Document

GG.. FF.. SS.. VV.. ““PPHHAARRMMAACCIIAAEE SSAACCRRUUMM””

FoliolumUUNNIIVVEERRSSIITTAAIIRR CCEENNTTRRUUMM VVOOOORR FFAARRMMAACCIIEE

JAARGANG XXIII EDITIE V JUNI 2010

DDrr.. LL..MM.. HHaannffff DDrr.. EE..NN.. vvaann RRoooonn DDrr.. TT..WW.. ddee VVrriieess

Kinderen: welke toedie-ningsvorm gebruik je?

Kinderen zijn geen kleinevolwassenen wat betreft

kinetiek

De grote gevolgen van alcohol bij opgroeiende

kinderen

Kinderen enfarmacie

FoliolumJaargang XXIII Editie V Juni 2010

Copyright 2010 Redactiecommissie “Schrijfwijzen” der G.F.S.V. Pharmaciae Sacrum. Niets uit deze uitgavemag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van schrift, druk, fotokopie,microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de auteurs.

RReeddaaccttiieeccoommmmiissssiieeNaomi Teekamp

Marieke BagermanSanne Geling

Niek BregFrank MeijerinkKoen Hilgerink

AAbb--aaccttiiaaaattMarieke Bagerman

J. C. Kapteynlaan 27A9714 CM Groningen

[email protected]

DDrruukkkkeerriijjWeissenbach BV

Sneek

OOppllaaggee1200 stuks

En verder...

Redactioneel 04Praesespraat 05

Geneesmiddel belicht 13RC on the road 14

Afgestudeerden 19Promovendus 21Evaluatie cursussen 23Mede mogelijk gemaakt door... 24Onderzoek belicht 25Bacheloronderzoek belicht 27Student in het buitenland 28

Alumnus 31Carriéredag 32SSS Eerstejaarssymposium 33BEC 34Batavierenrace 37Alumnidag 38RWPT 39Voetballen tegen docenten 40Buitendag 41Beleidsplan 42Jaarverslag 45Activiteitenlijst 55Bouwstenen van P.S. 59Commissies 60Red de Cavia 62Agenda 63Bedankt! 64Puzzelpagina 65Wat een UITKOMST! 66

TTooeeddiieenniinnggssvvoorrmmeenn vvoooorr kkiinnddeerreennDr. L.M. Hanff bespreekt de proble-men bij toedieningsvormen voor kinderen en de noodzaak van innovatie.

FFaarrmmaaccookkiinneettiieekk oopp ddee kkiinnddeerrlleeeeffttiijjddKinetiek voor kinderen verschilt vanvolwassenen Dr. Eric N. van Roon zaldit nader toelichten.

BBiijjwweerrkkiinnggeenn bbiijj kkiinnddeerreennBijwerkingen zijn vaak ongewenst enonbekend. Zeker in het geval wanneerhet om kinderen gaat. Dr. van Groot-heest vertelt meer over de registratievan bijwerkingen bij kinderen.

AAccttuueeeellAlcoholmisbruik onder jongeren is eenhot item. Dr. de Vries zal onder andereiets vertellen over de negatieve effecten en over de zorg op poliklinekalcohol & jongeren.

0066

G. F. S. V. Pharmaciae Sacrum in samenwerking met het Universitair Centrum voor Farmacie

aan de Rijksuniversiteit Groningen.

0099

1111 1166

SchrijfwijzenRedactiecommissie 2009-2010

04

Foliolum Jaargang XXIII Ed V

Geachte lezer,

Het vijfde en laatste nummer van de 23e redactiecommissie Foliolum ligt voor u. Achter ons ligt een veelbewogen jaar,waarin we hard hebben gewerkt om steeds de beste schrijvers, interessantste artikelen, boeiendste verslagen en mooisteactiefoto’s te verwerken tot een editie van het Foliolum. We hopen dat u het Foliolum het afgelopen jaar met veel plezier heeftgelezen en natuurlijk heeft u deze laatste editie nog tegoed.

Voor het laatste nummer is het thema ‘Kinderen en farmacie’ gekozen. Wat ons betreft een weinig gehoord thema, terwijlkinderen eigenlijk in een zelfde soort positie als ouderen staan binnen de farmacie. Naar beide groepen wordt weinig onderzoek gedaan door de industrie, terwijl ze wel een specifieke behandeling behoeven. Over de problemen bij ouderenen farmacie wordt veel geschreven, over kinderen en farmacie daarentegen niet. Reden om een nummer aan dit onderwerpte wijden.

Het eerste wat geleerd kan worden over het thema is dat kinderen geen kleine volwassenen zijn. Dr. Hanff vertelt welke toedieningsvormen gebruikt kunnen worden bij kinderen. In het artikel van dr. Van Roon staat beschreven hoe de kinetiekvan een kind verschilt van de kinetiek van volwassenen. Natuurlijk hebben kinderen ook bijwerkingen en dr. Van Grootheestschrijft dan ook over de registratie hiervan bij het Lareb. Ook ‘Actueel’ sluit dit keer aan op het thema: dr. De Vries, hoofdvan de alcoholpoli in het Medisch Centrum Leeuwarden, beschrijft de gevolgen van alcohol bij het opgroeiende kind.

In het P.S.-gedeelte zijn veel verslagen opgenomen: De Buitenland excursie, het SSS eerstejaarssymposium, de Batavie-renrace, de tweede Carrièredag, de RijwielPrestatieTocht en meer! Er is verder veel invulling vanuit het bestuur gekomen. Het128e bestuur sluit hun jaar af met het abactieel jaarverslag en de activiteitenlijst en het 129e bestuur begint hun jaar met hetbeleidsplan. In ‘Bouwstenen van P.S.’ vertellen de ereleden van P.S. bovendien over hun functie binnen de vereniging.

Voor de laatste keer hebben wij het spel ‘Red de cavia’ gespeeld en dat was natuurlijk met onze opvolgers. Het was een zeergezellige avond en ze hebben al een klein stukje van de sluier opgelicht wat betreft hun ideeën voor volgend jaar. Ik wil zehierbij heel veel succes wensen en ik kijk uit naar het eerste nummer!

Dan is het voor mij nu toch echt tijd om afscheid te nemen van dit commissiejaar, maar voordat ik dat doe wil ik u graag nogeven verwijzen naar de puzzelpagina, waar wij onze mooiste foto’s van de elektronenmicroscoop hebben geplaatst en daar-naast nog een paar hersenkrakers om op het strand te maken.

Tenslotte wil ik graag mijn commissie bedanken: Frank, Frank, Marieke, Sanne, Niek en Koen, (en alle andere lezers), alleswat ik over jullie kwijt wil staat op pagina 64!

Voor de laatste keer, veel leesplezier gewenst,

Met vriendelijke groet,

Naomi Teekamph.t. praeses

Kruizingae.t. praeses der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum”

05


Beste P.S.’ers,

Het Foliolum dat u voor u heeft liggen is alweer de laatste editie van dit collegejaar en daarmee ook de laatste voor Redac-tiecommissie ’09-’10. Ik heb het afgelopen jaar de Foliola met veel plezier gelezen en ik ben van mening dat het Foliolumdit jaar weer verder is gegroeid. Door nieuwe rubrieken en de invulling die de commissie heeft gegeven aan de verschil-lende redactionele gedeelten hebben ze de reikwijdte van het Foliolum verder verbreed.

Met het uitkomen van deze editie van het Foliolum heeft de jaarvergadering alweer een maand geleden plaatsgevonden. Ditwas de afsluiting van een periode vol met activiteiten; zo zijn we in mei nog op excursie geweest naar Parijs, hebben we voorde 10e keer de FTO-dag in samenwerking met Geneeskunde studenten gehouden, was de mei-borrel met de farmaceutischepupquiz een groot succes en hebben we het Groninger ommeland verkend tijdens de Rijwielprestatietocht. Tijdens de jaar-vergadering is teruggeblikt op een mooi verenigingsjaar en is het bestuursjaar 2009-2010 afgesloten. In dit nummer kunt uhet abactieel jaarverslag lezen; een samenvatting van het bestuursjaar 2009-2010. Met de bestuurswissel hebben vijf enthousiaste mensen het stokje overgenomen. In deze editie presenteren ze hun beleidsplan waarin zij ideeën en aan-dachtspunten voor het komende jaar uiteenzetten.

Waar het nieuwe bestuur de uitdagingen behandeld in het beleidsplan, geeft de redactiecommissie in het redactionele gedeelte aandacht aan een lastige uitdaging op het gebied van farmacotherapie. Deze editie zal gaan over farmacotherapiebij kinderen. De uitdagingen hierbij liggen op verschillende vlakken, zo is het voorschrijven van geneesmiddelen voor kinderen bijna altijd “off-label”, er mist immers vaak literatuur die voor volwassenen wel aanwezig is. Vaak is er weinig be-kend over mogelijke bijwerkingen en de dosering is vaak lastig te bepalen: moet je een kind zien als een kleine volwas-sene? Deze en andere onderwerpen zullen door de redactiecommissie behandeld worden en ik denk dat ze hiermeewederom een interessant thema hebben uitgekozen.

Afsluitend wil ik graag nog even het woord richten tot de redactiecommissie; Naomi, Marieke, Sanne, Niek, Frank (Meij-erink), Koen en Frank (Klont): jullie hebben een bewogen jaar achter de rug, maar hebben het gepresteerd om iedere keereen mooi Foliolum op te leveren. Ik wil jullie bedanken voor jullie inzet en ik ben er zeker van dat ik het laatste nummer metveel plezier ga lezen.

Ik wens iedereen veel leesplezier en alvast een goede vakantie toe!

Met vriendelijke groet,Namens het 128e bestuur der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum”,

Tonnis Jan Kruizingae.t. praeses

06


INLEIDINGVoor zieke kinderen is - net als voor volwassenen - farmacotherapie een belangrijke behandeloptie. Bij kinderen worden veelal dezelfde geneesmiddelen toegepast als bij volwassenen, hoewel de indicaties kunnen verschillen. Duidelijk is dat de doseringen van geneesmiddelen aangepast moeten worden voor de pediatrische patient, ter voorkoming van toxiciteit. Dankzij farmacokinetisch onderzoek, is de laatste jarenmeer bekend geworden over de relatie dosering – bloedspiegel van veel geneesmiddelen bij de verschil-lende leeftijdsgroepen en komt er meer informatie beschikbaar over gewenste doseringen van geneesmiddelen bij kinderen. Zelfs bij prematuur geboren neonaten wordt dit soort onderzoek inmiddelsuitgevoerd, hoewel nog zeer beperkt.De nieuwe Europese wetgeving (EC1901/2006 “Medicinalproducts for pediatric use”) zal ook een impuls geven aanhet geneesmiddelonderzoek bij kinderen. Hierin wordtbepaald dar farmaceutische industrieën verplicht zijn elknieuw geneesmiddel ook bij kinderen te onderzoeken, indien zij het willen registreren voor volwassenen.Door deze maatregelen weten we nu steeds beter welkedoseringen we moeten geven aan kinderen en welke bijwerkingen we kunnen verwachten.Echter, een onderdeel dat hierbij nog te weinig aandachtheeft gekregen is de toedieningsvorm. Uit farmacokinetisch / farmacodynamisch onderzoek kan een-wetenschappelijke onderbouwde - dosering afgeleid worden voor klinisch gebruik. Of het kind vervolgens dezedosering ook daadwerkelijk in het lichaam krijgt, hangt insterke mate af van de toedieningsvorm. Zeker voor kinderen is goede toedieningsvorm in grote mate bepalend voor de therapietrouw.Echter, juist het beschikbaar zijn van een goede toedieningsvorm bij kinderen vormt in de praktijk eengroot probleem.

ORALE TOEDIENINGSVORMMet name de orale toediening van geneesmiddelen bijkinderen kent specifieke knelpunten, terwijl juist dezetoedieningsroute duidelijk de voorkeur geniet boven deparenterale route vanwege de patiëntvriendelijkheid ende veiligheid. Bij volwassenen worden vrijwel altijd vasteorale toedieningsvormen gebruikt, zoals tabletten en capsules.Bij kinderen worden verreweg de meeste genees-middelen op lichaamsgewicht, dus in mg/kg gedoseerd.Dit betekent dus dat in de praktijk vrijwel elk kind een andere dosering krijgt! Een geschikte toedieningsvormmoet dus een grote mate van doseerflexibiliteit hebbenom voor meerdere kinderen bruikbaar te zijn danwel geschikt te zijn voor doseringsaanpassingen bij een kindvanwege groei en hieraan gekoppelde doseringsaanpas-sing. Daarnaast is duidelijk dat het innemen van vaste toedieningsvormen zoals tabletten of capsules bij pasgeborenen en jonge kinderen niet mogelijk is vanwegehet risico op verslikken. Als een geneesmiddel toegediend wordt aan deze leeftijdsgroep (<2 jaar) zal heteen vloeibare formulering moeten zijn.Oudere kinderen hebben daarentegen wel vaak een voorkeur voor vaste toedieningsvormen zoals tabletten ofcapsules. Een bittere smaak van het geneesmiddel is vaakbeter te camoufleren dan bij een drank en het is beter inpasbaar in de dagelijkse routine van een schoolgaandkind.

Toedieningsvormen voor kinderen:ook op de kleintjes letten!Dr. L.M. HanffZiekenhuisapotheker Erasmus MC- Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam

Ter illustratie; voor verlaging van de bloeddrukkunnen ook bij kinderen en neonaten ace- remmers gebruikt worden. Ter voorkoming van een te sterkebloeddrukdaling wordt vaak voorzichtig begonnen, enbij voorkeur met een middel met een korte halfwaarde-tijd zoals captopril. Volgens het kinderformularium isde orale dosering captopril voor een neonaat 0.01mg/kg /keer. Beschikbare toedieningsvormen zijn ta-bletten van 12,5mg, 25mg en 50mg. Hiermee kan dusnooit de juiste dosering gegeven worden aan een neo-naat met een gewicht variërend van 0.5kg tot 3.5kg.

07


Uit farmaceutisch technologisch oogpunt is de leeftijdvanaf wanneer vaste orale toedienings vormen (zonderkauwen) ingenomen kunnen worden, een belangrijk moment. Een vertraagde afgifte systematiek of het aan-brengen van een maagzuur resistente coating kan dan gerealiseerd worden. In de praktijk kan aan kinderenvanaf een leeftijd van plusminus 7 jaar geleerd wordeneen orale toedieningsvorm in zijn geheel in te nemen. Hetis belangrijk je te realiseren dat jongere kinderen tabletteneerst zullen fijnkauwen waardoor bijvoorbeeld een vertraagde afgifte systematiek niet meer werkzaam is ende hele dagdosis in een keer vrijkomt.

HULPSTOFFENBij de samenstelling van een formulering voor een kindmoet rekening gehouden worden met het feit dat niet allehulpstoffen gebruikt kunnen worden bij kinderen, De aanwezigheid van bijvoorbeeld alcohol als oplosmiddel in een drank , is niet wenselijk voor kinderen. Toch zijn er commercieel verkrijgbare drankenzoals ranitidine (Zantac®) en digoxine (Lanoxin®) die alcohol bevatten maar toch toegepast worden bij jongekinderen, bij gebrek aan alternatieven. Eventuele langetermijn effecten zijn niet goed onderzocht.Een goed overzicht van de overwegingen rondom toe tepassen hulpstoffen bij kinderen is beschreven in de Reflection paper on Formulations for Paediatric populations (www.emea.europe.eu).

DE KLINISCHE PRAKTIJKIn het Sophia kinderziekenhuis is, zoals in de meeste kinderziekenhuizen, het merendeel van de opgenomenkinderen jonger dan 1 jaar. Het ontbreken van commerci-eel verkrijgbare drankjes vormt een groot probleem bij hettoedienen van orale geneesmiddelen in deze leeftijds-groep. Bijvoorbeeld op het gebied van cardiovasculairemiddelen (ace-remmers, calcium-antagonisten) zijn geengeregistreerde dranken beschikbaar, maar zelfs van veelgebruikte geneesmiddelen in de pediatrie (zoals corti-costeroïden, antiepileptica of diuretica) is er in de marktgeen drank verkrijgbaar.In de praktijk werd het opgelost door de (ziekenhuis)apotheek een drankje “lege artis” te laten maken. Alternatief was capsules te maken in de apotheek in dejuiste sterkte die verpleging of ouders vervolgens voor toediening oploste. Ook werden er met tabletsplitters geprobeerd een deel van commerciële tabletten te geven,of werden tabletten fijngemaakt, “opgelost” en een aliquot gegeven. Duidelijk is dat de kwaliteit van die individuele toedieningsvormen en de wijze van toediening niet goed te garanderen en te standariserenwas.

KKiinnddeerreenn eenn ffaarrmmaacciiee

CASUSPatiëntje Rob, 4 jaar, is gediagnostiseerd met acutelymfatische leukemie. Hij wordt behandeld met chemotherapie volgens het 2 jarige, intensieve ALL-10protocol van de SKION (Stichting Kinderoncologie Nederland). Vanwege het risico op infecties bij immuunsuppressie door de chemotherapie krijgen allekinderen bij het ALL-10 een onderhoudsdosering metorale antibiotica en anti-schimmelmiddelen. Hiervoorwordt een combinatie van ciprofloxacine, itraconazolen co-trimoxazol gebruikt. Ciprofloxacine is verkrijgbaarals drank in 50mg/ml en 100mg/ml oplossing, die bei-den niet geregistreerd zijn voor kinderen maar wel off-label gebruikt worden. De drank smaakt echter zeervies, waardoor de voorkeur uitgaat naar de sterkste geconcentreerde drank omdat dan het inname volumehet kleinst is. Echter deze sterkte wordt niet vergoed extramuraal, waardoor in de praktijk altijd 50mg/mlvoorgeschreven wordt. Vanwege de slechte smaak vande drank wordt bij Rob gekozen voor tabletten cipro-floxacin. Thuis verslikt hij zich echter in de (grote) tablet, waarop hij gereanimeerd moet worden en IC-opname volgt. Hij herstelt, maar met blijvende forse cerebrale schade ten gevolge van de hartstilstand.

08


ONTWIKKELINGDe ziekenhuisapothekers uit de verschillende kinderziekenhuizen hebben zich vervolgens verenigd ineen Special Interest Group (SIG) van de Nederlandse Vereniging van ziekenhuizen (NVZA). Een van de vele activiteiten die deze SIG heeft opgepakt is, is te inventariseren welke orale toedieningsvormen in de kinderziekenhuizen gebruikt worden. Daaruit bleek eengrote diversiteit aan producten. Samen met het WINAP(wetenschappelijk instituut der Nederlandse apotheken)is een prioritering aangebracht en zijn met behulp van eensubsidie van VWS een aantal gestandaardiseerde voorschriften ontwikkeld voor veel gebruikte geneesmiddelen (bijvoorbeeld spironolacton, hydro-chloorthiazide, enalapril, acetazolamide). Dankzij de doorhet WINAP goed onderzochte stabiliteit, houdbaarheid en keuze voor hulpstoffen is de kwaliteit van deze toedieningsvormen sterk verhoogd en kunnen apotheken op basis van deze voorschriften de bereidingvoor individuele patiënten doen. Tevens zijn patiëntin-formatiefolders beschikbaar gekomen en kan geautomatiseerde medicatiebewaking plaatsvinden dooropname van de producten in de G-standaard. Echter, slechts een klein deel van de voorschriften is gerealiseerd en er liggen nog veel wensen voor verderestandaardisatie en optimalisatie van andere pediatrischedranken. De capaciteit bij WINAP is beperkt, maar moge-lijk zouden de farmacie faculteiten hierin een grotere rol kunnen gaan spelen dan nu het geval is. Een belangrijk voordeel in Nederland is dat de opleidingtot apotheker (en de opleiding tot apothekersassistente)de mogelijkheid biedt op een kwalitatief goede maniergeneesmiddelen te leren bereiden, hetgeen voor de pediatrie van wezenlijk belang is en blijft. Daarnaast zijnde bereidingsunits van ziekenhuisapotheken en (grotere)openbare apotheken in Nederland in staat de bereidingook op een verantwoorde manier uit te voeren.Het ontwikkelen van nieuwe toedieningsvormen beperktzich op dit moment tot een farmaceutische ontwikkeling,met naduk op stabiliteit en keuze voor hulpstoffen. Biofarmaceutisch onderzoek in pediatrische patiëntenwordt vrijwel niet gedaan met apotheekbereidingen, terwijl een verschil in biologische beschikbaarheid tussen

formuleringen uiteraard net zo veel consequenties kanhebben als de keuze voor een dosis.Participatie van meer ziekenhuisapothekers in biofarmaceutisch onderzoek van nieuwe formuleringen inde kinderziekenhuizen zou een goede volgende stap kunnen zijn.

WAAR BLIJFT DE INNOVATIE?Het is merkwaardig dat er in de afgelopen jaren zo weinigvooruitgang geboekt is op het gebied van toedienings-vormen bij kinderen. Juist bij kinderen is de therapietrouwsterk afhankelijk van de manier waarop het geneesmiddel aangeboden wordt. Het vraagt nu veel creativiteit van ouders en verpleging om -zeker bij chronische ziekekinderen de geneesmiddelen te kunnentoedienen. De discrepantie tussen enerzijds de effort diegestoken wordt in het bepalen van de juiste doseringenvoor een kind van een bepaalde leeftijdsgroep middelsPK/PD onderzoek en anderzijds het gebrek aan aandachtvoor de manier van toedienen, is onlogisch en leidt niettot het gewenste resultaat van een behandeling.Voor ouders is het vaak onbegrijpelijk dat medische entechnologische hoogstandjes zoals een harttransplantatiebij een jong kind goed mogelijk zijn, maar vervolgens detoediening van de onmisbare immuunsuppressiva eenbijna onoverkomenlijk probleem blijken te zijn.Het is dus tijd dat de farmacie hierin zijn verantwoordelijkheid neemt! Naast de bekende toedieningsvormen als dranken encapsules, moet onderzoek naar meer innovatieve toedieningsvormen geïnitieerd worden. De EMEA heefteen aanzet gemaakt door de eisen voor pediatrische toedieningsvormen te definiëren (zie tabel 1). Hiervan zaleen creatieve vertaling naar nieuwe producten gemaaktmoeten worden, afgestemd op de leeftijd van de gebruiker. Misschien wordt het nu tijd te leren van anderesectoren zoals de voedingsmiddelsector en experts vanbuiten de farmacie , zoals levensmiddelentechnologen,te betrekken bij de ontwikkelingen van nieuwe toedieningsvormen.

CONCLUSIEZeker bij jonge kinderen vraagt de wijze van toedieningvan geneesmiddelen en de keuze voor de toedieningsvorm speciale aandacht. Voor veel geneesmiddelen die regelmatig in de pediatrie wordentoegepast, zijn geen geschikte toedieningsvormen beschikbaar, waardoor adequate behandeling niet mogelijk is. Hier ligt een grote kans voor de farmacie.


Tabel 1. Considerations for pediatric formulations

- Minimal dosage frequency- One dosage form for a wide age range- Minimal impact of life-style- Minimum, non-toxic excipients- Convenient, easy, reliable administration- Easily produced, elegant, stable- Cost and commercial viability(www.emea.europe.eu)

HULPSTOFFENEen voorbeeld is toepassing van co-trimoxazol (Bactri-mel®) in de pediatrie. Dit veel gebruikte antibioticum wordt bij voorkeur oraal gegeven maarsoms is het noodzakelijk hoge doseringen intraveneuste geven. De infusievloeistof bevat echter 40% propyleenglycol. Propyleenglycol wordt in de lever omgezet door alcoholdehydrogenase tot pyruvaat enlactaat. Bij onvoldoende uitscheiding , zoals bij ziekekinderen kan optreden, kan echter stapeling van de ontledingsproducten ontstaan waardoor hyper-osmolariteit, lactaat acidose, convulsies en orgaan-schade kan optreden. Bij een dosis van 2dd 18mg/kgintraveneus wordt omgerekend 150mg/kg propyleen-glycol aan kinderen gegeven, hetgeen boven de FDAgrens van 25mg/kg/dag ligt. Om die reden gebruikenwij in het Sophia kinderziekenhuis het, niet in Neder-land geregistreerde, alternatief Lidatrim dat geen propyleenglycol bevat.

09


INLEIDINGFarmacokinetiek beschrijft de beweging van het geneesmiddel in het (menselijk) lichaam na toediening.Voor beschrijving van de farmacokinetiek in maat en getalzijn onder andere karakteristieken van werkzame stof,toedieningsvorm en -weg, patiënteigenschappen en eigenschappen van de aandoening van belang. Bij afwijkende patiënteigenschappen kan een afwijkende farmacokinetiek worden voorondersteld. Dit kan gevolgenhebben voor de keuze voor een vorm van farmacothera-pie.

Kinderen zijn een populatie die op het oog al afwijkt vande volwassen populatie. Kennis van de kinetiek bij kinderen is van belang om afwijkende karakteristieken tekunnen vertalen naar optimale farmacotherapeutischebehandeling. Daarbij dient a priori goed te worden beseftdat het spreken over de kinderleeftijd al direct tot verwarring kan leiden. Een kind van 6 maanden zal zeerwaarschijnlijk een andere farmacokinetische karakteris-tiek hebben dan een adolescent van 16 jaar. Om daarenige lijn in te brengen heeft de Europese registratie-autoriteit EMEA het volgende handvat gegeven voor inclusie van diverse leeftijdsgroepen in geneesmiddel-onderzoek: neonaten (0-28 dagen), zuigelingen (28dagen-2 jaar), kinderen (2-12 jaar) en adolescenten (12-16/18 jaar).

Dit artikel geeft een overzicht van algemene farmaco-kinetische uitgangspunten voor de kinderleeftijd. Deopzet gaat uit van het traject dat een werkzame stof aflegt na orale inname met als doel een systemisch effect.Na uiteenvallen van de tablet en het oplossen van dewerkzame stof, beiden eigenschappen van de genees-middelvorm, zal absorptie dienen plaats te vinden. Na absorptie vindt distributie plaats en na uitoefenen van dewerking zal na eventueel metabolisme, eliminatie dienen plaats te vinden. Absorptie, distributie, metabolisme en eliminatie (ADME) komen achtereenvol-gens aan bod. Daarbij zal steeds worden ingegaan op deafwijking ten opzichte van de karakteristiek bij volwas-senen en zal waar relevant een voorbeeld van een geneesmiddel genoemd waar deze afwijkende karakte-ristiek relevant zou kunnen zijn.

ABSORPTIEDe pH in de maag is bij neonaten relatief hoger dan bijvolwassenen (pH>4) ten gevolge van een lagere zuurproductie (HCl) en een lager volume van het totaaldoor de maag geproduceerde vloeistoffen. Dit heeft gevolgen voor de biologische beschikbaarheid van zuurlabiele verbindingen en zwakke zuren (barbituraten).

Deze laatsten zullen minder geprotoneerd zijn, dus geladen zijn, dus moeilijker geabsorbeerd worden meteen lagere biologische beschikbaarheid als resultante.

Naast de hogere maag-pH is de capaciteit om lipofiele geneesmiddelen te solubiliseren en te absorberen doorde leeftijdsafhankelijke variatie in de galproductie variabel.

De maagledigingssnelheid en de peristaltische activiteitis in de eerste weken van het leven verhoogd. De gevolgenhiervan op geneesmiddelabsorptie zijn echter slechtssummier onderzocht.

De resultante van dit alles is dat in het algemeen de absorptiesnelheid van geneesmiddelen bij neonaten enjonge kinderen lager dan bij oudere kinderen.

DISTRIBUTIEAls we het lichaam heel eenvoudig zouden beschouwenals een model met twee compartimenten, waarvan eenwaterig en de ander vet dan zal afhankelijk van de geneesmiddelkarakteristiek een verdeling over beidecompartimenten plaatsvinden. Bij wijziging in de omvangen verhouding tussen beide compartimenten zal de concentratie van een geneesmiddel in beide compartimenten veranderen en daarmee het schijnbareverdelingsvolume.

In de loop van het leven neemt het percentage lichaams-water af en het percentage lichaamsvet toe. Dit heeft gevolgen voor de hydrofiele geneesmiddelen die bij een-zelfde dosering in een relatief kleiner volume zullen leiden tot een hogere concentratie. Bij neonaten is niet alleen het percentage lichaamswater hoger (plusminus80% bij geboorte, bij ongeveer 60% na 10 jaar), maar isook het watergehalte van het vetcompartiment groter. Eenhydrofiele verbinding zal dus een lagere concentratie bereiken bij vergelijkbare doses op basis van lichaamsgewicht.

Voor de wijziging in het percentage lichaamsvet zijn deveranderingen eveneens uitgesproken (plusminus 15% bijgeboorte, plusminus 30% op 1-jarige leeftijd en plusminus 25% op 10-jarige leeftijd).

Een tweede aspect op het gebied van de distributie betreft de binding aan bloedeiwitten. Een laag plasma-eiwitgehalte zoals dat bij neonaten bestaat zal bij geneesmiddelen die een hoge plasma-eiwit binding hebben leiden tot een hogere vrije fractie. Daar de vrije fractie een farmacologisch effect kan bewerkstellingen,

Farmacokinetiek op kinderleeftijd

Dr. Eric N. van RoonZiekenhuisapotheker Medisch Centrum Leeuwarden

10


zou deze situatie kunnen leiden tot relatieve overdosering en toxiciteit.

METABOLISME

Veel werkzame stoffen worden na metabolisme in een veranderde vorm uitgescheiden. Voor deze mutatie zijnveelal enzymen verantwoordelijk die specifieke modificaties aan de molecuulstructuur aanbrengen. Hierbij moet onderscheid gemaakt worden in fase I enfase II enzymen. Fase I enzymen zijn verantwoordelijk voorde oxidatie, fase II enzymen verzorgen stappen in het proces van conjugatie. Algemene doelstelling van dit metabolisme is de verlaging van de toxiciteit van de verbinding en het verhogen van de wateroplosbaarheidzodat eliminatie met de urine gefaciliteerd wordt.

FASE I ENZYMENDe belangrijkste enzymen voor fase I zijn de cytochroomP450 enzymen. De verschillende voor geneesmiddel-metabolisme relevante subvormen (bijv. CYP3A4,CYP2D6, CYP2C9 en CYP2C19) ontwikkelen zich in de eerste weken na de geboorte op verschillende wijze. Daarnaast bereiken zij een maximale capaciteit die verschilt van de capaciteit op volwassen leeftijd. Carbamazepine dat vooral wordt gemetaboliseerd doorCYP3A4 wordt sneller geklaard bij kinderen dan bij volwassenen. Daar zijn dus hogere doseringen (gebaseerd op mg/kg) van nodig. Fenytoïne, een anderepilepticum, wordt vooral door CYP2C9 en in iets minderemate door CYP2C19 gemetaboliseerd. De plasmahalf-waardetijd, als maat voor de metabole capaciteit van hetCYP2C, is met 75 uur lang bij de prematuur geboren kinderen, daalt tot 20 uur bij à terme geboren kinderenen daalt verder tot 8 uur in de tweede levensweek.

