Hogere Zeevaartschool Antwerpen Noordkasteel Oost 6 2030 ......De ratio-analyse wees op het einde...

Analyse jaarrekening 2016

Hogere Zeevaartschool Antwerpen

Noordkasteel Oost 6

2030 Antwerpen

HZS-jaarrekening 2016 pagina 2/28

INHOUDSOPGAVE

1 INLEIDING ................................................................................................................................................ 3

Het onderzoek van de jaarrekening .................................................................................................................................................................................................................. 3

2 CONCLUSIE, AANDACHTSPUNTEN EN SAMENVATTING ............................................................................... 5

2.1 Conclusie van het onderzoek ................................................................................................................................................................................................................ 5

2.2 Aandachtspunten en aanbevelingen ..................................................................................................................................................................................................... 5

3 ONDERZOEK VAN DE JAARREKENING ...................................................................................................... 10

3.1 Formele controle ................................................................................................................................................................................................................................ 10

3.2 De analyse van de jaarrekening .......................................................................................................................................................................................................... 11 3.2.1 De bedrijfsopbrengsten.......................................................................................................................................................................................................................... 11 3.2.2 De bedrijfskosten ................................................................................................................................................................................................................................... 15 3.2.3 De personeelskosten .............................................................................................................................................................................................................................. 15 3.2.4 De investeringen en hun financiering .................................................................................................................................................................................................... 18

3.3 De analyse van de financiële toestand ................................................................................................................................................................................................ 20

4 DE PERSONEELSFORMATIE ...................................................................................................................... 23

5 DE AFDELING STUDENTENVOORZIENINGEN ............................................................................................ 24

6 ADVIES AAN DE VLAAMSE REGERING ...................................................................................................... 26

7 BIJLAGEN ................................................................................................................................................ 27


1 INLEIDING

HET ONDERZOEK VAN DE JAARREKENING

Het financieel toezicht op de hogescholen wordt uitgeoefend door de regeringscommissaris. Dit toezicht beoogt het bevorderen van een gezonde financiële situatie bij de hogescholen en het bewaken van de continuïteit ervan zonder de autonomie van de hogeschool aan te tasten.

Elke hogeschool is zelf verantwoordelijk voor een gezond financieel beleid. De overheid dient via de regeringscommissaris wel nog alert te reageren op beslissingen met financiële gevolgen die het financiële evenwicht zouden (kunnen) aantasten. Het advies van de regeringscommissarissen bevat geen beoordeling van het door de hogeschool gevoerde beleid. Het advies blijft beperkt tot materies binnen het wettelijkheidskader, de regelmatigheid van de ontvangsten en uitgaven en het financiële evenwicht. Indien er onrechtmatigheden of bedreigingen voor het financieel evenwicht zouden dreigen of reeds werden vastgesteld, ziet de regeringscommissaris erop toe dat de hogeschool weer orde op zaken stelt.

De grondslag voor dit toezicht is gelegd in de artikelen IV.106, IV.107 en IV.110 van de Codex Hoger Onderwijs van 11 oktober 2013 (CHO).

Dit rapport bevat de belangrijkste conclusies en vaststellingen na de financiële analyse van de jaarrekening 2016 van de Hogere Zeevaartschool. Het geeft ook aan wat de mogelijke aandachtspunten voor de financiële positie zijn. Op basis hiervan keurt de Vlaamse regering via de Vlaamse minister van Onderwijs de jaarrekening 2016 al dan niet goed.

Met toepassing van artikel IV.83 van de CHO en in uitvoering van het Rekendecreet van 8 juli 2011 dienden de hogescholen de jaarrekening eveneens op te maken volgens het schema van het Europees Systeem van nationale en regionale Rekeningen in de Europese Unie (ESR). Dit document moest ten laatste op 29 maart 2017 worden bezorgd aan het Departement Financiën en Begroting. De jaarrekening in zijn gewone vorm moest vóór 15 april 2017 worden ingediend bij de Vlaamse regering, in casu de regeringscommissaris. De attestering door de bedrijfsrevisor dient vanaf het boekjaar 2014 voor universiteiten en hogescholen te worden aangevuld met een verklaring over de ESR-rapportering in uitvoering van het artikel 7, §5 van het besluit van de Vlaamse regering van 9 oktober 2015 betreffende controle en single audit die van toepassing is op de universiteiten, hogescholen en een aantal andere ambtshalve geregistreerde instellingen voor hoger onderwijs in de Vlaamse regering. De paragrafen 4 en 6 van voormeld artikel regelen de overige elementen die de certificering van de bedrijfsrevisor moeten bevatten. Voor de regeringscommissaris is er momenteel geen decretale rol weggelegd binnen het ESR-gebeuren, wel binnen de uitvoering van het door de Vlaamse regering ingevoerde single auditprincipe dat geldt voor alle controleactoren van de hogescholen en verankerd werd in voormeld besluit.

De originele begroting 2016 werd goedgekeurd op de Raad van Toezicht van 19 oktober 2015. Er volgde een begrotingswijziging op 24 oktober 2016. In de analyse van de jaarrekening 2016 worden de cijfers van de begrotingswijziging als basis voor de vergelijking begroting (BG) - jaarrekening (JR) gebruikt.

Het onderzoeksverslag zelf bestaat uit zeven delen met bijlagen.


Na de inleiding in het eerste deel volgt in het tweede deel een samenvatting van de belangrijkste vaststellingen en aandachtspunten volgend uit het onderzoek van de jaarrekening. De conclusie bevat het voorstel aan de minister.

Het derde deel bevat het onderzoek van de jaarrekening, dat bestaat uit de formele controle van de timing, volledigheid en vormvoorschriften van het dossier en uit de inhoudelijke controle van de jaarrekening waarbij volgende aspecten aan bod komen:

De analyse van de jaarrekening

De jaarrekening wordt geanalyseerd aan de hand van een aantal indicatoren die belangrijk zijn voor een duurzame werking van de hogescholen: de bedrijfsopbrengsten, de bedrijfskosten, de personeelskosten met de personeelskostenratio’s, de balans met in voorkomend geval bestemde fondsen én de investeringen en hun financiering. De afzonderlijke afdeling voor de werking inzake studentenvoorzieningen wordt eveneens becommentarieerd. Er wordt ook een analyse gemaakt van de besteding van de sociale toelagen binnen de decretale werkvelden.

De analyse van de financiële toestand.

Achtereenvolgens worden het resultaat van het boekjaar, de balansstructuur en -evoluties en de cashflow onderzocht. Er worden ook een aantal financiële ratio’s berekend. Aldus wordt een beeld geschetst van de financiële toestand van de hogeschool.

