1

Hoe leef je het langst zonder angst

2

3

Hoe leef je het LANGST

Zonder ANGST

Edwin Selij

Uitgeverij Darshan

4

5

Dit Boek was onmogelijk geweest, zonder de steun van mijn vrouw, Suzanne

6

Colofon © Uitgeverij Darshan 2009 Edwin Selij Hoe leef je het langst zonder angst Eerste druk november 2009 ISBN: 978-90-78264-03-3 NUR : 770 Dit boek is opgemaakt door uitgeverij Darshan De omslag is ontworpen door studio Rudolfo Het boek is een uitgave van uitgeverij Darshan Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd, gefotografeerd, op microfilm gezet, vermenigvuldigd in welke vorm dan ook, inclusief gebruik op internet, cd, cdv, cd-rom, dvd, enzovoort, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Opmerking: Om het lezen te vergemakkelijken is dit boekje geschreven in de hij vorm. Overal waar hij staat kan natuurlijk ook zij staan.

7

Inhoud Inleiding – 9 Hoofdstuk 1: Een leven zonder angst - 11 Hoofdstuk 2: Angst, een nare gewoonte - 19 Hoofdstuk 3: Het aanleren van een nieuwe gewoonte – 37 Hoofdstuk 4: Creëer je eigen gedachten – 53 Hoofdstuk 5: Een beeld zegt vaak meer – 69 Hoofdstuk 6: De beweging van gevoelens – 87 Samenvatting: De oefeningen - 99 Hoofdstuk 7: Het organiseren van tijd – 105 Hoofdstuk 8: De kracht van het onbewuste – 119 Hoofdstuk 9: De intelligentie van het lichaam – 133 Conclusie en nawoord: - 151 Boekenlijst: - 153 Over de auteur: - 157 Bijlages

8

9

Inleiding Dit boek is tot stand gekomen, omdat ik vind dat er veel te veel mensen gebukt gaan onder angsten. Het is geen wetenschappelijk boek. Het is ook geen boek wat compleet nieuwe methodes zal laten zien. De methodes beschreven in dit boek bestaan zeker al tientallen jaren, maar zijn nog niet bekend bij een groot publiek. Dat is jammer omdat het veel mensen van hun mentale problemen af zou kunnen helpen. Vanaf het moment dat ik begon met het ontdekken van de technieken, van wat nu de fobiedokter-methode is, raakte ik steeds meer enthousiast. Hoe kon het dat er methodes bestaan die een fobie in 10 minuten kunnen oplossen en dat men daar niet of nauwelijks mee werkt. Dat fascineerde mij zeer en nog steeds begrijp ik het niet, al snap ik het wel steeds meer. Er staan meer belangen op het spel dan alleen het welzijn van de patiënt en die belangen zijn sterk. Zeer sterk. Jammer, maar daar is weinig aan te doen. Jij hebt in ieder geval een keus gemaakt om iets anders te doen en dat is goed. Er zijn namelijk hele andere wegen te bewandelen dan de reguliere weg van medicijnen en langdurende therapieën. Je kan op een andere manier aan je angsten werken en je kan veel snellere resultaten behalen met de technieken besproken in dit boekje, dan je zou leren van de reguliere behandelmethodes. Die technieken zijn al best oud en ik vond het verbazingwekkend dat er bijna geen aandacht aan werd besteed.

10

Iedereen moest dit weten vond ik en dat is tot op de dag van vandaag nog steeds een van mijn missies. Nu leid ik zelf mensen op die na acht dagen als NLP Practitioner in staat zijn om mensen van hun angst te verlossen. Uiteraard maakt oefening perfect en mensen die echt professioneel met deze methode aan de slag willen, kunnen de beroepsopleiding Practical Coaching van 10 maanden volgen. Desalniettemin hoef je geen fobiedokter te zijn om je eigen angst op te lossen. Met de methodes in dit boekje kan je al verlost raken en zo weer meer vrijheid ervaren in je hoofd en in je lichaam. Ik geloof dat iedereen de kracht bezit om van zijn of haar leven iets te maken. Ook ik heb die kracht mogen ervaren in mijn eigen leven. Jij zal dat ook gaan ervaren wanneer je de oefeningen gaat doen. Lees eerst dit boekje door en doe de oefeningen die jou het gemakkelijkst afgaan. Er staan heel veel oefeningen in en je hoeft ze niet allemaal te doen om van je angst af te raken. Doe gewoon de oefeningen die jou het beste liggen en waarmee je resultaat behaalt. Om het voor iedereen mogelijk te maken heb ik er heel veel oefeningen in staan. Wat voor jou misschien niet direct werkt, werkt voor een ander weer perfect. Vandaar al die oefeningen, wat betekent dat er voor jou zeker een oefening in staat die jou veel verder kan helpen om weer vrij te zijn. Veel succes, het gaat je lukken! Edwin Selij.

11

Hoofdstuk 1 Een leven zonder angst Jarenlang heb ik angsten gekend. Ook een depressie was mij niet vreemd al zag ik dat toen niet als depressief. Ik vond mezelf altijd een realist en weet nu dat dát ook waar was. Het was voor mij realiteit al die nare gevoelens, dus ook zeer realistisch. Wanneer ik de krant opensloeg of de tv aanzette, zag ik alleen maar bevestiging van wat ik al dacht: ‘Alles gaat naar de klote...’ Ik was op dat moment 16 jaar en kreeg suïcidale gedachten. Doemdenken noemen ze dit gedrag en ja, daar zat ik vol mee. Mijn hele leven lang had ik al een vorm van sociale angst, maar op de lagere school kwam dat er nog niet echt uit. Ik was het slimste jongetje van de klas en lag bijna altijd 1 jaar lesstof op voor. Met gemak rondde ik dus de basisschool af en ging naar het middelbaar onderwijs. Het advies van de Cito-toets was mavo, maar mijn leraar zei dat ik minimaal havo moest gaan doen, ‘anders doet die jongen helemaal niets’. Hij had gelijk. Zelfs op de havo deed ik bijna niets, omdat ik dat helemaal niet gewend was. Opeens kreeg ik huiswerk en werd mijn zelfdiscipline danig op de proef gesteld. Dat had ik nooit opgebouwd en het eerste jaar was dan ook verschrikkelijk. Het slimste jongetje van de klas was ik ook niet meer en ik bleef bijna zitten dat jaar. De tweede klas ging echt veel beter en met gemiddeld een acht dachten ze er nog even aan om mij op het vwo neer te zetten. Gelukkig niet, want het jaar daarop bleef ik weer

12

bijna zitten. De vierde klas ging mij eigenlijk best weer makkelijk af, maar in het eindexamenjaar ging het bijna fout. 16 jaar was ik in 5 havo en ik was de jongste van de klas. In mijn jonge leventje gebeurde er een aantal dingen achter elkaar die ik niet kon verkroppen. Ik raakte achtereenvolgens eerst aan de drank, daarna wiet en iets later aan de rest van de drugs. Er ging een wereld voor mij open. De drugs zorgde ervoor dat ik bijna mijn eindexamen niet haalde, maar gelukkig redde ik dat wel. Met gemiddeld een 7 mocht ik naar het vwo maar geen één leraar wilde mij meer in zijn les hebben, dus ik ging werken. Prima vond ik het, want werk betekende meer geld en dat had ik toch echt wel even nodig om in de weekenden mijn feestjes te financieren. Het weekend werd echter steeds langer en op de leeftijd van zo’n 22 jaar was het gebruik al drastisch uitgebreid naar 6 dagen in de week. Alleen de dinsdag deed niet mee, maar die zou spoedig volgen. Op een gegeven moment werkte ik in de bouw en kreeg elke week zo’n 750 gulden handje contantje. Tja, op de vrijdag zelf was daar al 200 gulden vanaf en de rest volgde in het weekend. Het waren hele leuke weekenden, maar toch werd het steeds iets minder leuk. Wat wél totaal op de achtergrond werd gedrukt waren mijn angsten en depressies. Wanneer ik gebruikte had ik zelfs het tegenovergestelde gevoel. Ik kon alles aan, had heel veel zelfvertrouwen en kreeg alles voor elkaar. Dat was ook echt zo en ik werd steeds positiever. Het doemdenken had ik overigens nog steeds om mijn gebruik goed te praten. De wereld gaat toch naar de klote stelde ik dan en ik had gelijk. Ik zag het toch om mij heen gebeuren? Wat maakte het dus nog uit. Ik maakte daarom van het leven gewoon één groot feest.

13

Toch besloot ik op een gegeven moment dat ik wat anders wilde. Ik wilde op reis naar Australië en zou dat samen ondernemen met een vriend van mij. Hij liet het echter steeds afweten en naar mijn weten moet hij nu nog gaan. Het duurde mij gewoon te lang en ik nam de beslissing om alleen te gaan. Op 5 november vloog ik in mijn eentje naar Sydney met alleen een backpack en zonder enige voorbereiding. Na een reis van in totaal 36 uur kwam ik daar aan in de zomer. Vanaf het vliegveld ging ik op zoek naar een taxi en liep er naar toe. Op het moment dat ik wilde instappen, hoorde ik een stem zeggen in onvervalst Australisch: ’Are you gonna drive mate?’ Het stuur zit daar links en ik stapte in aan de bestuurderskant. Oeps, een beetje voorbereiding was misschien nog niet eens een slecht idee geweest, bedacht ik mezelf. Lachend stapte ik aan de andere kant in en we reden naar het centrum. Gelukkig had ik wel van iemand een ‘Lonely Planet’ gekregen. Dat is wel het minste om te hebben in Australië en daar heb ik ook heel veel profijt van gehad. The Lonely Planet is een boek waar alles in staat wat je als backpacker wilt weten. Goedkope restaurantjes, slaapplaatsen, bezienswaardigheden, etc. Het is een geweldig boek en een must voor iedere reiziger. Na een week of 3 was mijn geld echter op en ging ik werken als fruitplukker. Het was een bijzondere ervaring en ik kan mij niet herinneren dat ik zoveel fruit op een dag heb gegeten als toen ik daar werkte. We plukten pruimen en abrikozen. Wat een smaak. Ik dacht dat ik niet van abrikozen hield, maar mijn mening werd daar drastisch bijgesteld. Wanneer je ze vers van de boom plukt weet je echt niet wat je proeft. Een fantastische zintuiglijke ervaring maakte ik daar mee. Zo apart om opeens een hele

14

andere gedachte te hebben over iets wat je daarvoor niet lekker vond. De hele reis was een aaneenschakeling van waanzinnige momenten en ongelooflijke ‘toevalligheden’. Daar kwam ik erachter dat God (lees:mijn God) echt bestaat. Zelf ben ik kerkelijk opgevoed en heb nooit geloofd in de God die ze daar prediken. Dat was meer een God van hel en verdoemenis. In Australië kreeg ik een soort openbaring en zag de wereld zoals die bedoeld was en kwam helemaal tot rust. Dat gevoel heb ik nog geruime tijd bij me gehad maar toen ik thuis kwam in Nederland voelde ik het wegebben en na een tijd was het voor het grootste gedeelte verdwenen. Je moet je voorstellen; toen die openbaring zich voordeed, had ik op dat moment echt niets meer. Geen geld, geen spullen en toch had ik te eten en te drinken in overvloed. Een dollar was een fortuin. Ik kwam erachter dat je werkelijk niets nodig hebt en dat er voor je gezorgd wordt. Daar voelde ik dat ook heel sterk. Het was een ervaring die ik nooit had willen missen. Het gevoel dat er iemand voor je zorgt is overigens nooit meer weggegaan. Dat is er nog steeds. Het gevoel van onmetelijk vertrouwen en diepe rust is echter wel weg. In het jachtige Nederlandse bestaan en met een druk gezinsleven zit je er zo middenin dat je jezelf soms gewoon letterlijk vergeet. Pas wanneer het pijn begint te doen word je het pas bewust en eigenlijk is dat wel eens jammer. Australië betekende echter niet meteen een ommekeer, al had ik dat wel verwacht. Het gevoel waarmee ik naar huis ging was zo krachtig, dat ik dacht dat ik het voor altijd bij mij zou houden. Dit was niet het geval. Het vliegtuig landde en ik ging met de trein naar huis. Lopend over de Zaanweg in Wormerveer, waar ik nu overigens mijn praktijk heb, voelde ik de stress en de drukte van het

15

bestaan hier. Dat gevoel kwam steeds dichterbij en na anderhalve week zat ik er weer middenin. Misschien heb je dat zelf ook wel eens ervaren dat je op vakantie was en je je heerlijk ontspannen voelde. Je kwam thuis en binnen een dag was je weer je oude zelf. Je voelde wellicht ook het verschil. Nu was ik 6 maanden weg geweest, dus bij mij duurde het iets langer, maar toch kon ik het niet vasthouden. Een vriend van mij echter, die ik in Australië ontmoette, heeft het nog zeker 5 jaar vastgehouden. Misschien nu nog wel. Hij leefde, de laatste keer dat ik hem zag, van hetgeen dat hij aangeboden kreeg. Hij leefde het leven van wat ze nu ‘the secret’ zouden noemen. Hij bedacht wat hij wilde of nodig had en dat kreeg hij ook. Hij liep zijn pad zonder verwachtingen en het laatste wat ik weet, is dat hij in Spanje ergens in de buurt van Barcelona was. Ik heb daar een ongelooflijke bewondering voor, alhoewel ik het niet zou kunnen opbrengen. Dat zou voor mij een veel te onzeker bestaan zijn, terwijl het voor hem juist heel zeker was. Daarom ging ik werken in de bouw bij mijn oom. Dat was zeker voor mij en ik verdiende weer elke week mijn geld. Alleen gevoelsmatig ging het helemaal niet zo goed. Ik begon veel meer drugs te gebruiken dan voordat ik wegging en in mijn toenmalige relatie ging het ook niet goed. Op het werk was er een collega die iedereen het leven zuur maakte en mijn leven in het bijzonder. Ik raakte op een punt waar ik gewelddadig begon te worden. Dit wilde ik absoluut niet en ik nam een rigoureuze beslissing. Die beslissing heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat alles veranderde. Ik pikte het niet langer en koos voor mezelf. Het toeval wilde dat na die beslissing mijn collega ontslag nam. Toevallig? In ieder geval was hij weg. Die beslissing betekende ook het eind van de relatie en na 1 week al

16

kwam ik mijn huidige vrouw tegen in een kroeg waar ze eigenlijk nooit kwam. Toevallig? Ik wilde absoluut geen relatie meer en het heeft ook een tijdje geduurd voordat wij een relatie met elkaar kregen. Het voelde alleen zo wezenlijk anders dat we er niet omheen konden. Het heeft onder andere geresulteerd in 4 fantastische jongens, maar het heeft er ook voor gezorgd dat ik brak met mijn angsten, depressies en verslavingen. Dat kwam niet direct door de relatie. In die eerste periode gebruikte ik ook zeer veel en had veel last van angsten. Op een gegeven moment ontdekte ik, dat wanneer het écht pijn deed ik makkelijk kon veranderen. Zo brak ik eerst met drugs, daarna drank en als laatste met de sigaretten. De angst die ik daarmee altijd onderdrukt had, was echter ook weg. Omdat ik zoveel vertrouwen in mezelf had gekregen door het eigenhandig te breken met al die verslavingen was ik voor een groot deel verlost van die angsten. Dit was het begin van de fobiedokter-methode. Ik begon op te bloeien en mezelf weer te ontwikkelen. Ook ging ik weer naar school en begon veel te lezen. Nu nog lees ik zo’n honderd boeken per jaar. Geleidelijk aan begon de fobiedokter-methode zich verder uit te vouwen. Het gaat allemaal om emotie. Emotie komt van het woord ‘movere’ uit het Latijns en betekent zoveel als beweging. Het zet alles letterlijk in beweging. Zelf weet je daar natuurlijk alles van wanneer je angst of paniek voelt opkomen. Wat belangrijk is, is dat je leert om een andere emotie te laten bewegen. Er is ergens een knop en die ga je leren om te zetten. Dat heb ik ook gedaan. Ergens gaat er een knop om en dat verandert alles. Niet alleen de angst gaat weg, maar je hele leven verandert daardoor. Dat is een heerlijk gevoel en ik gun iedereen dat gevoel.

17

Dagelijks help ik nu mensen in mijn praktijk en ik moet zeggen dat er geen mooier werk is. Om te zien dat mensen zo snel om kunnen schakelen, is elke dag weer wonderbaarlijk om mee te mogen maken. Ook ik heb er veel profijt van. Het is niet zo dat ik geen nare dingen meemaak of dat ik sinds die methode nooit meer kwaad word. Was het maar waar. Het feit is wel dat ik mij er nu veel meer bewust van ben dat ik niet boos, depressief of bang bén, maar boos, depressief of bang dóé. Het is een gedrag en dat is een keuze. Je kiest zelf je gedrag uit op dat moment. Ja, zal je zeggen, ik heb niets te kiezen het gebeurt gewoon. Dat kan wel zo zijn, maar daarmee plaats je jezelf meteen in de rol van slachtoffer. En we weten allemaal dat er dan zeker niets verandert. Het is vanaf nu wel de bedoeling dat je verantwoording neemt voor je gedrag. Natuurlijk doe je het niet bewust. Als je dat deed, dan had je het ook bewust kunnen veranderen. Dan had je gezegd: ‘Goed nu is het genoeg ik ben vanaf vandaag elke dag blij.’ Dat lukt dus niet en dat komt omdat je probeert met 5% van je brein 95% te veranderen en dat is een onmogelijke taak. Zie je brein in dit geval maar als een ijsberg. Wat je ziet is maar een fractie van wat er allemaal nog onder zit. En dat leeuwendeel, daar willen we verandering in aan brengen en dat kan vrij simpel, wanneer je weet hoe het werkt. In mijn zoektocht stuitte ik op allerlei manieren en ik moet zeggen er zijn er veel, heel veel. Wanneer je dus durft te zeggen dat je alles al hebt geprobeerd en je hebt de angst nog steeds, dan zou ik je nooit geloven, want anders was je er wel van af. Er zijn zoveel wegen die naar de oplossing kunnen leiden dat je onmogelijk alles zou kunnen proberen. Dit gezegd hebbende weet je dus nu dat er altijd een oplossing is voor jouw probleem. Wanneer iets niet werkt

18

stop er dan mee en ga wat anders doen. Dat is verreweg het beste advies dat ik je kan meegeven. Als een medicijn niet werkt, stop ermee. Als acupunctuur niet werkt voor jou, stop ermee. Ga wat anders doen. Wees actief bezig om oplossingen te zoeken en pin je nergens meteen op vast. Wees flexibel in je gedrag. Wat voor 90% werkt hoeft niet voor jou te werken, maar geef gewoon niet op. Het is jouw leven. Ik ben er van overtuigd dat er voor jou een oplossing is en wellicht zit die oplossing in dit boekje. Ik hoop het. Het kan ook zijn dat het niet het geval is. Dan heb je in ieder geval heel veel geleerd en kan je ermee aan de slag. Het brein is als een paraplu. Als je hem opent werkt hij pas. Ik stel dus ook voor om vanaf hier je brein open te zetten en alles gewoon aan te nemen. Aan het eind kan je dan besluiten of alles een leugen was of dat een groot gedeelte voor jou waar blijkt te zijn…

19

Hoofdstuk 2 Angst, een nare gewoonte Angst is niet negatief of positief. Het maakt het lichaam klaar om te vechten of te vluchten in situaties waar er gevaar dreigt. Wanneer we deze emotie niet zouden ervaren, dan is de kans erg groot dat we het niet lang zullen maken op deze wereld. Als we geen dreiging of gevaar kunnen waarnemen, dan is de kans op letsel vele malen groter. Het is dus maar goed dat we deze emotie hebben. Niet alleen mensen kennen deze emotie. Dieren en zelfs eencellige organismen kennen een vorm van angst. Wanneer er gevaar dreigt, dan trekken die zich terug. Het is dus één van de meest fundamentele emoties en zeer belangrijk voor ons als soort om te overleven. Ja, hoor ik je denken, als je het zo beschrijft wel, maar wat ik heb is niet reëel. Precies en daar gaat dit boekje ook over. Niet reële angsten en hun oplossing. Nogmaals gezegd, we hoeven de emotie angst niet weg te denken of te onderdrukken. Dit is namelijk onmogelijk. Emoties zijn niet te onderdrukken. Het is heel natuurlijk om bijvoorbeeld bang te zijn voor een tijger in de jungle. Deze instinctieve reacties zijn niet te onderdrukken en dat hoeft ook niet. Het vormt in het dagelijkse leven ook geen probleem, omdat de kans zeer klein is dat er morgen een wild dier bij je op de stoep staat. Waar het hier om gaat is de angst als gewoonte. Het is een gedraging geworden. Een hardnekkige gedraging die niet zomaar weg lijkt te gaan. Het lijkt zelfs alleen maar sterker