FASE II ENZYMENDe conjugatie van de metabolieten of onveranderde werkzame stof is ook onderhevig aan een specifieke karakteristieken van de kinderleeftijd. De glucuronideringvan paracetamol en zijn belangrijkste metaboliet is bijvoorbeeld veel minder extensief bij neonaten en jongekinderen dan bij adolescenten en volwassenen. De rol vansulfatering in het metabolisme van paracetamol is bijdeze leeftijden relatief belangrijker.

In alle studies die zijn gedaan naar de mate van klaringvan geneesmiddelen door de lever bij kinderen jongerdan 10 jaar is dat deze klaring, in vergelijking met volwassenen, groter is. Dit zou kunnen leiden tot de algemene conclusie dat de dosering van hepatisch gemetaboliseerde geneesmiddelen hoger zou moeten zijnbij kinderen jonger dan 10 jaar. Dit is echter een onterechte generalisatie. Als voorbeeld hiervan kunnenlamotrigine en valproïnezuur dienen. De hogere matewaarin metabolieten worden gevormd geven aanleidingtot specifieke en frequente toxiciteit zoals huidtoxiciteit(lamotrigine) en hepatotoxiciteit (valproïnezuur).

ELIMINATIEDe renale klaring is voor veel geneesmiddelen de belangrijkste eliminatieroute. De renale klaring is de resultante van de glomerulaire filtratie, de tubulaire uitscheiding en de tubulaire reabsorptie. De glomerulaire filtratiesnelheid stijgt snel in de eerste

twee weken van het leven. Na deze eerste twee wekenvlakt de snelheid van toename af totdat op een leeftijdvan 8 tot 12 maanden de volwassen waarden voor de glomerulaire filtratiesnelheid worden bereikt. Ook detubulaire secretie is bij geboorte niet uitontwikkeld enbereikt de volwassenen waarden op een leeftijd van ongeveer 1 jaar.

De ontwikkeling van de renale eliminatie heeft gevolgenvoor de geneesmiddelen die voor hun eliminatie voor eenbelangrijk deel afhankelijk van de renale klaring. Bèta-lactam antibiotica (penicillines, cefalosporines), aminoglycosiden (tobramycine, gentamicine) zijn voorbeelden van geneesmiddelen waarbij bij de doseringrekening dient te worden gehouden met de relatief lageklaring in het eerste levensjaar.

SAMENVATTING EN CONCLUSIE

De gegevens over farmacokinetiek bij kinderen zoals diein voorgaande op hoofdlijnen zijn beschreven maken duidelijk dat kinderen in meer aspecten dan leeftijd en lichaamsgewicht afwijken van de volwassene. Er zal metde afwijkende farmacokinetiek rekening moeten wordengehouden om te komen tot een juiste dosering. In hetideale geval leidt de kennis van de afwijkende farmaco-kinetiek tot een goede voorspelling van de juiste doseringvoor een individueel kind. De complexiteit van de farma-cokinetische overwegingen die moeten worden beoor-deeld en gewogen om te komen tot een juiste dosering, incombinatie met de specifieke geneesmiddelkarakteris-tieken en de karakteristieken van de aandoening makendit echter volstrekt onmogelijk.

De waarde van de kennis over de afwijkende kinetiekmoet derhalve niet zozeer gezocht worden in een directklinische toepasbaarheid voor de populatie maar meerals kennis die kan worden ingezet om te komen tot modellering en aanpassing van dosering in geval van specifieke patiëntindividuele situaties. Bepaling van deoptimale dosis, doseerfrequentie en toedieningsweg zalmoeten komen uit kwalitatief goed onderzoek. Daarbijzullen kinetische parameters gekoppeld moeten wordenaan klinisch relevante uitkomstmaten, het zogenaamdefarmacokinetisch-farmacodynamisch onderzoek (PK-PDonderzoek).In het geval deze specifieke kennis ontbreekt zal in iedergeval het volgende adagium goed voor ogen moeten worden gehouden bij het kiezen van een farmacotherapiemet bijbehorende dosis, doseerfrequentie en toedieningsweg: KINDEREN ZIJN GEEN KLEINE VOLWASSENEN.

GEADVISEERDE LITERATUURDe bovengenoemde overwegingen aangevuld met eenscala aan detailinformatie en figuren is terug te lezen inde publicatie van Kearns GL, et al. Developmental pharmacology – drug disposition, action, and therapy ininfants and children. N Engl j Med 2003;349:1157-67.


11


AANDACHT VOOR VEILIGHEID VAN GENEESMIDDELEN

Er is de afgelopen tijd, zowelin de wetenschappelijke tijdschriften als in de algemene media, veel aandacht voor de veiligheidvan geneesmiddelen. Opmerkelijk in de vele berichten is, dat er alleenaandacht is voor de risico’svan geneesmiddelen.Kennelijk bestaat de onuit-gesproken mening dat gebruik van een geneesmid-del geen enkel risico maghebben. Naast het aantonen van de effectiviteit van eengeneesmiddel is het nodig te streven naar een maximaleveiligheid van het geneesmiddel voordat het op de marktkomt, dat wil zeggen te streven naar een positieve risk-benefit balans. Dit impliceert echter ook dat gebruik van geneesmidde-len altijd een zeker risico in zich blijft dragen. Veel van de informatie over de veiligheid van geneesmid-delen berust op epidemiologische gegevens. Hoe belangrijk epidemiologisch onderzoek ook is, vooral alshet gaat om het kwantificeren van een mogelijk risico, eenkritische relativering van de resultaten is nodig. Het feitdat producenten en overheden behoefte hebben aanharde getallen en op basis van deze getallen beslissingennemen, heeft de positie van de epidemiologie een groteplaats gegeven. De verbinding met de klinische praktijkontbreekt vaak. Uiteindelijk zal de behandelend arts ingoed overleg met de apotheker en samen met de patiënteen individuele risk-benefit analyse moeten maken.

GENEESMIDDELEN VOOR KINDEREN

Ook is er de laatste jaren meer aandacht voor de veiligheid van geneesmiddelen bij kinderen. Kern van hetprobleem is dat er weinig objectieve gegevens bekend zijnover dosering, metabolisme en effecten van geneesmiddelen op jonge en zeer jonge leeftijd. Het overgrote deel van de geneesmiddelen die geregistreerdworden, zijn niet onderzocht bij kinderen en worden derhalve niet voor de kinderleeftijd geregistreerd. Hierdoor is er lang niet altijd een adequaat middel voorhanden dat geregistreerd is voor deze populatie.Naarmate kinderen jonger zijn, wordt daardoor vaker eengeneesmiddel voorgeschreven dat unlicensed of dat off-label gebruikt wordt. Onder unlicensed wordt verstaandat het betreffende middel niet geregistreerd is. Off-labelbetekent dat het middel anders wordt voorgeschrevendan in de bijsluiter staat: het gaat hierbij om indicatie,

dosering, wijze van toediening of leeftijdsgroep. In depraktijk gaat het vooral om het gebruik bij kinderen vangeneesmiddelen die alleen voor volwassenen geregistreerd zijn. Tot de niet geregistreerde geneesmid-delen behoren ook de eigen bereidingen, zoals die in hetziekenhuis vaak plaatsvinden. Bij het voorschrijven van geneesmiddelen aan kinderendoen zich drie situaties voor.De eerste is dat het geneesmiddel is geregistreerd (‘labeled’) voor de betreffende leeftijd. Daarmee is metredelijke zekerheid aannemelijk dat bij gebruik volgensde voorschriften de verhouding tussen werkzaamheid enveiligheid gunstig is.De tweede is dat het geneesmiddel wel is geregistreerd,maar niet voor de indicatie waarvoor het aan het kindwordt voorgeschreven. Dit wordt off-label gebruik genoemd.De derde situatie is dat het geneesmiddel in een van degeregistreerde vorm afwijkende farmaceutische formule-ring wordt voorgeschreven. Dit heet unlicensed gebruik.De laatste twee situaties zijn dagelijkse praktijk in de kindergeneeskunde. Off-label en unlicensed gebruik herbergen risico’s van onderbehandeling en onverwachtebijwerkingen of toxiciteit en dienen goed gemotiveerd teworden.In alle drie de situaties is het van groot belang dat veiligheidsgegevens over de voorgeschreven genees-middelen worden verzameld en geanalyseerd. Meldenvan bijwerkingen bij spontante rapportage systemen endaardoor delen van ervaringen is hiervoor een geschiktmiddel gebleken.

PRE- REGISTRATIE ONDERZOEK VAN GENEESMIDDELEN

Sinds het thalidomide drama begin jaren zestig van de vorige eeuw is er systematische aandacht voor de veiligheid van geneesmiddelen gekomen in de vorm vanregistratie eisen en geneesmiddelenbewaking na registratie.Vóór registratie van een nieuw geneesmiddel vindt onderzoek plaats naar deze veiligheid, dat wordt beoordeeld door registratieautoriteiten, in Nederland hetCollege ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), in Europa het Europees Geneesmiddelen Agentschap EMA. Onderzoek bij kinderen vergt meer waarborgen dan geneesmiddelenonderzoek bij volwassenen. In 2001 zijn Europa, de Verenigde Staten en Japan een richtlijn overeengekomen over geneesmiddelenonderzoek bij kinderen. Deze richtlijn waarborgt de kindvriendelijke omstandigheden van onderzoek, beperkt de omvang vanhet onderzoek, geeft richtlijnen voor aanvullend onderzoek na registratie en geeft aan onder welke omstandigheden geen registratieonderzoek bij kinderen

Bijwerkingen bij kinderen,onbekend en ongewenstKees van GrootheestDirecteur Nederlands Bijwerkingencentrum Lareb

12


hoeft plaats te vinden. Enige jaren geleden is in Europeesverband vastgelegd dat er een half jaar verlenging van patentbescherming is als bij registratie van een nieuw geneesmiddel er ook registratie voor de kinderleeftijdplaatsvindt. Klinisch wetenschappelijk onderzoek wordtbevorderd door samenwerkingsverbanden om de aanwezige kennis en expertise en om de schaarse financiële middelen te bundelen, onder andere nationaaldoor het Medicines for Children Research Network (MCRN)en door het European Network for Drug Investigation inChildren. Het is belangrijk dat kennis gedeeld wordt, zoalsdat gebeurt binnen het Nederlands Kenniscentrum voorFarmacotherapie bij Kinderen.

ONDERZOEK VAN GENEESMIDDELEN NÁ REGISTRATIE

Omdat de beschikbare informatie op het moment van registratie altijd beperkt is, wordt na registratie deveiligheid bewaakt. De taken van de registratiehouder(‘fabrikant’) zijn recent vastgelegd in nieuwe Europeserichtlijn.Daarnaast is er bewaking van de veiligheid van (nieuwe)geneesmiddelen door middel van een meldsysteem, inNederland door het Nederlands Bijwerkingen CentrumLareb. Aan artsen en apothekers, en sinds enkele jarenook aan patiënten, wordt gevraagd om als er sprake is vaneen mogelijke bijwerking, dit te melden bij Lareb. Dit systeem functioneert sinds 1963, kort na de thalidomideaffaire, waarbij wereldwijd meer dan 10.000 kinderen geboren werden met ernstige aangeboren afwijkingen.Aard, ernst, frequentie, maar ook herkenbaarheid van bijwerkingen bij kinderen kunnen aanmerkelijk verschillen van die bij volwassenen.

MELDINGEN IN NEDERLANDIn de afgelopen 5 jaar ontving Lareb rechtstreeks van artsen en/of apothekers per jaar circa 600 meldingen vanvermoede bijwerkingen in relatie tot kinderen t/m 18 jaar(Figuur 1). Dit is ongeveer 7,5% van het jaarlijks aantal vande gemiddeld 8000 bij Lareb gemelde bijwerkingen,hetgeen verwacht kan worden gezien het percentage kinderen in de totale bevolking en hun geneesmiddelgebruik.

Opvallend is dat bij kinderen meer ernstige bijwerkingenworden gemeld dan bij volwassenen, mogelijk duidt ditop een onderrapportage van niet-ernstige meldingen bijkinderen. De bereidheid om een bijwerking te melden, endaarmee de omvang van de onderrapportage, is afhankelijk van tijdgebrek, onbekendheid met de meldprocedure, onzekerheid over welke bijwerkingen welof niet meldenswaardig zijn en onvoldoende zekerheidover de causaliteit. Tabel 1 laat de meeste gemelde bijwerkingen zien bij de verschillende leeftijds-categorieën.

HET MELDEN VAN BIJWERKINGEN AAN LAREBLareb werkt met een vrijwillig meldsysteem. Dat betekentdat het afhankelijk is van de bereidheid van artsen, apothekers en patiënten om observaties van vermoedebijwerkingen daadwerkelijk te melden. Overigens is methet van kracht worden van de nieuwe Geneesmiddelen-wet het melden van ernstige bijwerkingen bij Lareb verplicht.De Lareb databank bevat meer dan 100.000 meldingen. In2009 ontving Lareb ruim 9000 meldingen. Apothekershebben hierin het grootste aandeel; huisartsen en specialisten melden aanzienlijk minder frequent.

De registratie van bijwerkingen kan plaatsvinden door hetmeldformulier in te vullen op de Lareb websitewww.lareb.nl, of op papier. Het papieren meldformuliervindt u achter in het Farmacotherapeutisch Kompas enook regelmatig bij het Geneesmiddelenbulletin. Na insturen van een melding ontvangt u van Lareb altijd eenpersoonlijke reactie, waarbij meer informatie wordt gegeven over de bijwerking die u hebt gemeld. Bij het invullen van het formulier –al dan niet elektronisch- is hetbelangrijk dat minimaal de basisinformatie wordt verstrekt. Voor medisch specialisten is het wellicht handig om een geanonimiseerde kopie van de correspondentie naar collegae naar Lareb mee te sturen.Het spreekt vanzelf dat uw melding en de bijgevoegde informatie door Lareb vertrouwelijk wordt behandeld endat geen persoonlijke informatie wordt doorgegeven.


Figuur 1: Procentuele weergave meldingen bij kinderenper leeftijdscategorie

0-2jr 3-5jr 6-12jr 13-18jr

Koorts Koorts Koorts Koorts

Huilen Huilen Hoofdpijn Misselijkheid

Collaps bijvaccinatie

Bleekheid Buikpijn Huiduitslag

Tabel 1: Meest gemelde bijwerkingen bij kinderen perleeftijdscategorie

13


ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is, zoalsde naam al aangeeft, een aandachtstekort/hyperactivi-teitsstoornis. Een ADHD’er kan zijn aandacht moeilijk bijéén ding houden en zich moeilijk concentreren, daarnaastkan hyperactiviteit leiden tot zowel lichamelijk als men-tale onrust.

ADHD is niet te genezen. De symptomen kunnen echterwel verminderd worden met behulp van medicijnen. Methylfenidaat wordt bij ADHD al sinds lange tijd toege-past, ook wordt het gebruikt bij de behandeling van ADDen narcolepsie. Ongeveer 70-80% van de kinderen metADHD reageert positief op het gebruik van Ritalin, waarbijhyperactiviteit, impulsiviteit en aggressiviteit aanzienlijkminder worden.Methylfenidaat is onderverdeeld in een langwerkende eneen kortwerkend variant. De langwerkende varianten zijnConcerta, Equasym en Medikinet. De kortwerkende isRitalin. Ritalin is een psychostimulantium dat sinds zijnontdekking in de jaren ’50 gebruikt wordt tegen ADHD. Hetwordt gebruikt om onbelangrijke binnenkomende prikkelste scheiden van belangrijke binnenkomende prikkels.Sinds de jaren ’90 is het gebruik explosief gestegen.

Ritalin lijkt chemisch gezien erg op amfetamine en cocaïne. Ook wordt Ritalin net als cocaïne en amfetaminesnel opgenomen in het bloed. Het werkt dus snel, maarhet wordt ook weer snel afgebroken. Door die korte wer-king is het noodzakelijk dat Ritalin op de juiste momentenwordt ingenomen. Gebeurt dit niet, dan kan een zoge-naamd ‘rebound-effect’ optreden. Bij een ‘rebound’ is hetmedicijn plotseling uitgewerkt en komen de ADHD-klach-ten heviger terug dan voor de inname van de Ritalin. Ookis de biologische beschikbaarheid zeer uiteenlopend voorelk individu, die varieert van 11 tot 51%. Door onregelma-tige inname en de wisselende biologische beschikbaar-heid wordt vaak onterecht gedacht dat Ritalin niet werkt.

Dat Ritalin dezelfde werking heeft als de stimulerendestoffen cocaïne en amfetamine lijkt vreemd, gezien Rita-lin ADHD’ers juist tot aandacht en rust brengt. Echter, Ritalin werkt stimulerend op het striatum, een hersendeelin de prefrontale cortex die ook wel bekend staat als het‘stopcentrum’.

Het concentratieprobleem bij ADHD’ers komt voort uit eenstoornis van de impulscontrole in dit stopcentrum. Neu-rotransmitters worden normaliter van synaps naar synapsovergebracht. Bij ADHD’ers worden ze in bepaalde her-sendelen (o.a. het striatum) niet volledig of zelfs helemaalniet overgebracht. De synaps scheidt de neurotransmitter(in dit geval dopamine) uit en vervolgens wordt de dopa-

mine direct weer opgenomen door de uitscheidende cel.Het besef van prioriteiten is er dus wel, maar kan niet gehandhaafd worden door disfunctionerende opnamedoor de synapsen.

De werking van Ritalin berust op het remmen van de her-opname van deze neurotransmitters, er wordt momenteelonderzocht of die heropname zelfs helemaal onmogelijkwordt gemaakt door Ritalin. Door het al dan niet stop-pen/remmen van deze heropname komt de dopaminetoch op de synapsreceptoren van de ontvangende cel, envindt een tijdelijke overdosis van dopamineafgifte plaats,waardoor een overstimulatie plaatsvindt van het striatum.Het striatum zorgt vervolgens voor signalen om de pro-ductie van dopamine te downreguleren, waardoor hethele systeem rustiger wordt. De impulscontrole kan vervolgens normaal plaatsvinden en hierdoor neemt deneiging om op iedere prikkel te reageren af.

De aandachtsstoornis wordt hierdoor niet genezen, maarkan wel aanzienlijk worden verminderd, waardoor gedragstherapie veel effectiever wordt.

Geneesmiddel belichtRitalin

Koen Hilgerink

14


Aan de zuidrand van de stad, net tegen Hoogkerk aan,staat een bedrijf dat reeds sedert 1902 actief is. Wanneerik vertel dat dit bedrijf de naam 'De Staatsmijnen' draagtzal een enkeling er wellicht iets langer over doen de linkmet de farmacie te vinden. Maar bij de meeste mensenzal snel genoeg een lampje gaan branden wanneer zij deafkorting en dagelijkse naam van het bedrijf lezen, namelijk DSM.

Bij onze aankomst werden wij hartelijk ontvangen doordhr. Maarten Nieboer, projectmanager bij DSM. Hij heeftons tijdens een interessante presentatie ingeleid in hetgeen DSM zich mee bezig heeft gehouden in haar rijkegeschiedenis en zich tegenwoordig mee bezig houdt. Zoals gezegd is DSM opgericht in 1902 als staatsbedrijfom de steenkoolreserves in Limburg te exploiteren. Ditwerd in de loop der (tientallen) jaren uitgebreid naaronder andere productie van chemicaliën, waaronder ammoniak en kunstmest. In de jaren ’60 werd het nietmeer rendabel de steenkool nog zelf te winnen, waarnade mijnen begin jaren ’70 gesloten werden. Na het sluiten van deze tak van DSM kwam o.a. de ontwikkelingvan de petrochemische industrie bij het bedrijf steedsmeer op gang. Deze chemische tak is in de loop der jarensteeds meer uitgebreid en in 2002 ook weer verkocht. Deontwikkeling van producten voor de farmaceutische industrie begon eigenlijk pas rond de jaren ’90. Een

aantal belangrijke overnames en fusies hebben dit profiel van DSM dan ook behoorlijk vergroot. Met namede fusie met Gist-brocades en de overname van Catalytica Pharmaceuticals hebben DSM geprofileerd inde farmaceutische industrie.

De vestiging van DSM in Groningen, DSM Biologics, houdtzich voornamelijk bezig met de productie van zoogdiercellen op grote schaal. Deze worden o.a. gebruiktom antilichamen te produceren. DSM produceert vrijwelgeen preparaten meer met directe commerciële doeleinden. De meeste producten worden gebruikt in klinisch onderzoek in fase I-III. Grote farmaceutische bedrijven komen naar DSM om producties voor deze onderzoeken uit te besteden . Voornamelijk vanwege dekosten, maar bijvoorbeeld ook vanwege gebrek aan capaciteiten binnen het eigen bedrijf. Deze bedrijvenkomen niet tot zeer weinig uit Nederland, maar zijn

RC on the RoadDSM

Frank Meijerink

15


hoofdzakelijk Amerikaanse, Duitse, Engelse en Japansebedrijven.

DSM heeft meerdere gebouwen in Groningen. Wij hebbeneen bezoek gebracht aan het kantoor met daarin een aantal laboratoria.

Alvorens wij het lab ingingen werden wij in labjas en labbril gehesen. In de eerste zaal die wij bezochten werden voornamelijk zoogdiercellen gekweekt. Het lab isvergelijkbaar met een willekeurig lab aan de faculteit. Erlenmeyers en grote zakken die gekweekt en geïncubeerd worden in de stoof. Na kweek worden ermonsters genomen en vindt er analyse plaats op de cellen. Nadat er genoeg cellen zijn gevormd, worden zeovergebracht naar de productie: hier worden de antilichamen en andere biologicals gevormd. Helaas hebben wij dit deel niet gezien, maar wel het eind van het

productieproces, namelijk het scheiden van het producten de cellen. Doordat de biologicals vaak goed oplosbaarin water zijn, gaat het meestal erg makkelijk. Het zuiverenvan het product gebeurt dan ook in slechts enkele stappen. Het was erg interessant om het werken met menselijke cellen van zo dichtbij te zien!

Voor ons was dit alweer de laatste editie van RC on theRoad. Net als onze andere bezoeken, hebben we ook vandit bezoek weer erg genoten en willen we Maarten Nieboer van harte bedanken voor de zeer informatievemiddag.

TThheemmaa

16


In de afgelopen jaren worden meer en meer jongeren meteen alcoholvergiftiging opgenomen in de Nederlandseziekenhuizen. Dit is een verontrustende ontwikkeling. Inonderstaande wordt uitgelegd waarom jongeren zo gevoelig zijn voor alcohol. Tevens wordt stilgestaan bij denegatieve effecten, zowel de directe, als die op langeretermijn en die voor het nageslacht. Tot slot wordt ingegaanop de opvang van de jongere met een alcoholintoxicatieen de zorg op de polikliniek Jongeren & Alcohol.

JONGERENJongeren zijn erg gevoelig voor alcohol. Dit heeft een aan-tal oorzaken. Het brein van een jongere kenmerkt zichdoor uitgroei en rijping. Er vindt een enorme toename vanverbindingen (synapsen) plaats en de myelinisatie wordtvoltooid. Dit gebeurt vooral in de prefrontale cortex, maarook in subcorticale structuren. Alcohol, zowel eenmaligals meermalen gebruikt leidt tot schade in dit proces vangroei, rijping en myelinisatie. Dit komt door het directe effect op de neurotransmitters en receptoren ervan, maarook doordat ethanol leidt tot celdood. (1)Versterkend daarbij is dat het juist in deze levensfase essentieel is grenzen te ontdekken. Het kind dat eerstvolledig afhankelijk is van de ouders, wordt zelfstandigdoor te ontdekken en te onderzoeken. Dit is een sociaalproces wat ook in de bouw en ontwikkeling van het breinvastligt. (1) Het ontdekken van iets nieuws en anders geefteen positieve bekrachtiging. Het prettige gevoel dat alco-hol geeft versterkt dit systeem. Drinken van een keer alcohol op jonge leeftijd leidt daarmee tot makkelijkeropnieuw en meer drinken. Dat is de (biologische) verkla-ring voor het feit dat jongeren die op jonge leeftijd mogen

drinken, vaker en meer drinken dan jongeren die tot hun16e niet drinken.

GEVOLGEN VAN ALCOHOL GEBRUIK Alcohol geeft, naast de prettige effecten, verstoring vanhet normale functioneren. De motore en psychologischetaken worden minder goed uitgevoerd. Dit is te zien aanonhandigheid, gestoorde spraak, maar ook aan mindergoed inschatten van sociaal gedrag van anderen. Jonge-ren onder invloed van alcohol zijn vaker betrokken bij geweld, zowel als slachtoffer als dader. Bij vrouwen werkthet gebruik van alcohol drempelverlagend voor ook onbeschermde en daardoor riskante seksuele activiteit.Bij mannen leidt het gebruik van alcohol tot verminderdseksueel presteren en impotentie. Dat is in combinatiemet de toegenomen agressie door alcohol natuurlijk eenvervelende combinatie. Bij jongeren is het overigens kenmerkend dat allerlei motore effecten die bij volwassenen wel optreden, ach-terwege blijven. Er kan daarom vrij plotseling een acutedisfunctie van het brein optreden met bewusteloosheidtot gevolg. Dit treedt al op bij lagere promillages (circa 1.50/00) dan bij volwassenen.

BINGE-DRINKINGRegelmatig gebruik van te veel alcohol, het zogenaamdebinge-drinking, leidt tot aanvankelijke subtiele beschadi-gingen en disfunctioneren van het brein. Onder binge-drinking wordt verstaan het meer dan 4 eenheden alcoholin enkele uren gebruiken. Het is aangetoond dat regel-matig (>2 maal per maand) binge-drinken geassocieerd ismet achteruitgang in cognitief en intellectueel functione-

Jongeren en alcoholEen ongelukkige combinatie

Dr. Tjalling de VriesAlgemeen Kinderarts, Medisch Centrum Leeuwarden

Tjalling de Vries (1959) is sinds 1991 als alge-meen kinderarts verbonden aan het Medisch CentrumLeeuwarden. Naast de algemene kindergeneeskundericht hij zich op de behandeling en begeleiding van kinderen met astma en allergische aandoeningen als-mede kinderpsychiatrische aandoeningen als ADHD enanorexia nervosa. Samen met de kinderpsychologenvan het MCL is het verantwoordelijk voor de nazorgvoor jongeren die een alcoholvergiftiging hebben opgelopen. Naast zijn klinische werkzaamheden is hij opleider kin-dergeneeskunde en begeleider van huisartsen enspoedartsen in opleiding. Zijn onderzoek richt zich opastma en (bijwerkingen van) medicatie. In 2008 pro-moveerde hij bij prof.dr. L.T.W. de Jong – Van den Berg.Daarnaast is hij op dit moment redacteur van het tijd-schrift ‘Farmacotherapie bij kinderen’. Hij is getrouwden vader van drie kinderen.

17


ren, met o.a. lagere (school)prestaties als gevolg. De motoriek gaat achteruit wat zich uit in toenemende onhandigheid. De emoties worden vlakker, de fijngevoe-ligheid neemt af. Een beetje boos bestaat niet meer, erkomt altijd meteen een heftige reactie. Als gevolg hiervanwordt het lastig zich aan te passen aan allerlei verschil-lende sociale omstandigheden. Dit kan leiden tot proble-men in het gezin, maar ook in vriendschappen, op schoolen later op het werk. Regelmatig binge-drinken is geasso-cieerd met depressie en zelfmoord.

FOETAAL ALCOHOL SYNDROOMDe hersenen van het nog ongeboren kind zijn nog veel ge-voeliger voor alcohol. Prenatale blootstelling kan leidentot kenmerkende afwijkingen van gelaat en hersenen; metspreekt van het foetale alcoholsyndroom. Intra-uterieneblootstelling van alcohol veroorzaakt vormen rijpingsaf-wijkingen van de foetale hersenen met als gevolg levens-lange leer- en gedragsmoeilijkheden (figuur 1). (2)Daarnaast zijn er ook vormafwijkingen van het gelaat (figuur 2) en hebben de kinderen een groeiachterstand.Nu het de laatste jaren voor vrouwen ook gewoon is veelalcohol te drinken, wordt de kans dat vrouwen die zwan-ger zijn ook meer alcohol gebruiken groter en gevreesdwordt dan ook dat het aantal kinderen met het foetale alcohol syndroom zal toenemen.