Het rapport gaat in het vierde deel in op de gerealiseerde personeelsformatie van het betreffende boekjaar, zowel op het niveau van de bezetting als van de tewerkstelling.

In het vijfde deel volgt de analyse van de financiële toestand van de afdeling voor studentenvoorzieningen. Er wordt ook een analyse gemaakt van de besteding van de sociale toelagen binnen de decretale werkvelden.

Het zesde deel bevat het eindadvies voor mevrouw de minister en ten slotte volgt de inventaris van de bijlagen in deel zeven.


2 CONCLUSIE, AANDACHTSPUNTEN EN SAMENVATTING

2.1 CONCLUSIE VAN HET ONDERZOEK

Op basis van dit onderzoek kan ik concluderen dat de jaarrekening 2016 van de Hogere Zeevaartschool Antwerpen kan worden aanvaard. Aan dit besluit is de volgende aanbeveling verbonden: - meer aandacht in de commentaar voor de rapportering van de financiële weerslag van de gerealiseerde strategische beleidskeuzes - meer aandacht in de commentaar voor de verklaring van de opvallende variaties tussen begroting en realisatie.

2.2 AANDACHTSPUNTEN EN AANBEVELINGEN

Controle regelgeving – timing en procedure:

De procedure voor het opstellen van de jaarrekening en het jaarverslag werd gerespecteerd.

Controle regelgeving – documenten: volledigheid en vormvoorschriften:

Alle verplichte onderdelen van de jaarrekening werden door de hogeschool ingediend. De vormvoorschriften werden nageleefd.

Kwaliteit van de aangeleverde bijkomende informatie:

De rubriek financiën van het jaarverslag bevat alle voorgeschreven elementen.

Het financiële beleid over het werkjaar 2016 werd toegelicht op het operationele vlak. Het zou aangewezen zijn indien er ook zou worden ingegaan op de financiële weerslag van de in het boekjaar gerealiseerde strategische beleidskeuzes. Deze aanbeveling werd reeds geformuleerd in vorige adviezen, maar werd tot op heden nog niet opgevolgd. Er wordt eveneens gevraagd om de variaties tussen realisatie en begroting nog meer systematisch toe te lichten.

Er werd vastgesteld dat de bedragen van de subrekeningen uit de proef- en saldibalans van de post 73 afwijken van de bedragen opgegeven in het excelbestand zonder afbreuk te doen aan de totaalsom van de grootboekrekeningen van deze rubriek.

Resultatenrekening:

De hogeschool realiseerde in 2016 opnieuw een positief resultaat. Voor 2016 bedroeg de bedrijfswinst 426.261 euro. De bedrijfswinst van de afdeling stuvo speelde hierbij een beperkte, maar niettemin positieve rol (+41.949 euro). Dit operationeel resultaat lag hoger dan in 2015. De bedrijfswinst werd


negatief beïnvloed door het financiële resultaat. Er was een uitzonderlijk resultaat van 139.064 euro. Dit bedrag is het gevolg van de in resultaatname van de subsidies voor de kapitaalaflossingen van de lopende kredieten.

De bedrijfskosten stegen met 2,29% tijdens het boekjaar minder snel dan de bedrijfsopbrengsten (+3,78%). Hierdoor lag de bedrijfswinst in absolute bedragen 115.582 euro hoger dan in het vorige boekjaar.

Het is aangewezen om de bijdrage van de studenten voor de deelname aan de studiereis in het eerste jaar te boeken onder de rekening |702| en niet onder de |7019|.

De vergelijking met de begroting voor 2016 leert dat de bedrijfsopbrengsten 1,13% hoger uitkwamen dan begroot. Globaal bleven de bedrijfskosten 0,63% of 45.110 euro onder de begroting. Hierdoor lag de gerealiseerde bedrijfswinst 43,55% hoger dan begroot.

Bezoldigingskosten en personeelskostenratio’s:

De totale bezoldigingskosten stegen met 0,70% t.o.v. het vorige boekjaar. Deze stijging werd gecompenseerd door de evolutie van de component “werkingsuitkeringen” die met 1,44% toenam. Dit was een positief financieel gegeven.

Bij de uitvoering was er een overschot van 2,19% of 99.672 euro op het budget voor de globale loonkosten. Bij de loonkosten via AHOVOKS bedroeg het overschot 4,86% of 205.853 euro. De gebudgetteerde contractuele personeelskosten die de hogeschool rechtstreeks betaalde, werden voor 106.181 euro overschreden ten opzichte van de geraamde loonkosten.

De afwijking tussen de begrote en de gerealiseerde loonkosten situeerde zich onder de grens van 2,5%. Er was dus geen verantwoording nodig. Op de HOC-vergadering van 13 maart 2017 werd de gerealiseerde formatie 2016 besproken.

De gerealiseerde 80/20-norm bedroeg 72,78%. De begrote norm werd niet gehaald.

Indien de middelen die voortgekomen zijn uit de federale maatregel tot gedeeltelijke vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers in de noemer van de berekening van voormelde ratio worden opgenomen, bedroeg de 80/20-norm 70,51%.

De door het regeringscommissariaat berekende “economische loonkostenratio” situeerde zich op 60,32%. Samen met de gerealiseerde 80/20-ratio wijst dit op het feit dat Hogere Zeevaartschool Antwerpen de personeelskosten duidelijk onder controle had.

De bezoldigingskosten vertegenwoordigden 62,42 % van de bedrijfskosten.

Investeringen:

De hogeschool investeerde in 2016 voor een bedrag van 277.627 euro. De financiering van de investeringen gebeurde deels uit eigen middelen en via investeringssubsidies. Er werden geen nieuwe lening afgesloten.

De gerealiseerde investeringen kwamen met 62.628 euro of 29,13% boven de begroting uit. De afwijkingen werden niet toegelicht. Gelet op het weerkerende patroon van overschrijdingen wordt er gevraagd om voldoende marge in te calculeren bij het opstellen van de investeringsbegroting.


Balans:

De vermogenspositie bleef voldoende robuust. Het balanstotaal nam licht toe met 0,33%. Tijdens het boekjaar 2016 wijzigde de structuur van de balans als volgt:

o actiefzijde: een dalend aandeel van de vaste activa. De vaste activa namen 37,06% van het balanstotaal voor hun rekening. Het aandeel van de vlottende activa bedroeg 62,94%.

o passiefzijde: een stijging van het aandeel van het eigen vermogen in relatief belang tot 74,63% van het balanstotaal. Aan de bestemde fondsen werd er 542.128 euro toegevoegd, waarvan 500.000 euro voor het nieuwbouwproject. Deze rubriek nam 43,55% van het balanstotaal in. Het aandeel van de investeringssubsidies en van de overgedragen winst in het balanstotaal bedroeg respectievelijk 4,31% en 1,48%. Het aandeel van de schulden daalde naar 24,65%.

