Beschouwingen vanuit de zorgkundigen

Hoorzitting 13 juni 2018

Hervorming gecoördineerde wet betreffende de gezondheidzorgberoepen

Paul CappelierVoorzitter Belgische Federatie voor Zorgkundigen

Wie zijn we?

• Opgericht maart 2011

• Nood vanuit de ZK om zich professioneel te ontwikkelen

• Zorgen voor informatiedoorstroming naar de beroepsgroep 

• Werkt volledig op basis van vrijwilligers • Bestuur: vnl. zorgkundigen aangevuld met directie WZC, HVPK, VPK, leerkrachten ZK

• Geen financiële ondersteuning en werkingstoelage vanuit de overheid!

Missie BEFEZO

• Uitbouwen van een positief imago rond het beroep

• Kwaliteit van zorg en patiënt/cliënt veiligheid bevorderen

• Kennis en kunde van zorgkundigen bevorderen

• Aanmoedigen van evidence based handelen bij de zorgkundige beroepsuitoefening

6 belangrijke vragen vandaag!

• Kan ZK aanblijven als erkend gezondheidszorgbeoefenaar binnen WUG?

• Blijft de ZK een erkende verpleegkundige functie?

• Hoe kan de ZK vanuit zijn eigen competenties een grotere bijdrage leveren aan het bevorderen van de zorgkwaliteit en de patiënt/cliënt veiligheid?

• Hoe ver kan de upgrade van competenties gaan om voldoende instroom te garanderen?

• Welke bijkomende handelingen kan een ZK stellen?

• Welke zijn de minimale erkenningscriteria en overgangsmaatregelen?

Cijfers ZK versus VPK 2018• Aantal ZK is voorbije jaren héél sterk gestegen!• 132.968 ZK geregistreerd met visum juni 2018• Inschrijvingen scholen VL en BHG (*)

• 2015‐2016 daling secundair volwassenonderwijs ‐ 6 %• 2015‐2016 daling SO & modulair ‐ 2,5 %

• 205.427 VPK geregistreerd• 33.876 gespecialiseerd met titel en/of bekwaamheid (16,5%)• Inschrijvingen scholen VPK 2016 HBO5 versus Bachelor

• 58 % PB VPK en 42 % HBO5  

• Daling inschrijvingen 2017 (*)  ‐ 4,6 % HBO5 en ‐ 7,3 % Bachelor VPK

(*) Bronnen: Departement Welzijn Volksgezondheid en Gezin, bewerking data beleidsdomein Onderwijs en Vorming en kabinet Onderwijs Vlaanderen & FOD Volksgezondheid

Aantal zorgkundigen per gewest in België

Aantal VPK per gewest in België

Bron: Jaarstatistieken met betrekking tot de beoefenaars van de gezondheidszorgberoepen in 

België 31/12/2017 Publicatie van Cel Planning van het aanbod van de gezondheidszorgberoepen FOD 

Volksgezondheid

ZK als knelpuntberoep

Jaartal # opleidingen ZK via VDAB # vacatures zorgkundigen2010 9762011 9422012 10182013 1141 1.9562014 2233 2.3422015 2171 2.6082016 1930 3.3122017 1729 4.436

Bron: Cijfers VDAB

• VDAB  bij aanvang was de zorgkundige al een knelpuntberoep• Tussen 2016 en 2017 aantal vacatures met 26 % gestegen• Voor 2018 merken wij in onze cijfers een stijging met 29 % t.o.v. mei 2017

26 %

Steekproef vacatures zorgkundigen VDAB 04/05/’18

57%

17%

8,90%

2,90%

2,30%

1,20%

7,50%

0,60%

0,50%

2,00%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

WZC

THUISZORG

INTERIM KANTOREN

ZIEKENHUIZEN

POETSHULP

THUISVERPLEEGKUNDE

STUDENT ZORGKUNDIGE

PSYCHIATRIE

WELZIJNSECTOR

REVALIDATIE EN MS KLINIEKEN

Vacatures zorgkundigen n= 1057

Steekproef vacatures VPK VDAB 04/05/’18

374

673

201

82

17

26

83

44

0 100 200 300 400 500 600 700 800

ZIEKENHUIZEN

WZC

THUISVERPLEGING

PSYCHIATRIE

WELZIJNSSECTOREN

ANDERE SECTOREN

INTERIM KANTOREN NIET GESPECIFIEERD

STUDENT VERPLEEGKUNDIGEN

Vacatures verpleegkundigen VDAB n=1500

• VPK al vele jaren koploper binnen de knelpuntberoepen

Hervorming & actualisering zorgkundig beroep

• Wij wensen breed draagvlak bij ZK, VPK, sociale partners en het onderwijs• Eigen onderzoek:

• Kwantitatief onderzoek bij 766 WZC in Vlaanderen in 2013 • Kwantitatief onderzoek bij zorgkundigen door middel vanrepresentatieve steekproef (n=573) in 2015