ALCOHOL VERGIFTIGINGRegelmatig worden jongeren opgenomen met een alcoholvergiftiging, in 2009 waren dit er meer dan 500. (3) Hetklinische beeld is eenvoudig te herkennen vanwege degeur van de uitademingslucht. De meeste jongeren wor-den met een ambulance gebracht en krijgen voor hettransport al een infuus met glucose en elektrolyten. Alsdat niet gebeurd is, wordt dat bij aankomst in het zieken-huis alsnog gedaan. De kwaliteit van de vitale functies (ademweg, ademha-ling, circulatie) wordt nagegaan evenals de diepte van hetcoma. In plaats van de bij volwassenen vaak gebruikteGlasgow Coma Scale (GCS), wordt de AVPU-score bepaald. AVPU is een acroniem van alert-verbal-pain-unresponiveness. Indien de jongere op aanspreken ofroepen, reageert, is het coma niet gevaarlijk diep. Als eralleen op pijn wordt gereageerd, is de diepte van hetcoma vergelijkbaar met die van de score van 8 van de GCSen moet kunstmatige beademing overwogen worden. De

temperatuur wordt gemeten. Regelmatig zijn jongeren meteen coma onderkoeld. Dit komt door de perifere vasodili-atatie in combinatie met het onbeschermd zijn en geenmaatregelen nemen tegen de onderkoeling. Ook in dezomer, als de kleding nat geworden is waardoor verder afkoeling plaatsvindt, is de lichaamstemperatuur vaak telaag. Naast bepaling van alcoholspiegel, glucose en serumelektrolyten vindt urineonderzoek plaats. In deurine wordt gekeken naar andere intoxicaties, zoals can-naboiden.Veel jongeren zijn ondervuld en hebben een lage bloed-druk. Dat wordt verholpen door het geven van NaCl 0.9%,20 ml/kg, en soms moet dit een aantal malen herhaaldworden. De diepte van het coma wordt regelmatig bepaald om nate gaan of er herstel optreedt of niet. In een enkel gevalblijkt kunstmatige beademing onafwendbaar. Bij jonge-ren waarbij dat nodig is, wordt de alcoholspiegel metspoed bepaald want juist bij deze jongeren kan deze gevaarlijk hoog zijn. Bij hoge spiegels (> 3.5 0/00 ) wordtdialyse gestart. Enkele uren na het ontwaken spreken arts en pedago-gisch medewerker met de jongere en leggen de risico’svan alcoholvergiftiging uit. Met de jongere wordt de alco-holtest gedaan via www.watdrinkjij.nl. Doel hiervan is dejongere zich bewust te maken van de risico’s. De verpleegkundige spreekt met de ouders. Ouders zijn vaakerg bezorgd, verdrietig of boos. Natuurlijk worden zij gesteund, maar ook krijgen ze voorlichting over de rol diezij kunnen spelen. Eventueel wordt verwijzing naar de Ver-slavingszorg georganiseerd. Deze heeft niet alleen in eentaak in het begeleiden van verslaafden, maar ook eenvoorlichtende en begeleidende functie voor opvoeders.Zij kunnen met de ouders doornemen welke handvatener zijn om de jongere voor een herhaling te beschermen.In 2009 zijn 5 poliklinieken voor Jongeren & Alcohol ge-opend: naast Delft, waar de aanzet gegeven is, zijn er nudergelijke poliklinieken in Hoorn, Veldhoven, Eindhovenen Leeuwarden. Tijdens het eerste polikliniekbezoekwordt met de jongere gesproken over de omstandighedenwaarin de vergiftiging plaatsvond. Vaak blijkt dat jonge-ren van anderen alcohol kregen en met vrienden of vrien-dinnen dronk. De plaats hiervan is verschillend, vaak iser thuis gedronken, op school- of andere feesten. Beruchtzijn ook de drankketen die in heel Nederland staan.Slechts zelden komt een jongere uit de horeca met eenvergiftiging. Of dit een gevolg is van het beleid in de ho-reca of dat jongeren in zo’n situatie niet naar het zieken-huis vervoerd worden, is onduidelijk.Veel jongeren krijgen door hun ouders sancties opgelegd.Dit is natuurlijk een gevolg van de vertrouwensbreuk diedoor ouders ervaren wordt. Met de jongere wordt dan nagegaan hoe deze breuk te herstellen. De jongere krijgtuitleg over de negatieve gevolgen van alcohol gebruik ophet latere functioneren en nadrukkelijk wordt geadviseerdvoorlopig geen alcohol te gebruiken. Dit om te voorkomendat er na het coma verdere beschadiging optreedt. Vervolgens wordt een psychologisch onderzoek gedaan.De resultaten worden vergeleken met eerder uitslagen vanbijvoorbeeld Cito-toetsen maar ook met de voorgaandeschoolresultaten. Jammer genoeg blijkt er toch regelmatigeen meetbare en significante verslechtering van intellec-tuele functies opgetreden te zijn. De psycholoog gaat, netals de kinderarts na, of er risicofactoren zijn die de kans


18


op herhaling vergroten. In de afgelopen jaren bleek datbij een aantal patiënten het geval te zijn. Dan wordt steunen hulp aangeboden, meestal wordt dat graag geaccep-teerd. Als er ernstige zorgen zijn over het pedagogisch kli-maat voor de jongere en hulp en steun noodzakelijkgeacht wordt, maar ouders en/of jongere verzet zich hier-tegen, overlegt de kinderarts met de vertrouwensarts enwordt een formele melding gedaan. Overigens wordt er altijd een melding bij de vertrouwensarts gedaan als eenjongere voor de tweede keer in coma geraakt. Immers, hetis de plicht van ouders het kind te beschermen tegen gevaarlijke situaties en als het zelfs na een coma niet lukthet alcoholgebruik te verminderen, schieten ouders klaar-blijkelijk tekort in hun zorg. Gelukkig hoeft dit niet vaakte gebeuren.Na een half jaar is er een evaluatie: is het gelukt niet tedrinken, welke strategie is toegepast om niet te drinken,hoe reageerde de omgeving en hoe is het met de vertrou-wensrelatie tussen jongere en ouders? Nagegaan wordtof de schoolresultaten voldoende zijn of dat meer steunnoodzakelijk is. Naast het begeleiden van de individuele jongeren, proberen we met de poliklinieken Jongeren & Alcohol teontdekken welke strategie effectief is in het voorkomenvan drankgebruik en proberen we na te gaan of er facto-ren zijn die jongeren kwetsbaar maken.

PREVENTIENaast de zorg voor de individuele jongere, zetten de medewerkers van de poliklinieken voor Jongeren & Alco-hol zich in voor het terugdringen van drankgebruik. Ditwordt op verschillende manieren gedaan. Regelmatigoverleggen we met lokale, provinciale en landelijke over-heden. Er zijn diverse contacten met verschillende poli-tieke partijen. Veel jongeren drinken te veel en opverschillende niveaus moet hier aandacht aan gegevenworden. Naast voorlichting aan kinderen in de laatste groepen van de basisscholen en de eerste klassen van het

middelbaar onderwijs, dienen ouders voorlichting te krij-

gen. Alcoholverkoop aan jongeren onder de 16 is verbo-den, maar de controle hierop faalt. Strengere controlehierop, zowel in de horeca als in winkels, is noodzakelijk.Natuurlijk moeten ook winkels en horecagelegenhedenhierin hun eigen verantwoordelijkheid nemen, en dat gebeurt in een aantal gevallen gelukken ook wel. Er is discussie over de vraag of het vervroegen van slui-tingstijden van de horeca een rol speelt bij overmatig alcoholgebruik. Internationaal zijn er wel aanwijzingendat dit leidt tot minder alcohol gebruik. Daarnaast heb-ben volwassenen een belangrijke rol. Aangetoond is dathet thuis verbieden van het drinken van alcohol onder de16 jaar leidt tot minder alcohol gebruik en intoxicaties.Volwassenen moeten ook verantwoordelijker met alcoholomgaan. Nog steeds zijn er ’s middags afscheidsborrelswaarbij soms behoorlijk gedronken wordt en waarna som-migen, met een te hoog promillage, toch aan het(auto)verkeer deelnemen. Dit is natuurlijk onbestaanbaar.Ook volwassenen dienen thuis verstandig met alcohol omte gaan en matig te zijn. Natuurlijk is dat lastig in de huidige samenleving waarbij alcohol gezien wordt alssmeerolie voor gezelligheid. Niet onderschat moet worden dat er rondom het gebruik ook forse economischemotieven spelen, producenten versterken via reclame hetbeeld dat alcohol gepaard gaat met plezier, geluk en blijd-schap. Dit beeld moet worden genuanceerd.Pas als de poliklinieken voor Jongeren & Alcohol geslotenkunnen worden, kan gesproken worden van een succes-volle aanpak.

1 Guerri C, Pascual M. Mechanisms involved in theneurotoxic,cognitive, and neurobehavioral effects of alcohol consumptionduring adolescence. Alcohol 2010;44:15-262 Guerri C, Bazinet A, Riley EP. Fetal alcohol spectrum disordersand alterations in brain and behaviour. Alcohol 2009;44:108-143 Van der Lely NC. Alcoholintoxicaties bij jongeren 2009. NSCK,Leiden, 2010.


19


Afgestudeerden

April, juni

De afgelopen periode zijn de volgende leden van Pharmaciae Sacrum afgestudeerd:

Dhr. J. DrenthFarmaceutische Biologie

Dhr. C.J. MeijerFarmaceutische Technologie en Biofarmacie

Dhr. A.P.F. HamiltonFarmaceutische Biologie

Mevr. F.E.A. PaalhaarFarmacotherapie en Farmaceutische Patiëntenzorg

Mevr. L.J.C van RooijFarmaceutische Biologie

Mevr. E.J. ter WeeleFarmaceutische Biologie

Mevr. A.P. RademakerAnalytische Biochemie

Mevr. J.P. DijksterhuisMoleculaire Farmacologie

Dhr. J-W.D. PaatsAnalytische Biochemie

Dhr. E.G. RexwinkelFarmaceutische Technologie en Biofarmacie

Dhr. W.S. DijkstraFarmaceutische Technologie en Biofarmacie

Gefeliciteerd met het behalen van jullie bul!

INVESTEREN IN EEN BETERE KWALITEIT VAN LEVEN

Where patients come firstPostbus 581, 2003 PC Haarlem Telefoon: 023 - 515 31 53 Fax: 023 - 514 80 00

Voor meer informatie: www.msd.nl

Passie voor innovatie. Omdat een nieuw medicijn

het verschil kan maken in het leven van een

patiënt. Dat is al meer dan 100 jaar de drijfveer

van MSD. Met als resultaat een indrukwekkende

reeks van medicijnen en vaccins.

Ons werk is nooit af. Omdat innovatie niet stopt.

En omdat we iedere dag werken aan programma’s

om onze medicijnen overal ter wereld bij de

mensen te krijgen die ze nodig hebben.

Het resultaat van jaren succesvol onderzoek:

Baanbrekende medicijnen tegen HIV/AIDS, astma, hart- en vaatziekten en diabetes

Het eerste vaccin tegen de belangrijkste verwekkers van baarmoederhalskanker

Effectieve bestrijding van rivierblindheid in Afrika en Latijns-Amerika

Toekomstige nieuwe medicijnen voor de behandeling van kanker en alzheimer

21


romotie: dhr. M.P. Connolly, 16 april 2010, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen Proefschrift: The Economics of assisted reproduction. Costs and consequences of fertility treatments Promotor(s): prof.dr. M. Postma Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

IVF-behandeling is economisch verantwoorde investering

Het onderzoek van Mark Connolly laat zien dat wat bij gezondheidsvoorzieningen vaak wordt beschouwd als ‘kosten’, eigenlijk een ‘investering’ blijkt wanneer gerekend wordt vanuit een ander perspectief en over een langere tijdsperiode.Connolly trekt deze conclusie op basis van de resultaten die een door hem ontwikkeld model – voor analyse van gezond-heidsinvesteringen vanuit overheidsperspectief - opleverde. Het prototype van zijn model was gericht op de in-vitro-fertili-satiebehandeling (IVF), maar de methodologie kan ook worden toegepast op andere kostbare medische interventies in degezondheidszorg.

In het geval van de IVF-behandeling toont Connolly aan dat deze ‘investering’ de overheid een acht- tot tienvoudig rendement oplevert in de vorm van de toekomstige belasting die de IVF-baby tijdens zijn gehele leven zal betalen. De door Connolly gepubliceerde resultaten zijn reeds in veel landen gebruikt om beslissingen te beïnvloeden omtrent subsidiëringen beleid van vruchtbaarheidsbehandeling.

Mark Connolly (VS, 1965) studeerde gezondheidseconomie aan de Curtin University of Technology. Zijn promotieonderzoekdeed hij bij de Rijksuniversiteit Groningen, bij de afdeling FarmacoEpidemiologie & FarmacoEconomie. Veel werk voerde hijook uit in dienst van Ferring Pharmaceuticals. Inmiddels heeft hij zijn eigen bedrijf Global Market Access Solutions in Zwitserland alwaar hij werkzaam is als directeur/gezondheidseconoom.

Promotie: dhr. C.R.R. dos Reis, 16 april 2010, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen Proefschrift: Selectivity and efficacy in TRAIL-mediated apoptosisPromotor(s): prof.dr. W.J. Quax Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Nieuwe TRAIL-varianten voor antikankertherapie

Carlos Reis deed onderzoek naar de cytokine TRAIL (Tumour necrosis factor Related Apoptosis-Inducing Ligand), die de laatste jaren veel aandacht heeft getrokken vanwege de mogelijke therapeutische toepassing in antikankertherapie. Dezecytokine behoort tot de TNF-superfamilie en kan in veel kankercellijnen een bepaald type celdood (apoptose) inducerenzonder de gezonde cellen aan te tasten. De promiscuïteit van TRAIL, dat aan twee ‘death receptoren’ en drie blokkerende‘decoy receptoren’ kan binden, suggereert dat de introductie van receptorspecificiteit tot verhoogde apoptose-activiteit kanleiden. Receptorspecificiteit lijkt ook een voordeel te bieden in het licht van de observatie dat in veel kankercellen slechtséén van de twee death receptoren, DR4 of DR5, functioneel is. Reis ontwierp met behulp van het ‘computational protein design’ algoritme FoldX varianten die een verhoogde affiniteit voor DR4 hebben. Deze nieuwe TRAIL-varianten vertonen dezehoge affiniteit ook op tumorcellijnen en ze blijken specifiek te binden aan de DR4 receptoren. Door gebruikmaking van‘surface plasmon resonance’ ontwikkelde Reis een nieuwe methode om de binding van het trivalente TRAIL aan zijn receptorbeter te kunnen meten. De gemeten biologische activiteiten van de nieuwe varianten laten zien dat homotrimerisatie vande receptor belangrijk is voor een snelle inductie van apoptose. De toepasbaarheid van deze receptorspecifieke TRAIL varianten wordt duidelijk geïllustreerd door het ongekend hoge apoptose-percentage in kankercellen wanneer een combinatie van DR4- en DR5-specifieke varianten wordt gebruikt.

Carlos Reis (Portugal, 1980) studeerde Biotechnology Engineering aan de universiteit van Algarve. Zijn promotieonderzoekvoerde hij uit bij de afdeling Farmaceutische biologie van de Rijksuniversiteit Groningen.

Promovendus

FWN

22


Promotie: mw. A. Staniek, 16 april, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen Proefschrift: Endophytes as alternative paclitaxel sources. Chemistry and genetics of Taxomyces andreanae and the end-ophytic flora of Wollemia nobilis Promotor(s): prof.dr. O. Kayser Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Endofyten als alternatieve bron voor paclitaxel

Agata Staniek deed onderzoek naar de mogelijkheid die endofyten bieden om farmaceutisch belangrijke natuurstoffen te produceren. Een endofyt is een symbiotische schimmel die in alle delen van planten, behalvede wortels, kan voorkomen. In dit kader is paclitaxel, een diterpeen en cytostaticum met miljardenomzet dat nu vooral wordtgewonnen uit Taxus brevifolia, een belangrijke verbinding. Een reeks van publicaties uit de jaren 1990, waarin gerapporteerdwerd over endofyten die paclitaxel maakten, is controversieel gebleken. Nog steeds is de wereldmarkt afhankelijk van Taxusals leverancier van paclitaxel.

In de eerste plaats wilde Staniek de heersende onduidelijkheid rondom de endofyt Taxomyces andreanae als producent vanpaclitaxel uit de wereld helpen. Deze endofyt leeft in symbiose met Taxus brevifolia. In de tweede plaats beschrijft zij de isolatie van endofyten uit de evolutionair stokoude conifeer Wollemia nobilis en de screening ervan op het vermogen paclitaxel te maken. Gebruik makend van daartoe geëigende analysemethoden heeft zij vervolgens het profiel van inhoudstoffen van de endofyten en van de gastheerplant in kaart gebracht. Daarnaast heeft zij op gen-niveau gekeken naarhet vermogen van de endofyten om paclitaxel te maken. Van de conifeer wist zij in het laboratorium ook stabiele in vitro cultures te maken.

Een belangrijke conclusie uit haar promotieonderzoek is dat de productie van paclitaxel berust op het samenspel tussen gastheerplant en de microbiële bewoners, onder controle van evolutie en omgevingsfactoren.

Agata Staniek (Polen, 1980) studeerde farmacie aan de medische universiteit van Poznan. Haar promotieonderzoek deedzij aan de Rijksuniversiteit Groningen, afdeling Farmaceutische biologie. Haar onderzoek werd gefinancierd met een UbboEmmiusbeurs van de RUG.

Promotie: dhr. B.G.J. Dekkers, 25 juni 2010, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen Proefschrift: Major role of the matrix in airway smooth muscle phenotype plasticity - Implications for chronic asthmaPromotor(s): prof.dr. H. Meurs, prof.dr. J. Zaagsma Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Nieuwe behandelingsbenadering allergische astmaBart Dekkers heeft voor het eerst aangetoond dat extracellulaire matrixeiwitten (bindweefseleiwitten) in het luchtweg-weefsel bij astma een belangrijke rol spelen in de benauwdheid veroorzakende veranderingen in de gladde spieren van deluchtwegen. Bovendien ontdekte hij een interessante nieuwe therapeutische benadering voor de behandeling van astma viade inhalatie van peptides ’met een RGD-motief’.

Allergisch astma is een chronische luchtwegaandoening die gekenmerkt wordt door overgevoeligheid van de luchtwegen voorbepaalde allergie-opwekkende prikkels. Deze luchtweghyperreactiviteit wordt in belangrijke mate veroorzaakt door veranderingen in de luchtwegwand; zo is niet alleen de massa van het gladde spierweefsel in de wand toegenomen, maarook de samentrekkingskracht van die spieren. De gevreesde benauwdheid bij een astma-aanval ontstaat wanneer dezegladde spieren zich samentrekken. Daarnaast gaat hyperreactiviteit ook samen met veranderingen in de extracellulairematrix. Extracellulaire matrixeiwitten beïnvloeden de celgroei en de contractiekracht van de luchtweg gladde spier. Bart Dekkers onderzocht welke rol de verschillende matrixeiwitten spelen in de ontwikkeling van een toegenomen luchtweg-gladde spiermassa en -contractiliteit bij allergisch astma.

Hij toont aan dat de matrixeiwitten collageen I en fibronectine, evenals groeifactoren zoals platelet-derived growth factor(PDGF), een proliferatief, hypocontractiel fenotype van de gladde spier induceren, gekarakteriseerd door een toegenomencelgroei en een verminderde contractiekracht van de spier. Dit wordt veroorzaakt door interactie met integrinereceptoren opde spiercel, gevolgd door activatie van specifieke intracellulaire signaaltransductiecascades. De matrixeiwitten laminine-111 en laminine-211 daarentegen bevorderden een (hyper)contractiel en hypoproliferatief fenotype. De effecten van collageen I en PDGF op de gladde spier werden door een combinatie van glucocorticosteroïden en beta2-agonisten, de hoeksteen van de huidige astmatherapie, op synergistische wijze effectief geremd. Bovendien bleek deze

FFaaccuullttaaiirr

23


combinatie glucocorticosteroïdresistentie, geïnduceerd door collageen I, te voorkomen.

In een caviamodel voor allergisch astma bleek inhalatie van het peptide arginine-glycine-aspartaat-serine (RGDS), dat deinteractie van bovengenoemde matrixeiwitten met specifieke arginine-glycine-aspartaat (RGD)-bindende integrine-receptoren remt, de toegenomen luchtweg-gladde spiermassa en -contractiliteit na herhaalde allergeenexpositie te voorkomen. Bart Dekkers (Hardenberg, 1981) studeerde farmacie aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij zijn promotieonderzoek uitvoerde bij de Basiseenheid Moleculaire Farmacologie van het Universitair Centrum voor de Farmacie, als onderdeel vande Graduate School of Behavioral and Cognitive Neurosciences (BCN) en het Groningen Research Institute for Asthma andCOPD (GRIAC). Het werd gefinancierd door het Nederlands Astmafonds.

Moleculen en Reactiviteit februari – maart 2010 De beoordeling van de cursus is goed en ten opzichte van vorig jaar erg verbeterd. Het tentamen werd niet eenvoudig ge-vonden (brief 1).

Diversiteit Ecologie en Gedrag 2009 – 2010Studenten farmacie zijn niet erg enthousiast over dit vak. Terugkerende punten zijn: onderscheid hoofd- en bijzaken zoalscollege, relevantie van het vak van farmaciestudenten, kwaliteit van werkcolleges, slechte roostering en moeilijk tentamen(geen brief gestuurd, zie reden hieronder). NB: de cursus wordt in cursusjaar 2010 – 2011 niet meer gegeven aan de farmaceuten.

Evaluaties

FFaaccuullttaaiirr

24


Geboren (1946) en getogen in de stad Groningen ben ikin 1966 aangekomen als student Farmacie. De keuzedaarvoor was nogal arbitrair: anders moest ik in militairedienst. Studenten die geneeskunde, tandheelkunde offarmacie gingen studeren hoefden in die tijd pas na afloop van de studie het leger in. En dat uitstel, dat leekme wel wat. Bovendien was ik als muzikant in diversebandjes redelijk onmisbaar (dacht ik) en de kazerne in,dat was niks voor mij.

Het leven had toen een veel rustiger tempo, niemandrende door de gang, want wat vandaag niet afkwam, dandeden we dat morgen wel of niet. Vanaf eind juni was deboel bij farmacie min of meer gesloten. Er werd maar zonegen jaar over de studie gedaan, tenslotte moest er veelscheikunde, analyse en botanie gestampt worden en datterwijl het vak farmacotherapie nog niet eens bestond.Apothekers zijn scheikundige analytici en tevens bereiders van recepten en moeten geen doktertje spelen", zo hield een hoogleraar mij streng voor. De tentamens waren trouwens vaak mondeling. Als je "klaar"was voor een tentamen, ging je langs het secretariaat vande professor voor een afspraak. Later besef je dat je zoongemerkt het vak "communicatie" grotendeels onder deknie krijgt met al dat mondelinge gedoe: wat wil de docent horen, hoe kom ik over, hoe blijf ik aan zet: nooitnaar het plafond gaan staren als je het niet weet, en dus:behoudt vooral immer het initiatief.

Ik solliciteerde op een promotieplaats bij de legendari-sche professor Taeke Huizinga. Hij was een vermaard ziekenhuisapotheker en tevens degene die als eerste hetbelang inzag van het vak farmacotherapie. Een echte pionier dus die college gaf in zo'n mooie lange witte doktersjas. Pas tijdens het tandenpoetsen 's avonds gingde jas uit, vertelde hij ons. Zo zijn we als medewerkersvan hem voorzichtig begonnen met een cursus van drieweken farmacotherapie.

Tijden veranderden: structuurformules, gaschromatogra-fen, plantensystematiek en maandenlang receptuur-onderwijs was niet meer de core business van de moderne apotheker. Hij/zij was inmiddels mede-behandelaar van de patient geworden en dus een volwaardige gesprekspartner van de (huis)arts. Daarvoorwas wel een totaal andere opleiding Farmacie nodig endat is zeer goed gelukt hier in Groningen.

Na mijn doctorsbul in 1979 en tientallen jaren onderzoekin rat en mens, sluit ik nu mijn werkzaamleven aan de An-tonius Deusinglaan af met een van de leukste vakgebieden die ik ken: de Farmacotherapie. Samen metNiesko Pras en Katja Taxis als mede-coördinatoren gevenwe vol gas in het 4e en 6e studiejaar. Het is fantastischom te zien hoe professioneel een student een medicatieanalyse kan uit voeren met als examinator een echte apotheker uit de praktijk.

Bestuurwerk, in mijn geval als voorzitter van de Examen-commissie, is een boeiend geheel. Alle medewerkers invaste dienst bij farmacie zijn lid van deze Commissie enmaandelijks komt een aantal afgevaardigden van dewerkgroepen bijeen om mogelijke knelpunten te bespreken. Dat zijn meestal studenten die om diverse redenen een aangepast studietraject lopen. Bijvoorbeeldstudenten die instromen vanuit een andere studie of afkomstig zijn uit een ander land. Het onderwijsbureauverzet daarvoor bergen werk. Ook de plagiaatscannerheeft ons veel extra werk gegeven, evenals de tentamensdie nu vaak als muliple choice worden samengesteld. Allerlei ongeregeldheden, mede door de sterk toegenomen aantallen studenten, waaien dus bij onsbinnen en daar moeten we streng doch rechtvaardig enmet een glimlach tegen optreden. Gelukkig organiserenwe ook de propedeuse-, bachelor- en masteruitreikingenen dat zijn reuze leuke bijeenkomsten. Kortom, ondanksalle hectiek, een prachtige baan aan de RUG !

Mede mogelijk gemaakt door...

Frits MoolenaarDocent Farmacotherapie, voorzitter van de Examencommissie

25


Na vier jaar practica en hoorcolleges werd het tijd om eenplek voor het Masteronderzoek te kiezen. Wij haddenbeiden geen zin om 28 weken lang in een labjas rond telopen, wat ons al gauw bracht bij de basiseenheid Farmacoepidemiologie en Farmacoeconomie (FE2). Na gesprekken met prof. Lolkje T.W. de Jong - van den Berghebben we besloten om samen een farmacoepidemiolo-gisch onderzoek uit te voeren naar de prevalentie vanchronische aandoeningen bij kinderen en jongvolwasse-nen. Dit onderzoek is bedacht door kinderarts Tjalling W.de Vries van het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL).Zowel prof. Lolkje T.W. de Jong - van den Berg als TjallingW. de Vries waren erg enthousiast over de resultaten,waarop we besloten hebben een artikel te schrijven. Momenteel ligt dit artikel bij een internationaal tijdschriften wachten we vol spanning of het geaccepteerd wordt.

WAAROM DIT ONDERZOEK?Nu zullen we jullie iets vertellen waarom het zo belangrijkis om dit onderzoek uit te voeren. Er blijkt namelijk uit eenrapport uit 2007 dat er nog weinig bekend is over het voorkomen van chronische aandoeningen bij kinderen inNederland. Er is al helemaal weinig bekend over de consequenties op lange termijn voor deze kinderen, over

het later functioneren op de arbeidsmarkt en hun plaatsin de maatschappij. Verder is er weinig bekend over hetgebruik van geneesmiddelen bij kinderen, waardoor debijwerkingen en lange termijn effecten nauwelijks bekendzijn. Het doel van onze studie is het onderzoeken van deprevalenties van twintig chronische aandoeningen bij kinderen en jongvolwassenen in Nederland gedurende deperiode 1999-2006, gebaseerd op receptendata van geneesmiddelen.

DE UITVOERING VAN HET ONDERZOEK

In deze geneesmiddelgebruikersstudie zijn de prevalen-ties van twintig chronische aandoeningen onderzocht, diegekozen zijn op basis van klinische expertise. Er zijn datagebruikt van de InterActie Database (www.IADB.nl). Dezedatabase bevat gegevens van openbare apotheken in Nederland over voorgeschreven geneesmiddelen die gecodeerd zijn volgens de Anatomical Therpeutical Chemical (ATC) classificatie. Verder staan er geen indicaties in de database. Sinds 1999 beslaat de database ±500.000 mensen, waaronder ±120.000 kinderen van 0-19 jaar. Wij hebben naar twintig chronische aandoeningen gekeken bij 0-19 jarigen. Aldeze kinderen en jongvolwassenen ontvingen tenminste

Onderzoek belichtChronische aandoeningen bij Nederlandse kinderen en jongvolwassenen

Yvonne NobbeMoniek Pilon

AAaannddooeenniinngg IInnddiiccaattoorrggeenneeeessmmiiddddeell((eenn)) AAaannddooeenniinngg IInnddiiccaattoorrggeenneeeessmmiiddddeell((eenn))

ADHD Centraal werkende sympathicomimetica Chronische darmziektenIntestinale anti-inflammatoire

middelen

Depressie Antidepressiva Obstipatie Laxantia

Epilepsie Anti-epileptica Hypothyreoïdie Levothyroxine

Migraine Antimigraine middelen Diabetes mellitus type 1 Insuline

Chronischepijn/rheuma

NSAID’s

Diabetes mellitus type 2Orale bloedglucose-verlagende mid-

delenMethotrexaat

TNF- blokkerende middelen

Allergische rhinitis

Intranasale corticosteroïden Enuresis nocturna Desmopressine

Astma

Inhalatiecorticosteroïden (IC)

Hypertensie

Diuretica

Bèta-sympathicomimetica Calcium-antagonisten

Combinaties van IC en bèta-symp. Middelen op AT-systeem

Montelukast Anti-hypertensiva

Eczeem Lokale corticosteroïden HIV Antivirale middelen voor HIV-infecties

Allergie (alge-meen)

Systemische antihistaminica Afweerstoornissen Antibiotica (co-trimoxazol)

Refluxziekte Protonpompremmers Anemie IJzerpreparaten

Tabel 1: De twintig chronische aandoeningen met bijbehorend(e) indicatorgeneesmiddel(en).

26


één recept van de geselecteerde ATC-codes in de periode1999-2006. Deze ATC-codes zijn gelinkt aan de eerstekeus geneesmiddelen van die specifieke aandoening. Wijgebruiken als definitie voor chronisch geneesmiddel-gebruik drie of meer recepten van één of meer van de ATC-codes per aandoening per jaar. In tabel 1 zijn alle twintigchronische aandoeningen weergegeven met bijbe-horend(e) indicatorgeneesmiddel(en).

DE BELANGRIJKSTE BEVINDINGENHet aantal kinderen van 0-19 jaar in de IADB was 110.229in 1999 en 123.453 in 2006. De verdeling van de twintigchronische aandoeningen in 2006 is weergegeven in figuur 1.

Figuur 1: De verdeling van de twintig chronische aandoe-ningen in chronisch zieke kinderen van 0-19 jaar in 2006.Het totaal aantal kinderen met een chronische aandoe-ning was 10.593.

Uit deze figuur blijkt dat in 2006 ongeveer de helft van dechronisch zieke kinderen aan een allergische aandoeningleed, te weten astma, eczeem, allergie en allergische rhinitis. Andere veel voorkomende aandoeningen warenADHD en obstipatie.De prevalenties van de vijf meest voorkomende chroni-sche aandoeningen in 1999 en 2006 per 1.000 kinderenwaren 21,0 en 19,9 (astma), 7,3 en 15,3 (ADHD), 10,9 en9,8 (eczeem), 11,1 en 9,6 (allergie), 6,7 en 7,9 (obstipatie).In 2006 was het percentage kinderen met één of meerchronische aandoeningen 7,4% en met twee of meer chronische aandoeningen 1,0%. In 1999 was dit respectievelijk 7,2% en 0,9%.

BEVINDINGEN BEDISCUSSIEERD

Er blijkt dat in 2006 ongeveer de helft van de chronischzieke kinderen een allergische aandoening heeft. Dit iserg hoog en het geneesmiddelgebruik van deze kinderenmoet in de gaten worden gehouden. Verder blijkt dat deprevalentie van ADHD significant het meest is toegeno-men met 109,6% in de periode 1999-2006. Het lijktdaarom aannemelijk dat ADHD astma zal vervangen alsde meest voorkomende chronische aandoening bij kin-deren. Deze toename kan worden gewijd aan meer be-wustzijn van deze aandoening bij artsen en ouders,hoewel een echte toename van de prevalentie niet magworden uitgesloten.In het algemeen kan worden gesteld dat studies die ge-bruik maken van vragenlijsten en/of interviews hogereprevalenties vinden dan wij, terwijl databasestudies over-eenkomstige prevalenties vinden. Verschillen in preva-

lenties kunnen worden verklaard door subjectieve antwoorden bij vragenlijsten/interviews, een andere studiepopulatie, andere definitie van chronisch geneesmiddelgebruik of chronische aandoening, anderland, andere leeftijdscategorieën, andere ATC-code(s) enandere studieperiode.Tot slot is het percentage kinderen met één of meer entwee of meer chronische aandoening in de periode 1999-2006 niet significant veranderd. Wel blijkt dat de meestechronisch zieke kinderen aan één chronische aandoeninglijden, wat ook gevonden is in een andere Nederlandsestudie. Verder vond deze studie dat ±10% van de 0-15 jarigen in Nederland bekend is bij de huisarts met tenminste één chronische aandoening in 2005. Dit is ietshoger dan wat wij hebben gevonden, wat verklaard kanworden door verschillende definities van chronische aandoeningen. De prevalenties zijn namelijk berekenddoor gebruik te maken van indicaties in plaats van geneesmiddelgebruik.

BELANGRIJKSTE CONCLUSIESUit ons onderzoek blijkt dat astma de meest voorko-mende chronische aandoening is onder Nederlandse kin-deren en jongvolwassenen over de gehele periode1999-2006. Er moet wel worden opgemerkt dat in dezeperiode de prevalentie van ADHD sterk is toegenomen, waardoor hetwaarschijnlijk is dat deze aandoening astma van zijn plekzal verdrijven. Verder lijdt ongeveer de helft van de chronisch zieke kinderen aan een allergische aandoeningen heeft 7,4% van de Nederlandse kinderen een chronische aandoening.

