebben vertekend of versneden. Die iemand kende duidelijk geen Hebreeuws.

De tekst is trouwens heel toepasselijk, want Michaël (Mi Cha El) betekent Quis ut Deus, Wie is (als) God? Vandaar.

tekst: Michel Bakker; foto’s: Olga van der Klooster; literatuur: Zsuzsanna van Ruyven-Zeman, Van heiligen tot amoeben. Honderdvijftig jaar monumentale glasschilderkunst in Nederland, Leiden 2014.

Heilige Michaël Heilige Gabriël Heilige Raphaël

8

TW

EE

LU

IK

N

r

86

De maand oktober staat in de Kerk bekend als de rozenkransmaand. Met het bidden van de rozenkrans eren we Maria als de moeder van Jezus en vragen om haar voorspraak bij God. Maria is de grootste heilige, omdat God haar heeft uitverkoren Gods Zoon Jezus in haar schoot te mogen ontvangen. Zo is haar grote genade ten deel gevallen.Het rozenkransgebed is zeer geschikt om alleen te bidden. Maar het is ook fijn om juist met een groep de rozenkrans te bidden. Tijdens het bidden van de Weesgegroeten overwegen we de ‘geheimen’. Dit zijn de heilsfeiten uit het leven van Jezus en Maria. Er zijn blijde geheimen en droevige, glorievolle en de gehei-men van het licht. Zo worden we biddenderwijs mee-genomen in wat het Evangelie ons zou kunnen zeg-gen over de levens van Jezus en Maria. Ieder tiental Weesgegroeten begint telkens met het ‘Onze Vader’ en eindigt met het ‘Eer aan de Vader’. Een rozenkrans begint met het kruisteken en de geloofsbelijdenis (de zogeheten Twaalf artikelen).

� Maria, zon en maanZe is omgeven van lichtstralen en staat op de sikkel van de maan. Dit beeld gaat terug op de Apocalyps ofwel het Bijbelboek Openbaring van de heilige Johannes de Evangelist: ‘Er verscheen in de hemel een indrukwekkend teken: een vrouw, bekleed met de zon, met een maan onder haar voeten en een krans van twaalf sterren op haar hoofd (Op. 12,1).’ Christelijke schrijvers van de oude Kerk zagen in deze apocalyptische vrouw een verwijzing naar de ver-volgde (Moeder)Kerk. In de middeleeuwen kwam er een nieuwe interpreta-tie bij. De vrouw werd geïsoleerd uit de context van de Apocalyps en als een voorstelling van de maagd Maria gezien. De stralen- of vlammenkrans komt van de zon. Zon en maan zijn hemellichamen en Maria wordt voorgesteld als de hemelse koningin, soms door engelen gekroond. Ze staat op de sikkel van de maan die een symbool is van de wisselvalligheid van het leven, die ze door haar hemelvaart overwonnen heeft. Vaak wordt er onder de maansikkel nog een slan-genkop afgebeeld die door Maria wordt verpletterd. Het is de slang van het aardse paradijs, waardoor het kwaad in de wereld kwam (Gen. 3). Als moeder van Jezus heeft zij dit kwaad overwonnen en bevindt zij zich als koningin in het hemels paradijs.

De maansikkel is ook het symbool van de islam. Toen het oprukkend Turkse leger in 1571 het Christelijk westen bedreigde, riep paus Pius V de Katholieken op om de rozenkrans te bidden. De Turken werden in de zeeslag bij Lepanto op 7 oktober 1571 verslagen.

Deze overwinning werd toegeschreven aan het rozen-kransgebed. De paus maakte daarom oktober tot de rozenkransmaand en 7 oktober tot een Mariafeest, de heilige Maagd Maria van de rozenkrans.

Toon Brekelmans

� Radio Maria AM 675Radio Maria is 24 uur per dag, zeven dagen per week te beluisteren via digitale  radio (DAB+), internet, de gratis app en de middengolf (AM 675). Dagelijks zendt Radio  Maria de Eucharistieviering, het getij-dengebed, programma’s en muziek uit, maar ook geloofsonderricht, uitleg van de Bijbel en de officiële geschriften van de Rooms-Katholieke Kerk. Verder nieuws en actualiteiten uit Kerk en samenleving, dit alles afgewisseld met (religieuze) muziek.

� MariakalendersBij het parochiesecretariaat zijn de Mariakalenders 2015 te bestellen. Dit zijn dagkalenders met informa-tie over de dag van het jaar en op de achterzijde een gebedje of grapje of gedachte. Bestel ze alvast voor een verjaardagscadeau of Sinterklaasgeschenk of voor de Kerst.

� Gaat u mee op bedevaart naar Lourdes?In oktober gaan wij van 2 t/m 7 oktober vanuit de regio Klaverblad op bedevaart naar Lourdes. We gaan met het vliegtuig, verblijven in een prettig hotel, en volgen het programma van de Nationale Bedevaarten. Dat wil zeggen: elke dag een mooie vie-ring, daarnaast een rondwandeling door Lourdes en ook een excursie naar de Pyreneeën. Als u mee wilt of er over denkt om mee te gaan, kunt u contact opne-men met mevrouw Elly van der Meer uit Bennebroek (telefoon 023-5847848).

Oktober Mariamaand

� Speciale vieringen in de oktobermaand:• in de parochiekerk O.L.V. Hemelvaart wordt

twintig minuten vóór aanvang van de dagmis de rozenkrans gebeden.

• dinsdag 7 oktober feestdag van O.L.V. Rozen-krans: om 8.45 uur Eucharistieviering bij het Maria-altaar in de parochiekerk O.L.V. Hemelvaart

• op woensdag 15 oktober is er om 19.00 uur in de parochiekerk H. Bavo een gebedsviering rond de H. Maagd Maria en de rozenkrans. Het dameskoor zingt bij deze viering.

• u kunt iedere dag terecht in de Mariakapel van de Bavo van 9.00 tot 18.00 uur voor (rozen-krans)gebed en/of het opsteken van een kaars. Er staan extra stoelen, zodat meerdere mensen tegelijk kunnen plaatsnemen.

9

TW

EE

LU

IK

N

r

86

De viering van de verjaardag van onze pastoor op 18 juli is een groot feest geworden. Er was veel belangstelling van parochianen voor de viering in de kerk en na afloop in de tuin.

� Even bij Moeder thuis… in KevelaerMaandag 30 juni stond de bus voor de OLVH-kerk. Op naar Kevelaer. Met een aantal pelgrims uit onze vier parochies. In het pelgrimsoord aangekomen bracht de intochtprocessie ons van de Genadekapel naar de basiliek, die dit jaar 150 jaar geleden werd ingewijd. Met een mooi sacramentslof ging onze bede-vaart naar de Troosteres van de Bedroefden van start. ‘We zijn hier gekomen met meer dan onze reiskoffer of –tas. Ieder nam vanochtend een, voor sommigen zelfs zware, rugzak vol verdriet, zorgen en droefenis mee’, zei pastoor Van Teijlingen in zijn openings-preek. Kevelaer is de plek bij uitstek voor het (stille) gebed van woorden en tranen tussen de gelovige en Moeder Maria. Hier vinden mensen troost en bemoe-diging voor het verdriet en de narigheid in hun leven.

Op dinsdag stond ’s ochtends de kruisweg van de Heer centraal. Aan de hand van de veertien staties hebben we overwogen hoe Jezus, zelfs in zijn lijden, voor ons een voorbeeld en leidsman is. ’s Middags hebben we Maria centraal gezet bij het Maria-uurtje. Hoe Maria ons in het geloof menselijkheid en moe-derlijke nabijheid leert en dat zij, vooral in Kevelaer, ons tot troost en bemoediging is. Hoogtepunt van deze dag, en van de bedevaart, was de pontificale Mis in de basiliek met hulpbisschop Jan van Burgsteden. Na afloop was de lichtprocessie op het Kapellenplatz. Bij de Genadekapel wijdde de hulpbisschop ons, de Kerk, de wereld en Rusland toe aan het Onbevlekt Hart van Maria. Een ontroerend moment.

Dat er in Kevelaer veel tranen gevallen zijn, is bekend. Onder de mantel van Maria van Kevelaer is het goed schuilen. Met een misviering werd afscheid geno-

men. De grote offerkaars werd naar de Kaarsenkapel gebracht. Daar zal hij beetje bij beetje opbranden, ook als wij al lang weer thuis zijn. Pastoor trakteerde de pelgrims uit onze regio Klaverblad nog op een kopje kof-fie voor een gezellige afronding. Het waren mooie dagen vol bemoediging en gezelligheid, maar vooral omdat er gelegenheid was om de onzichtbare rugzak even neer te zetten en geestelijk bij te tanken.

