HULP BIJ HERLINKEN VAN ECC NAAR STARTPAGINAFonds: Dierverzorging 2018 – 2019

VERWIJDER

DE OUDE LINK

PLAATS EEN

NIEUWELINK

2 Dierverzorging 2018 - 2019

INHOUD

TOELICHTING 3STArTPAginA’S vervAngen eCC 3

oMzeTTen LinKS vAn eCC nAAr STArTPAginA 3

Per STArTPAginA een HAnDLeiDing voor oMzeTTen LinKS 4

oPzeT vAn De HAnDLeiDing 5

THEMAOVERZICHT 6

MODULE OVERZICHT 7gezonDHeiD 9

verzorging 47

voeDing 68

HUiSveSTing 75

voorTPLAnTing 82

WinKeLWerKzAAMHeDen 94

onDerneMen en LeiDingeven 114

reKenen 134

Dierverzorging 2018 - 2019 3

TOELICHTING

Startpagina’s vervangen ECCZoals bekend is de Educatieve Contentcatalogus (ECC) van het Ontwikkelcentrum vanaf 1 augustus 2018 niet meer beschikbaar voor het onderwijs. Vanaf schooljaar 2017 - 2018 biedt het Ontwikkelcentrum Startpagina’s per vakgebied aan. De inhoud van een Startpagina bestaat deels uit leermiddelen die ook via de ECC beschikbaar waren en deels uit splinternieuwe modulen en media.

Bekend is dat scholen en docenten soms zelf leerarrangementen hebben gemaakt van waaruit wordt gelinkt naar onderdelen uit de ECC. Met het verdwijnen van de ECC werken die links vanaf 1 augustus 2018 niet meer. Om u, waar dit mogelijk is, te helpen bij het omzetten van links naar de ECC naar leermiddelen op een Startpagina is deze handleiding ontwikkeld.

Omzetten links van ECC naar StartpaginaDiverse leermiddelen en -eenheden in de ECC blijven beschikbaar, maar nu als onderdeel van een Startpagina. Als dit leerstof betreft waarnaar u in een of meerdere arrangementen verwijst, dan is het mogelijk om dit zo te houden. Daarvoor is het echter wel noodzakelijk dat de links die nu naar url’s in de ECC verwijzen, worden omgezet naar hetzelfde leermiddel of dezelfde leereenheid op een Startpagina.

Dit is nodig, omdat deze leermiddelen als onderdeel van een Startpagina’s andere url’s hebben gekregen. U kunt dan tevens bepalen of u vanuit uw arrangementen wilt linken naar nieuwe leermiddelen die ook op die Startpagina staan. Een mooie gelegenheid dus om uw lesmateriaal te actualiseren.

4 Dierverzorging 2018 - 2019

Per Startpagina een handleiding voor omzetten linksVoor schooljaar 2018 – 2019 zijn er negen Startpagina’s beschikbaar voor groen mbo. In plaats van drie Startpagina’s per sector biedt het Ontwikkelcentrum op verzoek van gebruikers vanaf 1 maart 2018 één Startpagina per sector aan. Zo kunt u als docent bepalen welke leermiddelen u voor welk niveau wilt aanbieden.

Voor elke Startpagina is een eigen handleiding voor het aanpassen van links beschikbaar. Het gaat om de volgende Startpagina’s:• Startpagina Dierverzorging, editie 2018 -2019• Startpagina Groene ruimte, editie 2018 – 2019• Startpagina Bloem, Groen en Styling, editie 2018 - 2019• Startpagina Plant, editie 2018 – 2019• Startpagina Groen, Grond, Infra, editie 2018-2019• Startpagina Veehouderij, editie 2018 – 2019• Startpagina Paard, editie 2018 – 2019• Startpagina Voeding, editie 2018 - 2019

Mocht u nog geen toegang hebben tot de Startpagina van uw keuze, dan dient u hiervoor eerst een licentie aan te schaffen. Informatie hierover en over de wijze waarop u toegang kunt krijgen tot een Startpagina vindt u op https://ontwikkelcentrum.nl/leermiddelen/mbo.

Dierverzorging 2018 - 2019 5

Opzet van de handleidingIn het volgende deel van deze handleiding vindt u per thema een overzicht van alle modulen en video’s die onderdeel uitmaken van de Startpagina. Kies een thema en klik op de desbetreffende afbeelding. U ziet nu een overzicht met modulen en video’s bij dit thema.

Door in het moduleoverzicht op de titel van een module te klikken, komt u in de inhoudsopgave van die module terecht. Klik met de linkermuistoets op de titel van de module of een paragraaf. U opent dan de module of paragraaf en kunt de URL vanuit de adresbalk knippen en plakken. Let op: U dient te zijn ingelogd op de Startpagina.

Voor sommige modulen geldt dat alleen naar de module als geheel kan worden gelinkt en niet naar afzonderlijke paragrafen. Deze modulen zijn duidelijk met een uitroepteken gemarkeerd.

Voor url’s naar video’s klikt u in het moduleoverzicht bij een bepaald thema op ‘Video’s’. U komt dan in het overzicht van alle video’s die horen bij het thema van waaruit u zoekt.

Zoals eerder aangegeven, heeft u voor toegang tot een Startpagina een licentie nodig.

6 Dierverzorging 2018 - 2019

THEMAOVERZICHT

WINKELWERKZAAM-HEDEN▶ BEKIJK LEERMIDDELEN

REKENEN▶ BEKIJK LEERMIDDELEN

ONDERNEMEN EN LEIDINGGEVEN▶ BEKIJK LEERMIDDELEN

VOORTPLANTING▶ BEKIJK LEERMIDDELEN

VOEDING▶ BEKIJK LEERMIDDELEN

VERZORGING▶ BEKIJK LEERMIDDELEN

GEZONDHEID▶ BEKIJK LEERMIDDELEN

DIERVERZORGING 2018 - 2019 7

Gezondheid 9

Module Anatomie en fysiologie 10

Module Pathologie 13

Module Infectieziekten 16

Module EHBO bij dieren 18

Module Tandheelkunde bij gezelschapsdieren 20

Module Diergezondheidszorg 21

Module Laboratoriumhandelingen 23

Module Diergeneesmiddelen en apotheek 25

Module assisteren bij operaties en anesthesie 27

Uitvoeren beeldvormende technieken 29

Signaleren van afwijkingen 30

Monitoren van dierenwelzijn 31

Introductie dierenwelzijn 33

Dierenwelzijn en gezondheid 34

Dierenwelzijn en gedrag 35

Denken over dierenwelzijn 36

Beheren van een veterinaire apotheek 37

Beheren van de voorraad 38

Beheren van de receptie en communicatie 39

Cradle to Cradle en duurzaamheid 40

Voorbereiden en monitoren van een anesthesie 41

Röntgenologie, Theorie 42

Risicopreventie, Theorie 43

Receptiewerkzaamheden, Theorie 44

Video’s Gezondheid 45

Verzorging 47

Module Ethologie 48

Module Kennen en herkennen van dieren 51

Voer en water geven 52

Verzorgen exterieur van dieren 53

Bedienen apparatuur 54

Beoordelen van de conditie van een dier 55

Voorkomen van stress 56

Verzorgen van exterieur 57

Stimuleren van gewenst gedrag 58

Dierenwelzijn en gedrag 59

Oriëntatie 60

Dieren verplaatsen en vastzetten 61

Aandacht voor welzijn 62

Dieren in beeld 63

Goed getraind 64

Gezelschapsdieren toiletteren, Theorie 65

Video’s Verzorging 66

Voeding 68

Module Voeding 69

Module Dieetvoeding 71

Dierenwelzijn en voeding 72

Herkennen van voersoorten 73

Video’s Voeding 74

Huisvesting 75

Module Huisvesting van gezelschapsdieren 76

Verzorgen en onderhouden leefruimte 78

Inrichten leefruimte 79

Dierenwelzijn en huisvesting 80

Video’s Huisvesting 81

Voortplanting 82

Module Basisgenetica 83

Module Duurzame fokkerij 84

Module Natuurlijke voortplanting & anatomie 85

Module Begeleiden voortplanting 86

Vaststellen van de bronstigheid 87

Opstellen van een fokprogramma 88

Controleren van de dracht 89

Assisteren bij onderzoek naar vruchtbaarheid 90

Elektronisch Leerboek Fokkerij 91

Verloskunde, Theorie 92

Video’s Voortplanting 93

Winkelwerkzaamheden 94

Maken van een inkoopplanning 95

Schoonhouden bedrijfsruimten 96

Presenteren van producten 97

Demonstreren van dierbenodigdheden - vogels 98

Demonstreren van dierbenodigdheden - siervissen 99

Demonstreren van dierbenodigdheden - reptielen en

amfibieën 100

Demonstreren van dierbenodigdheden - kat 101

MODULE OVERZICHT

8 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Demonstreren van dierbenodigdheden - hond 102

Demonstreren van dierbenodigdheden - hobbyvee 103

Demonstreren van dierbenodigdheden - hengelsport 104

Voeren van een verkoopgesprek in de groene retail 105

Controleren en verwerken binnenkomende producten 107

Voeren van een telefonisch verkoopgesprek 108

Afhandelen van klachten in de groene retail 109

Opstellen plan voor visual merchandising 110

Beheren van de voorraad 111

Wiselgeldspel 112

Video’s Winkelwerkzaamheden 113

Ondernemen en Leidingeven 114

Publiek ontvangen en voorlichten 115

voorbereiden van een evenement 116

Afronden en evalueren van een evenement 117

Instrueren van medewerkers 118

Informeren van de leidinggevende 119

Begeleiden ontwikkeling medewerkers 120

Feedback geven 121

Omgaan met conflicten 122

Leidinggeven in de groene dienstverlening 123

Leidinggeven aan medewerkers in de groene

detailhandel 124

Leidinggeven in een productieomgeving 125

Product bedenken - Waardepropositie 126

Ondernemer worden 127

Marketingplan bedenken 128

Onderneming starten 129

In- en verkoop 130

Omgevingsbewust ondernemen 131

Financiën beheren 132

Continuïteit 133

Rekenen 134

Stadsboerderij 135

Rekenmodule 136

DIERVERZORGING 2018 - 2019 9

GEZONDHEID

10 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Module Anatomie en fysiologie

Inleiding

Hoofdstuk 1 De huid

1.1 Oriëntatie1.2 Functies van de huid1.3 Anatomie van de huid1.4 Overige structuren1.5 Klieren1.6 Haren, schubben en veren1.7 Afwijkingen1.8 Opdracht

Hoofdstuk 2 Het bewegingsstelsel

2.1 Oriëntatie2.2 Functies en opbouw van het bewegingsstelsel2.3 Het skelet2.4 Benige verbindingen2.5 Spieren en pezen2.6 De botten van het skelet2.7 Anatomie van beenderen2.8 De skeletspieren2.9 Anatomie van skeletspieren2.10 Afwijkingen2.11 Opdracht

Hoofdstuk 3 De bloedsomloop

3.1 Oriëntatie3.2 Opbouw van de bloedsomloop3.3 Anatomie van het hart3.4 Fysiologie van het hart3.5 Bloedvaten3.6 De kleine en de grote bloedsomloop3.7 Lymfevaten en lymfeknopen3.8 Afwijkingen3.9 Slagaders, haarvaten en aders3.10 Opdracht

DIERVERZORGING 2018 - 2019 11

Hoofdstuk 4 Bloed en bloedvormende organen

4.1 Oriëntatie4.2 Bloedvormende organen4.3 Bloedcellen en bloedplasma4.4 Soorten witte bloedcellen4.5 Stolling4.6 Transport4.7 Signaalstoffen4.8 Afwijkingen4.9 Opdracht

Hoofdstuk 5 Het ademhalingsstelsel

5.1 Oriëntatie5.2 Opbouw en functie van het ademhalingsstelsel5.3 De voorste luchtwegen: de neus- en keelholte5.4 De voorste luchtwegen - het strottenhoofd en de luchtpijp5.5 De diepe luchtwegen - de longen5.6 Ademhalingsspieren5.7 Vogels5.8 Afwijkingen5.9 Opdracht

Hoofdstuk 6 Het spijsverteringsstelsel

6.1 Oriëntatie6.2 Functie en bouw van het spijsverteringsstelsel6.3 De mond en de mondholte6.4 Het gebit6.5 De keelholte6.6 De slokdarm6.7 De maag6.8 De dunne darm6.9 De dikke darm6.10 De lever en de galblaas6.11 De alvleesklier6.12 Herkauwers6.13 Haasachtigen en knaagdieren6.14 Vogels6.15 Afwijkingen6.16 Opdracht

12 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Hoofdstuk 7 Nieren en urinewegen

7.1 Oriëntatie7.2 Opbouw en functies van het urinevormend apparaat7.3 De nieren7.4 De urineleiders en de blaas7.5 Functies van de nieren7.6 Afwijkingen7.7 Opdracht

Hoofdstuk 8 Het zenuwstelsel

8.1 Oriëntatie8.2 Opbouw en indeling8.3 Het centrale zenuwstelsel8.4 Het perifere zenuwstelsel8.5 Het willekeurige en onwillekeurige zenuwstelsel8.6 Afwijkingen8.7 Kopzenuwen en grote perifere zenuwen8.8 Opdracht