Cashflow:

Door de positieve netto cashflow van 356.999 euro steeg de thesauriepositie van de hogeschool met 13,74%.

Financiële ratio’s:

De hogeschool bevond zich in 2016 nog steeds in een evenwichtige financiële situatie.

De ratio-analyse wees op het einde van het boekjaar op een zeer goede liquiditeitspositie met een quick ratio van 6,59. De financiële onafhankelijkheid steeg naar 74,63%; de algemene schuldgraad daalde tot 34%.

Alle ratio’s met betrekking tot de netto marge waren opnieuw positief. De cashflow tegenover de werkingsuitkeringen scoorde goed met een resultaat van 14,06%.


Belangrijkste financiële sleutelgegevens:

Verslag van de bedrijfsrevisor:

De bedrijfsrevisor leverde over de jaarrekening 2016 de twee verslagen af in uitvoering van het Rekendecreet en het uitvoeringsbesluit van 9 oktober 2015. Beide verslagen bevatten een “oordeel zonder voorbehoud”.

Personeelsformatie:

De personeelsbezetting uitgedrukt in voltijdse eenheden daalde met 1,19 VTE in 2016.

Het totaal aantal tewerkgestelde personeelsleden daalde met 1,33 VTE.

Globaal werd de tewerkstelling bij de uitvoering met 1,26 VTE overschreden. De grootste afwijking situeerde zich bij de gastprofessoren die ingezet werden voor dienstverlening (+1,86 VTE). Omdat dit aantal sterk projectafhankelijk is, is het niet eenvoudig om dit vooraf correct in te schatten.

Het procentuele aandeel van de categorieën onderwijzend personeel en administratief en technisch personeel in het totale personeelsbestand situeerde zich afgerond op 71/29.

Het aantal benoemde leden van het onderwijzend personeel bedroeg 69,87%v van het totale OP-bestand in 2016.

Afdeling studentenvoorziening:

De afdeling stuvo realiseerde een positief resultaat van het boekjaar van 42.128 euro. Dit lag 22,45% lager dan 2015. Het bestemd fonds voor de stuvo groeide verder aan.

De winst van het boekjaar was 28.805 euro of 216,20% hoger dan begroot.

Er werd voor 4.093 euro geïnvesteerd in de stuvowerking ondanks het feit dat er geen investeringsbegroting werd ingediend. Er dient op te worden toegezien dat de investeringsbegroting zo veel als mogelijk alle toekomstige investeringsplannen bevat.

Netto werkingsmiddelen 3.156.110

Quick Ratio 6,59

Graad van financiële onafhankelijkheid 74,63 %

Autofinancieringsmarge 497.372

Bedrijfswinst / Bedrijfsverlies van het boekjaar 426.261

Winst / Verlies van het boekjaar 551.208

Op niveau bedrijfswinst of verlies 5,64 %

Op niveau winst / verlies van het boekjaar 7,29 %

Op niveau cashflow 14,06 %

Officiële 80/20-norm 72,78%

Economische loonorm 60,32 %

Liquididiteit

Solvabiliteit

Rentabiliteit

Personeelsratio's


De meeste middelen werden besteed aan het werkveld “studentenwerking” via een aanwending van 26,29% van de sociale toelagen, gevolgd door het werkveld “sociale dienstverlening” met een aandeel van 25%. Het aandeel van de algemene kostenplaats bedroeg 5,16%.

De kosten voor de personeelsleden die ingezet worden voor de stuvowerking worden centraal ten laste genomen en niet analytisch aan de stuvo toegewezen.

3,85% van de studenten (aantal inschrijvingen onder diplomacontract) verkreeg een rechtstreekse financiële toelage voor een overeenkomstig aandeel van 24,92% van de sociale toelagen.


3 ONDERZOEK VAN DE JAARREKENING

3.1 FORMELE CONTROLE

1. Timing Bijlage A De wettelijke termijn en de procedure voor het goedkeuren van de jaarrekening en het jaarverslag werd gerespecteerd. De documenten werden tijdig bij het regeringscommissariaat ingediend.

2. Documenten en volledigheid Bijlage B

2.1 Jaarrekening De ingediende jaarrekening beantwoordt aan de voorschriften vastgelegd in het toepasselijk decretaal kader. Er werd een sociale balans opgesteld voor de contractuele personeelsleden.

2.2 Rubriek financiën van het jaarverslag

De rubriek financiën van het jaarverslag bevat alle voorgeschreven elementen.

2.3 Kwaliteit van de financiële commentaar

Het financiële beleid over het werkjaar 2016 werd toegelicht op het operationele vlak. Het zou aangewezen zijn indien er ook beknopt zou worden ingegaan op de financiële weerslag van de in het boekjaar gerealiseerde strategische beleidskeuzes zoals bepaald in bijlage VI van het BVR van 10 maart 1998 betreffende het jaarverslag. Dezelfde aanbeveling werd reed geformuleerd in vorige adviezen over de jaarrekening.

Bij de detaillering van de |61|-subrekeningen als onderdeel van de variatie-analyse (p. 25) wordt gevraagd om ook een kolom toe te voegen met de berekening van de afwijking per subrekening. Dezelfde vraag werd reeds in het vorige advies gesteld.

Het is tevens aangewezen om de grote variaties tussen begroting en realisatie in balans, resultatenrekening en investeringsbegroting uitgebreider te duiden, zoals het staven met cijfers van de diverse elementen die een rol speelden bij de aanzienlijke afwijking bij de loonkosten via AHOVOKS. Het is belangrijk om de verklaring voor significante afwijkingen op afdoende wijze mee te nemen naar volgende begrotingen om er bij de begrotingsopmaak rekening mee te houden. Sommige belangrijke afwijkingen tussen begroting en realisatie bij de studiegelden en andere posten werden helemaal niet toegelicht. Hiervoor dient er meer aandacht te zijn.


2.4 Verslag van de bedrijfsrevisor Bijlage C De bedrijfsrevisor leverde de twee voorgeschreven single audit verslagen af in uitvoering van het Rekendecreet en het uitvoeringsbesluit van 9 oktober 2015. De bedrijfsrevisor formuleerde geen voorbehoud. Op 13 maart 2017 werd er een managementletter bezorgd aan het hogeschoolbestuur waarin gestipuleerd werd dat er geen nieuwe aandachtspunten waren. Het hogeschoolbestuur heeft in 2016 gevolg gegeven aan de geformuleerde aanbevelingen van de revisor uit 2015.