• Brede consultatierondes:• Werkgeversorganisaties (Zorgnet/Icuro, Thuiszorg, Welzijnssector)• Onderwijskoepels• Directies en leerkrachten van scholen SO en CVO’s• Bezoeken WZC en vele gesprekken met het directe werkveld.• Vakorganisaties social profit en onderwijs.• Kabinetten Onderwijs & Welzijn Vlaanderen en Volksgezondheid federaal

Conclusies consultatierondes• Beperkte actualisering van competenties is nodig• Beperkte aanpassing van lijst met toevertrouwde VPK handelingen in functie van continuïteit van zorg en subsidiariteit

• ZK behouden op de leerladder op niveau 4 van EQF• ZK blijft belangrijk en noodzakelijk binnen het VPK departement als             VPK functie

• Grotere erkenning voor ZK in de thuiszorg• Geen enkele oproep om toekomstig opgeleide ZK niet te behouden als erkend gezondheidszorgberoep of niet meer te erkennen als VPK functie!

Samenwerking tussen zorgverleners, het multidisciplinair karakter en de continuïteit van zorgen• Behoud definitie ZK zoals in conceptnota minister De Block 

• Grote erkenning en waardering vanuit VPK t.a.v. ZK op het werkveld

• We ondersteunen het principe dat een ZK onder toezicht kan staan van andere gezondheidszorgbeoefenaars in kader van multidisciplinariteit 

• Hervormingen aan het beroep moeten vooral de continuïteit van zorg waarborgen en rekening houden met de instroom en competenties van ZK

• Hervorming WUG mag niet misbruikt worden om beroepsgroepen uit te sluiten

• Laat ZK doen waar hij/zij voldoende bekwaam in zijn binnen het subsidiariteitsprincipe en binnen zijn eigen competenties

De bevoegdheden en voorwaarden die vereist zijn om het beroep te kunnen 

uitoefenen.

Beroepskwalificatiedossier zorgkundigen• Op voorstel van minister onderwijs en minister van werk 

• De sector heeft een breed gedragen BKD ontwikkeld.• Wat verwacht men van toekomstige zorgkundige?

• BKD werd ingeschaald op niveau 4 van EQF

• Goedgekeurd door de Vlaamse Regering 2016

• Onderwijskoepels bezig met onderwijskwalificatie en nieuwe leerplannen

• Start nieuwe opleiding wellicht schooljaar 2019?

• BKD deed geen uitspraken over uitbreiding van toevertrouwde VPK handelingen maar verwijst er wel naar als te behalen competentie

Federaal profiel ZK volgens Canmeds• Geen bereidheid bij leden AUVB in FRV om profiel ZK up te daten

• Ook niet na uitdrukkelijke adviesvraag vanwege kabinet De Block

• Slechts één groot streefdoel binnen FRV en AUVB• de HBO5/gebrevetteerd verpleegkundige niet langer erkennen met de titel verpleegkunde

• Ook toekomstige ZK worden slachtoffer • AUVB in FRV wil niet dat ZK erkend wordt als VPK functie• Voor AUVB in FRV is de ZK geen erkend gezondheidszorgberoep meer binnen hervormde WUG

• Advies FRV invoeren nieuw gezondheidszorgberoep “zorgassistent”

• We hebben tegen gestemd en minderheidsnota ondersteund.

Beroepsprofiel ZK vanuit BEFEZO• Werd overgemaakt aan alle betrokken kabinetten.• Uitgangspunt was Vlaams goedgekeurd BKD • Profiel moet een garantie bieden op een veilige professionele zorg• Specifieke accenten die we als BEFEZO belangrijk vinden:

• Aandacht voor evidence based werken• Aandacht voor evidence based preventie• Multi‐ en interdisciplinaire samenwerking• Meewerken aan de evaluatie van verpleegkundige zorg• Gebruik maken van informatica in kader van zorgproces (EHealth)• Bevorderen empowerment en zelfredzaamheid van patiënt/cliënt• Verplichting om evidence based richtlijnen en protocollen door erkende gezondheidszorgbeoefenaars op te volgen

• Extra aandacht voor communicatie en rapportage

• Laat zorgkundigen excelleren waar ze goed in zijn!

Bevoegdheden en voorwaarden die vereist zijn om het beroep te kunnen uitoefenen

• Basisopleiding en diploma op niveau 4 EQF

• Bijhouden persoonlijk portfolio = Licence to practice = professionele identiteitskaart

• Erkenning beroepstitel door de gemeenschap

• Visumvereiste om beroep te mogen uitoefenen binnen gezondheidszorg

• minimaal 8 uur bijscholing/jaar en bewijsstukken bijhouden in persoonlijk portfolio

• Onderwijs• Brede waaier van opleidingswegen blijft absoluut noodzakelijk om voldoende instroom te genereren

• Opleiding 7e jaar specialisatiejaar BSO thuis‐ en bejaardenzorg/zorgkundige• Zorgkundige duaal• DBSO• CVO’s met 29 opleidingscentra minimaal 1450 lestijden• VDAB 

• Herschikking uren met uitbreiding uren verzorging om te voldoen aan nieuw BKD en beroepsprofiel voor ZK 

• Meer aandacht binnen onderwijs voor evidence based handelen! 