Hoofdstuk 9 De zintuigen

9.1 Oriëntatie9.2 De ogen9.3 De oren9.4 De neus9.5 De bek9.6 Tastzintuigen9.7 Afwijkingen9.8 Het orgaan van Jacobson9.9 Opdracht

Hoofdstuk 10 De hormoonhuishouding

10.1 Oriëntatie10.2 Hormonen10.3 De hypothalamus en de hypofyse10.4 Schildklieren en bijschildklieren10.5 Nieren en bijnieren10.6 De alvleesklier10.7 Geslachtsklieren10.8 Weefselhormonen10.9 Afwijkingen10.10 OpdrachtBegrippenlijst

DIERVERZORGING 2018 - 2019 13

Module Pathologie

Inleiding

Hoofdstuk 1 De huid

1.1 Oriëntatie1.2 Symptomen en huidonderzoek1.3 Huidaandoeningen met jeuk1.4 Huidaandoeningen zonder jeuk1.5 Aandoeningen van klieren in de huid1.6 Opdracht

Hoofdstuk 2 Het bewegingsstelsel

2.1 Oriëntatie2.2 Het skelet2.3 Gewrichten2.4 Spieren2.5 Pezen2.6 De elleboog2.7 De heup2.8 De knie2.9 Opdracht

Hoofdstuk 3 De bloedsomloop

3.1 Oriëntatie3.2 Algemene symptomen bij ziekten van het hart3.3 Aangeboren hartaandoeningen3.4 Verkregen hartaandoeningen3.5 Hartritmestoornissen3.6 Shock3.7 Opdracht

Hoofdstuk 4 Bloed en bloedvormende organen

4.1 Oriëntatie4.2 De milt4.3 Rode bloedcellen4.4 Witte bloedcellen4.5 Afwijkende stolling4.6 Teveel bloedcellen4.7 Bloedtransfusie4.8 Opdracht

14 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Hoofdstuk 5 Het ademhalingsstelsel

5.1 Oriëntatie5.2 Ademgeluid5.3 De neusholte5.4 De keelholte (farynx)5.5 Het strottenhoofd (larynx)5.6 De luchtpijp (trachea)5.7 De longen5.8 De ademhalingsspieren5.9 De pleurale holte5.10 Opdracht

Hoofdstuk 6 Nieren en urinewegen

6.1 Oriëntatie6.2 Symptomen en diagnostische hulpmiddelen6.3 De nieren6.4 Urinewegen en blaas6.5 Opdracht

Hoofdstuk 7 Het spijsverteringsstelsel

7.1 Oriëntatie7.2 De mondholte – aangeboren afwijkingen7.3 De mondholte – ontstekingen7.4 De mondholte – overige afwijkingen7.5 De slokdarm7.6 Braken7.7 Maagtorsie7.8 De dunne darm7.9 De dikke darm7.10 De alvleesklier7.11 De lever7.12 Overige leverafwijkingen7.13 De galwegen7.14 Opdracht

Hoofdstuk 8 Het zenuwstelsel

8.1 Oriëntatie8.2 De hersenen8.3 Het ruggenmerg8.4 Het perifere zenuwstelsel8.5 Opdracht

DIERVERZORGING 2018 - 2019 15

Hoofdstuk 9 Zintuigen

9.1 Oriëntatie9.2 De ogen9.3 De oren9.4 Opdracht

Hoofdstuk 10 Hormoonhuishouding

10.1 Oriëntatie10.2 De hypofyse10.3 Schildklieren en bijschildklieren10.4 Bijnieren10.5 Alvleesklier oftewel pancreas10.6 Opdracht

Hoofdstuk 11 Geslachtsorganen

11.1 Oriëntatie11.2 Vrouwelijke geslachtsorganen11.3 Mannelijke geslachtsorganen11.4 OpdrachtBegrippenlijst

16 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Module Infectieziekten

Inleiding

Hoofdstuk 1 Micro-organismen

1.1 Oriëntatie1.2 Systematiek en begrippen1.3 Groei van micro-organismen1.4 Bacteriën1.5 Soorten bacteriën1.6 Schimmels en gisten1.7 Protozoën1.8 Opdracht

Hoofdstuk 2 Virussen en prionen

2.1 Oriëntatie2.2 Virussen2.3 Soorten virussen - hond2.4 Soorten virussen - kat2.5 Soorten virussen – konijn2.6 Soorten virussen – paard2.7 Soorten virussen – rund2.8 Soorten virussen – vogels2.9 Prionen2.10 Opdracht

Hoofdstuk 3 Parasieten

3.1 Oriëntatie3.2 Parasieten3.3 Ectoparasieten3.4 Endoparasieten3.5 Opdracht

Hoofdstuk 4 Zoönosen

4.1 Oriëntatie4.2 Besmetting4.3 Belangrijke zoönosen van de hond en kat4.4 Zoönosen van vogels4.5 Zoönosen van herkauwers en paarden4.6 Opdracht

DIERVERZORGING 2018 - 2019 17

Hoofdstuk 5 Preventie van infectie

5.1 Oriëntatie5.2 Reinigen5.3 Desinfecteren5.4 Steriliseren5.5 Persoonlijke hygiëne5.6 Hygiëne bij materialen5.7 Hygiëne in verschillende ruimtes5.8 OpdrachtBegrippenlijst

18 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Module EHBO bij dieren

Inleiding

Hoofdstuk 1 Eerste hulp bij dieren

1.1 Oriëntatie1.2 Eerste Hulp Bij Ongelukken1.3 Hulpmiddelen bij de omgang1.4 Een dier onderzoeken in een spoedsituatie1.5 Transport1.6 Emoties1.7 Telefonisch advies in de praktijk1.8 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 2 ABCDE

2.1 Oriëntatie2.2 Airway2.3 Breathing2.4 Circulation2.5 Disabilities2.6 Exposure - Environment2.7 Reanimeren2.8 Spoedeisende situaties in de praktijk2.9 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 3 Bloedingen en wonden

3.1 Oriëntatie3.2 Bloedingen3.3 Wonden3.4 Brandwonden3.5 Eerste hulp bij wonden3.6 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 4 Spoedgevallen

4.1 Oriëntatie4.2 Botbreuken4.3 Andere spoedgevallen van het bewegingsstelsel4.4 Spoedgevallen van het zenuwstelsel4.5 Spoedgevallen van het maag-darmkanaal4.6 Spoedgevallen van het oog4.7 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

DIERVERZORGING 2018 - 2019 19

Hoofdstuk 5 Verbandleer

5.1 Oriëntatie5.2 Verbandmiddelen5.3 Verbandtechnieken5.4 Speciale verbanden5.5 Bescherming van verbanden5.6 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 6 Vergiftigingen

6.1 Oriëntatie6.2 Vergiftigingen6.3 Inname via de bek6.4 Soorten giftige stoffen6.5 Inname via de huid, de ogen en het ademhalingsstelsel6.6 Telefonisch advies bij vergiftigingen6.7 OpdrachtToets nog niet beschikbaarToets nog niet beschikbaar

Bronnen Bronnenoverzicht

Begrippenlijst

20 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Module Tandheelkunde bij gezelschapsdieren

Inleiding

Hoofdstuk 1 Anatomie van gebit en schedel

1.1 Oriëntatie1.2 De bouw van gebitselementen1.3 Vorm van de schedel1.4 De beet1.5 Gebitsformules1.6 Opdracht

Hoofdstuk 2 Oorzaken en gevolgen van tandplaque en tandsteen

2.1 Oriëntatie2.2 Oorzaken van tandplaque en tandsteen2.3 Gevolgen van tandplaque en tandsteen2.4 Opdracht

Hoofdstuk 3 Behandeling van gebitsproblemen bij hond en kat

3.1 Oriëntatie3.2 Pre-operatieve handelingen3.3 De professionele gebitsreiniging3.4 De behandeling3.5 Post-operatieve handelingen3.6 Preventieve maatregelen3.7 Opdracht

Hoofdstuk 4 Tandverzorging bij knaagdieren en konijnen

4.1 Oriëntatie4.2 Anatomie van het gebit4.3 Symptomen en oorzaken van gebitsproblemen4.4 Behandeling van gebitsproblemen4.5 OpdrachtBegrippenlijst

DIERVERZORGING 2018 - 2019 21

Module Diergezondheidszorg

Inleiding

Hoofdstuk 1 Hanteren en fixeren

1.1 Oriëntatie1.2 Hanteren en fixeren1.3 Honden en katten1.4 Fretten1.5 Konijnen en knaagdieren1.6 Vogels1.7 Paarden en pony’s1.8 Herkauwers1.9 Terrariumdieren1.10 Dwangmiddelen1.11 Fixatietechnieken bij speciale handelingen1.12 Opdrachten

Hoofdstuk 2 Verzorgen van vacht, nagels en hoeven

2.1 Oriëntatie2.2 Vachtverzorging bij de hond2.3 Vachtverzorging bij de kat2.4 Vachtverzorging bij fretten, konijnen en knaagdieren2.5 Verzorging van paarden, pony’s en ezels2.6 Verzorging van herkauwers2.7 Opdrachten

Hoofdstuk 3 Verzorgingsplan

3.1 Oriëntatie3.2 Registratie van verzorgingsgegevens3.3 Dierenwelzijn3.4 Omgaan met zieke dieren3.5 Opdrachten

Hoofdstuk 4 Gezond of ziek

4.1 Oriëntatie4.2 Gezondheidskenmerken observeren op afstand4.3 Gezondheidskenmerken observeren van dichtbi4.4 Het onderzoek4.5 Een ziek dier4.6 Opdrachten

22 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Hoofdstuk 5 Afweer en preventie van ziekte

5.1 Oriëntatie5.2 Het afweersysteem5.3 Immuniteit5.4 Vaccineren5.5 Opdrachten

Hoofdstuk 6 Transporteren van dieren

6.1 Oriëntatie6.2 Wettelijke regels voor transport6.3 Vervoer van gezelschapsdieren6.4 Vervoer van paarden6.5 Afvoer van dode dieren6.6 Opdrachten

Hoofdstuk 7 Wetgeving, identificatie en registratie

7.1 Oriëntatie7.2 Identificatie7.3 Registratie7.4 Opdrachten

Hoofdstuk 8 Arbo en veiligheid

8.1 Oriëntatie8.2 Arbowet8.3 Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)8.4 Risico’s in de dierenartsenpraktijk8.5 OpdrachtenBegrippenlijst

DIERVERZORGING 2018 - 2019 23

Module Laboratoriumhandelingen

Inleiding

Hoofdstuk 1 Het Laboratoriumonderzoek

1.1 Oriëntatie1.2 Hygiëne en veiligheid in het laboratorium1.3 Glaswerk en andere laboratoriumbenodigdheden1.4 Veelvoorkomende laboratoriumhandelingen1.5 De microscoop1.6 Opdracht

Hoofdstuk 2 Het onderzoek van huid en vacht

2.1 Oriëntatie2.2 Schimmels2.3 Ectoparasieten2.4 Huidtumoren2.5 Opdracht

Hoofdstuk 3 Het bloedonderzoek

3.1 Oriëntatie3.2 Bloedafname3.3 Hematologisch onderzoek - Rode bloedcellen3.4 Hematologisch onderzoek - Witte bloedcellen3.5 Chemische bepalingen3.6 Sneldiagnostica3.7 Opdracht

Hoofdstuk 4 Het ontlastingsonderzoek

4.1 Oriëntatie4.2 Verteringsonderzoek4.3 Faecesonderzoek op darmparasieten4.4 Opdracht

Hoofdstuk 5 Het urineonderzoek

5.1 Oriëntatie5.2 Het verzamelen van urine5.3 Urineonderzoek - Uiterlijke beoordeling5.4 Chemisch urineonderzoek5.5 Microscopisch urineonderzoek - Het urinesediment5.6 Opdracht

24 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Hoofdstuk 6 Bacteriologisch onderzoek

6.1 Oriëntatie6.2 Kunstmatige voedingsbodems6.3 Het uitvoeren van bacteriologisch onderzoek6.4 Bacteriologisch urineonderzoek6.5 Opdracht

Hoofdstuk 7 Melkonderzoek

7.1 Oriëntatie7.2 Het onderzoek op kwaliteit7.3 Aanwezigheid van groeiremmende stoffen7.4 Mastitis7.5 OpdrachtenBegrippenlijst

DIERVERZORGING 2018 - 2019 25

Module Diergeneesmiddelen en apotheek

Inleiding

Hoofdstuk 1 Toedienen van geneesmiddelen

1.1 Oriëntatie1.2 Lokale toediening1.3 Systemische toediening - oraal1.4 Systemische toediening- parenteraal1.5 Toedienen van medicijnen1.6 Complicaties en bijwerkingen1.7 Farmacokinetiek1.8 Opdracht

Hoofdstuk 2 Antimicrobiële middelen

2.1 Oriëntatie2.2 Antibiotica2.3 Resistentie en bijwerkingen2.4 Groepen antibiotica2.5 Antimycotica2.6 Anti protozoaire middelen2.7 Opdracht

Hoofdstuk 3 Antivirale middelen en vaccins

3.1 Oriëntatie3.2 Antivirale middelen3.3 Vaccins3.4 Opdracht

Hoofdstuk 4 Antiparasitaire middelen

4.1 Oriëntatie4.2 Middelen tegen ectoparasieten4.3 Middelen tegen endoparasieten4.4 Opdracht

Hoofdstuk 5 Orgaangerichte middelen

5.1 Oriëntatie5.2 Huidmedicatie5.3 Hart- en niermedicatie5.4 Spijsvertering5.5 Opdracht

26 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Hoofdstuk 6 Hormonen en pijnstillers

