Humane surveillance van ziekten die door teken worden overgedragen in België

Tinne Lernout

Epidemiologie van infectieziekten

22/09/2016

Rue Juliette Wytsmanstraat 14 | 1050 Brussels | BelgiumT +32 2 642 51 11 | F +32 2 642 50 01 | email: info@wiv-isp.be | www.wiv-isp.be

ZIEKTE VAN LYME

Surveillance pyramide voor Lyme

Braks et al. Parasites & Vectors 2011, 4:192

Geïnfecteerde gastheren

Geïnfecteerde teken

Blootgestelde populatie

Tekenbeten

Erythema migrans

Hospitalisatie

Gedissemineerde Lyme

PTLDS

M

E

N

S

Geïnfecteerde mensen

Surveillance pyramide voor Lyme

Braks et al. Parasites & Vectors 2011, 4:192

Geïnfecteerde gastheren

Geïnfecteerde teken

Blootgestelde populatie

Tekenbeten

Erythema migrans

Hospitalisatie

Gedissemineerde Lyme

PTLDS

M

E

N

S

Geïnfecteerde mensen

Humtick

MZG

Peillaboratoria

Peilpraktijken HA

Seroprevalentie

TekenNet

1. TekenNet

tekennet.wiv-isp.be

� Start website juni 2015 en app in mei 2016

� 01/07/15 – 31/08/16: meer dan 12.000 tekenbeten ingegeven (60% in Vlaanderen)

Aantal gerapporteerde tekenbeten per week, juli 2015-augustus 2016

2015 2016

Incidentie van gerapporteerde tekenbeten per gemeente, juli-december 2015

� In 2015, hoogste incidentie in de provincies Luxemburg (79/100 000), Limburg (61/100 000), Namen (60/100 000) en Brabant (40-42/100 000)

� Merendeel van de beten worden opgelopendicht bij huis, tijdens een vrijetijdsactiviteit (91%) en in een bos of tuin

Afstand tussen plaats van beet en woonplaats, 2015 Omgeving waarin beten worden opgelopen, 2015

2. Seroprevalentie

� Residuele bloedstalen (n=3215) verzameld door 27 laboratoria in 2013-2014

� Borrelia burgdorferi sl. IgG antibody reactiviteitmet Elisa (Liaison XL) en bevestiging via Western Blot, in het NRC Lyme (UCL)

� Adjusted seroprevalentie Vlaanderen: 1,12%

(95%CI: 0,68-1,82)

Per provincie in Vlaanderen: range

0,44% (95%CI: 0-0,23) in West-Vlaanderen en

2,65% (95%CI: 1,25-5,53) in Limburg

Geen significant verschil per leeftijd

� Studies op gezonde mensen/bloedgevers in andere

Europese landen varieert van 1,6% (Slovakije) tot

9,5% (Duitsland). Maar moeilijke vergelijking owv

verschillende populaties en testen

* Clustered sampling en standardisatie voor leeftijd, geslacht en provincie

3. Huisartsenpeilpraktijken

2003-2004 2008-2009 2015 P value (2008-2009/2015)

Raadpleging

voor tekenbeet18,6 (17,2-20,0) 18,6 (17,3-20,1)

15,0 (13,2-17,0)

16,0 (13,7-18,6)*< 0.05

Raadpleging

voor EM8,3 (7,4-9,3) 9,0 (8,1-10,0)

9,8 (8,3-11,4)

10,1 (8,3-12,2)*NS

� Naar schatting elk jaar 8.000 tot 10.000 raadplegingen voor EM in België

*Data Vlaanderen � ∼ 6.500 raadplegingen voor EM in 2015

Incidentie (en 95% CI) van raadplegingen voor tekenbeet en EMper 10.000 personen, huisartsenpeilpraktijken (n=138)

Vanthomme et al. Eur J Clin Microbiol Infect Dis, 2012

4. Network peillaboratoriaAantal positieve serologie resultaten per week,

netwerk van peillaboratoria, 2000-2015

5. Minimale

ziekenhuisgegevensJaarlijks aantal hospitalisaties voor ziekte van Lyme (primaire diagnose),

2004-2013, België en Vlaanderen, MZG

� Studie van

� ziekte- en kostenlast van de ziekte van Lyme in

België

� voorkomen en risicofactoren voor post-treatment

Lyme disease syndrome (PTLDS)

� voorkomen van andere ziekten overgedragen door

teken

� Inclusie van patiënten gestart in juni 2016

� Partners: UCL, NRC Lyme (UCL – UZ Leuven), CHERMID, RIVM

6. Humtick

Methode

� 1) Prospectieve cohorte studie (6 tot 24 maanden)

Groep 1

EM

Groep 2

Disseminated

LM

Groep 3

Controle

groep

Groep 4

Andere TB

infecties

Kenmerken Arthritis

Neuroborreliosis

Andere

Geen

chronische

aandoening.