20

te worden en zich uit te breiden. En dat klopt. Wanneer je toegeeft aan de angst zal die ook gaan verspreiden. Er zijn verschillende therapievormen waarbij aangenomen wordt dat het goed is om door je angst heen te gaan. Dit kán effect hebben, maar vaak vallen mensen toch weer terug in de angst. Of erger nog, ze vallen nog verder terug en zien dan helemaal geen uitweg meer. Medicijnen worden een verslaving en rondlopen als een zombie lijkt dan nog de enige oplossing. Tja, daar ben ik het niet echt mee eens. Er zijn vele wegen naar Rome en de reguliere zorg is er één van. Het is echt niet altijd de beste weg om te nemen, maar als het voor jou werkt, prima. Mijn motto is altijd, wanneer het werkt doe daar dan meer van. Werkt het niet, doe dan wat anders. Als medicijnen niet aanslaan, ga dan niet méér nemen. Het werkt dan blijkbaar voor jou niet zo goed als bijvoorbeeld bij de buurvrouw die er wel baat bij schijnt te hebben. Stop er dan mee en ga wat anders doen. Het is jouw leven en jij bent er verantwoordelijk voor. Niet de psychiater, de psycholoog of de huisarts. Die mensen willen je helpen, maar zijn ook beperkt in hun middelen en denkwijze. Ze volgen één weg en dat is hun weg. Als dat ook jouw weg is, fantastisch ga zo door. Wanneer dat niet het geval blijkt te zijn, stop er direct mee en ga iets anders doen. Dat klinkt simpel en misschien wat kort door de bocht, maar het is wel waar. Langdurige trajecten zijn wellicht voor mensen een uitkomst, maar in mijn opinie kan het sneller. Kijk ik ben niet beperkt door een studie van de universiteit. Ik kijk ook niet door de bril van een psychiater. Diagnoses stellen mag en doe ik niet. Het zijn labels en daar heb ik niets mee. Het is een stigma en vaak alleen maar bedoeld om geld los te peuteren bij een

21

verzekering. Daarna worden daar de medicijnen op afgestemd en klaar. Missie geslaagd. Tja, vind je het heel erg als ik daar wat vraagtekens bij zet? ADHD was vroeger een druk kind. Een autist, een dromertje. DCD, de stuntelaar, enzovoort. Nu zijn er diagnoses en of die altijd goed worden gesteld? Het feit is wel dat wanneer er eenmaal een diagnose is gesteld, dat het label daar is. Sterker nog, als je als kind tegenwoordig niet in een hokje past dan hebben we nu gelukkig PDD NOS. Daar schijnt ieder kind in te passen. Ik kan hier een boek over vol schrijven besef ik mij en gelukkig zijn er al vele goede boeken over geschreven. Wat ik wel weet is dat die drie ‘R-en’ van mijn oma nog steeds gelden. Rust, Regelmaat en Reinheid. ‘Wanneer je die in acht neemt’, zei mijn oma, ‘dan komt het wel goed.’ Ze had gelijk. Maar goed, past iedereen eigenlijk wel in een hokje? Dat vraag ik mij wel eens af. Eens een dief, altijd een dief. Ken je die stelling? Die gaat hier eigenlijk ook op en welke werkgever gaat er dan nog met jou in zee? Zelfs al ben je genezen, dan nog is het verdraaid lastig om iets te vinden. Natuurlijk voelen veel mensen zich begrepen wanneer ze horen dat het een ziekte is. Maar ja, je bent wel ziek. Wil je je hele leven medicijnen slikken dan? Ziek zijn is een lichamelijke en geestelijke onbalans. Verander je iets aan die twee, dan krijg je al een ander resultaat. Dat doen medicijnen ook, maar ik heb het over simpele doeltreffende methodes die veel sneller effect sorteren. Natuurlijk hoor ik je denken, sommige ziekten zijn echte fysieke problemen die niet op te lossen zijn in het geestelijke vlak. Daar ben ik het gedeeltelijk mee eens. Wanneer je geopereerd moet worden, dan is dat ook zeker verstandig, maar je genezing gaat vele malen sneller, wanneer je de geest erbij betrekt. De gedachten en

22

overtuigingen die je hebt over de ziekte kunnen je namelijk maken of breken. Daar is, denk ik, iedereen het wel over eens. Vele studies hebben inmiddels aangetoond dat het placebo-effect veel verder gaat dan eerst werd aangenomen. Maar goed, we hebben het hier niet over een lichamelijke ziekte. We hebben het hier over iets wat zich voornamelijk afspeelt in je hoofd. Het hele lichaam is hier natuurlijk ook mee bezig. Dat voel je zelf ook wel, maar voornamelijk speelt het zich af in het brein. De hersenen zorgen ervoor dat de voorstelling die je hebt gemaakt van de situatie, je angst inboezemt. Dit doe je allemaal zelf, onbewust weliswaar, maar je doet het wel. Om van een ziekte te spreken gaat mijns inziens ook wat ver. Zelf heb ik daar hele andere associaties bij en ik spreek dan ook liever van gedrag. Angst als gedrag is een vrij nieuw fenomeen, maar het helpt wel beter te begrijpen hoe het opgelost kan worden. Het gedrag van iemand veranderen kan namelijk veel sneller, dan iemand van zijn ziekte genezen. Waarom spreek ik in dit geval van gedrag en geen ziekte? Om dit te begrijpen is het verstandig om de betekenis van ‘ziekte’ er bij te halen. Over ziekte zegt de Van Dale:

- ‘Lichamelijk ongesteld, zich bevindende in een toestand dat de levensprocessen niet regelmatig en ongestoord verlopen, dat niet alle organen goed werken.’

23

Natuurlijk voel je dit af en toe, maar laten we eens naar de betekenis van gedrag kijken. Wat zegt de Van Dale hierover. De Van Dale geeft twee betekenissen van gedrag en één haal ik eruit:

- ‘-de wijze waarop een stof of een voorwerp reageert op bepaalde uitwendige omstandigheden en de veranderingen daarin.’

Is dat eigenlijk niet wat er écht gebeurt? Je reageert op iets wat er buiten jezelf gebeurt. En dat is iets anders dan ziek zijn. Daarom spreek ik verder in dit boekje over gedrag. Het spontaan uitbarsten in huilen of woede valt ook onder gedrag. Het spontaan bang worden in irreële situaties kunnen we hier ook onder scharen. Het is immers een uiting van een onbewuste gedraging. Innerlijk gedrag zogezegd. Wanneer de angst opdoemt, dan worden alle zintuigen gescherpt - let wel, op intern gezet. Heel vaak horen en zien mensen in een paniekaanval helemaal niets. En dat is nu net het probleem. Daardoor wordt er een bepaald patroon aangemaakt, wat ervoor zorgt dat de zintuigen steeds vaker intern wél aanwezig zijn, maar extern steeds vaker áfwezig zijn. Hoe werken onze hersenen. Onze hersenen gebruiken 20% van de totale energie wat wij tot ons nemen. Het maakt niet uit hoeveel wij tot ons nemen, het blijft 20%, omdat ons brein dat nodig heeft om te kunnen functioneren. Dat is een enorme hoeveelheid, vooral als je bedenkt dat de hersenen ongeveer 1400 gram wegen. Deze 3 pond verbruikt dus in verhouding verreweg de meeste energie. Daarom is het dus ook noodzakelijk dat

24

wij genoeg energie hebben. Anders wordt ons lichaam veel sneller moe en uitgeput. Goede voeding, verantwoord bewegen, het draagt allemaal bij aan een goede energiehuishouding. Dat zorgt er op zijn beurt weer voor dat wij geen energieverlies leiden, maar juist fitter zijn. Wanneer wij namelijk onszelf uitputten, ligt angst op de loer. Het is voor angst veel makkelijker toeslaan als je uitgeput bent, dan wanneer je je fysiek en dus ook mentaal sterk voelt. Dit klinkt heel logisch, maar toch denk je daar wellicht niet direct aan. Misschien toch maar eens wat meer die spieren gaan gebruiken? Verbeelding Onze hersenen gebruiken dezelfde hersencellen wanneer wij ons iets verbeelden als wanneer wij werkelijk naar iets kijken. Dit is heel belangrijk. Denk maar eens aan een citroen. Stel je maar eens voor dat je die citroen doorsnijdt. Bedenk dan dat je er een hap van neemt. Voel je dat er wat meer speeksel wordt aangemaakt? Misschien vertrekt je gezicht wel een beetje bij die gedachte. Het lichaam reageert direct op het woordje citroen. Waarom doet ons lichaam dat, terwijl er in de buurt niet echt een citroen te vinden is. Onze hersenen maken beelden van de woorden die wij horen, uitspreken of denken. Die beelden zorgen ervoor dat er allerlei lichamelijke processen plaatsvinden, omdat het voor ons brein werkelijkheid is. Nogmaals, of wij nu iets bedenken of iets werkelijk waarnemen, wij gebruiken daarvoor dezelfde hersencellen. Het visualiseren van iets, bijvoorbeeld van de citroen, heeft dus een werkelijk effect op ons lichaam. Wat heeft dit nu met angst te maken. Veel, heel veel. Blijkbaar creëert iemand ook een beeld wat een angstig gevoel teweeg brengt. Kan je je voorstellen wat dat zou

25

betekenen? In mijn opinie betekent dat, dat je er dus blijkbaar ook een ander gevoel aan kan verbinden. Hoe? Daar komen we nog op maar eerst wil ik dit even goed uitdiepen zodat het begrijpelijk is, zowel bewust als onbewust. In een boek van Anthony Robbins las ik eens het volgende verhaal: Ze hadden allebei dezelfde vader. Hun vader zat vast voor doodslag. Praktisch zijn hele leven had hij gedronken en was verslaafd aan drugs. Op een dag pleegde hij een roofoverval waarbij iemand dodelijk gewond raakte. Hij werd opgepakt en zit nu levenslang achter de tralies. De jongens waren 11 maanden na elkaar geboren en de oudste van de twee trad al snel in de voetsporen van zijn vader. Raakte aan de drank en drugs. Op een dag stond er bij de slijterij ‘iemand in de weg’ en hij vuurde zijn wapen. De man was op slag dood en ook hij zit levenslang vast. De andere zoon echter kreeg een goede baan bij een middelgroot bedrijf en is nu bedrijfsleider. Hij is getrouwd en heeft 3 kinderen. Hij lijkt gelukkig en heeft in zijn leven nooit gedronken of gebruikt. Toen ze de jongens vroegen in een interview hoe ze zo hebben kunnen worden, gaven ze allebei hetzelfde antwoord: ’Hoe had ik anders kunnen worden met zo’n vader…’ De situatie heeft geen betekenis. In het bovenstaande verhaaltje was de situatie identiek voor de twee broers, alleen hun eigen betekenis was verschillend. Dit kan er dus voor zorgen dat een situatie jou voor je leven beperkt of juist voor een leven lang inspiratie geeft. Oprah Winfrey heeft haar levensloop gebruikt om zeer succesvol te worden. Dit terwijl de kansen die ze had nu niet toereikend

26

te noemen waren en dat is zacht uitgedrukt. Zwart, verkracht en inzittende van een jeugdgevangenis geweest, is ze toch opgeklommen en nu één van de meest invloedrijke vrouwen van de Verenigde Staten. Het had net zo goed het tegenovergestelde kunnen zijn. Het enige verschil is dat zij een duidelijke beslissing maakte en dat is iets wat de meeste mensen nalaten. Heb jij iets dat jou drijft of heb jij juist iets dat jou beperkt? De situatie waar dat uit voortgekomen is heeft daar niks mee te maken. Het is belangrijk dat je dat inziet. Het zorgt namelijk voor afstand en verantwoordelijkheid voor je gevoel op dit moment. Om een situatie te herinneren is emotie belangrijk. Wanneer er een emotie bijzit, kunnen wij de situatie namelijk veel makkelijker voor de geest halen. Heel veel situaties kunnen wij ons helemaal niet meer herinneren. Dat komt mede omdat de emotionele lading blijkbaar niet zo groot was. Of positief. Het gekke is dat negatieve herinneringen veel makkelijker naar boven komen dan positieve en dat vind ik geen goede zaak. Het is jezelf voor de gek houden. Laatst had ik iemand in mijn praktijk. Deze man had iets gedaan en had daar veel spijt van. Hij zou dat nu nooit meer doen, maar kwam nog dagelijks die persoon tegen, die hij wat had aangedaan. In mijn vak is het zo dat ik niets hoef te weten over de inhoud. Ik ga er namelijk van uit dat een situatie geen betekenis heeft en dat je er alles aan kan plakken wat jij wilt. Dat doe je onbewust al, nu leer je alleen dat het ook bewust kan. De man vertelde mij dat het al jaren geleden was en ik ging met hem aan de slag. Op een gegeven moment zei hij tegen mij: ‘Ik houd mezelf voor de gek als ik er om moet lachen.’ Ik zei: ‘Ja dat klopt. Is dat zo erg dan, dat doe je ook als je je er schuldig om blijft voelen.’ Daar moest de man even diep over nadenken en 2 weken later kwam hij naar mij toe

27

en zei dat hij zijn verontschuldigingen aan die persoon had aangeboden. Hij zei: ‘Het ongelooflijke was dat die persoon niet eens meteen wist waar ik het over had…’ Ons brein maakt vaak rare sprongen en mijn fascinatie begon al op jonge leeftijd, toen ik werd opgenomen in het ziekenhuis. De doktoren wisten niet wat ik had. Ik sliep 16 tot 20 uur per dag als een blok, zelfs op straat of in de klas. Op een gegeven moment was ik alleen nog maar thuis en later zelfs in het ziekenhuis. Het was 1983, ik was 8 jaar oud en zat in de tweede klas van de basisschool. Nadat ik uit het ziekenhuis kwam, gingen mijn ouders met mij naar een alternatief genezer. Dat wist ik niet, voor mij was het gewoon weer een andere dokter. Hij gaf mij een jasje en zette mij op een ander dieet. Hij zei, en dat vergeet ik nooit meer, al begreep ik er toen helemaal niets van: ‘Hier heb je een jasje, dan blijven jullie bij elkaar.’ Sindsdien heb ik er nooit meer last van gehad. Sterker nog, ik heb aan 5 uur slaap voldoende. Omdat ik de tweede klas voor een groot deel had gemist, ging ik wel over, maar in november zouden ze mijn geval evalueren. Het kon zijn dat ik werd teruggezet, omdat ik wellicht niet zou kunnen meekomen. Er werd in november besloten dat het goed ging, zelfs zo goed dat ze mijn ouders adviseerden om verder te gaan naar de 4e klas. Mijn ouders begrepen er niets van, maar mijn interesse werd toen al gewekt voor het menselijk brein. Wat er met mij gebeurde heb ik wel een verklaring voor, maar waar het om gaat is dat er meerdere wegen zijn die leiden naar Rome. Dit boekje is een weg en er zijn er velen. Ik geloof heilig in de kracht en de intelligentie van het menselijk lichaam. Het is het grootste wereldwonder tot nog toe en geen bouwwerk kan het evenaren. Wanneer je om je heen kijkt, dan zie je hoeveel wonderen er dagelijks gebeuren door de kracht ervan. Mensen die anderen helpen.

28

Mensen die op wonderbaarlijke wijze genezen. Spontane remissies, wat inhoud dat mensen bijvoorbeeld over één nacht genezen van uitgezaaide botkanker. Het gebeurt, en het is vooralsnog onverklaarbaar. Wat er wel sterk mee te maken heeft, is de overtuiging die je hebt over bijvoorbeeld kanker. Nu is dit allemaal heel complex en er zijn genoeg hele goede boeken over volgeschreven. Waar het mij om gaat, is dat je bewust wordt van het feit dat jouw hele lichaam ermee te maken heeft. Niet alleen je hoofd met je brein. Natuurlijk gebeurt er veel in je hoofd en daar kunnen ook grote veranderingen plaats gaan vinden. Wat echter net zo belangrijk is, is dat je lichaam een heel eigen intelligentie heeft en ook emoties opslaat in het lichaam. In heel veel culturen kent en herkent men dit. De lage rug, de nek en de schouders zijn een opslagplaats voor emoties als angst, verdriet en woede. Het is dus heel belangrijk om naar het lichaam te luisteren, want dat geeft de hele dag signalen door over wat er aan de hand is. Op het lichaam gerichte therapieën kunnen ook heel goed werken om opgeslagen emoties weer vrij te laten. Het is daarom ook verstandig om echt weer een goede band op te bouwen met je lichaam. Ik weet dat het voor heel veel mensen echt een opgave is om een goede band te onderhouden met hun lichaam, maar het is van essentieel belang als je gezond en vrij wilt zijn. In het westen hadden ze misschien liever gehad dat we alleen een hoofd hadden gehad. Descartes deponeerde in de 17e eeuw de stelling ‘Ik denk dus ik ben’, waarbij hij stelde dat het denken boven de materie (het lichaam) staat. Dit idee leeft nog steeds onbewust bij veel mensen. Intelligentie staat hoog in het vaandel, maar gaat mank wanneer het lichaam weigert mee te werken. Het lichaam wordt dan wellicht gezien als een ballast, maar niets is minder waar. Wanneer het lichaam op

29

de juiste manier gebruikt wordt, is het juist de intelligentie die dan kan floreren. Veel meer, dan wanneer alleen het hoofd wordt gebruikt. Maar goed, laten we eerst ons hoofd eens goed gaan gebruiken, want wanneer je angstig bent is daar natuurlijk ook iets mee aan de hand. Het is belangrijk om allereerst te bedenken dat het mogelijk is om alle controle nu te nemen. Dit bedoel ik niet als de controledwang die sommige mensen juist angstig maakt. Nee, het is een andere manier van controle nemen. Anders gezegd, het is een andere manier van vragen stellen. Want is het niet zo dat wij onszelf eigenlijk de hele dag door vragen stellen? De antwoorden volgen vanzelf en die weten we vaak al en bevestigen continu ons wereldbeeld. Zou het zo makkelijk zijn? Gewoon door andere vragen te stellen aan onszelf, zou ons leven daardoor verbeteren? Wat is jouw antwoord op deze vraag? Het antwoord dat je geeft is altijd waar. Albert Einstein heeft ooit eens gezegd:

‘Of je nu zegt dat je het wel kunt of dat je het niet kunt, je hebt altijd gelijk.’