6.1 Oriëntatie6.2 Hormonale middelen6.3 Pijnstillers6.4 Opdracht

Hoofdstuk 7 Het uitgeven van diergeneesmiddelen

7.1 Oriëntatie7.2 Verstrekken van diergeneesmiddelen7.3 Opdracht

Hoofdstuk 8 Wetgeving en kwaliteit

8.1 Oriëntatie8.2 Wetgeving8.3 Kwaliteit8.4 Opdracht

Hoofdstuk 9 Inrichten en controleren van een apotheek

9.1 Oriëntatie9.2 Inrichten van een apotheek9.3 Controleren van een apotheek9.4 Opdracht

Hoofdstuk 10 Voorraadbeheer

10.1 Oriëntatie10.2 Voorraad10.3 Bestellingen ontvangen en controleren10.4 OpdrachtBegrippenlijst

DIERVERZORGING 2018 - 2019 27

Module assisteren bij operaties en anesthesie

Inleiding

Hoofdstuk 1 Voor de opname

1.1 Oriëntatie1.2 Informatie voor de eigenaar1.3 Anesthesie1.4 Opbouw van een anesthesie1.5 Lokale anesthesie1.6 Samenvatting1.7 OpdrachtBegrippen

Hoofdstuk 2 Voorbereiden van de operatiekamer

2.1 Oriëntatie

2.2 Instrumenten en hulpmiddelen voor een operatie2.3 Het anesthesiesysteem2.4 Het anesthesieapparaat2.5 Bewakingsapparaten2.6 Samenvatting2.7 OpdrachtBegrippen

Hoofdstuk 3 Voorbereiden van de patiënt

3.1 Oriëntatie3.2 Pre-anesthetisch onderzoek3.3 Infuus aansluiten en anesthesie inleiden3.4 Patiënt onder anesthesie voorbereiden3.5 Samenvatting3.6 OpdrachtBegrippen

Hoofdstuk 4 Voorbereiden van het operatieteam

4.1 Oriëntatie4.2 Reinigen en desinfecteren van handen4.3 Steriele operatiejas en handschoenen aandoen4.4 Samenvatting4.5 Opdracht

28 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Hoofdstuk 5 Assisteren tijdens de operatie

5.1 Oriëntatie5.2 Taken van een operatieassistent5.3 Monitoren van de patiënt5.4 Verschillende anesthesiestadia5.5 Complicaties als gevolg van anesthesie5.6 Samenvatting5.7 OpdrachtenBegrippen

Hoofdstuk 6 Postoperatieve zorg

6.1 Oriëntatie6.2 Uitleiding6.3 Recovery6.4 Nazorg6.5 Samenvatting6.6 OpdrachtBegrippen

Hoofdstuk 7 Reinigen, desinfecteren en steriliseren na de operatie

7.1 Oriëntatie7.2 OK opruimen, reinigen en desinfecteren7.3 Instrumenten reinigen en steriliseren7.4 Samenvatting7.5 OpdrachtenBegrippen

Hoofdstuk 8 Pijnbestrijding en euthanasie

8.1 Oriëntatie8.2 Pijnbestrijding8.3 Euthanasie8.4 Samenvatting8.5 OpdrachtenBegrippen

Hoofdstuk 9 Veelvoorkomende operaties

9.1 Oriëntatie9.2 Castratie bij kater en poes9.3 Castratie bij reu en teef9.4 Keizersnede en tumorextirpatie9.5 Samenvatting9.6 OpdrachtenBegrippen

DIERVERZORGING 2018 - 2019 29

Uitvoeren beeldvormende technieken

Oriëntatie

Oriënteren op uitvoeren beeldvormende technieken

Werkwijzer

Een röntgenfoto makenEen röntgenfoto ontwikkelen en controlerenVoorbereiden en assisteren bij echografie

Hulpmiddelen

Controlelijst voor in de röntgenkamerVeelgebruikte opnamerichtingen

Informatie

Eigenschappen van röntgenstralingRöntgenstraling en veiligheidCassettes en strooistralenroostersInstellen van het röntgenapparaatRöntgenfoto van de thorax bij gezelschapsdierenRöntgenfoto van het abdomen bij gezelschapsdierenRöntgenfoto van het skelet bij gezelschapsdierenRöntgenfoto bij het paardRöntgenfoto’s controleren op kwaliteitEchografieOverige beeldvormende technieken

Toets

Interactieve toets bij ‘Uitvoeren beeldvormende technieken’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Uitvoeren beeldvormende technieken’

30 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Signaleren van afwijkingen

Oriëntatie

Oriënteren op signaleren van afwijkingen

Werkwijzer

De gezondheid van een dier beoordelenDe gezondheid van koeien controlerenHet controleren van wateropname bij dierenDe gezondheid beoordelen aan de hand van het gedrag

Hulpmiddelen

Ethogram van een hondGezondheidscontrole bij dierenConditiescoreblad ooiExterieur van een koe beoordelenWerken met werkbladen

Informatie

Gezondheidskenmerken: het verschil tussen gezond en ziekHet herkennen van wondenZooltjes, nagels, hoeven en klauwenParasietenLichaamshouding bij ziekte

Toets

Interactieve toets bij ‘Signaleren van afwijkingen’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Signaleren van afwijkingen’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 31

Monitoren van dierenwelzijn

Oriëntatie

Oriënteren op monitoren van dierenwelzijn

Werkwijzer

Inventariseren van dierenwelzijnInventariseren welzijn geit: fokkerijInventariseren welzijn geit: gezondheidsbehandelingenInventariseren welzijn geit: gezondheidskenmerkenInventariseren welzijn geit: huisvestingInventariseren welzijn geit: ingrepen en handelingenInventariseren welzijn geit: voer en waterInventariseren welzijn papegaai: fokkerijInventariseren welzijn papegaai: gezondheidsbehandelingenInventariseren welzijn papegaai: gezondheidskenmerkenInventariseren welzijn papegaai: ingrepen en handelingenInventariseren welzijn papegaai: leefomgevingInventariseren welzijn papegaai: voeding

Hulpmiddelen

Advieswaarden klimaat en huisvesting geitenBekende ziekten bij de geitFokkerij: verklarende woordenlijstMonitor dierenwelzijnssignalen

Informatie

DierenwelzijnDierenwelzijnswetgevingSoorten gedrag van dierenEthologieGedragsafwijkingenWelzijnscriteria van dierenHygiëne en dierenwelzijnRendement van dierenwelzijnInvloed van menselijk gedrag en handelen op dierenwelzijnZichtbare gezondheidskenmerken van dierenMeetbare gezondheidskenmerken van dierenEisen aan welzijnsvriendelijke huisvestingKlimaat en dierenwelzijnVerrijking voor een beter dierenwelzijnWelzijnsvriendelijke voedingZiektepreventie en dierenwelzijnIngrepen en handelingen in relatie tot dierenwelzijnTrainen van dieren en dierenwelzijnFokkerij en dierenwelzijn

32 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Toets

Interactieve toets bij ‘Monitoren van dierenwelzijn’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Monitoren van dierenwelzijn’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 33

Introductie dierenwelzijn

Oriëntatie

Oriënteren op dierenwelzijn

Werkwijzer

Het ene konijn is het andere niet!Minimumregels of maximaal comfort?Groei en productie: signalen van welzijn?

Informatie

Dierenwelzijn is geen hypeDefinitie van dierenwelzijnBiologie van het dierInteractie met de omgevingStress en dierenwelzijnBeoordelen van dierenwelzijnRendement van dierenwelzijnWetgeving voor waarborging van dierenwelzijnKeurmerk, label en certificaat

Toets

Interactieve toets bij ‘Introductie dierenwelzijn’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Introductie dierenwelzijn’

34 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Dierenwelzijn en gezondheid

Oriëntatie

Oriënteren op dierenwelzijn en gezondheid

Werkwijzer

Komt een leguaan bij de dokter…Met of zonder krul in de varkensstaart?Draadgaas of kunststof?

Informatie

Wat is gezondheid?ZiekteverwekkersAfweer tegen ziektesZiektepreventie en -behandelingVerwondingen en afwijkingenLichamelijke ingrepen en handelingenZichtbare gezondheidskenmerkenMeetbare gezondheidskenmerkenGezondheid als informatiebron voor dierenwelzijn

Toets

Interactieve toets bij ‘Dierenwelzijn en gezondheid’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Dierenwelzijn en gezondheid’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 35

Dierenwelzijn en gedrag

Oriëntatie

Oriënteren op dierenwelzijn en gedrag

Werkwijzer

Op je toekomst voorbereid!Een paard met stalondeugdenSlurfzwaaiers en jaknikkers

Informatie

Oorzaken van gedragAangeboren gedragLeergedragIndividuele aanpassingEmoties bij dierenSociale organisatieNatuurlijk gedrag van dierenDieren houden en gebruikenAfwijkend gedragGedrag en dierenwelzijn

Toets

Interactieve toets bij ‘Dierenwelzijn en gedrag’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Dierenwelzijn en gedrag’

36 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Denken over dierenwelzijn

Oriëntatie

Oriëntatie

Werkwijzer

Kiloknallers of biologisch vlees?Mooi of gezond?Dierproeven: gezonde mensen of gezonde dieren?Mensenleed of dierenleed?

Informatie

DierethiekBelevingMoraalFeitenHoe denk jij over dieren?Een dierethische afweging maken

Toets

Interactieve toets bij ‘Denken over dierenwelzijn’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Denken over dierenwelzijn’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 37

Beheren van een veterinaire apotheek

Oriëntatie

Oriënteren op beheren van een veterinaire apotheek

Werkwijzer

Controleren van de apotheekBestellen van diergeneesmiddelenOntvangen en verwerken van bestellingenVerstrekken van voorgeschreven diergeneesmiddelen

Hulpmiddelen

Veelgebruikte Latijnse termen

Informatie

Wet- en regelgeving over de veterinaire apotheekVeterinaire kwaliteitssystemenInrichten apotheekControle apotheek en bewaarvoorschriftenVoorraadbeheer diergeneesmiddelenBestellingen ontvangen en controlerenUitgeven van diergeneesmiddelen

Toets

Interactieve toets bij ‘Beheren van een veterinaire apotheek’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Beheren van een veterinaire apotheek’

38 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Beheren van de voorraad

Oriëntatie

Oriënteren op het beheren van de voorraad

Werkwijzer

Het werken met de handcomputerHet opsporen van winkeldochters

Informatie

Bijzondere voorraadDe handcomputerHet assortimentOpbouw van het assortimentToetsInteractieve toets bij ‘Beheren van de voorraad’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Beheren van de voorraad’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 39

Beheren van de receptie en communicatie

Oriëntatie

Oriënteren op beheren van de receptie en communicatie

Werkwijzer

Zorgen voor een professionele uitstraling van de dierenkliniekInformatief gesprek voerenUrgentiegesprek voerenKlanten ondersteunen bij slecht nieuwsInvullen officieel Europees dierenpaspoort

Hulpmiddelen

KlachtenlogboekTelefoonalfabetTevredenheidsonderzoek

Informatie

Ontvangst van klantenEen telefoongesprek voerenCommunicatie met een klant aan de balieKlachten afhandelenConflicten oplossenWerkplek, administratie en agendaCorrespondentie in een veterinaire praktijkGezondheidsverklaring en vaccinatiebewijsPatiënten opnemen en meegeven

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Beheren van de receptie en communicatie’

40 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Cradle to Cradle en duurzaamheid

Oriëntatie

Oriënteren op Cradle to Cradle en duurzaamheid

Casus

Katoenen en papieren zakdoekenKiloknallers en biologisch vleesDuurzaamheid en commercieDuurzaamheid en kwaliteitLease a Jeans

Informatie

Duurzaamheid - De betekenis van ‘duurzaam’Duurzaamheid - Het belang van duurzaamheidDuurzaamheid - Duurzaam consumerenDuurzaamheid - Van lineair naar circulairAlgemeen - Introductie Cradle to CradleAlgemeen - De basisprincipes van Cradle to CradleBasisprincipe 1 Gebruik afval als voedsel - Afval is voedselBasisprincipe 1 Gebruik afval als voedsel - De biologische kringloopBasisprincipe 1 Gebruik afval als voedsel - De technologische kringloopBasisprincipe 1 Gebruik afval als voedsel - Het cascademodelBasisprincipe 1 Gebruik afval als voedsel - Gezonde materialenBasisprincipe 1 Gebruik afval als voedsel - C2C-designBasisprincipe 2 Gebruik hernieuwbare energie - De zon als inkomstenbronBasisprincipe 2 Gebruik hernieuwbare energie - Verschillende soorten hernieuwbare energieBasisprincipe 2 Gebruik hernieuwbare energie - De toepasbaarheid van hernieuwbare energieBasisprincipe 3 Respecteer diversiteit - DiversiteitBasisprincipe 3 Respecteer diversiteit - BiodiversiteitBasisprincipe 3 Respecteer diversiteit - Culturele diversiteitBasisprincipe 3 Respecteer diversiteit - Conceptuele diversiteitMeerwaarde voor ondernemers - De meerwaarde van C2C voor ondernemersMeerwaarde voor ondernemers - Mens, geld en milieuMeerwaarde voor ondernemers - Creatief ondernemerschapMeerwaarde voor ondernemers - Groene marketing