TENSLOTTE…We hopen dat jullie een beter beeld hebben gekregen vanonderzoek bij farmacoepidemiologie. We wilden jullielaten zien dat computeronderzoek niet saai is, maar dathet ook hele mooie resultaten kan opleveren. Het is eenhele andere kant van farmacie die in de studie vrijwel nietaan bod komt. Daarom is het heel leuk en leerzaam ombij FE2 onderzoek te doen.

FFaaccuullttaaiirr

27


Mijn bachelorproject draaide om het vinden van een syntheseroute voor nieuwe inhibitoren tegen histone acetyltransferases (HATs). Voor mensen die de draad nu alkwijt zijn zal ik even uitleggen wat de functie van deze enzymen ook alweer was. De dubbele helix van DNA inelke cel zit om het nucleosoom gewonden. Dit nucleosoom bestaat uit acht moleculen, histonen genaamd. De histonen bezitten staarten van aminozurendie van het nucleosoom af gericht zijn. Deze zogenoemdeHATs acetyleren de staarten van histonen waardoor dezestaarten niet meer binden aan de negatief geladen basenvan het DNA, wat ervoor zorgt dat de structuur van hetDNA toegankelijker wordt voor transcriptiefactoren. Opdeze manier kunnen bepaalde genen tot expressie gebracht worden. Histone acetyltransferases spelen een

rol bij de expressie van ontstekingsgenen en ontstekingen. Bij ontstekingsziekten in de long zoalsastma en COPD spelen histone acetyltransferases een belangrijke rol. Stoffen die als inhibitoren werken tegenHATs kunnen bij veel aandoeningen een rol spelen als geneesmiddel.Een voorbeeld van zo’n inhibitor tegen HATs is anacardicacid (zit in de schil van de cashew noot). Analoog aan destructuur van anacardic acid kunnen er verschillende derivaten van deze stof geproduceerd worden die mogelijk een inhiberende werking tegen HATs hebben.Deze stof, weergegeven in figuur 1, zou als uitgangsstofdienen voor de mogelijke HAT-inhibitoren die ik zou gaansynthetiseren waarbij het eindproduct staat weergegevenin figuur 2. De R zijn verschillende koolstofketens, een

benzeengroep etc. Deze nieuwe functionele groepen zijnniet één twee drie te plaatsen; er zijn verschillende tussenstappen nodig. Ten eerste: er zitten drie functionele groepen aan het molecuul: een carbonzuur entwee hydroxylgroepen. Slechts één hydroxylgroep magstraks reageren om het gewenste molecuul te verkrijgenen daarom wordt aan de twee andere functionele groepen een beschermende groep geplaatst, zie figuur 3.Wanneer deze stof in pure vorm is verkregen, dan kan begonnen worden met de additie van verschillende koolstofketens, de tweede stap. Twee mechanismen spelen een belangrijke rol: de Williamson ether syntheseen de Mitsunobu reactie. Bij de eerste wordt de hydroxylgroep gedeprotoneerd waarna het vrije elektronenpaar op het zuurstofmolecuul zal aanvallen ophet + geladen C-atoom van het alkylhalide. Het halogeenzal vertrekken waarna de additie is gelukt. De Mitsunobuwerkt volgens een ander principe maar leidt evengoed tothet gewenste product. In de derde stap moet de beschermende groep uit de eerste stap worden verwijderd, nadat dit gelukt is heb je het eindproduct verkregen.Bij elke stap dient de stof gezuiverd te worden, hetzij metkolomchromatografie of met zuur-base extractie. Deze zuiveringsstappen zijn erg belangrijk, en hebben eengrote invloed op de opbrengst van je uiteindelijke product! Ik vond dit bachelorproject bij Farmaceutische Genmodulatie erg interessant en kan iedereen dan ookaanraden daar eens een kijkje te gaan nemen!

Bacheloronderzoek belichtDe ontwikkeling van nieuwe medicijnen tegen kanker en ontsteking

Casper van der Hoeven

Figuur 1: anacardic acid.

Figuur 2: Het beoogde eindproduct. Figuur 3: Bescherming van de hydoxylgroepen.

28


Onderzoek in Zweden is een periode van tegenstellingenvoor mij. Waar ik eerst mijn bed niet uit te branden wasomdat de zon opkwam rond half 9 (als ik al aanwezig wasop het lab), kan ik nu niet meer slapen omdat de zon opkomt rond 4 uur (en snel zal dit ergens rond de 3 uur zijn).Een vitamine D gebrek in de winter is ook niet abnormaalals de zon onder gaat rond 3 uur (nog steeds op het lab),terwijl ik nu een overschot krijg omdat het tot half 10 lichtblijft. En waar ik in de winter rond liep met 2 paar sokken,een panty, een spijkerbroek en minimaal 3 lagen + jas opmijn bovenlichaam, omdat het -28°C was; fietste ik eenpaar dagen geleden rond met slippers, in een korte broeken een t-shirt omdat het 28°C was. En dit geldt ook voormijn project. Waar het in het begin van een leien dakjeging, gaat het nu allemaal wat moeilijker.

Het doel van mijn project hier in Zweden is het ontwikkelen van een analysemethode met LC-MS/MS voortacrolimus en 3 van haar metabolieten in volbloed. Tacrolimus, een immunosupressivum, heeft een smalletherapeutische breedte en wordt m.b.v. TDM gemonitordin patienten. Normaal wordt tacrolimusconcentratie inbloed met een immunoassay bepaald, maar deze methode is niet erg specifiek. Behalve voor tacrolimusgeeft de immunoassay ook een positieve waarde bij eenpaar van de metabolieten. Sommige van deze metabolieten zijn ook daadwerkelijk werkzaam, maar nietallemaal. En dit is natuurlijk precies het probleem, want bij een geneesmiddel met een smalle therapeutischebreedte wil je de concentratie van het daadwerkelijke geneesmiddel weten en niet van het geneesmiddel +werkzame metaboliet + niet werkzame metaboliet. Ik doe

dit project in een lab in het ziekenhuis, eigenlijk goed vergelijkbaar met het lab van prof. Uges waar de normaleroutine analyses uitgevoerd worden. Ik zit dus middentussen de Zweden (een enkele uitzondering daar gelaten),die allemaal Zweeds praten met elkaar. Niet met mij, metmij praten ze engels (gelukkig).

Natuurlijk ben ik eerst begonnen met inlezen met behulpvan artikelen, maar al snel vond mijn begeleider dat iktoch ook maar echt aan de slag moest. Veel testen, meetwaardes, verdunningen, spiken van bloed later, benik nu (19 mei) dan toch eindelijk aan mijn validatie van demethode begonnen. Nu pas!?! Ja, nu pas! De eerste stap,het optimaliseren van de HPLC en de MS/MS was vrij gemakkelijk. Toen kwam de sample work-up procedure.Omdat er al analysemethodes zijn voor tacrolimus die gebruik maken van een proteine precipitatie, hebben webesloten om eerst dat te proberen. Dit werkte natuurlijk(niet zo gek als 5 anderen er een artikel over gepubliceerdhebben), maar er was noodzaak voor een concentratie-stap na de proteïne precipitatie. Metabolieten zijn somsin vrij lage concentraties aanwezig in het lichaam endaarom wilden we een vrij sensitieve methode ontwikkelen. Ik heb SPE en MEPS geprobeerd. MEPS iseen vrij nieuwe procedure, waarbij er in een naald eensoort van HPLC-kolommetje zit. Deze naald gebruik je meteen speciale spuit en een speciaal apparaat. Je laadt jesample op de MEPS, waarna je wast en vervolgens elueerje gelijk in de injector. Deze laatste stap is tot nu toe hetgrootste obstakel gebleken. Maar ook deze is overwonnen, waardoor ik nu eindelijk aan mijn validatieben begonnen. Tegen de tijd dat dit blad uitkomt is mijn

Student in het buitenland

Ilse Dubbelboer

29


methode hopelijk gevalideerd en heb ik er rond de 500bloedmonsters mee geanalyseerd.

Het doen van mijn onderzoek in ander land dan Nederland vind ik super. Ik wist mijn hele studietijd al datik graag een tijdje naar het buitenland wilde, om ook eenseen andere universiteit en een andere cultuur mee temaken. Ik hoefde niet zo nodig buiten Europa, ik trek hetslecht als het erg warm buiten is de hele tijd en ik wildegraag een land waarvan de taal niet te moeilijk was, dusconclusie: the UK of Scandinavie. Na met 3 professorengepraat te hebben en overal goed over nagedacht te hebben, heb ik uiteindelijk met prof. Uges gekozen voorStockholm, Karolinska Institutet (KI). Nu kan je in Zwedenniet echt spreken van een andere cultuur, maar het feitdat ik met allemaal buitenlandse mensen op een gangwoon, maakt het wel goed. Iedereen van de flat waar ik inwoon studeert/werkt bij KI (universiteit met alleen maarmedische opleidingen), net zoals ik en dat is best prettig.Bijna iedereen maakt volledige dagen en snapt waar jehet over hebt als je in vaktermen praat. We gaan vaak oppad met een groep(je) mensen: sight-seeing, laatst voorhet eerst gehiked, weekeindje Helsinki, bioscoop, feestjes, salsa lessen, balletvoorstelling, barbeque, kreefteten, etc. etc.

En alleen maar in Stockholm blijven, zit er natuurlijk nietin. Een van de dingen die ik gedaan heb, is naar Kirunagaan met 3 meiden. Kiruna is een erg lelijk mijnwerkersstadje in het noorden van Zweden, bijna tegen de Noorsegrens aan. Maar gelukkig gingen wij met snowmobilesmet een grote slee en een begeleider de wildernis in. Heelwat uren later zaten we met -5°C op de sneeuw in eenhutje zonder water, electriciteit en gas. Ondertussen hadden we mee gedaan aan een ijsviswedstrijd, rendiersoep gegeten bij een kampvuur, rond geraced opde snowmobile met 70 km/uur over bevroren meren engelanglaufed terwijl het donker werd. Tot dan toe was ik

nog nooit ergens geweest waar het ook daadwerklijk echtstil is (okee, op die ene blaffende hond na). Een van de dingen die we natuurlijk wilden zien in hethoge noorden van Zweden was het noorderlicht, a.k.a. aurora borealis. En dat hebben we dan ook. Nadat we nogwat hout gezaagd hadden om de temperatuur in de hutbehaagelijk te houden, waren we nog buiten aan het rondlummelen. Ik lag op de snowmobile naar boven te kijken(keep in mind, onze begeleider had gezegd: sometimesthe northern lights are only there for 1 minute, and sometimes it’s not there at all; ergo: we hielden de wacht)en ja hoor, daar was het dan. Niet erg indrukwekkend,nogal wit en niet bewegend, scheen het noorderlichtboven ons. Na 2 minuten verdween het weer. Wij warennatuurlijk superblij dat we het wel gezien hadden enwaren er uitgebreid over aan het nakletsen. Totdat er opeen andere plek nog een keer het noorderlicht te zien was.Dit is de hele avond door gegaan en rond 11 uur ’s avondswas het over de hele hemel te zien. Als een grotewit/groene slang bewoog het door de lucht, kronkelenden zigzaggend. Heel erg mooi. De volgende dag hebbenwe een bezoek gebracht aan het ijshotel (wauw!) en deoudste houten kerk van Lapland, waarna we genoten hebben van rendiervlees met macaroni, voordat de begeleider ons weer op de trein zette (treinreis heen +terug: 30 uur; tijd in Kiruna: 32 uur).

En...En...En...En ik kan nog zoveel meer vertellen over mijn tijd hier inStockholm, maar helaas zijn de 2 pagina’s nu gevuld. Nogeen tijdje hier en dan volgend schooljaar weer terug naarde universiteitsbanken in Nederland. Helaas.

FFaaccuullttaaiirr

Alliance Apotheek is een sterke groep van 78 apotheken. Samen met meer dan 240 zelfstandige apotheken zijn we voor de consument herkenbaar als Kring-apotheek. Gezamenlijk garanderen we de beste zorg voor de consument. Alliance Apotheek koestert ondernemers. Niet in de laatste plaats omdat we zelf ondernemers zijn maar ook omdat ondernemers gedreven zijn en de passie hebben die we zoeken.

Alliance Apotheek is altijd op zoek naar ondernemende apothekers (m/v) die carrière willen maken

Ben je ondernemend en vind je dat zorg meer is dan medicijnen? Houd je van samenwerking en heb je ple-zier in de dynamiek van de openbare apotheek? Dan nodigen we je van harte uit te reageren. Je schriftelijke reactie, bestaande uit CV en motivatie, kun je sturen naar [email protected]. Meer informatie lees je op www.alliance-apotheek.nl.

Alliance Apotheek, Hambakenwetering 5A, 5231 DD ’s-Hertogenbosch, telefoon +31 (0)73 628 29 00, e-mail: [email protected], www.alliance-apotheek.nl

Wie?Giselle Tak-Ronnen (32)

Sinds 2005 ondernemend apotheker

van de Kring-apotheek ‘t Oude Dorp.

Waarom Alliance Apotheek?Ik wilde mijn ambities combineren met

het sterke imago van Kring-apotheek en

de ondernemersgeest en support van

Alliance apotheek. Ik ben en voel me een

ondernemer in loondienst.

Tip?Laat je maar eens vrijblijvend

informeren.

De ondernemendeapotheek

Carrière maken |

31


Toen ik laatst wat spulletjes moest opruimen kwam ik eenopstel van de basisschool tegen met de titel ‘Wat ik laterworden wil’. Apotheker dus. Blijkbaar had de aantrekkingskracht van de mooie oude apotheek bij mijnouders in de straat al vroeg vat op mij gekregen. Na mijneindexamen dacht ik er nog steeds zo over en in augustus2000 vertrok ik vanuit het Hele Verre Zuiden naar het HeleHoge Noorden. Niet omdat ik nou graag zoveel mogelijkkilometers van huis wilde zijn, maar vooral omdat Groningen me een hele leuke studentenstad leek. De studie farmacie vond ik in de eerste maanden vooraleven schrikken. Tussen alle nachtelijke verenigingsperi-kelen door moesten er ook nog vakken als wiskunde &statistiek, analytische chemie en celbiologie gevolgd worden. Hoe je naast de colleges en een slaapgebrek ooknog in 4 weken een Engelstalig boek van ongeveer 1000pagina’s moest doorspitten was voor mij nog niet helemaal duidelijk. Ook de practica waren even wennen:bij analytische chemie al je glaswerk proberen heel tehouden, balen als je weer nèt geen duplo had gehaald,en vooral veel streepjes en de bijbehorende guldens in deborrelpot.Naast alle colleges en practica maakte ik ook veel tijd vrijvoor leuke dingen. De maandelijkse PS-borrels en de EJC-feestjes waren altijd gezellig (en te laat). Daarnaast mochtik in mijn tweede jaar met mijn commissie de RWPT organiseren, wat na een mooie fietstocht resulteerde ineen heleboel farmaceuten in een Schotse kilt die drukdoende waren boomstammen te werpen, in palen te hangen en boomstammen te zagen. Hilarisch om te zienen te doen! Een jaar later was het onze taak om de 121eDies in goede banen te leiden. Ook mocht ik een jaartjepraeses zijn van de DES. Na drie jaar was ik er in iedergeval keurig in geslaagd om mijn tijd eerlijk te verdelentussen het nuttige en het aangename: ik had dus ook precies de helft van het aantal te behalen punten binnen. De UB en de MB heb ik in de jaren erna flink wat vaker vanbinnen gezien. Dat kostte ook steeds minder moeite, wantnaarmate de vakken ‘farmaceutischer’ werden, vond ik destudie ook steeds interessanter worden. De puzzelstuk-jes begonnen steeds meer op hun plek te vallen en danbesef je waarom de basis (ik heb de propedeuse zelfs ooiteens VWO 7 genoemd) zo belangrijk is. Erg jammer vondik dat de eerste stage pas in het vierde jaar gepland stond.Mijn bijvakonderzoek heb ik in 2006 in Zwolle en in Londen op de Neonatologie Intensive Care Unit (NICU) gedaan. Doel van het onderzoek was om te kijken wat deinvloed van een ziekenhuisapotheker op de medicatie-veiligheid op de NICU kan zijn. Tijdens dit onderzoek hebik voor het eerst gemerkt hoe leuk en gevarieerd ik hetwerk in een ziekenhuis vond en tijdens mijn ziekenhuis-stage werd dit beeld alleen maar bevestigd. Ondanks dat

ik ook een hele leuke stage heb gehad in de openbare farmacie, wist ik dat ik toch het liefste in een ziekenhuisapotheek wilde gaan werken. In april 2008 ben ik afgestudeerd en weer teruggegaanvan het Hoge Noorden naar het Verre Zuiden. Ik ben toenbegonnen als projectapotheker in het academisch ziekenhuis Maastricht. Ik heb gewerkt aan het updatenvan het formularium (het geneesmiddelassortiment waarde arts vrij uit kan kiezen) en het handboek parenteralia(waarin alle informatie staat die de verpleging nodig heeftbij het parenteraal toedienen van geneesmiddelen). Daarnaast werd ik secretaris van de geneesmiddelen-commissie van het ziekenhuis. Deze commissie bepaalthet ziekenhuisbrede beleid met betrekking tot genees-middelen en beslist ook over het toelaten van nieuwe geneesmiddelen in het assortiment. Erg leuk om hierbijbetrokken te mogen zijn! Na een paar maanden ben ik ookingewerkt op de dagelijkse routinetaken zoals het nakijken van ad-hoc bereidingen, cytostatica en parenterale voedingen en het beantwoorden van vragenuit de kliniek. In april 2009 ben ik gestart met de opleiding tot ziekenhuisapotheker. Deze opleiding duurt4 jaar. Het eerste jaar is een oriëntatiejaar waarin je alleverschillende gedeeltes van de apotheek leert kennen,zoals het laboratorium, de productieafdeling, de klinischfarmaceutische dienstverlening en de inkoop en logistiek.In het tweede en derde jaar vindt er meer verdiepingplaats, en het vierde jaar staat voornamelijk in het tekenvan een registratieonderzoek. Tijdens de eerste drie jaarvolg je ook regelmatig centrale cursusdagen, die behalvenuttig en leerzaam ook erg gezellig zijn omdat je veeloude studiegenootjes weer terugziet. Het is erg leuk om tehoren waar iedereen mee bezig is. Voor de cursusdagenwordt het aangeraden om ook echt mee te kijken in hetziekenhuis: zo heb ik voor een opleidingsdag neurologielaatst bij een epilepsiepoli gezeten en meegelopen meteen parkinson nurse-practitioner. Op dit moment ben ik bijna klaar met het eerste jaar vande opleiding en ik vind het tot nu toe allemaal erg interessant! Omdat er zoveel verschillende aspecten aande ziekenhuisfarmacie zitten is er genoeg te doen, en is erook voor ieder wat wils. Ik vind het een hele leuke uitdaging om zo goed mogelijk met collega’s, apothekersassistenten, artsen en verpleegkundigen tekunnen overleggen en meedenken om uiteindelijk de patiënt zo goed mogelijk te kunnen behandelen. Wantdaar draait het uiteindelijk allemaal om!

Alumnus

Suzanne Dittrich

32


29 maart jl. was ‘Het Kasteel’ het toneel voor de tweedecarrièredag van Pharmaciae Sacrum. Vorig jaar werd besloten tot de oprichting van de Carrièredagcommissie,met als doel het organiseren van een carrièredag voor, inhet bijzonder, vijfde- en zesdejaarsstudenten om hen zoin contact te brengen met (potentiële) werkgevers.

Na het succes van de vorige carrièredag wachtte dezecommissie de lastige taak de dag van vorig jaar te evenaren en wellicht zelfs te verbeteren. De commissiehad met ‘Het Kasteel’ gekozen voor wederom een mooieentourage voor deze dag. De bezoekers werden verwelkomd met een mooie portfoliomap en naam-badges, waarna ze koffie en thee konden gebruiken. Meteen bleek al dat de commissie haar financien goedvoor elkaar had (dit in tegenstelling tot een andere commissie eerder dat weekend). De dag werd officieel geopend door de praesides van de commissie en P.S.,Susan Hofman en Tonnis Jan Kruizinga, en opleidings-directeur prof. Haisma.

Na de opening werden een aantal lezingen gehouden. Begonnen werd met een plenaire lezing door Paul Haarbosch van de KNMP, waarna het de beurt was aan deandere beroepsverenigingen, de NIA, VAZA en de VJA. Deplenaire leningen werden gevolgd door de 1e ronde bedrijfspresentaties en workshops. In deze ronde presenteerden Napco, Astellas, Mediq en Teva Pharma-chemie zich en bij de workshops kon je je tijd leren ndelen, jezelf te verkopen, leren wat ziekenhuisfarmacieinhoudt, hoe je omgaat met ziekteverzuim en tenslottehoe je goed carrière kunt maken. Bij workshop van TevaPCH vertelden twee al wat langer werkzame apothekersen een pas afgestudeerde apotheker (Adriaan Broer) hoehet werk er in de industrie aan toe kan gaan.

Kwart voor 1 was het tijd voor de lunch en ook deze wasweer goed verzorgt met vele soorten lekkere, luxe broodjes. Tijdens de lunch was het al mogelijk om met bedrijven persoonlijk in contact te komen. Na de lunchkon je in ronde 2 bedrijfspresentaties en workshops bijwonen bij dezelfde bedrijven als in ronde 1. Nieuw indeze ronde (en ronde 3) waren de speeddates. Hier kon jein 10 minuten met een aantal bedrijven persoonlijk kennismaken en achterhalen wat je elkaar te bieden had. Voorafleek het speeddaten toch wat spannend, maar achterafwas iedereen er buitengewoon enthousiast over! In ronde3 werden ook workshops gegeven door andere bedrijven,waaronder die van PharmaLead door Martijn Harpe enDavid van Hartskamp. In deze workshop leerde je te achterhalen wat je USP (unique selling points) zijn en hoeje die inzet in je sollicitatie.

Na een koffiepauze en de 4e laatste ronde, waarbij je deworkshops en bedrijfspresentaties kon bezoeken waar jenog niet heen had gekund, werd de dag afgesloten meteen gezellige borrel en diner, waarbij je nog eens informeel met een aantal vertegenwoordigers van de aanwezige bedrijven kon bijpraten.

Al met al was de dag zeer geslaagd. De commissie had deorganisatie zeer goed voor elkaar en heeft de lat duidelijknog hoger gelegd dan vorig jaar. Ik verheug me nu al op devolgende carrièredag. Er doen louter enthousiaste verhalen de ronde en de dag is voor zowel vijfde- en zesdejaars studenten van groot nut geweest voor de toekomst! Ik wil de Carrièredagcommissie bedanken voordeze unieke dag en hun opvolgers alvast heel veel succeswensen met de volgende!

Carrièredagcommissie, bedankt!!

Carrièredag

Jasper Lodder

33


Op 31 maart vond ’s middags, na college Farmacie in Per-spectief, het jaarlijkse SSS Eerstejaarssymposium plaatsin de faberzaal. Het thema van het symposium was ‘Im-munologie: relevant voor de apotheker?’. Dit thema werdvanuit verschillende hoeken door verschillende sprekersbenaderd.

Professor Quax was de dagvoorzitter en opende het sym-posium. Hij werd gevolgd door professor Kroese, profes-sor Frijlink, professor Meurs en professor Kallenberg dieallevier een lezing hielden. De lezing van professor Kroeseging over immuno effector componenten, en hoe deze hetrendement van de effectieve immuniteit kunnen beïn-vloeden. In het laatste deel van zijn lezing ging het voor-namelijk over hoe het immuunsysteem een waarschijn-lijke bron kan zijn voor therapiën in de toekomst.

Hierna volgde de lezing van professor Frijlink over vaccins.Hij vertelde over de werking van vaccins, de verschillendesoorten vaccins en hoe deze gemaakt worden. Ook hetvervoerprobleem van vaccins in Afrika kwam aan bod. Indeze warme landen worden de vaccins in vrachtwagensvaak niet gekoeld en eenmaal op plaats van bestemmingzijn er vrijwel nooit koelkasten aanwezig om de vaccins tekoelen. De vaccins zijn dan vaak niet meer te gebruiken,terwijl men in deze ontwikkelingslanden ze ze juist zohard nodig hebben.

Na de koffiepauze werd door prof. Meurs een lezing overchronische ontstekingreacties (o.a. astma en COPD) ge-houden. Veel geneesmiddelen voor dergelijke chronischeontstekingsreacties hebben slechts een beperkte effecti-viteit en frequent optredende bijwerkingen. Glucocorti-costeroïden zijn de meest gebruikte ontstekingsremmers.

Er werd veel verteld over recente ontwikkelingen op het gebied van therapie voor chronische ontstekingsreacties.Tenslotte hield professor Kallenberg een lezing overnieuwe behandelingen van onstekingsziekten als reuma-toïde artritis en astma gehouden. De techniek en produc-tie van monoclonale antilichamen kwam onder andereaan bod. Met dergelijke monoclonale antilichamenis hetmogelijk om één bepaalde pathogene factor in dergelijkeontstekingsziekten ‘aan te vallen’. Ook werd gesprokenover de beperkingen en bijwerkingen van deze nieuwe behandelingsmethode.

Aan het eind van de middag werd het symposium afge-sloten met een borrel in café de Toeter.

SSS Eerstejaarssymposium

Sophie Westerik

BEC 2009/2010Parijs

Thomas van der Woude


Op de maandelijkse borrel in maart werd de bestemmingvan de BEC 2010 onthuld, de bestemming was Parijs! Veleenthousiastelingen gaven zich direct op en hoopten opeen plekje. De gelukkigen onder ons mochten alvast kennis maken op de pre-BEC-borrel. Het bedrijf Sanofi-Aventis gaf hier een inleidende presentatie in deaanloop naar het aanstaande bezoek van de vestiging inParijs. Onder het genot van wat drinken en lekkere broodjes vertelden ze over de oorsprong vanSanofi-Aventis in vele andere kleine bedrijven, de farma-ceutische aspecten waar het bedrijf zich in gespecialiseerd heeft en ook werd gesproken over de ontwikkeling die het bedrijf heeft doorgemaakt. Na depresentatie werd er nog even geborreld en kon de sfeergezet worden voor de BEC.

Op donderdagavond 29 april was het eindelijk zover. Delang verwachte reis naar de stad van de liefde kon beginnen. Voor sommigen begon de reis met een heerlijkdiner in het Heerenhuis alwaar de aanwezigen alvast inde stemming kon komen. Voor de overige deelnemersbegon het avontuur om 11 uur ‘s avonds, toen de bus volverwachtingsvolle BECcers vertrok vanaf de faculteit. Aangezien het koninginnenacht was hadden diverse mensen zich in het oranje uitgedost en werden er

toepasselijke Hollandse nummers gedraaid. De reis verliep voorspoedig, was erg gezellig en de meesten lagenna de nodige biertjes lekker te slapen.

De volgende ochtend was het direct na aankomst tijd voorhet bedrijvenbezoek. Bij Ethypharm werden we ontvan-gen met een lekker kopje koffie, thee, jus d’orange enchocolaatjes. Na een hartelijk welkom werd ons verteldhoe het bedrijf zich richt op verschillende toedienings-methoden en het onderzoek hieromtrent. Een aantal medewerkers wist ons met behulp van een presentatie uitte leggen waar het bedrijf zich in specialiseert, ieder vanuit een andere invalshoek. Daarna kregen we eenrondleiding door de laboratoria en het magazijn. Hier konden we een kijkje achter de schermen nemen bij hetonderzoek naar toedieningsmethoden. Er waren enormemachines te zien die gebruikt werden voor het bereikenvan de juiste deeltjesgrootte, en hele kleine waarin onderzoek gedaan werd naar dissolutiekinetiek.

Na een typisch Franse lunch, verzorgt door Ethypharm,was het tijd voor een bezoek aan de universiteit. Hier werden we ontvangen in een mooie zaal die aan alle kanten versierd was met de geschiedenis van de universiteit. Aan de wand hingen portretten van vooraan

34

PPhhaarrmmaacciiaaee SSaaccrruumm

hoofdgerecht als toetje werd ermee bereid. Natuurlijk koner genoeg wijn en bier gedronken worden zodat de geluiden van gezelligheid al snel het restaurant vulden.De dag werd afgesloten in een gezellig Irish pub waaronder het genot van een biertje al het moois van de dagnog een besproken werd.

De volgende dag was het op een paar momenten naprachtig weer. De perfecte dag om Monmartre, de Arc deTriomph en de Eiffeltoren te bezichtigen. Alle spectacu-laire bouwwerken waren zeker de moeite waard! We hadden er heerlijk weer bij en met het zonnetje in de rugdoor de beroemde straten van Parijs lopen is toch bijzonder. ’s Middags was de vrije middag, en hoewel iedereen deze vanzelfsprekend anders besteed heeft,was menig BECcer te vinden in het beroemde Jardin duLuxembourg. De verleiding van de zon was toch te grootom ergens naar binnen te lopen.

’s Avonds mocht het diner bij restaurant Chartier goedsmaken. Blijkbaar is het Frans gebruik om dinerende mensen aan de lopende band te vervangen, want er werdbehoorlijk wat druk achter gezet. Gelukkig kon MartinaSchmidt niet uit het veld geslagen worden, en hebben wenog vrolijk de voorraad huiswijn gedecimeerd. Helaaswas tegen die tijd een deel van de BECcers al buiten dedeur gezet en moesten daar even op wachten … Na onseven opgefrist te hebben in het hostel ging de reis richting een rustige kroeg in de Bastille-wijk. Later op deavond werd de wijk goed verkend en konden de volgendedag weer sterke verhalen verteld worden.

Zondag begon de dag opnieuw mooi. Een enerverendeboottocht bracht ons langs mooie, en ook minder mooie(lees: sluizen) plekken langs de Seine en het Canal St.Martin. Heerlijk in het zonnetje werd het al snel gezelligop de boot. De perfecte manier om weer een beetje opkrachten te komen. Na de tocht werd koers gezet richtingde Jardin du Luxembourg alwaar de BEC het op een lunchin de buitenlucht gewaagd had. Gelukkig stelde de zonons niet teleur en werd het een succesje. Heerlijke

staande en belangrijke historische figuren die veel voorde faculteit hebben betekend. Verder was de kamer zeerklassiek ingericht met comfortabele banken en bewerkthout. Een fantastische entree! Zoiets zouden we in Groningen ook moeten hebben … Alhier werd uit de doeken gedaan hoe de faculteit in elkaar steekt en wat demogelijkheden zijn om te komen studeren. Het bleek dathet in Parijs nog niet zo makkelijk is om het eerste jaardoor te komen. Alleen de besten mogen doorstuderen!Hoor je daar niet bij, dan mag je een andere studie uitkiezen. Na de presentatie was het tijd voor een rondleiding. We begonnen bij de universiteitstuin. Eenplek om te studeren en lekker in de zon te zitten. In tegenstelling tot gewonen tuinen bestond het groen hieruit medicinale kruiden en planten. Ook in de kassenwaren allerlei speciale planten te zien. Hier en daar stonden zelfs waarschuwingsbordjes die ons waarschuw-den voor vergiftiging. Geen ruzie zoeken met Franse farmaciestudenten dus. Het hoogtepunt van de rondleiding was het universiteitsmuseum. Hier stondenallerhande oude instrumenten uit de farmacie. Maar ookbewaarde (fossiele) planten, nierstenen en bijzonderedierlijke attributen zoals olifantenhuid, gebeenten enobjecten waarvan je geen idee had wat het was. In iedergeval heel bijzonder om te zien.