2.5 Jaarverslag – volledigheid rubriek personeel

Bijlage D Het personeelsverslag bevat op enkele items na alle voorgeschreven rubrieken, maar is zeer beknopt. Bepaalde aspecten (o.a. de ratioanalyse) komen enkel aan bod in de financiële commentaar en worden niet hernomen in het jaarverslag. Het is ook niet altijd duidelijk of de cijfers VTE’s of hoofden betreffen.

2.6 Jaarverslag – volledigheid rubriek stuvowerking

Bijlage E Er werd niet over alle voorgeschreven rubrieken gerapporteerd. Zo ontbreekt bij de samenwerkingsovereenkomsten de samenwerking met Komida, noch wordt de kostprijs ervan vermeld. Niettegenstaande deze kosten centraal ten laste genomen worden, is het wel relevant om hierover ook te rapporteren bij de stuvowerking aangezien het welbepaalde activiteiten binnen een stuvowerkveld betreft.

3.2 DE ANALYSE VAN DE JAARREKENING

De resultatenrekening 2016 werd opgenomen als bijlage 1, evenals de resultatenrekening 2015 en de begroting 2016. Bijlagen 2 en 3 bevatten respectievelijk de gegevens van de activa en de passiva van de balans 2016. Bijlage 4 geeft de resultaatsbestemming over de drie laatste boekjaren weer.

3.2.1 De bedrijfsopbrengsten

De totale bedrijfsopbrengsten waren samengesteld als volgt:


Er wordt tevens verwezen naar bijlagen 5 tot en met 9.

Vaststellingen:

De totale bedrijfsopbrengsten zijn t.o.v. het vorige boekjaar toegenomen met 274.907 euro of 3,78%.

De gerealiseerde bedrijfsopbrengsten lagen 1,13% of 84.203 euro hoger dan begroot.

De hogeschool bleef voor 73,10% afhankelijk van de werkingsuitkeringen van de Vlaamse overheid. Het aandeel van de opbrengsten uit dienstverlening en onderzoek bedroeg 10,40%. Dat van de studie- en inschrijvingsgelden situeerde zich op 7,38%.

De sociale toelagen namen 1,76% van de totale bedrijfsopbrengsten in. De evolutie van de deelcomponenten zag er als volgt uit:

Werkingsuitkeringen73,10%

Studiegelden en inschrijvingsgelden7,38%

Opbrengsten uit onderwijsactiviteiten en verkoop

0,77%

Sociale toelage1,76%

Dienstverlening en onderzoek, op contractuele basis

10,40%

Lidgeld, schenkingen, legaten en subsidies

6,53%Andere bedrijfsopbrengsten

0,05%

Bedrijfsopbrengsten RR |70/74|


1. Omzet - werkingsuitkeringen

Bijlage 6

De hogescholen dienden ook in 2016 te werken in een context van besparingen. De lineaire besparingen uit het verleden werden behouden, de “klik” voor de professionele bacheloropleidingen werd niet toegekend en het groeipad voor de aanvullende onderzoeksmiddelen voor het HKO werd vertraagd met 1%. Aan de andere kant verhoogde het globale te verdelen budget door de beperkte indexering van de loongebonden kredieten met een indexcijfer van 100,44%, door de verhoging van het budget voor de professionele bacheloropleiding met 6,4 mlj. euro met het oog op hun versterking, door de verhoging van het deelbudget HKO met 452.000 euro en door het toekennen van een subsidie voor de samenwerkingsverbanden met HBO5 (1,5 mlj. euro). De totale werkingsuitkeringen stegen tegenover het vorige boekjaar met 78.670 euro of 1,44%. Hierbinnen nam de basisenveloppe (effectieve werkingsmiddelen) toe met 21.000 euro of 0,45%. De HZS ontving 785.227 euro aan aanvullende onderzoeksmiddelen. Deze stegen met 7,96% ten opzichte van 2015. De gerealiseerde WU waren correct begroot. Het uitgekeerde bedrag voor het vormingsfonds lag iets lager dan begroot.

2. Omzet - studiegelden Bijlage 7

De opbrengsten uit “studiegelden en inschrijvingsgelden” stegen globaal met 41.833 euro of 8,11% ondanks het feit dat het studentenaantal voor het derde academiejaar op rij daalde. Het aantal studenten in het academiejaar 2016-2017 bedroeg 628. In 2014-2015 en 2016-2016 waren er nog resp. 687en 656 ingeschreven. De stijging van de omzet kan volgens de commentaar volledig worden verklaard door het effect van de verhoging van de bedragen van het studiegeld met ingang het academiejaar 2015-2016. Het is aangewezen om de bijdrage van de studenten voor de deelname aan de studiereis in het eerste jaar te boeken onder de rekening |702| en niet onder de |7019|. Deze aanbeveling wordt nogmaals meegegeven. Bij de begroting werd het bedrag van de studiegelden sterk overschat en werden de subposten “permanente vorming” en “overige” niet voorzien. Nochtans stelt de tekst op p. 44 dat de realisatie “in lijn ligt” met de begroting. In werkelijkheid lag het gerealiseerde bedrag 250.185 euro lager voor de basisopleidingen. Dit aanzienlijke verschil werd niet toegelicht.

3. Omzet - onderwijsactiviteiten en verkoop

Bijlage 7

De opbrengsten uit “onderwijsactiviteiten en verkoop” zijn gedaald met 13.705 euro of 19,03%. De opbrengsten van de “overige facturatie aan studenten” bleef nagenoeg ongewijzigd ondanks het gedaalde studentenaantal. De grootste daling (-11.869 euro) situeerde zich bij de “Omzet aan derden (niet studenten)”, maar werd niet toegelicht.


4. Omzet- sociale toelagen Bijlage 7 De sociale toelagen daalden licht met 0,64% of 860 euro. Deze middelen werden correct begroot. In 2016 werd de lineaire vermindering op de sociale toelagen bijgesteld van 5% naar 2%.

5. Omzet - dienstverlening en onderzoek Bijlage 7

De opbrengsten uit “dienstverlening en onderzoek” stegen met 49.431 euro of 6,71%. Volgens de commentaar is dit toe te schrijven aan de stijging van het aantal STCW-opleidingen. Deze rubriek steeg met 62,44%. De PWO-middelen daalden met 8,79% naar 18.722 euro. Er werd 219.129 euro meer gerealiseerd dan begroot. In weerwil van de commentaar op p. 44 kan gesteld worden dat dit in lijn ligt met de begroting, zij het dat het verschil zeer positief is.