Maar wat is die waarheid dan en waar is die op gebaseerd? De waarheid, jóúw waarheid, is jouw overtuiging. Jij gelooft iets en dat is jouw werkelijkheid. Dagelijks. Je ziet het in je relaties, je werk, je omgeving, in alles zie je het terug. Dat maakt jouw werkelijkheid en dat is iets wat onwrikbaar verankerd is in jouw systeem. Tenminste tot nu, want nu gaan we ze stelselmatig ondermijnen. Je gaat methodes leren om de overtuigingen die je hebt langzaam maar zeker aan het wankelen te brengen. Dit is belangrijk, want alleen vaardigheden leren kan genoeg zijn, maar lang niet altijd. Dat ligt dan aan de overtuiging. Geloof jij dat dit

30

boekje jou gaat helpen om te breken met je angst? Het directe antwoord kan bepalend zijn voor het succes. Gelukkig zijn we pas aan het begin van het boekje en je hebt nog niet echt methodes geleerd die je gaan helpen om je angst achter je te laten. Toch is het belangrijk om er even bij stil te staan. Merk op dat die overtuiging wel achter meer gedragingen zit, is het niet? ‘Ken uzelf’, dat staat geschreven op de ingang van het Orakel van Delphi en treffender kan het niet gezegd worden. Als jij jezelf kent, dan is het ook makkelijker om dat te veranderen. Wanneer het namelijk helemaal niet aan de oppervlakte komt zal je gedraging vrijwel altijd hetzelfde blijven. Het mooie is wel dat de meeste mensen na het leren van de methodes zich zo gesterkt voelen, dat hun overtuiging verandert. Dan is de missie echt geslaagd, omdat er ook onbewust iets is gebeurd. En dat is heel belangrijk. Bewust of onbewust Waarom is het onbewuste gedeelte van ons brein nu zo belangrijk. Studies hebben aangetoond dat onbewust gedrag zo’n 95% van ons gedrag bepaalt. Dit is een enorm deel en veel mensen zijn het daar echt niet helemaal mee eens. Ap Dijksterhuis stelt in zijn boek ‘Het slimme onbewuste’ dat wij per seconde 11,2 miljoen bits informatie verwerken. Zo’n 60 bits verwerken wij bewust en de rest van de bits wordt dus onbewust verwerkt. Een verschil van een factor 200.000. Misschien is die 5% dan nog wel te hoog gegrepen… Ga eens na wat je lichaam, jij dus, eigenlijk allemaal onbewust doet. Ademhalen, je hart laten kloppen, je bloeddruk regelen, je lichaamstemperatuur op peil houden en natuurlijk nog veel meer. Ook het denken en het

31

handelen gebeurt voor het grootste gedeelte onbewust. Nu zijn er verschillende soorten geheugens in ons lichaam. Ja, in ons lichaam, want niet alleen het brein zelf slaat herinneringen op. Ook ons lichaam slaat herinneringen op met de bijbehorende emotie. Belangrijk om te weten is dat, als we even bij het brein blijven, onze herinneringen gekleurd zijn door het moment. Feiten en fictie gaan hand in hand en wat er feitelijk is gebeurd is moeilijk te zeggen. Omdat wij wel degelijk de emotie voelen van de gebeurtenis, gaan we ervan uit dat het echt gebeurd is maar dat is lang niet altijd het geval. Sterker nog, het is eerder fictie dan feit. Als je bedenkt dat je dezelfde hersencellen gebruikt voor fantasie als voor de werkelijkheid dan rijst de vraag: ‘Wat is de werkelijkheid precies?’ Om hier een eenduidig antwoord op te geven is onmogelijk, omdat dat voor iedereen anders is. Kijk maar om je heen en je ziet de verschillende werkelijkheden letterlijk naast elkaar wonen. Hoe is dat bij jou? Heb je kinderen, een partner, ben je single? Dat alleen al bepaalt een groot deel van jouw werkelijkheid. Iedereen kan dat beamen, maar zelfs dat is niet het belangrijkste. Welke partner kies je (of heb je gekozen) en waarom? Dat zijn allemaal onbewuste processen gebaseerd op de overtuigingen die je hebt. Je denkt wellicht dat je een hele bewuste keus hebt gemaakt, maar aan alles zit een emotie gekleefd. Denk maar eens aan iets wat je heel mooi vindt. Waarom vind je dat? Begrijp je de mensen om je heen? Welke mensen begrijp je absoluut niet? Waarom niet? Natuurlijk zijn de meeste mensen het er echt wel over eens dat moord niet mag en eigenlijk niet thuishoort in onze samenleving. Maar goed, wat als het te maken heeft met bijvoorbeeld misbruik van een kind? Of nog erger, jouw kind? Dan wordt moord opeens geladen

32

met een heel andere emotie en kan het zelfs wel een goed idee lijken. Ik pleit moord absoluut niet goed en naar mijn mening verdienen mensen eenzame opsluiting wanneer ze iemand koelbloedig hebben vermoord. Maar ja, dat is mijn mening en iedereen denkt daar echt heel anders over. Stel we hebben het over een hond. Een hond is even iets minder beladen dan een moord. Ik vertel jou dat ik lekker met mijn hond liep en dat er opeens een andere hond langsliep. Die hond liep los. Aan wat voor hond denk jij dan? Dacht je ook aan een klein Maltezer hondje? Niet waarschijnlijk. Stel je eens voor dat jij aan een rottweiler denkt en ik vertel in mijn verhaal dat ik mijn hond snel optilde en in mijn armen hield ter bescherming voor die andere hond. Jij zou mij op z’n minst even glazig hebben aangekeken voordat jij de klik maakte dat het over een heel andere hond ging dan waar jij aan dacht. Wat ik hier mee wil zeggen is, dat wanneer het gesprek over iets simpels als een hond al zoveel verwarring kan brengen, wat doet het woord God bij een mens dan wel niet… Waar het om gaat is dat het allemaal onbewuste processen zijn die automatisch de gaten opvullen. Het woord hond creëert direct een beeld. Of dat beeld hetzelfde beeld is als de ander valt zeer sterk te betwijfelen. Wanneer je je daar bewust van bent, kan je er al heel veel onduidelijkheden uit halen door bijvoorbeeld te vragen: ‘Wat voor hond bedoel je precies?’, in plaats van het in te laten vullen door je onbewuste. Deze vorm van miscommunicatie is enorm en vaak zijn we ons daar niet bewust van. We gaan ervan uit dat we precies weten wat die ander bedoelt, maar niets is minder waar. Negen van de tien keer is het juist achteraf helemaal niet duidelijk wat de ander bedoelde. Dit gegeven

33

dien je even tot je door te laten dringen. Wees je de volgende keer bewust van wat je aan het invullen bent. Wat goed is voor jou, is goed voor jóú. Het betekent niet dat die ander daar ook bij gebaat is. Of andersom, wat niet goed voor jou is, is wellicht de oplossing voor de ander. Het één is niet beter of slechter. Daar gaat het totaal niet om, het gaat erom wat goed is voor jóú. Dat gezegd hebbende, is alles wat in dit boekje staat een leugen. Ja, een leugen, totdat jij voor jezelf bewijst dat het waar is. Neem niet alles klakkeloos aan, maar ga zelf op onderzoek uit. Word weer nieuwsgierig als een klein kind en ontdek de wereld opnieuw en opnieuw en weer opnieuw. De wereld verandert altijd zo plotseling als er iets ingrijpends gebeurt in ons leven. Waarom niet omkeren. Wat als jij nou gewoon af en toe ingrijpend verandert en kijk wat er dan gebeurt. Alles verandert. Ik kan het weten, ik ben er geweest. Ik heb meerdere levens geleefd in dit leven alleen al. Maar goed, ontdek het zelf en je zult zien dat ook jij echt de mogelijkheden bezit om grote veranderingen te bewerkstelligen. De vraag is alleen, wil je dat. Wat wil je dan precies? Deze vraag werd mij een keer gesteld door een bekende trainer en ik heb er bijna een jaar over na moeten denken. Nog nooit had iemand mij die vraag gesteld en het betekende een ommekeer in mijn leven. Op dit moment ga ik jou die vraag nog niet stellen, dat komt later. Wat nu belangrijk is, is dat de onbewuste processen die er nu aan de gang zijn, bewust worden gemaakt. Dat is het begin van de grote verandering. Angst is namelijk een geduchte tegenstander en is niet zomaar verslagen. Het ligt altijd op de loer en slaat toe als je het even niet verwacht. Het proces vindt echter plaats op een onbewust niveau en het is zaak om het ook daar te veranderen. Het heeft weinig zin om er bewust tegen te

34

gaan vechten. Dat kost veel energie en de terugslag kan erg groot zijn. Het kan echt veel sneller, ongeacht wat de reguliere zorg ook mag denken over de methodes die ik gebruik. De reguliere sector weet het ook vaker niet dan wel, omdat de ‘mens’ nu eenmaal niet wetenschappelijk te bewijzen valt. De processen die er bijvoorbeeld plaatsvinden in het lichaam door een enkele gedachte is ongelooflijk en bij iedereen anders. Het lichaam reageert direct op een gedachte. Ook de kracht van verbeelding dient zeker niet onderschat te worden en daar wordt naar mijn mening veel te weinig mee gewerkt. Zoveel wegen en er wordt maar op één weg heel veel geld gezet. Dit getuigt in mijn ogen niet van objectieve wetenschap. Het uitsluiten van andere mogelijkheden is geen wetenschap, het is dom, en zeker niet in het belang van de patiënt of cliënt. Medicijnen werken vaak niet of nauwelijks. Vooral bij angst wordt er een antidepressivum voorgeschreven, terwijl dat maar bij 1 op de 3 mensen werkt. Wanneer dat niet goed werkt, wordt er geëxperimenteerd met medicijnen, totdat het juiste verdovingsmiddel is gevonden. Tja, als het goochelen met medicijnen onder wetenschap wordt verstaan, dan begrijp ik niet dat mijn methodes niet onder de noemer wetenschap vallen. Goed, wellicht verandert dat nog eens. Vroeger dacht men ook dat het onmogelijk was om een stem door een draad te transporteren. Dit zei de wetenschap. En al was het al mogelijk, stelde men, wat heeft de wereld daar dan aan. Ik ben blij dat Graham Bell gewoon doorging en de telefoon uitvond. We weten allemaal nu wat de wereld eraan heeft. Dit is één van de redenen waarom ik geloof dat de wetenschap overal een beetje achteraan hobbelt. Niet op alle vlakken natuurlijk, maar op de menselijke psyche hebben ze nog aardig wat hiaten. Ook kan je zien dat wat

35

duizenden jaren geleden al in religies werd opgetekend, nu steeds meer bevestigd wordt: ‘Alles is één en alles is verbonden.’ Daar komt de wetenschap ook steeds meer achter. De esoterie ‘wist’ dat duizenden jaren geleden al. Nu weten de wetenschappers het eindelijk ook. Ze komen er steeds meer achter dat gedachten echt iets creëren. In ieder geval ín je lichaam, wat betekent dat dit ook aan de buitenkant zichtbaar kan zijn. Zeker onbewust. Dat is natuurlijk wel heel erg interessant maar wat betekent het eigenlijk. Wat betekent het voor jou? Kan je er iets mee nu je het weet of wist je het al? Stel je eens voor dat je blijkbaar alles kan beïnvloeden met je gedachten. Eigenlijk bewijs je dat al door met jouw gedachten angst op te wekken en zelfs in paniek te raken. Het is interessante materie, maar waar het om gaat zijn natuurlijk praktische oplossingen. Zelf vind ik het idee mateloos intrigerend, maar ik ben toch altijd op zoek naar handvatten. Ik moet er wel wat mee kunnen anders blijft het een mooie spreuk op een scheurkalender. Ze zijn heel inspirerend hoor die spreuken: ‘Je komt niet ver, als je niet dichtbij begint’, Krishnamurti. Of deze: ‘Het is niet de waarheid die de mens groot maakt, het is de

mens die de waarheid groot maakt’, Confucius. Prachtige spreuken, diepzinnige teksten, maar ik kan er zo weinig mee. Het raakt mij echter wel en ik voel het ook, alleen ik mis het handvat hoe ik dat dan kan doen. Voor mij is dat heel belangrijk geweest op mijn zoektocht naar de methode die het beste werkte. Nog steeds ben ik op zoek naar die methode die binnen een seconde verandering

36

teweeg brengt. Dat is wellicht wat te hoog gegrepen, omdat er een taalbarrière tussen zit. Door taal kunnen we veranderen en dat vergt enige tijd, waardoor die seconde toch al gauw enkele minuten worden. Desalniettemin is het echt wel mogelijk om snel te veranderen. Er zijn schitterende methodes die ervoor zorgen dat je al binnen 2 minuten verschil voelt in je lichaam. Die oefeningen zijn helaas tot nog toe onbekend bij het grote publiek. Hier gaat verandering in komen. Al de mensen die bij mij komen leren deze oefeningen. In de groepscoaching of tijdens een persoonlijk consult. Je ziet die mensen echt veranderen en er gaat vaak opeens een knop om. Opeens komt het binnen en valt het kwartje. Dat is voor mij, maar vooral voor die mensen, heel bijzonder en geeft mij alleen maar meer vertrouwen in de fobiedokter-methode. Ook in de opleiding zie ik vaak heel snel dat deze methode vrij eenvoudig te leren is voor praktisch iedereen. Ook jij zal gaan ervaren dat het best makkelijk is en in zijn simpelheid ook goed te integreren is.

37

Hoofdstuk 3 Het aanleren van een nieuwe gewoonte Bij het aanleren van een nieuwe gewoonte is het logisch dat je jezelf gaat conditioneren. Met andere woorden, je gaat het gedrag wat je wilt, jezelf aanleren oftewel trainen. Dit vergt doorzettingsvermogen en wilskracht. Ook deze eigenschappen zijn te trainen. Zo doe je jezelf een plezier en sla je eigenlijk drie vliegen in één klap. Door het trainen van een bepaald gedrag, creëer je ook direct andere eigenschappen erbij, die je zeer goed kunnen assisteren in de rest van je nieuwe leven. Waarom begin ik over aanleren en niet over afleren van een gewoonte. Het antwoord is eigenlijk heel simpel. Alles waar je geen aandacht aan besteedt, raak je kwijt. Relaties, vrienden, werk, etc. Ditzelfde principe geldt vanzelfsprekend ook voor delen van je brein. Als je geboren wordt, dan is je brein na een jaar vol met verbindingen. Vanaf het derde jaar worden er steeds meer verbindingen gesnoeid, omdat ze niet belangrijk zijn. Dit gaat zo door tot je 12e jaar. Wat je dus op dat moment niet meer gebruikte, wordt meteen aan de kant gezet. Niet dat het gebied onbruikbaar wordt, integendeel. Het wordt door een ander gebied van de hersenen in beslag genomen en gebruikt. Mensen die wel eens beweren dat wij maar 10% van ons brein gebruiken, hebben het mis. Snij maar eens 90% weg… Ons brein is enorm plastisch. Dat betekent dat het zich aanpast en vormt naar ons gedrag. Wanneer wij onszelf

38

bijvoorbeeld gaan trainen in pianospelen, dan past ons brein zich aan. Bij een vergelijking van de hersenen van musici, en van de hersenen van mensen die nog nooit een muziekinstrument hadden aangeraakt, bleek dat bij de musici het auditieve gedeelte van de hersenen 25% groter was. Deze mensen hebben dat uiteraard ook meer nodig, en het brein past zich daarop aan. Atleten bijvoorbeeld hebben ook een heel ander brein dan kunstschilders. Het brein is écht verschillend en het goede nieuws is, het is ook veranderbaar. Als jij ervoor kiest om een topsporter te willen zijn, en je traint 4 uur per dag voor 10 jaar lang, dan word je het ook. Dan kan je in elke discipline, ongeacht talent, aan de top meedraaien. Zoals je ziet vergt dit verschrikkelijk veel inzet en training, en daarom zijn er maar enkele die dit doen en de top halen. Dat is het grote verschil. Is dat dan ook het geval met angsten en fobieën? Nee, gelukkig niet. Je hoeft echt niet zoveel te trainen, al is het wel een aanbeveling waard om dagelijks jezelf te trainen in het goed voelen. Die training mag je jezelf eigenlijk niet onthouden. Door al de oefeningen, die verderop in dit boek staan, te gebruiken train je jezelf. Dat is belangrijk om de rest van je leven hier profijt van te hebben. Gebruik je angst als opstap naar een gelukkig leven. Elimineer eerst je angst, maar is dat genoeg? Misschien denk je nu dat het voor jou al genoeg is. De vrijheid die je dan zult ervaren, is natuurlijk enorm en dat is op dat moment het echte geluk. Er is echter meer dan dat. Op dat moment kan je eindelijk je ware potentieel naar boven laten komen en de wereld iets geven. Jouw talent is belangrijk voor de wereld en daarom is het verstandig om ook na jouw verlossing door te gaan met trainen in het goed voelen. Dat zorgt er dan namelijk voor dat je ook gaat doen wat je leuk vindt en er misschien wel je werk van gaat maken, zoals ik heb gedaan. Ook ik

39

train mezelf elke dag. Het is niet zo dat, wanneer je van je angst verlost bent, je kan stoppen met oefenen. Als iets namelijk goed werkt, doe je er meer van. Je gaat er meer over lezen en andere methodes ontdekken die goed voor je zijn. Je voedingspatroon aanpassen, meer bewegen, kortom; goed voor jezelf zorgen. Dat schiet er vaak allemaal bij in wanneer je last hebt van angsten. Als de angst dus geen reden meer is om iets niet te doen, is het wel de bedoeling dat je iets anders gaat doen. Jezelf preventief behandelen heet dat. Voorkomen is beter dan genezen en wanneer je bereikt om na dit boek angstvrij door het leven te gaan, ga dan door. Stop niet. Geef de angst dan ook geen kans meer. Focus je compleet op andere dingen en ga beginnen met genieten. Volg een cursus, ga aan een sport beginnen, leer een andere taal, etc. Ga iets doen met die vrijheid, want dat is zeer belangrijk. Belangrijk is om verder te kijken dan je neus lang is. Gedachten als ‘gelukkig kan ik weer naar de supermarkt’ zijn fantastisch. Het kan zo bevrijdend zijn wanneer dat weer gewoon kan, maar het is niet genoeg. Iedereen gaat gewoon naar de supermarkt en als je weer bij die ‘normale’ mensen hoort, ga dan wat doen met die vrijheid. Nu ga ik je een belangrijke vraag stellen:

‘Wat zou je gaan doen wanneer je geen angst meer had?’

Denk daar maar eens over na en pak even pen en papier. Om echt wat aan dit boekje te hebben, is het belangrijk om daadwerkelijk ook iets te doen. Wanneer iets in je hoofd zit, dan blijft het in je hoofd. Als je het toevertrouwd aan papier, is het voor het eerst materie geworden en dan kan het denken dat niet meer veranderen. Schrijf het allemaal op en kijk ernaar. Wat valt je op?

40

Als ik iemand vraag wat hij zou willen, dan krijg ik steevast allerlei antwoorden waarin mensen haarfijn uitleggen wat ze niet willen. Ik wil geen angst, ik wil mij niet meer zo beroerd voelen, ik wil geen paniekaanval meer meemaken, etc. Wat wil je dan wel vraag ik dan en dan valt er een stilte die varieert tussen een paar seconden of een paar minuten. Als ik dan ook het woordje ‘precies’ nog tussen de vraag frommel, dan kan ik de sessie wel beëindigen, want bijna niemand weet wat hij of zij precies wil… Toch is het zeer de moeite waard om je gedachten er even over te laten gaan. Wat wil je nou precies? Schrijf eens even op wat er allemaal in je opkomt en laat er geen rem opzitten. Denk er eens over na wat je zou doen als je alle hulpbronnen tot je beschikking had zoals geld, tijd, goed personeel, etc. Wat zou je dan precies doen? Dit vergt wellicht wat denkwerk en fantasie en dat is goed, want dat betekent dat je jouw onbewuste geest aan het trainen bent om zich te focussen op de mogelijkheden die al voorhanden zijn in jouw leven. Wellicht denk je dat er helemaal niets voorhanden is in jouw leven. Dat durf ik te betwijfelen. Op dit moment heb je een bepaalde focus in je leven en alleen die mogelijkheden kan je nu zien. Dat komt omdat het bewustzijn maar zo’n 7 aspecten kan waarnemen. Heb je wel eens een auto gekocht in een bijzondere kleur die je nooit zag en opeens zag je overal die kleur rijden? Die auto’s reden er altijd al, maar je was je er niet van bewust, ofwel je nam ze niet waar. Dat is logisch als je bedenkt dat wij 11,2 miljoen bits informatie binnenkrijgen per seconde. Die prikkels gaan eerst nog door onze zintuiglijke filters en daaruit maken wij een keuze wat wij willen zien, horen, voelen, proeven of ruiken. Als wij alles bewust zouden waarnemen op dat moment worden we echt stapelgek en kunnen we opgenomen worden in een inrichting. Gelukkig

41

is dat voor de meeste mensen niet nodig, omdat het brein alles filtert en alleen dat laat zien (de andere zintuigen laat ik voor het gemak even weg. Waar zien staat kan uiteraard ook horen, voelen, ruiken of proeven staan) waar wij onze bewuste aandacht op richten. Je bent je misschien helemaal niet bewust van het feit dat je ene knie iets warmer aanvoelt dan de andere knie en als je merkt dat het iets verschillend is, dan was je je op dat moment niet bewust van je linkeroorlelletje dat misschien wel een beetje tintelt, omdat je er nu je aandacht op vestigt. Zo kan je dus steeds schakelen van een gevoel van een kledingstuk naar het geluid in de omgeving of het paginacijfer onderaan deze bladzijde. Als je dat doet, dan laat je daardoor ook iets weg, wat betekent dat als je je nu op iets focust dat je graag wilt, je dan de mogelijkheden gaat waarnemen die er allang al zijn. Denk eens aan een bibliotheek en loop eens langs al die boeken. Opeens zie je een boek dat je altijd al had willen hebben. Je oog valt er op. Toeval? Het boek stond er al die tijd al. Je zag het alleen niet. Jouw bewustzijn nam het boek niet waar. Je kunt zoeken naar iets wat je wilt, maar wanneer je niet de intentie hebt om het waar te willen nemen, zal je het echt niet zien. Dit noemen ze ook wel inattentionel blindness. Heb je wel eens iets gezocht, zonder het meteen te kunnen vinden? Je had overal gekeken totdat iemand bijvoorbeeld zei: ‘Ik heb het in die kast gelegd.’ Daar had je al gekeken, maar diegene was ervan overtuigd dat het er lag. Jij had het niet gezien. Nu kijk je weer en opeens als een donderslag bij heldere hemel ligt het daar. Wellicht hebben vrouwen er minder last van, dat weet ik niet, maar de mannen die ik heb gesproken herkennen dit fenomeen maar al te goed. Vrouwen herkennen dit wat minder, maar toch geldt ook voor hen hetzelfde principe. Wanneer je niet gelooft dat