De middag werd afgesloten met een bezoek aan hetLouvre. Het Louvre is een bijzonder groot museum, waarje weken lang in kan dwalen en je kunt vergapen aan allekunstwerken die er te zien zijn. Naast de hoogtepuntenals de Mona Lisa en Venus van Milo is het bijna onmogelijk hier een korte impressie van te geven. Iedereen heeft in groepjes zijn eigen route afgelegd naarzijn of haar gelang. Om voor iedereen te spreken is lastig,maar mooi was het zeker! Op het plein konden we nogheerlijk van het zonnetje genieten tot ook de laatsten zichtegoed hadden gedaan aan de enorme verzamelingkunst.

Na deze lange dag was iedereen toe aan een goed diner.Dit werd ons gegeven in een enigszins apart restaurantwaar een uniek gerecht op het menu stond. Een soort pannenkoek met verschillende ingrediënten erop zoalsspek, champignons, crème fresh, maar ook appel en kaneel. Er werd van alles mee gedaan en zowel het


35


geschiedenis van de familie Pommery uit de doeken gedaan, alsmede de geheimen achter het maken van uit-stekende champagne. In de oplsaggrotten konden wezien welke weg deze drank aflegt om zijn smaak te krijgen. De volgende keer dat we het glas heffen met ouden nieuw zullen de mensen die mee waren naar Parijs wellicht even stil staan bij de hoeveelheid werk die erachter schuilt. Uiteraard werd de rondleiding afgeslotenmet een goed glas champagne uit het champagnehuis vanPommery. Santé!

Toen was het helaas al weer tijd om huiswaarts te keren,hoewel de vermoeidheid deze teleurstelling enigszinstemde. De busreis verliep zonder problemen, en voor wehet wisten stonden we alweer voor onze vertrouwde fa-culteit in Groningen. Tijdens de after-BEC-borrel mochtenwe nog even flink nagenieten van deze mooie reis onderhet genot van een heerlijk biertje, maar toen kwam hetParijsgevoel toch echt ten einde Het was een fantastischreis, en ik wil graag de commissie bedanken voor deze ervaring!

broodjes en drinken werden uitgedeeld en je kon zien dathet iedereen goed deed. Nadat iedereen zijn buikje hadrongegeten brachten we een bezoek aan de Dôme des Invalides en de Notre Dame. Wederom schitterende en bouwwerken waar het oog verwend werd. Een fris lente-buitje zorgde vervolgens voor het wegspoelen van het zomergevoel en alleen de echte liefhebbers bleven langgenoeg om de zon weer te mogen begroeten. Vanwege hetverliezen van de Assessor II bokaal begonnen Martijn enThomas aan de reis om deze terug te vinden. Gelukkigherkende de barman van het café waar hij verloren wasMartijn nog en kon de bokaal na een lekker biertje en watte eten op een terrasje weer mee terug naar het hostel.Hier konden we ons even opfrissen en was het tijd voorhet Diner. Dit maal kregen we een iets klassieker dinervoorgeschoteld met Na wederom een goed diner met eenzeer bijzonder toetje in de vorm van wat minder frissezaken werd de avond afgesloten met een bezoek aanMontparnasse. Schitterend om vanaf het dak Parijs tekunnen overzien en proberen te achterhalen waar je allemaal geweest bent. Uiteraard eindigde ook dezeavond in het café waar de student zich toch altijd goedthuis voelt.

De laatste ochtend mochten we langer uitslapen, vanwege het afzeggen van Sanofi-Aventis. Zo zie je maarweer dat elk nadeel zijn voordeel heeft. Na al onze bagagein de bus te hebben geladen, vertrokken we richtingChampagnehuis Pommery. Hier werd uitgebreid uit de


36

37


Na een lange reis kwam de nachtploeg aan in Nijmegen,het startpunt van de Batavierenrace. De ochtend- en middagploeg zaten ondertussen al op de camping ‘Campus Enschede’, waar de enorme estafette zal eindigen. Terwijl het in de sporthal wachten was op hetstartmoment, werden we vermaakt met een verrassendcapoeira optreden. Michelle mag de Batavierenrace vanP.S. dit jaar beginnen. De temperatuur is ’s nachts rondhet vriespunt, dus dat betekende bibberen in het busjeen op de fiets. Wanneer de motor van de auto af wordtgezet, beslaan de ruiten vrijwel meteen. Leuk, kunnen weeven dat stukje van de Titanic nadoen! Gewapend met bananen, bidonnen en goed gevulde etenszakjes met lolly’s, labello, kitkat en ander eten, kunnen we de etappes aan.

De temperatuur loopt flink omhoog overdag, het lijkt weliets van 30 graden. De lopers van de ochtend- en middagploeg moeten dus met tropische temperaturenlopen, terwijl er getraind is in de sneeuw. De nachtploegheeft daarbij het geluk om buiten in het zonnetje nogheerlijk uit te rusten van alle gelopen kilometers. We worden via de sms-functie van de Batavierenrace op dehoogte gehouden van de resultaten van alle lopers. Rob isde chauffeur van de ochtend- en middagploeg, en heeftde belangrijke taak de lopers op de goede wissel af te zetten.

De race wordt afgesloten door een vrouwen- en mannenetappe. Mirna loopt in een kattenpakje richtingde finish met een snelle tijd. Kristian, als een Afrikaansetopatleet, weet zo snel de finish te halen dat de organi-satie niet meteen de tijd kan geven. Gelukkig komt zijntijd toch nog binnen en we blijken dit jaar de 80e plek te

hebben gehaald. Een hele verbetering met vorig jaar, toenwerd P.S. namelijk 150e. Een prestatie waar we erg trotsop mogen zijn!

Na een goed vullende maaltijd, met wat weinig vlees volgens de mannen, zijn we dan klaar voor het feest. Alhet bier dat nog bij de tenten lag, werd opgemaakt en wegaan richting het grootse feest, met zo’n 9 plekken waarverschillende muziek ten gehore komt. Er zijn niet alleendeelnemers van de Batavierenrace op het feest aanwezig,maar ook komen er mensen speciaal voor het feest naarEnschede. Ze zijn er goed tussenuit te halen, want de lopers zijn allemaal tussen 2 en 3 uur ’s nachts te moe omdoor te feesten en liggen al lang weer in de tent. ’s Ochtends moeten alle tenten in alle vroegte, 9uur(!),weer worden opgeruimd. Na een bedankje voor de STERCen een foto is het dan tijd om weer richting Groningen tegaan.

Batavierenrace

Vreneli Boerlage

38


Op zaterdag 17 april was het zover. De tweede Alumnidagwas daar. De Alumnicommissie bestaande uit AlexanderArmbrust, Lous Kluin, Matthijs van Luin en ondergete-kende hadden voor de alumni een dagje Groningen georganiseerd. Na een ontvangt op het hok werd onderhet genot van broodjes bijgepraat. Na de lunchverzamelden we bij ‘de Kies’ die geen kies bleek te zijn.Tijdens de rondleiding door Groningen werd ons onderandere verteld dat het paard op de Martinitoren op waregrootte is en dat onze mooie stad eerst Cruoninga heette.In de stad staat een negen hoekig beeld met deze naamerop. Alle punten wijzen naar een kunstwerk aan de randvan de stad. De elektriciteitsmast met vlammetjes is éénvan deze kunstwerken.

Na de stadwandeling werden we ontvangen bij ‘Tapasco’om daar deel te nemen aan de wijnproeverij. Er werdenverschillende wijnen geserveerd door Gerrit, de man diealles van wijn wist. Hij vertelde dat vooral de bodem vande druiven erg belangrijk is en dat de hoeveelheid kalk inde bodem van belang is.

Na de proeverij borrelde iedereen na met een biertje enwat hapjes. Een grote groep alumni ging na de borrelsamen eten bij eetcafé ‘Time Out’. Het bier vloeide rijkelijk en de verhalen over ‘vroeger’ werden verteld. Wijdachten, als bestuur, dat onze alumni hun wilde harenhadden verloren en sinds het afstuderen een burgerlijk

leven zouden leiden. Hier bleek niets van waar te zijn. Wekwamen er achter dat sommige alumni overdag briljantapotheker zijn en dat ’s nachts, in de kroeg, de alumnizich nog steeds gedragen als studenten.

Tot slot, wil ik via deze weg mijn Alumnicommissie nogmaals bedankten. Het was een hele toffe dag en zon-der hun niet mogelijk geweest!

Namens de Alumnicommissie 2009-2010,

Elise Smolders

Alumnidag

Elise Smolders

39


Zaterdagochtend 22 mei 09.30 was het dan eindelijkzover: De 37e RWPT kon beginnen! De drank van de functionarissenborrel was nog te voelen, maar dat mochtde pret niet drukken. Vol goede moed en met prachtigeoutfits en versierde fietsen vertrokken de deelnemers ingroepjes voor een spannende fietstocht.

De fietstocht leidde ons via het pittoreske Vinkhuizen destad uit, het Ommeland in. In het ommeland troffen wijeen struisvogelboederij, ezels in de ossenwei en erotischcafé Have Fun waar helaas geen drankje gedronken mochtworden omdat Casper ging voor de snelste tijd. Na eenlange fietstocht kwamen we aan bij Henks Westernpark.Niet bij iedereen was het tempo aan. Het bestuur, kandi-daatbestuur, prof. Neef en zijn vrouw en prof. Frijlink kwa-men meer dan een uur te laat. De deelnemers die wel optijd aangekomen waren begonnen met quadrijden. Heteerste rondje reed iedereen voorzichtig, maar toen het gevoel er eenmaal inzat, scheurde iedereen de bochtendoor. Een paar mensen waren echter geen getalenteerdequadrijders. Toen Gert een poging deed het heuveltje opte rijden, rolde hij er achteruit weer af. Na het quadrijden,werd er in het zonnetje geluncht. Met een volle maag koniedereen er weer tegen aan. Een deel ging hun schietkun-sten uitproberen en een ander deel bleef in het zonnetjezitten om de sudoku en de beroepenpuzzel op te lossen. Wolkenbleker bleek toch geen echt beroep te zijn, maarbollenkweker wel!

Om een uur of vier was het tijd om het wilde westen te verlaten en we stapten weer op ons fietsje voor de langeterugreis. Al snel nadat we weg van het park waren gefietst, kwamen we in het dorpje Leek en moesten wedwars over de kermis fietsen. Niet alle inwoners van Leekkonden de roze outfits waarderen en wezen de heren erook op dat de gayparade toch echt niet daar was. Vanuit

Leek fietsten we het echte ommeland in. Er waren geenauto’s te bekennen en toen we met ons brakke studen-tenfietsjes over het onverharde pad moesten fietsen, had-den we echt het idee dat in de middle of nowhere zaten.Gelukkig kwam de Suikerunie in zicht en kwamen we alsnel in stadspark terecht. En als je hond daar kwijt raakt,moet je gewoon een biertje drinken met roze gekledeheren op een tandem. Uitgeput kwamen we weer aan bijde faculteit. Nog even snel werden de laatste vragen ingevuld en toen was het tijd voor eten. Na zo’n langefietstocht had iedereen trek gekregen. De RWPTC had eenheerlijk diner geregeld in de Tango en daarna kon meneen borrel drinken aan de overkant.

Onder het genot van een drankje werden de prijzen uitgereikt. Kristian bleek een ware coureur te zijn en wonde prijs voor de snelste tijd bij het quadrijden. De roze geklede heren: Sven, Kristian, Joost en niet te vergetenmr. Yummy hadden de prijs gewonnen voor de beste out-fits. De poedelprijs werd gewonnen door Annet, Rieneke, Willeke, Karin en Lotte. Team Leo di Gerto bestaande uitSteffan, Dennis, Tjerk, Paul en Gert, eindigde op de eersteplaats en daarmee prolongeert Gert zijn titel. Een adtje uitde RWPTbokaal kon niet uitblijven voor het winnendeteam. Nog vele drankjes werden gedronken in de Rumbaen daarna ging iedereen moe maar voldaan naar bedjetoe. Het was een geweldige dag! RWPTC “Overstuur” bedankt!!

Rijwielprestatietocht 2010

Manon Snels en Rosanne Meijboom

40


JJoonnggeerreejjaaaarrss vveerrssllaaaann iinn zziinnddeerreennddee wweeddssttrriijjdd oouuddeerreejjaaaarrssnnaa eeeenn ggoollddeennggooaall

Aan het eind van een vrijdagmiddag verzamelde zich eenaantal sportievelingen van PS zich bij sportpark CorpusDen Hoorn voor het jaarlijkse voetbal met docenten. Nawat rekken, strekken en intrappen werden de teams gevormd en kon de wedstrijd beginnen. In de beginfasevan de wedstrijd was het aftasten van beide kanten, watzorgde voor een stroeve start. De twee teams gaven nauwelijks wat weg en de strijd speelde zich vooral af ophet middenveld. Uiteindelijk was het uit een spaarzameaanval wél raak voor de ouderejaars. M. Boon kreeg debal met wat geluk voor zijn voeten, aarzelde niet en zettede 0-1 voorsprong op het scorebord. De wedstrijd wasopen gebroken en de jongerejaars gingen op jacht naarde gelijkmaker. Na enkele kleine kansen was het J. Boonstra die de 1-1 aantekende. Gesteund door deze goaldrukte de jongerejaars door en uit een corner tikte R. Hof-stra de 1-2 in het doel. De rust leek bereikt te worden metdeze stand maar daar dacht W. Velema anders over enmet een bekeken schot werd de ruststand bepaald op 2-2. Na een korte pauze ontspon zich in de tweede helfteen alleraardigste strijd tussen twee teams die koste wathet kost wilden winnen. De ouderejaars namen een 2-3voorsprong, wederom door W. Velema, maar konden dezeniet lang vasthouden, en het was al snel weer 3-3 door W. Bakker. Door een van richting veranderd schot van M.Boon, waarbij de keeper er niet goed uitzag, namen deouderejaars een 3-4 voorsprong. Een kleine teleurstellingvoor de jongerejaars maar zij werden in het zadel

geholpen door een domme handsbal van M. Boon. De penalty werd onberispelijk ingeschoten door R.Hofstra enzo was het weer gelijk; 4-4. Langs de kant vonden dedames het wel tijd voor het eindsignaal. Echter er moesteerst een beslissing komen in deze spannende voetbalwedstrijd. Enkele spelers van beide teams warenal toe aan pils en volgden de ontknoping vanaf de zijlijn.De golden goal liet lang op zich wachten. Geen van deteams leek het beslissende schot in de benen te hebbenen voor beide doelen werden grote kansen gemist. Hetwas ver in de extra tijd toen R. Hofstra uithaalde en zijnschot in het doel zag belanden. Het betekende einde wedstrijd en een hele, hele mooie overwinning voor dejongerejaars. Aan de zijlijn stonden de verzorgsters vanP.S. klaar met de kratten bier, chips en rolletjes en demeesten herstelden vrij snel van de vermoeidheid enkleine pijntjes. Niet wetende dat de spierpijn de volgendedag pas toeslaat.

Voetballen tegen docenten

Rinze Hofstra

41


LLeekkkkeerr bbiijjkkoommeenn aaaann hheett LLeeeekksstteerrmmeeeerr

Nadat wij de hele ALV hadden uitgezeten en de nodigebiertjes hadden genuttigd begon voor ons de buitendag.Voor Rens met een autoritje en voor Michelle een moeizame fietstocht van een half uurtje. Eenmaal aangekomen bij het Leekstermeer werden wij met bootjes naar de overkant gebracht, waar wij op het terrasnog wat ice tea’tjes weggewerkt hebben. Daarna hebbenwij ons gewaagd aan het windsurfen, helaas moesten wijons eerst in surfpakken hijsen, wat met enige moeite uiteindelijk wel is gelukt. Onder leiding van surfinstructeur Niels leerden we fijne kneepjes van desport die windsurfen heet. We moesten telkens verzamelen op een bepaald punt bij de paaltjes, maaromdat wij daar vaak al surfend niet konden komen moesten wij met onze voetjes door de drab. Na redelijkwat vallen, spetteren en nog meer vallen kregen wij hetwindsurfen toch wel een beetje onder de knie. Al surfteEmma toch wel echt de sterren van de hemel, deze waterrat was niet uit het water te krijgen. Terwijl Emmanog even door ging kozen wij ervoor om wat slaap in tehalen in een fluisterbootje. Waar iedereen al snel chill lagte tukken, behalve misschien meneer Brouwer, deze wildenamelijk de boot besturen en had toen geen slaapplek.In foetushouding om de motor heen deed hij toch een poging om in slaap te komen. Ook Michelle lag er lekkerbij met haar handen voor haar gezicht. Dit bleek achterafeen slimme zet, aangezien de rest van de bemanning lateraardig verbrand was. Helaas werd ons beautyslaapje verstoord door twee terror kids in een bootje gewapendmet een waterpistool. Gelukkig trad Chris op als bozepapa en dreigde boos zwaaiend met een vinger a-relaxed

te worden als ze niet meteen ophielden en zouden verdwijnen.

Van Len hoorden we ondertussen weinig, die lag lekkerop de bodem van de boot te slapen. In eerste instantiehad hij dan ook niet door dat zijn mouw al aardig nat wasgeworden van het water in de boot. Na dit avontuur op hetwater, besloten wij dat het misschien toch wel verstandiger was om te slapen op het vaste land.Later op de middag zijn we nog gaan zeilen met onzegrote zeeheld Len en kapitein Sjoerd. Op het meer bleekLen toch niet zo’n zeeheld, weten hoe je het fok bedientis iets anders dan kunnen zeilen. Gelukkig bleek Sjoerdzijn vaarbewijs niet voor niets gehaald te hebben, wij zijnnamelijk ongedeerd weer terug gekeerd met een mooizeiltochtje achter de rug.

Weer terug op de kant was het etenstijd. Het terras buitenwas voor ons helaas niet weggelegd gezien onze verbrandde hoofdjes. Dus zaten wij binnen dichtbij al hetlekkers van het buffet.

Martijn B., onze kenner, was in de veronderstelling dat weeen heerlijk stukje hert aten, dit bleek echter een heelander stukje vlees te zijn. Met onze verbrande hoofdjeshebben we vervolgens nog onze dropje mopje uitgevoerdom nog meer fans te krijgen, helaas bestaat onze fanclubna deze mooie dag nog steeds maar uit 1 lid. We willenMilou en Rob heel erg bedanken voor een ontzettendmooie goed georganiseerde dag. Lekker chillen in het zonnetje op een meer is de ideale breaker van de week.

Buitendag

Renske Glerum en Michelle de Roo

xx


Eenregelige titel boven PS stuk

Naam van de schrijverBeroep/functie

42

Geachte leden,

Graag willen wij ons aan u voorstellen als bestuur van deGroningse Farmaceutische Studentenvereniging “Phar-maciae Sacrum” voor het jaar 2010-2011. Wij vinden heteen grote eer te zijn voorgedragen en we zullen ons uiter-ste best doen om komend jaar onze ideeën tot uitvoeringte brengen. In dit beleidsplan zullen wij onze ideeën enaandachtspunten aan u presenteren.

Ons eerste aandachtspunt is het goede contact dat Pharmaciae Sacrum heeft met haar leden en ereleden. Almeer dan 128 jaar vormt de rijke geschiedenis het fundament, maar Pharmaciae Sacrum blijft altijd in ontwikkeling. De vier ereleden behouden het overzicht over de jaren engeven goede adviezen, aangezien zij al langere tijd betrokken zijn bij Pharmaciae Sacrum en over veel kennis beschikken. Allen kijken zij vanuit verschillendeperspectieven naar de vereniging, de opleiding en hetapothekersvak. Wij zijn trots dat professor Jonkman, mevrouw Inia-Douma, professor Neef en professor Frijlinkereleden zijn van Pharmaciae Sacrum en wij zien het alseen belangrijke taak de contacten met hun goed te onderhouden door ze voor zoveel mogelijk activiteiten uitte nodigen.

Daarnaast hopen wij volgend jaar het contact met deleden te versterken. Wij vinden het erg belangrijk dat deleden zich welkom voelen bij Pharmaciae Sacrum. Het P.S.-hok is toegankelijk voor alle leden. Ieder lid moet zichvrij voelen om zich in te schrijven voor activiteiten en interesse te tonen voor commissies. Leden die niet betrokken zijn bij Pharmaciae Sacrum ervaren op dit punteen drempel. Daarom willen wij aan deze leden meer

aandacht besteden. Dit willen wij bereiken door activiteiten beter te promoten. Door langs colleges te gaan en door de agendaregelmatig op de tv-schermen op de faculteit en op nestorte presenteren, gaan wij de activiteiten beter onder deaandacht brengen. Ook gaan wij op de P.S.-site meer uitleg geven over de inhoud van activiteiten. Zo hopen wijveel leden te betrekken bij Pharmaciae Sacrum.

Uitstekende momenten om eerstejaars te betrekken bijPharmaciae Sacrum zijn de introductiedag en het introductieweekend (EIK-kamp). Hier kunnen nieuweleden een beeld krijgen van wat de vereniging voor henkan betekenen. Op de facultaire introductiedag gaan wijaan de hand van een filmpje Pharmaciae Sacrum aan denieuwe leden presenteren. De P.S.-papa’s en -mama’sgaan wij een grotere rol geven op de introductiedag en hetintroductieweekend. Tijdens het weekend gaan wij de eerstejaars meer informeren over commissiewerk danvoorgaande jaren is gedaan. Dit willen wij doen aan dehand van een korte presentatie waarin wij aangeven datcommissiewerk een toevoeging is aan je studententijd endat dit niet ten koste hoeft te gaan van de studieresulta-ten. Wij vinden het noodzakelijk om dit te benadrukken,vanwege de invoering van het Bindend Studie Advies komend jaar. Ondanks dat door deze invoering de studiedruk zal toenemen, hopen wij met een goede voorlichting tijdens de introductiedagen veel leden actiefte maken bij Pharmaciae Sacrum.

Actieve leden hebben Pharmaciae Sacrum gebracht totwaar zij nu is. Door inzet van leden in commissies wordener vele mooie activiteiten georganiseerd. Wij zien het alseen belangrijke taak om commissies hierbij goed te begeleiden. Daarom gaan wij komend jaar enkele keren

Beleidsplan

129e Bestuur der G.F.S.V. Pharmaciae Sacrum



xx

met hen mee vergaderen om inzicht te krijgen in deideeën van de commissies. Ook gaan we vaker een praesidesoverleg houden om praesides te ondersteunenen door middel van een workshop willen we hen het éénen ander bijbrengen over leiderschap.Commissies willen wij ook ondersteunen aan de hand vanevaluaties van activiteiten. Dit jaar is er een enquête verspreid onder de leden over de activiteiten van het afgelopen jaar. Met de resultaten hieruit willen wij samenmet commissies voor verbeterpunten zorgen. We gaanonder meer kijken naar de invulling van de activiteiten,naar de planning en of de promotie voldoende was. Daarmee kunnen wij commissies ondersteunen zodat zijvernieuwend blijven, goed draaien en hierdoor met veelplezier hun commissiewerk blijven doen. Op deze manierkan Pharmaciae Sacrum meegaan met de tijd en de behoefte van haar leden.

Binnen Pharamaciae Sacrum worden er wetenschappe-lijke, sportieve, culturele en beroepsgerichte activiteitengeorganiseerd. Wij merken dat er vanuit de studenten veelinteresse is voor de beroepsgerichte activiteiten. Om hierop in te spelen gaan we iedere maand een themalunchorganiseren op het P.S.-hok. Hierbij denken wij aan thema’s rondom actualiteiten in de farmaceutische wereld, maar ook aan thema’s rondom de onderzoeks-mogelijkheden binnen de faculteit van farmacie en farmaceutische wetenschappen. Ook zouden wij in het Foliolum graag een overzicht zien van farmaceutischnieuws wat recent aan bod is gekomen. Hierbij denken wijaan een overzicht van nieuwsberichten die zijn verschenen in het Pharmaceutisch Weekblad en relevantzijn voor de farmaciestudent.

Naast een studievereniging is Pharmaciae Sacrum ookeen gezelligheidsvereniging. Zo kunnen studenten velecontacten leggen met elkaar en eventuele toekomstigecollega’s. Ook buiten Groningen komen studenten farmacie en farmaceutische wetenschappen in contactmet elkaar. Dit gebeurt via activiteiten van de KoninklijkeNederlandse Pharmaceutische Studenten Vereniging(K.N.P.S.V). In samenwerking met de K.N.P.S.V. willen wijde goede banden tussen de studenten uit verschillendesteden behouden. Om dit te bereiken gaan we goed contact onderhouden met de zusterverenigingen L.P.S.V.„Aesculapius” en U.P.S.V. “Unitas Pharmaceuticorum”door ook een aantal activiteiten van deze verenigingen tebezoeken.

Nu de rol van de apotheker als zorgverlener steeds belangrijker wordt, hechten wij veel waarde aan het contact met de medische studieverenigingen M.F.V. Panacea en T.M.F.V. Archigenes. De afgelopen jaren zijn eral meerdere activiteiten georganiseerd in samenwerkingmet M.F.V. Panacea, echter werden deze niet altijd goedbezocht. De FTO-dag bijvoorbeeld, vinden wij een goedinitiatief, maar hier is helaas weinig interesse voor vanuitde geneeskundestudenten. Door een nieuwe aanpak enbetere promotie willen wij dergelijke activiteiten weerlaten herleven. Een andere activiteit waarmee wij denken het contact metmedische studenten te kunnen verbeteren is die van deWerkgroep Goed Doel. Doordat deze werkgroep activiteiten voor een goed doel organiseert, wordt de rol

van apotheker als zorgverlener benadrukt. In juli zal deeerste activiteit van deze werkgroep plaatsvinden. Komend jaar hopen wij deze activiteit in samenwerkingmet één van de medische studieverenigingen te organiseren.

Naast alle activiteiten die Pharmaciae Sacrum organiseert, zorgt zij ook voor de boeken- en labjassen-verkoop voor alle leden. Stichting Boekenbureau zal,evenals vorig jaar, in de eerste week van het nieuwe studieblok boeken verkopen. Door de studenten hiergoed over te informeren en aan hen duidelijk te makendat bestelde boeken ook daadwerkelijk afgehaald en betaald dienen te worden hopen wij dat alle leden tevreden blijven over Stichting Boekenbureau. Ook houden wij tijdens de zomervakantie intensief contact met Bureau Onderwijs Farmacie om zo een goedeinschatting te kunnen maken van het aantal eerstejaarsstudenten en het aantal boeken wat door Stichting Boekenbureau besteld dient te worden.

Voor het op tijd leveren van de juiste boeken en het plannen van activiteiten is contact met de docenten enhet opleidingsinstituut belangrijk. Daarnaast kunnen docenten advies geven bij wetenschappelijke activiteitenen kunnen zij een invulling geven aan bijvoorbeeld symposia. Door docenten vaker persoonlijk te benaderenen hen uit te nodigen voor activiteiten, willen wij dit contact versterken.

Als bestuur willen wij klaar staan voor de leden en ervoorzorgen dat Pharmaciae Sacrum een bloeiende verenigingblijft. Wij streven er naar om zo veel mogelijk leden en-thousiast en actief te maken en te houden. Samen methen gaan wij voor het hoogst haalbare, zodat wij een mooi129e verenigingsjaar neer kunnen zetten.

Hopende dit alles waar te mogen maken,

Het bestuur der G.F.S.V. Pharmaciae Sacrum 2010-2011

Gwenny Verstappen PraesesEmma Veldman Ab-actisSjoerd van Olffen QuaestorEvianne van der Kruk Assessor ILen de Nie Assessor II

43

BUILDINGTHE WORLD OFADVANCING GENERICS

Apotex Nederland BVBio Science Park | Archimedesweg 2 | 2333 CN LeidenTelefoon: +31 (0)71 - 5 243 100 | Fax: +31 (0)71- 5 243 244 | www.apotex.com/nl

Meer dan generiek alléénApotex is een wereldwijde organisatie met eigen ontwikkelingen productiefaciliteiten. Hierdoor kunnen wij in Nederland sneller nieuwe generieke geneesmiddelen introduceren. En er is meer. "Advancing Generics" staat niet alleen voor nieuwe introducties, maar ook voor onze services die u kunnen ondersteunen om de beste zorg aan uw patiënt te bieden. Zo geven wij onze geneesmiddelen een belangrijke meerwaarde mee.