De Kevelaerbedevaart is volgend jaar van 29 juni t/m 1 juli. Meer informatie bij de familie Versteegh (023-5360615).

� Orgel- en strijkersconcert op 5 septemberOp vrijdagavond 5 september wordt om 20.00 uur in de Bavokerk in Heemstede een speciaal concert geor-ganiseerd. Dit concert wordt verzorgd door het strijk-orkest ACcordes o.l.v. Ton van Eck en Gonny van der Maten, oud-dirigente van het Bavokoor, op orgel. Op het programma staan o.a. werken van Albert de Klerk en barokcomponisten Frantisek Xaver Brixi en Georg F. Händel. Het stuk van De Klerk dat wordt gespeeld, zag in 1964 het levenslicht (dit jaar 50 jaar geleden). Ook geeft mevrouw Van der Maten een orgelsolo. Het concert is gratis. Na afloop is er een deurcollecte.

� Nieuwe website voor beide parochies

Naast de algemene website (www.parochiesklaverblad.nl) worden de komende weken en maanden ook de vier web-sites van de parochies ver-nieuwd. Met veel informatie over onze parochies is er ook de mogelijkheid om achter

uw beeldscherm door ieder van de vier kerken te lopen… Heel bijzonder.

• Op 15 augustus, de feestdag van de parochie O.L.V. Hemelvaart, is daar de nieuwe parochiële website gepresenteerd. Neem er eens ’n kijkje. Dat kan via de algemene website en dan het blauwe icoontje ‘OLV Hemelvaart Heemstede’. Maar u kunt ook gewoon kiezen voor: www.olvh.nl

• Op 5 oktober, de feestdag van de parochie H. Bavo, wordt de nieuwe parochiële website gepresenteerd. Via de algemene website kiest u voor het groene icoontje ‘Heilige Bavo Heemstede’.

Kerkelijk leven in en voor Heemstede

ALGEMEEN CONTACT VIERINGEN ACTIVITEITEN SACRAMENTEN FOTOBOEK

SINT JOZEF

BENNEBROEK

HEILIGE BAVO

HEEMSTEDE

OLV HEMELVAART

HEEMSTEDE

OLV TENHEMELOPNEMING

VOGELENZANG

Contact

- Secretariaat

- Parochies

- Pastores

Klaverblad Kerken

Noodnummer

Voor Ziekenzalving, uitvaart

of pastorale nood bel:

023-5286608

Contact

Voor al uw vragen, het opgeven van misintenties, aanmelding/afmelding als parochiaan

kunt u terecht bij het parochiesecretariaat van iedere parochie:

Parochie Sint Jozef - Bennebroek

Kerklaan 9

2121 VE BENNEBROEK

023 – 5841318

st.jozef-bennebroek@planet.nl

parochiesecretariaat geopend op maandag, dinsdag en donderdag

van 9.00 – 11.30 uur

www.jozefparochiebennebroek.nl

NL30 RABO 0306 9019 86

Parochie Heilige Bavo - Heemstede

Herenweg 88

2101 MP HEEMSTEDE

023 – 5280504

parochie@hbavo-heemstede.nl

parochiesecretariaat geopend op maandag t/m vrijdag van 9.00 – 12.00 uur

www.hbavo-heemstede.nl

NL44 INGB 0000 1143 67

Parochie O.L.V. Hemelvaart - Heemstede

Valkenburgerplein 20

2103 AT HEEMSTEDE

023 – 5286608

info@olvh.nl

parochiesecretariaat geopend op maandag, woensdag en vrijdag van 9.00 – 12.00 uur

www.olvh.nl

NL25 INGB 0000 2975 54

Parochie O.L.V. Tenhemelopneming - Vogelenzang

Kerkweg 2

2114 CM VOGELENZANG

023 – 5841137

rkvogelenzang@zonnet.nl

parochiesecretariaat geopend op dinsdag van 10.00 – 12.00 uur

www.kerkvogelenzang.nl

NL25 RABO 0306 9066 35

Volg ons op social media

10

TW

EE

LU

IK

N

r

86

� Dagmissen: maandag t/m vrijdagU kunt doordeweeks iedere dag naar de kerk voor een Eucharistieviering. Op maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag in de OLVH-kerk en op donderdag in de Bavokerk. Op zaterdagmorgen is er in de OLVH geen dagmis meer.

� Kindvriendelijk naar de kerkMet de kinderen naar de kerk… Dat kan! Iedere zondag bent u welkom in de OLVH-kerk, waar crèche is voor de allerkleinsten. Voor kinderen in basisschoolleeftijd is er, behalve in schoolvakanties, Kinderwoorddienst. Zo hebben zij hun eigen viering, waar ze kennis maken met Jezus en met wat Hij deed en zei. Kom ook, je bent er echt niet alleen....

� VliegrampOok in onze parochies hebben kinderen hun vriendje, een leerling van Hageveld, verloren door de veronge-lukte MH17. Andere medeparochianen hebben een nichtje verloren of een tante met haar gezin (dochter, man en twee kleinkinderen). Wij bidden om kracht en sterkte om het verlies te dragen en verwerken. 

� Uw kindje laten dopen? Wil je jullie (pasgeboren) kindje laten dopen... Dat kan! Jullie, ouders en je kindje, zijn van harte welkom. Stuur een geboortekaartje naar de parochie en wij nemen contact met je op voor een afspraak voor de Doop. Of kijk op onze website www.parochiesklaver-blad.nl bij ‘sacramenten’, ‘dopen’.

� Eerste Communie doen of gevormd worden?Ook in 2015 kun je je eerste heilige Communie ont-vangen of gevormd worden. Op dit moment wordt hard gewerkt aan de voorbereidingen voor deze pro-jecten voor onze kinderen. We hopen je zo spoedig mogelijk te informeren over data, voorbereiding enz. Of kijk alvast op onze website www.parochiesklaver-blad.nl bij ‘sacramenten’.

� Trouwen?Wil je gaan trouwen? Denk dan aan de kerk! Want wij willen jullie graag helpen van de trouwdag een mooie maar vooral ook inhoudsvolle dag te maken. En niet alleen die ene dag, nee, we willen met jullie ook nadenken over hoe je je huwelijk (“tot de dood ons scheidt…”) vorm en inhoud kunt geven. Wil je trouwen in de kerk, neem dan contact op met pastoor. Of kijk op onze website www.parochiesklaverblad.nl bij ‘sacramenten’, ‘huwelijk’.

� Speciaal boek over kunstcollectie VaticaanBij uitgever Berne Heeswijk is een speciaal boek te bestellen (in luxe cassette) met bijna 1.000 kunstwer-ken, ruim 600 schilderijen en 23 hoofdstukken over de musea en de kerken en kapellen in het Vaticaan. Zo haalt u het mooiste van het Vaticaan in huis: de Sixtijnse kapel, de Borgiazalen en de schilderingen van Rafaël, de wandkaarten en wandkleden enz. Absoluut de moeite waard. En nu voor een speciale aanbieding van € 55,00 (t/m eind december) te bestel-len: Antwoordnummer 13505, 5460 WE Heeswijk of www.berneboek.com o.v.v. isbn 9789043523189).

� Misdienaar worden?Een misdienaar is iemand die zijn of haar eerste Heilige Communie heeft gedaan en die de voorganger helpt bij de viering. Meestal is dat de pastoor of een andere priester. Of een pastor, die voorgaat bij een Communieviering. Wat moet je doen? Veel! Je bent de assistent van de voorganger. Zonder jou kan hij of zij niet veel. Ook help je mee met het klaarmaken van het altaar met de kelk en de hosties. Dat doe je niet alleen, maar met een aantal andere kinderen. Ook met oudere kinderen en volwassenen. Om de zoveel weken ben je misdienaar op een zaterdagavond of op een zondagmorgen. Èn … niet te vergeten ... één keer per jaar is er het misdienaaruitje. Lijkt je dat wat? Meld je aan bij pastoor (van.teijlingen@parochiesklaverblad.nl) of bij het parochiesecretariaat van je parochie.

Op 21 juni ontvingen tijdens een mooie viering in de Bavokerk 17 kinderen en 3 volwassenen het Sacrament van het Vormsel van Mgr. J. van Burgsteden.

