Hooibeeksedijk 1, 2440 GEEL ▪ T 014 85 27 07 ▪ F 014 85 36 15 ▪ e-mail lcv@hooibeek.provant.be

An Schellekens - Hooibeekhoeve en Landbouwcentrum voor Voedergewassen vzw

www.lcvvzw.be

Bewust Beperkt BeweidenBeter voor koe en boer

Bewust Beperkt BeweidenBeter voor koe en boer

met medefinanciering van de Europese Gemeenschap

Departement Economie, Plattelandsbeleid en Internationale

SamenwerkingHooibeekhoeve

Twee luiken

Luik 1 : enquête begin 2007 Gespecialiseerde melkveehouders prov. Limburg Antwerpen, Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen4% (enkel Antwerpen, Limburg) opstallers

Luik 2 : opvolging bedrijven Praktijkcijfers verzamelen over diverse vormen van beweiding5 diverse bedrijven opgevolgd

Als het in Nl. stormt ….

Dan waait het in Vlaanderen …?

LCV 2007 ADLO2006 Koe&Wij2006aantal respondenten 187 670 683melkkoeien/bedrijf 62,7 55,1 71bedrijfsopp. Ha 41,2 45 45huiskavel ha 11,2 15,8 25huiskavel are/koe 17,8 26,8 25,6

provincie Limburg A'pen Oost Vl West Vl Vlaand.bedrijfsopp ha 45,7 48,7 40,2 31,8 41melkkoeien per bedrijf 68,3 73,6 59,7 51,1 63huiskavel are/koe 16,2 16,4 19,8 19,4 18mais are/koe 34,1 31,2 30,0 25,0 30

75462634,4

EindKoe&Wij2008

34,4

Duur beweiding : tendens=beperkter

0%

20%

40%

60%

80%

100%

>20u

16-20u

11-15u

6-10u

0-5u

>20u 6 11 7

16-20u 14 18 17

11-15u 4 8 10

6-10u 61 58 62

0-5u 15 5 5

BBB gem (n=187) start K&W (n=518) eindeK&W (n=523)

Duur beweiding : evolutie binnen seizoen

0%

20%

40%

60%

80%

100%

>20u

16-20u

11-15u

6-10u

0-5u

>20u 4 8 6

16-20u 8 20 13

11-15u 1 6 4

6-10u 72 53 59

0-5u 15 13 17

mei juli sep

Reden beweiding

past goed : huiskavel, …19%

stal niet geschikt8%

gezondheid koeien37%

minder werk met voederwinning3%

minder tijd voor voeren3%

grond enkel geschikt voor gras2%

voerkosten lager16%

imago12%

Redenen opstallen

10% denkt eraan in de toekomst op te stallen

minder werk3%

grasproductie te minimaal3%

melkproductie te hoog3%

huiskavel te klein5%

koppel te groot8%

minder last van weer13%

makkelijk16%

betere N-benutting21%

contstante voeding en productie

28% goedkoper

0% vertrappingsschade

0%

Luik 2 : opvolging bedrijvenGeen van de opgevolgde bedrijven volgde omweide-systeem

Efficient beweiden = Omweiden , stripgrazen, siëstabeweidinginstrument = graslandkalender

Noodzaak/moeilijkheidMaaien in functie begrazenBemesten in functie begrazen

Nodig:Kennis, ermee bezig zijn, planningLoonwerkkosten : veel kleine snedes Werk – werkdrukHuiskavelMest - kunstmeststoffen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

VD

54MK

54MK

54MK

VD 53MK

VD 53MK

VD 53MK

mei

Redenen ‘gehoord’ om niet meer te beweiden

ArbeidHoge producties: productiedaling bij start weidenOmweidesysteem niet meer haalbaar omdat gedeelte huiskavel wegvalt (over baan)Wel : koeien naar buiten voor gezondheid > onnodig N op de weide zonder dat er voordeel uit gehaald wordt!!

MAP : maaien vraagt juist meer bemesting, dus wordt net moeilijker > relativeren!, ieder bedrijf op zich bekijken economie : alles tellen : mestopslag, voeropslag, …

Kansen voor beweiding opstallen zonder meer creatieve oplossingen omweiden gedeelte seizoen :

rantsoenbegroenbegr, …… nieuwe technieken

Kansen voor beweiding

lat lager leggen : standweiden afwegen ‘creatieve’ oplossingen zoeken : pas afgekalfde

binnen, einde lactatie buitengrote koppels : werken in productiegroepen ‘makkelijke weide’ voor ‘moeilijke dagen’ bijvoeding : aanpassen (zomerkuil)snede voor maïs, na graan ev. benutten in

huiskavel

Gras – weten we wat onze koeien eten?