Gepaard voor

leeftijd en

geslacht

Koorts < 1

maand na

tekenbeet

Recrutering HA* NRC/ziekenhuis Patiënten HA*

Sample size 600-800 100-150 700 Max 500

Bloedstaal** Ja Ja

*Minstens 200 HA in regio’s met hoog risico voor Lyme** Screening voor N. mikurensis, A. phagocytophilia, B.miyamotoi, Rickettsia spp., Babesia

� 2) Case control studie voor PTLDS risicofactoren: co-infectie,

behandeling, geslacht, ernst van acute symptomen …

� 74 cases en 148 controls binnen cohorte 1

� 3) Raadpleging van bestaande databanken (RIZIV, MZG,

MFG, Christelijke mutualiteit…)

Surveillance pyramide voor Lyme

Vlaanderen

Braks et al. Parasites & Vectors 2011, 4:192

Geïnfecteerde gastheren

Geïnfecteerde teken

Blootgestelde populatie

Tekenbeten

Erythema migrans

Hospitalisatie

Gedissemineerde Lyme

PTLDS

M

E

N

S

Geïnfecteerde mensen

Info verwacht 2019

∼ 150 per jaar

n=? – geen ↑ trend

6.500 per jaar

Prevalentie 1%

?

ANDERE ZIEKTEN

Anaplasma

� Bron surveillance : NRC (Militair Hospitaal Koningin Astrid)

� Moeilijke interpretatie van resultaten omwille van gebrek

klinische informatie of 2e bloedstaal.

� Classificatie:

bevestigde acute infectie: PCR+/microscopie/4x ↑ titer

waarschijnlijk geval: klinisch compatibel beeld en IM/IgG+

vaak: enkel IgG+ resultaat

Aantal gerapporteerde gevallen van (oude of recente) anaplasmose per jaar, België, 2005-2015

n=298 n=315 n=477

Dieren:

� 19,5% van Ixodes teken op 1135 katten en honden drager van A. phagocytophilum 2008-2009

� PCR+ in milt van 1% geslachte everzwijnen in 2011

Claerebout et al. Parasit Vectors. 2013;6:183

Nahayo et al. BMC Vet Res. 2014 Apr 2;10:80

Tekenencefalitis

� Bron surveillance: NRC

WIV tot 09/2015 – ITG sindsdien

� Van 2012-2015: 3 geïmporteerde gevallen, op een 50-tal stalen per jaar

Dieren:

� Herten, 2008-2009, Wallonië (n=498): 2 sero+ op 2 verschillende plaatsen

� Honden, 2009, België (n=880): 1 sero+ in West-Vlaanderen

� Runderen, 2010, België (n=650): 17 sero+ en 6 borderline

� Everzwijnen, 2013, Limburg/Antwerpen en West-Vlaanderen (n=238): 7 pos en 3 borderline

Linden et al. Vet Rec. 2012 Jan;170(4):108

Roelandt et al. Vector Borne Zoonotic Dis. 2011;11:1371–6

Roelandt et al. Vector Borne Zoonotic Dis. 2014 Sep;14(9):640-7

Roelandt et al. Infect Ecol Epidemiol. 2016 Apr 15;6:31099

Tularemie

� Meldingsplichtig + surveillance door referentielabo (CODA)

� 2012-2015: 5 gevallen vergeleken met 3 tussen1950-2011

� Ook toename in Frankrijk en Nederland

� Alle gevallen gediagnosticeerd door zelfdeziekenhuis in Namen

� Bron van infectie: tekenbeet (n=2), jager (n=2), tuinieren omgewoelde tuin everzwijnen (n=1)

Ricketssiose

� Meldingsplichtig Vlaanderen en Wallonië +

surveillance door NRC (ITG)

� Jaarlijks twintigtal gevallen

� Alle bevestigde recente infecties in België tot nu toe

geïmporteerd (Zuid-Afrika, Marokko)

� 2015:

18/24 gevallen besmet door tekenbeet. Anderen

onbekend

Species (n=6): R. africae (n=3), Orientia (n=2),

R. typhi (n=1)

� 14% Ixodes teken katten en honden besmet met R.

helvetica

Claerebout et al. Parasit Vectors. 2013;6:183

Besluit

� Humane surveillance vooral voor ziekte van Lyme, gebaseerd op verschillende complementairebronnen van informatie. Geen van de bronnen toonteen significante toename.

� Andere ziekten:

• surveillance beperkt tot bepaalde ziekten, via

reflab/NRC en meldingsplicht

• studie binnen HUMTICK project lopende

� Teken: Tekennet, studie pathogenen gepland

Dank aan

Mathias Leroy en Aviagis - TekenNet

Amber Litzroth en Benoît Kabamba-Mukadi -

Seroprevalentiestudie

Sarah Moreels, Viviane Van Casteren en huisartsen -

Huisartsenpeilnetwerk

Peillaboratoria en NRC

Data management FOD Volksgezondheid - MZG

Laurence Geebelen, Katrien Tersago, studiepartners - Humtick