42

iets bestaat dan is het er ook niet. Letterlijk. Wat betekent dit nu eigenlijk. Oké, ik zie dan wel eens een zoutvaatje over het hoofd, nou én. Een zoutvaatje is ook niet echt een probleem. Het wordt anders als jij de mogelijkheden niet meer waarneemt om je goed te voelen. Dat komt op hetzelfde neer. De wekker gaat en je wordt wakker. Wat zijn je eerste gedachten? Hoe voel je jezelf wanneer je die gedachten hebt? Zo begin jij de dag en dit alles gaat geheel onbewust. In het begin moet je geest nog even wennen aan het wakker zijn en denk je even helemaal niets. Dat is echter binnen een paar seconden verleden tijd. Het is dan wel belangrijk om die dingen te denken die jou een goed gevoel geven. Gebeurt dat ook? Bij de meeste mensen niet. Daar komt een gedachtegang op gang die vaak niet motiverend is voor de rest van de dag. Het is wel belangrijk om je daar bewust van te zijn, omdat je lichaam direct allerlei stoffen gaat aanmaken. Wat wil je gaan aanmaken? Adrenaline of dopamine? De eerste zorgt ervoor dat je direct opstaat en aan de slag gaat. Met een enorme snelheid doe je de dingen die je moet doen en je voelt je daarbij opgejaagd en gehaast. Dit doet de adrenaline. Een neveneffect dat je niet voelt, maar wel aanwezig is, is dat adrenaline de aanmaak van nieuwe cellen stillegt. Dit zorgt er dus voor dat je meer energie hebt om te kunnen handelen. Adrenaline is eigenlijk alleen echt nodig in levensbedreigende situaties. Situaties waarin er gevaar dreigt. Een wekker die afgaat is natuurlijk geen gevaarlijke situatie, maar intern gaan wel alle alarmbellen af. Je kunt er echter ook voor kiezen om op dat moment dopamine aan te maken. Dit kost wellicht enige moeite, maar het is het wel waard. Op het moment dat je je ogen

43

opendoet denk dan even aan alle leuke dingen die er in je leven aanwezig zijn. Je kinderen, je partner, al die complimenten die je hebt gehad in je leven, wat dan ook. Nogmaals, het kost menigeen moeite, maar het levert zoveel op. Als eerste zorgt het voor de aanmaak van nieuwe cellen. Ten tweede, je stapt met een goed gevoel uit je bed vandaan waardoor de dag vaak vlekkelozer verloopt. Alles lijkt dan simpeler en eenvoudiger te gaan, waardoor het lijkt of je meer tijd hebt. Denk eens even aan afgelopen ochtend? Hoe stond je op? Wat dacht je toen je wakker werd? Welke gedachten bepaalden voor het grootste gedeelte jouw gedachten? Waren dat positieve of negatieve gedachten. Wanneer je daar niets mee doet en het laat gaan, dan blijft het zo. Misschien heb je het idee dat het allemaal niet zo belangrijk is, maar ga dan eens na hoe je lichaam aanvoelt bij een negatieve gedachte en bij een positieve. Lichaam en geest zijn één. Verander jij iets aan je lichaamshouding, dan verandert er ook iets in je hoofd. Je voelt je prettiger of juist niet. Dat ligt aan wat je veranderd hebt aan je houding. Lees onderstaande eens door en leg dan het boek even terzijde en doe de oefening. Oefening: Ga staan met je handen omhoog en kijk omhoog. Blijf even een moment staan en blijf steeds omhoog kijken. Denk dan aan iets waar je een naar gevoel bij hebt. Een herinnering, een moment waar je tegen op ziet, wat dan ook. Blijf wel omhoog kijken, terwijl je probeert om zo’n moment voor de geest te halen. Ga daarna licht gebukt staan en steek je armen naar voren en kijk naar beneden. Dit zal voor enige spanning zorgen in

44

de rugstreek. Blijf even zo staan en probeer dan aan iets leuks te denken. Wanneer je deze oefening hebt gedaan, dan zal je merken dat het een bijna onmogelijke opdracht is om te doen. Nogmaals gezegd, lichaam en geest zijn één, wat wil zeggen dat je lichaam zijn eigen intelligentie heeft. Wanneer je lichaam prikkels naar het brein stuurt van bijvoorbeeld spanning, onrust en nare gevoelens is het niet logisch om daarbij aan iets leuks te denken. Dat gaat dan ook praktisch niet. Omgekeerd geldt uiteraard hetzelfde. Kijkend omhoog met je armen omhoog geef je positieve prikkels af. Het is een juichend gebaar en je komt dus ook in een juichstemming. Mensen die juichen doen dit niet voor niets. Heb jij je wel eens afgevraagd waarom poppetjes in kindertekeningen allemaal met de armen omhoog staan? Dat komt omdat kinderen nog heel vaak in die blije, juichende staat verkeren. Wij hebben dit een beetje afgeleerd. Wanneer je in die staat aan iets naars probeert te denken, is dit praktisch onmogelijk omdat je lichaam compleet andere prikkels geeft aan het brein. Je lichaam is niet alleen een voertuig voor je hoofd, maar heeft echt zijn eigen intelligentie. Sinds René Descartes de stelling ‘Cogito ergo sum’ oftewel ‘Ik denk, dus ik ben’ deponeerde, heeft onze samenleving het brein als almachtig aangewezen en daardoor is het lichaam ondergeschikt geraakt. Dat is erg jammer, omdat juist ons lichaam alle wijsheid bevat die wij als mens nodig hebben. Alles wat er in je hoofd zit is namelijk ingebracht door anderen. Niets is van jou. Alles is geïndoctrineerd door je ouders, leraren, omgeving etc. Het enige dat echt van jou is, is je gevoel. Jouw pure gevoel dat zich bevindt in je lichaam. Daar is nooit aan gerommeld, omdat dat niet

45

onderhevig is aan de grilligheid van de gedachten. Natuurlijk, het brein is enorm belangrijk, maar wist je bijvoorbeeld dat je hart uit zichzelf klopt? Dat wordt niet geregeld door het brein. Sterker nog, wanneer je hartslag daalt en rustiger wordt, kalmeert je brein in plaats van andersom. Deze nieuwe ontdekking is heel bijzonder, omdat het betekent dat niet alleen het brein over intelligentie bezit en de almachtige regelaar is. Het is juist het samenspel van het hele lichaam, dat ervoor zorgt dat jij je goed voelt of slecht voelt. Het is dus belangrijk om met het leren van een nieuwe gewoonte, het hele lichaam erbij te betrekken. Het heeft weinig zin om alleen het hoofd erin te betrekken. Natuurlijk kan dat voor een domino-effect zorgen, zodat het lichaam zich daarin schikt. Dat is ook wat ik doe in mijn coachings. We beginnen met de methodes die de innerlijke beelden en gedachten veranderen. Vaak zie je dan ook onmiddellijk een lichamelijke verandering. Dat is verreweg de beste manier. Wat niet wegneemt dat wanneer je begint met sporten, je ook in je hoofd allerlei processen begint te veranderen. Er ontstaan allerlei nieuwe, versterkende neurale netwerken die ervoor zorgen dat jij lekkerder in je vel gaat zitten. Ook je gedachten verstommen en je innerlijke beelden krijgen weer meer ruimte en kleur. Dan ben je dus bezig om met je lichaam de processen in je hoofd te veranderen en dat werkt ook erg goed, alleen niet altijd. Het is echter wel belangrijk om vanaf nu iets te gaan doen. Vooral als je niets doet, wil ik je adviseren om een sport te gaan doen die je zou willen leren, ongeacht of je daar het talent voor bezit. Het brein is maakbaar en past zich aan. Ook je lichaam past zich aan. Kies dus iets wat je leuk vindt en begin daarmee.

46

Voor de mensen met straatvrees of een soortgelijke angst begrijp ik dat dit vooralsnog een onmogelijke taak lijkt. Het is echter wel mogelijk om het je voor te stellen. Stel je eens voor dat je een sport zou doen die je leuk vindt. Denk niet aan je beperkingen, maar doe net alsof je die sport aan het doen bent, zonder dat je je afvraagt waar de uitgang is of iets dergelijks. Merk op hoe dat voelt en waar je dat voelt in je lichaam, terwijl je het beeld dat je voor je ziet groter maakt. Stap eens in dat beeld, zodat je het door je eigen ogen gaat bekijken. Zie eens wat je dan ziet, hoor de geluiden die er in die omgeving zijn en voel het gevoel sterker worden in je lichaam. Geniet ervan en voel welke spieren er nodig zijn om die sport uit te voeren. In een soortgelijk onderzoek hebben ze 3 groepen van 20 basketballers laten trainen op het nemen van de vrije worp. De eerste groep deed helemaal niets, de tweede groep trainde dagelijks 2 uur op het nemen van die worp en de derde groep visualiseerde dagelijks het nemen van de vrije worp. Na 2 weken presteerde groep 2 en 3 nagenoeg hetzelfde, terwijl de eerste groep ver achterbleef. Het belang van verbeeldingskracht dient dus niet onderschat te worden. Zo zijn er nog meer onderzoeken geweest die dit fenomeen onderstrepen. Denk nog maar eens aan een citroen. Neem in gedachten nu weer eens een hap van die citroen. Merk dan op dat er allerlei lichamelijke processen op gang zijn gekomen. Je maakt meer speeksel aan, wellicht vertrekt je gezicht in een grimas. Er gebeurt van alles, terwijl er geen citroen in de buurt is. Dit komt omdat het voor je brein niet uitmaakt of je het bedenkt of dat het echt gebeurt. Dit is zo’n krachtig mechanisme, dat je daar ook veranderingen in kan aanbrengen die blijvend zijn. Dit blijf ik herhalen, omdat het zo een belangrijk verschijnsel is en zo vaak weggewuifd wordt als zijnde onbelangrijk, dat

47

ik het noodzakelijk vind om goed neer te zetten. De mensen die bij mij komen laat ik dan ook eerst iets ervaren. Een gedraging waar ze ook vanaf zouden willen en wat we meteen kunnen testen. Niet alle angsten zijn namelijk direct te testen. Wanneer we de eigenschappen van het beeld wijzigen, dan verandert het gedrag en de eigenlijke reactie direct mee. Ga jezelf trainen in een sport, en begin alleen met het visualiseren ervan, dan zal je echt merken dat het effect heeft. Natuurlijk is dat niet genoeg. Echt bewegen hoort erbij, maar het is een uitstekend begin. Je activeert echt de spieren wanneer je een goede sportvisualisatie maakt. Heb je wel eens naar mannen gekeken, die naar een voetbalwedstrijd zaten te kijken? Ze doen de bewegingen van de voetballer soms helemaal na. Schijnbewegingen met hun lichaam, trapbewegingen met hun benen en zelfs de ademhaling nemen sommigen over van de sporter op televisie. Hoe kan dit eigenlijk? Dit komt door zogenaamde spiegelneuronen. De aanwezigheid van spiegelneuronen in de hersenen werd ontdekt door Giacomo Rizzolatti, Leonardo Fogassi en Vittorio Gallese van de universiteit van Parma. Zij deden een onderzoek naar het grijpen en oppakken van objecten door makaken. Ze ontdekten dat bepaalde hersengebieden actief werden bij het uitvoeren van deze handelingen, maar ook als eenzelfde handeling door de anderen werd waargenomen. Bij mensen zijn de spiegelneuronen te vinden in de prefrontale kwab in de hersenen. Naar nu blijkt, zijn die spiegelneuronen niet alleen maar in je brein om na te apen, maar ook om sociaal gedrag te bevorderen. Het is niet persé een imitatieneuron, wat heel lang alleen werd gedacht. Het spiegelneuron zorgt er juist

48

voor dat wij de geschikte actie selecteren op het waargenomen gedrag en zo ontstaat er een sociale interactie. We hoeven daardoor ook niet het waargenomen gedrag te onderdrukken, maar selecteren automatisch het geschikte gedrag. Wanneer wij dus de buurman zijn vrouw zien kussen, dan ervaren wij op dat moment ook die kus, als je tenminste ooit een vrouw hebt gekust. Eerst werd er aangenomen dat wij die driften onderdrukten als gezonde mensen, maar niets is minder waar. Wij kiezen automatisch het geschikte gedrag en dat doen onze spiegelneuronen. Alleen wanneer wij bijvoorbeeld een voetbalwedstrijd of bokswedstrijd bekijken, lijkt het wel of ons lichaam automatisch begint mee te doen. Ook dit komt door de spiegelneuronen in ons brein. Het is dus echt goed om vanaf nu te beginnen met je echt voor te stellen hoe het zou zijn om je favoriete sport te beoefenen. Je traint zo je spieren, je souplesse en je krijgt meer zelfvertrouwen. Het is uiteraard niet voldoende om een goede conditie te verkrijgen, maar het is echt een uitstekend begin. Hoe meer je het doet, hoe meer je zult merken dat het beter gaat werken. Als je al aan een sport doet, doe het er dan bij om zo je grenzen op te rekken naar een hoger niveau. Stel je voor hoe het zou zijn wanneer je wel makkelijk die 10 kilometer loopt, of 10 kilo meer kan bankdrukken. Wat je ook bedenkt, het werkt echt en je kunt echt je grenzen op die manier oprekken. Topsporters doen niet anders en dat werd mij al helemaal duidelijk toen ik een keer een lezing van Joop Alberda bijwoonde. Alberda begon zijn lezing over de doelstelling die na de olympische spelen van Barcelona werd opgesteld. Het volleybalteam won op die spelen zilver en als doel werd goud gesteld, te behalen in Atalanta. Hij stelde dat er aardig wat meer plaatsen weg te geven zijn onder de tweede plaats

49

dan daarboven en daar heeft hij gelijk in. Het werd een enorme opgave. Volleyballen konden die jongens natuurlijk, dat was duidelijk, maar hoe konden ze hun grenzen nog verder oprekken. Het antwoord van Alberda was duidelijk en helder. Visualisatie. Hij liet ze elke ochtend de winst visualiseren. Daarmee motiveerde hij deze jongens iedere dag weer, maar ook zorgde dat er mede voor dat ze de doelstelling behaalde. Elke ochtend, zo vertelde hij, liet hij ze ervaren hoe het zou zijn om na de finale met de gouden plak om hun nek neer te kijken op de Italianen. Het bracht de jongens iedere morgen weer het besef bij waar ze eigenlijk mee bezig waren en ze raakten geïnspireerd om het beste uit hun zelf te halen. Dat lukte en op 4 augustus 1996 was de gouden plak een feit. Een enorme prestatie die tot nu toe (tijdens dit schrijven in 2009) nog niet geëvenaard is. Iedere sporter erkent ondertussen het belang om de wedstrijd van te voren al te visualiseren. Topsporters doen het al jaren en het is belangrijk dat jij het nu ook gaat doen. Je gaat je elke dag voorstellen hoe het zou zijn als je geen angst meer had. Wat zou je dan voelen? Oefening Verbeeld je dat je ergens in de toekomst geen angst meer hebt. Zie jezelf in dat beeld. Kijk eens goed en zie hoe ontspannen je erbij staat. Let op je houding, je ademhaling, hoe je beweegt, etc. Wat voor kleren heb je aan in dat beeld? Stap nu eens in dat beeld en bekijk het dus door je eigen ogen. Voel nu eens in je lichaam hoe dat voelt. Hoor de geluiden die daar in de omgeving zijn en neem dat ook goed in je op. Waar komen die geluiden vandaan? Doe dit zo’n 2 à 3 minuten en stap dan weer uit het beeld en merk het verschil. Kijk dan weer eens naar het beeld van hoe je

50

zou willen zijn en stap er nogmaals in om te ervaren hoe dat zou zijn. Voel hoe dat is en maak dat gevoel sterker. Maak dan zachtjes een vuist. Laat de vuist weer los tot een open hand en stap uit het beeld. Merk op dat wanneer je nu een vuist maakt, dat je een zweem van dat gevoel bij je hebt. Doe dit dagelijks en je zult gaan ervaren dat het steeds makkelijker wordt om echt werkelijk te zijn wie je wilt zijn. Belangrijk is bij alle oefeningen die in dit boek staan dat je ze wel vaak doet, het liefst dagelijks. Zo train je namelijk jezelf in het goed voelen. Kijk, slecht voelen is vrij gemakkelijk. Dat wordt je al op jonge leeftijd aangeleerd. Op school wijzen ze je alleen maar op je fouten. Heb je tien vragen gemaakt en twee zijn er fout is er bijna niet één leraar die zal zeggen: ‘Wat goed zeg, je hebt er acht goed!’ Nee, je wordt gewezen op de fouten die je maakt, waardoor een onbewust programma ontstaat om fouten steeds naar boven te halen. Het goede lijkt normaal en wordt daardoor letterlijk naar de achtergrond geschoven. Dat ervaar ik iedere dag weer wanneer ik vraag aan mensen hoe ze hun herinneringen hebben georganiseerd. Na een paar vragen kom ik er steevast achter dat bijna iedereen de nare herinneringen dichterbij heeft staan. De goede momenten zijn er natuurlijk wel, maar die staan altijd verder weg. Dat is jammer, want dat betekent dat als je even niets te doen hebt, je eerder aan iets naars denkt dan aan iets leuks. Het valt mij steeds meer op dat mensen echt heel veel leuke dingen hebben meegemaakt. Dat hoef ik nog niet eens onder hypnose terug te halen, al is dat wel makkelijker, maar het komt vaak gewoon ter sprake. Momenten die mensen als gewoon beschouwen, maar wanneer ik ze dan vraag om die mooie momenten weer te beleven, dan gebeurt er altijd iets wonderlijks. Iedereen

51

heeft wel eens iets geweldigs meegemaakt. Als ik dan vraag om eens in dat geweldige moment te stappen en te voelen wat je toen voelde, te horen wat je toen hoorde en te zien wat je toen zag, dan wordt die beleving sterker. Zo beleef je die momenten weer opnieuw en train je jezelf om die mooie momenten juist dichterbij te halen, in plaats van ver weg te zetten. Dat is zo belangrijk. Het zorgt er namelijk voor dat in je brein allerlei neurale netwerken worden aangemaakt, die er dan op een gegeven moment automatisch voor zorgen dat jij je eerder goed voelt dan slecht. Mensen verwachten vaak een wondermiddel. Het enige wondermiddel dat bestaat, is jouw motivatie om nu te veranderen. Dat zorgt voor wonderen. Dit boek geeft handvatten en ja, die kunnen zorgen voor wonderlijke effecten en zelfs blijvende effecten. Zaak is wel die handvatten te integreren in je dagelijks leven wil je er echt profijt van hebben. Ik benadruk dit misschien vaak, maar dat komt omdat ik zo vaak mensen krijg in mijn praktijk die een wonder verwachten. Natuurlijk gebeurt er soms voor die mensen ook een wonder, maar dat wil niet zeggen dat ze geen slechte dingen meer meemaken. Angst ligt altijd op de loer en is een geduchte tegenstander. Het is jouw zwakke plek op dit moment. Het is wel zo dat je jezelf zo krachtig en goed kan leren voelen dat er geen ruimte meer is voor angst. Dat is waar en dat vergt training. Consequente en consistente training. Voer een zero-tolerance beleid ten aanzien van negatieve gevoelens. Dan pas kun je gaan ervaren waar jouw kracht zit. Dat zit niet in een methode, die kracht zit in jou. Wanneer jij de verantwoordelijkheid neemt om te veranderen, dan gebeurt het al direct. Je neemt eindelijk

52

een beslissing en dat zorgt ervoor dat je geleid wordt naar de methode die jou het beste past. En wellicht staat die methode in dit boek, ik hoop het. Het belangrijkste is om nooit op te geven. Jij bent belangrijk. Voor je omgeving, je vrienden, je partner maar vooral voor jezelf. Waarom leef je hier eigenlijk? Om te aanvaarden, of om plezier te maken en jezelf te scheppen naar wie jij wilt zijn. En geen genoegen te nemen met hoe een ander wil dat jij moet zijn. Daar zijn er al zoveel van. Ik hoop dat je dit boekje gebruikt als inspiratie om je eigen kracht te ontdekken net zoals ik dat aan het doen ben. Ik heb mijn eigen kracht ook mogen ontdekken en sindsdien gaat het snel tot zeer snel. Dat kan jij ook ervaren. We zijn allemaal mensen en met de juiste handvatten komen we weer op het juiste spoor en kan onze trein ook weer gaan rijden. Misschien eerst nog als stoptrein, maar later zeker als intercity. Begin met het aanleren van een nieuwe gewoonte om je goed te voelen vanaf nu. Geloof je dat jij je vanaf nu elke dag 0,1 procent beter kan voelen? Goed, dan gaan we daar nu mee beginnen.