WWTHE THE BUILDING

ORLD OFORLD OFORLD OFWWBUILDINGBUILDING

ORLD OFORLD OF

AD ANCING GENERICSVVANCING GENERICSAD

ANCING GENERICSANCING GENERICS

ANCING GENERICSANCING GENERICS

ANCING GENERICSANCING GENERICSANCING GENERICSANCING GENERICSANCING GENERICSANCING GENERICSANCING GENERICSANCING GENERICS

ANCING GENERICSANCING GENERICSANCING GENERICSANCING GENERICS

elefoon: +31 (0)71 - 5 243 1elefoon: +31 (0)71 - 5 243 1elefoon: +31 (0)71 - 5 243 1

x Nederland B

elefoon: +31 (0)71 - 5 243 1

V

elefoon: +31 (0)71 - 5 243 1Tcience P himedesweg 2

TTelefoon: +31 (0)71 - 5 243 1Telefoon: +31 (0)71 - 5 243 1himedesweg 2 ArcArcArc|||

x Nederland Bark ark

x Nederland Bcience PBio SBio S

Apote Vx Nederland Bx Nederland BApote

elefoon: +31 (0)71 - 5 243 1elefoon: +31 (0)71 - 5 243 1eiden

elefoon: +31 (0)71 - 5 243 1 F - 5 243 244 ax: +31 (0)71 F||0 0 00himedesweg 2

elefoon: +31 (0)71 - 5 243 1himedesweg 2 eiden 2333 CN L 2333 CN L|himedesweg 2 VV

eiden.apotex.com/nl.apotex.com/nl www|- 5 243 244

eiden

45


Op de borrel in maart begon het voor ons allemaal. Wewaren al een tijdje compleet, maar daar stonden we danin de ‘Gouden Zweep’, klaar om te zeggen dat we kandidaat-bestuur zouden zijn voor het jaar 2009-2010.Het was niet voor iedereen een verrassing, maar het wastoch fijn dat je het er eindelijk met iedereen over kon hebben. We hadden direct een druk schema en waren bijalle activiteiten van P.S. aanwezig.Op 17 maart 2009 vond het eerste EJC-feest plaats. Methet thema ‘Vuur en Vlam’ dronken we biertjes in ‘de Warhol’, nog niet doorhebbende om samen verkleed tegaan. Op 21 maart 2009 was de langverwachte voorjaars-dag daar. Gewapend met namen van de besturen, frutsels, pinnen en dassen gingen we vol goede moednaar Putten. Het was een interessant symposium, maarhet diner is ons beter bijgebleven. Na het diner voelde ikme niet zo lekker en heeft Mirjam me goed verzorgd. Ookhebben we kennis gemaakt met een kant van Tonnis Jandie we tot de receptie niet meer zouden zien. Op 24 maart 2009 stelden we ons voor aan de ALV enbegon het voor ons gevoel officieel. We gingen samennaar de Mediq Ouderejaarsexcursie, STERC-Sportdag, hetFAC-feest, verschillende symposia van de Commissie Farmaceutische Wetenschappen en gingen we met onzevoorgangers naar het Panaceagala. Van 8 t/m 10 mei washet Inwerkweekend daar en leerden we elkaar en de vereniging goed kennen. Het Gangfeest op maandag 11mei 2009 grepen we aan om deze keer wel goed verkleedvoor de dag te komen. Helaas kon professor Frijlink onstijdens de RWPT op zaterdag 16 mei 2009 niet ondersteunen en werden we laatste. Toch was het eenzeer gezellige dag en hebben we kennisgemaakt met hetommeland, waar Tonnis Jan zich zo thuis voelt. HetK.N.P.S.V.-congres vond plaats van 20 tot en met 23 mei.Helaas kon ik er niet bij zijn vanwege een reisje naar Parijs en was Milou te laat voor het touwtrekken tegen deandere kandidaat-besturen vanwege practicum, desalniettemin werden de mannen tweede. Het schijnteen mooi congres te zijn geweest, waar goed geïntegreerdwerd. Na het Voetballen met Docenten op vrijdag 29 mei2009, kwam snel de Jaarvergadering. Op 2 juni 2009 was het dan eindelijk zover. We kregen delinten en de hamer van onze voorgangers en het 128e

bestuur was een feit. Na de lange vergadering gingen wevol goede moed naar Harkstede om daar te paintballenen te waterskieën. Het lijkt wel of er een vloek op ab-acti hangt, want op de eerste dag als bestuur, had ik aleen ongeluk, of ja twee ongelukken. Ik werd eerst door iemand aangereden op de fiets en daarna bij hetpaintballen schoot iemand me in mijn nek. Verder was hetwel een hele gezellige en geslaagde dag. Gelukkig gingenwe die week erna direct foto’s maken en ben ik nog vaak

herinnerend aan mijn schotwond. Op 8 juni 2009 wisselde het bestuur van ,,Aesculapius”,waar we natuurlijk niet mochten ontbreken. Helaas, had ikme vergist in de tijd en waren we ruim een uur te vroeg inLeiden. Nu moest alleen het bestuur van U.P. nog wisselen en waren alle besturen voor het jaar 2009-2010een feit. U.P. wisselde op Tonnis Jan zijn verjaardag, 10juni 2009, en door een arelaxte ‘kop of munt’ moest hijbobben op zijn verjaardag. Bij U.P. duurde het allemaalniet zo lang, dus na de ALV was er nog een mooi feestje.Het regende pijpenstelen, dus Emilie dacht het goed voorelkaar te hebben door met ons mee te rijden in de auto.Helaas, Rob had de lampen aan laten staan en hebbenwe onze eerste crisis overleefd door een taxichauffeur tebellen. Nadat de auto weer aan de praat was, hebben wehet centrum van Utrecht bekeken door er vele rondjes terijden. Eenmaal op het feest aangekomen begon iedereenals een dolle met mexxen en moest Tonnis Jan ons naarhuis slepen. Tonnis Jan reed als een ware Schumacher hetcentrum van Utrecht uit, waardoor we door de politie werden aangehouden en hij moest blazen. Ook haddenwe hadden allemaal beloofd om wakker te blijven, maardat is alleen Maurits gelukt met zijn bekertje warme melk. Op 20 juni 2009 reisden we af naar Brouwersdam omdaar deel te nemen aan de mooiste Sportdag die ooit georganiseerd zou worden. We bleken allemaal goed tekunnen kitebuggyen en ook de barbecue achteraf waszeer geslaagd. Op 22 juni 2009 was het tijd voor één van de eerste constitutieborrels en wel die van MARUG . MARUG snaptehet niet helemaal en schilderdoeken als gastenboek kantoch echt niet. Milou pakte daarom de stift en oefendedoor het wapen van P.S. groots op het doek te tekenen.24 juni 2009 was de dag dat onze eigen constitutieborrelplaatsvond. Het was een leuke kennismaking met de

Jaarverslag

Elise Smolders


andere verenigingen uit de stad, waarbij het bier rijkelijkvloeide. Archigenes nepte ons nog met glazen vol jenever, van SM kregen we een luchtbedpomp die Rob direct in gebruik nam, omdat het in ‘Volonté’ altijd lekkerwarm is. Milou werd verschrikkelijk gelukkig van alle cadeaus en vooral van de konijnendrankfles, die speciaalvoor haar was gevuld met Goldstrike en waar ze heerlijkvan genoot.Voor de vakantie waren er nog verschillende overleggenmet commissies en kennismakingen met bedrijven. Alsafsluiter gingen we op 9 juli 2009 met Maarten en zonderRob naar VvAA North Sea Jazz. Toen de vakantie aanbrakvertrokken Milou en Rob naar zonnigere oorden, terwijlTonnis Jan, Maurits en ik in Groningen achter bleven voorons bachelorproject. Helaas kregen we in de vakantie op 25 juli 2009 het verschrikkelijke nieuws dat Wouter Willems was komen teoverlijden. We waren erg geschrokken en hebben in overleg met professor Frijlink en de ouders van Wouternaar ons beste weten gehandeld. De ouders hebben laternog aan ons laten weten dat ze het contact als prettig hebben ervaren.Op 24 augustus 2009 stond de afspraak voor het overdrachtsdiner met C&E bankiers. De heer Lansinkbaalde dat ‘de Pauw’ nog niet open was, wat er voorzorgde dat we Japans gingen eten in ‘Fujiyama’ op deGrote Markt. Het was een heerlijk diner, met veel spekta-kel en witte wijn, die Astrid meerdere malen heeft mogenvoorproeven.Op 25 augustus 2009 was het tijd voor onze eerste kennismaking met de nieuwe eerstejaars. We ontvingende eerstejaars op het hok en Tonnis Jan mocht maar liefst20 minuten praten over P.S. Dit bleek, ondanks zijn goedeverhalen, wel echt heel veel tijd te zijn. ‘s Avonds hebbenwe pasjes gemaakt in ‘de Warhol’ en heeft Maurits in zijnmooie barbapapa-pak wat puntjes gescoord bij een e.t-er. We gingen niet tot het gaatje, omdat we de volgende dagvroeg vertrokken voor het Binnenland Bedrijven Bezoek.Met 30 man vertrokken we richting ABL in Assen. Hier kregen we een praatje over de analytische testen die zijdaar uitvoerden. Na een lekkere lunch vertrokken we richting Bedrocan in Veendam. Het bezoek aan deze medicinale wietkwekerij was zeer interessant. Er werdonder andere verteld hoe ze de groei van de wiet standaardiseren en hoe ze aan alle geneesmiddelwettenvoldoen. Na dit bezoek reden we verder naar Amsterdamom intrek te nemen in het hostel. In Amsterdam gingen

we de stad in voor een potje ‘Wie is de mol?’. Iedergroepje kreeg een mol aangewezen en moest opdrachtendoor de stad uitvoeren. Ik zat in een groep, met onder andere Joost en we deden het erg goed. Echt heel goed.Helaas was Joost de mol en had hij de telefoon in handenom te sms’en. Na een jaar Spoco met Joost, vertrouwdeik hem blindelings, maar bij het eerste antwoord, Mc Donalds, hadden we eigenlijk al verloren en was alles voorniets geweest. De volgende dag reden we naar Oss omdaar Schering Plough te bezoeken. Het was leuk om najaren langs Organon te hebben gefietst en in de grote zaalkerstconcerten te hebben gegeven, het eens van binnente zien. We kregen een interessant praatje van de heerVromans. Na een echt heerlijke lunch kregen we een rondleiding door de kwaliteitscontrole afdeling waarna wede bus in gingen om weer richting Groningen te vertrekken. De reis ging voorspoedig en iedereen was aanhet kletsen. Op een gegeven moment ging het over knieviolen en niet veel later vertelde Mirna dat ze niet zogoed viool kon spelen, waarop werd gevraagd of ze weleens les had gehad. Dit had Mirna natuurlijk niet. Iedereen schoot in de lach, zelfs de buschauffeur, waardoor we in de W.A. Scholtenstraat bijna een FiatPanda overreden. ‘s Avonds werd de BBB afgesloten meteen diner in de Springs.Op 28 augustus was het Mediq Apotheek Hockeytoernooidaar. Vol goede hoop vertrokken we erg vroeg naarUtrecht. Ook deze busreis was een beetje gevaarlijk doordat de buschaffeur niet zijn beide handen kon gebruiken en Tonnis Jan hier toch echt bang van werd. Helaas waren we niet zo goed als we dachten, maar Maurits en Rob hebben er mede voor gezorgd dat U.P. nietmet de bokaal naar huis ging. Op 1 september 2009 was het tijd voor de eerste P.S.-borrel in ‘de Toeter’. Het was een proefborrel en de eersteborrel waar nieuwe eerstejaars kwamen. Het was een zeergeslaagde borrel en naar aanleiding van de geslaagdeborrel hebben we besloten om te blijven borrelen in ‘deToeter’.Op 8 september vertrokken we vroeg naar Den Bosch omkennis te maken met mevrouw van Hellemondt. Het waseen zeer lekkere lunch en het was heerlijk weer. Ze moestons wel het slechte nieuws brengen dat ze per januari zoustoppen bij Alliance Healthcare. Na de lunch gingen weDen Bosch nog in om een biertje te doen, waarna we naarOss gingen om kennis te maken met mijn zusje en mijnmoeder. Deze kwamen tot de conclusie dat Tonnis Jan eenvreemde naam is en wij niet zo stoer waren, omdat we alom half tien naar bed gingen.In de maand september hadden we enkele constitutie-borrels, onder andere van Clio, VINTRES en EBF. Elke borrel gaven wij andere symbolische cadeaus. Het bleektoch wel leuk te zijn om met je lint en je pakje aan eenbeetje te blaten over onze leeftijd. De borrel van VINTRESwas toch wel legendarisch met een blad vol blauw en geleshotjes dat voor onze neus stond. Jullie begrijpen dat ditnatuurlijk voor ons bestemd was om op te drinken, zekerwanneer het bier niet gratis is. Ook hebben Milou en ik opdeze borrel onze veiligsteltechniek verbeterd, helaas welzonder resultaat.Van 25 tot en met 28 september had de eerste Weekend-commissie, bestaande uit Rob en mij, een fantastischweekendje georganiseerd in het mooie Brabantse Vinkel.We begonnen ons weekend met een bezoek aan de


46


Beekse Bergen. Zaterdag reden er geen bussen naar destad, dus moesten we ons zelf maar vermaken met bierspelletjes. Al dit bier heeft geleid tot super mooie assessoraat foto’s in een douche en sauna. Op zondaggingen we uitbrakken in het zwembad waar we verschil-lende mooie tatoeages hebben gespot. De mooiste tatoeage was toch wel die van Kenneth, die groot zijnnaam op zijn rug had staan. Van 2 tot en met 4 oktober was het tijd voor het Functio-narissenweekend van de K.N.P.S.V. Onze verkleedmotieswaren vooral voor onszelf erg hilarisch. De eerste dag wasMilou meer als een wortel verkleed dan als een negerinen op de tweede avond was mijn Ede Staal pruik heel lelijk. Er werd goed geïntegreerd door vooral Mette, Maurits, Lourens en mij. Op 4 oktober was het tijd voorde eerste AV van de K.N.P.S.V. en werd er door de afde-lingen geprobeerd om de reiskosten van de K.N.P.S.V. aante kaarten. Helaas werd onze motie niet aangenomen.Op 5 oktober 2009 gingen we eten met de Almanakcom-missie. Almabrak werden ze ook wel genoemd en toen webinnenkwamen bij Manon stond de fles wodka al op tafel.Alleen Rob was zo stoer om met de commissie mee tedrinken, omdat we de volgende dag alweer om 6 uur detrein in moesten om op tijd in Amsterdam te zijn voor hetKNMP-congres. Op dit congres werd helaas een mooiefoto van Pauline en Bart gemaakt die ons de rest van hetjaar heeft achtervolgd, maar voor de rest was het een zeergeslaagde dag. Maurits en Tonnis hebben met veel mensen gepraat en de borrel na afloop was erg gezellig.Op 8 oktober was daar weer de eerstejaars Beroepen-middag. Er kwamen niet heel veel eerstejaars, maar deeerstejaars die er waren zijn door prof. Frijlink, bijna dr.Vegter, ziekenhuisapotheker Kosterink en apothekerLuers zeer enthousiast gemaakt voor het apothekers vak.’s Avonds vond de Internationale Avond van de K.N.P.S.V.plaats, waarna we gezellig met het K.N.P.S.V.-bestuur gingen borrelen in de stad. Ook deze avond was zeer geniaal met de kannetjes in ‘het Vaatje’ waarna Tonnis Janwel met Lucienne naar huis wilde en natuurlijk ons groteavontuur in ‘de IJsbar’. Deze avond is ook veel besproken,zeker nadat Rob een zeer interessant nachtelijk avontuurhad beleefd.De dag na ons avontuur met de K.N.P.S.V. moesten we debus in om te vertrekken naar het EIK-kamp. Met een grotegezellige groep eerstejaars vertrokken we richting Bakke-veen. De eerste avond stond in het thema van ‘Kings enQueens’ en wij mochten verkleed als personages uit PipiLangkous. Vanuit onze slaapzakken hebben we samenmet de K.N.P.S.V. heerlijk gekeken hoe Milou bezig wasom Villa Kakelbont te knutselen. Het was een zeer gezellige avond en de eerstejaars dronken al het sterk opdat was ingeslagen door de commissie. Helaas kon hetochtendprogramma niet doorgaan vanwege het slechteweer, maar regelde de EIK nog een beamer en een filmzodat de eerstejaars toch vermaakt werden. Tijdens decommissierondjes hebben de eerstejaars kennis gemaaktmet onze mooie commissies en hebben we geprobeerdom ze het P.S.-lied te leren. De van Rijntjes zijn natuurlijkal wel een beetje bekend binnen P.S., en onze jongsteaanwinst liet direct zien hoe goed hij kon adten. Hij dronkwerkelijk alle japies op die we hadden uitgestald voor deeerstejaars, inclusief de koffiekannen die we hadden gevuld. Het tweede feest had het thema ‘Ik hou van Holland’. We hadden geen verkleedmotie dus we dosten

ons uit in mooie oranje gewaden. Zelf was ik dolgelukkigmet mijn capeje, maar na het opruimen van vele braakjeswas ik er iets minder blij mee. We waren echt verbaasddat er op deze tweede avond nog meer gedronken werd.Het was een goed kamp en veel eerstejaars waren superenthousiast. Op 14 oktober reisden we af naar Utrecht voor de eersteALV van onze zuster. De borrel in de Zanzibar was erg gezellig en gelukkig hebben we op deze avond ook kenniskunnen maken met ‘de Kneus’. Op 15 oktober hadden we’s middags afgesproken voor een kennismaking met mevrouw Inia-Douma. In ‘het Feithuis’ hebben we de ALVdoorgesproken en lekker thee gedronken en een gebakjegegeten. Op 17 oktober was het tijd voor het Oud-besturendiner. Rob kon hier helaas niet bij zijn, omdat hijin Rome zat, maar gelukkig zorgde bestuur Boon ervoordat Rob toch aanwezig was, zodat Milou het welbekendeassessoraatspel toch kon uitvoeren. Tijdens het diner werden mooie verhalen over vroeger verteld en de korteborrel in ‘de Tapperij’ die na afloop van het diner volgde,bleek op de Alumnidag toch wel legendarisch te zijn geweest. Op 23 oktober was onze eerste ALV. Daar zaten we dan,klaar om te gaan. Het was toch wel een beetje spannenden voor ons gevoel hadden we het eigenlijk wel goed voorelkaar. Toch hadden we sommige dingen misschien eenbeetje onderschat, maar gelukkig werden wel al onzevoorstellen aangenomen en zat onze eerste mijlpaal erop.Op 3 november was de borrel met de onthulling van hetDiesthema ‘128 karaat, alles in het kwadraat’ en werd hetprogramma van de Dies Natalis onthuld. De commissiehad een goed programma in elkaar gedraaid en iedereenkreeg steeds meer zin in de Dies.Op 9 november reisden we onuitnodigd af naar Utrechtvoor de Lustrumreceptie. De trein had vertraging waardoorwe te laat op de receptie aankwamen. De receptie werdgehouden in een kerk, daar waren wij redelijk verbaasdover. Zeker omdat het wijwaterbad werd gebruikt als baren omdat Johan stond te peddelen op wat graven. De jongens wilden vroeg naar huis, maar Milou en ik haddendaar helemaal geen behoefte aan. Milou en ik bleven metz’n tweeën, wat uiteindelijk heeft geleid tot een memora-bele terugreis. De volgende dag was de Mediq Eerstejaarsexcursie. We voelden ons niet heel erg goed,maar met de lekkere lunch die klaar stond was dit al snelopgelost. De stoere militair met zijn logistieke hart leiddeons rond. Hierna vertrokken we richting Hoogeveen om te


47


karten. De dames deden het dit keer erg goed en Suzettewas een ware waaghals en werd tweede. Bas werd eersteen Harm behaalde de derde plek. We hebben nog lekkergenoten van de welbekende saté en werden uitgenodigdvoor een basketbalwedstrijd samen met de heer Bosch.Op 11 november gingen we weer richting Utrecht om te dineren met het U.P.-bestuur om vervolgens met hun naarhet Lustrumfeest in ‘de Monza’ te gaan. Het was een mooifeestje en alle afdelingen waren aanwezig. De dag ernagingen Milou en Rob vroeg richting Groningen om de boeken te verkopen en Tonnis Jan, Maurits en ik bleven inUtrecht om naar het Mediq symposium te gaan. Ik mistede bus, waardoor ik bij Lourens achterop moest en Bartmijn broodje nog opat. Tonnis Jan had al kennis gemaaktmet een oud-bestuurder, die hem had verteld dat hetvaandel een prima slaapzak is. We voelden ons niet heelerg lekker, maar ondanks de zeer interessante praatjesdoor onder andere Adjiedj Bakas, Melanie Schultz van Haegen en de dagvoorzitter Tom van ’t Hek was het goedvol te houden en hebben we veel geleerd. De heer Boschbood ons een lift terug naar Groningen aan. Hier hebbenwe dankbaar gebruik van gemaakt wat Bart iets minderleuk vond. Dat weekend, op zondag 15 november, reden we in dewelbekende Mazda van Tonnis Jan zijn ouders naar Balkburg om daar kennis te maken met professor Jonkman en zijn vrouw. De jongens hebben deze middagsterremunt thee ontdekt en we hebben een leuke wandeling gemaakt door het bos. Professor Jonkman vertelde ons leuke anekdotes over vroeger en over zijnhuidige werkzaamheden. De high tea met champagnewas ook zeer gezellig en rond 8 uur vertrokken we weerrichting Groningen.Op dinsdag 17 november was het EJC-feest daar metthema ‘Sjeiks en Sletjes’. Wij waren verkleed in het thema‘Kruizinga’. Rob moest als kruiskopschroevendraaier endacht dat het handig was om zichzelf in te spuiten metacrylverf, wat achteraf niet heel gezond was. Het feestwerd gegeven in de bovenste draaibar van de ‘Drie Gezusters’ en tot in de kleine uurtjes heeft iedereen doorgefeest. Milou kopte de bar nog even waardoor ze devolgende dag een beetje last had van haar neus.Op 20 november gingen we weer richting Utrecht, dit keervoor het Genodigdendiner. In vol ornaat zaten we in detrein mensen te vervelen met onze grootste blaatverha-len. Het diner was gezellig en het gala wat daarna volgdewas ook zeer geslaagd. De drank vloeide rijkelijk en Maurits kopte nog wat punten binnen met iemand die nietgenoemd mag worden. Ook om de goochelaar hebben wehard kunnen lachen. Nadat het gala was afgelopen hebben we nog gebivakkeerd op het centraal station enzorgden Tonnis Jan dat Merel niet werd opgepakt.Op maandag 23 november gingen we eten met de Buitenland Excursie Commissie. Omdat Maurits en ik ’sochtends in Den Bosch waren geweest hadden we als toetje de echte Bossche Bollen. Ook maakte we hier kennis met de kaneel test. Zowel Rob en Tonnis dachtenwel dat ze het aankonden, maar beide lukte het niet. Welliet Joep zien dat hij een lijntje kaneel kon opsnuiven, watbest wel indrukwekkend was. Op 24 november was het tijd voor de eerste Ziekenhuis-farmacieavond van P.S. Het assessoraat had deze avondgeorganiseerd en alles was picobello voor elkaar. Deavond werd zeer druk bezocht en ook de sprekers hadden

een zeer interessant verhaal. In het weekend van 4 en 5 december gingen we vroeg richting Maastricht om daar professor Neef en zijn vrouwte bezoeken. We werden warm onthaald met een echteLimburgse vlaai en kregen een rondleiding door de ziekenhuisapotheek waar professor Neef werkzaam is.Hierna vertrokken we richting de binnenstad van Maastricht om daar te genieten van een heerlijke rijsttafel.Na het diner hebben we nog een wandeling door het centrum gemaakt en heeft mevrouw Neef ons veel over dehistorie van Maastricht bijgebracht. Het was december enRob had niet echt een hele warme jas bij zich, waardoorhij het voor het eerst in het bestuursjaar toch een keertjekoud had. Zoals gebruikelijk bleven we slapen en de volgende ochtend ontbeten we met echte Limburgsekazen. Na het ontbijt zijn we met Maurits in de achterbak,vertrokken richting het station van Maastricht om weerrichting het noorden te gaan. Op 9 december was het dan eindelijk zover. De Dies Natalis werd gevierd. Twee frutsels en een paar schoenenverder, waren we voor ons gevoel op het helft van het jaar.De Dies begon met een zeer interessant symposium metals thema ‘ Over de TOP’. De commissie had gezorgd voorinteressante sprekers uit verschillende vakgebieden enzelfs iemand uit het buitenland. Na het symposium washet tijd voor de lang verwachte receptie. Eindelijk kondenMilou en ik onze jurken aan. Daar stonden we dan. In volornaat ontvingen wij onze gasten. Na een paar jeneverszat de sfeer er goed in en hebben alleen Rob en Mauritshet openingsfeest gehaald.Na een heerlijke nachtrust werden we gewekt door deDiescommissie en trokken we onze zwemspullen aan voorde sauna. Ik heb me niet gewaagd aan de opgieting wantvijf minuten in de sauna vond ik al heftig. Gelukkig was ereen heerlijk bubbelbad en een ruimte waar we kondenontspannen, eten en drinken. Vervolgens was het tijd om wijn te drinken op de culturele avond en om stijldanspasjes te maken. Ik danstegezellig met Tonnis Jan en het ging beter dan verwacht. Tijdens het wijnproeven kocht professor Neefnog een flesje medicinale dessert wijn en met de almanakonthulling werd de avond geëindigd. We warenmooi verkleed als personages uit de lievelingstekenfilmvan de commissie en na het leuke Kabouter Wesley filmpje werd dan eindelijk de langverwachte almanak onthuld. De commissie had gekozen voor het thema ‘Onverwacht’ en de almanak had een houtvinyle buitenkant en een gouden naamplaatje. Na maanden


48


zwoegen op het commissiehok mocht eindelijk iedereenhet boekwerk zien en het thema weten. Op vrijdag 11 december was het tijd voor het Galadiner enhet Galabal. We dineerden heerlijk in ‘’t Feithuis’. Nadatde buitenlandse besturen waren gearriveerd konden wevertrekken richting Tynaarlo om daar uit ons dak te gaanop het gala. De band was goed en iedereen maakt er eenfeestje van.Terwijl ik in Hong Kong zat op 18 december 2010 en Milouaan het skiën was gingen de heren los op het binnenlandsen buitenlands afgekochte gala van ,,Aesculapius”. Ik waser niet bij, maar de verhalen en de foto’s zeggen genoeg. Op 14 januari, gingen we weer richting Utrecht om daar afscheid te nemen van de heer Timmers van OPG Groothandel. Alle besturen waren er en ook veel van onzevoorgangers. De heer Timmers kon het zeer waarderen dater zoveel studenten waren.Op 17 januari brachten we een bezoek aan mevrouw Inia-Douma en haar man in Leeuwarden. Het was een zeer gezellige dag. We hebben genoten van het zelfgemaaktediner van mevrouw Inia-Douma. We hebben het gehadover de vele reizen die het echtpaar heeft gemaakt enomdat de januari ALV voor de deur stond hebben we hetook nog over de voorstellen van de ALV gehad. Op 19 januari was het tijd voor het derde EJC-feest uit ons jaaren het eerste feest van EJC ‘Dreamteam’. Het feest werdgehouden in ‘de Blauwe Engel’ en had het thema ‘Los inhet Sprookjesbos’. De commissie had wat extra geld dushadden ze ‘de Engel’ vol gehangen met ballonnen en iedereen kon zich schminken met glow-in-the-dark verf.Het was een druk bezocht feest en er waren zelfs watUtrechtse vrienden. Op 26 januari 2010 was het alweer tijd voor onze tweedeALV. Er werden een aantal belangrijke financiële voorstellen gedaan over de belastingdienst en het boekhoudprogramma. En ook de richtlijnen met betrekking tot het af- en aanmelden voor activiteiten werdgoedgekeurd. We waren goed voorbereid en deze ALV verliep dan ook soepel. Maurits en ik waren zo gelukkigdat we nog even met Jules en Willem kannetjes gingenadten in ‘het Vaatje’. Maurits en ik waren duidelijk snellerdan Jules en Willem.Op 29 januari gingen we weer richting Utrecht. Zoals jullie horen hebben we veel in de trein gezeten. Zo warener altijd een aantal kwesties die we elke reis wel weer bespraken. Ten eerste ging het altijd even over Jerrit enkwam ook altijd een van de liefjes van Rob ter sprake. Erzijn veel grappen over tunnels gemaakt en ook zijn wij erin deze tijd achter gekomen dat Tonnis Jan eigenlijk Antonheet. We hebben veel gelachen om de mooie matrix brilvan Tonnis Jan, alhoewel ik moet zeggen dat het een primazonnebril is voor wanneer je het licht even niet kan verdragen.Maar goed, terug naar 29 januari. We gingen richtingUtrecht om deel te nemen aan de VvAA besturendag. Opdeze dag hebben we veel geleerd over conflicthanteringen hier hebben we in de praktijk zeker nog wat aan gehad.Na de borrel zijn we gaan eten met het U.P.-bestuur en zijnwe nog even bij ‘de Kneus’ langsgegaan. Omdat er niethard genoeg geborreld werd zijn Maurits, Mette, Lourensen ik in een side-pot gegaan. We hebben in ieder geval totin de kleine uurtjes geborreld. De volgende dag was hettijd voor de AV van de K.N.P.S.V. Zoals iedereen weet werdde AV geschorst vanwege ziekte en zijn wij na de AV met

het U.P.-bestuur richting het U.P.-hol gegaan. Milou en Jerrit gingen samen naar thuisthuis en de rest bleef nogom een potje te risken. Mette, Lourens en ik hadden hiergeen zin in en trokken maar weer een biertje open op deborrelbank en gingen een filmpje kijken. Ook hebben wedaar Bart het groene drankje gevoerd waar toch ookwodka in zat. Het was Fanta die ik groen had gemaakt,omdat ik dacht dat groen met geel toch echt blauw zouopleveren. Ook hebben we nog vele mooie P.S.-stickersop het hol geplakt en is de dag afgesloten met pizza’s eneen potje hints.Op maandag 1 februari zijn we gaan eten met de Carrièredagcommissie. Bij Wim thuis werden we ontvangen en kregen we broodjes hamburger. Ons werdverteld dat Wim de enige was die geel was in de test vanmevrouw Westhoff en dus ook de enige met de echte creatieve ideeën. De rest van de commissie had dezelfdekleur. Op 5 februari was het zover. Bestuursweekend part deux.De tweede Weekendcommissie had het natuurlijk niet zogoed voor elkaar als de eerste Weekendcommissie, maargoed. Vrijdag vertrokken we, zoals gebruikelijk, in een tekleine auto richting Brabant. Op zaterdag gingen we naarBottrop. Met drie skiërs, een beetje skiër, en een nietskiër, was het een hele geslaagde dag. Ik heb skiles vanRob gehad en Tonnis had talent voor skiën volgens Rob.Ook zijn er mooie foto’s geschoten van sprongen en vallen. Na het skiën zijn we gaan stappen in Eindhovenen hebben we bewezen dat we 40 bier binnen een halfuur konden opdrinken. Zondag lagen we brak op de banken keken we sport totdat we terug naar Groningen moesten. Op 8 februari gingen we samen met Kristian naar Rotterdam voor het ABN AMRO Tennistoernooi. We hebben ons goed vermaakt in ons boxje, we konden alleen niet alle wedstrijden afkijken, omdat we weer richting Groningen moesten. Rob en Kristian wilden dewedstrijd van Timo Bakker niet zien, want hij was toch nietgoed. Op 17 februari was en de almanakreceptie van U.P. en deconstitutieborrel van Volonté. Omdat Tonnis Jan, Mauritsen ik wel naar beiden wilden, gingen we eerst met z’n vijven naar de borrel van Volonté. We hebben het bestuureen kroegkoeling cadeau gedaan, want na onze ervaringin ‘Volonté’ vonden we dat wel nodig. Na de borrel gingen