11

TW

EE

LU

IK

N

r

86

� Bezinningsdag over H. Franciscus van Assisi en paus Franciscus Franciscus van Assisi (1181-1226) koos voor vrijwilli-ge armoede. Paus Franciscus roept ons op als Kerk en gelovigen naar buiten te treden. Hij vraagt ons bij de armen en behoef-tigen te zijn. Moet de Kerk om bij de armen te zijn, zelf arm worden? “Ik wil een arme Kerk voor de armen”, zei de paus kort na zijn aantreden. Wat vraagt dat van ons aan naas-tenliefde en het doen van gerech-tigheid?Zaterdag 27 sep-tember is een be-zinningsdag in het kloostercentrum van Heiloo (Hoogeweg 65). De kosten bedragen 5,00 euro (incl. de lunch). Opgave bij mevrouw Anita Witte van het Bisdom Haarlem-Amsterdam: awitte@bisdomhaarlem-amsterdam.nl

� Bisdombedevaart Rome in mei 2015Het bisdom Haarlem-Amsterdam gaat op bedevaart naar Rome: een tiendaagse busreis (30 april t/m 9 mei 2015 voor € 999) of zesdaagse vliegreis (2 t/m 7 mei 2015 voor € 839). In de stad Rome worden meer-dere bijzondere plaatsen bezocht. Uiteraard zijn er gezamenlijke vieringen in de grote kerken van Rome. Maar ook is er gelegenheid om zelf, als parochie, als groep of als gezin erop uit te trekken. Ontmoeting in de brede zin van het woord staat centraal tijdens de bedevaart! Er zal zo veel mogelijk op regio worden ingedeeld. Jongeren en gezinnen met kinderen sluiten aan bij de regio, maar beleven ook hun eigen pro-grammamomenten. Tieners (12-15 jaar) en jongeren (16-25 jaar) hebben een eigen programma.

Inschrijven voor de bedevaart kan via de website: www.vnb-reizen.nl via het reisnummer RO1503 voor de vliegreis en RO1504 voor de busreis. Via de button ‘boek nu’ in de reis kunt u het aanmeldingsformu-lier invullen. 

� Weer interesse in religieus levenNa tientallen jaren van ‘droogte’ hebben zowel de Franciscanen als de Dominicanen in Nederland novi-cen te melden. Bij beide ordes zijn deze zomer drie (jonge) mannen, samen zes, gestart aan een leven als religieus. Dat meldden de Franciscanen in juli en de Dominicanen in augustus.

Wat meer weten…… van het katholieke geloof‘Ik geloof…’ zeggen we iedere zondag. Maar wat geloof ik eigenlijk. Of: wat behoor ik te geloven? In zeven bij-eenkomsten worden vragen en antwoorden rond zeven grote thema’s uit het katholieke geloof behandeld. Wat leert de Kerk ons? Basis voor de vragen en de ant-woorden is de Catechismus van de Katholieke Kerk en Youcat (de jongerencatechismus).

Deze cursus kunt u volgen bij de Tiltenberg (Zilker-duinweg 375 in Vogelenzang – www.tiltenberg.org) op zaterdag 13 september, 4 oktober, 8 en 29 november, 21 februari, 7 maart en 6 juni van 9.00-13.30 uur.

… van de theologie van de spiritualiteitDoor de eeuwen heen hebben mensen naar manieren gezocht om het geloof niet alleen in het kerkgebouw, maar ook in het leven van alledag, in hun denken en doen te beleven. Stichters van kloosterorden hadden hun eigen visie, charisma voor de wijze waarop dat zou kun-nen. Zo is er in de eeuwen kerkgeschiedenis een spiritu-ele schat ontstaan, die het ontdekken meer dan waar is. Deze cursus laat u kennis maken met o.a. de Ignatiaanse, Karmelitaanse, Franciscaanse en Benedictijnse spiritua-liteit.

Deze cursus kunt u volgen bij de Tiltenberg (Zilker-duinweg 375 in Vogelenzang – www.tiltenberg.org) op zaterdag 4 en 25 oktober, 8 november, 7 maart en 6 en 13 juni van 10.30-13.00 uur.

… ‘Evangelii gaudium’ van paus FranciscusHet eerste echte eigen schrijven van paus Franciscus was ‘Evangelii gaudium’, de vreugde van het Evangelie. Daarin doet hij suggesties voor de Kerk in deze tijd. Franciscus spoort ons aan om de oorspronkelijke fris-heid van het Evangelie te herontdekken en zo nieuwe wegen en paden te vinden om mensen in deze tijd te bereiken. Dat vraagt om een pastorale en missionaire bekering van de Kerk, én van alle gedoopten. Echt de moeite waard!

Deze cursus kunt u volgen bij de Tiltenberg (Zilker-duinweg 375 in Vogelenzang – www.tiltenberg.org) op zaterdag 11 oktober, 29 november, 13 december van 10.30-13.00 uur.

… van de gezangen van Hildegard von Bingen De H. Hildegard von Bingen (1098-1179) was Bene-dictines en abdis van een klooster. Ze componeerde muziek en schreef omvangrijke boeken over de visioenen die zij zag. Het zijn vooral haar gezangen die aanspreken en die een goede basis vormen om met Hildegard ken-nis te maken of om juist tot een verdere verdieping te komen van wat zij ons te bieden heeft. Wat roept haar op muziek gezette poëzie bij ons op? Wat bezielde deze bijzondere vrouw eigenlijk rond de geheimen Gods? Er zijn diverse thema’s te ontwaren: de schepping, de eeuwigheid, de voor Hildegard speciale viriditas (groene groeikracht) in combinatie met Maria, de incarnatie en de Heilige Drie-eenheid.

Deze cursus kunt u volgen bij het Karmelitaans Centrum voor spiritualiteit (Parkstraat 1 in Haarlem – www.kcs-haarlem.nl) op dinsdag 23 september, 14 en 28 oktober van 14.00-16.30 uur.

12

TW

EE

LU

IK

N

r

86

� Parochiefeest 2014: zondag 5 oktoberOp zondag 5 oktober is het weer feest in de kerk. En niet alleen in de kerk. Ook na afloop gaat het feest nog door… Iedereen is uitgenodigd en welkom. Om 10.00 uur gaan we in de kerk feestelijk van start met een viering met alle parochiële koren. Na de viering is er koffie/thee voor iedereen. Met taart! Althans dat hopen we. We willen iedereen vra-gen om iets van een (zelfgebakken) taart of cake of iets anders mee te nemen, voor bij de koffie. Wilt u zoals gebruikelijk van tevoren bij het parochiesecreta-riaat opgeven of u iets meeneemt?

Sint Bavo, die zijn schatten zwaar,zijn goed, zijn wapenen, zijn boekenverliet om alleen God te zoekentot hij Hem vond als kluizenaar.Geef, dat mijn hart niet bouwt op geldmaar slechts in God vertrouwen stelt.

� Terugblik op de dankviering Met dankbaarheid en geraakt door de oprechte belangstelling van zovelen kijk ik terug op de dank-dienst van 6 juli jl. waarin ik officieel afscheid nam van bijna twintig jaar pastorale arbeid in onze Bavoparochie. Deze Eucharistieviering met pastor Vanderstadt als voorganger was tevens de slotviering van een bewogen werkjaar. Alleen al de binnenkomst in een volle kerk, met oud en jong samen, gaf een overweldigende indruk.

Aan de viering werkten de verschillende koren van onze parochie mee, die samen zorgden voor een extra feestelijke klank. Heel bijzonder was het koor van kinderen, bestaande uit kinderen van de basisschool De Ark maar ook ande-ren die de groep spontaan kwamen aanvullen; zij zongen een speciaal afscheidslied “Dag pastor Visser, wel bedankt, voor alles wat u hebt gedaan.”