6. Wijziging in de voorraad goederen Bijlage 8 Deze rubriek werd niet gebruikt voor het boeken van de projecten.

7. Lidgelden, schenkingen, legaten en subsidies

Bijlage 8

De HZS ontving het afgelopen boekjaar noch schenkingen, lidgelden of legaten. Deze rubriek bevat dan ook enkel allerhande subsidies en compenserende bedragen ter vermindering van de loonkost. De subsidies stegen met 55.507 euro of 21,59%. In de rubriek |7368| werd 115.469 euro geboekt die niet werd begroot. In de commentaar wordt vermeld dat de rekening “overige subsidies” middelen bevat die werden ontvangen voor een project dat gesubsidieerd wordt door de NATO. Een bedrag werd niet vermeld, evenmin werden de andere opbrengsten binnen deze rubriek geduid. Er werd vastgesteld dat de bedragen van de subrekeningen uit de proef- en saldibalans van de post 73 afwijken van de bedragen opgegeven in het excelbestand zonder afbreuk te doen aan de totaalsom van de grootboekrekeningen van deze rubriek. Rubriek |738| bevat de recuperatie van 80% van de bedrijfsvoorheffing op het loon van onderzoekers. Deze opbrengsten stegen met 55,52% of 64.620 euro. De compensatie voor de meerkost voor het bediendenstatuut steeg licht met 226 euro of 9,39%.

7. Andere bedrijfsopbrengsten Bijlage 9

Deze rubriek is een beperkt restcategorie van opbrengsten die niet onder de overige rubrieken van de bedrijfsopbrengsten ressorteren. Ze bevat o.a. gebruiksvergoedingen. Deze rubriek daalde met 589 euro.


3.2.2 De bedrijfskosten

De totale bedrijfskosten waren als volgt samengesteld:

Er wordt tevens verwezen naar bijlage 10.

Vaststellingen:

De totale bedrijfskosten zijn t.o.v. het vorige boekjaar toegenomen met 159.325 euro of 2,29 %. Dit stijgingsritme ligt lager dan dat van de bedrijfsopbrengsten (+3,78%), wat een gunstig gegeven is.

De gerealiseerde bedrijfskosten bleven globaal 0,63% of 45.110 euro onder de begroting.

Bij de “diensten en diverse goederen” valt de sterke stijging op de onderhoudscontracten van de software, dienstreizen buitenland en werking externe organisaties. De begroting wordt op deze subposten ook overschreden.

3.2.3 De personeelskosten

Deze post vormt de belangrijkste kostenpost met een aandeel van 62,42% binnen alle kosten. Voor de verdere bespreking wordt er verwezen naar de bijlage 11.

Diensten en diverse goederen31,83%

Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen

62,42%

Afschrijvingen en waardeverminderingen op

OK/IVA/MVA5,61%

Andere bedrijfskosten0,14%

Bedrijfskosten RR |60/64|


Evolutie van de totale bezoldigingskosten

De spilindex werd overschreden in mei 2016. Hierdoor werden de lonen vanaf 1 juli 2016 met 2% geïndexeerd.

De totale bezoldigingskosten stegen met 0,70% of 30.905 euro t.o.v. het vorige boekjaar. Deze toename werd gedekt door de evolutie van de werkingsuitkeringen die met 1,44% stegen.

De loonkosten betaald via AHOVOKS daalden met 0,60% of 24.243 euro.

De bezoldigingskosten betaald via de hogeschool stegen met 15,19% of 55.149 euro door het gestegen aandeel vanuit het contractonderwijs. Vergelijking: begrote en werkelijke bezoldigingskost

Bij de uitvoering was er een overschot van 2,19% of 99.672 euro op het globale budget voor de loonkosten. Bij de statutairen was het overschot groot: 4,86% of 205.853 euro. Dit werd verklaard in de commentaar op pagina 26. De belangrijkste oorzaak voor de afwijking is het niet vervangen of het vervangen door contractuele personeelsleden bij het wegvallen van statutairen. Daarnaast werd de indexering voor een volledig jaar begroot, terwijl ze maar voor een half jaar van toepassing was. Bij de contractuelen werd er 34,02% of 106.181 euro meer uitgeven dan begroot. De commentaar geeft aan dat het aantal cursussen en het bijhorende aantal gastprofessoren binnen het contractonderwijs moeilijk te begroten is. Aandeel van diverse personeelscategorieën in de totale bezoldigingskost

Het aandeel van de bezoldigingskost van het statutair OP steeg met 0,1% naar 72,6% terwijl het aandeel van het statutair ATP daalde met 1,2% tot 18%. Het aandeel van de gastprofs steeg naar 2%.

Ratio’s i.v.m. de bezoldigingskosten (bijlage 12)

80/20 ratio

De 80/20 ratio bedroeg 72,78% en daalde met 1,47% tegenover het vorige boekjaar. Deze ratio bevond zich hiermee bij de realisatie onder de decretale benedengrens van 75% en week hiermee 3,72% af van de begrote norm. Het personeelsbeleid dient erop te worden gericht om ook de decretale ondergrens bij realisatie te bereiken in een context die flexibiliteit blijft mogelijk maken (o.a. in een dalend marktaandeel). Rekening houdend met de beperkte schaalgrootte is dit een delicate oefening die doordacht zal moeten worden uitgezet.

Indien de middelen die voortgekomen zijn uit de federale maatregel tot gedeeltelijke vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers in de noemer van de berekening van voormelde ratio worden opgenomen, bedroeg de 80/20-norm slechts 70,51%.


Economische loonratio

Voor een arbeidsintensieve sector als onderwijs vormt de loonkost veruit het belangrijkste element van de bedrijfskosten. Voor de financiering ervan zijn de onderwijsinstellingen aangewezen op hun bedrijfsopbrengsten. Er moet zorgvuldig over gewaakt worden dat er voldoende middelen overblijven om de overige noodzakelijke bedrijfskosten te dekken. Het is dan ook wenselijk dat er een norm opgesteld wordt die voldoende ruimte laat om zowel de tewerkstelling als de globale werking van de hogeschool te garanderen. Vanuit deze bekommernis heeft het regeringscommissariaat de zgn. “economische loonratio” ontwikkeld.

De basisprincipes zijn de volgende:

In de teller worden alle kosten voor “bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen” RR |62| opgenomen. Alle gerecupereerde loonkosten worden in mindering gebracht.

In de noemer komen de bedrijfsopbrengsten. Daarvan worden in mindering gebracht: - De opbrengsten verhogende effecten van doorgerekende kosten - De opbrengsten die voortvloeien uit een activering van kosten (voorraadwijzigingen, geproduceerde vaste activa) - Eenmalige, deels voorwaardelijke opbrengsten (schenkingen, legaten,…) - De opbrengsten die uitdrukkelijk een andere functie hebben dan de dekking van loonlasten (in resultaat genomen investeringssubsidies, toelagen

eigenaarsonderhoud, …)

Deze “economische loonratio” bedroeg 60,32%. Dit wil dus zeggen dat de hogeschool nog 39,68% van haar middelen overhield om de overige werking te bekostigen. De geaggregeerde Vlaamse norm voor 2015 bedroeg 72,88%. Rekening houdend met de beperkte schaalgrootte van de hogeschool is deze score een zeer gunstig gegeven.