Oefening

Auto wassenGroene energie en het milieuEnergiezuinig bouwen en gezondheid

DIERVERZORGING 2018 - 2019 41

Voorbereiden en monitoren van een anesthesie

Oriëntatie

Oriënteren op voorbereiden en monitoren van een anesthesie

Informatie

Anesthesie bij dierenPreanesthetisch onderzoekSystemen voor gasanesthesieOnderdelen van het anesthesieapparaatAnesthesie: van premedicatie tot recoveryAdemhaling, circulatie en temperatuur bij anesthesieVerschillende anesthesiestadiaComplicaties als gevolg van anesthesieInformatie geven bij anesthesiePijnbestrijding bij dierenLokale anesthesie

Toets

Interactieve toets bij ‘Voorbereiden en monitoren van een anesthesie’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Voorbereiden en monitoren van een anesthesie’

42 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Röntgenologie, Theorie

Hoofdstuk 1 Röntgenologie

RöntgenstralingRöntgenapparatuurDe filmHet maken van een röntgenfotoOntwikkelen van röntgenopnamenMislukte opnamenStralingshygiëne

Hoofdstuk 2 Radiologisch onderzoek

Röntgenologisch onderzoekSpeciaal gebruik röntgenologieEchografieOverige beeldvormende technieken

Hoofdstuk 3 Positioneren van de patiënt

OpnamerichtingenGezelschapsdieren

DIERVERZORGING 2018 - 2019 43

Risicopreventie, Theorie

Hoofdstuk 1 De Arbeidsomstandighedenwet

Arbowet 1998Werkgevers én werknemersRechten en plichten van de werknemerWat doet de overheid?Europese wetgeving

Hoofdstuk 2 De risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E)

Inventarisatie14 Thema’s van de IMAEnkele belangrijke onderwerpen specifiek voor de dierenartsenpraktijkRisico-evaluatiePlan van aanpak

Hoofdstuk 3 Aanverwante arbozaken

De arbodienstBedrijfshulpverlening (BHV)Zwangerschap in de praktijk

44 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Receptiewerkzaamheden, Theorie

Hoofdstuk 1 Correspondentie en administratie

Algemene correspondentieVerwijsbrievenAttesten/verklaringenKoopvernietigende verklaringenCorrespondentie inzake uit te voeren laboratoriumonderzoekPatiëntenadministratie

Hoofdstuk 2 Communicatie

Het communicatieprocesFalende communicatieSoorten communicatie

Hoofdstuk 3 Telefoontechnieken

Adviezen voor goed telefonerenCases

Hoofdstuk 4 Balie- en gesprekstechnieken

BalietechniekenSpecifieke kenmerken van de werkzaamheden van een dierenartsassistenteGesprekstechnieken

Hoofdstuk 5 Documentatie

Opbergmiddelen KaartsystemenSignaaltechniekenAlfabetisch rangschikkenClassificatie van documentenBibliotheek- en tijdschriftenbeheer

Hoofdstuk 6 Betalingen, agenda, protocollen

BetalingsverrichtingenHet beheer van de agendaOmgaan met protocollen

DIERVERZORGING 2018 - 2019 45

Video’s GezondheidBloed opsturen voor onderzoekUitvoeren van een algemeen lichamelijk onderzoekOpvangen van urine voor onderzoekMeten van de bloeddruk bij dierenFaeces onderzoeken op wormeieren en coccidioseGebruiken van sneldiagnosticaAfnemen van bloed uit de voorpoot van een hondLevenscyclus spoelwormAfnemen van bloed uit de hals van een katOnderzoeken van urine (eenvoudig onderzoek)Preanesthetisch onderzoek uitvoerenOnderzoeken van urine (sedimentonderzoek)Maken van een bloeduitstrijkjeBloed onderzoeken op de praktijkBiopten en weefselmonsters fixeren en verzendklaar makenBepalen van de hematocrietHuid- en haarmonsters nemen bij dierenLevenscyclus lintwormEen röntgenfoto makenBloed onderzoeken op glucosegehalteEen röntgenfoto ontwikkelen en controlerenReinigen en desinfecteren van de operatiekamerVoorbereiden en assisteren bij echografieEenvoudig pootverband aanleggenInstrumenten en hulpmiddelen voor operatie klaarleggenVerzorgen van dieren in opnameAssisteren bij de castratie van een katerBewakingsapparatuur gebruiksklaar makenGeven van een subcutane injectieVoorbereiden en aflezen van een identificatiechipUitvoeren van een gebitsbehandelingBewaken en regelen anesthesieAssisteren bij een spreekuurMuilkorven van een hondAssisteren bij een keizersnede bij een teefEen kopverband aanleggenAssisteren van een deskundigeInventariseren welzijn papegaai: gezondheidsbehandelingenOriënteren op monitoren van dierenwelzijnEen ziek dier afzonderen in de ziekenboegHet ene konijn is het andere niet!Inventariseren welzijn papegaai: ingrepen en handelingenMooi of gezond?Inventariseren van dierenwelzijn

46 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Dierproeven: gezonde mensen of gezonde dieren?Inventariseren welzijn papegaai: gezondheidskenmerkenMensenleed of dierenleed?Controleren gebit van hond en katPlanmatige aanpak van een plaskaterHet controleren van wateropname bij dierenPlanmatige aanpak bij vermageringPlanmatige aanpak van een dier met jeukPlanmatige aanpak bij brakenPlanmatige aanpak van een dier met pu/pdVerstrekken van voorgeschreven diergeneesmiddelenInfuus voorbereiden en aansluitenToedienen van medicijnen op het oogAnesthesiesysteem kiezen en aansluitenEen pil toedienen aan een katBestellen van diergeneesmiddelenOntwormpasta toedienen aan een katGeven van een subcutane injectieToedienen van medicijnen in het oorOntvangen en verwerken van bestellingenDoseren en toedienen van een medicijn tegen inwendige parasietenVlooiendruppels toedienen bij een konijnGeven van een intramusculaire injectiePillen als medicijn geven aan een hondPatiënt voorbereiden voor operatieUrgentiegesprek voerenKlanten ondersteunen bij slecht nieuwsInvullen officieel Europees dierenpaspoortGeven van een intramusculaire injectieEen röntgenfoto ontwikkelen en controleren

DIERVERZORGING 2018 - 2019 47

VERZORGING

48 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Module Ethologie

Inleiding

Hoofdstuk 1 Gedrag

1.1 Oriëntatie1.2 Prikkels1.3 Gedragsleer1.4 Gedragingen1.5 Gedragsonderzoek1.6 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 2 Natuurlijk gedrag

2.1 Oriëntatie2.2 Natuurlijke gedragingen2.3 Conflictgedrag2.4 Samenleven2.5 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 3 Communicatie van de hond

3.1 Oriëntatie3.2 Lichaamstaal3.3 De hond van top tot teen3.4 De stem3.5 Spelgedrag3.6 Samenleven in een groep3.7 Angst en agressie3.8 Stress3.9 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 4 Communicatie van de kat

4.1 Oriëntatie4.2 Lichaamstaal4.3 De kat van top tot teen4.4 De stem4.5 Angst en agressie4.6 Stress4.7 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

DIERVERZORGING 2018 - 2019 49

Hoofdstuk 5 Stress

5.1 Oriëntatie5.2 Vormen van stress5.3 Het ontstaan van stress5.4 Tekenen van stress5.5 Handelen bij stress5.6 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 6 Afwijkend gedrag

6.1 Oriëntatie6.2 Afwijkend gedrag6.3 Afwijkende gedragingen6.4 Gedragsmatige en medische oorzaken6.5 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 7 Leerprincipes

7.1 Oriëntatie7.2 Leertheorieën7.3 Manieren van leren7.4 Invloed op het leerproces7.5 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 8 Socialiseren

8.1 Oriëntatie8.2 Gewenning en socialiseren8.3 Levensfasen8.4 Socialiseren8.5 Tam maken8.6 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 9 Trainen

9.1 Oriëntatie9.2 Beloning en correctie9.3 Methoden9.4 Trainingsbeginselen9.5 Een goede training9.6 Ongewenst gedrag9.7 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

50 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Hoofdstuk 10 Gedrag in de praktijk

10.1 Oriëntatie10.2 Stress in de praktijk10.3 Stressverlagende maatregelen10.4 Pijn10.5 Behandeling van pijn10.6 Castratie en gedrag10.7 OpdrachtToets nog niet beschikbaarBronnenoverzichtBegrippenlijst

DIERVERZORGING 2018 - 2019 51

Module Kennen en herkennen van dieren

Inleiding

Hoofdstuk 1 Indeling van het dierenrijk

1.1 Oriëntatie1.2 Het dierenrijk1.3 Naamgeving1.4 Opdracht

Hoofdstuk 2 Soorten en rassen

2.1 Oriëntatie2.2 Honden2.3 Katten2.4 Fretten2.5 Konijnen2.6 Diersoorten binnen de orde van knaagdieren2.7 Diersoorten in de klasse van vogels2.8 Diersoorten in de klasse van reptielen2.9 Diersoorten in de klasse van amfibieën2.10 Diersoorten in de klasse van vissen2.11 Opdracht

Hoofdstuk 3 Exterieurkenmerken

3.1 Oriëntatie3.2 Anatomie3.3 Van kop tot staart3.4 Kleuren en aftekeningen3.5 Geslachtsbepaling3.6 Opdracht

Hoofdstuk 4 Signalement

4.1 Oriëntatie4.2 Het signalement4.3 Registratie en administratie4.4 OpdrachtBegrippenlijst

52 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Voer en water geven

Oriëntatie

Voer en water geven

Werkwijzer

Knaagdieren en konijnen voer en water gevenVogels voer en water gevenVissen voerenVoeren van reptielen (de agaam)Voeren van een slang met een dood prooidierVoeren van een slang met een levend prooidier

Hulpmiddelen

Overzicht hoofdsoorten vogelvoer

Informatie

VoerbakjesWaterbakjesVoersamenstellingGezondheidsproblemen door voedingsfoutenBewaarmethodes voor voerMineralen en vitaminesProoi- en voedseldieren

Toets

Voer en water geven

Bronnen & links

Voer en water geven

DIERVERZORGING 2018 - 2019 53

Verzorgen exterieur van dieren

Oriëntatie

Verzorgen exterieur van dieren

Werkwijzer

Nagels knippenTanden knippenVacht borstelenKonijn met schurft wassenOntluizen van volièrevogelsGeslachtsbepaling bij knaagdierenGeslachtsbepaling bij slangenGezondheid bepalen aan de hand van het exterieur

Hulpmiddelen

Observatielijst gezondheid dieren

Informatie

StressverschijnselenWormbesmettingNagels knippen

Toets

Verzorgen exterieur van dieren

Bronnen & links

Verzorgen exterieur van dieren

54 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Bedienen apparatuur

Oriëntatie

Bedienen apparatuur

Werkwijzer

Inschakelen verlichting, beveiligingsapparatuur en overige apparatuurInschakelen van de kassaUitschakelen van de kassaIn- en uitschakelen van de pinautomaatBetalen met de pinautomaatWerken met een steekwagen

Informatie

GeldInbraakalarmBedrijfsverlichtingKassaWeegschaalPinautomaatSteekwagen

Toets

Bedienen apparatuur

Bronnen & links

Bedienen apparatuur

DIERVERZORGING 2018 - 2019 55

Beoordelen van de conditie van een dier

Oriëntatie

Oriëntatie

Werkwijzer

Conditiescore melkveeSpekdikte meten zeugConditie bepalen hondConditiescore ooiConditiescore paard

Hulpmiddelen

Beoordelen van de conditie van een dier - melkveeBeoordelen van de conditie van een dier - hondBeoordelen van de conditie van een dier - paard

Informatie

Conditie van het melkveeGewicht, conditie en cyclus van de zeugOvergewicht bij de hondConditie van het paard

Toets

Toets

Bronnen & links

Bronnen & Links

56 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Voorkomen van stress

Oriëntatie

Oriënteren op voorkomen van stress

Werkwijzer

Benaderen van kinderboerderijdierenBenaderen van grondvogelsBenaderen van volièrevogelsBenaderen van kattenBenaderen van knaagdieren en konijnen

Informatie

De hamsterVolièrevogelsDe katDe kip

Toets

Interactieve toets bij ‘Voorkomen van stress’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Voorkomen van stress’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 57

Verzorgen van exterieur

Oriëntatie

Oriënteren op verzorgen van exterieur

Werkwijzer

Een koe scherenSchapen scherenHoefjes bekappen van een schaap of geitDe oren van een konijn schoonmakenHet wassen van dierenHet schoonmaken van ogen bij dieren

Hulpmiddelen

Doorsnede van de nagelHulpmiddelen voor knippen van nagels en bekappen van hoefjes

Informatie

Materialenkennis: borstels en kammenMaterialenkennis: trimmessen en scharenHerkennen van verschillende vachtsoortenSoorten scheermachines en onderhoudGevoeligheid voor vieze ogen

Toets

Interactieve toets bij ‘Verzorgen van exterieur’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Verzorgen van exterieur’

58 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Stimuleren van gewenst gedrag