Voor mijzelf was het fijn om de overweging te kun-nen houden tijdens deze viering. Het voelde heel ver-trouwd aan en gelukkig was mijn conditie zodanig dat het kon. Een mooi symbolisch moment tijdens de vie-

ring was het doorgeven van de fakkel met licht na de overweging. Zoals toen ook gezegd werd, herinnerde dit gebaar aan mijn aanstelling in oktober 1994. Toen was het pastor De Vries die een fakkel aan mij doorgaf met als opdracht om de lamp van het geloof in deze parochie brandend te houden. Dit simpele gebaar van overdracht heeft altijd veel voor mij betekend en is de leidraad geweest bij mijn werk hier. Nu werd opnieuw het licht doorgegeven aan diegenen die een belang-rijke taak hebben bij de hoofdpeilers in de parochie zoals liturgie, catechese, bezoekwerk en organisatie. En ook nu mag dit een teken zijn van de gezamenlijke bereidheid in de parochie om het licht van het geloof door te geven. Zoals paus Franciscus ons voorhoudt is de kerk niet enkel een kerk van priesters. Kerk gebeurt daar waar mensen elkaar in geloof vasthou-den en bemoedigen, zorg hebben om elkaar en elkaar inspireren. In de bloemversiering voor het altaar werd deze vorm van kerk zijn ook uitgebeeld, met bloemen die staan voor liefde, trouw, eenvoud, zuiverheid, ver-bondenheid, gerichtheid op het licht. Ook de kleuren speelden daarin een belangrijke rol; veelkleurigheid sluit eenheid en verbondenheid niet uit.

Een onverwacht en aangrijpend moment diende zich aan, toen pastor Vanderstadt aan het einde van de viering aan mij persoonlijk de zegen gaf. Ook op

de vele aanwezigen in de kerk maakte dit een diepe indruk. Daarna volgde de toespraak van de oud-vicevoorzitter van het parochiebestuur, de heer Gudde, met woorden van dank en waardering, maar waar-in hij ook aangaf hoezeer we staan op het snijpunt van wegen, vaak niet gemakkelijk. Na deze

toespraak kreeg ik twee mappen aangeboden vol met persoonlijke herinneringen van parochianen, niet alleen van hen die actief zijn in de werkgroepen maar ook van hen die ik door persoonlijke omstandigheden heb leren kennen. Het is moeilijk uit te leggen wat al deze welgemeende en ontroerende bijdragen voor mij betekenen, maar samen vormen zij een kostbare schat die mij, al lezende, stil maakt. En in de dagen erna kwamen er nog meer van dergelijke persoon-lijke bijdragen binnen. Verrassend was ook het lied

ParochieHeilige Bavo

Parochieteam Bavo:Erica Kerkstra, contactpersoon Annemieke Schouten Contact: U kunt de leden van uwStephan Lüchinger parochieteam bereiken via de pastorie: 5280504

13

TW

EE

LU

IK

N

r

86

waarmee de toespraak en het overhandigen van de ‘gedenkboeken’ werd afgesloten; een lied op de wijze van het Bavolied, “een lied voor de pastor, met dank toegezongen.”

Er was na deze feestelijke viering geen receptie gepland, omdat niet zeker was hoe ik me zou houden. Gelukkig heb ik toch nog een groot aantal mensen een hand kunnen geven en in de loop van de weken erna velen ontmoet. Dit artikel in “Tweeluik” is bedoeld om u allen (nogmaals) hartelijk te danken voor alle goede wensen en blijken van waardering. Ook wil ik u bedanken voor het geweldige cadeau dat is ingeza-meld en dat ik bij gelegenheid van dit afscheid mocht ontvangen. Het zal zeker een goede bestemming krijgen.

Vanuit de grond van mijn hart en ook namens mijn gezin wil ik u zeggen dat dit afscheid mij en ieder van ons meer dan goed heeft gedaan en ons enorm heeft gesterkt. Heel veel dank! Paul Visser en gezin

� Meezingen voor ‘Ein Deutsches Requiem’Kamerkoor Vocaal Ensemble Sola Re Sonare, bestaande uit 20 leden o.l.v. Joop van Goozen, repeteert op woensdagavonden in de Bavokerk te Heemstede. In mei 2015 wil het Ein Deutsches Requiem van Johannes Brahms uitvoeren. Het koor is al begonnen met instuderen, maar vanaf 8 oktober begint deze zangmarathon pas echt. Geïnteresseerden kunnen meedoen als projectlid. Meldt u zich aan per email: secretaris@solaresonare.nl. Het koor is vooral op zoek naar versterking bij de bassen en tenoren. Meer informatie over het ensemble kunt u vinden op www.solaresonare.nl

� Pastor Derk de Vries verhuisdNa diverse omzwervingen, Spaarneziekenhuis - drie dagen thuis – Spaarneziekenhuis – Schoterhof – Spaarneziekenhuis - Schoterhof, ben ik terechtgeko-men bij de zusters Karmelietessen in Vogelenzang. Deze zusters gaan zich ontfermen (zie krantenberich-ten) over mensen die thuis zouden moeten wonen zon-der verzorging, omdat ze niet in een verzorgingshuis kunnen worden opgenomen.

Tot mijn grote verdriet kon ik niet alleen blijven wonen in mijn mooie appartement in Westerduin, en toevallig hoorden wij van de zusters in Vogelenzang. Daar is nu mijn thuis vanaf 16 juni, tijdelijk in het hoofdgebouw van Casa Carmeli in afwachting van een eigen appartement bij de zusters.

Ik bedank u allen die mij bemoedigd hebben met het sturen van kaarten en bezoeken, en ik hoop dat die goede relatie blijft. Mijn gezondheid is achteruit gegaan, maar door de goede verzorging gaat deze gelukkig weer vooruit. Ik hoop op een zondag weer in uw midden te zijn.

Mijn nieuwe adres: Bekslaan 9, 2114 CB Vogelenzang. Tel. 023-8700169. Een hartelijke groet,

pastor Derk de Vries

� Wat was en wat gaat komen…De afgelopen periode heeft ons enkele gedenkwaar-dige momenten gebracht:

• Op 6 juli is pastor Visser in bomvolle kerk met meer dan 700 bezoekers met de viering door zeer velen bedankt voor zijn inzet en hart voor de Bavo gedu-rende de afgelopen 20 jaar. Het was een viering met ontroering, verdriet maar ook vrolijkheid. Met tot tweemaal toe een staande ovatie gaven de aanwezi-gen uiting aan hun gevoel van waardering en dank-baarheid. Het aloude Bavolied, destijds gemaakt door emerituspastoor IJs Tuyn, was door mevrouw Roozen voorzien van een toepasselijke tekst.

Dank aan allen die zo hun best gedaan hebben voor deze speciale viering, zoals: de prachtige bloem-versiering met veel symboliek, de postduiven en de coördinatie voor het herhaaldelijk rondbrengen van brieven, de koren, de kindertjes van De Ark, de koffiedames en alle anderen die we hier vergeten te noemen.

• Emerituspastoor Derk de Vries is verhuisd naar Vogelenzang (zie hierboven). Op 25 juli was hij zes-tig jaar priester. Omdat hij had aangegeven dit niet groots te willen vieren is dit in alle bescheidenheid gedaan. Die dag hebben de zusters hem en zijn fami-lie verrast met koffie en gebak, en aansluitend een heerlijke maaltijd waar zij van hebben genoten. Bij die gelegenheid bracht pastoor Eric van Teijlingen namens het Klaverblad een mooie bos bloemen. En zondag 27 juli was pastor De Vries aanwezig in de Bavokerk, waar hij op hartelijke wijze werd toege-sproken door rector Bruggink. Na de viering stond er voor genodigden koffie met een heerlijk gebakje klaar.

• Helaas heeft mevrouw Hannie Woudenberg haar taak voor de Bavo wegens gezondheidsproblemen moeten neerleggen. Wij zijn haar zeer dankbaar dat zij gedurende 61 jaar (!) wekelijks nauwgezet het kaartsysteem van het ledenbestand van de paro-

14

TW

EE

LU

IK

N

r

86

chianen heeft bijgehouden, waarbij zij de laatste tijd ondanks haar hoge leeftijd ook moest kunnen omgaan met computeruitdraaien. Deze werkzaam-heden is zij in 1953 begonnen toen zij zich aansloot bij mevrouw Tinie van Buuren, die op verzoek van kapelaan Visser begonnen was met een cartotheek en die zij kon aanvullen met gegevens van de bur-gerlijke stand van Heemstede.

Toen mevrouw Van Buuren stopte is mevrouw Woudenberg deze taak blijven uitvoeren. Op de woensdagmiddag was het voor velen een ver-trouwd adres voor een kopje koffie of thee in de Bavopastorie, met Hannie als gastvrouw. Ook was zij jarenlang een vertrouwd gezicht als oppas op de pastorie tijdens de vakantieperiode van pas-toor De Vries en mevrouw Van der Poel, en later pastor Visser en zijn gezin. In haar jaren als “juffrouw Woudenberg” van de 5e klas van de Anthoniusschool kende zij zeer vele katholieke meisjes, die zij later weer als dames terugzag in het ledenbestand van de parochie. De werkzaamheden zijn overgenomen door de dames Steffens. Onze dank daarvoor. We wensen Hannie het allerbeste toe.