Samen met de gerealiseerde 80/20-ratio wijst dit op het feit dat Hogere Zeevaartschool Antwerpen de loonkosten duidelijk onder controle had in 2016.

Totale bezoldigingskost / Bedrijfskosten

Deze ratio geeft het aandeel van de loonkosten (gecorrigeerd) in de totale bedrijfskosten (gecorrigeerd). Het afgelopen boekjaar besteedde Hogere Zeevaartschool Antwerpen per 100 euro bedrijfskosten 62,42 euro aan bezoldigingskosten. Dat is 0,98 euro minder dan in het vorige boekjaar.


Uitvoering personeelsbegroting: toepassing van de 2,5%-norm

De afwijking tussen de begrote en de gerealiseerde personeelsformatie, uitgedrukt in geld, mag ten hoogste 2,5 % in min bedragen. Wanneer de afwijking toch groter zou zijn, dan dient het hogeschoolbestuur hiervoor een verantwoording toe te voegen bij de jaarrekening. De verantwoording wordt door de regeringscommissaris beoordeeld bij de analyse van de jaarrekening.

De maximumgrens van 2,5% werd niet overschreden. Als gevolg hiervan diende de hogeschool geen verantwoording in het kader van de 2,5% norm toe te voegen aan de jaarrekening. De verschillen tussen begroting en realisatie werden toegelicht in de vergadering van het HOC van 13 maart 2017 naar aanleiding van de rapportering over de loonkost voor het 4de kwartaal 2016.

3.2.4 De investeringen en hun financiering

Hiervoor wordt er verwezen naar de bijlagen 13 en 14.

Er werd in het afgelopen boekjaar voor een bedrag van 277.628 euro geïnvesteerd. Dat is 775.955 euro minder dan vorig jaar (-73,65%). Deze investeringen gebeurden vooral in ICT materiaal en didactisch materiaal. Daarnaast werden de kosten van erelonen met betrekking tot het nieuwbouwproject geactiveerd op de balans via de “activa in aanbouw en vooruitbetalingen” (18.400 euro).

In vergelijking met de begroting werd er voor 62.628 euro meer geïnvesteerd dan gepland, wat bijna 1/3 van het oorspronkelijk begrote bedrag vertegenwoordigd (+29,13%). Deze overschrijdingen werden niet toegelicht. Gelet op het weerkerende patroon van overschrijdingen wordt er gevraagd om voldoende marge in te calculeren bij het opstellen van de investeringsbegroting.

Naar de aard van de investeringen zal de verdeling er als volgt uit:


De “installaties, machines en uitrusting” namen het belangrijkste aandeel in binnen de bruto investeringen.

De investeringen werden voor 37,12% gefinancierd met eigen middelen en voor 62,88% met investeringssubsidies. Er werd geen nieuwe lening afgesloten in 2016.

Immateriële vaste activa6,71%

Terreinen en gebouwen5,25%

Installaties, machines en uitrusting

76,29%

Meubilair en rollend materieel

4,22%

Overige materiële vaste activa0,90%

Activa in aanbouw en vooruitbetalingen

6,63%

Bruto investeringen


3.3 DE ANALYSE VAN DE FINANCIËLE TOESTAND

1. Resultaat van het boekjaar

Bijlage 15

Het resultaat van het boekjaar wordt opgebouwd uit drie deelresultaten, nl. het bedrijfsresultaat, het financieel resultaat en het uitzonderlijk resultaat.

De hogeschool realiseerde opnieuw een operationele winst van 426.261 euro. Er is dus sprake van een structureel evenwichtige situatie.

Het financieel resultaat was licht negatief. De financiële kosten betroffen in hoofdzaak de intresten op de lopende leningen.

Er werd een positief uitzonderlijk resultaat gegenereerd van 138.747 euro. Dit kan vooral worden toegewezen aan de in resultaatname van investeringssubsidies. Hierdoor werd er een uitzonderlijk meerwaarde gerealiseerd van 138.747 euro.

Er werd een winst van het boekjaar behaald van 551.208 euro zodat er van een materieel evenwichtige situatie kan worden gesproken. De winst van de afdeling stuvo speelde hierbij een positieve, maar beperkte rol (+41.949 euro).

Het eindresultaat lag hoger dan de oorspronkelijk begrote winst (+58,90% of 204.325 euro).

2. Balansevoluties Bijlage 2 en 3 Tijdens het afgelopen boekjaar steeg het balanstotaal met 0,33% van 6.131.700 euro naar 6.151.760 euro.

2.1 Activa

Bijlage 16

De vaste activa daalden relatief licht t.o.v. het vorige boekjaar naar een aandeel van 37,06% van het balanstotaal.

Het totale investeringsbedrag was lager dan het bedrag van de afschrijvingen waardoor de absolute waarde van de totale vaste activa daalde met 5,11%.

Het aandeel van de vlottende activa steeg tot 62,94% van het balanstotaal. De som van de geldbeleggingen en liquide middelen nam met een aandeel van 48,03% de belangrijkste plaats in.

De vergelijking met de begrote balansstructuur toont aan dat de gerealiseerde vaste activa in absolute cijfers hoger zijn uitgevallen dan begroot (+44.026 euro) en de gerealiseerde vlottende activa 339.375 euro lager dan begroot. Dit laatste is te verklaren door de facturen van de stage op zee die pas in 2017 werden ontvangen en dus niet onder de overlopende rekeningen dienden te worden geboekt.

2.2 Passiva Bijlage 16-17

Het eigen vermogen steeg naar een aandeel van 74,63% dankzij het positieve resultaat van het boekjaar en de toename van de bestemde fondsen. Het bestemd fonds voor het project van de nieuwbouw werd met 500.000 euro versterkt en bedroeg 2,35 mlj. euro op het einde van 2016.


De situatie bleef voldoende robuust.

Het aandeel van de investeringssubsidies en van de overgedragen winst in het balanstotaal bedroeg resp. 4,31% en 1,48.

De bestemde fondsen namen 43,55% van het balanstotaal in.

De voorzieningen waren beperkt tot een aandeel van 0,72%.

Het aandeel van de schulden op lange termijn daalde. Er werd geen nieuwe lening aangegaan in 2016.

Het aandeel van de schulden situeerde zich op 24,65% van het balanstotaal.

De vergelijking met de begrote balansstructuur toont aan dat het eigen vermogen lager werd begroot.