Oriëntatie

Oriënteren op stimuleren van gewenst gedrag

Werkwijzer

Observeren van dieren met een ethogramBelonen van gewenst gedragHet corrigeren van ongewenst gedrag

Hulpmiddelen

Veelvoorkomende commando’s bij de hondEthogram van de hond

Informatie

De begeleider als leiderCommunicatieGedragLichaamstaal van de hondStemgebruik en aandacht vragen

Toets

Interactieve toets bij ‘Stimuleren van gewenst gedrag’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Stimuleren van gewenst gedrag’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 59

Dierenwelzijn en gedrag

60 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Oriëntatie

Oriënteren op dierenwelzijn en gedrag

Werkwijzer

Op je toekomst voorbereid!Een paard met stalondeugdenSlurfzwaaiers en jaknikkers

Informatie

Oorzaken van gedragAangeboren gedragLeergedragIndividuele aanpassingEmoties bij dierenSociale organisatieNatuurlijk gedrag van dierenDieren houden en gebruikenAfwijkend gedragGedrag en dierenwelzijn

Toets

Interactieve toets bij ‘Dierenwelzijn en gedrag’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Dierenwelzijn en gedrag’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 61

Dieren verplaatsen en vastzetten

Oriëntatie

Oriënteren op dieren verplaatsen en vastzetten

Werkwijzer

Een muis of rat hanterenEen konijn fixerenEen wurgslang hanterenEen kat optillenEen hond optillenEen kip hanterenEen schaap hanterenEen paard een halster omdoenEen big oppakkenEen koe leidenEen koe omzetten

Informatie

De muisHet konijnDe slangDe katDe hondDe kipHet schaapHet varkenDe ponyHet rund

Toets

Interactieve toets bij ‘Dieren verplaatsen en vastzetten’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Dieren verplaatsen en vastzetten’

62 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Aandacht voor welzijn

Oriëntatie

Oriënteren op aandacht voor welzijn

Werkwijzer

Een volière inrichtenHet inrichten van een weide voor geitenSpelen met een hondSpelen met een katSpelen met een konijn of knaagdier

Hulpmiddelen

Inrichtingsplan voor een knaagdierenverblijfInrichtingsplan voor een volièreInrichtingsplan voor een slangenverblijfInrichtingsplan voor een geitenweideOverzicht van giftige plantenDiersoorten die geschikt zijn voor groepshuisvestingMinimale hokmaten voor verschillende diersoorten

Informatie

Huisvestingseisen voor knaagdierenHuisvestingseisen voor terrariumdierenHuisvestingseisen voor vogelsHuisvestingseisen voor geitenWelke vogels kunnen bij elkaar?Samenlevingsvormen bij dierenVerveling voorkomen

Toets

Interactieve toets bij ‘Aandacht voor welzijn’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Aandacht voor welzijn’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 63

Dieren in beeld

64 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Goed getraind

Hoofdstuk 1 Geschiktheid van het dier voor training

De hond als roedeldierTrainingenRisico’sBeïnvloedbaar gedrag

Hoofdstuk 2 Lichaamstaal van het dier interpreteren

Uitingen van lichaamstaal van de hondCamouflage van lichaamstaalGemoedstoestand en gedragInvloed lichaamstaal van de begeleider op het dier

Hoofdstuk 3 Leermethoden

Kenmerken leermethodenSoorten leermethodenHerkennen leermethoden

Hoofdstuk 4 Gebruikelijke commando’s

Aandacht krijgenStemgebruikVeel voorkomende commando’s bij de hond

Hoofdstuk 5 Een basistraining uitvoeren

De onderdelen van een basistrainingKenmerken van een beloningKenmerken van een correctieKenmerken van negerenKenmerken van het vrijgevenOpbouw en volgorde van de basistraining bij de hondVoorbeeld van een basistraining van een hond met tijdsduur

Hoofdstuk 6 Een specialistische training uitvoeren

Onderdelen en voorbeelden van een specialistische trainingEen trainingsschema opstellen voor een specialistische training

DIERVERZORGING 2018 - 2019 65

Gezelschapsdieren toiletteren, Theorie

Hoofdstuk 1 Hond

Huid- en vachtsoortenVerzorging van huid en vachtAandoeningen en afwijkingen van huid en vachtNagelverzorgingOverige lichaamsverzorgingInrichting werkruimteTrimmen en exterieurkeuringen

Hoofdstuk 2 Katten

Haar- en vachtsoortenVachtverzorgingHuidaandoeningenOverige verzorgingGedragPeriodieke verzorging en tentoonstellingen

Hoofdstuk 3 Knaagdieren en konijnen

Vacht en vachtverzorgingHuidaandoeningen bij konijnen en knaagdierenNagelverzorgingOverige exterieurverzorgingMet knaagdieren en konijnen naar de tentoonstelling

Hoofdstuk 4 Boerderijdieren

Vacht en vachtverzorging bij schaap, geit, rund en varkenVachtverzorging bij paard, pony en ezelHuidaandoeningen bij boerderijdierenKlauw- en hoefverzorgingOverige exterieurverzorgingMet boerderijdieren naar de exterieurkeuring

Hoofdstuk 5 Vogels

Verenkleed en verzorgingPoot- en nagelverzorgingOverige exterieurverzorgingMet vogels naar de keuring

66 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Video’s VerzorgingVerschil zien tussen geit en schaapRassen herkennen bij hondenHet geslacht bepalen van een kip.Rassen herkennen bij geitenRassen herkennen bij kippenVariaties herkennen bij chincilla’sRassen herkennen bij konijnenRassen herkennen bij cavia’sSoorten vissen herkennenVariaties herkennen bij muizenVariaties herkennen bij gerbilsEen kattenbak verschonenVariaties herkennen bij rattenRassen herkennen bij ezels.Rassen herkennen bij kattenEen slipsteek makenSoorten hamsters herkennenVariaties herkennen bij frettenSoort volièrevogels herkennenDe drinkbak van kippen schoonmakenBenaderen van kinderboerderijdierenEen teek verwijderen met een tekentangSpelen met een katHet schoonmaken van ogen bij dierenLevend voer levend en voedzaam houdenSpelen met een hondHet verschonen van een kattenbakSpelen met een konijn of knaagdierInventariseren welzijn papegaai: leefomgevingEen cavia hanterenEen duif hanterenEen hond optillenVeilig werken met dierenEen chincilla hanterenEen hondenbeet voorkomenEen kanarie hanterenEen kat optillenEen snuitband of muilkorf bij een hond aanleggenEen geit een touw om de nek te doen.Een fret optillenEen konijn hanterenEen dekblok omdoen bij schapenEen schaap op zijn kont zettenEen kip hanteren

DIERVERZORGING 2018 - 2019 67

Een vogel vangen met een netEen muis of rat hanterenEen halsband omdoen bij een hondEen schaap hanterenEen parkiet hanterenEen kat fixerenEen konijn fixerenEen degoe hanterenEen hamster hanterenEen gerbil hanterenEen vogel vangen in een kooi of in een volièreHet aanbrengen van een open kleurringEen halsband omdoenEen snuitbandje omdoenDe communicatie van dieren beter begrijpenDwangmiddelen gebruiken bij kattenOp je toekomst voorbereid!De oren van een konijn schoonmakenHet wassen van dierenVacht borstelen bij hondenOntluizen van volièrevogelsEen kip kortwiekenEen hond borstelenDe tanden van een hond poetsenEen kat borstelenDe oren van een konijn schoonmakenEen cavia borstelenHoefjes bekappen van een schaap of geit

68 DIERVERZORGING 2018 - 2019

VOEDING

DIERVERZORGING 2018 - 2019 69

Module Voeding

Inleiding

Hoofdstuk 1 Voedingsstoffen

1.1 Oriëntatie1.2 Voedingsstoffen1.3 Water1.4 Eiwitten1.5 Vetten1.6 Koolhydraten1.7 Mineralen1.8 Vitaminen1.9 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 2 Voersoorten

2.1 Oriëntatie2.2 Soorten diervoeding2.3 Grondstoffen2.4 Vogelvoeders2.5 Voeding vissen en terrariumdieren2.6 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 3 Voer- en waterbehoefte

3.1 Oriëntatie3.2 Het soort voer dat een dier nodig heeft3.3 De hoeveelheid voer dat een dier nodig heeft3.4 Rantsoenberekening3.5 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 4 Welzijn en duurzaam voeren

4.1 Oriëntatie4.2 Dierwelzijn4.3 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 5 Voerproductie en verpakking

5.1 Oriëntatie5.2 Voerproductie5.3 Verpakking5.4 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

70 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Hoofdstuk 6 Voedselgerelateerde problemen en vergiftigingen

6.1 Oriëntatie6.2 Voedselhygiëne6.3 Tekorten of overmaat6.4 Veel voorkomende voedingsfouten6.5 Giftige voedingsstoffen6.6 OpdrachtToets nog niet beschikbaarBegrippenlijst

DIERVERZORGING 2018 - 2019 71

Module Dieetvoeding

Inleiding

Hoofdstuk 1 Leeftijdgebonden diëten

1.1 Oriëntatie1.2 Dieet voor jonge dieren1.3 Seniorendieet1.4 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 2 Ondersteunende diëten

2.1 Oriëntatie2.2 Gewichtsverminderingsdieet2.3 Aansterkdieet2.4 Intestinaaldieet2.5 Tandsteendieet2.6 OpdrachtToets nog niet beschikbaar

Hoofdstuk 3 Levenslange diëten

3.1 Oriëntatie3.2 Hypoallergeendieet3.3 Blaasgruisdieet3.4 Nierdieet3.5 Schildklierdieet3.6 Gewrichtsdieet3.7 OpdrachtToets nog niet beschikbaarBegrippenlijst

72 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Dierenwelzijn en voeding

Oriëntatie

Oriënteren op dierenwelzijn en voeding

Werkwijzer

Cavia op dieetEen volle buik of een volle portemonnee?Minder melk of pensverzuring?

Informatie

VoedingsbehoefteVoedselketenSpijsverteringPlantenetersVleeseters en allesetersVoeding als randvoorwaarde voor dierenwelzijnSamenstelling voeding en dierenwelzijn

Toets

Interactieve toets bij ‘Dierenwelzijn en voeding’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Dierenwelzijn en voeding’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 73

Herkennen van voersoorten

Oriëntatie

Oriëntatie

Werkwijzer

Voer herkennen

Informatie

Indeling voedermiddelenKrachtvoerRuwvoerMengvoer

Toets

Toets

Bronnen & links

Bronnen & Links

74 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Video’s VoedingKwaliteitsbewaking voer (recreatiedieren)Voer herkennenVoeren van reptielen (de agaam)Voeren van een slang met een levend prooidierVissen voerenVoeren van een slang met een dood prooidierVogels voer en water gevenInventariseren welzijn papegaai: voedingGoudvissen voerenVerse groente en fruit geven aan een konijnVoer geven aan een kat.Knaagdier- en konijnenvoer afmetenKnaagdieren en konijnen voer en water gevenVitamine C geven aan een caviaKippen voerenKunstmelk verstrekken aan kittensVitaminepasta geven aan een fretVoer afwegenCavia op dieetEen likblok ophangen voor schapenKnaagdier- en konijnenvoer herkennen.Een voedingsberekening maken met behulp van internetBerekenen hoeveel voer een hond nodig heeftVoer geven aan een hondVoer en water geven

DIERVERZORGING 2018 - 2019 75

HUISVESTING

76 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Module Huisvesting van gezelschapsdieren

Inleiding

Hoofdstuk 1 Huisvestingseisen en -vormen

1.1 Oriëntatie1.2 Wet- en regelgeving1.3 Omgeving1.4 Honden en katten1.5 Fretten1.6 Konijnen1.7 Knaagdieren1.8 Vogels1.9 Reptielen en amfibieën1.10 Vissen1.11 Opdracht

Hoofdstuk 2 Inrichting

2.1 Oriëntatie2.2 Honden2.3 Katten2.4 Fretten2.5 Konijnen2.6 Knaagdieren2.7 Vogels2.8 Reptielen en amfibieën2.9 Vissen2.10 Opdracht

Hoofdstuk 3 Klimaat

3.1 Oriëntatie3.2 Temperatuur3.3 Vocht en ventilatie3.4 Licht3.5 Honden, katten en fretten3.6 Haasachtigen en knaagdieren3.7 Vogels3.8 Reptielen en amfibieën3.9 Vissen3.10 Opdracht

DIERVERZORGING 2018 - 2019 77

Hoofdstuk 4 Reiniging en desinfectie

4.1 Oriëntatie4.2 Hygiëne4.3 Reinigen en desinfecteren4.4 Honden en katten4.5 Fretten4.6 Konijnen en knaagdieren4.7 Vogels4.8 Reptielen en amfibieën4.9 Vissen4.10 Opdracht

Hoofdstuk 5 Huisvesting in de dierenartsenpraktijk

5.1 Oriëntatie5.2 Opname5.3 Honden5.4 Katten5.5 Fretten5.6 Konijnen5.7 Knaagdieren5.8 Vogels5.9 Reptielen en amfibieën5.10 Vissen5.11 OpdrachtBegrippenlijst

78 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Verzorgen en onderhouden leefruimte

Oriëntatie

Verzorgen en onderhouden leefruimte

Werkwijzer

Verzorgen leefruimte melkveeSchoonmaken van een aquariumEen knaagdierverblijf voorzien van bodembedekkerOpstrooien paardenstalHet reinigen en ontsmetten van een verblijfHet meten van de waterkwaliteit van een aquariumEen ziek dier afzonderen in de ziekenboeg

Informatie

Schoonmaken aquariumBodembedekker knaagdierenverblijfZaagsel als bodembedekker bij knaagdierenVerzorgen bodembedekker paardenstalSoorten bodembedekker paardenstalVeelvoorkomende besmettelijke aandoeningenZoönosen

Toets

Verzorgen en onderhouden leefruimte

Bronnen & links

Verzorgen en onderhouden leefruimte

DIERVERZORGING 2018 - 2019 79

Inrichten leefruimte

Oriëntatie

Inrichten leefruimte

Werkwijzer

Het inrichten van een aquariumEen hamsterverblijf inrichtenHet inrichten van een terrarium

Informatie

Inrichting van een aquariumPlaatsing van een aquariumAchterwand voor een aquariumAquariumbodemInrichting van een terrariumInrichting van een hamsterkooi

Toets

Inrichten leefruimte

Bronnen & links

Inrichten leefruimte

80 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Dierenwelzijn en huisvesting

Oriëntatie

Oriënteren op dierenwelzijn en huisvesting

Werkwijzer

Voldoende, beter, bestDiergericht ontwerpenVerrijkt of prikkelarm?