• Als u in deze mooie zomer over de Herenweg rijdt en de joelende kinderen in Linnaeushof in het water ziet spetteren en spelen, dan is de kans groot dat daar enkele kinderen bij zijn die met hulp van de Bavo-P.C.I. op deze manier ook een fijne zomerva-kantie hebben.

• Binnen onze Bavogemeenschap is recentelijk een groepje samengekomen, dat zich ten doel wil stel-len om - in navolging van pastor Visser - onze zieke medeparochianen met een zekere regelmaat te bezoeken. Wilt u zelf, of iemand uit uw familiekring of naaste omgeving, thuis of in het ziekenhuis een bezoek vanuit de parochie, meldt u dit s.v.p. bij de secretaresse, mevrouw Heesbeen.

• Dit voorjaar heeft onze vaste organist, de heer Bas Westerhof, afscheid genomen en op 6 juli was de laatste viering waarbij mevrouw Gonny van de Maten het Bavokoor dirigeerde. Zij heeft elders een andere baan aangenomen. Op vrijdag 5 september geeft mevrouw Van de Maten met anderen in de Bavokerk een concert. Zie pagina 9.

• Op zaterdagavond 4 oktober is er geen viering van-wege het parochiefeest ter ere van de heilige Bavo op zondag 5 oktober (zie overzicht vieringen).

� Deurcollecte vredesweekIedere minuut wordt er ergens ter wereld iemand gedood en in de helft van alle gevallen door een vuurwapen. Soms zijn dat kleine wapens zoals een Kalasjnikov, soms zijn het technisch zeer vernuf-tige wapens zoals bewapende drones of in de nabije

toekomst ‘killer robots’. PAX kan zich dankzij de collectes in de Vredesweek blijven inzetten voor vrede en ontwapening in binnen- en buitenland. In de Bavo wordt in het weekend van 27 en 28 septem-ber een deurcollecte gehouden in het kader van de Vredesweek. U kunt uw bijdrage ook overmaken op NL 03 TRIO 0390 5150 00 t.n.v. PAX te Utrecht, o.v.v. Vredesweekcollecte H. Bavo Heemstede.

MOV-groep, An van Tol

� Familieberichten

Overleden:19 juni Albert Boerma 92 jaar Meijerslaan 29028 juni Hein Lammers 87 jaar Schielaan 92 juli Maria Schmeink 98 jaar Voorheen Meijerslaan 826 juli An Marlet 91 jaar Den Haag10 juli Joke van Oosten-van Rossum 86 jaar Provinciënlaan 510 juli Corrie Keesstra-Schouten 98 jaar Herenweg 126 K 59

15

TW

EE

LU

IK

N

r

86

� Parochiefeest 2014 met velen gezellig gevierdOp zondag 17 augustus vierde de O.L.V. Hemelvaart parochie de 87e ‘verjaardag’ van onze kerk en daar-mee van onze gemeenschap. Tijdens de H. Mis zong ons vertrouwde parochiële koor prachtig een Mis van L. Perosi en konden wij uit volle borst het zo ver-trouwde en mooie ‘Wees Gegroet’ van Aat Broersen en het Salve Regina meezingen aan het slot van een prachtige viering.Pastoor Van Teijlingen greep zijn kans en bedankte iedereen voor de warme ontvangst bij zijn aantreden vorig jaar. Tevens dankte hij alle parochianen en alle vrijwilligers wel op een bijzondere manier: als blijk van waardering gaf hij een paaskaars aan alle paro-chianen door deze symbolisch aan één parochiaan te overhandigen, namelijk degene die een misboekje had met rode stickers! Zo bedankte pastoor ook de vele vrijwilligers, zonder wie de parochie niet kan zijn wat zij nu is, d.w.z. een open huis te zijn voor velen die kracht en moed putten uit hun geloof. Oud-koster Ed van der Spek was de ‘gelukkige vrijwilliger’ die even-eens een bijzondere paaskaars mee naar huis mocht nemen. Des te meer waren velen ontroerd door het persoonlijke dankwoord waarmee meneer Van der Spek zijn helaas enige jaren geleden overleden echtge-note innig dankte voor alle steun die zij in de 40 jaar waarin hij koster was aan hem heeft gegeven. Velen hadden gehoor gegeven aan de oproep van pastoor Van Teijlingen om iets lekkers mee te nemen voor na de H. Mis, om van te genieten bij het ‘acht-ste sacrament’, de koffie (en thee!). Héél Heemstede bracht GEBAK mee, en na de koffie was er een bor-rel waarbij sateetjes met eigengemaakte saus werden geserveerd en gehaktballetjes met pindasaus, er was wijn en kaas en worst en limonade en ijsjes voor de kinderen. Zo vierden wij met vele parochianen

en gasten uit alle Klaverblad-richtingen écht feest! Helaas werkten de weergoden dit keer niet erg mee, dus bewees de ontmoetingsruimte rondom een ver-sierde doopvont achterin de kerk opnieuw zijn grote waarde. Na afloop waren er gelukkig vele wapperende handjes om de boel weer netjes op te ruimen. Zulke bijeenkomsten zijn het cement van onze gemeenschap en stemmen tot grote dankbaarheid. Foto’s van het parochiefeest staan op onze eigen nieuwe website.

� Nieuw licht op de kerkBij het parochiefeest maakte pastoor bekend dat besloten is om het koperen kruis op het dak van de kerk binnenkort bij duisternis te verlichten. Zo wordt de kerk zichtbaar (want nu is het ’s nachts aan het Valkenburgerplein maar een donker gat…). Begin september worden de lampen geplaatst. Ook in de toren zal een speciale verlichting worden aangebracht, zodat de toren met licht uit de galmgaten als een baken wordt in Heemstede. Met een deurcollecte bij ons parochiefeest, die € 485 opbracht, is een begin gemaakt van de aanschaf van deze, toch wel dure, buitenverlichting (de schijnwerpers kosten een paar honderd euro per stuk). Wilt u bijdragen aan dit initi-atief? Graag! Maak u gift over op NL25 INGB 0000 2975 54 o.v.v. ‘buitenlicht kerkdak’.

� SchoonmaakzaterdagenDe laatste tijd heeft de werkgroep voor het schoon-maken en -houden van de kerk, de zogeheten ‘gouden ploeg’, het lastig om nieuwe leden te werven. En een niet schone kerk… dat kan niet. Op dit moment werkt deze werkgroep doordeweeks overdag.Daarom is door de werkgroep en het parochieteam besloten op proef om te werken met ad hoc data op bijvoorbeeld de zaterdagmorgen. En we nodigen iedereen uit die wil meehelpen, want vele handjes maken licht werk. Misschien doen we naast de kerk ook de pastorietuin (mannen!). De eerstvolgende schoonmaakzaterdag is: 27 september om 9.15 uur.

� Van alles wat…• Zomer en insecten… ze horen bij elkaar. Maar niet

alle insecten zijn leuk. Eind juli is op de zolderver-dieping van de pastorie door de Heemsteedse imker een zeer groot wespennest vakkundig verwijderd. Zij hadden daar hun intrek genomen… maar dat vond de andere bewoner van de pastorie niet zo gezellig.

ParochieOnze Lieve Vrouw HemelvaartParochieteam OLVH:Ineke Spee, contactpersoon Els Bannink Contact: U kunt de leden van uwRichard Käller parochieteam bereiken via de pastorie: 5286608

16

TW

EE

LU

IK

N

r

86

• De stand van Kerkbalans is boven de € 45.000 gekomen. De familie Leliefeld maakte het eerste streefbedrag vol (€ 30.000). Zij worden in januari 2015 genodigd aan de tafel van de pastoor voor een etentje gekookt door de pastores. Wilt u ook? Maak uw bijdrage over en wie weet maakt u het tweede streefbedrag vol en wordt ook u uitgenodigd.

• In oktober is er een periode géén dagmis in onze parochie vanwege de vakantie van pastoor. De viering op de woensdag gaat wel altijd door. In de wekelijkse nieuwsbrief, iedere zondag achter in de kerk, staat precies aangegeven hoe en wat.

• Zaterdag 27 september is het burendag en pastoor zal alle buren van het Valkenburgerplein uitnodigen voor koffie en een rondleiding door de kerk.

