Hoge bloeddruk, zout Hoge bloeddruk, zout

en andere leefstijlfactorenen andere leefstijlfactoren

Dr. Yvo Sijpkens, internist-nefroloogDr. Yvo Sijpkens, internist-nefroloog

@ysijp (twitter)@ysijp (twitter)

Bronovo, Den HaagBronovo, Den Haag

Bronovo Ziekenhuis Den HaagBronovo Ziekenhuis Den Haag

HypertensiepoliHypertensiepoli

Hoge bloeddruk = hypertensieHoge bloeddruk = hypertensie

1.1. Wat is (hoge) bloeddruk? Wat is (hoge) bloeddruk?

2.2. Hoe wordt de bloeddruk gemeten? Hoe wordt de bloeddruk gemeten?

3. 3. Wat zijn de oorzaken van hoge bloeddruk?Wat zijn de oorzaken van hoge bloeddruk?

4.4. Wat is de behandeling van hoge bloeddruk? Wat is de behandeling van hoge bloeddruk?

Wat is (hoge) bloeddruk?Wat is (hoge) bloeddruk?

hart-minuut volumex

vaatweerstand

Bloeddruk wordt bepaald door hart-Bloeddruk wordt bepaald door hart-minuutvolume en vaatweerstandminuutvolume en vaatweerstand

Sterke relatie bloeddruk en leeftijdSterke relatie bloeddruk en leeftijd

N Engl J Med 2007 357

Classificatie hypertensieClassificatie hypertensie

Bovendruk

mm Hg

Onderdruk

mm Hg

Normaal <120 en <80

Prehypertensie 120-139 of 80-89

Stadium 1 Hypertensie 140-159 of 90-99

Stadium 2 Hypertensie ≥ 160 of ≥100

Sterke relatie hypertensie en leeftijdSterke relatie hypertensie en leeftijd

Hoe wordt de Hoe wordt de bloeddruk gemeten?bloeddruk gemeten?

Thuis!

BloeddrukmetersBloeddrukmeters

SpreekkamerbloeddrukSpreekkamerbloeddruk

Hogere bloeddruk in de spreekkamer door witte jassen effect!

ThuisbloeddrukThuisbloeddruk

ThuismetingThuismeting

HT: RR > 135/85HT: RR > 135/85

24 uurs meting24 uurs meting

HT: RR > 130/80HT: RR > 130/80

Voordelen thuisbloeddrukVoordelen thuisbloeddruk

Witte jassen effectWitte jassen effect• Verschil spreekkamer en thuis > Verschil spreekkamer en thuis >

20/10 mm Hg20/10 mm Hg Witte jassen hypertensieWitte jassen hypertensie

• > 65 jaar ~ 40%> 65 jaar ~ 40% HypertensieHypertensie

• Thuisbloeddruk > 135/85Thuisbloeddruk > 135/85 ThuismetingThuismeting

• Zelf managementZelf management• Betere therapietrouwBetere therapietrouw• Minder bijwerkingenMinder bijwerkingen

Bloeddruk: meten is weten!Bloeddruk: meten is weten!

Wat zijn de oorzakenWat zijn de oorzakenvan hoge bloeddrukvan hoge bloeddruk

aanleg+

omgevingsfactoren

Aanleg: hoge bloeddruk in de familie!Aanleg: hoge bloeddruk in de familie!

Overgewicht!Overgewicht!

Te weinig beweging!Te weinig beweging!

Teveel suiker, fructose en fosfaat!

Teveel zout!Teveel zout!

Voeding bevat gemiddeld 10 (m), 7.5 (v) gram keukenzoutAdvies gezondheidsraad: maximaal 6 g zout

1 gram zout (NaCl) = 0.4 g Na

Belangrijkste zoutbronnen in Belangrijkste zoutbronnen in Nederlandse voedingNederlandse voeding

Brood 24 % Brood 24 %

Vlees(waren) 17 %Vlees(waren) 17 %

Soepen 10 %Soepen 10 %

Kaas 8 %Kaas 8 %

Melk(producten) 7 %Melk(producten) 7 %

Noten/zaden/snacks 6 %Noten/zaden/snacks 6 %

Vetten/oliën/hartige sauzen 6%Vetten/oliën/hartige sauzen 6%

Sterke toename zoutbelasting!Sterke toename zoutbelasting!

Sterke relatie zoutinname & bloeddrukSterke relatie zoutinname & bloeddruk

Te weinig kalium!Te weinig kalium!

Te weinig vitamine D!Te weinig vitamine D!

Wat zijn de gevolgenWat zijn de gevolgenvan hoge bloeddrukvan hoge bloeddruk

Hart, vaat en nierziekten

HersenbloedingHersenbloeding

Hypertensie – risico op beroerteHypertensie – risico op beroerte

Lancet. 2002;360:1903-1913.