Informatie

Natuurlijke leefomgevingHuisvesten van gehouden dierenKlimaat en huisvestingBewegingsvrijheid en huisvestingComfort en huisvestingOmgevingsverrijking en huisvestingInvloed van huisvesting op dierenwelzijn

Toets

Interactieve toets bij ‘Dierenwelzijn en huisvesting’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Dierenwelzijn en huisvesting’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 81

Video’s HuisvestingEen verblijf inrichten aan de hand van huisvestingseisenEen kippenhok inrichtenEen volière inrichtenEen verblijf van een fret inrichtenInventariseren welzijn papegaai: leefomgeving

82 DIERVERZORGING 2018 - 2019

VOORTPLANTING

DIERVERZORGING 2018 - 2019 83

Module Basisgenetica

Inleiding

Hoofdstuk 1 Wat is genetica

1.1 Oriëntatie1.2 Genotype, fenotype en milieu1.3 Chromosomen en DNA1.4 Opdracht

Hoofdstuk 2 Kruisingen en voorspellingen

2.1 Oriëntatie2.2 Belangrijke erfelijkheidsbegrippen2.3 Paringen en kruisingsschema’s2.4 Opdracht

Hoofdstuk 3 Recombinatie en mutatie

3.1 Oriëntatie3.2 Combinaties3.3 Mutaties3.4 Opdracht

Hoofdstuk 4 Genetische variatie in populatie

4.1 Oriëntatie4.2 Populatiegenetica4.3 Selectie4.4 Opdracht

Hoofdstuk 5 Rassen, lijnen en inteelt

5.1 Oriëntatie5.2 Rassen5.3 Lijnen5.4 Inteelt en gevolgen5.5 Opdracht

Hoofdstuk 6 De stamboom en het stamboek

6.1 Oriëntatie6.2 Het stamboek of de rasvereniging6.3 De stamboom6.4 OpdrachtBegrippenlijst

84 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Module Duurzame fokkerij

Inleiding

Hoofdstuk 1 In het belang van mens én dier

1.1 Oriëntatie1.2 Wat is duurzaam1.3 Eigenwaarde van het dier1.4 Dierenwelzijn1.5 Genetische diversiteit1.6 Verarming genetische variatie1.7 Opdrachten

Hoofdstuk 2 Belangen van mens en dier afwegen

2.1 Oriëntatie2.2 Integriteit2.3 Ethische vragen2.4 Afwegingen bij ethische dilemma’s2.5 Opdrachten

Hoofdstuk 3 Bijdragen aan een duurzame fokkerij

3.1 Oriëntatie3.2 De rol van de overheid3.3 De rol van de fokker3.4 De rol van de tussenhandel3.5 De rol van de koper3.6 De rol van de dierenarts3.7 Voorlichting en communicatie3.8 Opdrachten

Hoofdstuk 4 Het fokplan in een duurzame fokkerij

4.1 Oriëntatie4.2 Stappen in een fokplan4.3 Fokkerij van honden4.4 Fokkerij katten4.5 Fokkerij overige gezelschapsdieren4.6 OpdrachtenBegrippenlijst

DIERVERZORGING 2018 - 2019 85

Module Natuurlijke voortplanting & anatomie

Inleiding

Hoofdstuk 1 Bronstseizoen en bronstcyclus

1.1 Oriëntatie1.2 Zoogdieren1.3 Bronstcyclus hond1.4 Bronstcyclus kat1.5 Bronstcyclus konijn, cavia en hamster1.6 Vogels1.7 Vissen, reptielen en amfibieën1.8 Opdracht

Hoofdstuk 2 Anatomie en fysiologie van de geslachtsorganen

2.1 Oriëntatie2.2 Anatomie en fysiologie van de voortplantingsorganen2.3 Vogels2.4 Vissen, amfibieën en reptielen2.5 Afwijking en ziekten aan het geslachtsapparaat2.6 Opdracht

Hoofdstuk 3 Paring en bevruchting

3.1 Oriëntatie3.2 Zoogdieren3.3 Hond3.4 Kat3.5 Konijn3.6 Cavia en hamster3.7 Vogels3.8 Vissen, amfibieën en reptielen3.9 Opdracht

Hoofdstuk 4 Dracht en geboorte

4.1 Oriëntatie4.2 De lengte van de dracht en het aantal jongen4.3 De embryonale ontwikkeling bij zoogdieren4.4 Geboorte4.5 Hond4.6 Kat4.7 Konijn4.8 Vogels4.9 Vissen, amfibieën en reptielen4.10 OpdrachtBegrippenlijst

86 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Module Begeleiden voortplanting

Inleiding

Hoofdstuk 1 De dekking

1.1 Oriëntatie1.2 Geslachtsrijp en fokrijp1.3 Voorwaarden voor een optimale dekking of paring1.4 De voortplanting kunstmatig beïnvloeden1.5 Fokbegeleiding bij verschillende dieren1.6 Begeleiding kweek vogels1.7 Begeleiding kweekvissen, amfibieën en reptielen1.8 Kunstmatige voortplantingstechnieken1.9 Opdrachten

Hoofdstuk 2 Dracht en broed

2.1 Oriëntatie2.2 Vaststellen van de dracht bij zoogdieren2.3 Begeleiden van de dracht bij gezelschapsdieren2.4 Problemen in relatie tot de dracht2.5 Begeleiden broedproces bij vogels2.6 Meest voorkomende ei- en legproblemen2.7 Begeleiding kweekproces vissen, amfibieën en reptielen2.8 Dracht en broed voorkomen2.9 Opdrachten

Hoofdstuk 3 Geboorte en geboortezorg

3.1 Oriëntatie3.2 Voorbereidingen vlak voor de geboorte3.3 Begeleiden van de geboorte3.4 Stoornissen rondom de geboorte3.5 Begeleiden uitkomstproces3.6 Opdrachten

Hoofdstuk 4 Opfok van jonge dieren

4.1 Oriëntatie4.2 Algemeen4.3 Opfok van hond en kat4.4 Opfok van konijnen, cavia’s en hamsters4.5 Wanneer opfokken met het moederdier niet kan4.6 Opfok van vogels4.7 Opfok van vissen, amfibieën en reptielen4.8 Administratie en registratie van gegevens en wetgeving4.9 OpdrachtenBegrippenlijst

DIERVERZORGING 2018 - 2019 87

Vaststellen van de bronstigheid

Oriëntatie

Oriënteren op het vaststellen van de bronstigheid

Werkwijzer

Tocht bij koeien waarnemen met het oogBerigheid waarnemen met een zoekbeerStareflex controleren bij de zeugVulva beoordelen van de zeugBegeleiden van paring bij reptielen en amfibieën uit de gematigde zoneVisteelt door aanpassing van de biotoop

Hulpmiddelen

Vaststellen van het vruchtbare moment bij diverse diersoortenOverzicht levenscyclus/voortplantingscyclus - Bronstcyclus/Duur bronst/Eerstvolgende bronst na werpenOverzicht reptielen en amfibieën uit gematigde zoneOverzicht vissen en hun manier van voortplanting

Informatie

BronstseizoenOrganisatie dekseizoenSchouwen bij de merrieGeslachtshormonenOptimale omgevingsfactoren voor vogels en reptielenBaltsgedragBloedanalyse, urineanalyse en melkonderzoek

Toets

Interactieve toets bij ‘Vaststellen van de bronstigheid’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Vaststellen van de bronstigheid’

88 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Opstellen van een fokprogramma

Oriëntatie

Oriënteren op het opstellen van een fokprogramma

Werkwijzer

Conditiescore ooiRassenkeuringEen fokplan makenHet selecteren van fokdierenGeslachtsbepaling bij vogels via een DNA-analyse

Hulpmiddelen

Overzicht naamgeving dieren in verschillende productiestadiaOverzicht fokrijp, geslachtsrijp, gemiddelde leeftijdTermen gebruikt in de fokkerijOverzicht geslachtsherkenning en -bepaling vogels, vissen, reptielenVoorbeeldschema’s van kruisingen

Informatie

Bewust fokkenDuurzaamheidskenmerkenSoorten eigenschappenVerwantheidZeldzame huisdierrassenSelecteren van fokdierenStamboek: eisen rasverenigingWetgeving rondom fokkerijDoelstelling fokprogramma dierentuin

Toets

Interactieve toets bij ‘Opstellen van en fokprogramma’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Opstellen van een fokprogramma’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 89

Controleren van de dracht

Oriëntatie

Oriënteren op het controleren van de dracht

Werkwijzer

Controle dracht bij de hondDrachtigheidscontrole bij de koe m.b.v. ‘stoten’Drachtigheidscontrole bij de zeug m.b.v. echoscopieSchouwen van bebroede eieren bij vogels

Hulpmiddelen

DraagtijdenOntwikkeling tijdens de dracht van het rundGewichtstoename door de dracht bij het rundScannen bij het varken

Informatie

Broeden bij vogelsDraagtijdenEieren van reptielen, amfibieën en vissenProblemen tijdens de drachtStofwisselingsproblemen veroorzaakt door verkeerde voeding tijdens de drachtTweelingdracht bij rund en paardVaststellen bevruchtingVerzorging tijdens drachtVoorkomen van dracht

Toets

Interactieve toets bij ‘Controleren van de dracht’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Controleren van de dracht’

90 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Assisteren bij onderzoek naar vruchtbaarheid

Oriëntatie

Oriënteren op het assisteren bij onderzoek naar vruchtbaarheid

Werkwijzer

Het insemineren van een zeug met een foampipetHet afstrijken van hom en kuit bij vissenEen merrie gereedmaken voor dekking

Hulpmiddelen

Doorsnede voortplantingsorganenOverzicht hulpmiddelen insemineren varken

Informatie

Kunstmatige inseminatie en embryotransplantatieAnticonceptieDekhengsten, dekberen, dekstieren, spermawinningProblemen bij een natuurlijke dekking

Toets

Interactieve toets bij ‘Assisteren bij onderzoek naar vruchtbaarheid’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Assisteren bij onderzoek naar vruchtbaarheid’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 91

Elektronisch Leerboek Fokkerij

92 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Verloskunde, Theorie

Hoofdstuk 1 Oestrische cycli

Oestrische cycli, optimale dektijdstip bij de teef en mogelijke aandoeningen van het vrouwelijke geslachtsapparaat; Overwegingen voorafgaand aan het fokkenOestrische cyclus van de teefOestrische cyclus van de poesBepaling van het optimale dektijdstipDiverse aandoeningen van het vrouwelijk geslachtsapparaat

Hoofdstuk 2 Loopsheid- en krolsheidpreventie en castraties

Niet operatief: parenterale en orale hormoonpreparaten voor vrouwelijke dierenOperatief: ovario-ectomieCastratie van het mannelijke dier

Hoofdstuk 3 Natuurlijke dekking en KI en behandeling van ongewenste dekking

Het mannelijke dierNatuurlijke dekking bij teef en poesKunstmatige inseminatieOngewenste dekking

Hoofdstuk 4 Normale en abnormale dracht

Normale drachtAbnormale dracht

Hoofdstuk 5 Normale en abnormale partus

Normale partusAbnormale partusSectio caesarea

Hoofdstuk 6 Normaal en abnormaal puerperium

Normaal puerperiumAbnormaal puerperium

Hoofdstuk 7 Na de geboorte

Direct na de geboorteGrootbrengen met de handZiekten bij pasgeboren dieren

DIERVERZORGING 2018 - 2019 93

Video’s VoortplantingHerkennen van een naderende geboorteVisteelt door aanpassing van de biotoopInrichten leefruimte voor een hoogdrachtige merrieHet inrichten en gebruiken van een broedstoof voor reptieleneierenCeldeling: mitose en meiose

94 DIERVERZORGING 2018 - 2019

WINKELWERKZAAMHEDEN

DIERVERZORGING 2018 - 2019 95

Maken van een inkoopplanning

Oriëntatie

Oriënteren op het maken van een inkoopplanning

Werkwijzer

Bestellen van siervissenInkoopplanning maken

Hulpmiddelen

HuisvestingsnormenVoorbeeld voorraadlijst

Informatie

Het bestelmomentOpbouwen levend assortimentOpslagcapaciteit

Toets

Interactieve toets bij ‘Maken van een inkoopplanning’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Maken van een inkoopplanning’