49


we met z’n drieën de trein in. De treinreis was echt legendarisch. Maurits wilde heel graag met zijn vader bellen, die Els Borst goed kende, maar toen hij belde vondhij het toch niet zo’n goed plan. Er zijn liters bier over degrond gegaan en de lieve mevrouw, die al moeder bleek tezijn, heeft al haar zakdoekjes aan ons besteed. Het feestjein Utrecht was erg leuk. Alleen Maurits werd eruit gegooid,omdat hij aan het adten was. Tonnis Jan en ik hebben nogsamen met Mette voor DJ gespeeld.Op 24 februari gingen we borrelen met het K.N.P.S.V.-bestuur in Leiden. We begonnen rustig met eten en eenbiertje, maar toen Willem binnenkwam veranderde alles.Zo dronk hij denk ik bijna in zijn eentje een fles wodkaleeg, waardoor hij zich weer een sjaarsie voelde. Willemhad kaarten geregeld voor Sine Regno, jammer dat hij erniet bij was, maar het was zeker een mooi feestje op ‘Minerva’.De volgende dag moesten we op een barbaars tijdstip opstaan omdat Milou en Rob naar de masteruitreiking gingen. We hebben geslapen in de trein, en hoe de mensen ons vonden ruiken wil ik eigenlijk niet weten. Gelukkig waren we wel op tijd en konden Milou en Robhun pak snel aantrekken en wij konden rustig douchen enbeginnen aan onze brakke dag op het hok. Totaal overdressed, op 26 januari, gingen we op bezoekbij ‘Tapasco’. De eigenaar wilde zo graag met ons eten datwe maar op zijn aanbod zijn ingegaan. We hebben werkelijk alle hapjes van de kaart geproefd en verschil-lende excentrieke en dure wijnen gedronken. Tonnis Jan,nog één keer dan. Tonnis Jan gebruikte zijn wijnproef-skills en proefde in een witte wijn kersen, waarna de eigenaar zijn wijn uitproeste van het lachen. Het was duseen heel erg geslaagd diner. Jammer genoeg heb ik ’savonds alles eruit gegooid en ben ik een week ziek geweest. Het vervolg van de AV van de K.N.P.S.V. heb ikdus gemist en net als het eten met de Redactiecommissie.Natuurlijk was ik wel op de onthulling van de BEC-bestemming op de P.S.-borrel van 2 maart. De commissieonthulde dat we naar Parijs zouden gaan. Ook werd hetkandidaat-bestuur onthuld op deze borrel. Het is toch gekom daar vijf mensen te zien staan op de plek waar wijvorig jaar stonden, alleen dan in ‘de Gouden Zweep’. Op 4 maart hadden we samen met de heer Bosch van OPGgroothandel de Mediq Ouderejaarsexcursie georgani-seerd. We werden vriendelijk ontvangen door de heer vanMarle met Staphorsterrolletjes. Hij gaf aan dat de medewerkers nog een rondleiding wilden geven. Dus wijwerden weer rondgeleid door de militair met het logistieke hart. Na de rondleiding kregen we twee interessante praatjes die voor veel vragen zorgden. Hiernavertrokken we met de bus richting Lauwersoog om daareen visworkshop te doen. De heer Bosch had de week ervoor aangegeven dat hij stopte met zijn werkzaamhe-den voor OPG Groothandel. Hij was echter wel aanwezigbij de workshop, dus het was direct zijn afscheid. We hebben zelf onze haringen schoongemaakt en vissen gefileerd. Dit heeft gezorgd voor vele hilarische foto’s. Degarnalensoep was niet zo lekker als we dachten en hetstilstaande ijs was ook bijzonder.Op 6 maart gingen we met een grote groep Groningersrichting Utrecht om daar de Beroependag te bezoeken. Decommissie had het goed voor elkaar en we hebben veelverschillende beroepen gezien. Leuk aan de Beroependagwas dat even het vaandel van de K.N.P.S.V. werd

omgewisseld met een oud Lustrumvaandel van deK.N.P.S.V. Vooral de afdelingen vonden het heel erg grappig. Na de borrel en diner vertrokken we richting eensoort kelder waar het feest was. De busreis terug naar Groningen was misschien een beetje een hel als je bijJoost boven in de bus zat, want hij stopte maar niet metzingen.Op 11 maart was het tijd voor de VvAA discussieavond. DeVvAA had samen met Maurits een leuk programma in elkaar gedraaid en iedereen vond de berekening hoeveeleen beherend apotheker verdient zeer interessant. Nadeze avond gingen we naar de Volonté besturenborrel,waar Archigenes er nog een half fustje in gooide omdat zedat fust over hadden. Op 15 maart was het Ouderejaarssymposium van de Commissie Farmaceutische Wetenschappen. Het was eenzeer interessant symposium over ‘Geestverruimende enstimulerende middelen’. Na het symposium hebben wemet de commissie ovenfrietjes gegeten. Margot en Robzijn een goed duo en alle schunnige grappen kwamenover tafel. Na het eten gingen we zonder de commissienaar het Vaatje.Op 16 maart werd het EJC-feest in de Twister met hetthema ‘Angels en Demons’ gehouden. Ook dit EJC-feestwas goed gepromoot en de Twister stond helemaal vol.We waren goed verkleed als de bestemming van de BEC.Milou en ik hadden een cancan pakje aangetrokken, Tonnis Jan was los gegaan met blauw, witte en rodeschmink, Maurits was een Franse Sailer en Rob probeerderond te lopen als Quasimodo.Op 18 maart was het tijd voor de STERC-Sportdag, dus westonden uitgeslapen klaar om te strijden om de titel bestehighlander van P.S. Ik was zelf niet echt een hele goedehighlander, maar toch heb ik de rest in mijn groepje verslagen, door mijn hoge handicap. Evianne, onze kleinekb-er, heeft alle mannen verslagen. De dag werd afgeslo-ten met grote burgers bij restaurant Macedonië en hadden we nog de discussie of varkenshaas nu van eenvarken komt of niet. Ook waren we in deze weken druk bezig met de voorbe-reidingen voor de maart ALV, omdat deze 23 maart alweervoor de deur stond. We hebben een voorstel gedaan vooreen nieuwe camera en de SAC richtlijnen zijn aangepast.Gelukkig werd alles weer goedgekeurd en kon Tonnis Janlekker doorhameren. Ook het kandidaat-bestuur steldezich deze ALV voor. Op 27 maart was het dan zover om alle kandidaat-besturen aan elkaar voor te stellen. Eerst streden onderandere de kandidaat-besturen tegen de besturen tijdenshet paintballen. Wij dachten dat we ons kandidaat-bestuur goed verkleed hadden zodat we zo makkelijk zouden kunnen zien, maar deze laffe hazen liepen nietecht naar voren, dus konden we ze niet raken en uitein-delijk wonnen de kandidaat-besturen. Na het eersterondje hielden Pauline, Mette, Milou en ik het voorgezienen gaven wij onze balletjes af. Nadat we ons geweer hadden geruild voor een blikje bier begon onze kleine borrel in de zon. Gelukkig was de brute man die de speluitleg deed, toch niet zo bruut als hij zich voordeed enwas hij tegen ons heel erg aardig en kregen we, nou ja,vooral Mette en Milou steeds gratis bier. Vervolgens gingen we naar Leiden voor het traditionele diner. Erwaren veel oud-bestuurders aanwezig en de kandidaat-besturen werden getest op hun kennis. We hadden onze


50


Luft nog meegenomen en we hopen dat de kandidaat-besturen hier van hebben genoten. Wij hebben hier ditgehele jaar van genoten. Telkens als Maurits zijn telefoonaf ging tijdens een BV moest hij even een dopje Luftnemen. Vooral toen hij dacht dat hij het beter door zijnsoep kon doen, zorgde voor hilariteit.Op 29 maart was het tijd voor de tweede Carrièredag vanP.S. Het was een gevarieerd aanbod en voor ieder watwils. De commissie had alles tot in de puntjes geregelden de opkomst was goed. 31 maart was het dan tijd voorhet tweede symposium van de Commissie Farmaceuti-sche Wetenschappen. De commissie had een leuk themauitgezocht, namelijk ‘Immunologie’. Het was zeker eenzeer interessant symposium dat goed aansloot bij de kennis van de eerstejaars. De pre-BEC-borrel werd gehouden op 13 april. De commissie had een nieuwe invulling aan deze borrel gegeven door op deze borrel een sponsor te laten spreken en te zorgen voor hapjes. Tijdens de borrel leer-den we meer over het bedrijf Sanofi-Aventis dat we in Parijs zouden bezoeken.In het weekend van 9 tot en met 11 april hadden wij voorons kandidaat-bestuur het Inwerkweekend georgani-seerd. Ook moesten wij het kandidaat-bestuur van deK.N.P.S.V. ontvangen. Dit zorgden toch voor een beetjestress, maar gelukkig waren wij wel op tijd en hebben we de kandidaat-besturen veel over de vereniging kunnenleren. De Batavierenrace werd gehouden in het weekend van 23tot en met 25 mei. We hadden een perfecte balans tussenfeesten en sporten, want stiekem was iedereen toch eigenlijk wel fanatiek. Dankzij onze fantastische buschauffeur Rob, inclusief stropdas, waren we overal optijd en hebben we ons eigen busje geen schade toegebracht. De bus van U.P. is wel even onder gestickerdtoen we ze tegen kwamen. Na de eindrace van Mirna enKristian was het lang onbekend op welke plek we warengeëindigd. Gelukkig bleek op de zondag na het goedeeindfeest dat we een zeer nette 80e plaats hadden behaald. Op 27 april gingen we met de EJC eten bij Claudia thuis.We aten patatjes en na het eten gingen het we het briefjes spel met de commissie doen. Vooral Serdar enLotte hadden moeite om het te begrijpen. Ook had Serdareen voorliefde voor dictators uit de geschiedenis en toenLotte een ongeluk ging uitbeelden met iedereen in de

kamer hadden we het allemaal niet meer. Op 29 april vertrokken we met een bus vol farmaceuten,professor Schmidt en buschauffeur Adrie richting Parijs.De Koninginnedagsfeer zat er direct goed in doordat er XLoranje tompoucen en oranje bitter werd uitgedeeld. Ookwerden direct onze BEC-cd’s gedraaid en kon iedereen genieten van de muzikaliteit van ons bestuur. Het eerstebedrijf dat we bezochten was Etypharm. We kregen eenbedrijfspresentatie en een rondleiding langs HPLC’s. Nade rondleiding gingen we lunchen en vertrokken we weerrichting Parijs. Samen met Maurits, Renske en Martijnging ik richting het hostel om daar alle tassen te droppen,terwijl de rest bij de universiteit was. Rond het hostel stonden allemaal wazige figuren, maar gelukkig werdenwe beschermd door een zwerver met zijn mes. Voor heteten had de commissie bij ‘Flams’ gereserveerd. In de kelder genoten we van de flams, wat een soort dunne pizza’s zijn. Na het diner gingen we stappen bij deChamps Elysees. Het was een Ierse pub waar de bierprijseigenlijk nog wel mee viel. De commissie had goed uitgezocht waar de nachtbussen vertrokken en iedereen isveilig thuisgekomen, op het akkefietje van Sjoerd in debus na dan. De volgende ochtend kregen we een heerlijk Frans-Nederlands ontbijtje en hebben we een stadswandelinggemaakt. We begonnen bij Montmarte en vervolgens zijnwe met de metro via de Champs Elysees naar de Arc deTriomph gereden. We eindigden bij de Eiffeltoren waarnaiedereen zijn eigen gang kon gaan. Deze avond gingen wevooral heel erg snel eten bij ‘Chartier’ en zijn we weer opstap geweest, dit keer in de Bastillewijk. Het was weer eengezellige avond. We zijn in twee kroegen en een discotheek geweest waar we goed uit ons dak kondengaan. Het mannetje die met zijn helm in de kroeg stondzal ik niet snel vergeten. Over de bokaal is genoeg gezegdlijkt me. De dag erna werden we vroeg gewekt door de commissieom een boottocht te maken over de Seine en Canal Saint-Martin. Hierna zijn we gaan lunchen in Jardin du Luxembourg, waarna we richting het Pantheon zijn gelopen. Het begon te regenen dus er werd besloten datiedereen zijn eigen ding kon gaan doen. ’s Avonds is ernog goed geborreld en de disco-break is een begrip geworden.De volgende dag was het helaas alweer tijd om naar huiste gaan maar niet voordat we bij Champagnehuis ‘Madame Pommery’ in Reims een leuke rondleiding hadden gehad. Na een glas champagne en lekkere broodjes, zat iedereen voldaan in de bus om terug te rijden naar Groningen.Op 11 mei was het dan tijd voor onze laatste borrel. Wewilden de avond speciaal maken door een pubquiz te organiseren en de farmacieband te laten spelen. Er dedenveel teams mee, met zelfs hoogleraren en uiteindelijkheeft het Idol en Simoons team gewonnen. Voor ons wasde borrel zeer geslaagd en het was een goede laatste borrel.Het K.N.P.S.V.-congres met als thema Copulatie werd gehouden van 12 tot en met 15 mei. Na binnenkomst werder gestreden om de Faberbokaal. Jammer genoeg was U.P.met het dubbele aantal leden, dus hebben ze eindelijk debokaal eindelijk mee naar Utrecht kunnen nemen. Gelukkig hebben we als bestuur wel gewonnen en zelfshet kandidaat-bestuur inclusief een nieuwe Len deed het


51


aardig. Na het diner was het tijd voor het feest, waar mijnbestuur als panda’s verkleed gingen en ik als kat. Hetfeest was heel gezellig, wat er voor zorgde dat het symposium toch even taai was. Het was een interessantedag met goede sprekers. Ik denk dat iedereen wel is bijgebleven wat professor Waldinger kan met een wattenstaafje. Ook tijdens de vieze goodwillactiviteithebben we de andere besturen verslagen. Gelukkig hadden we genoeg douches om ons snel klaar te makenvoor de AV der K.N.P.S.V. Toen Lucienne, Sarina, Willem,Ilse en Jules wisselden beseften wij maar al te goed dathet nog maar twee weken duurde voordat wij ook ons lintzouden moeten afstaan. De AV duurde tot 8 uur en metnog een korte borrel en een uurtje slaap begonnen we alweer aan de lachworkshop. Ik denk dat iedereen hoohoo hahaha, wel is bijgebleven. Na de brunch was er eendebat, en iedereen die aanwezig was vond het een succes. Natuurlijk was de receptie daar om het nieuwe bestuur te dollen. Als markiezen met ons lint om en wattoffe gadgets renden we rond bij de K.N.P.S.V. receptie.Het diner vonden wij vooral erg gezellig en met het tweedefeest ter afsluiting was het een zeer geslaagd congres.Maandag na congres mochten we ons direct weer verkle-den. Dit keer als nerds voor het Gangfeest in ‘Pruimcity’.De voorverkoop was niet zo goed gegaan, toch kwamener maar liefst 500 leden van de gangverenigingen. Minderleuk was dat de eigenaar van ‘Pruimcity’ hier niet helemaal op had gerekend, vandaar dat de commissieaan het tappen was en alle besturen glazen moestenhalen.

Op 20 mei had het STOF de Onderwijsmiddag georgani-seerd. Het thema van de middag was Nestor. Er werdonder andere gesproken over hoe de FarmaciestudentenNestor ervaren, hoe een docent van Bewegingsweten-schappen Nestor intensief gebruikt en wat Nestor supportnu eigenlijk doet. Na afloop was het tijd voor de borrelwaar Martina Schmidt werd verkozen als Docent van hetJaar. De dag erna hadden we als dank voor onze functio-narissen een barbecue georganiseerd bij ‘Villa Volonté’.Het was een erg gezellig en vooral het strip-pingpong enhet enthousiasme waarmee Kristian zijn kleren uit trok zaliedereen onthouden. De borrel ging door tot het tweedefust ook bijna op was. Gelukkig dronk iedereen door enlagen we niet te laat in bed om de volgende dag fris enfruitig aan de RijWielPrestatieTocht te beginnen. Wemoesten dit keer verkleed als personages uit New Kids enwe hebben ons voor deze outfit uitgeleefd bij de Recessie. Wij hebben de tocht gefietst samen met professor Neef en zijn vrouw. Vooral professor Neef heefthard gefietst en mevrouw Neef heeft de antwoorden keurig opgeschreven met haar voetjes af en toe op destangen. Eenmaal aangekomen op ‘Henk’s Westernpark’gingen we quadrijden. Zowel professor Frijlink als profes-sor Neef reden een keurige tijd van 1 minuut 28. Annebleek niet zo goed te kunnen quadrijden, want ze kreeghet voor elkaar om de bult te missen en bijna te eindigenin de sloot. Oké, ik reed na het eerste rondje ook bijna vande baan af. Na het quadrijden gingen we met verschil-lende wapens schieten. Ik denk dat iedereen al wel heeftgehoord dat professor Frijlink toch echt het beste was inhet kruisboog schieten en dat hij al zijn zes pijlen in deroos had geschoten. Na de activiteiten was het weer tijdom op de fiets te stappen, maar niet voordat de fietsen

van het kandidaat-bestuur op zijn kop waren gezet en defiets van professor Frijlink op het heuveltje was getild. Deterugrit duurde voor ons gevoel eeuwen, omdat iedereenlast had van zadelpijn en omdat we ook nog tegen dewind in op een onverhard pad moesten fietsen. Toch hebben we Groningen gehaald en hebben we gezellig metz’n alle gegeten in de ‘Tango’ waarna we borrelden in de‘Rumba’. Het team met oud-RWPT-leden inclusief Tjerkwon de bokaal, wat ze voornamelijk te danken haddenaan hun snelheid. De volgende dag gingen we samen met alle ereleden enhun partners eten bij ‘Louis IV’. Helaas kon de vrouw vanprofessor Jonkman niet aanwezig zijn door ziekte. Het waseen hele gezellige avond en alle ereleden hebben aangegeven dat ze het een succes vonden. We hebbenhet over de meest uitlopende zaken gehad en volgens mijvonden de ereleden het ook heel gezellig om met z’n alleneens bij te kletsen.

Op 25 mei was het tijd voor de FTO-dag. Tonnis Jan had indeze dag veel tijd gestoken samen met de twee voorzitters van Panacea. De dag werd dit jaar ’s avondsgehouden, zodat er co-schappers bij konden zijn. Ondanks de lage opkomst van Geneeskunde was het eenzeer geslaagde avond met heerlijke broodjes, waar we devolgende dag nog van konden genieten.Twee dagen later, op 27 mei, werd in de ‘Tango’ door deBEC de after-BEC-borrel georganiseerd. Het reisverslag eneen flesje rode wijn, dat door menig direct die avond werdopgedronken, werden uitgedeeld en het was leuk om nogeen keer met de hele groep na te borrelen en te pratenover de zeer geslaagde reis. Op 28 mei stond alweer de laatste activiteit op het programma. Het voetballen met docenten. Voor we konden fietsen naar ‘Corpus den Hoorn’ waren we aanwezig bij de lintjes ceremonie van professor De Jong.Ze vond het leuk dat wij er waren en wij konden nog evengenieten van ons lint en ons pak. Na de borrel gingen wevoetballen. Er deden maar liefst drie AIO’s en één docentmee, wat een zeer goede opkomst is voor het voetballen.Er waren veel studenten en uiteindelijk heeft het jongeteam geworden. Na een akkefietje met de beheerders vande velden, wat Rob goed oploste, konden we nog even naborrelen in de zon.Op zaterdag gingen we dan eindelijk naar Eelde om daarte eten met professor Frijlink en zijn vrouw. We hebbengenoten van de asperges uit de stoomoven en het wastoch leuk om Binky eens te ontmoeten. We hebben gepraat over de meest uitlopende zaken en samen teruggekeken op een mooi jaar.Gisteren mochten we nog een keer ons pak aantrekken,voor de Diesborrel van Panacea. Maurits mocht het verhaal doen en Jeroen vertelde dat hij ons geen tuigvond. Toen Sander van Campinglife aan Milou vroeg,omdat we bestuur waren, of hij mocht borrelen als hij zelfzou betalen, zeiden wij dat dit geen probleem was, maardat hij even onze Diescommissie met de rode lintenmoest feliciteren. Het Panaceabestuur vond dit niet zoheel erg grappig en Jeroen bestempelde ons toch weer alstuig. Het was een mooie laatste borrel.

En nu sta ik hier, en de Diesborrel van Panacea, was tochecht de laatste activiteit die we als bestuur hebbengehad. Toen ik dit schreef had ik 22 pagina’s, wat ik heb


52


weten in te korten tot 14 pagina’s. We hebben zoveel meegemaakt, zijn bij zoveel activiteiten geweest, zoveelmensen ontmoet, op zoveel plaatsen geweest, zoveel geborreld, zoveel gelachen en eigenlijk heel weinig ruziegehad. Als ik terug kijk op dit jaar kan ik zeggen dat ik hetidee heb dat we met z’n vijven alles uit dit jaar hebbengehaald. Op weinig uitnodigingen zijn we niet ingegaanen we misten haast geen borrel als we werden uitgenodigd. Soms was het zwaar. Zwaar om weinig te slapen en zwaar om maar weer die trein in te stappen,maar we hebben ook daar zoveel mooie dingen meegemaakt. Voordat ik bij jullie kom, wil ik nog zeggen dat de ereleden, de oud-bestuurders en de leden dit jaar ookhebben gemaakt wat het was. Zonder jullie waren activiteiten niet vol en zonder de kritische noot van ereleden en oud-bestuurders was het allemaal veel temakkelijk geweest. Ook maakte de band die we met debuitenlandse besturen hebben opgebouwd, het jaar extrabijzonder en waren de reisjes naar Utrecht en Leiden eigenlijk niet zo erg als we altijd voordeden. Dit is ook eenvan de waardevolle dingen uit dit jaar.

Tonnis Jan, in het begin had jij moeite met je rol als praeses, maar ik denk dat jij van iedereen het meestebent gegroeid. Het is niet makkelijk om aan het hoofd testaan van ons vieren. Je was vaak toch een beetje alleenfunctie één en ik denk dat je hier heel goed mee bent omgegaan. Je houdt van het politieke spel en bent betrokken met alles wat er met de opleiding gebeurt. Ikdenk dan ook dat jij hier zeker verder mee moet gaan, watje gelukkig ook gaat doen. Ondanks dat we heel erg verschillen en dat wij elkaar soms niet begrepen, ben ik erdit jaar achter gekomen dat je een echt een hele fijne ventbent. Je bent oprecht, sociaal, doet alles voor iedereen enje bent bovendien ook heel gezellig om een borreltje meete drinken en pizza te eten midden in de nacht. Geniet vanje vrije tijd, van ‘In den Doofpot’ en bovenal, van Lisette.

Maurits, wij kenden elkaar al goed vanaf het eerste jaaren waren al goed bevriend toen we samen in het bestuurkwamen. Juist omdat we goed met elkaar kunnen enomdat we beide een beetje rood van aard zijn, waren wijook degene die vaak het hardste botsten. Dit jaar heb ikveel aan je gehad, en jij hopelijk ook aan mij. Het was fijnom iemand te hebben tegen wie ik alles kon zeggen. Ikdenk dat onze vriendschap dit jaar steeds hechter is geworden. Je bent een creatieve vent met goede ideeën.Ik heb zin om volgend jaar weer met je studeren en metjou, je club en mijn club te drinken op de Magnus of op de

Kroeg, het maakt mij niet uit.

Milou, jou kenden we nauwelijks en je was toch eenbeetje het vriendinnetje van Jerrit. In het begin was je stil,verlegen en durfde je niet zo goed te zeggen wat je werkelijk vond. Net als Tonnis, ben jij enorm gegroeid ditjaar. Je bent helemaal los gekomen. Je komt uit voor je mening, gaat veel makkelijker om met vreemden en bentverre van verlegen. Ik denk dat jij daar vooral veel hebt geleerd. Bovendien waren we samen de enige chicks inhet bestuur. Je had het net altijd iets beter voor elkaar metpanty’s en frutsels en wist, ondanks dat ik de ab was, tochde afspraken net iets beter uit je hoofd dan ik. Je bent eenhele lieve hardwerkende meid, soms net iets te lief, envolgend jaar gaan we lekker samen winkelen, sporten enthee drinken op het terras. Jerrit kan je nu niet meer opzoeken op het hok en zijn privileges zijn over, genietvan elkaar zonder ons, en zonder onze flauwe grappen.

Rob, ik kende je al een beetje, omdat je in ons o-zo-toffeP.S.-papa en mama groepje zat. Voor ons was het snel duidelijk dat jij met je enthousiasme en je gekke strekeneerstejaars warm zou kunnen krijgen voor P.S. Dit is je danook goed gelukt en ik denk dat je volgend jaar helemaalop zal gaan in het tweede jaar, omdat je nu eenmaal iedereen kent. Het is een grote kwaliteit van je en je hebter veel energie in gestoken om zoveel mogelijk eerstejaarste kennen. Voor anderen was je misschien de jodokus vanhet bestuur, maar tijdens BV’s was je altijd bijster serieusen had je vaak een volwassen manier van dingen aanpakken en je mening overbrengen. Behalve die keermet Surjeet dan. Je was mijn kleine broertje, mijn Brabantse mattie, we hebben samen veel hitjes gedraaiden veel, heel veel gelachen. Je gekke en serieuze kantmaken je tot een hele fijne vent.

Tot slot, Harkie, Maupie, Milow en Rub. Wat was het eenfantastisch jaar, we hebben niet alleen veel gelachen enveel lol gehad, we hebben ook veel bereikt en waren eengoed team wanneer we onze ideeën gingen uitvoeren. Wehebben veel gedaan voor de vereniging, een jaar lang alleen P.S. geademd en aan niets anders gedacht. Hetwordt tijd om het los te laten en, straks, nog heel evenniet, ons lint af te geven aan vijf enthousiastelingen dieklaar staan om verder te gaan met ons schatje. Het 128ebestuursjaar is een feit, we gaan het geliefde archief inals bestuur, maar als vrienden zullen we nog jaren veel lolmet elkaar hebben, dat weet ik zeker.Nu komt die dan echt, ik had het niet zonder jullie willendoen.

Aldus naar waarheid opgemaakt,Groningen 1 juni 2010,

Elise Smoldersh.t. ab-actis der G.F.S.V. “Pharmacaie Sacrum


53

VOOR PROFESSIONALS IN DE MEDISCHE SECTOR

Financiële expertise vind je bij veel banken. Diepgaande kennis van de sector niet.

Wat zijn je carrièremogelijkheden? Wil je in loondienst, een apotheek

overnemen of juist een eigen zaak te beginnen? Wanneer je klaar bent

met je studie en start als jonge apotheker in de registratiefase, kun je

tegen allerlei vragen aanlopen. Kom dan eens praten met onze fi nancieel

experts, want bij CenE Bankiers hebben we niet alleen verstand van je

portemonnee. Wij kunnen ook adviseren over andere aspecten die

komen kijken bij de start van een glanzende farmaceutische loopbaan.

Omdat we precies weten wat er in jouw wereld speelt. Wil je meer weten,

bel dan Hein van Weeren, telefoon (030) 659 90 30 of kijk op

www.cenebankiers.nl.

55


AAccttiivviitteeiitteenn aallss kkaannddiiddaaaatt--bbeessttuuuurrDatum3 maart 200917 maart 2009

17 maart 200920 maart 200921 maart 2009

24 maart 200925 maart 2009

30 maart 200931 maart 20091 april 20091 april 2009

4 april 2009

6 april 2009

7 april 20099 april 200917 april 200922 april 200923 april 20097 mei 20098 - 10 mei 200911 mei 200912 mei 200913 mei 2009

14 mei 2009

16 mei 200918 mei 200919 mei 200920 - 23 mei 200926 mei 2009

28 mei 200929 mei 2009

AAccttiivviitteeiitteenn aallss bbeessttuuuurrDatum2 juni 20093 juni 20094 juni 20095 juni 20095 juni 20096 juni 2009

8 juni 20098 juni 2009

9 juni 200910 juni 200910 juni 2009

10 juni 2009

11 juni 200915 juni 2009

16 juni 2009

16 juni 200917 juni 2009

17 juni 2009

18 juni 200918 juni 2009

19 juni 200920 juni 2009

22 juni 200922 juni 2009

22 juni 200923 juni 200924 juni 200925 juni 200925 juni 2009

26 juni 200926 juni 2009

29 juni 2009

29 juni 2009

30 juni 2009

30 juni 2009

30 juni 20091 juli 2009

1 juli 2009

4 juli 20096 juli 2009

6 juli 2009

7 juli 20097 juli 2009

Activiteitenlijst der G.F.S.V.“Pharmaciae Sacrum” 2009-2010Elise Smolders

ActiviteitP.S. borrel KNMP Wetenschapsdag teUtrechtEJC-feestOverleg met bestuurVoorjaarsdag der K.N.P.S.V. tePuttenAlgemene LedenvergaderingMediq Apotheek Ouderejaars-excursie te StaphorstSTERC-SportdagFAC-feestCenE cursus deel 1Eerstejaarssymposium Commis-sie Farmaceutische Weten-schappen ‘SSS’Dag van de Farmaceutische In-dustrie der K.N.P.S.V. te UtrechtOuderejaarssymposium Com-missie Farmaceutische Weten-schappen ‘SSS’P.S.-borrelCenE cursus deel 2Gala PanaceaCenE Cursus deel 3Masteruitreiking EHBO-cursus deel 1InwerkweekendGangfeestP.S.-borrelAlliance Healthcare Oudere-jaarsexcursieOverleg met bestuur StichtingSociëteit Villa VolontéRijWielPrestatieTochtFTO-dagEHBO-cursus deel 2K.N.P.S.V.-congres te PuttenOnderwijsmiddag & Docent vanhet Jaar verkiezingEHBO-cursus deel 3Voetballen met docenten

ActiviteitJaarvergadering BuitendagEHBO-cursus deel 4RUG late beslissersdagBachelor- en masteruitreikingEerstejaarsactiviteit derK.N.P.S.V. te LoosdrechtSTOF-vergaderingWissel ALV ,,Aesculapius”

P.S.-borrelRUG late beslissersdagKennismaking Selexyz Schol-tensJaarvergadering Unitas Pharma-ceuticorumEHBO-examenKennismakingslunch T.M.F.V. Ar-chigenesOverleg met de Commissie Far-maceutische Wetenschappen‘SSS’ 2008-2009Constitutieborrel TBV LugusKennismakingslunch M.F.V. Pa-naceaKennismaking met onderwijs-coördinatorLunch Studiosi MobilaeConstitutieborrel T.F.V. “Profes-sor Francken”Overleg over de FTO-dagSportdag der K.N.P.S.V. te Brou-wersdamSTOF-vergaderingOverleg met studentlid Facul-teitsbestuurConstitutieborrel MARUGHOI-diner te LeidenConstitutieborrelMasteruitreikingOverleg met de Carrièredagcom-missie 2009-2010Raad van AdviesFunctionarissenborrel derK.N.P.S.V. te LeidenOverleg met de Eerstejaars In-troductie Commissie “ EIK”2009-2010Gangoverleg met aansluitendGangetenOverleg met de Redactiecom-missie 2009-2010Algemene Verenigingen Verga-dering FVOGRaad van PraesidesOverleg met de Fotocommissie2009-2010Overleg met de Internetcommis-sie 2009-2010Opening PharmaleadOverleg met de Diescommissie2009-2010 en de dagvoorzitterOverleg met de Buitenland Ex-cursie Commissie 2009-2010Kennismaking met PharmaStepP.S.-borrel


8 juli 20099 juli 2009

16 juli 2009

3 augustus 200911 augustus 200924 augustus 200925 augustus 200926 - 27 augustus 200927 augustus 200928 augustus 2009

31 augustus 20091 september 20093 september 2009

7 september 20098 september 2009

8 september 2009

9 september 2009

9 september 2009

10 september 2009



17 september 2009

18 september 2009

21 september 200921 september 200922 september 200923 september 200923 september 2009