� Hulp voor de zondagse crècheIedere zondag, m.u.v. de zomervakantie, is er crèche tijdens de H. Mis. Terwijl ouders rustig in de kerk de viering volgen worden de jongste kinderen opge-vangen door één of twee meisjes die met hen spelen, tekenen, buitenspelen of gewoon lekker op schoot zitten. Omdat een paar meisjes vanwege school en stu-die geen tijd meer hebben voor de crèche, zijn we op zoek naar nieuwe hulpkrachten. Jonge meisjes, maar ook moeders of oma’s kunnen zich aanmelden bij het parochiesecretariaat. Je kan zelf aangeven hoe vaak je ingeroosterd wil worden.

� Koffie drinken: iedere eerste zondagIedere eerste zondag van de maand is er koffie/thee na afloop van de viering. Een goede gelegenheid om elkaar te ontmoeten. De volgende werkgroepen schenken de koffie/thee met liefde uit:7 september parochiekoor mannen5 oktober seniorenpastoraat2 november bezoekersgroep nabestaanden7 december parochiekoor vrouwen

Zondags koffiedrinken is een goed moment om elkaar even wat uitgebreider te spreken. Maar koffie is er niet zo maar. De koffiedames zorgen ervoor dat alles klaar staat: van kopjes en schoteltjes tot koffie/thee en koekjes. En niet te vergeten de limonade voor de kin-deren. Eén van de dames, mevrouw Rita Rebel, heeft aangegeven dat ze na jarenlange trouwe dienst ná dit jaar haar koffietaak wil neerleggen. De andere kof-fiedame, mevrouw Christa Mense, kan dus wel wat hulp gebruiken. Wij zijn daarom op zoek naar nieuwe hulpkrachten – dames of heren – die het gezellig vin-den om eens per maand of een paar keer per jaar te helpen bij het voorbereiden van het koffiedrinken. Meldt u s.v.p. aan bij het parochiesecretariaat.

� Einde werkcontractIn onderling overleg is afgesproken dat mevrouw Esther Weijers niet meer werkzaam is voor onze parochie.

� Herinneringen aan CommuniefeestOp 25 juni jl. zijn de meisjes, die op 25 mei hun Eerste Communie hebben gedaan, weer bij elkaar geweest op de terugkommiddag in de tuin van de pastorie, waar wij gezamenlijk activiteiten hebben ondernomen en de meisjes elkaar vertelden wat hun was bijgebleven van hun eerste heilige Communie en hun Communiefeest. Op nummer één staat dat zij voor de eerste keer het Lichaam van Jezus mochten ontvangen en dat de hos-tie best een beetje kleefde aan hun gehemelte. Verder een gezelschapsspel, waarbij het natuurlijk heel leuk was dat de juffen moesten zoeken. Als derde een mooi verhaal over Mozes en daarbij het maken van kikkers, heel veel kikkers. Dus een echte plaag. En het eten van heerlijke pannenkoeken, met veel zoet beleg, uiter-aard niet te vergeten. Aan het einde was het best even moeilijk om afscheid van elkaar te nemen. Daarom zal de groep nog één keer bij elkaar komen tijdens een soort reünie. Gelukkig komen we elkaar ook in de kerk nog tegen en zullen we zo een mooie herinnering bewaren aan die mooie en feestelijke zondag eind mei.

� Diakoinos – berichten van de PCI-OLVHDe Verenigde Naties doen onderzoek naar het Nederlandse Sinterklaasfeest. Onder verantwoor-delijkheid van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten buigt een commissie zich over de vraag of Zwarte Piet een racistisch stereotype is. Ondertussen worden de Christengemeenschappen in Syrië en Irak op grote schaal verdreven of uitgemoord. De Verenigde Naties doen niets. De Christenunie diende een motie in om de Verenigde Naties op te roe-pen onderzoek te laten doen naar de vervolging van Christenen en dit te veroordelen. De regeringspartijen wezen deze motie af. Binnen het zogenaamde ‘her-vestigingsquotum’ heeft het kabinet voor 2013 vijftig (50) plekken vrijgesteld voor vluchtelingen uit Syrië en voor dit jaar tweehonderd (200). Ongetwijfeld zullen Christenen daarbij geen voorrang krijgen. De vraag is voor wie wij Sinterklaas spelen en wie de Zwarte Piet krijgt. U zou het uw volksvertegenwoor-diger kunnen vragen. Veel initiatieven om vervolgde Christenen te helpen zijn er in elk geval niet. Eén ervan is Samenwerkende Democratische Organisaties te Enschede. Uw financiële bijdrage kunt u doen via NL40INGB0007667732. Martijn Mense

� Mattijs en Aimée getrouwdAls tiener opgegroeid als buurjongen en –meisje in Heemstede en bekend met onze kerk. Daarom

gaven Mattijs van de Weijer (29) en Aimée Drontmann (27) elkaar op 8 augustus voor God en voor hun familie en vrienden in onze kerk hun jawoord van liefde en trouw.

17

TW

EE

LU

IK

N

r

86

De opa van Aimée, de heer Aat Broersen, dirigeerde het parochiekoor bij de viering in een volle kerk tot grote hoogte. Aimée en Mattijs hebben ontdekt dat hun samen-zijn hen tot mooiere mensen heeft gemaakt. Hij leerde van haar; zij van hem. Daarom maakte God uit de rib van de mens een vrouw om de mens tot hulp en partner te zijn (Gen. 2). En met Gods zegen openden ze hun hopelijk lange huwelijk. Dat is onze wens en gebed. Na de kerkelijke viering werd er nog flink gefeest in Amsterdam-West. � Jacobus Franciscus (Kobus) de Jong (1945-2014)Vrijdag 4 juli 2014 overleed de heer Kobus de Jong (69). Zijn vader had nog gereisd met paard en wagen, een woonwagen waarin vader en moeder en de tien kinderen leefden en sliepen. Kobus woonde met zijn gezin ook in een wagen. Eerst in Hoofddorp en later in Zandvoort. Als wereldreiziger verhandelde hij goe-deren met zijn geliefde Afrika. Bij zijn uitvaart zong daarom een Afrikaans-Ghanees koor. De kleinkinde-ren staken kaarsen aan met daarbij mooie woorden voor opa met al zijn grapjes. Buiten klonk er een klein draaiorgel, dat ook mee ging naar het kerkhof. Want vroeger ging het grote draaiorgel “De twee engelen” ook altijd mee met paard en wagen! Kobus overleed thuis, dat was zijn wens. Het waren tien bijzondere dagen waarin zijn vrouw en kinderen vaak nog een glimlach op zijn gezicht zagen en ‘De twee engelen’ hem zichtbaar ondersteunden in zijn ziekte. En zo stierf Kobus in alle vrede, op weg naar het eeuwig Vaderhuis in de hemel.

� Ons koor zingt... 7 september Kleine Barokmis (Van Haperen)14 september St. Josefmis (Broersen)21 september Christus Eeuwig Woord (Vermulst)

Houdt u van zingen, zing dan mee... We repeteren iedere donderdagavond om 19.00 uur in de school aan de Molenwerfslaan.

Paus Franciscus verovert de wereld…Medio juni was de Amerikaanse journalist John Allen jr. in Nederland voor een lezing. John Allen is een van de meest gezaghebbende vaticanisten ter wereld. Los daarvan is hij een bekende van onze pastoor, die Allen heeft leren kennen in zijn tijd in Rome. Christian van der Heijden van omroep RKK had een interview met John Allen, die in Nederland ook bekend is van zijn werk bij CNN, over Paus Franciscus en de media.

Veel media omhelzen deze paus. Waarom eigenlijk?“Bedoelt u waarom de media verliefd zijn op hem?”

Als u het zo wilt formuleren, ja.“Luister. Daar zijn diverse redenen voor, denk ik. Op de eerste plaats waren we klaar voor een ander verhaal. Na acht jaar hadden we er wel genoeg van om zijn voorganger te demoniseren. We werden dood-ziek van al die crisisverhalen: het seksueel misbruik, ‘Vatileaks’, de homolobby in het Vaticaan, noem maar op. Franciscus gaf ons de gelegenheid om een ander verhaal te vertellen. Op de tweede plaats zijn we als media een door de markt aangestuurde industrie. We hebben de fundamentele neiging om bewust of onbe-wust de vooroordelen en de waarden van ons publiek te weerspiegelen. En ons publiek vindt deze paus nu eenmaal een aardige vent, en dus wij ook. Op de derde plaats: Franciscus is een zeer aantrekkelijke persoon. Het is bijna onmogelijk om hem niet te mogen.”