96 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Schoonhouden bedrijfsruimten

Oriëntatie

Schoonhouden bedrijfsruimten

Werkwijzer

Schoonmaken stoep en entreeSchoonmaken verkoopruimteSchoonmaken etalage en puiSchoonhouden opslagruimteBestrijden van ratten en muizenBestrijden van meelmottenSchoonhouden koffiehoekSchoonhouden toiletruimte

Hulpmiddelen

Overzicht van scheiding afval bedrijfsruimtes

Informatie

SchoonmaakhulpmiddelenReinigings- en desinfectiemiddelen

Toets

Schoonhouden bedrijfsruimten

Bronnen & links

Schoonhouden bedrijfsruimten

DIERVERZORGING 2018 - 2019 97

Presenteren van producten

Oriëntatie

Oriëntatie, Presenteren van producten

Werkwijzer

Werkwijzer, Het opzetten van een displayWerkwijzer, Het onderhouden van een display

Informatie

Informatie, Het plaatsen van een displayInformatie, Het onderhouden van een display

Toets

Toets, Presenteren van producten

Bronnen & links

Bronnen, Presenteren van producten

98 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Demonstreren van dierbenodigdheden - vogels

Oriëntatie

Oriënteren op demonstreren van dierbenodigdheden - vogels

Werkwijzer

Automatische waterbak vullen en vorstvrij houdenDemonstreren van een broedkooi voor vogelsDoseren en toedienen van een medicijn tegen inwendige parasietenEen vogel vangen in een kooi of in een volièreHet aanbrengen van een open kleurring

Hulpmiddelen

Overzicht nestgelegenheid voor vogelsOverzicht ringen voor vogels

Informatie

Automatische waterbak vullen en vorstvrij houdenBroedartikelenKropspuitVerpakkingen voor het transport van vogelsVogelringen

Toets

Interactieve toets bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - vogels’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - vogels’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 99

Demonstreren van dierbenodigdheden - siervissen

Oriëntatie

Oriënteren op demonstreren van dierbenodigdheden - siervissen

Werkwijzer

Demonstreren van het gebruik van medicijnenEen vis vangen en gereedmaken voor transportHet gebruiksklaar maken van een motorfilterHet inrichten van een tropisch aquariumHet installeren van een verwarmingselement

Hulpmiddelen

Overzicht aquariuminhoud en benodigde wattages

Informatie

AquariumbenodigdhedenEctoparasieten bij siervissenMotorfilter en filtermaterialenVangnetten en vangklokkenVerwarmingscombinatie

Toets

Interactieve toets bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - siervissen’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - siervissen’

100 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Demonstreren van dierbenodigdheden - reptielen en amfibieën

Oriëntatie

Oriënteren op demonstreren van dierbenodigdheden - reptielen en amfibieën

Werkwijzer

Het demonstreren van technische hulpmiddelen voor een terrariumHet inrichten en gebruiken van een broedstoof voor reptieleneierenLevend voer levend en voedzaam houdenReptiel en amfibie vangen en verpakken

Hulpmiddelen

Overzicht soorten levend voerVeelvoorkomende ectoparasieten bij reptielenOverzicht indeling terraria naar hun biotopen

Informatie

BiotopenLevend voerReptieleneierenTransport van reptielenVeelvoorkomende ectoparasieten bij reptielen

Toets

Interactieve toets bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - reptielen en amfibieën’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - reptielen en amfibieën’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 101

Demonstreren van dierbenodigdheden - kat

Oriëntatie

Oriënteren op demonstreren van dierbenodigdheden - kat

Werkwijzer

Een kat transporteren in een transportmandEen pil toedienen aan een katHet verschonen van een kattenbakKunstmelk verstrekken aan kittensOntwormpasta toedienen aan een kat

Hulpmiddelen

Overzicht kunstmelk kittens

Informatie

Voortplanting en vruchtbaarheid bij de katZiektes die je kunt oplopen bij de katZindelijkheid bij huisdieren

Toets

Interactieve toets bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - kat’

Bronnen & links

Bronnen & Links bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - kat’

102 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Demonstreren van dierbenodigdheden - hond

Oriëntatie

Oriënteren op demonstreren van dierbenodigdheden - hond

Werkwijzer

Een halsband omdoenEen snuitbandje omdoenEen teek verwijderen met een tekentangHet zalven van orenVacht borstelen bij honden

Hulpmiddelen

Overzicht borstels en kammenOverzicht soorten halsbanden en riemenDoorsnede oor

Informatie

Ectoparasieten bij zoogdierenLevenscyclus lintwormLevenscyclus spoelwormVachtverzorgingVeelvoorkomende ooraandoeningenZindelijkheid bij huisdierenVeelvoorkomende oogaandoeningen

Toets

Interactieve toets bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - hond’

Bronnen & links

Bronnen & Links bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - hond’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 103

Demonstreren van dierbenodigdheden - hobbyvee

Oriëntatie

Oriënteren op demonstreren van dierbenodigdheden - hobbyvee

Werkwijzer

Een dektuig omdoenEen dier een injectie gevenEen oornummer inbrengenGeboortezorg geven aan een lamEen pil toedienen met een pillenschieterOntwormen met een drenchpistool

Hulpmiddelen

Positie oornummerHulpmiddelen rondom lammertijdOverzicht injectieplaatsen

Informatie

De geboorte bij veeDiarree bij veeEctoparasieten bij veeIdentificatie en registratie bij veeVoortplanting en vruchtbaarheid van een schaap

Toets

Interactieve toets bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - hobbyvee’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - hobbyvee’

104 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Demonstreren van dierbenodigdheden - hengelsport

Oriëntatie

Oriënteren op demonstreren van dierbenodigdheden - hengelsport

Werkwijzer

Aanmaak en gebruik van lokvoedersHet vastmaken en op maat maken van een vissnoer aan een vaste hengelMolen op een werphengel bevestigen en gebruiksklaar makenVissnoer in elkaar zetten en uitpeilen van de dobber

Hulpmiddelen

Overzicht haakjes en loodverzwaringenOverzicht soorten werphengelsOverzicht van veelgebruikte enkelvoudige lokvoeders

Informatie

Lokvoeders, aas en kunstaasOnderdelen van een vissnoerVaste hengelWerpmolen en werphengel

Toets

Interactieve toets bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - hengelsport’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Demonstreren van dierbenodigdheden - hengelsport’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 105

Voeren van een verkoopgesprek in de groene retail

Oriëntatie

Oriënteren op het voeren van een verkoopgesprek in de groene retail

Werkwijzer

Het verkoopgesprek in een bloemenspeciaalzaakHet verkoopgesprek in een dierenspeciaalzaakHet verkoopgesprek op de dierenafdeling van een tuincentrumHet verkoopgesprek in een bloemenwinkelFoutsituatie tijdens verkoopgesprek bloemenspeciaalzaak: aanspreekmomentFoutsituatie tijdens verkoopgesprek bloemenspeciaalzaak: behoeftebepalingFoutsituatie tijdens verkoopgesprek bloemenspeciaalzaak: bijverkoopFoutsituatie tijdens verkoopgesprek bloemenspeciaalzaak: presentatieFoutsituatie tijdens verkoopgesprek dierenspeciaalzaak: aanspreekmomentFoutsituatie tijdens verkoopgesprek dierenspeciaalzaak: bijverkoopFoutsituatie tijdens verkoopgesprek dierenspeciaalzaak: presentatieFoutsituatie tijdens verkoopgesprek dierenafdeling tuincentrum: begroeting 1Foutsituatie tijdens verkoopgesprek dierenafdeling tuincentrum: begroeting 2Foutsituatie tijdens verkoopgesprek dierenafdeling tuincentrum: behoeftebepaling 1Foutsituatie tijdens verkoopgesprek dierenafdeling tuincentrum: behoeftebepaling 2Foutsituatie tijdens verkoopgesprek dierenafdeling tuincentrum: behoeftebepaling 3Foutsituatie tijdens verkoopgesprek bloemenwinkel: afsluitingFoutsituatie tijdens verkoopgesprek bloemenwinkel: prioriteiten stellen

Hulpmiddelen

Stappenplan bij het voeren van een verkoopgesprekSchematisch overzicht van verschillende klantentypenTrechterenHandige openingszinnen bij het aanspreekmoment

106 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Informatie

KlantentypenCommunicatieStellen van prioriteitenWet- en regelgeving en ethiekVerkoop andere culturenInformeren en adviserenNon-verbale koopsignalen

Toets

Interactieve toets bij ‘Voeren van een verkoopgesprek in de groene retail’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Voeren van een verkoopgesprek in de groene retail’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 107

Controleren en verwerken binnenkomende producten

Oriëntatie

Controleren en verwerken binnenkomende producten

Werkwijzer

Binnenkomende goederen controlerenBinnenkomende konijnen controlerenBinnenkomende siervissen controlerenBinnenkomende siervogels controlerenBinnenkomende reptielen controlerenUitpondenPrijzen met de prijzentangHamsterkooi uitpakken en gereedmaken voor de verkoopWaterplanten uitpakken en gereedmaken voor de verkoop

Informatie

Het uitpakken en controleren van binnenkomende productenHet uitpakken en controleren van knaagdieren en konijnenHet uitpakken en plaatsen van siervissenHet uitpakken en plaatsen van siervogelsHet uitpakken en plaatsen van reptielen en amfibieënUitpondenPrijzen met de prijzentangHet plaatsen van aquariumplanten

Toets

Controleren en verwerken binnenkomende producten

Bronnen & links

Controleren en verwerken binnenkomende producten

108 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Voeren van een telefonisch verkoopgesprek

Oriëntatie

Oriënteren op het voeren van een telefonisch verkoopgesprek

Werkwijzer

Het voeren van een telefonisch verkoopgesprek

Hulpmiddelen

Checklist telefonisch verkoopgesprekTelefoonalfabet voor gebruik bij een telefonisch verkoopgesprekUitspraakoefeningen voor betere articulatie in een telefonisch verkoopgesprekOverzicht van positieve en negatieve woorden in een verkoopgesprekInvulpagina van een telefoonnotitieblok

Informatie

De stappen in een telefonisch verkoopgesprekTips en trucs bij telefonisch verkopen

Toets

Interactieve toets bij ‘Voeren van een telefonisch verkoopgesprek’

Bronnen & links

Bronnen & Links bij ‘Voeren van een telefonisch verkoopgesprek’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 109

Afhandelen van klachten in de groene retail

Oriëntatie

Oriëntatie

Werkwijzer

Het afhandelen van een klacht

Hulpmiddelen

ErgernisopwekkersTevredenheidsonderzoekKlachtenlogboek

Informatie

De oorzaken van klachtenKlachten behandelenVoorkom klachten: ken de wetRechten en plichten van de klantConflicten en conflicthanteringHet belang van een goede klachtenafhandeling

Toets

Toets

Bronnen & links

Bronnen & Links

110 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Opstellen plan voor visual merchandising

Oriëntatie

Oriëntatie Opstellen plan van visual merchandising

Werkwijzer

Het opstellen van een VM-plan voor een nieuwe locatieMaken van een VM-plan voor een kerstshow die past binnen het totale VM-plan

Hulpmiddelen

Visual merchandising checklist

Informatie

VerkoopbevorderingPlattegrond en routingWoonwerelden en woonstijlenVooronderzoekHet maken van een begroting voor een VM-planTypografieDe invloed van kleurHuisstijlTekenen: uit de hand en met de computerHet maken van een plan voor een display, presentatie of stijlkamerPR en signingTotaal VM-plan voor ketensTechnische uitvoering en veiligheid bij VM

Toets

Interactieve toets bij Opstellen plan voor visual merchandising

Bronnen & links

Bronnen & links bij Opstellen plan voor visual merchandising

DIERVERZORGING 2018 - 2019 111

Beheren van de voorraad

Oriëntatie

Oriënteren op het beheren van de voorraad

Werkwijzer

Het werken met de handcomputerHet opsporen van winkeldochters

Informatie

Bijzondere voorraadDe handcomputerHet assortimentOpbouw van het assortimentToetsInteractieve toets bij ‘Beheren van de voorraad’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Beheren van de voorraad’

112 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Wiselgeldspel

DIERVERZORGING 2018 - 2019 113

Video’s WinkelwerkzaamhedenIn- en uitschakelen van de pinautomaatPrijzen met de prijzentangInschakelen van de kassaUitschakelen van de kassaBetalen met de pinautomaatBinnenkomende siervissen controlerenBestellen van siervissenBinnenkomende reptielen controlerenEen vis vangen en gereedmaken voor transportWaterplanten uitpakken en gereedmaken voor de verkoopWerken met een steekwagenUitpondenInkoopplanning makenReptiel en amfibie vangen en verpakkenEen konijn transporteren in een dierenspeciaalzaakEen muis transporteren in een dierenspeciaalzaakEen kat transporteren in een transportmandBinnenkomende konijnen controlerenBinnenkomende goederen controlerenBinnenkomende siervogels controlerenHet demonstreren van technische hulpmiddelen voor een terrariumVissnoer in elkaar zetten en uitpeilen van de dobberMolen op een werphengel bevestigen en gebruiksklaar makenHet installeren van een verwarmingselementOpbouw van het assortimentWerkwijzer, Het opzetten van een displayWerkwijzer, Het onderhouden van een displayHet inrichten van een tropisch aquariumDemonstreren van een broedkooi voor vogelsHamsterkooi uitpakken en gereedmaken voor de verkoopSchoonhouden bedrijfsruimtenSchoonhouden toiletruimteSchoonhouden koffiehoekSchoonhouden opslagruimteSchoonmaken stoep en entreeSchoonmaken verkoopruimteEen vogelkooi schoonmakenSchoonmaken etalage en puiEen terrarium schoonmaken