53

Hoofdstuk 4 Creëer je eigen gedachten Gedachten creëren we dagelijks, 24 uur per dag of we ons er nu mee bemoeien of niet. Het is net als de wind. Het is er gewoon. Alleen net als we wakker worden, is de geest even in verwarring en denken we op dat moment even niets. We vervallen echter al snel in ons oude denkpatroon en de dag begint. Op zich is dat allemaal niet zo bijzonder. Wanneer we bezig zijn, dan hebben we uiteraard wel gedachten, maar die worden afgeleid of gebruikt om nog even snel de dag door te nemen. Gedachten zetten van alles in beweging. Het hele lichaam reageert op een gedachte en dat is zelfs te zien aan de buitenkant. De meeste mensen zal dat niet echt opvallen, maar het is een bekend verschijnsel. Bijvoorbeeld bij verdachten die geconfronteerd worden met nieuw bewijsmateriaal, waaruit blijkt dat zij schuldig zijn, is de emotie van het gezicht af te lezen. Dit gaat echter zo snel als het knipperen met de ogen, dus wanneer iemand getraind is in het heel snel uitschakelen van zijn of haar emotie, dan valt het misschien niet eens op. Dat wil niet zeggen dat het niet getoond wordt. Een emotie is onmogelijk te verbergen. Als je zo’n moment filmt, kijk dan nog eens de beelden af op het moment dat het nieuwe bewijsmateriaal getoond wordt en je ziet het direct. Het is uiteraard geen bewijs, maar het zegt wel genoeg. De emotie die daar dan getoond wordt verraadt het. Een gedachte is scheppend. Het zorgt ervoor dat ons lichaam er op reageert. Dat beïnvloedt ons gedrag en dat

54

zorgt voor een bepaalde interactie in de omgeving. Alle subtiele gedachten creëren daardoor inderdaad onze werkelijkheid. Het zorgt voor een bepaald gedrag en dat zorgt er weer voor dat onze omgeving op een bepaalde manier op ons reageert. Het is dus van uitermate groot belang om die gedachten onder controle te hebben. In de esoterische en spirituele hoek lees je al jaren dat gedachten jouw eigen werkelijkheid scheppen en de wetenschap komt daar ook steeds meer achter. Het besef van constructief goed denken wordt steeds meer onderstreept en van belang geacht. Als je het experiment van de Japanse onderzoeker Emoto kent dan ben je waarschijnlijk net zo verbaasd als ik over zijn bevindingen. Emoto fotografeert al jaren kristallen. Hij bevriest water en fotografeert dan de kristallen die daar in te zien zijn. Net als een sneeuwvlok nooit dezelfde vorm heeft, is ook in het bevroren water geen kristal gelijk. Het interessante aspect hieraan, is dat wanneer het water blootgesteld is aan positieve gedachten de kristallen schitterend van vorm zijn. Ze zijn in perfecte harmonie. Is het water echter blootgesteld aan negatieve gedachten, dan zijn er geen kristallen meer in het water te vinden. Ook muziek speelt een belangrijke rol in het experiment en laat ook duidelijk zien hoe verschillend het water kan reageren. Speelt er rustige klassieke muziek, dan vind je de mooiste kristallen terug in het water. Speel je echter death metal af in de ruimte waar het water zich bevindt, dan zie je geen enkel kristal terug. Ook werden er stickers op de potjes water geplakt met positieve woorden of negatieve woorden. Ook daar werden gigantische verschillen in opgemerkt. Het blijkt dus dat water direct reageert op de omgeving, zowel in positieve als in negatieve zin. In datzelfde onderzoek zijn ze nog verder gegaan door ook rijst te onderwerpen aan dezelfde tests. Ze hebben op

55

verschillende scholen potjes met rijst neergezet. Het ene potje werd elke ochtend vriendelijk begroet en het andere potje werd genegeerd of naar toegesproken. Het resultaat was op zijn minst opmerkelijk te noemen. Het potje dat vriendelijk begroet werd bleef een maand lang nog wit, terwijl het andere potje na 1 week al zwart werd. Deze tests worden ook in Nederland gedaan met dezelfde zeer opmerkelijke resultaten. Wat betekenen deze tests eigenlijk. Wat heeft het met ons als mens van doen. Als je bedenkt dat wij voor ongeveer 60% uit water bestaan, dan zet dat je misschien wel even aan het denken nu. Wat wij denken heeft blijkbaar enorme gevolgen voor onze omgeving. Het verandert de omgeving direct. Stel je voor dat de persoon waarmee je praat, door jouw vriendelijkheid, al die mooie kristallen krijgt in zijn lichaam, dan ben je nog veel beter bezig dan je misschien al dacht. Het gaat verder dan alleen maar een gebaar. Op een ander niveau verandert er zelfs lichamelijks iets bij de ander. Ook dat is natuurlijk een wisselwerking, want ook jouw lichaam reageert daar op. Een positieve gedachtegang zorgt ervoor dat dezelfde schitterende kristallen zich in jouw lichaam gaan vormen. Een neveneffect van een negatieve gedachtegang is dat het lichaam stopt met het aanmaken van nieuwe cellen. Het versnelt dus het verouderingsproces. Dat komt door de aanmaak van adrenaline. Negatieve gedachten zorgen voor een grotere productie van adrenaline die het lichaam voorbereidt op iets ergs. Het is een overlevingsmechanisme dat er voor zorgt dat het lichaam klaar is om te vechten of te vluchten. Wanneer dat niet gebeurt blijf je zitten met die opgebouwde energie en kan het, wanneer je het niet ontlaadt, vast gaan zitten in je lichaam. Het moet toch ergens heen.

56

Iedereen heeft wel een zwakke plek in zijn lichaam en daar wordt dan die energie opgeslagen. Het is een soort extra geheugenbank van de hersenen. Daar is wel veel plaats, maar het slaat niet alles op. Het lichaam en het brein werken op die manier geweldig samen. Emoties worden opgeslagen in het lichaam. In de nek, de schouders, de rug, de knieën, etc. Je ziet al vaak van een afstand hoe mensen in het leven staan door hun houding te observeren. Leveren ze een strijd met het leven, dan gaan ze waarschijnlijk letterlijk gebukt onder de zware last. Die mensen zijn vaak depressief, zwaarmoedig en hebben een negatieve kijk op het leven. Ook vechten ze door die houding 24 uur met de zwaartekracht, wat een enorme impact heeft op het lichaam en het brein. Bijna alle energie wordt daarvoor gebruikt en het zal je niet verbazen dat die mensen ook vaak snel oud worden en slecht ter been raken. Mensen die daarentegen opgewekt zijn, staan recht en kijken om zich heen. Het lichaam is ze hierbij ook van dienst door in balans te zijn. De zwaartekracht wordt dan gebruikt om rechtop te blijven en dat kost daardoor geen moeite. Die overgebleven energie wordt gebruikt om nieuwe cellen aan te maken wat het verouderingsproces aanzienlijk vertraagt. Die mensen blijven er dan ook lang jong uit zien. Jouw gedachten over de wereld, de omgeving, je ouders, maar vooral over jezelf zijn bepalend voor jouw geluk. Dat is wat het verschil maakt. Al heb je het niet getroffen of een zeer slechte jeugd gehad, het zijn de gedachten daarover die jou maken of breken. Wat je ook verkiest, je hebt gelijk. Een situatie heeft geen betekenis, alleen de betekenis die wij eraan geven. Wanneer je bijvoorbeeld misbruikt bent, kan je je hele leven mannen vermijden omdat je bang bent geworden. Je kan ook in de prostitutie belanden omdat je zint op wraak of vergelding. Je kan ook

57

een stichting beginnen die ervoor zorgt dat mensen die dat meemaken geholpen worden en niet zoals jij in een gat vallen. Het zijn allemaal mogelijkheden die logisch zijn voor diegene die dat heeft gekozen. Het gaat er uiteindelijk om wat jouw keus is. Dat is altijd de vraag die overblijft. Niet iedereen heeft gelukkig een nare jeugd meegemaakt, maar de vraag blijft ook bij die mensen hetzelfde. Sommige mensen hebben een ogenschijnlijk liefdevolle opvoeding, als te beschermend en verstikkend ervaren. Een aantal grijpt naar verdovende middelen en creëert angsten. Het heeft uiteindelijk eigenlijk helemaal niets van doen met waar je vandaan komt. Het heeft er alleen maar mee te maken hoe je er mee om bent gegaan. Welke keuze heb je toen gemaakt? En als je wellicht denkt, ik had geen keus, dan is dat ook een keus. Natuurlijk begrijp ik heel goed dat je het gevoel hebt dat het je overkwam. Dat herken ik maar al te goed, maar is dat nu nog steeds zo? Het is belangrijk om in te zien dat het verleden voorbij is. Dat is namelijk het mooiste aan het hele verleden. Het is voorbij. Wanneer wij echter blijven leven in het verleden, dan is onze toekomst ook bepaald en blijft het zo. Dat mag je veranderen vanaf nu. Nu mag je echt tegen jezelf gaan zeggen dat het genoeg is geweest en dat je begint met iedere dag iets meer te gaan genieten. Schep ruimte voor jezelf en beloon jezelf iedere dag wanneer je een goed moment hebt. Zo train je jezelf om dat meer te doen, omdat wij allemaal als mens beloond willen worden. Negeer het negatieve gedachtepatroon. Doe dit zoveel mogelijk. Het zal lastig zijn omdat het zo’n sterk patroon is, maar met de oefeningen in dit boek kan het je gaan lukken. Sterker nog, je leert om die negatieve gedachtegang echt binnen te laten komen en dan met zachte kracht om te buigen in een positieve gedachtegang.

58

Denk aan aikido waarbij de tegenstander met zijn eigen kracht omver wordt geworpen. Dit alles zonder lichamelijke kracht. Dit zorgt voor verwarring en daardoor verandering. Met diezelfde kracht ga je ook leren om die negatieve gedachten om te buigen naar positieve. Het is iets anders dan gewoon anders te leren denken. Dat heb je waarschijnlijk al geprobeerd en dat werkt niet of nauwelijks. Alles aan een realiteits-check onderwerpen. Dit kan goed werken, alleen het denken is sluw. Natuurlijk weet je wel dat het niet reëel is om bang te worden van bijvoorbeeld een open ruimte. Anderen hebben het ook niet en daarom is het ook niet logisch. Je weet ook heus wel dat het anders kan en dat je op een andere manier zou moeten denken, maar hoe dan. Tja, dat vertelt niemand je er echt bij, omdat maar weinig mensen echt weten hoe je anders kan denken. Anders leren denken Eigenlijk is het heel logisch en heel simpel. Vraag jezelf eens af hoe je eigenlijk het verschil weet tussen een goede gedachte en een slechte gedachte. Natuurlijk, het gevoel wat daarbij komt. De ene gedachte geeft je een goed gevoel en de andere gedachte zeer zeker een rotgevoel, maar dat bedoel ik niet. Dat is een heel ander zintuig. Wanneer ik vraag om de verschillen, bedoel ik de verschillen in gedachten. Ja, zal je zeggen dat is nogal makkelijk. De inhoud van de goede gedachte is heel anders. Dat begrijp ik maar al te goed, maar als ik je nu eens zeg dat onze communicatie maar een klein gedeelte van inhoud afhankelijk is. Zo’n 7%. De rest is de toon waarmee iets gezegd wordt, zo’n 38% en lichaamshouding is het belangrijkste in onze communicatie, zo’n 55%. Denk maar eens aan het woordje ‘nee’. Op hoeveel verschillende

59

manieren kan jij het woord uitspreken? Erickson, een beroemde hypnotherapeut ontdekte ongeveer 17 verschillende manieren waarop je het woordje ‘nee’ kon uitspreken, waarbij zelfs een bepaalde toon al meer als een ja begon te klinken. Probeer het zelf eens uit en je zult merken dat de toon het meest bepalend is. Je kan de inhoud op zoveel verschillende manieren brengen dat die inhoud eigenlijk helemaal niet relevant is. Daar gaat het om in deze oefening. Je leert om te begrijpen dat die inhoud jou geen rotgevoel geeft, al heeft dat daar wel alle schijn van, maar dat die toon waarop het gebracht wordt dat doet. De inhoud kunnen we niet veranderen. Dan wordt het een strijd die wij onherroepelijk gaan verliezen. Dan is het hard tegen hard en ons denken is zo sluw dat die altijd aan het kortste eind trekt. Veel beter is het om het op de aikido-manier te doen. Behandel de gedachte als een vriend, iemand die je geen pijn wilt doen. En accepteer de gedachte ook als zodanig. Herhaal die gedachte dan nog een keer in je hoofd en maak hem harder. Hij klinkt dan in volume harder in je hoofd. Dat zal waarschijnlijk helemaal niet prettig aanvoelen en je denken denkt nu gewonnen te hebben, maar niets is minder waar. Zeg dan tegen jezelf: ‘Als ik hem harder kan maken dan kan ik hem ook zachter maken.’ Als dat lukt, dan heb je echt controle over je denken en kan je beginnen met de volgende oefening. Oefening Creëer een negatieve gedachtegang. Dat is wellicht niet zo moeilijk omdat de meeste mensen bijna automatisch een negatieve gedachtegang hebben. Hoor hem even aan en pak er dan een zinnetje uit. Herhaal dit zinnetje nogmaals en zet hem eerst harder en dan zachter. Zet hem dan weer terug in de originele volumestand. Ga dan eens wat meer

60

eigenschappen veranderen aan die gedachte. Je hebt nu al bewezen dat je je eigen gedachten kunt veranderen door het volume te veranderen. Verander eens de snelheid van de gedachte. Maak hem eerst sneller zodat de woorden sneller achterelkaar komen. Vertraag dan de gedachte totdat het in slowmotion lijkt te klinken. Merk daarbij op dat je lichaam ook direct reageert door rustiger en ontspannen te worden. Pak nogmaals de originele gedachte en laat hem eens in bepaalde tonen klinken. Ben je goed in dialecten zoals plat Utrechts, Amsterdams, Haags of Brabants, hoor dan eens die gedachte in dat dialect. Ook Surinaams, Engels, of een ander accent zal ervoor zorgen dat de gedachte direct zijn kracht verliest. Ook een andere toon zal dit doen. Pak nog een keer de originele gedachte en herhaal hem nu eens in je meest sexy stem. Dit is zo belachelijk omdat de context totaal niet past bij de toon van de gedachte. Dit kan zorgen voor een enorme ontlading. Praktijkvoorbeeld bij een negatieve gedachte Een tijd geleden werd ik gebeld door een klant met dwanggedachten. Hij was al 10 jaar onder behandeling bij een psychiater maar niets leek te helpen. Of ik hem kon helpen. Ik zei hem dat ik hem kon helpen mits hij uitermate gemotiveerd was om er zelf alles aan te doen om er vanaf te raken. Dwanggedachten zijn heel lastig om vanaf te raken omdat iemand er 24 uur per dag mee bezig is. Bij een irreële angst is dit veel minder en daardoor ook vaak makkelijker te verhelpen. Hij kwam voor de eerste sessie en na 2 uur voelde hij zich beter dan in die 10 jaar daarvoor. Hij kon zelfs voor het eerst sinds jaren om die gedachten lachen en dit was een enorme doorbraak wist ik. De tweede sessie hebben we nogmaals die gedachten stelselmatig ondermijnd en is hij

61

succesvol van zijn dwanggedachten afgekomen, mede dankzij zijn tomeloze inzet. Dit vergt namelijk heel veel van de cliënt en ook van de coach die 2 uur lang bezig is om continu de gedachten te elimineren. Wanneer je deze oefening doet is het goed om te weten dat als je dit vaak doet er echt een verschuiving plaatsvindt in je denken. Het zal niet van de een op andere dag gebeuren, maar wanneer je uitermate gemotiveerd bent dan zal het je lukken. Zaak is wel om echt een zero-tolerance beleid te gaan voeren. Elke negatieve gedachte die opdoemt dien je echt aan te pakken op de aikido-manier. Zacht, doeltreffend en effectief, zodat eigenlijk de gedachte zelf in verwarring achterblijft. Dit vergt zeker in het begin de nodige wilskracht, maar het is zeer de moeite waard. Het zorgt ervoor dat andere opbouwende gedachten de ruimte krijgen en je gaan ondersteunen. Een andere oefening hierbij is niet de toon veranderen maar de plaats van de gedachte. Een van mijn vragen is vaak: ‘Waar zit die gedachte precies?’ Het meest gestelde antwoord is dan vaak: ‘in mijn hoofd natuurlijk.’ Wanneer ik dan vraag: ‘Waar in je hoofd?’ dan wordt het meestal even stil. Zijn mensen erachter waar de gedachte zit, dan gaan we verder en gaan we de positieve gedachten lokaliseren. Die plaatsen zijn vaak heel verschillend en dat is de volgende stap. Oefening Wek nogmaals een negatieve gedachtegang op. Merk op waar die gedachte zich bevindt. Voel hoe die gedachte zich beweegt, naar je toe, van je af, in een cirkel, etc. Schud het even van je af en denk dan aan een leuk moment. Merk op wat je toen dacht tijdens dat moment en lokaliseer die gedachte. Waar zit die gedachte? Vaak zit die op een hele

62

andere plek, omdat het dan ook makkelijker is voor je brein om te weten welke gevoelens en beelden daarbij horen. Wij hebben allemaal onze herinneringen op een bepaalde manier georganiseerd, zodat wij onbewust weten wat daar allemaal bij hoort. Denk nu nog eens aan die negatieve gedachte en zet diezelfde gedachtegang nu eens op de plaats van de positieve gedachtegang. Verander nogmaals niets aan de inhoud, omdat dat helemaal niet relevant is zoals je wellicht al hebt gemerkt. Misschien valt het je op dat het gevoel wat je eerst bij die gedachte had, helemaal wegvalt nu. Het zou zelfs kunnen dat je opeens een goed gevoel bij die gedachte hebt, terwijl de inhoud hetzelfde klinkt. Speel er mee en kijk welke gedachten je nog meer kan lokaliseren. Waar zit jouw motivatie bijvoorbeeld? Deze oefeningen hebben allemaal gemeen dat ze jou bewuster maken. Bewuster van het feit dat je het allemaal in eigen hand hebt en dat is belangrijk. Dat zorgt er namelijk voor dat je niet meer bang wordt van die gedachten maar er mee gaat spelen. Kijk, je kan je ertegen verzetten, maar dat werkt niet. Het kan zelfs pijn doen. Wanneer je jouw gedachten vergelijkt met de wind dan kan je 2 dingen doen. Ertegen ingaan of accepteren en meegaan. Het tweede is makkelijker en wanneer je ook nog eens handvatten hebt om opeens uit die wind te stappen, dan ben je een meester geworden over je gedachten. Een praktijkvoorbeeld Een specifiek voorbeeld wil ik je niet onthouden. Een cliënte met vliegangst consulteerde mij een tijd geleden. De eerste sessie ontmoette ik haar en we gingen aan de slag met haar probleem. Na haar uitleg, dat ze al jaren wel meer

63

dan 10 keer per jaar vloog en nu opeens bang werd, begon ik met de behandeling. Meestal begin ik met de beelden, omdat die het meest beangstigend zijn voor mensen. Bij haar viel mij echter op dat zij het alleen maar over haar gedachten had. Ook sprak zij met zeer auditieve kenmerken als, ‘dat klinkt goed’, ‘het is duidelijk’, enz. dat ik besloot om deze angst te verhelpen met alleen haar gedachten. Ik begon haar te vragen haar gedachten te lokaliseren en de beweging daarin. Ook vroeg ik haar die gedachten te kleuren. Daarna vroeg ik haar of zij wel eens sportte. Ik vroeg haar wat ze dan dacht na het sporten en waar die motiverende gedachte dan precies zat. De locatie was compleet verschillend. Ik liet haar een aantal keer de negatieve gedachtegang herhalen vanaf die motiverende plek en de angst was weg. Een tweede sessie was niet meer nodig en nog steeds gaat het goed met vliegen. Haar onbewuste geest werkte zo snel, dat de angst blijvend verholpen was binnen een uur. De snelheid waarmee onze hersenen werken is enorm. Het brein werkt sneller dan je denkt. Het bewustzijn hobbelt er als het ware achteraan. Wanneer ik bijvoorbeeld zeg: ‘Denk aan een kat. Maak hem groen.’ Dan doe je dit direct. Daarna denk je er wellicht pas aan of dat wel bestaat, maar in eerste instantie doe je precies wat je wordt opgedragen. Die snelheid, dat flitsende, daar werk ik mee. Dan kan je veranderingen snel laten plaatsvinden en hoef je niet zo lang met mensen te praten. Dat is totaal niet noodzakelijk. Creëer een goede atmosfeer in je hoofd Zou het niet heerlijk zijn om je vaker goed dan slecht te voelen? Ik denk dat de meeste mensen hier wel positief op antwoorden. Bijna iedereen wil zich liever goed voelen.