24 september 200925 - 28 september 200928 september 200928 september 2009

30 september 20091 oktober 2009

1 oktober 2009

1 oktober 20092 oktober 2009

2 - 4 oktober 2009


5 oktober 20096 - 7 oktober 20096 oktober 20097 oktober 2009

8 oktober 2009


9 - 11 oktober 2009

12 oktober 200913 oktober 200914 oktober 2009

14 oktober 2009

15 oktober 2009

16 oktober 2009



22 oktober 2009



2 november 20092 november 2009

2 november 2009


4 november 2009

5 november 2009


10 november 2009

11 november 2009

12 november 2009



18 november 2009

18 november 2009

20 november 2009

23 november 2009

23 november 2009

24 november 2009


56

Kennismaking met MSDVvAA North Sea Jazz te Rotter-damKennismaking met portefeuille-houder FarmacieKennismaking met MosadexKennismaking met de VvAAOverdrachtsdiner C&E bankiersEIK-introdagBinnenland Bedrijven BezoekMasteruitreikingMediq Apotheek Hockeytoer-nooi te UtrechtOpening Academisch jaarP.S.-borrelKennismaking met Spruyt Hillente IjsselsteinSTOF-vergaderingKennismaking met Alliance Healthcare te Den BoschKennismaking met FamilieSmoldersOverdrachtsdiner Mediq Apo-theekAfspraak Pharmachemie B.V. teHaarlemKennismakingslunch met f.t.T.M.F.V. ArchigenesRaad van PraesidesKennismaking met zesdejaarscoördinatorFilmavond op het hokOverleg met de Internetcommis-sie 2009-2010Overleg met Commissie Farma-ceutische Wetenschappen ‘SSS’2008-2009 & 2009-2010Kennismaking met studentlidFaculteitsbestuurAfpraak met de VvAA te UtrechtConstitutieborrel EBFConstitutieborrel ClioAfspraak Selexyz ScholtensOverleg met de Carrièredagcom-missie 2009-2010Masteruitreiking Bestuursweekend te VinkelConstitutieborrel GLV IdunEten met de Eerstejaars Intro-ductie Commissie “EIK” 2009-2010Constitutieborrel VINTRESEerstejaars Suikerunie Excursiete HoogkerkGangoverleg met aansluitendGangetenConstitutieborrel CommotieKennismaking met LLOYDS Apo-theken te BaarnFunctionarissenweekend derK.N.P.S.V. te PuttenAV der K.N.P.S.V. te PuttenEten met de Almanakcommissie2009-2010STOF-vergaderingKNMP congres te Amsterdam P.S.-borrelConstitutieborrel T.M.F.V. Archi-genes

Internationale avond derK.N.P.S.V.Eerstejaars beroepenmiddagKroegentocht met het K.N.P.S.V-bestuurEerstejaars Introductie Kamp teBakkeveenConsitutieborrel ISCOMSConstitutieborrel ODIOMContractbespreking Microbiaste AmsterdamAlgemene LedenvergaderingUnitas PharmaceuticorumKennismaking met mevrouwInia-DoumaUitreiking Facultaire Onderwijs-prijsOud-besturendinerEten met de Diescommissie2009-2010Constitutieborrel Unitas SGConstitutieborrel Studiosi Mobi-laeInaugurele Algemene Ledenver-gadering ,,Aesculapius’’Algemene LedenvergaderingKennismaking met Niels vanEckConsitutieborrel GDS KalliopeAlgemeen informatiegesprekover BSA met SOG-fractieSTOF-vergaderingConstitutie-evenement Studen-tendesk Rode KruisConstitutieborrel ESN GroningenP.S.-borrelTegenprestatie veiligstellen:Lunch ISCOMSUitreiking Groninger Formula-riumKennismaking met Astellas B.V.te MeppelInformatiedag 6 VWOLustrumreceptie Unitas Pharma-ceuticorumMediq Apotheek Eerstejaarsex-cursieLustrumfeest Unitas Pharma-ceuticorumMediq Apotheek Najaarssympo-sium te UtrechtConstitutieborrel TEIMUNKennismaking met professorJonkman te BalkbrugEJC-feestKennismakingslunch f.t. Pana-ceaGangoverleg met aansluitendgangetenAlgemene Verenigingen Verga-dering FVOGGenodigdendiner en Lustrum-gala Unitas PharmaceuticorumContractbespreking met Alli-ance Healthcare te Den BoschEten met de Buitenland Excur-sie Commissie 2009-2010Afpraak met Studentendesk


24 november 200925 november 200925 november 2009


30 november 2009

1 december 20091 december 20092 december 2009

3 december 20094 - 5 december 2009

7 december 20098 december 20098 december 2009

8 december 2009

9 - 11 december 200910 december 200914 december 2009

14 december 2009

15 december 2009

15 december 2009

18 december 2009

4 januari 20105 januari 2010

7 januari 2010

7 januari 20107 januari 20108 januari 2010



17 januari 2010


21 januari 201021 januari 201023 januari 201025 januari 2010


29 januari 201030 januari 2010

1 februari 20101 februari 2010

2 februari 20102 februari 20103 februari 20104 februari 20106 februari 20105 - 7 februari 20108 februari 2010

8 februari 2010




17 februari 2010

17 februari 2010


24 februari 2010


26 februari 2010

27 februari 2010


2 maart 20102 maart 2010

3 maart 20103 maart 2010

4 maart 2010

6 maart 2010

8 maart 2010

10 maart 2010

10 maart 2010

11 maart 201011 maart 2010

12 maart 201015 maart 2010


57

Rode KruisZiekenhuisfarmacieavondRaad van PraesidesOverleg met de Diescommissie2009-2010MasteruitreikingEen dag student met aanslui-tende borrelEten met de Fotocommissie2009-2010P.S.-borrelOverleg met het STOFAfspraak met manager bedrijfs-voering LevenswetenschappenRaad van AdviesKennismaking met professorNeef te MaastrichtSTOF-vergaderingContractbespreking met MSDKennismaking met de RijWiel-PrestatieTochtCommissie 2009-2010Kennismaking met de Eerste-jaarscommissie 2009-2010Dies NatalisAlmanakonthullingKennismaking met de Commis-sie Farmaceutische Weten-schappen ‘SSS’ 2009-2010Borrel met f.t. bestuur StichtingSociëteit VolontéAfscheidsreceptie mevrouw vanHellemondt te Den BoschDiesreceptie ,,Aesculapius” teLeidenGaladiner + gala ,,Aesculapius”te LeidenSTOF-vergaderingAfspraak met de Redactiecom-missie 2009-2010Kennismaking Sport, Trainingen Recreatie Commissie 2009-2010Panacea NieuwjaarsborrelEHBO-cursus deel 1Patient Counseling Event derK.N.P.S.V. Gesprek Noord NegentigP.S.-borrelAfspraak PharmaStep te Wasse-naarEHBO-cursus deel 2Nieuwjaarsreceptie KNMGAfscheidsreceptie de heer Tim-mers te UtrechtBezoek aan mevrouw Inia-Douma te LeeuwardenContractbespreking MosadexEJC-feestGangoverleg met aansluitendgangetenAfscheidslunch PanaceaEHBO-cursus deel 3Assessor I dagHalfjaarlijkse Algemene Leden-vergadering ,,Aesculapius”Algemene LedenvergaderingRaad van AdviesEHBO-cursus deel 4

VvAA-besturendag te UtrechtAlgemene Vergadering derK.N.P.S.V. te UtrechtSTOF-vergaderingEten met de Carrièredagcom-missie 2009-2010Afspraak met Noord NegentigP.S.-borrelConstitutieborrel M.F.V. PanaceaRaad van AdviesEHBO-examenBestuursweekend te MierloAfspraak Studenten OverlegGroningenABN AMRO Tennistoernooi teRotterdamGala Studiosi MobilaeAlgemene LedenvergaderingUnitas PharmaceuticorumEHBO-opfriscursus deel 1Voorzittersoverleg FWN en stu-dent-lid FaculteitsbestuurFTO-dag overlegEten met de Sport, Training enRecreatie Commissie 2009-2010Constitutieborrel Stichting Sociëteit VolontéAlmanakfeest Unitas Pharma-ceuticorum te UtrechtEHBO-opfriscursus deel 2Overleg met de Fotocommissie2009-2010Borrel met het K.N.P.S.V.-bestuur te LeidenMasteruitreikingPatient Counseling Event-finaleder K.N.P.S.V. Kenningsmakingsdiner bij TapascoHervatte Algemene Ledenverga-dering der K.N.P.S.V. te UtrechtFAC-feest overlegSTOF-vergaderingEten met de Redactiecommissie2009-2010P.S.-borrelOverleg met de Carrièredagcom-missie 2009-2010PraesidesoverlegAfspraak GLV Idun, FMF en TBVLugusMediq Apotheek Ouderejaars-excursieBeroependag der K.N.P.S.V. teUtrechtEten met de RijWielPrestatie-TochtCommissie 2009-2010Afpraak Studentendesk RodeKruisGangoverleg met aansluitendgangetenVvAA discussieavondStichting Sociëteit Volonté Be-sturenborrelGala T.M.F.V. ArchigenesOuderejaarssymposium Com-missie Farmaceutische Weten-schappen ‘SSS’


15 maart 2010

16 maart 2010

16 maart 2010

16 maart 201017 maart 201018 maart 201019 maart 201019 maart 2010

19 maart 2010

19 maart 201020 maart 2010


29 maart 201030 maart 2010

31 maart 2010

1 april 20101 april 20101 april 20106 april 20109 - 11 april 201012 april 201012 april 2010

13 april 201014 april 2010

14 april 2010

14 april 2010

15 april 2010

16 april 201016 april 2010

17 april 201020 april 2010

20 april 2010

21 april 2010

22 april 201023 - 25 april 201026 april 2010

27 april 2010

27 april 2010

28 april 2010

28 april 2010

29 april 2010

29 april -5 mei 20106 mei 20106 mei 20107 mei 201010 mei 201010 mei 201010 mei 201011 mei 201012 - 15 mei 2010

17 mei 201018 mei 201019 mei 201019 mei 201020 mei 2010

21 mei 201022 mei 201023 mei 201025 mei 201026 mei 2010

27 mei 201027 mei 201028 mei 201029 mei 2010

31 mei 2010

1 juni 2010

1 jun 20101 juni 2010


58

Eten met de Commissie Farma-ceutische Wetenschappen ‘SSS’2009-2010KNMP-Wetenschapdag teUtrechtAlgemene Verenigingen Verga-dering FVOGEJC-feestDiner M.F.V. PanaceaSTERC-SportdagAfpraak met lijst CalimeroAfspraak met Stichting SocieteitVolonté Afspraak met drukkerij Weis-senbachQuaestorenoverlegYoung Researchersday derK.N.P.S.V. te UtrechtAssessor II borrelAlgemene LedenvergaderingVoorjaarssportdag te Assendelften LeidenCarrièredagInformatie Avond SpecialismeOpenbare Farmacie derK.N.P.S.V. Eerstejaarssymposium Commis-sie Farmaceutische Weten-schappen ‘SSS’Raad van QuaestorenFTO-dag overlegEen dag studentP.S.-borrelInwerkweekendSTOF-vergaderingKennismaking met de 26e Lus-trumcommissiePré-BEC-borrelKennismaking met de Almanak-commissie 2010-2011Kennismaking met de Diescom-missie 2010-2011Overleg GLV Idun, FMF en TBVLugusLunch met besturen StichtingSociëteit Volonté, M.F.V. Pana-cea en VIPContractbespreking ABN AMROGala der M.F.V. Panacea te Ze-venhuizenAlumnidagKennismaking met de Sport,Training en Recreatiecommissie2010-2011Kennismaking met de Buiten-land Excursie Commissie 2010-2011Kennismaking met de Eerste-jaars Introductie Commissie‘EIK’ 2010-2011MasteruitreikingBatavierenraceDiner met bestuur Unitas Phar-maceuticorumOverleg met de Buitenland Ex-cursie Commissie 2009-2010Eten met de Eerstejaarscommis-sie 2009-2010

Overleg met de Commissie Far-maceutische Wetenschappen‘SSS’ 2009-2010Buitengewone Algemene Ver-enigingen Vergadering FVOGUitreiking koninklijke onder-scheiding de heer L. Timmers teNieuwegein

Buitenland Excursie te ParijsRaad van QuaestorenVrouwenactiviteitAssessoraattheeSTOF-vergaderingOverleg met kandidaat-bestuurAfspraak ‘Apotheek Zorgvuldig’P.S.-borrelCongres der K.N.P.S.V. te Apel-doornGangfeestConstitutieborrel DionysosEHBO-cursus deel 1Overleg met Niels van EckSTOF-onderwijsmiddag en Docent van het Jaar uitreikingFunctionarissenborrelRijWielPrestatieTochtEreledendinerFTO-dagContractbespreking met MediqApotheek te UtrechtAfter-BEC-borrelEHBO-cursus deel 2Voetballen met DocentenKennismaking met professorFrijlink te EeldeBijeenkomst AdviesCommissieIntroductietijdenAlgemene Verenigingen Verga-dering FVOGRaad van AdviesJaarvergadering

Bouwstenen van P.S.Een eer om erelid te zijn

Mevr. Drs. G.E. Inia Douma

59


Een vereniging als Pharmaciae Sacrum verjongt vanzelfsprekend en voortdurend. Jaarlijks beginnennieuwe studenten aan de studie farmacie, en jaarlijks verlaten apothekers de universiteit. Dit proces houdt devereniging jong (ook al is zij in jaren al heel oud) en bij detijd en geïnspireerd.Maar deze continue verjonging heeft het nadeel dat alleopgedane ervaring in het besturen van de vereniging enbij het organiseren van heel diverse activiteiten en in hetbijsturen van autonome processen binnen de verenigingop zeker moment uit beeld verdwijnt.

Daar is iets op gevonden: ereleden zoeken en installerenen in ere houden. Het is verstandig bij het zoeken naareen nieuw erelid goed te beseffen welke contacten (moderner: welk netwerk) een eventueel erelid zou moeten hebben, en welk deel van de beroepsgroep apothekers hij/zij vertegenwoordigt om optimaal van deinzet van een erelid gebruik te kunnen maken. Goede contacten met de opleiding, de faculteit en met de universiteit zijn voor de vereniging erg belangrijk. Denkaan het voorstel van het bestuur van de universiteit, enkele jaren geleden, om de toekenning van extra studietijd aan bestuursleden te verminderen. Goede contacten en goede argumenten, mede aangedragen dooreen erelid, hebben geholpen de schade te beperken.

Ook contacten met de werkvelden in de farmacie zijn belangrijk. Met de KNMP, met openbare- en ziekenhuis-apothekers, om op de hoogte te blijven van de voortdurende veranderingen tijdens de beroepsuitoefe-ning. Activiteiten van bestuur en commissies kunnen dan

daarop worden aangepast. In onverwachte situaties, zoals vorig jaar toen een lid vanPharmaciae Sacrum tragisch verongelukte, kunnen ereleden het bestuur adviseren hoe te handelen.

Het is een goede gewoonte een erelid te zoeken onder deoud-leden, die in hun studietijd actief geweest zijn binnen Pharmaciae Sacrum. Zij kennen nog het reilen enzeilen van de vereniging, en vooral de mores, de tradities.En ze zijn waarschijnlijk beter gemotiveerd en eerder bereid om gevraagd en ongevraagd het bestuur te adviseren.

Erelid ben je voor het leven. Dat geeft continuïteit, maarhet kan ook betekenen dat het erelid op zeker momentzich niet meer echt kan inzetten. De vereniging houdt dannatuurlijk het erelid in ere, en kan overwegen er een jonger erelid bij te vragen. Op dit moment heeft Pharmaciae Sacrum vier ereleden,die alle vier nog min of meer actief werkzaam zijn binnende farmacie, op diverse terreinen (ziekenhuisfarmacie,hoogleraar binnen de opleiding, openbare apotheek /KNMP). Wij voelen ons alle vier zeer betrokken bij de vereniging en hebben elk jaar weer goed contact met eennieuw P.S.-bestuur. Wij proberen de ALV’s bij te wonen,en de dies mee te vieren. We doen het graag, we krijgenervoor terug dat we op de hoogte blijven van ontwikke-lingen in de studie en de faculteit, en een hartelijk, gezellig contact met het bestuur. We blijven er jong bij! Kortom: we ervaren het als een eererelid te mogen zijn.

Lustrum

Geachte farmaceuten,

Het is misschien nog ver weg, maar toch willen wij u er aleven op wijzen dat er in de nabije toekomst iets mooisgaat gebeuren. De laatste maand van 2011 is geen ge-wone koude decembermaand. Nee, in december 2011viert Pharmaciae Sacrum namelijk haar 130e verjaardag,oftewel haar 26e lustrum. En dit moet natuurlijk gevierdworden, en gevierd zal dit worden!

Kristian Pool zal de taken als praeses op zich nemen en isheel enthousiast. Milou Vreeman is onze trouwe ab-actisen zorgt voor de precisie en het halen van de deadlines.Sven de Krou en Gert Salentijn zullen samen het grotegeld binnenhalen en hebben al grote plannen voor hetLustrum. Godelief van den Hurk en Sophie Westerik heb-ben nog geen eerdere commissie ervaringen, maar ze zijnbeiden erg gedreven en hebben er erg veel zin in. Gode-lief zal plaatsnemen in de alumnicommissie en de reü-nistendag opzetten. Sophie is ons manusje van alles enheeft samen met Gert al een project.

Bij ons kriebelt het nu al. Heeft u er al zin in?

De 26e Lustrumcommissie,Kristian, Milou, Sven, Gert, Godelief en Sophie

Beste lezers,

Sommige dingen zijn onmogelijk, voor de rest heb jeSTOF!STOF staat voor Studenten Overleg Farmacie en is dé commissie binnen Pharmaciae Sacrum die gaat over studiegerelateerde zaken. Het STOF is een aanspreekpuntvoor iedere student met problemen, klachten of andereopmerkingen. Daarbij valt te denken aan de nakijktermijnvoor tentamens, kwaliteit van docenten, onduidelijkeklappers, kapotte printers, bloedhete collegezalen e.d.Aan het einde van het studiejaar organiseren wij nog eenonderwijsmiddag met aansluitend de onthulling van dedocent van het jaar. Het STOF zal dit jaar vertegenwoor-digd worden door Rinze Hofstra, Karin Spijkers en TjerkGeersing. Elke eerste maandag van de maand om 12.00uur vergadert het STOF met studenten uit de opleidings-commissie, evaluatiecommissie, faculteitsraad, facul-teitsbestuur en universiteitsraad over het onderwijs en deopleiding. Daarnaast is deze vergadering hét momentwaarop de verschillende commissies hun progressie enproblemen kunnen uitwisselen en bespreken. Ook deklachten en problemen die gemeld zijn bij het STOF wor-den besproken. Wil jij graag weten welke richting het onderwijs opgaat, wat de plannen voor de faculteit en deopleiding farmacie zijn? Dan ben je van harte welkom bijdeze vergaderingen. Dus heb je vragen over de studie, colleges, tentamens oflaten de faciliteiten te wensen over? Aarzel dan niet enspreek het STOF aan, zodat wij ons best kunnen doen omjullie problemen of vragen zo snel mogelijk op te lossen.Wanneer je tijdens het studiejaar tegen problemen aanloopt kun je deze bij ons persoonlijk voorleggen. Daarnaast beschikt het STOF over een website(www.psgroningen.nl/stof) en een e-mailadres([email protected]), waardoor je je klacht 7 dagen perweek en 24 uur per dag, eventueel anoniem, bij ons kwijtkan.

STOF 2010 – 2011

Rinze, Karin & Tjerk

STOF


60

Redactie

Beste lezers,

Het lezen van dit blad lijkt al bijna een gewoonte gewor-den. Toch is er elk jaar een nieuwe frisse commissie diehet Foliolum vernieuwend en actueel houdt. Dit jaar gaanwij ons best doen om deze taak zo goed mogelijk uit tevoeren. De eerste commissieavonden liggen reeds in hetverschiet, en ik spreek, denk ik, namens de hele com-missie wanneer ik zeg dat dit een topjaar gaat worden. Op de eerste avond werden we meteen geconfronteerdmet de strenge eisen van Merlijn. Louter het beste voed-sel is goed genoeg voor haar en onze kookkunsten zullenzwaar op de proef gesteld gaan worden. Tevens hebbende mannen het jaar ingeluid met een mannelijk potjemexx, waarbij de Deutsche Obstschnapps en de vodkaniet gemeden werden, integendeel! Het was dan ook nietverwonderlijk dat Jeroen die avond al vrij vlot kwijt ge-raakte in de stad. Vele ideeën zijn al opgedaan en als we ze allemaal gaanuitvoeren worden de Foliola een waar boekwerk. Aan onsde taak om het kaf van het koren te gaan scheiden, en alleen de beste ideeën zullen het Foliolum halen!

Vol goede moed groeten wij u,

24e Redactiecommissie “Ex-libris”

Thomas van der Woude PraesesGeert van de Werf Ab-actisLisanne Geers QuaestorMarrit Aaten Assessor IJeroen Schouten Assessor IIMerlijn van Leent Assessor III

2009-2010


61

Red de caviamet de Redactiecommissie 2010-2011

Sanne Geling

62


Op maandag 31 mei mochten we toch echt voor de laatstekeer ons ‘Red de cavia-spel’ spelen bij Marieke en Geert,die toevallig huisgenoten zijn. Het is toch wel confronte-rend om onze opvolgers te zien, die volgend jaar ‘ons Foliolum’ gaan uitbrengen. Gelukkig zijn ze erg enthousiast en hebben ze de wildste plannen voor de invulling van het verenigingsblad. Zo willen ze naar hetbuitenland om de rubriek ‘RC on the road’ voort te zetten.Ook komen ideeën over een regelboom naar voren. Datwordt met spanning afwachten naar het eerste nummervan redactiecommissie 2010-2011!

Voor het diner werd friet besteld bij de cafetaria om dehoek. Gelukkig werd hierbij ook een heerlijke salade geserveerd om de vitamientjes binnen te krijgen. De manvan de cafetaria kon alleen niet tellen want hij was dehamburger van Thomas vergeten, die we wel betaald hadden! Alleen wilde niemand terug lopen om hem op teeisen, omdat we allemaal een bord vol warme frietjesonder onze neus hadden. Dus Thomas bleef zonder hamburger. Maar met een heerlijk ijsje als toetje, kan veelgoed gemaakt worden.

We konden beginnen met hét spel, waar wij inmiddelsmeesters in zijn. En we hadden geluk dat we met een evenaantal waren. Bij de nieuwe commissie was Marrit name-lijk afwezig en bij ons was Niek afwezig, allebei Appie I.

De knuffelcavia en zijn prachtige onderkomen (‘de kooi ‘)werden tevoorschijn gehaald en bewonderd door iedereen. Alle teams hadden een dier uitgekozen om zichvoort te bewegen over het speelveld. En democratischwerd besloten dat de laagste functie mocht beginnen, ditwaren Koen en Merlijn.

Voor sommigen was het moeilijk om weg te komen vanstart, maar uiteindelijk begon een heftige strijd om hetredden van de cavia. Al snel kwamen we bij de reeds welbekende ‘caviavragen’, waarbij Thomas als antwoord gafdat een cavia 3 cm hoog kon springen. Wat toch eigenlijk20 cm bleek te zijn. De tekenkunsten van Merlijn warenhelaas niet bijster goed, toen zij een pincet tekende dachtiedereen namelijk dat het een zalfmes was. Toen bij webij een kritische plek op het speelbord: ‘Wie van je commissie lijkt het meest op een cavia?’. Voor ons wasdat erg makkelijk ; Niek! Het wordt namelijk het liefst geknuffeld en komt niet snel vooruit. Bij de nieuwe redactiecommissie werd fel gediscussieerd, aangezienThomas vond dat het sowieso een meisje moest zijnomdat een cavia een vrouwelijk dier is.

Naarmate het spel vorderde en we eindelijk met twee dobbelstenen mochten gooien, kwamen er ook steeds meer mensen op het vakje waarbij ze 1 koppel naar startmochten sturen. Dit maakte het een gezellige (met toch


af en toe haatgevoelens) en lange avond. En daar kwamen de ‘caviavragen’ weer naar voren, waarbij Merlijn dacht dat een cavia wel 50 baby cavia’s kon produceren in één worp. En Geert dacht dat de lievelings-film van de redactiecommissie is ‘Babe’ is, omdat dat tochzeker een beter film is dan G-force. Lisanne kreeg de opdracht om FARP te tekenen, wat toch bijna onmogelijkis. Met een paar hints wist Sanne het toch te raden. De redactiecommissie 2010-2011 krijgt twee keer de opdrachtom een lied te zingen voor de ons. Ze zingen in volle borst‘de Mosselman’ en ‘Hoofd, schouders, knie en teen’, ergmooi!

Koen moest de lippen lezen van Merlijn, wat niet helemaalgoed gaat, alhoewel ze het al bijna hardop uitsprak. Hijdacht namelijk dat het ‘receptorfarmacologie’ was, terwijlzij het woord ‘gezelschapspel’ probeerde over te brengen.Toen op miraculeuze wijze gebeurde er een wonder; Thomas en Naomi winnen het spel! Nog niet iedereenheeft het door. Maar Naomi weet in één beurt 16 tegooien, waardoor ze precies op de finish komen. Daarbijmoet nog even gemeld worden dat Marieke het spel nognooit heeft gewonnen. Hopen dat ze wel geluk in anderedingen heeft...

De avond werd voortgezet met gesprekken over studie enadjes sambuca (die Koen net voor zijn verjaardag had gekregen). En we zijn er achter dat Thomas de weg kwijt isop het gebied van studie. Al met al hebben we nog nooitzo snel het spel gespeeld, namelijk binnen 2 uur warende winnaars bekend. En was het een erg leuke avond!


63

P.S. Agenda

Juli

06. P.S. Borrel

Augustus

30. Mediq Hockeytoernooi31. Facultaire Introductiedag

September

01-02. Binnenlands Bedrijven bezoek07. P.S. borrel10-12. EIK Introweekend

Lieve Marieke,jij schreef altijdtrouw al onze crea-tieve verzinsels ende actiepuntjes uitdit jaar. Vaak wasdat bij jou thuis,want bij jou in dekeuken of in je

kamer konden we altijd terecht. Ble-ven we niet eten, dan kregen we weleen kop thee. In het begin had je nogwat moeite met alle handelingen opde computer voor het lay-outen,maar het blijkt maar weer eens datoefening toch echt kunst baart, wantnu gaat het je gemakkelijk af. Denieuwe en snelle lapop zal daar trou-wens ook wel wat aan bijgedragenhebben!Ik weet dat je het jammer vindt dat jenog nooit hebt gewonnen met Redde Cavia, maar houd je maar voor dathet lag aan je teamgenoten en nietaan jou! Marieke, bedankt voor alle notulenvan het afgelopen jaar en natuurlijkook voor je gezelligheid!

Lieve Frank,Jij was de commissiejongste, maar je liet je gelukkig daarniet door beïnvloeden. Opscheppen heb je dan ook alleenvrijwillig gedaan en jij had ook altijd je woordje klaar. De lezers hebben afgelopen jaar van jouw verslagen van RC onthe Road mogen genieten. Ik spreek voor de hele commissieals ik zeg dat die verslagen altijd tiptop verzorgd waren,dankjewel daarvoor! Jij was ook degene die met de meestuitgebreide vragenlijst belde als je aan het lay-outen was en ik heb je ook al-tijd met plezier weer verder geholpen. Nu weet ik wel dat je het lay-outen niethet leukst vond om te doen, maar desondanks zagen jouw werkjes er altijdprima uit en was je er dus helemaal niet slecht in.Frank, bedankt voor alle leuke stukjes die je het afgelopen jaar geschrevenhebt, alle goede gesprekken en natuurlijk alle gezelligheid!

Lieve Sanne, gedurende het afgelopen jaar ben jij echt uitgegroeid toteen onmisbare kracht in deze commissie. Vanaf het begin heb jij je ontfermd

over de alumni en nu heb je (misschien niet geheel met opzet)zelfs genoeg alumni om nog 5 nummers van deze rubriek tevoorzien! Niet alleen deze mensen wist jij te strikken om teschrijven, ook de schrijvers voor het redactionele gedeeltehaalde jij bij bosjes binnen! Soms was je voor mij ook wel eengoede geheugensteun, want je bracht vaak dingetjes naarvoren die ik een beetje vergeten was... Sanne, bedankt voor al je inzet het afgelopen jaar!

Lieve Frank, toen ik jou bijde commissievroeg, kende ikjou eigenlijk al-leen van een de23e almanak-commissie en ikvermoedde datjij wel een harde

werker zou zijn. En of jij een hardewerker bent! Jij hebt je met ziel en za-ligheid ingezet voor ons mooie bladen zonder jou had de lay-out er nietzo mooi uitgezien. ‘Red de Cavia’was er ook niet geweest zonder jou! Van jou heb ik onwijs veel geleerdover het lay-outen, want daar ben jeecht een expert in, proefdrukken, hetaanleveren aan de drukker en wat alniet meer...Helaas heb je de commissie vroegtij-dig moeten verlaten, maar natuurlijkwil ik je heel erg bedanken voor jouwongelooflijke inzet, alles wat je mijhebt geleerd en alle steun die je mehebt gegeven!

Lieve Koen, een goedeen gezellige lay-outer was pre-cies wat de commissie in februari nodig had. Gelukkigwilde jij deze vacature invullenen wat mij en de rest van decommissie betreft was je zekerde beste kandidaat. In hetbegin gingen alle onderwerpentijdens de vergadering mis-schien een beetje langs jeheen, maarna een paarweken hadje de slaggoed tepakken. Hetwas evenw e n n e naan het andere lay-out programma enjouw Macbook wilde ook nietecht meewerken, maar met wathulp van de rest ging het lay-outen jou ook makkelijk af. Koen, dankjewel voor je inzeten alle gezelligheid!

L i e v eNiek, ommaar methet meesttyperendete begin-nen: joumoest ik al-

tijd achter de broek aan zittenom iets gedaan te krijgen...Gelukkig nam je daar ook weleens de volle verantwoorde-lijkheid voor: was je vergeteniemand te vragen om iets teschrijven over een P.S.-activi-teit, dan schreef je het maarzelf. Borrels waren ook altijd welaan jou besteed en stiekemgebruikten wij jou soms eenbeetje als pispaal (zie de ‘Redde Cavia’-verslagen), maargelukkig vond je dat nooit zoerg.

64


xx46

Puzzelpagina

Naomi Teekamp, Jeroen Kolkman

Indien u denkt de uitkomsten te hebben van de beide puzzels, kunt u deze per e-mail tot 1 oktober sturen naar [email protected]. De inzendingen worden eerst op juistheid en vervolgens op originaliteit beoordeeld. De beste inzendingwordt beloond met een passende prijs.

Wat ligt er onder de elektronenmicroscoop?

Bas & Sil

20x

100 x


45 65


66


Droedels

Wat een UITKOMST!Het antwoord van de puzzel uit de april editie 2010

Onder de elektronenmicroscoop lag een koffiefilter. De foto’s waren genomen op de volgende plaatsen:I: Hoek Oude Ebbingestraat en Turfsingel.II: Pas gerenoveerde gebouw aan de Bloemsingel (bij Beren).III: Op het balkon aan de J.C. Kapteynlaan 27a.IV: Het uithangbord van Apotheek Venema aan de A-Kerkhof.V: Nog een gebouw aan de Bloemsingel, dit keer bij de Antonius Deusinglaan.

De winnaar van de puzzel is geworden: Frank Klont. Hij heeft als enige alle goede antwoorden gegeven. Gefeliciteerd met je prijs!

Los de onderstaande 3 droedels op door goed na te denken over wat er precies staat. Stuur je oplos-singen, samen met de oplossing van de elektronenmicroscoop voor 1 oktober naar [email protected] enmaak kans op een mooie prijs!Een voorbeeld van een droedel:

GLZ

Z onder L in G = zonderling

LOSGS

S-K

WL

Nummer 1 in distributie

T e l e f o o n 0 4 6 - 4 2 0 3 9 0 0 , w w w . m o s a d e x . n l

Betrokken en gedegenG.M. Ronner

Y. Tol AAMr. R.A. Veening FBH. de Vos FB

Document

Documents

Transcript of Document