Een collega van ons, Antoine Bodar, is niet heelenthousiast over hem.“Ja, dat weet ik. Dat heb ik gehoord. Maar zoals ik al zei: het is bijna onmogelijk. Ik heb er niet met Antoine zelf over gesproken, maar ik ken mensen zoals hij. Het is heel merkwaardig, maar zij voelen zich ongemakke-lijk als de wereld van een paus houdt. Ze zijn veel meer op hun gemak als ze strijd voeren en tegen de stroom op zwemmen. Wat ze vrezen is dat ofwel de media zich hebben overgegeven ofwel ze het niet hebben begrepen. Hoe dan ook, beide vinden ze lastig en slecht.”

In Nederland, zeker in het begin, hebben sommigen de neiging om paus Franciscus te vormen naar hun eigen beeld en gelijkenis. Herkent u dat?“Zeker. Dat was bij Ratzinger heel anders. Toen die aantrad had iedereen al een mening over hem. Onder Johannes Paulus II was hij bijna 25 jaar lang al een bekend figuur, wereldwijd. Dus het verhaal over hem was al klaar. Maar Bergoglio had buiten Argentinië geen enkele reputatie. Mensen moesten zelf een beeld van hem vormen. Hij werd een katholieke rorschach-test [inktvlekkenmethode, ontwikkeld door psychiater Hermann Rorschach]. Wat mensen in hem zagen, zei meer over hen dan over Franciscus.”

Franciscus verwijst vaak naar zichzelf als ‘de bisschop van Rome’; volgens sommige speculaties omdat hij zich zou willen ontdoen van zijn ambt als universeel herder. Wat denkt u?

� Familieberichten

Gedoopt Lucas Mathias Pleijster 13 augustus 2014

Gehuwd Mattijs van de Weijer en Aimée Drontmann 8 augustus 2014

OverledenKobus de Jong 4 juli 2014

18

TW

EE

LU

IK

N

r

86

“Ik denk dat hij absoluut niets af wil doen aan het wezen van het pausschap. Je kunt inderdaad bear-gumenteren dat hij zeer oecumenisch en collegiaal is ingesteld, maar als hij beslissingen moet nemen is hij niet bepaald verlegen. Hij maakt met volle overtuiging gebruik van zijn pauselijke autoriteit. Hij wil het ambt van de paus als opvolger van Petrus en als herder voor de gehele christelijke familie handhaven. Maar hij wil ook zijn institutionele aanspraak op gezag verminderen in dienst van de eenheid. In Evangelii Gaudium zei hij dat hij een gezonde decentralisatie van het bestuur van de Kerk wil. Maar het paradoxale is dat hij ook heel goed in staat is om in zijn eentje beslissingen te nemen zonder iemand te raadplegen.” (…)

Franciscus heeft een franciscaans ideaal: een arme kerk voor de armen. Wat betekent dat voor de uitstra-ling van het pausschap? Gaat hij bijvoorbeeld afstand doen van zijn apostolische paleizen?“Verkopen of er musea van maken, zoals soms wordt voorgesteld. Luister, natuurlijk kan er veel wor-den ondernomen om het Vaticaan bescheidener te maken. Van de andere kant, zoals aartsbisschop Paul Marcinkus – de voorzitter van de Vaticaanse bank tij-dens de duistere jaren van het schandaal rond Roberto Calvi – ooit zei: ‘Je kunt de Kerk niet laten draaien op alleen maar weesgegroetjes’. Daar zit natuurlijk wel wat in. Als de Kerk iets wil doen in deze wereld, dan moet ze daartoe wel de middelen hebben. Natuurlijk ziet het er aan de buitenkant allemaal heel weelderig uit, maar laten we reëel zijn: het Vaticaan heeft niet echt een financiële mammoetvoetafdruk. Het heeft een jaarlijks budget van 400 miljoen Amerikaanse dol-lar; dat is kleingeld voor echte instituten. De waarde van het totale patrimonium is ongeveer 3 miljard aan investeringen en pak ‘m beet 6 of 7 miljard aan onroe-rend goed. De Vaticaanse bank heeft voor 9 miljard aan activa. Dat is nauwelijks een topbank te noemen. Zelfs de bank van Macao is groter, hahaha. Dus laten we niet overdrijven en nuchter vaststellen dat er geen sprake is van enorme rijkdom.”

Franciscus overwoog de Vaticaanse bank te sluiten.“Franciscus besloot haar te handhaven. Luister, als er geen Vaticaanse bank zou zijn, dan zouden ze er een moeten uitvinden, want er is een heel legitieme reden voor het bestaan voor een dergelijke instantie. Stel je wil als Kleine Zusters van de Armen duizend dol-lar overmaken aan je nonnen in Cuba, zodat ze daar hun rekeningen kunnen betalen. Dat kun je vanwege het embargo niet doen via een Amerikaanse bank of een van de vele andere banken die met Amerikaanse banken verbonden zijn. De Vaticaanse bank biedt die mogelijkheid wel. Okay, er bestaat in de kerk nu een-maal spanning tussen het institutionele en het charisma. Wat Franciscus wil is dat instituten als de Vaticaanse bank in dienst komen te staan van het charisma.”

Wat moeten we ervan vinden dat Franciscus het zo vaak over de duivel heeft?“Je moet denken: de paus gelooft in de duivel. Wat eenschok, hè: PAUS GELOOFT KATHOLIEKE LEER.”

Maar hij gelooft in de duivel als persoon.“Nou, en? De Katholieke Kerk ook.”

Maar voor velen in ons geseculariseerde Nederland is dat schokkend.“Goed onthouden: 1) Franciscus is een echte gelo-vige; 2) Franciscus is geen Nederlander en hij is geen Amerikaan, okay. Hij behoort tot de traditie van Latijns-Amerikaanse volksdevotie, het geloof van die miljoenen mensen die naar Mariaheiligdommen pelgri-meren, de laatste kilometers soms op hun knieën. Hij spreekt hun taal. In Latijns-Amerika, Afrika en Azië lopen er nu eenmaal niet zoveel secularisten rond. Dit zijn intens religieuze culturen. Verwijzingen naar het bovennatuurlijke maken deel uit van de gewone, dage-lijkse conversatie. De duivel hoort daar ook bij. Het is een fout om te denken dat als Franciscus het over hem heeft, hij daarmee een ideologisch punt naar voren brengt. Dat doet hij niet. Het is de taal van de straat in de wereld waar hij vandaan komt. Meer niet. Als iemand in Nederland het vaak over de duivel heeft, dan is hij klinisch gek of hij neemt een politiek standpunt in door een vinger in het oog van de niet-gelovigen te steken. Maar dat is bij Bergoglio zeker niet het geval.”

U heeft een aantal boeken over Joseph Ratzinger ge-schreven en een over het eerste jaar van Bergoglio. “Ik werk momenteel aan een nieuw boek over Franciscus. Het is geen biografie, want die zijn er al genoeg. Dit gaat over zijn pontificaat: The Francis Revolution.”

Vindt u dat er sprake is van een revolutie?“Als ik daarmee meer boeken kan verkopen, ja, haha-ha. Maar goed, hoe definieer je ‘revolutie’? Toch kun je beargumenteren dat er op drie vlakken een revo-lutie gaande is. Ten eerste: het vlak van de publieke perceptie van de Kerk; het dagelijkse gesprek over het katholicisme. Denk aan hoe er over de Kerk gesproken werd op 12 maart 2013 en hoe nu. Het tweede vlak is de pastorale praktijk. Daar is men verschoven van rigi-diteit naar mededogen. Barmhartigheid is nu de hoek-steen. Ik denk dat Franciscus herinnerd zal worden als de paus van de barmhartigheid. Ten derde: ik denk inderdaad dat er een organisatorische revolutie gaande is, beginnend bij de Heilige Stoel. Als deze financiële hervorming werkt, dan is dat van enorme historische betekenis. Ik zeg uitdrukkelijk ‘als’, want er is nog niets concreets gebeurd. Ik heb al eerdere aankondigen van hervormingen meegemaakt. Die werden toen met groot gejuich ontvangen, maar liepen uiteindelijk op niets uit.

19

TW

EE

LU

IK

N

r

86

� Bestuur vergadert iedere maandHet nieuwe, gezamenlijke bestuur vergadert eens per maand (iedere eerste dinsdag) en steeds in de pastorie van een van de vier parochies. We proberen van de vergaderingen (indien mogelijk) een kort verslagje te schrijven voor in het parochieblad. De komende bestuursvergaderingen zijn: 2 september, 7 oktober, 4 november en 2 december 2014.