3 Cashflow Bijlage 18

Een kasstroomoverzicht heeft een zekere verwantschap met een winst- en verliesrekening, maar wijkt er op een aantal punten van af. Het voornaamste verschil is dat in een kasstroomoverzicht alleen rekening wordt gehouden met geldstromen die feitelijk in het betreffende boekjaar hebben plaatsgevonden.

De cashflow van het boekjaar lag 480.687 euro of 38,23% lager dan in het vorige boekjaar. De cashflow is de weerspiegeling van de mate waarin de hogeschool in staat is uit haar operationele activiteiten een positieve geldstroom te genereren.

De mutatie in de netto werkingsmiddelen (excl. “Geldbeleggingen en liquide middelen”) was negatief voor 38.568 euro. Hierdoor lag de operationele cashflow iets lager dan de cashflow van het boekjaar

Van de operationele cashflow werd er 277.627 euro aangewend voor de netto investeringen.

De cashflow uit financiering was negatief en bedroeg 103.567 euro door de combinatie van de beperkte opname van kapitaalsubsidies en de aflossingen van de leningen.

Uiteindelijk werd er een positieve netto cashflow van 356.999 euro gerealiseerd. Dit deed de som van de “geldbeleggingen en liquide middelen” stijgen van 2.597.606 euro naar 2.954.605 euro (+13,74%).

4. Financiële ratio’s

Bijlage 19

Samenvatting financiële sleutelgegevens: zie bijlage 20

4.1 Liquiditeit De liquiditeitsratio’s geven een beeld van de mate waarin de hogeschool in staat is om haar verplichtingen op korte termijn na te komen. De berekening van de netto werkingsmiddelen toont een positieve evolutie en geeft een voldoende buffer aan. De quick ratio steeg van 3,70 naar 6,59 en bevond zich op een zeer goed niveau.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Winst-_en_verliesrekening


4.2 Rentabiliteit De resultatenratio’s waren allemaal positief. De cashflow van het boekjaar tegenover de werkingsuitkeringen bleef positief en daalde van 23,09 naar 14,06, maar bleef niettemin zeer goed. De stijging in 2015 was dan ook uitzonderlijk. Hiermee deed de HZS het ook in 2016 zeer goed in vergelijking met de geaggregeerde Vlaamse norm van 9,97% uit 2015.

4.3 Solvabiliteit

Het hoofddoel van de solvabiliteitsratio’s is na te gaan in hoeverre de hogeschool in staat is al haar financiële verplichtingen op langere termijn na te komen. De financiële onafhankelijkheid was zeer goed en situeerde zich op 74,63%. De algemene schuldgraad bedroeg 34% en bevond zich hiermee ruim onder de 50%-grens. Bij een jaarlijkse constante cashflow zou de HZS alle schulden op lange termijn kunnen aflossen op 7 maanden tijd. De autofinancieringsmarge geeft aan welke budgettaire ruimte er overblijft nadat de gewone werkingsmiddelen worden verminderd met de exploitatiekosten en alle leningslasten. Ze geeft weer of de financiën van het hogeschoolbestuur op een structurele manier in evenwicht zijn en duidt aan of het hogeschoolbestuur in staat is zijn leningslasten te dragen met het overschot uit de gewone werking. Met deze buffer kunnen er o.m. extra investeringen gebeuren met extern kapitaal of eventuele “schokken” worden opgevangen. De HZS beschikte in 2016 over een autofinancieringsmarge van bijna een half miljoen euro (497.372 euro).


4 DE PERSONEELSFORMATIE Personeelseffectief op het niveau van de bezetting (formatieplaatsen) – bijlage 21

Het totale personeelseffectief daalde het afgelopen boekjaar globaal met 1,19 VTE’s. Zowel het OP als het ATP daalden.

De begrote formatie werd bij de uitvoering globaal overschreden met 1,31 VTE’s. Deze overschrijding situeerde zich bij de categorie ATP contractuele personeelsleden-bediende administratief personeel. Er werd een (niet begroot) contractueel personeelslid aangeworven ter vervanging van een statutair personeelslid (waarvan de VTE wel was begroot).

De OP/ATP verhouding bedroeg afgerond 71/29. Personeelseffectief op het niveau van de tewerkstelling – bijlage 22

De totale personeelstewerkstelling bestaat uit alle personeelsleden die effectief tewerkgesteld zijn aan de hogeschool. Hier wordt rekening gehouden met de verlofstelsels, afwezigheden en andere van de titularissen en eveneens met de eventuele interimarissen.

De totale tewerkstelling daalde met 1,33 VTE’s. In 2016 nam het contractuele kader licht toe met 0,28 VTE. Het statutair personeel daalde met 1,61 VTE’s.

Bij de uitvoering van de begrote tewerkstelling was er een overschrijding met 1,26 VTE’s. De overschrijdingen situeerden zich uitsluiten bij de contractuele personeelsleden. Het aantal begrote gastprofs werd bij uitvoering met 3,37 VTE’s overschreden. Bij het statutaire kader was er een overschot van 1,70 VTE’s.

Van de totale personeelstewerkstelling werd 79,88% van alle VTE’s bezoldigd via AHOVOKS ten laste van de werkingsuitkeringen. 20,12% van de tewerkgestelde VTE’s werd betaald via een privaat sociaal secretariaat.

Controlepercentages personeelsbestand – bijlage 23 Een aantal normen m.b.t. het aandeel van sommige ambten van het OP en gastprofessoren in de totale OP-formatie werden door het Onderwijsdecreet XXIII afgeschaft. De norm van het aantal benoemde leden van het OP binnen het totale aantal OP-leden werd vanaf het begrotingsjaar 2014 voor 5 jaar opgeschort in het kader van de integratie van de academische hogeschoolopleidingen naar de universiteiten om voldoende tijd te geven aan de hogescholen om zich te herpositioneren en een gedegen eigen benoemingsbeleid uit te stippelen zonder normerende sturing vanuit de Vlaamse overheid. Volledigheidshalve wordt het benoemingspercentage bij het statutair OP toch nog meegegeven: 69,87% van alle OP’ers waren benoemd in 2016.


5 DE AFDELING STUDENTENVOORZIENINGEN

1. Resultatenrekening

Bijlage 24

De bedrijfsopbrengsten van de afdeling stuvo daalden met 0,72% of 969 euro in vergelijking met het vorige boekjaar.

De bedrijfskosten stegen met 13,58% of 10.915 euro.

Hierdoor lag de bedrijfswinst van 41.949 euro 22,08% lager dan in 2015. Niettemin was ze 29.063 euro of 25,53% hoger dan begroot.

De afdeling stuvo realiseerde een beperkt positief financieel resultaat en er was geen uitzonderlijk resultaat.

Er was uiteindelijk een winst van het boekjaar van 42.128 euro. Deze winst 28.805 euro hoger dan begroot.