HartinfarctHartinfarct

NierschadeNierschade

Gevolgen zoutbelastingGevolgen zoutbelasting

Hypertensie Osteoporose Nierstenen

Zoutbelasting verhoogt sterfteZoutbelasting verhoogt sterfte

Lancet 2001;348:848-851

Wat is de behandelingWat is de behandelingvan hoge bloeddruk?van hoge bloeddruk?

Leefstijlmaatregelen+

medicijnen

Afvallen bij overgewicht!Afvallen bij overgewicht!

Mediteraan dieet!Mediteraan dieet!

Mediteraan dieet: bloeddrukverlaging 5.5 mm Hg

NEJM 2008;359:229

Meer bewegen!

Hellenic J Cardiol 2009; 50: 52-59

Meer bewegen: bloeddrukverlaging 7-15 mm Hg

Meer bewegen!Meer bewegen!

Zoutbeperking!Zoutbeperking!

Richtlijn goede voeding gezondheidsraad 2006Richtlijn goede voeding gezondheidsraad 2006

10-12 gram NaCl > 6 gram NaCl (100 mmol Na)10-12 gram NaCl > 6 gram NaCl (100 mmol Na)

Reductie CVA met 24%, coronairlijden met 18%Reductie CVA met 24%, coronairlijden met 18%

Minder eten, minder kant&klaar producten, geen zout toevoegen

Bloeddrukverlaging door Bloeddrukverlaging door zoutbeperkingzoutbeperking

Acties WASH en consumentenbondActies WASH en consumentenbond

http://youtu.be/QMunZ702Zpg

Waar zit meer zout in?Waar zit meer zout in?

Gereguleerd alcoholgebruik

Low risk alcohol consumption

• Women: maximum of 9 standard drinks/week

• Men: maximum of 14 standard drinks/week

• 0-2 standard drinks/day

Alcoholbeperking: bloeddrukverlaging 3.3 mm Hg

Voedingsadviezen bij hypertensie!Voedingsadviezen bij hypertensie!

InterventieInterventie HoeveelheidHoeveelheid Systolisch Systolisch

GewichtsverliesGewichtsverlies BMI 18-25BMI 18-25 5-205-20

BewegingBeweging > 30 min/dag> 30 min/dag 4-94-9

Zoutbeperking Zoutbeperking 6 g/dag6 g/dag 2-82-8

DASH dieetDASH dieet meer groente en fruit, meer groente en fruit, minder zout en vetminder zout en vet 8-148-14

Alcohol innameAlcohol inname 1-2 glazen/dag1-2 glazen/dag 2-42-4

Meer vitamine D!Meer vitamine D!

Medicijnen!Medicijnen!

Gericht op streefwaarden!Gericht op streefwaarden!

Conclusies Conclusies hoge bloeddrukhoge bloeddruk

Preventie doorPreventie door

gezonde leefstijlgezonde leefstijl

Conclusies hoge bloeddrukConclusies hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk komt veel voor (25% volwassenen).Hoge bloeddruk komt veel voor (25% volwassenen).

Hoge bloeddruk ontstaat door aanleg, overgewicht, Hoge bloeddruk ontstaat door aanleg, overgewicht,

te weinig beweging en ongezonde voeding.te weinig beweging en ongezonde voeding.

Hoge bloeddruk veroorzaakt schade aan Hoge bloeddruk veroorzaakt schade aan

hart- en bloedvaten, hersenen en nieren.hart- en bloedvaten, hersenen en nieren.

De bloeddruk kun je goed verlagen door een gezonde De bloeddruk kun je goed verlagen door een gezonde

leefstijl en zo nodig medicijnen.leefstijl en zo nodig medicijnen.

Voorkomen is beter dan genezen, gezond gedrag kun Voorkomen is beter dan genezen, gezond gedrag kun

je beter meteen aanleren dan later ongezond gedrag je beter meteen aanleren dan later ongezond gedrag

afleren.afleren.

Het belang van zoutbeperking!Het belang van zoutbeperking!

www.worldactiononsalt.com

Gezonde voeding!Gezonde voeding!

Neem een goed ontbijt, eet daarna niet teveelNeem een goed ontbijt, eet daarna niet teveel

Voeg geen zout aan het eten toeVoeg geen zout aan het eten toe

Gebruik elke dag verse groenteGebruik elke dag verse groente

Neem fruit in plaats van een koekjeNeem fruit in plaats van een koekje

Nuttig alcohol alleen bij het etenNuttig alcohol alleen bij het eten

Gebruik magere melk of yoghurtGebruik magere melk of yoghurt

Neem een kleine hoeveelheid noten tussendoorNeem een kleine hoeveelheid noten tussendoor

Gebruik minder kant en klaar producten (frisdrank)Gebruik minder kant en klaar producten (frisdrank)