Inschatting opname uit gras beweidingGrashoogte inscharen – grashoogte uitscharen + corr groei

- werkt enkel bij omweiden- geen zicht op dichtheid/kwal.graszode- complex : veel metingen

Gras – weten we wat onze koeien eten?

Inschatting opname uit gras beweiding

Vuistregel : 1 kg DS/uur bij beperkt weiden = ruwe schatting

Bijvoeding bepaalt grasopname : ‘best mogelijke schatting’

- !! vicieuze cirkel : grasopname te laag inschatten (bv. op etgroen) > veel bijvoeding > grasopname

- belangrijk bij standweiden !!! Sturen met bijvoeding !!- moeilijkheid : inschatten grasopname melkvee (broch.

melkveevoeding)

DSopn 1e lactatie = 2,92 + 0,33 * Mm + 0,013 * LGDSopn oudere koe = 4,82 + 0,33 * Mm + 0,010 * LG

Praktijkvoorbeeld: snede maaien vs enkel begrazen

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000

4 5 6 7 8 9 10

maaien

grazen

per hakoeweidedgn 610kg N tot 473kg N werkz 288Dsopbr kg 11.519

koeien/ha hk 8,4uur per/d gem 8,7

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000

4 5 6 7 8 9 10

maaien

grazen

koeien/ha hk 8,4uur per/d gem 8,0

per hakoeweidedgn 456kg N tot 267kg N werkz 129Dsopbr kg 7.252

3700 kg DS/ha minder opbrengstkleine 200 EUR/ha uitgespaard aan kunstmest238 kg N minder op de weide > nitraatrest gem 37,81,5 kg DS/koe/dag meer bijgevoerd

Krap bemesten … een uitdaging?

kg N/ha TOT N DM wkz N DM N bew NKM TOT wkz TOT MAPvoor 1e 76 45 58 104 134 MAPna1E 117 104 251na2e 25 129 276na3e advies begr=148

? Is bemesting uit beweiding werkzaam, en hoeveel?

Nitraat rest

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

kg N

O3/

ha

0-90

cm

nitraatreserve

nitraatrest

Beweiden pas na eerste snede… ‘primeur’ bewaren voor later?

Praktijkvoorbeeld: Voederwaarde vers gras

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

16/07/2008 19/08/2008 17/09/2008 22/10/2008

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

b1 - Gemiddelde van LDS%

b1 - Gemiddelde van RE% / ads

b1 - Gemiddelde van RC% / ads

b1 - Gemiddelde van OEB

b1 - Gemiddelde van VEM

Vee Melkvee

datum

bedrijfGegevens

% VEM

Praktijkvoorbeeld: Voederwaarde vers gras

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

16/07/2008 19/08/2008 17/09/2008 22/10/2008

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

b2 - Gemiddelde van LDS%

b2 - Gemiddelde van RE% / ads

b2 - Gemiddelde van RC% / ads

b2 - Gemiddelde van OEB

b2 - Gemiddelde van VEM

Vee Melkvee

datum

bedrijf

Gegevens

% VEM% VEM

Praktijkvoorbeeld: Voederwaarde vers gras

% VEM% VEM

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

19/08/2008 17/09/2008 22/10/2008

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

b3 - Gemiddelde van LDS%

b3 - Gemiddelde van RE% / ads

b3 - Gemiddelde van RC% / ads

b3 - Gemiddelde van OEB

b3 - Gemiddelde van VEM

Vee Melkvee

datum

bedrijfGegevens

BesluitBeweiding komt onder druk (meer dan in Nl.)

lage bemestingsnormen (beweiding = 100% meegeteld, maar maaien : hogere behoefte!!) schaalvergroting, intensievere bedrijven beperkter beweiden = noodzaak

Bijvoeding als ‘sleutel’ voor beweiding aanpassen correct voeren

Maaien N-afvoerOpname ↑

Bemesten : krappe bemesting > meer bijvoeding > minder uren in de weide

BEPERKT BEWEIDEN niet alleen OMDAT HET MOET (€?)OPSTALLEN als het echt NIET ANDERS KAN

Meer informatie?Landbouwcentrum voor Voedergewassen vzwHooibeeksedijk 12440 GEEL 014/85 27 07 014/85 36 15lcv@hooibeek.provant.bewww.lcvvzw.be