� Zomerconferentie met bestuur en pastoresOp maandag 14 juli hebben de bestuursleden en pas-tores een studiedag gehad. Als plek van bijeenkomst hadden we het klooster van O.L.V. ter Nood in Heiloo uitgekozen. Samen met een externe begeleider hebben parochiebestuur en pastores gesproken over hoe wij als een team kunnen werken aan het leiding geven aan onze vier parochies. Waar liggen kansen en wat zijn bedreigingen voor zo’n team? Soms werd ook met een eenvoudige oefening iets geïllustreerd. Eenvoudig...? Niets lijkt eenvoudiger dan een rietsten-gel, die rust op één vinger per persoon, gezamenlijk op de grond te leggen. Nou, vergeet het maar… Eind september is een tweede studiedag voorzien, eveneens in Heiloo. Dan wordt gesproken hoe we als team (pastores en bestuur) een plan kunnen maken voor de toekomst van de vier parochies.

Op dinsdag 15 juli en donderdag 21 augustus hebben de pastores onderling gesproken over hoe de cateche-seprojecten voor 2015 aan te pakken voor de voorbe-reiding op Doopvieringen, Huwelijksvieringen, Eerste Communie en Vormsel. De pastores hebben ook gesproken hoe wij als vier parochies de mensen een mooie kerkelijke uitvaart kunnen aanbieden. Ook is het onderwerp ‘Liturgie’ aan de orde geweest.

� Pastoraal gesprek met pastoresDe pastores van het Klaverblad, pastoor Eric van Teijlingen, kapelaan Rob Verhaegh en pastor Ans Dekker, zijn voor u beschikbaar voor gesprek over het leven en het geloof. U kunt rechtstreeks contact met hen opnemen (zie pagina 2), maar u kunt ook het parochiesecretariaat vragen een afspraak te maken.

� Pastor Ans Dekker meer urenDe Bisschop heeft, op verzoek van pastoor Eric van Teijlingen en pastor Ans Dekker, ingestemd met de uitbreiding van het arbeidscontract voor pastor Dekker. Zij werkt nu 30 uur per week voor alle vier de geloofsgemeenschappen.

� Opening ‘werkjaar’ bezoekersgroepenHet is al vele jaren een goede traditie om het werksei-zoen in september voor de bezoekersgroepen van de vier parochies van het Klaverblad te beginnen met een gezamenlijke bijeenkomst. Op dinsdag 23 september zijn de vrijwilligers van de parochiële werkgroepen als ziekenbezoek, ouderenbezoek, rouwendenbezoek, Zonnebloem, KBO, seniorenpastoraat e.d. uitgeno-digd in Vogelenzang. Om 19.30 uur is er een viering in de kerk (m.m.v. het gemengde koor en de heer J. Mol op het orgel) met aansluitend koffie en gezellig bij elkaar komen in de Ontmoetingsruimte.

Nieuws uit de Regio KlaverbladIn deze rubriek in uw parochieblad leest u over de andere parochies van de regio Klaverblad. Meer informatie over de samenwerking tussen onze parochies op: www.parochiesklaverblad.nl

Dus tot aan het moment dat het gerealiseerd is, moeten we sceptisch zijn.”

Media die verliefd zijn op deze paus, zijn niet echt sceptisch.“Dat is inderdaad het gevaar van deze mediahype. We zijn te soft voor hem. We stellen niet de kritische vra-gen die we zouden moeten stellen. Bijvoorbeeld over de financiële hervorming. Is het een grap of gaat het echt gebeuren? En over bisschoppen die seksueel misbruik in de doofpot stopten. Die zitten er nog steeds. Wanneer gaat hij nu eens eindelijk actie ondernemen? Weet je wat ze nu in de Romeinse Curie zeggen? Dat er sprake is van una riforma gattopardesca. Ken je de roman

Gattopardo van Giuseppe Tomasi di Lampedusa over de Risorgimento [de Italiaanse nationalistische revo-lutie]? Een beroemde zin hieruit is: ‘Alles moet veran-deren, zodat alles hetzelfde kan blijven’. Dat gezegd hebbende denk ik niet dat we iets uit het niets scheppen. Deze paus is echt een buitengewoon aantrekkelijke en sympathieke figuur. Zijn eenvoud en nederigheid zijn geen publicitaire poses, maar authentiek. Ik geloof dat hij echt zo is. En dat hij zich echt niet wil conformeren aan allerlei tradities en dingen echt wil opschudden; dat hij een kerk wil die minder oordeelt en meer compassie toont; dat hij meer wil investeren in het sociale evange-lie en minder in de cultuurstrijd. Dat is allemaal echt. Het is niet verzonnen door communicatiespecialisten.”

(vervolg pagina 18)

20

TW

EE

LU

IK

N

r

86

19.00 uur Eucharistieviering rector G. Bruggink, m.m.v. Bavokoor10.00 uur Gebedsviering parochiaanvoorgangers

19.00 uur Communieviering pastor A. Dekker10.00 uur Eucharistieviering pastoor E. van Teijlingen pastor A. Dekker, m.m.v. Bavokoor Speciale viering voor zieken en ouderen – zie pag. 4

19.00 uur Eucharistieviering em.past. H. Vanderstadt10.00 uur Eucharistieviering em.past. H. Vanderstadt m.m.v. Bavokoor

19.00 uur Eucharistieviering kapelaan R. Verhaegh10.00 uur Eucharistieviering kapelaan R. Verhaegh m.m.v. Bavokoor

19.00 uur Communieviering pastor A. Dekker10.00 uur Eucharistieviering kapelaan R. Verhaegh m.m.v. Bavokoor

Geen viering i.v.m. parochiefeest10.00 uur Eucharistieviering pastoor E. van Teijlingen m.m.v. Bavokoor en In Between Na afloop koffie drinken (zie pag. 12)

19.00 uur Communieviering pastor A. Dekker10.00 uur Eucharistieviering em.past. H. Vanderstadt m.m.v. Bavokoor

19.00 uur Communieviering pastor A. Dekker10.00 uur Communieviering parochiaanvoorgangers m.m.v. Bavokoor

19.00 uur Eucharistieviering em.past. H. Vanderstadt10.00 uur Eucharistieviering em.past. H. Vanderstadt

KWD = Kinderwoorddienst (van 5 t/m 12 jaar)C = Crèche (van 2 t/m 5 jaar)

10.30 uur Eucharistieviering pastor F. Geels samenzang KWD + C

10.30 uur Eucharistieviering kapelaan R. Verhaegh m.m.v. parochieel koor KWD + C Na afloop koffie drinken

10.30 uur Eucharistieviering rector G. Bruggink m.m.v. parochieel koor KWD + C

10.30 uur Eucharistieviering pastor F. Geels m.m.v. parochieel koor KWD + C

10.30 uur Eucharistieviering pastoor E. van Teijlingen samenzang KWD + C

10.30 uur Eucharistieviering m.m.v. parochieel koor KWD + C Na afloop koffie drinken

10.30 uur Eucharistieviering rector G. Bruggink m.m.v. parochieel koor KWD + C

10.30 uur Eucharistieviering pastor F. Geels m.m.v. parochieel koor KWD + C

10.30 uur Eucharistieviering Mgr. J. Hendriks samenzang KWD + C

22e zondag door het jaarzaterdag 30 augustus

zondag 31 augustus

23e zondag door het jaarzaterdag 6 september

zondag 7 september

24e zondag door het jaarzaterdag 13 september

zondag 14 september

25e zondag door het jaarzaterdag 20 september

zondag 21 september

26e zondag door het jaarzaterdag 27 september

zondag 28 september

27e zondag door het jaarzaterdag 4 oktoberzondag 5 oktober

28e zondag door het jaarzaterdag 11 oktober

zondag 12 oktober

29e zondag door het jaarzaterdag 18 oktober

zondag 19 oktober

30e zondag door het jaarzaterdag 25 oktober

zondag 26 oktober

Vieringen in HeemstedeWijzigingen voorbehouden: zie parochiële website of mededelingen in de kerk

Parochie Heilige Bavo Parochie Onze Lieve Vrouw Hemelvaart

donderdag9.00 uur Eucharistieviering

maandag, dinsdag en vrijdag8.45 uur Eucharistieviering

woensdag10.00 uur Eucharistieviering ‘Hart voor ouderen’ met koffiedrinkenzondag 19.00 uur Aanbidding Allerheiligst Sacrament en Lof

vieringen doordeweeks