64

Het heeft als bijkomend voordeel dat het ook veel gezonder is. Je lichaam reageert hier ook direct op door weer vrijuit te kunnen ademen en dat voelt gewoon fantastisch. Je hebt door de oefeningen waarschijnlijk al gemerkt dat het wellicht vrij makkelijk kan zijn om direct om te schakelen. Het punt is wel dat je dat doet. Vaak verzanden we in ons eigen moeras en kom daar dan maar weer eens uit. Dat is niet altijd makkelijk, maar wel lekker om daar weer uit klauteren. Dat moeras is namelijk helemaal niet waar. Het heeft niets met jou te maken op dit moment. Het is óf het verleden dat zich aan je opdringt óf de toekomst. Het heeft niets te maken met hoe je nú bent. Daarom is het zo belangrijk om die knop om te zetten en daar zijn verschillende methodes voor. Dit hoofdstuk gebruiken we uitsluitend gedachten en geluiden om zo veranderingen te bewerkstelligen. Wanneer je dit vaak en regelmatig doet wordt het een automatisme. Dan zal je merken dat je over een hele dag genomen je inderdaad prettiger voelt omdat je anders denkt. Dit is een proces waarin je jezelf dwingt om anders te denken. Dit anders denken heeft niets te maken met de inhoud van de gedachten. Daar ben je nu al wel uit, wanneer je de oefeningen hebt gedaan. Nee, dit gaat over jezelf conditioneren. Je gaat stelselmatig iedere gedachte veranderen in toon en plaats. De komende zes weken voer je een zero-tolerance beleid tegenover negatieve gedachten en gevoelens. Dit is belangrijk om het een automatisme te laten worden. Het kan snel, heel snel, maar beter is om het echt goed te verankeren. Dat kan alleen wanneer je er een gewoonte van maakt om de oefeningen te doen. Een andere oefening is het creëren van goede geluiden in je hoofd. Het zal in het begin wennen zijn om steeds dat

65

geluid in je hoofd te herhalen. Dat is met alles zo, maar op een gegeven moment wordt het als brokje informatie opgeslagen in het onbewuste gedeelte van het brein en is het gewoon altijd aanwezig. Feit is wel dat je, vooral in het begin, je bewustzijn dwingt om zich te focussen op al die goede geluiden. Oefening Haal eens een moment voor de geest waarin je je heel goed voelde. Misschien heb je gevoetbald. Heb je wel eens een doelpunt gescoord? Haal dan eens je mooiste doelpunt voor de geest en stap in het moment. Dit kan uiteraard met elke sport of hobby. Speel je viool, denk dan eens aan je mooiste stuk dat je ooit speelde, etc. Nogmaals, stap dan in het moment en zie wat je toen zag, hoor weer wat je toen hoorde en voel weer wat je toen voelde. Let op de geluiden. Hoor waar ze zijn, waar ze vandaan komen. Houd alleen die geluiden vast en stap dan weer uit het moment. Haal een moment voor de geest waar je tegenop ziet. Kijk ernaar, terwijl je de geluiden die je meegenomen hebt in je hoofd harder maakt. Blijf nu een tijdje kijken naar het beeld met die geluiden erbij, totdat het beeld van kwaliteit verandert. Dat is dan het teken dat je onbewuste geest heeft begrepen wat je aan het doen bent. Dan is de verandering ook een feit en is het niet meer hetzelfde. Dit is blijvend en kan je met elke gewenste herinnering doen. Het verleden en de toekomst zijn alleen belangrijk als oefenmateriaal. Verder heeft het eigenlijk geen betekenis over hoe je er nu op dit moment bij zit. Ook jouw hersenen werken op die manier. Je herinnert je niet de feitelijke gebeurtenis. Je herinnert je het laatste moment dat je aan

66

die herinnering dacht. Daarom is het ook mogelijk om beelden en herinneringen blijvend en voorgoed te veranderen. Wanneer alles vastlag dan was dat onmogelijk geweest, maar gelukkig is dat niet zo. Onze hersenen passen zich aan ons gedrag en de omgeving aan. Dit is een levenslang proces en stopt niet. Wanneer je denkt aan een computer, dan ken je wellicht het mapje ‘mijn documenten’. In dat mapje zitten allemaal andere mapjes. In je brein werkt het wel veel complexer en interessanter dan een computer, maar het is een eenvoudige manier om te omschrijven. Stel je voor dat er in jouw hoofd ook allemaal mapjes zijn. Humor, depressie, woede, angst, vreugde, verdriet, wanhoop, lachen. Het zijn allemaal mapjes waarin herinneringen zitten. Om in het mapje geplaatst te kunnen worden hebben die herinneringen bepaalde eigenschappen nodig om daarvoor in aanmerking te komen. Voor het mapje ‘lachen’ moet het beeld bijvoorbeeld troebel, kleurrijk en bolvormig zijn. Voor depressie moet het beeld bijvoorbeeld klein, vierkant, vaag en donker zijn. Zo weet het brein direct in welk mapje het thuishoort en onbewust geven wij die eigenschappen mee aan die beelden. Dat is eigenlijk een fantastisch systeem, want zo kan je in één beeld ‘zien’ wat voor emotie erbij hoort en kan het brein daardoor razendsnel werken. Als wij ons dus iets herinneren, dan hebben die beelden die onbewuste eigenschappen in zich. Het is dan allang geen feit meer, want het is als het ware vervormd door onze emotie. De emotie heeft het beeld dusdanig veranderd dat van een feit allang geen sprake meer is. Eigenlijk gebeurt dat al direct wanneer de informatie binnenkomt, wat betekent dat alles wat je waarneemt een soort illusie is. Jouw illusie. De vraag is dus eigenlijk, in welke illusie wens jij te leven? In één die jou een slecht gevoel geeft of

67

één die jou een goed gevoel geeft. Wanneer je kiest voor het laatste, heb je wellicht ook meer kans om die illusie te overstijgen. Daar ga ik het in dit boek niet over hebben, omdat het dan een heel ander boek gaat worden. Wat belangrijk is, is dat je leert te leven in het moment. Dat is het enige wat belangrijk is. De rest is geweest of moet nog komen. Terug naar de mapjes. Om ze te verplaatsen gaat het iets anders dan het knip en plakwerk dat je op de computer zo eenvoudig kan doen. In je brein is het zaak om enkele eigenschappen van de zintuiglijke informatie te veranderen, zodat ze automatisch in een ander mapje worden geplaatst. Als dat gebeurt, is de volgende keer dat je het je herinnert het gevoel totaal veranderd, omdat de eigenschappen van het beeld zijn veranderd. In het volgende hoofdstuk ga ik hier in detail op in, maar het is nu goed om te weten dat alles veranderbaar is. Nogmaals, ik verander niets aan de inhoud. Dat hoeft ook niet, dat kan ook niet en dat wil ik niet. De emotie echter is veranderbaar en dat is veel belangrijker. Stel je voor dat je om al die nare dingen die je mee hebt gemaakt moet lachen. Dat is zo bevrijdend en geeft zoveel ruimte dat het de moeite waard is om te doen. Natuurlijk begrijp ik dat in sommige gevallen het trauma zo verschrikkelijk is dat erom lachen simpelweg niet mogelijk is. Wat wel mogelijk is, is dat je er op terug kan kijken zonder gevoel en dat is dan meer dan genoeg. Dat geeft bijna hetzelfde effect. Voor trauma’s is het verstandig om een persoonlijk consult aan te vragen omdat het vaak zoveel emoties oproept. Het is dan verstandig om dat op te lossen met iemand die al jaren mensen met trauma’s helpt. Met de meeste vormen van angst is het echter zeer goed te doen en ik zou dan ook adviseren om dit als patroon te gebruiken in je dagelijks leven.

68

Er was eens iemand in de groepscoaching die zeer graag musiceerde. Diegene heb ik geleerd om dat geluid vast te houden. Het was het geluid van een contrabas en dat hielp. Wanneer hij dat deed, was hij niet depressief, terwijl hij eigenlijk de hele dag depressief was. Blijkbaar was het dan toch niet 24 uur per dag. Dit gaf perspectief en vertrouwen waardoor hij nu na jaren eindelijk weer wat licht zag in de duisternis. Een van mijn motto’s is dan ook:

‘Hoe duister het ook is, als je een kaars aansteekt, is de duisternis direct weg.’

Laat dit boek voor jou ook een kaars zijn die bij jou vanbinnen de vlam weer doet gaan branden. Dat is belangrijk, omdat jij als persoon een verschil kan maken in de wereld. Die wereld is natuurlijk allereerst jouw omgeving en wanneer jij je goed voelt dan is dat besmettelijk. Mensen willen graag bij je zijn en weten hoe je dat doet. Daarmee steek je dan weer hun kaarsje aan, enzovoort. Het is dus in eerste instantie belangrijk voor jou dat je deze oefeningen doet. Wanneer je er steeds beter in wordt naarmate je het vaker doet, dan zorgt dat ervoor dat je omgeving zich ook steeds beter gaat voelen. Opeens ben je dan mensen aan het helpen op een onbewust niveau om zich goed te voelen. Zo creëer je dus eigenlijk indirect een veel betere wereld voor jezelf, doordat jij je goed voelt. Jouw gedachten over iets zijn mede bepalend voor hoe jij de wereld waarneemt. Wat echter ook zeer interessant is, is hoe de beelden zich daarbij verhouden en wat je daarmee kan doen..

69

Hoofdstuk 5 Een beeld zegt vaak meer In het vorige hoofdstuk hadden we het over onze gedachten. De oefeningen zorgen ervoor dat jij op een gegeven moment een meester bent over je eigen gedachten. Wat zijn eigenlijk gedachten? Laatst was ik met mijn zoontje naar een film van Winnie the Pooh aan het kijken. Pooh is een beer met zeer weinig hersens naar eigen zeggen, maar met zeer bijzondere uitspraken. Een beetje taoïstisch zelfs. Er is zelfs een boek aan hem gewijd, de tao van Pooh, maar goed dat terzijde. In het filmpje was een liedje en dat liedje begon met de woorden: ‘Waar gaan woorden heen die nog niet werden gezegd…’

Tja, daar had ik nu ook niet direct een antwoord op en mijn zoontje stelde mij die vraag gelukkig ook niet. Denk nog eens aan dat experiment van Emoto met die kristallen en de rijst en we komen dan misschien al iets dichter bij het antwoord. Gedachten doen wel degelijk iets maar waar ze heen gaan? Misschien weet Pooh het antwoord…

70

De kracht van het metaforische beeld Gedachten creëren beelden. Gedachten creëren niet alleen beelden, ze creëren ook emoties. Die emoties hebben weer te maken met hoe het beeld is voorzien van bepaalde eigenschappen. Is het klein en donker, dan is het in de regel nou niet echt prettig om naar te kijken. Is het helder en kleurrijk, dan is het vaak wel mooi om naar te kijken. Dat geeft dan ook automatisch een goed gevoel. Eigenlijk klinkt het heel logisch allemaal en dat is het in feite ook. Waarom zou het níet logisch zijn. Waarom zou het allemaal zo moeilijk moeten zijn. Is het werkelijk waar dat het moeilijk is om te veranderen? Ik denk het niet. Het lijkt moeilijk, maar wanneer je je eigen leven bekijkt, merk je dat de veranderingen juist heel snel gingen. Natuurlijk ging er een heel proces aan vooraf, maar de beslissing bracht de verandering tot stand. Niet het hele proces. Mijn vraag, sinds die periode dat mijn leven veranderde, is altijd gebleven: ‘Hoe kan ik snel een blijvende verandering creëren?’ Mijn zoektocht is daarop gebaseerd. Dat resulteerde in de fobiedokter-methode, waarbij je zelf aan de slag gaat met je probleem. Je begint je probleem te analyseren en te onderzoeken. Je doet dat op een manier die ervoor zorgt dat je afstand creëert van je probleem. Als er voldoende afstand is gecreëerd, kan je er namelijk rustig naar kijken en de eigenschappen van dat probleem bestuderen. Je zult dan merken dat in het heden het probleem wel meevalt. Helemaal als je het opdeelt in brokjes die veranderbaar zijn. Het is namelijk alleen een probleem, omdat jij het een probleem laat zijn. Natuurlijk zijn er dingen die niet leuk zijn of mensen die vervelend zijn. Op je werk of zelfs in je privé-omgeving. Daar heb je mee te maken. Het is alleen nog steeds wel een keus of dat een probleem is of niet. Anders gezegd: ‘Is het probleem

71

groter dan jij bent of ben jij groter dan het probleem.’ Sommige mensen kijken ergens tegenop. Als ik vraag waar ze precies tegenop kijken, dan krijg ik vaak een glazige blik toegeworpen. Het is niet alleen maar een uitspraak. Onbewust creëer je een beeld waar je wel degelijk tegenop ziet. Als ik het dan nog een keer vraag en het beeld doemt op, dan wordt het ineens helder. Laatst had ik een cliënt die overal als een berg tegenop zag. Hij zei dit letterlijk en ik vroeg hem die ‘berg’ te beschrijven. Hij zei dat het eigenlijk meer een bergwand was, zo’n verticale rotsachtige klif. Tja, wanneer je dat ziet dan valt daar natuurlijk nauwelijks tegenop te klimmen. Ik vroeg hem wat eigenschappen van die berg te veranderen en na een tijdje was het gelukt om er een alp van te maken. Het was nu een glooiende berg met gras en bloemen. Het probleem was nog steeds even groot, maar nu wel overzichtelijk genoeg om aan te pakken. Je kon er ook overheen lopen nu. Dit zorgde voor zoveel ruimte dat er ook direct oplossingen naar boven kwamen. Die waren er daarvoor ook wel, alleen zag hij ze niet. Letterlijk niet, door die wand. De onbewuste geest is zeer creatief en door zo’n zelfde creativiteit daar tegenover te stellen kan je heel veel veranderen. Dat is de kern van mijn therapie. Ook noem ik het vaak de aikido-therapie, omdat je meegaat met de kracht en die ombuigt naar een positief resultaat. Net als in aikido ga je er niet vol tegen in, maar neem je de kracht mee en buig je hem om. Er vol tegenin gaan heeft vaak niet het gewenste effect. Het kost veel energie en het is een constante strijd die je bijna zeker gaat verliezen. Buig je de kracht echter steeds af, dan zal die kracht niet eens meer de moeite nemen om jou steeds aan te vallen. Hij raakt gedesillusioneerd, zal afnemen en op een gegeven moment

72

zelfs voorgoed verdwijnen, als jij steeds maar weer de aanval afbuigt. Waar zie jij eigenlijk nog steeds tegenop? Het is belangrijk dat je het beeld dat er onbewust wordt gecreëerd naar boven haalt. Wat verschijnt er voor je geestesoog? Wat zie je precies? Niet iedereen denkt in een metafoor en ziet een berg, een kelder of een grot. Het kan ook zijn dat je een ‘realistisch’ beeld ziet. Daar gaan we later mee aan de slag. Wat nu belangrijk is, is dat je een metafoor voor de vraag verzint. Verzin een metafoor die bij de situatie past en kijk gewoon wat er in je opkomt. Dit kan van alles zijn, zelfs iets surrealistisch als een gele balk of een blauwe bol. Verbind er geen oordeel aan, alles is goed. Het onbewuste is zeer creatief en bedenkt soms beelden bij situaties die wij wellicht zelf niet hadden bedacht. Pak dat zelfgecreëerde beeld erbij en kijk welke eigenschappen er interessant zijn. Kleurtoon, helderheid, vorm, etc. Kijk eens wat je kan veranderen zodat het beter begint te voelen. Stel dat je bijvoorbeeld onbewust een donkere, zwarte grot ziet. Kijk eens wat er gebeurt wanneer er wat meer licht bij komt. Zie je bijvoorbeeld de struiken naast de grot staan en die mooie rode bloemen? Wellicht zie je ook de blauwe hemel boven die grot. Je maakt als het ware het beeld kleurrijker en gedetailleerder. Dit zorgt ervoor dat jouw onbewuste geest dit beeld vanaf nu gaat projecteren in die situaties waar je eerst tegenop zag. Voorbeeld uit de praktijk Een cliënt kwam bij mij omdat hij last had van claustrofobie. Het was zelfs zo erg dat hij de gordijnen op een kier moest hebben tijdens het slapen. Wanneer hij naar bed ging keek hij tv totdat hij in slaap viel. Dit zorgde

73

ervoor dat hij niet in de angst terecht kwam. Hij kwam bij mij voor vliegangst, maar het bleek al snel dat het claustrofobie was. Claustrofobie is echter iets heel anders. Er is bijvoorbeeld een cursus vliegangst te volgen met inbegrip van een vlucht. Wanneer je echter last hebt van claustrofobie, wat vaak het geval is, helpt dat niets. Hij wist dat vliegen veilig was. Hij vloog twaalf keer per jaar. Het was die claustrofobie die hem de angst bezorgde. Hij probeerde altijd als eerste in te checken zodat hij een plaats voorin het vliegtuig had. Dan was het gevoel wat minder. Het waren gelukkig nooit lange vluchten, maar het was voor hem een verschrikkelijke beproeving. Iedereen met claustrofobie herkent dat gevoel en kan zich voorstellen wat hij voelde als de deuren dichtgingen. Na een kort gesprekje vroeg ik de man wat hij dan zag en hij zei dat hij eigenlijk altijd een kelder zag. Onbewust zag hij altijd een kale donkere kelder. Je kan je voorstellen dat als jij dat beeld zou creëren je dan ook direct bang zou worden. Dat beeld zorgde er voor dat de angst steeds naar boven kwam. Ik vroeg aan hem of hij wel eens in een kelder kwam, maar dat was nog niet eens het geval. Ik begrijp dat nu menig psycholoog of psychiater staat te springen om een oorzaak te zoeken, maar dat is niet mijn intentie. Mensen komen voor hulp. Ze willen ergens vanaf en niet nog eens iets erbij. Natuurlijk had ik door kunnen vragen of hij opgesloten is geweest in een kelder of iets dergelijks. Dat had misschien een trauma kunnen oprakelen dat hij vergeten was. Waarom was hij dat eventuele trauma vergeten? Dat had wellicht een reden en ik hoef dat niet te weten. Daar gaat het niet om. Volgens de grondlegger van de psychoanalyse, Freud, wellicht wel, maar dat was de vorige eeuw. Nu zijn er snellere, eenvoudigere methodes en mogen we, wat mij betreft, die oude methodes laten vallen.