114 DIERVERZORGING 2018 - 2019

ONDERNEMEN EN LEIDINGEVEN

DIERVERZORGING 2018 - 2019 115

Publiek ontvangen en voorlichten

Oriëntatie

Oriënteren op publiek ontvangen en voorlichten

Werkwijzer

Publiek ontvangen en voorlichtenVerzorgen van een presentatieEen rondleiding geven aan bezoekers

Hulpmiddelen

Checklist voor ontvangen van publiekChecklist voor het geven van een presentatieHulpmiddelen bij geven van een presentatie

Informatie

Publiek ontvangenAandachtspunten bij geven van een presentatieOpbouw van een presentatieCommuniceren met bezoekers

Toets

Interactieve toets bij ‘Publiek ontvangen en voorlichten’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Publiek ontvangen en voorlichten’

116 DIERVERZORGING 2018 - 2019

voorbereiden van een evenement

Oriëntatie

Oriënteren op voorbereiden van een evenement

Werkwijzer

Een evenement voorbereidenAfspraken maken voor een evenementLogistiek regelen voor een evenementOmgaan met levende have tijdens een evenementPubliciteit verzorgen voor een evenement

Hulpmiddelen

Voorbeeld van een persberichtOverzicht draaiboekWaarop te letten bij levende haveChecklist logistiekChecklist locatieOverzicht veel voorkomende evenementsvormen

Informatie

Gezondheids- en welzijnswet voor dierenDoelstelling en doelgroep bepalenDraaiboekProgrammeringFinancieel planBekendheid gevenCalamiteitenplanBereikbaarheid en vervoerVergunningenGezondheidseisen voor dieren

Toets

Interactieve toets bij ‘Voorbereiden van een evenement’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Voorbereiden van een evenement’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 117

Afronden en evalueren van een evenement

Oriëntatie

Oriënteren op afronden en evalueren van een evenement

Werkwijzer

Nazorg van een evenementEvalueren na een evenementOpruimen na een evenement

Hulpmiddelen

Checklist interne evaluatieAandachtspunten bij opstellen enquêteChecklist draaiboek

Informatie

Intern evaluerenExtern evaluerenBalans opmakenMensen bedanken

Toets

Interactieve toets bij ‘Afronden en evalueren van een evenement’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Afronden en evalueren van een evenement

118 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Instrueren van medewerkers

Oriëntatie

Oriënteren op instrueren van medewerkers

Werkwijzer

Werkinstructies geven in de winkelInstrueren medewerkers over bloemwerkInstructie geven over veiligheid en arbo

Informatie

Wat is een instructie?Wat voor instructies zijn er?Aandachtspunten bij het voorbereiden van een instructieVeiligheid in de winkelEen lesje in instruerenZorgen dat de instructie begrepen wordtVerantwoordelijkheden rondom arboaspecten

Toets

Interactieve toets bij ‘Instrueren van medewerkers’

Bronnen & links

Bronnen en links bij ‘Instrueren van medewerkers’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 119

Informeren van de leidinggevende

Oriëntatie

Oriënteren op informeren van de leidinggevende

Werkwijzer

Een afwijking registreren in een logboekEen afwijking rapporteren aan een leidinggevende

Hulpmiddelen

Voorbeeld van een logboek

Informatie

Hoe werkt een logboek?De 5 w’s in een logboekManieren van registrerenCommunicatie

Toets

Interactieve toets bij ‘Informeren van de leidinggevende’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Informeren van de leidinggevende’

120 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Begeleiden ontwikkeling medewerkers

Oriëntatie

Oriënteren op begeleiden ontwikkeling medewerkers

Werkwijzer

Begeleiden ontwikkeling medewerkersOpstellen van een scholingsplan: besluitOpstellen van een scholingsplan: inventarisatie

Hulpmiddelen

CompetentiematrixVoorbeeld POPSWOT-schemaFunctieanalyseformulierChecklist analyse en bepaling ontwikkelingsstadium van een groep

Informatie

Teamontwikkeling: het model van TuckmanTeambuildingPersoonlijk Ontwikkelingsplan (POP)LoopbaanbeleidCompetentiesEen sterkte-zwakteanalyse maken van en met medewerkersFunctieprofiel opstellenKostenbewakingOntwikkelingsgericht delegerenMobiliteit en employability

Toets

Interactieve toets bij ‘Begeleiden ontwikkeling medewerkers’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Begeleiden ontwikkeling medewerkers’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 121

Feedback geven

Oriëntatie

Oriënteren op feedback geven

Werkwijzer

Feedback gevenStappen bij feedback geven

Hulpmiddelen

Checklist 360 graden feedback

Informatie

Geven van feedbackOntvangen van feedbackLSD (luisteren - samenvatten - doorvragen)360 graden feedbackPositieve feedbackNegatieve feedback

Toets

Interactieve toets bij ‘Feedback geven’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Feedback geven’

122 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Omgaan met conflicten

Oriëntatie

Oriënteren op omgaan met conflicten

Werkwijzer

Omgaan met conflictenVan irritatie tot conflict

Hulpmiddelen

Stappenplan bij het omgaan met conflicten

Informatie

Soorten conflictenSignaleren van conflictenOmgaan met emotiesVan waarnemen naar oplossenStijlen van conflicthanteringOplossingen zoeken voor een conflictConflictfasen

Toets

Interactieve toets bij ‘Omgaan met conflicten’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Omgaan met conflicten’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 123

Leidinggeven in de groene dienstverlening

Oriëntatie

Oriënteren op leidinggeven in de groene dienstverlening

Werkwijzer

Leidinggeven aan medewerkers in de groene dienstverleningInstrueren medewerkers

Hulpmiddelen

Stappenplan operationeel leidinggevenActief luisterenObjectief observerenLeiderschapsstijlenChecklist taken verdelenChecklist instrueren medewerkers algemeen

Informatie

Situationeel leidinggevenStijl 1: instruerenStijl 2: overtuigen door motiverenStijl 3: overleggen door coachenStijl 4: delegerenOrganisatiecultuurPDCA-cyclusVoortgangscontroleActief luisterenStappenplan instructie gevenEvaluerenPlannenWerk verdelenVerbale en non-verbale communicatieRekening houden met klanten

Toets

Interactieve toets bij ‘Leidinggeven in de groene dienstverlening’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Leidinggeven in de groene dienstverlening’

124 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Leidinggeven aan medewerkers in de groene detailhandel

Oriëntatie

Oriënteren op leidinggeven aan medewerkers in de groene detailhandel

Werkwijzer

Instrueren van medewerkers in de groene detailhandelSturing geven op de werkvloerWerkinstructie geven

Hulpmiddelen

Stappenplan operationeel leidinggevenActief luisterenObjectief observerenLeiderschapsstijlenChecklist taken verdelenChecklist instrueren medewerkers algemeen

Informatie

Situationeel leidinggevenStijl 1: instruerenStijl 2: overtuigen door motiverenStijl 3: overleggen door coachenStijl 4: delegerenOrganisatiecultuurPDCA-cyclusVoortgangscontroleActief luisterenStappenplan instructie gevenChecklist taken verdelenEvaluerenPlannenWerk verdelenVerbale en non-verbale communicatie

Toets

Interactieve toets bij ‘Leidinggeven aan medewerkers in de groene detailhandel’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Leidinggeven aan medewerkers in de groene detailhandel’

DIERVERZORGING 2018 - 2019 125

Leidinggeven in een productieomgeving

Oriëntatie

Oriënteren op leidinggeven in een productieomgeving

Werkwijzer

Leidinggeven aan medewerkers op een productiebedrijfLeidinggeven op een productiebedrijf

Hulpmiddelen

Stappenplan operationeel leidinggevenActief luisterenObjectief observerenLeiderschapsstijlenChecklist taken verdelenChecklist instrueren medewerkers algemeen

Informatie

Situationeel leidinggevenStijl 1: instruerenStijl 2: overtuigen door motiverenStijl 3: overleggen door coachenStijl 4: delegerenOrganisatiecultuurPDCA-cyclusVoortgangscontroleActief luisterenStappenplan instructie gevenEvaluerenPlannenWerk verdelenVerbale en non-verbale communicatie

Toets

Interactieve toets bij ‘Leidinggeven in een productieomgeving’

Bronnen & links

Bronnen & links bij ‘Leidinggeven in een productieomgeving’

126 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Product bedenken - Waardepropositie

Oriëntatie

Oriëntatie

Informatie

Product of dienst bedenkenIdee bedenkenBehoefte van de klantWaardepropositieBusinessmodel canvasIdee beoordelen

DIERVERZORGING 2018 - 2019 127

Ondernemer worden

Oriëntatie

Oriëntatie

Informatie

Startende ondernemerMijn ondernemerscompetentiesMijn passieMijn werkstijlOmgaan met tegenslagen

128 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Marketingplan bedenken

Informatie

Idee vormgevenMissie en visieDoelstelling bepalenBranche in beeldVerdienmodelConcurrent in beeldDoelgroep bepalenJouw organisatieBedienen van de marktSWOT-analyse opstellenMarketingmixPersoneelMarkt onderzoekenFieldresearchJouw plaats in de ketenOmgevingsfactorenProductPlaatsPrijsPromotiePresentatie

DIERVERZORGING 2018 - 2019 129

Onderneming starten

Informatie

OndernemingsvormenVennootschap onder Firma (VOF)Bedrijfsorganisatie bepalenPersoneelskostenARBO Veiligheid op het werkVerzekeringenBedrijfsverzekeringProductaansprakelijkheidContractenAlgemene rechtsbegrippenVergunningenOndernemen en de fiscusSubsidiesEenmanszaakCommanditaire Vennootschap (CV)Besloten vennootschap (bv)Naamloze vennootschap (nv)Personeelsbehoefte bepalenCollectieve arbeidsovereenkomst (cao)ArbeidsongeschiktheidsverzekeringAlgemene voorwaardenOndernemersfaciliteitenBelastingheffing eenmanszaakBelastingheffing bvSociale verzekeringen

130 DIERVERZORGING 2018 - 2019

In- en verkoop

Informatie

Verkoopplan makenHuisstijl bepalenAcquisitie plegenVerkoopgesprek voorbereidenService verlenenKlachten afhandelenVerkoopprijs bepalenRekening opmakenKlantenbestand opbouwenVerkoopbezoeken plannenTelefonische acquisitie plegenVerkoopgesprek voerenLeveringsvoorwaarden bepalenKoopmotievenHulpmiddelen bij een verkoopgesprek

DIERVERZORGING 2018 - 2019 131

Omgevingsbewust ondernemen

Informatie

BewustwordingVerantwoord ondernemenDuurzaam ondernemenMultifunctioneel ondernemenOmgevingsbewust ondernemen

132 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Financiën beheren

Informatie

AdministratieWettelijke verplichtingenWinstOntvangsten en uitgavenFacturerenDebiteurenBalansOmzetbelastingInvesteringsbegrotingExploitatiebegrotingInkoopKostenAfschrijvenNettowinstBreak-evenpointBudgetLiquiditeitLiquiditeitsbegrotingEindbalansLiquiditeitsgetallenSolvabiliteitRentabiliteitKengetallen brutowinstBedrijfsvergelijkingJe eigen geldPersoonlijke zekerheden

DIERVERZORGING 2018 - 2019 133

Continuïteit

Uitvinden, innoveren of aanpassenNederland en internationale handelLandbouwbeleid in de EUZaken doen met mensen uit andere culturenPositioneringscriteriaModel van PorterHerpositionerenStrategie op klantbehoudOmgaan met klachtenNetwerkenReorganiserenArbeidsovereenkomst beëindigenOvername in grote lijnenOvername en de belastingdienstSamenwerkenAdvies bij overnameMogelijkheden tot bedrijfsbeëindigingWet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP)Leverancier faillietAandachtspunten bij verkoop of beëindigingArbeidsmigrantenOndernemen in het buitenland

134 DIERVERZORGING 2018 - 2019

REKENEN

DIERVERZORGING 2018 - 2019 135

Stadsboerderij

Stadsboerderij - KennismakenStadsboerderij - SchooltuintjesStadsboerderij - KonijnenStadsboerderij - Het loketStadsboerderij - De keukenStadsboerderij - Voeren van dierenStadsboerderij - BezoekersStadsboerderij - Paarden

136 DIERVERZORGING 2018 - 2019

Rekenmodule

Rekenmodule - GetallenRekenmodule - BreukenRekenmodule - Procenten en verhoudingenRekenmodule - TijdRekenmodule - GeldRekenmodule - Lengte en schaalRekenmodule - OppervlakteRekenmodule - InhoudRekenmodule - Tabellen, diagrammen en formules

DIERVERZORGING 2018 - 2019 137

138 DIERVERZORGING 2018 - 2019

DIERVERZORGING 2018 - 2019 139