Hogeschool en Bedrijf

Utrecht – 3 november 2009

Erwin van Rooijen

Jan Willem Vos

Onderzoeksvragen

• Hoe draagt de uitwisseling van kennis en personeel tussen hoger beroepsonderwijs en het bedrijfsleven concreet bij aan de verhoging van de professionele kwaliteit van de docent (en daarmee aan de kwaliteit van het onderwijs)?

• Wat is de perceptie van de docent over de verbetering van zijn professionele kwaliteit en de kansen die dit hem of haar biedt om het onderwijsproces te versterken?

Onderzoeksopzet

Quick Scan langs alle hogescholen, op basis daarvan:

8 Casestudies: (1) Hotelschool Den Haag

(2) Hogeschool Utrecht: Life Sciences & Chemistry

(3) De Haagse Hogeschool: IPO

(4) ArtEZ

(5) Hanzehogeschool Groningen: Instituut voor Bedrijfskunde

(6) Hogeschool Zuyd: Faculteit Onderwijs

(7) Saxion – Verpleegkunde en Podotherapie

(8) Hogeschool Van Hall Larenstein – Opleiding Tuin- en Landschapsarchitectuur

Beroepenveld Hogescholen

Behoefte aan voldoende gekwalificeerd personeel

Kennisverhoging, innovatie

Aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt

Uitwisseling

Kennis en personeel Nieuwe curricula

Nieuwe competenties docenten en studenten

Behoefte aan stageplaatsen

Stage-begeleiding

Praktijk-opdrachten

LectoratenIn company

onderwijs

Professionalisering

Docent

Inhoudelijkeveldkennis

…

…

… … …

Sturing op aspectenvan professionalisering

(competenties) door:

Pop’s, functionerings- en beoordelingsgesprekken, afspraken over deskundig-

heidsbevordering

HRM Curriculum

….

PedagogischDidactisch

-

-

-

Beroepenveldbij curriculum

.

Dubbelaan-stellingen

Selecteren op praktijkerv

Internatio-naal

AlumniPersoneels-

stagesOndernemer

schap

Stimulering door Zestor:subsidies, onderzoeken,

instrumenten CAO

11 modaliteiten van uitwisseling

(1) Stagebegeleiding van studenten(2) Praktijkopdrachten van bedrijven(3) Incompany onderwijs(4) Lectoraten(5) Betrokkenheid van het beroepenveld bij de ontwikkeling van het

curriculum(6) Dubbelaanstellingen(7) Selecteren op praktijkervaring(8) Internationale uitwisseling(9) Personeelsstages in het werkveld(10)Uitwisseling via het alumninetwerk van de hogeschool(11)Bevorderen van ondernemerschap en multidisciplinariteit

Stagebegeleiding van studenten

Bijdrage aan professionalisering• Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis• Externe oriëntatie

Randvoorwaarden/succesfactoren• Vraaggestuurd denken en doen• Verplicht voor alle docenten

Effect op curriculum• Casuïstiek uit praktijk krijgt plaats in curriculum

Borging in HRM beleid• Verplicht voor alle docenten• Afspraken in functionerings- en beoordelingsgesprekken

Praktijkopdrachten van bedrijven

Bijdrage aan professionalisering• Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis• Externe oriëntatie

Randvoorwaarden/succesfactoren• Discipline en goede begeleiding• Helder geformuleerde wederzijdse verwachtingen

Effect op curriculum• Casuïstiek uit praktijk krijgt plaats in curriculum

Borging in HRM beleid• Professionalisering van docent centraal in HRM beleidsplan• R&O cyclus

Incompany onderwijs

Bijdrage aan professionalisering• Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis• Externe oriëntatie• Pedagogisch didactische vaardigheden

Randvoorwaarden/succesfactoren• Responsiviteit van docent• Continuïteit in aanbod

Effect op curriculum• Casuïstiek uit praktijk krijgt plaats in curriculum• Cursussen voor werkveld worden integraal in curriculum opgenomen

Borging in HRM beleid• Sturen op competenties; afspraken in functioneringsgesprekken

Lectoraten

Bijdrage aan professionalisering• Onderzoeksvaardigheden

Randvoorwaarden/succesfactoren• Persoon en inspiratie van lector

Effect op curriculum• Onderzoeksvragen en onderzoeksvaardigheden krijgen plaats in curriculum

Borging in HRM beleid• Medewerkers verantwoordelijk voor verbinding onderwijs en onderzoek• Afspraken in functionerings- en beoordelingsgesprekken

Betrokkenheid beroepenveld bij ontwikkeling curriculum

Bijdrage aan professionalisering• Actualisering van kennis

Randvoorwaarden/succesfactoren• Leerwerkplaatsen• Evenwichtig samengestelde werkveldcommissie

Effect op curriculum• Combinatie theorie/praktijk in curriculum

Borging in HRM beleid• Afspraken in functionerings- en beoordelingsgesprekken

DubbelaanstellingenBijdrage aan professionalisering• Praktijkervaringen in onderwijs.• Aansprekende voorbeelden hebben pedagogisch didactische waarde