74

De kelder was dus zijn probleem in het hier en nu en ik vroeg hem om eens goed rond te kijken in die kelder. Ik vroeg hem om de details in hem op te nemen en ook vroeg ik hem of hij dat stopcontact al had gezien in de hoek. Dat zag hij nu en ik zei hem dat hij dan ook een mooie plasmatelevisie daar kon ophangen. Hij was even stil en toen zei hij dat hij er dan ook een lekkere bank in wilde zetten. Wij gingen nog even door met die kelder en toen zette ik het gesprek voort over een geheel ander onderwerp. Later toen ik erop terug kwam was het nare gevoel over die kelder weg. De week erna zag ik hem weer en hij had de hele week normaal met de gordijnen dicht kunnen slapen. Het onbewuste beeld was voorgoed veranderd en dat veranderde zijn gedrag direct. Metaforen zijn zeer belangrijk en wanneer je van jouw angst een metafoor maakt, zoals bijvoorbeeld een kelder, kan je die ook veranderen. Het beeld heeft ook alle andere zintuiglijke eigenschappen in zich. Niet heel specifiek, maar net voldoende zodat onze hersenen op een snelle manier een beslissing kunnen nemen. Vooral de emotie is hierin gevestigd. De emotie bepaalt tenslotte hoe wij ons daadwerkelijk voelen. Het beeld bepaalt echter welke emotie erbij hoort. Het gaat hierbij altijd om het resultaat. Voor de ene persoon is een verticale rotswand prachtig om te beklimmen. Voor de ander is het een onneembare klim. Het resultaat is dus afhankelijk wat de persoonlijke voorkeur hierin is. In het eerste voorbeeld zal er niet echt een probleem aan de orde zijn. Waarschijnlijk is die persoon een klimmer en zal die de wand zien als uitdaging en gemotiveerd raken. Misschien is het wel voor hem een metafoor voor motivatie. Voor de ander is het wellicht wél de probleemmetafoor en dan is het zaak om te kijken wat je kan doen om die te

75

veranderen. Wat is jouw probleem eigenlijk en hoe kijk jij daar tegenaan? Wat zie je als je eraan denkt? Pak het eerste beeld dat er in je opkomt en dat kan van alles zijn. Een abstracte vorm, een muur, een zee, etc. Wat het ook is, het is veranderbaar. Kijk eens of je het zo kan veranderen zodat het gevoel mee verandert. Wanneer dat gebeurt, dan weet je dat je op de goede weg bent. Doe het dan nog een paar keer en je zal merken dat wanneer je er een uur later aan denkt dat het veranderd is. Speel ermee. Dat is belangrijk, omdat je jezelf aanzet tot creativiteit. Met dezelfde creativiteit heb je ook dit probleem gecreëerd. Dan zou het toch ook mogelijk moeten zijn dat je het weer kan oplossen met diezelfde creativiteit. Doe het maar eens en kijk wat je er mee kan. Metaforen zijn zeer krachtige beelden en hebben een zeer duidelijke emotionele lading die ze herbergen. Wanneer je daar voorgoed een verandering in kan aanbrengen, dan heb je weer controle over je situatie. Je zal dan zien dat het op andere gebieden ook steeds beter gaat. Eigenschappen Elk beeld heeft specifieke eigenschappen die veranderbaar zijn. Alle mensen zien beelden. Wellicht geen berg of kelder, maar wel vaak een beeld dat niet strookt met de werkelijkheid. Angst geeft altijd een vertekend beeld. Het beeld dat dan onbewust wordt geprojecteerd in je hoofd is totaal niet conform de werkelijkheid en zorgt dan ook voor de emotie angst. Lichaam en geest zijn één. Mensen die het daar nog steeds niet over eens zijn, lopen nog iets achter. Waarschijnlijk hadden die liever alleen een zwevend hoofd gehad. Het lichaam doet wel degelijk mee en is zeer belangrijk in het ontvangen van informatie. Houding en ademhaling zijn zeer belangrijke factoren die een onmiddellijke verandering

76

kunnen bewerkstelligen. Als je diep door je buik ademt word je rustiger en als je hoog ademt word je energieker en drukker. Voor elke situatie is er een juiste ademhaling en dat wordt perfect geregeld door het onbewuste. Daar hoef je dus in principe niets aan te doen. Er is echter een ademhaling die ik zeer adviseer omdat het je helpt om direct te ontspannen. Ook helpt die ademhaling je om je hartcoherentie in balans te brengen. Recent onderzoek wijst uit, dat wanneer je hart rustig wordt, je brein en je lichaam signalen krijgen dat ze kunnen ontspannen. Deze signalen gaan van het hart naar het brein. Dit in tegenstelling tot de veronderstelling dat het signaal uit het brein komt. Je hart heeft blijkbaar een eigen intelligentie. Wanneer je deze ademhaling meerdere keren per dag doet, dan merk je op een gegeven moment een duidelijk verschil. Je raakt minder snel gestresst, je productiviteit neemt toe en je wordt over het geheel veel positiever. Allemaal eigenschappen die ervoor zorgen dat je als persoon sterker wordt en beter gewapend bent tegen negatieve invloeden. Oefening Ga rustig zitten met een rechte rug en je voeten plat op de grond. Je handen liggen in je schoot met de palmen naar boven. Doe je ogen dicht. Ga met je aandacht naar je hartstreek. Stel jezelf voor dat je inademing nu door je hart naar binnen gaat. Stel je dan bij de uitademing voor dat die net boven de navel weer naar buiten gaat. Dit patroon herhaal je ongeveer 2 minuten. Denk dan aan een heel mooi moment in je leven en geniet ervan terwijl je die ademhaling blijft toepassen. Doe na een minuut of 2 je ogen weer open.

77

Bovenstaande oefening zorgt ervoor dat de coherentie van je hart weer een vloeiende lijn wordt. We kennen allemaal wel het beeld van hoe een hartslag eruit ziet. Piekerig. Door deze oefening wordt diezelfde hartslag een vloeiende golfbeweging. Deze methode wordt de heartmath® methode genoemd en is zeer effectief. Wellicht heb je gemerkt dat die ademhaling nog niet eens de belangrijkste factor in de oefening is. Het beeld, het mooie moment, dat zorgt voor die golfbeweging. Jouw aandacht op de hartstreek samen met dat mooie moment, dat is wat die vloeiende coherentie doet ontstaan. Het beeld is essentieel hierin. Het is dus belangrijk om mooie momenten te creëren, maar hoe doe je dat? Creëer mooie momenten Allereerst wil ik even kwijt dat iedereen mooie momenten heeft meegemaakt in zijn leven. Het is soms alleen erg weggestopt. Al van jongs af aan worden wij gewezen op onze fouten. Die zijn belangrijk. Daar kun je immers van leren, toch? Dat is misschien wel zo, maar vaak slaat het door en eigenlijk komt het maar bij een enkeling goed over. Die pakt het op, gaat met zijn fouten aan de slag en beschouwt ze als leermomenten en feedback. Vaak gebeurt dit echter pas op latere leeftijd. Ik ken niemand van 5 jaar oud die zijn fouten beschouwt als feedback. Bij die kinderen komt dat binnen op het niveau van identiteit. Zij voelen dat zij fout zijn in plaats van dat zij iets fout doen. Daar hoor je heel voorzichtig mee om te gaan, maar soms is een terloopse opmerking al teveel. Alle opmerkingen op identiteitsniveau horen bij kinderen vermeden te worden, zodat ze zich er niet mee vereenzelvigen. Je bent dom, je bent een slome, je bent …, etc. Je kan hier een kind mee

78

maken of breken en in het gros van de gevallen worden ze hierdoor gebroken. Natuurlijk kan je dit later allemaal wel gaan beschouwen als feedback en het oplossen. Beter is het om er nu direct mee te beginnen. Als ouder draag je de verantwoordelijkheid om je kind liefde en zekerheid mee te geven. Dit zal je vast niet perfect doen, maar elk beetje kennis helpt. Je bent zelf ook opgegroeid in een bepaalde omgeving. Je ging naar school en ook daar werd je gevormd door de leraren en kinderen in je klas. Daar werd je ook vooral gewezen op je fouten. Als je tien vragen had, dan had je er twee fout in plaats van acht goed. Die acht vragen goed waren logisch. Dat werd verwacht. Die twee foute vragen, dat was niet de bedoeling en daar werd je ‘subtiel’ op gewezen. Dit heeft echter direct doorgewerkt in je verdere leven. Het zaadje wordt namelijk voor het zevende levensjaar geplant. Daarna ontkiemt het en begint het te groeien, ongeacht of het nu een goed of slecht zaadje is geweest. Het goede werd dus als normaal beschouwd en de fouten werden benadrukt. Dit speelt zich waarschijnlijk nu nog af in je leven. Je hebt een ongelooflijk talent tot je beschikking, alleen jij vindt dat normaal. Dat heeft toch iedereen, of wat is daar nu zo bijzonder aan, zijn uitspraken die daar bij horen. Erger is nog wanneer je denkt dat je totaal nergens goed in bent. Dan ben je echt goed geconditioneerd door je verleden en dan mag je dat vanaf nu beginnen los te laten. Kijk, ik haal niet vaak de Bijbel erbij maar een passage eruit wil ik je niet onthouden.

‘Ik heb jullie geschapen naar Mijn evenbeeld’ Denk eens even goed na wat dit nu eigenlijk betekent. God heeft dit gezegd en of je er nu wel in gelooft of niet is in deze niet relevant. De suggestie echter is wel interessant,

79

want het suggereert dat jij en ik dus God zijn. Of Goddelijk. Dat betekent volgens mij dat wij scheppers zijn en als je om je heen kijkt, dan klopt dat wel aardig. Wij doen dat niet op zo’n grote schaal als God volgens de Bijbel heeft gedaan, maar we zijn zeker scheppend. Deze en de volgende uitspraak hebben mij altijd geïntrigeerd.

‘Ik heb jullie Vrije Wil gegeven’ Hier wordt gesuggereerd dat je mag doen wat je wilt. Alles is goed. Stel je nu eens voor dat alles inderdaad kon en je alles mocht doen wat je wilde? Wat zou je dan doen? Wat zou je hart je dan op dit moment ingeven? Dat is jouw weg die je hoort te gaan, ongeacht de obstakels. Let wel, het zijn obstakels die je zelf creëert en die je met de handvatten uit dit boek kunt elimineren. Laten we eens kijken wat we aan die obstakels kunnen doen… De obstakels op de weg naar vrijheid Denk aan een probleem dat je ervaart. Heb je daar dan een beeld bij? Het kan een herinnering zijn of iets waar je tegenop ziet. Kijk eens even naar het beeld en zet jezelf dan in dat beeld. Kijk naar jezelf in dat beeld. Merk dan op, dat terwijl je naar jezelf kijkt, dat het beeld een plaats in de ruimte heeft. Dat kan rechts zijn, dat kan links zijn of gewoon recht voor je. Kijk maar eens waar dat beeld staat en verplaats dat beeld dan naar achteren. En hoe meer je het beeld naar achteren verplaatst, hoe witter het beeld wordt, tot het punt waar het beeld helemaal wit is geworden en ver weg staat. Denk dan nogmaals aan het obstakel en merk op dat het gevoel anders is geworden. Denk aan een ander obstakel en kijk weer naar jezelf in dat beeld dat je nu naar boven haalt.

80

Een herinnering of een toekomstige situatie. Verplaats het beeld weer naar achter en merk op dat het beeld witter wordt naarmate het verder naar achteren gaat. Als het ver genoeg staat is het helemaal wit geworden en voorgoed veranderd. Dit vergt enige oefening en je kan misschien het gevoel krijgen dat er iets uit je getrokken wordt. Dat kan, dat hoeft niet. Schrik daar niet van, het is een teken dat je op de goede weg bent. Wanneer je dat niet hebt dan maakt dat niets uit. Het gaat om het eindresultaat. Hoe voel je je nu nadat je dit hebt gedaan? Voelt het obstakel beter aan? Is het nu nog wel een obstakel? Het is belangrijk om sommige momenten gewoon weg te zetten als ze in de weg zitten. Je hebt er niets aan als je verleden maar blijft spoken. Je wordt daar nu niet bepaald vrolijker van, dus zet het gewoon letterlijk van je af. Het van je af zetten krijgt nu wellicht ook wat meer duidelijkheid. Ik vroeg mij altijd af wat ze daar mee bedoelden. Je moet het gewoon van je afzetten. Hoe dan? Ja, daar wist eigenlijk niemand echt een bevredigend antwoord op, tot deze methode op mijn pad kwam. Dit is het letterlijk van je afzetten van een gebeurtenis. Zo eenvoudig en simpel, maar zo effectief. Dit kan ook met iemand waar je nog steeds een naar gevoel bij krijgt als je die ziet. Je raakt dan geïrriteerd, bang of kwaad. Wat je dan doet is het volgende. Je maakt een beeldje van die persoon en je zet die recht voor je neer. Merk op dat je een negatief gevoel krijgt. Dan maak je het beeld zwart-wit en zet je het ver weg. Hoe verder het staat, hoe kleiner het wordt, tot ongeveer een achtste van de originele grootte. Dan zet je die persoon een rode clownsneus op en laat je hem of haar iets tegen je zeggen. Alleen nu is het de stem van een tekenfilmfiguur zoals

81

Mickey Mouse, Donald of Daffy Duck. Verzet daarna even je gedachten. Denk enkele minuten later weer aan die persoon. Wat is er veranderd? Het wegzetten van beelden is heel belangrijk, maar nog belangrijker is het creëren van mooie momenten. Dat zorgt namelijk voor meer plezier in je leven zodat je gewoon veel vrolijker wordt. Het zorgt in je lichaam ook voor helende processen zoals het vernieuwen van de cellen. Dat kan eigenlijk alleen wanneer jij je gewoon goed voelt. Als jij je beroerd voelt gaat eigenlijk al de energie daar naartoe. Om over angst en paniek maar niet te spreken. De adrenaline die daar bij vrij komt, zorg ervoor dat het hele vernieuwingsproces stil komt te liggen. Daardoor verouder je sneller en takel je lichamelijk sneller achteruit. Het is dus ook nog eens vele malen gezonder om je goed te voelen. Hoe kan je ervoor zorgen dat je je vaker en makkelijker goed gaat voelen, dat is de vraag. Dat kan vrij eenvoudig. Je merkte al bij de beelden die je wegzette, dat het gevoel veranderde. Dat principe ga je nu toepassen op al die mooie momenten. Ik wil dat je zo’n mooi moment voor de geest haalt en dichterbij haalt. Verdubbel het beeld in grootte en maak het kleurrijker en helderder. Dit zorgt ervoor dat het gevoel sterker wordt. Merk op waar dat gevoel begint en waar het eindigt. Gevoel beweegt namelijk. Het draait. Gebruik je handen om aan te geven hoe het precies draait en stap er dan in. Je bent dan weer in het moment. Zie dan maar weer echt wat je toen zag, hoor de geluiden die je toen hoorde. Wanneer je niets hoort doe er dan geluid bij om het gevoel nog intenser te maken. Voel weer wat je toen voelde en verdubbel het. Geniet een tijdje van dit proces en denk dan aan een toekomstig moment. Blijf dat gevoel ronddraaien.

82

Steeds sneller en sneller, terwijl je dat toekomstige moment dichterbij haalt. Maak dat beeld ook kleurrijk en helder. Zie die prachtige film van de toekomst terwijl je het gevoel sterker en sterker maakt. Zo kun je echt gaan genieten van je toekomst. Dit zorgt er ook voor dat jouw onbewuste geest getraind wordt om naar de mooie dingen te kijken in je leven. Het zal vanaf nu meer mogelijkheden gaan waarnemen om jou automatisch goed te doen laten voelen. Dat is training en hoe meer je deze oefening doet, hoe meer mogelijkheden je gaat waarnemen om je goed te voelen. Jouw bewustzijn ziet alleen datgene waar jouw aandacht op gericht is. Als dat betekent dat je daarom meer leuke momenten in je leven krijgt, dan is dat zo. Gevoel trekt gevoel aan. Wanneer jij in een hogere trilling zit en jezelf lichter maakt dan zal die lage trilling niet in jouw buurt komen. Dit is een kosmische wetmatigheid die logisch te verklaren is. Wanneer we het even op een aardser niveau bekijken dan zien we dat ons bewustzijn maar gemiddeld 7 brokjes informatie kan waarnemen. Train jij jezelf om je goed te voelen dan zal jouw bewustzijn meer mogelijkheden waarnemen om dat goede gevoel in stand te houden. Je denkt anders, je kijkt anders en je voelt anders. Het is een proces dat in gang wordt gezet en alleen maar sterker wordt naarmate je er meer aandacht aan besteedt. Het is belangrijk om er al mee te beginnen wanneer je ogen nog niet eens geopend zijn. Zo creëer je echt nieuwe neurale netwerken in je brein die ervoor zorgen dat negatieve gevoelens niet snel meer binnen kunnen komen. Dat is zeer belangrijk.

83

Creëer nieuw gedrag Beelden hebben verschillende eigenschappen. Achterin het boek staat een schema met veel zintuiglijke eigenschappen die je kan gebruiken bij de oefeningen die nu volgen. Het gaat allemaal om de verschillen. Dat maakt dat wij weten hoe wij ons moeten voelen in bepaalde situaties. Ons brein heeft het zo georganiseerd dat het makkelijk te herkennen is. De eigenschappen van een bepaald beeld zorgen ervoor dat wij weten hoe wij ons moeten voelen. Niet alleen het beeld is bepalend hierin, ook het geluid en het gevoel hebben bepaalde eigenschappen. We blijven vooralsnog even bij de beelden, omdat kijken ons meest gebruikte zintuig is. Het gros van onze informatie komt binnen via onze ogen en wordt gecodeerd door onze visuele cortex achter in ons hoofd. Daar krijgen de beelden die binnenkomen eigenschappen die bepalend zijn voor onze reactie op de inkomende informatie. Soms gaat het daarna via een verkorte weg en komt het langs de thalamus en amygdala, waar de beperkte informatie direct wordt omgezet in adrenaline. Dit komt doordat het beeld in de visuele cortex eigenschappen meekrijgt van gevaar. Wanneer dat niet het geval is gaat het beeld naar de neo-cortex. We kunnen dan over de informatie nadenken en hebben een keus hoe we kunnen reageren op die specifieke situatie. Wat belangrijk is, is dat de informatie vaak onvolledig wordt weergegeven en eigenlijk nooit strookt met de werkelijkheid. Wel met ónze werkelijkheid, maar die is zeer beperkt. Wij kunnen namelijk maar op ongeveer zeven dingen onze bewuste aandacht vestigen. De rest wordt voor het gemak maar weggelaten, wat logisch is. We zouden anders gek worden van de hoeveelheid informatie die bij ons binnenkomt. Het is een overlevingssysteem dat ons

84

helpt datgene eruit te filteren wat wij belangrijk vinden. Let wel, vaak vinden wij het blijkbaar belangrijk om ons zorgen te maken, te piekeren, angstig te voelen, etc. Ons brein is daar dan op ingesteld en neemt de mogelijkheden waar om nog meer te kunnen piekeren of om ons slecht te voelen. Dit is geen marteling of straf. Het gebeurt omdat wij dat willen. Wij richten onze aandacht op datgene wat ons slecht doet voelen. Dit gebeurt helaas volledig onbewust, anders had je het allang zelf kunnen veranderen. Je had dan gewoon tegen jezelf gezegd, ik stop er nu mee en het was gebeurd. Soms gebeurt dat inderdaad en lukt het ook. Hoe dat kan, leg ik je uit. Breek nu met oude gewoonten Wat je doet is het volgende. Allereerst pak je al die momenten waarin je je bijvoorbeeld angstig voelde. Stel je voor je hebt een bloosangst. Zet al die momenten achter elkaar dat je je rot voelde en wellicht schaamde dat het gebeurde. Kies alle momenten die je kan bedenken en schrijf ze op. Plak ze achter elkaar alsof ze ook na elkaar gebeuren. Draai ze af en zie jezelf in die filmpjes. Draai ze achter elkaar af zonder een moment er tussen in. Creëer voldoende afstand en laat de film aflopen met een circusmuziek op de achtergrond. Bij het eindbeeld maak je de film helemaal wit en stap je er in. Spoel de film heel snel terug in zwart-wit, met een circusmuziekje. Doe dit net zolang tot je er geen last meer van hebt. Je vaagt zo al die momenten uit en jouw onbewuste geest zal dat oppakken en jou niet meer zo vaak rood laten worden.

