Hoofdstuk 5: Wacht op onze daden!

Wat hebben de Katholieken, Protestanten, Socialisten en vrouwen

bereikt?

5.1: Sociale hervormingenHoe wilde men de sociale kwestie oplossen?

• Onder de liberalen ontstaat een verschil van mening over de rol van de overheid:– Conservatief Liberalen– Progressief Liberalen• 1874 Initiatiefwet (Kinderwetje van Van Houten)

oWoningwetoOngevallenweto Leerplicht

• Socialisten vinden de sociale wetten niet ver genoeg gaan, zij willen ALGEMEENKIESRECHT.

5.2 Kiezen of delenHoe werden de kiesrechtkwestie en de

schoolstrijd opgelost?• 1880 12% van de mannelijke bevolking mocht

stemmen.• 1887 begin bespreking: mannen met bepaalde

kentekenen van welstand en geschiktheid• 1896 werd besloten dat 50% van de bevolking

stemmen. Arbeiders vielen hier buiten.• Toenemende industrialisatie vergt meer

geschoolde arbeiders.• Schoolwet

• School wet is voor de openbare scholen geen probleem.

• Schoolstrijd wakkert weer aan.• Meerderheid confessionelen in de Tweede

Kamer. Bijzondere scholen krijgen kleine bijdrage.

• Er is een grondwetswijziging nodig om gelijkstelling in het onderwijs te kunnnen krijgen.

• Pacificatie 1917– Mannen boven 23 mogen stemmen.– Openbaar en bijzonder onderwijs worden betaald.

5.3; gelijke rechten voor iedereenHoe werd de emancipatie uiteindelijk voltooid?

• Voor de feministen was 1917 teleurstellend; geen actief, wel passief kiesrecht.

• 1919 actief kiesrecht, Nederland wordt een parlementaire democratie.

• Iedereen dacht dat de SDAP in 1918 een meerderheid zou krijgen. Dit gebeurt niet

• Troelstra zegt dat de arbeiders naar de macht zullen grijpen, andere partijen krijgen dan meer aandacht voor de sociale kwestie.

• Door dit kiessysteem heeft nooit 1 partij de macht; coalitie.

• Na WOII ontstaat de verzorgingsstaat door samenwerking tussen socialisten en Katholieken.

• 1983 grondwetswijziging