Randvoorwaarden/succesfactoren• Sturen in aannamebeleid• Ruimte aan docenten om praktijkkennis ook te benutten in onderwijs en onderzoek

Effect op curriculum• Vervlechting theorie/praktijk krijgt plaats in curriculum

Borging in HRM beleid• Sturen op een vastgesteld percentage dubbelaanstellingen

Selecteren op relevante praktijkervaring

Bijdrage aan professionalisering• Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis

Randvoorwaarden/succesfactoren• Voorzieningen voor bijscholing op pedagogisch/didactisch vlak

Effect op curriculum• Vervlechting theorie/praktijk krijgt plaats in curriculum

Borging in HRM beleid• Sturen in aannamebeleid• Verplichte bijscholing op pedagogisch didactisch vlak

Internationale uitwisseling

Bijdrage aan professionalisering• Kennis van internationale beroepspraktijk

Randvoorwaarden/succesfactoren• Onderhouden van internationaal netwerk

Effect op curriculum• Internationale casuïstiek krijgt plaats in curriculum• Internationale stages• Onderwijs wordt gedeeltelijk gegeven door buitenlandse docenten

Borging in HRM beleid• Sturen in aannamebeleid: internationale oriëntatie• Verplicht deel van tijd besteden aan internationale oriëntatie

Personeelstage in het werkveldBijdrage aan professionalisering• Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis

Randvoorwaarden/succesfactoren• Verplicht stellen van stage• Goed voorbeeld door management (zelf op stage)

Effect op curriculum• Casuïstiek uit praktijk krijgt plaats in curriculum

Borging in HRM beleid• Reserveren van budget en tijd voor personeelstages• Afspraken in functioneringsgesprekken

Uitwisseling via alumninetwerkBijdrage aan professionalisering• Beter zicht op praktijk, beter zich op ‘waartoe wordt opgeleid’

Randvoorwaarden/succesfactoren• Onderhouden van alumninetwerk en voeren van beleid hierop

Effect op curriculum• Actuele input vanuit beroepspraktijk in curriculum• Stageplaatsen via alumni

Borging in HRM beleid• Docenten verplichten om jaarlijks enkele alumni te volgen

Bevorderen van ondernemerschap en multidisciplinariteit

Bijdrage aan professionalisering• Vraaggestuurd denken• Multidisciplinaire samenwerking

Randvoorwaarden/succesfactoren• Aanwezigheid van business center.

Effect op curriculum• Multidisciplinaire opleidingen/modules

Borging in HRM beleid• Docenten betrekken bij ontwikkeling van multidisciplinaire opleidingen/modules• Docenten verplichten om deel te nemen aan cursus ondernemerschap

Modaliteiten binnen drie ‘routes’

• Route 1: via studenten en alumni

• Route 2: via docenten

• Route 3: via onderzoek en organisatie

Route 1: via studenten en alumni

• Stagebegeleiding van studenten• Uitwisseling via het alumninetwerk van de hogeschool

Route 2: via docenten

• Praktijkopdrachten van bedrijven• Incompany onderwijs• Dubbelaanstellingen• Selecteren op praktijkervaring• Internationale uitwisseling• Personeelsstages in het werkveld

Route 3: via onderzoek en organisatie

• Lectoraten• Betrokkenheid van het beroepenveld bij de

ontwikkeling van het curriculum• Bevorderen van ondernemerschap en

multidisciplinariteit

Prioritering en focus

• Welke modaliteiten zijn het meest kansrijk waar het gaat om uitwisseling tussen beroepsonderwijs en beroepenveld en de daarmee gepaard gaande professionalisering van de docent?

Opdracht:

Verdeel de drie stickertjes over de modaliteiten, die u het meest kansrijk acht.

Vragen en discussie

• Aan welke aspecten van professionalisering van de docent dragen deze modaliteiten bij?

• Hoe kan hierop worden gestuurd en hoe kan dit verankerd en geborgd worden in het HRM beleid van de onderwijsinstelling?

Beroepenveld Hogescholen

Behoefte aan voldoende gekwalificeerd personeel

Kennisverhoging, innovatie

Aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt

Uitwisseling

Kennis en personeel Nieuwe curricula

Nieuwe competenties docenten en studenten

Behoefte aan stageplaatsen

Stage-begeleiding

Praktijk-opdrachten

LectoratenIn company

onderwijs

Professionalisering

Docent

Inhoudelijkeveldkennis

…

…

… … …

Sturing op aspectenvan professionalisering

(competenties) door:

Pop’s, functionerings- en beoordelingsgesprekken, afspraken over deskundig-

heidsbevordering

HRM Curriculum

….

PedagogischDidactisch

-

-

-

Beroepenveldbij curriculum

.

Dubbelaan-stellingen

Selecteren op praktijkerv

Internatio-naal

AlumniPersoneels-

stagesOndernemer

schap

Stimulering door Zestor:subsidies, onderzoeken,

instrumenten CAO