Bijkomende handelingen voor ZK

• We staan positief tegenover de wens van de minister om na te denken over de grens tussen “Care” en “Cure”

• Voor “Care” handelingen moet de ZK volledig autonoom kunnen werken

• Voor “Cure” werkt de ZK met andere gezondheidszorgbeoefenaar

• Uitbreiding van taken enkel om de continuïteit van zorg te waarborgen

• Uitbreiding van taken binnen competentieniveau van de zorgkundige

• Principe subsidiariteit belangrijk

• Rekening houden met de knelpunten op vandaag binnen ≠ zorgcontexten

Nieuwe handelingen binnen Care

= kunnen zorgkundigen volledig autonoom stellen vb. thuiszorg

• Toedienen van zalven• Toedienen van oor, oog‐ of neusdruppels• Toedienen van zetpillen• Bijstand verlenen bij gebruik van zuurstof• Toepassing evidence based maatregelen ter preventie van vochtgeassocieerde huidletsels

• Voorwaarden: • toegewezen zijn door een gezondheidszorgbeoefenaar conform individueel zorgplan• gezondheidszorgbeoefenaar kan indien de complexiteit toeneemt delegatie stopzetten

Nieuwe handelingen binnen Cure= kunnen zorgkundigen autonoom stellen binnen een gestructureerde equipe   met gezondheidszorgbeoefenaar(s)

• Toedienen van aerosol• Toedienen micro‐lavement• Vocht‐ en voedseltoediening bij patiënt/cliënt met slikstoornissen• Toepassing van evidence based maatregelen ter voorkoming van diabetische voet

• Voorwaarden: • toegewezen door gezondheidszorgbeoefenaar en conform het individueel zorgplan• gezondheidszorgbeoefenaar kan indien de complexiteit toeneemt delegatie stopzetten

Gedelegeerde toevertrouwde handelingen binnen Cure op voorschrift van een gezondheidszorgbeoefenaar

= een handeling waarbij een evidence based procedure wordt gevolgd, opgemaakt door een gezondheidzorgbeoefenaar. De ZK wordt opgeleid door de GZB waarbij de ZK kan aantonen voldoende bekwaam te zijn om deze handeling te stellen conform individueel zorgplan. Er moet onmiddellijk toezicht en controle van een GZB mogelijk zijn. 

• compressietherapie op basis van evidence based zwachteltherapie • manuele verwijdering van fecalomen• hygiënische verzorging van een geheelde stoma waarbij geen wondzorg noodzakelijk is• meten van de bloeddruk en het rapporteren van de resultaten hiervan• meten van glycemie en het rapporteren van de resultaten hiervan• meten van zuurstofsaturatie en het rapporteren van de resultaten hiervan

Negatieve lijst met handelingen voor ZK• toedienen subcutane inspuitingen (insuline, insulinepomp, antico, …)

Risico complicaties is te hoog, ernstig gevaar voor pt/cliënt veiligheid

• toedienen hypodermoclyse (onderhuidse perfusie) 

Weinig courante complexe handeling bij kwetsbare pt/cliënt 

• toedienen voeding en vochttoediening via gastrostomie‐ of jejunostomie

Weinig courante complexe handeling bij kwetsbare pt/cliënt

Deze handelingen vormen op vandaag geen enkel probleem in continuïteit van zorg indien ze enkel door VPK worden uitgevoerd

Mogelijke overgangsbepalingen

• De zorgkundigen die geregistreerd staan, behouden hun verworven rechten en mogen toevertrouwde VPK activiteiten uitvoeren tot het einde van hun beroepsloopbaan.

• Indien men erkend wil worden om bijkomende handelingen te stellen dient met een attest voor te leggen waarbij een aanvullende opleiding van minimum 30 effectieve uren met vrucht werd beëindigd.

• Mogelijk t.e.m. 8 jaar na implementatie vernieuwde wetgeving WUG

Besluiten

• Behoud de ZK als erkend gezondheidszorgbeoefenaar

• Behoud de ZK als verpleegkundige functie

• Behoud erkenningscriteria op niveau 4

• Realistische update handelingen volgens competentieniveau

• Hervorming vooral in functie van continuïteit van zorgen en subsidiariteit

• Realistische update van beroepsprofiel breed gedragen vanuit de sector

• Geef erkenning aan ZK vanuit het beleid en geef hen meer inspraak

NAMENS ONS BESTUURHARTELIJK 

DANK VOOR DE UITNODIGING