2. Resultaatverwerking – bestemd fonds

Bijlage 25 De stuvodienst heeft een eigen bestemd fonds binnen het eigen vermogen van de hogeschool. Dit bestemd fonds dient te worden opgesplitst in een bestemd fonds “sociale toelagen investeringen” (post 130) en een bestemd fonds “sociale toelagen” (post 132) indien er investeringen voor de stuvo gebeuren. Jaarlijks wordt de winst of het verlies van het boekjaar van de afdeling stuvo verrekend op de som van beide bestemde fondsen. Het saldo van beide bestemde fondsen bedroeg 328.805 euro op het einde van het boekjaar. De HZS volgde het advies van het IBR afdeling hogescholen in verband met de verwerking van de investeringen van de afdeling stuvo in de bestemde fondsen

3. Investeringen Bijlage 26-27 De afdeling stuvo investeerde in 2016 voor 4.093 euro. Deze investeringen werden gefinancierd met eigen middelen.

De investeringen werden geboekt onder de algemene kostenplaats. Deze werden niet begroot. Er dient door het hogeschoolbestuur op te worden toegezien dat de investeringsbegroting zo veel als mogelijk alle toekomstige investeringsplannen bevat.

4. Analytische indeling volgens decretaal vastgelegde werkvelden

Bijlage 28-29-30 Alle opbrengsten/kosten werden analytisch opgesplitst per decretaal werkveld of toegewezen aan de “algemene kostenplaats”. Er werd berekend hoeveel procent van de sociale toelagen er per werkveld werd besteed.

“Studentenwerking” (26,29%), “sociale dienstverlening” (25%) en “voeding” (8,98%) vormden hierbij in afdalend belang de belangrijkste werkvelden. De “algemene kostenplaats” nam 5,16% van de sociale toelagen in.


Het contract voor de catering dat de HZS afsloot met de UA voor de uitbating van de cafetaria worden centraal ten laste genomen. Toch is het belangrijk om ook hierover in het jaarverslag stuvo te rapporteren. Onder het werkveld “voeding” vallen enkel de drankfonteinen en drinkbussen.

Per decretaal werkveld werd eveneens berekend hoeveel het aandeel in de netto besteding bedroeg. De drie voormelde werkvelden bleken ook hier de belangrijkste.

68,47% van de sociale toelagen werd ingezet. Hiernaast genereerde de stuvowerking ook een zeer beperkt bedrag aan eigen inkomsten.

Er werden geen loonkosten analytisch toegewezen aan de stuvowerking. Deze worden centraal door de hogeschool ten laste genomen van de algemene werking.

5. Ingezette financiële middelen per werkveld

Bijlage 28 en 31 In bijlage 31 worden de totaal ingezette financiële middelen per werkveld verzameld (= bruto-investeringen, bedrijfskosten – exclusief personeelskosten en afschrijvingen – en personeelskosten). De globale besteding binnen de stuvowerking situeerde zich op 68,48% van de sociale toelagen.

6. Tussenkomsten op het vlak van aanvullende studiefinanciering

Bijlage 32 De rechtstreekse financiële tussenkomsten voor de studenten bedroegen 33.146 euro. Dit bedrag steeg met 5.490 euro of 19,85% ten opzichte van het boekjaar 2015.

4,98% van de studentenpopulatie vond de weg naar financiële hulp onder de vorm van een renteloze lening, toelage of voorschot.

24,92% van de sociale toelagen werd voor 3,85% van de studentenpopulatie besteed aan rechtstreekse aanvullende studiefinanciering.


6 ADVIES AAN DE VLAAMSE REGERING

Verwijzend naar de conclusie van dit advies en gelet op het verslag “zonder voorbehoud” van de bedrijfsrevisor breng ik een positief advies uit over de jaarrekening 2016 van de Hogere Zeevaartschool Antwerpen. Mechelen, 4 augustus 2017 Nadine Van Haecke regeringscommissaris


7 BIJLAGEN

Bijlage A: Timing

Bijlage B: Volledigheid en vormgeving dossier jaarrekening Bijlage C: Certificering door bedrijfsrevisor Bijlage D: Volledigheid jaarverslag: luik personeel Bijlage E: Volledigheid jaarverslag: luik stuvo Bijlage 1: Resultatenrekening Bijlage 2: Balans Activa

Bijlage 3: Balans Passiva Bijlage 4: Resultaatsverwerking Bijlage 5: Bedrijfsopbrengsten Bijlage 6: Werkingsuitkeringen: evolutie t.o.v. vorige JR en BG Bijlage 7: Studiegelden - onderwijsactiviteiten en verkoop - dienstverlening en onderzoek Bijlage 8: Wijzigingen in de voorraad goederen in bewerking - Lidgelden, schenkingen, legaten en subsidies

Bijlage 9: Andere bedrijfsopbrengsten Bijlage 10: Bedrijfskosten

Bijlage 11: Bezoldigingskosten JR-BG – aandeel personeelscategorieën in bezoldigingskosten Bijlage 12: Belangrijkste personeelskostenratio’s Bijlage 13: Investeringen en hun financiering Bijlage 14: Investeringen en hun financiering verticale analyse Bijlage 15: Resultaat van het boekjaar Bijlage 16: Balansstructuur actief – passief en evolutie balansstructuur Bijlage 17: Bestemde fondsen Bijlage 18: Cashflowtabel

Bijlage 19: Financiële ratio’s Bijlage 20: Financiële sleutelgegevens JR 2016

Bijlage 21: Personeelsformatie: gerealiseerd op het niveau van de bezetting Bijlage 22: Personeelsformatie: gerealiseerd op het niveau van de tewerkstelling

Bijlage 23: Decretale procentnormen OP Bijlage 24: Afdeling stuvo: resultatenrekening Bijlage 25: Afdeling stuvo: resultaatverwerking – bestemd fonds


Bijlage 26: Afdeling stuvo: investeringen Bijlage 27: Afdeling stuvo: analytische indeling investeringen per werkveld Bijlage 28: Afdeling stuvo: analytische indeling kosten/opbrengsten per werkveld Bijlage 29: Afdeling stuvo: analytische indeling bedrijfswinst/-verlies per werkveld

Bijlage 30: Afdeling stuvo: personeelskosten Bijlage 31: Afdeling stuvo: totaal ingezette financiële middelen Bijlage 32: Afdeling stuvo: financiële toelagen studenten

Hogere Zeevaartschool Antwerpen Noordkasteel Oost 6 2030 ......De ratio-analyse wees op het einde...

Documents

Transcript of Hogere Zeevaartschool Antwerpen Noordkasteel Oost 6 2030 ......De ratio-analyse wees op het einde...