85

Oefening Maak een beeld van een situatie die je wilt veranderen. Bekijk het door je eigen ogen, wat betekent dat je de omgeving ziet. Merk op wat je voelt en hoor de eventuele geluiden in dat beeld. Bijvoorbeeld, je ziet iemand een opmerking maken en je voelt jezelf rood worden. Zet dat beeld even weg en maak een nieuw beeld van hoe je zou willen zijn. Zie jezelf in dat beeld en maak het helder en kleurrijk zodat je er echt naar toegetrokken wordt. Zo wil je echt zijn. Haal het oude beeld erbij en zet het nieuwe beeld in de benedenhoek als een donker en vaag beeldje. Focus je op het oude beeld en zeg tegen jezelf: ‘Iedere keer als ik zeg ‘wooosj’ dan schiet het nieuwe beeld (hoe ik zou willen zijn) voor het oude beeld in al zijn kleur en helderheid en zie ik mezelf.’ Zeg dan heel snel zo’n 8 keer achterelkaar wooosj. Dit hoort heel snel te gaan binnen 5 seconden. Denk nu nogmaals aan de situatie en voel het verschil. Je brein zal nu automatisch overschakelen naar het nieuwe gedrag. Met deze methode ben ik zelf van mijn hoogtevrees afgekomen. Een paar jaar geleden stond ik op mijn ladder en moest ik de topgevel schilderen. Ik stond bovenop en opeens werden mijn benen als lood en begon ik te trillen. Ik werd bang, ging naar beneden en sprak mezelf toe. Dat hielp niet echt. Zelf heb je dat ook, denk ik, vaak genoeg gedaan wanneer je in paniek was, maar dan is het erg lastig om een goed resultaat te behalen. Mij lukte het in ieder geval niet en ik maakte een beeld van hoe het nu was. Dat was niet zo moeilijk. Ik zag in dat beeld mijn potje verf en

86

mijn handen stevig geklemd om de trap. Daarna maakte ik een beeld van hoe ik zou willen zijn. Ik zag mezelf op de trap staan te zwaaien naar iemand terwijl ik met een hand de trap vast hield. Ik voelde mij heerlijk en vrij. Ik wisselde deze beelden razendsnel af en klom daarna zo weer de trap op en heb alles kunnen schilderen. Dit hele intermezzo duurde bij elkaar nog geen tien minuten. Het is een enorm bevrijdend gevoel, wanneer je gewoon controle kunt hebben over je eigen gevoelens. Dat voelt zo goed dat ik toen dacht dat iedereen zich zo zou moeten voelen. In ieder geval de keus moest hebben om zich zo te voelen. Die keus is het meest belangrijk, omdat wanneer wij als mens een keus hebben, wij automatisch de beste keus maken. Wij hebben vaak gevoelsmatig helemaal geen keus, maar niets is minder waar. Je hebt altijd een keus. Als jij de controle neemt over je beelden en je gaat ze veranderen, heb je een keus. Je kan ze zo mooi maken als je zelf wilt en zo een heel ander gevoel krijgen over de situatie. Dit is logisch en goed toepasbaar. Je krijgt daardoor weer grip op je leven en je kan zo een andere toekomst creëren. Dit is zo belangrijk. Je verleden is voorbij, dat is het mooiste aan het verleden. Het heden is het moment waarin je kan veranderen, zodat je toekomst een fantastische plek wordt om in te leven. Je creëert dan echt jouw eigen werkelijkheid. Dat doe je al, alleen gaat dat proces helaas onbewust en zit je nu met de brokken. Vanaf nu ga je echt je toekomst creëren en er een goed gevoel aan overhouden. Gevoelens zijn namelijk ook te beïnvloeden en te veranderen.

87

Hoofdstuk 6 De beweging van gevoelens Gevoelens hebben we allemaal. Sommige mensen kunnen makkelijker voelen dan anderen, dat is waar, maar we hebben allemaal gevoel. Het is één van de eerste zintuigen die gebruikt wordt om de wereld te ontdekken. Voor gevoel is er niet één zintuig, maar zijn er wel vierentwintig. Je hebt een zintuig voor druk, temperatuur, nat/droog, zwaartekracht, etc. Deze zintuigen samen zijn het gevoel dat wij voor het gemak aanduiden als één zintuig al zijn het er dus veel meer. Vanaf nu zal ik voor het gemak het gevoel dan ook aanduiden als één zintuig. Einstein zei altijd: ‘We moeten de dingen simpeler maken, maar niet simpel’ en zo is het ook. Ik spreek over gevoel als iets dat je lichamelijk waarneemt bij angst of een nare gebeurtenis. Er is ook nog zoiets als een intuïtief gevoel. Dat is iets anders dat ik voor het gemak even opzij schuif. Niet dat ik het niet belangrijk vind, integendeel, maar dit boekje is er niet op gericht om jou intuïtiever te maken. Als dat gebeurt prima, maar het is niet mijn opzet. Het is mijn bedoeling dat jij van je angsten afkomt. Wat is gevoel precies Gevoel kan een reactie op een gedachte zijn, maar veel vaker reageert het op een onbewust beeld. Gevoelens kunnen ineens voor zoveel paniek zorgen dat alles totaal verlamt. Je hele lichaam verstijft, begint te trillen, te

88

zweten, je krijgt hartkloppingen, etc. Dit kan zulke heftige vormen aannemen dat je voorgoed bang dreigt te worden. Zelfs vanuit een enkele situatie kan je al een angst ontwikkelen die blijft verspreiden tot het punt waar het je hele leven ontwricht. Bij de meeste mensen, die ik zie in mijn praktijk, is dat het geval. Ze zijn vaak overal al geweest en niets heeft geholpen. De reguliere geneeswijze helpt niet of nauwelijks en de ‘patiënt’ krijgt dan vaak te horen dat het ongeneeslijk is. Daar moet je het dan maar mee doen. En wanneer je niet beter weet, neem je het aan en leef je jouw leven in beperking. Dat is zo zonde, want het heeft niets te maken met genezing. Angst is geen ziekte, het is een onbewuste gewoonte geworden, net als nagelbijten of neuspeuteren. Van de laatste twee heb je uiteraard minder problemen, maar het is wel een feit dat het vaak net zo snel verholpen kan worden. Probeer maar eens van het nagelbijten af te komen. Dat is een zeer lastig proces en daar zijn geen pillen voor. Gelukkig niet. Je zou je kunnen voorstellen dat je dan de drang onderdrukt, maar als je stopt met de medicatie komt de drang gewoon weer terug. Vaak is dat met angst ook het geval. Sterker nog, de ontwenningsverschijnselen van de antidepressiva, die je vaak voorgeschoteld krijgt bij angst, zorgen ervoor dat je denkt dat het weer terugkomt. Het afbouwen echter kan ervoor zorgen dat je hele heftige paniekgevoelens krijgt of depressief wordt. Dit zijn allemaal verschijnselen die horen bij het afkicken. Het is tenslotte net drugs. In al die jaren sinds Freud zijn we eigenlijk in therapie geen moer opgeschoten. Hij schreef in die tijd cocaïne voor, nu schrijven ze seroxat voor of een ander paardenmiddel. Het is na bijna een eeuw niet echt iets opgeschoten, terwijl er toch hele andere mogelijkheden voorhanden zijn. De marketingmachine van de farmaceutische industrie draait echter op volle toeren. Het schijnt zelfs dat er vier keer

89

zoveel geld wordt besteed aan marketing dan aan wetenschappelijk onderzoek en dat zet mij in ieder geval wel even aan het denken. Het percentage dat die bedrijven besteden aan promotie van hun middelen is enorm. Denk eraan dat 20% van de omzet wordt gespendeerd aan marketing tegenover 2% wat een ‘normaal bedrijf’ aan reclame uitgeeft. De pillen moeten verkocht worden en het hoort tegenwoordig bij de lifestyle van dit moment. Dit vind ik zeer zorgelijk en daarom hoop ik dat je zelf de touwtjes in handen houdt en je niet zomaar iets laat wijs maken. Een veelgehoorde kreet is ook dat men een stofje in de hersenen mist, serotonine. Nergens is echter hard bewijs dat dit bijvoorbeeld de oorzaak is van een depressie. Het wordt gesuggereerd, aangenomen en op die hypothese wordt een therapie gemaakt. Dit noemt men tegenwoordig wetenschap. Gelukkig, want dan ben ik ook een wetenschapper. Mijn hypothese is dat iedereen het in zich heeft om snel te veranderen en daar heb ik een therapie op gevonden. Gelukkig boek ik ook nog eens goede resultaten, dus is het bewijs geleverd, toch? Hiep, hiep, hoera voor de wetenschap. Ach, wat is wetenschap. Vroeger dacht men ook dat het onmogelijk was om een stem door een draad te laten vervoeren. En al zou het wel mogelijk zijn wat heeft de wereld er dan aan, zeiden ze tegen Graham Bell, terwijl ze hem uitlachten. De rest is geschiedenis. Iedereen heeft nu een mobiele telefoon en we weten allemaal wat het de wereld opgeleverd heeft. Vaak loopt de wetenschap iets achter en dat is prima. Mij gaat het om resultaten en dat mijn cliënten zich prettig voelen. Als die na afloop met opgeheven hoofd mijn pand verlaten, heb ik het goed gedaan en dan interesseert het mij niet veel, hoe of wat er precies is gebeurd. Dat is toch altijd koffiedikkijken. Zelfs

90

een psychiater werkt vanuit een systeem, waarin het toch altijd weer net iets anders is dan vanuit een boek. De mens is nu eenmaal niet gauw in een hokje te plaatsen. Sterker nog, het is ronduit gevaarlijk om iemand te gaan bestempelen met een diagnose. Ik weet wel dat er zeer nauwkeurig wordt gekeken, maar mensen veranderen. Ik was 15 jaar geleden een compleet ander mens dan nu en ik denk jij ook. Hoe je dacht, deed, de wereld inkeek, etc. Wij veranderen nu eenmaal en de hokjes om ons heen ook. Ik zit nu in een ander ‘hok’ dan 15 jaar geleden, reken maar. Daarom heb ik niets met de hokjesgeest. Ik krijg er altijd een naar gevoel van en al zal het vaak kloppen, soms klopt het helemaal niet en die mensen zijn de dupe. En dat zijn er tegenwoordig nogal wat die in een hokje gestopt worden waar ze niet in horen. Voor de psychiatrie is een diagnose stellen belangrijk, omdat dan een behandelplan kan worden uitgeschreven. Ook de medicatie kan dan daarop vastgesteld worden. Dit is ook vaak natte vingerwerk. Je zou toch mogen aannemen als je bijvoorbeeld depressief bent dat dan een antidepressivum helpt. Tja, niet allemaal. Niet alle pillen werken bij iedereen. Ze gaan dus eerst aftasten wat werkt bij jou en na verloop van tijd hebben ze dan de juiste mix speciaal voor jou. Het klinkt mij allemaal een beetje in de oren als, ‘we weten niet precies wat we doen, maar we gaan even op jou testen’. Je bent dus als het ware een proefkonijn voor de wetenschap. Als er nu eens wat uitkomt dat echt goed werkt, dan zeg ik ga zo door. Het probleem is echter dat het helemaal niet werkt omdat het uitgangspunt verkeerd is. Men wil het heftige nare gevoel onderdrukken en verdoven. Daarmee is het nog niet weg, wat betekent dat je wellicht je hele leven aan de pillen moet zitten. Is dat dan de bedoeling? Is het de bedoeling dat jouw lichaam geschapen is om te kunnen functioneren met pillen? Ik durf het te betwijfelen. De medische wetenschap

91

weet niet eens hoe een bot precies aan elkaar groeit. Al die processen die dan op gang komen. Al die stofjes die precies in de juiste hoeveelheid op de juiste plaats terecht komen. Dat kunnen wij absoluut niet nabootsen, laat staan begrijpen. Waarom dan wel denken dat wij angst kunnen oplossen met een pilletje? Als ons brein zo creatief is en zo kundig is om ons complete lichaam in stand te houden, is het dan ook niet mogelijk om die gevoelens te laten verdwijnen? Ja, dat kan. We kunnen gevoelens veranderen en wel op een hele makkelijke en eenvoudige manier. Wat doen gevoelens Al eerder in dit hoofdstuk is gesteld dat gevoelens zeer divers zijn. Wij houden het in dit hoofdstuk bij een bepaald gevoel en dat is een naar gevoel. Het gevoel van kleding op je huid is ook een gevoel. Dat gevoel wordt op een gegeven moment niet meer belangrijk genoeg gevonden door je hersenen en dus niet meer waargenomen. Nu voel je misschien wel je broek, je schoenen of je shirt, maar dat is dan omdat je jouw bewustzijn daar op richt. Wanneer je met iets bezig bent dan merk je het niet meer. Nare gevoelens, zoals angst, onzekerheid of een depressie zijn soms continu aanwezig. Jouw bewustzijn neemt het continu waar. Hoe kan dat, vraag je je misschien af. Waarom voel ik dat wel de hele dag door en mijn kleding, wat toch ook een gevoel geeft, niet. Denk daar eens over na. Hoe zou het kunnen dat je brein dat nare gevoel wel continu kan waarnemen? Dat komt doordat het nare gevoel een beweging heeft. Het draait rond. Heel subtiel en soms bijna niet waarneembaar, maar het draait rond. Daardoor kan je het de hele dag door voelen en ook sterker voelen door het bijvoorbeeld sneller te laten draaien. Dit doe je geheel onbewust. Met je gedachten en met je innerlijk

92

gecreëerde beelden kan je dit gevoel beïnvloeden. Dit doe je al door het beeld te verdubbelen, zodat het gevoel ook verdubbeld in snelheid. Dit zorgt voor paniek en lijkt oncontroleerbaar. Dat is niet waar en je weet dat nu, als je alle stappen in dit boekje doorlopen hebt. Je kan als je op dit punt bent aangekomen je innerlijke belevingswereld zodanig aanpassen dat het nare gevoel niet meer voorkomt. Wanneer je echter wel een acuut naar gevoel voelt opkomen is het goed om te weten dat je dat ook kan veranderen. De volgende oefening legt je precies uit hoe je dat het beste kan doen. Oefening: De angstcirkel Wanneer je overmand raakt door een naar gevoel, is het allereerst de beslissing die ervoor zorgt dat je wilt veranderen. Dit is essentieel voor verandering. Je moet het wel zelf willen. Dit klinkt logisch en toch vergeten veel mensen dit cruciale aspect. Zonder die beslissing neem je geen afstand en kan je het niet veranderen. Jij moet het doen en jij bent verantwoordelijk, dus ook voor de verandering. Als je de beslissing hebt genomen dan komt het analyseren van het gevoel. Waar begint het gevoel eigenlijk. In je buik, in je borst, in je hoofd, waar zit het precies? Daarna volg je het gevoel. Blijft het zitten waar het zit of gaat het naar boven of naar beneden. Breng het gevoel in kaart en merk op waar het eindigt. Voel dan welke kant het op draait. Gebruik je handen om te voelen hoe het beweegt. Draai je handen in een cirkel naar voren, naar achteren, naar links of naar rechts. Links of rechts is vaak alleen van toepassing als het gevoel op één plek blijft zitten. Wanneer het al naar boven of naar beneden gaat, dan kan het meestal alleen naar voren of naar achteren draaien.

93

Volg de beweging met je hand en versnel de beweging en merk dan op dat het gevoel erger wordt. Dit is niet prettig, maar het is dan wel een teken dat je er controle over hebt. Je kan het gevoel nu veranderen. Plaats het gevoel uit je lichaam en zie hem draaien. Geef het nare gevoel een kleur met pijlen die de richting op draaien die jij net hebt opgemerkt. Kijk ernaar en vraag jezelf af wat voor kleur het zou zijn als het een ontspannen gevoel zou zijn. Draai het gevoel dan om in en laat hem in de andere richting draaien. Met de kleur die je net hebt uitgekozen voor ontspanning. Laat dat gevoel sneller draaien en plaats het dan terug in je lichaam terwijl je het sneller en sneller laat draaien tot het punt waar je steeds meer ontspant. Nu. Denk aan een moment dat je heel erg moest lachen, misschien wel giechelen om iets of iemand. Verdubbel het beeld van die herinnering in grootte en lokaliseer het begin van dat gevoel. Analyseer het op dezelfde manier als bij het nare gevoel en merk op hoe het draait en laat dat lacherige gevoel dan steeds sneller draaien. Geef het een kleur met pijlen die de richting aangeven van de draaiing. Laat dat gevoel sneller en sneller draaien terwijl je nu denkt aan een situatie in de toekomst. Kijk naar hoe je wilt zijn en maak dat beeld groter en helderder. Stap erin en verdubbel het gevoel. Lach van oor tot oor en maak dan zachtjes een vuist. Geniet ervan. Een praktijkvoorbeeld Ik kreeg een keer een cliënte die al meer dan 20 jaar aan straatvrees leed. Het belemmerde haar enorm en ze deed al jaren de dingen niet meer die ze graag zou willen. Ze consulteerde mij voor een persoonlijke coaching omdat ze haar probleem liever niet in een groep besprak.

94

Na een uur gepraat te hebben kwam ik erachter dat er eigenlijk één ding heel goed werkte bij haar en dat was haar gevoel. Zij voelde van alles, lachen, huilen, het ging haar allemaal heel makkelijk af. Ik besloot toen om haar hele verleden om te draaien. Nu doe ik dat meestal met de beelden van de herinnering, maar dat vond ze allemaal te moeilijk. Zij kon zich niet goed concentreren, of wilde dat niet en ik dacht: ‘Goed dan doen we wat anders.’ Als iets namelijk niet goed werkt dan is het belangrijk dat je iets anders gaat doen totdat je het gewenste resultaat hebt. Ik liet haar denken aan allerlei momenten in haar leven waarin ze zich rot voelde. Lokaliseerde dat gevoel en draaide het om. Steeds maar weer en weer, totdat haar onbewuste geest het begreep en het automatisch begon om te keren. Haar hele verleden was veranderd, alleen zij was het nog niet. Mensen blijven graag vasthouden aan hun probleem. Ik zei dat dit het einde was van de therapie en zij ging verbijsterd naar huis. 6 weken later belde ze mij op, ze was een compleet ander mens geworden en deed weer de dingen die ze wilde. Hoe was dat mogelijk. Ik zei, terwijl ik van binnen een beetje moest lachen, dat ik het niet wist en dacht: ‘Wat is dit toch een mooi vak...’ Voel je anders over je verleden Heel veel mensen hebben last van hun verleden. Het zit ze in de weg. Misschien heb jij dat ook wel en voelt het nog steeds niet lekker als je er aan denkt. Belangrijk is dan om dat gevoel om te draaien. Denk eens aan een moment in je leven waar je nu nog een naar gevoel over hebt. Maak het beeld dat je ziet twee keer zo groot en voel het gevoel sterker worden. Merk op waar het begint en volg het dan naar boven of naar beneden. Let op de beweging. Hoe draait het? Naar voren, naar achteren of draait het naar

95

links of rechts? Neem er even de tijd voor. Als je de beweging hebt, wil ik dat je de kleur rood maakt met pijlen die wijzen in de richting van de draaiing van het gevoel. Draai het daarna om en maak de kleur blauw met pijlen die wijzen naar de tegenovergestelde richting. Laat dat gevoel steeds sneller draaien en denk daarbij aan een centrifuge die steeds sneller en sneller draait. Denk dan aan een moment dat je heel erg moest lachen en verdubbel het beeld van dat specifieke moment in grootte. Merk op waar dat gevoel begint, volg het en bemerk de draaiing. Maak dat gevoel geel en geef het pijlen die wijzen in de richting van de draaiing van het gevoel. Laat dat gevoel sneller en sneller draaien en haal dan het beeld van het eerste (het nare) moment er weer bij. Laat dat gele gevoel samen met dat blauwe gevoel heel snel draaien terwijl je kijkt hoe het beeld langzaam verandert. De eigenschappen van het beeld zullen veranderen tot het punt dat je je gewoon goed voelt over dat beeld. Dat is het teken dat het op een onbewust niveau is veranderd. Doe dan even een paar minuten iets anders en wanneer je er daarna nog eens aan denkt, merk dan op dat het werkelijk anders is. Deze oefening kan je doen met je verleden en kan een ongelofelijk helend resultaat als gevolg hebben. Het is eigenlijk ook vaak alleen het gevoel dat wij hebben, dat ons dwars zit. De beelden zien wij soms niet eens en de gedachten, ach die hoeven we niet echt te horen. Het gevoel echter is zo sterk dat we dat niet uit kunnen schakelen. Nu hoeft dat ook niet meer. Het gaat niet om het uitschakelen van je gevoel, zoals medicijnen doen, maar om het veranderen van je gevoel. Dat is het belangrijkste wat je kunt doen. Doe het maar met herinneringen waar je nog steeds last van hebt en merk op dat wanneer je dit doet, dat het verandert. Het is even wennen, maar het heeft een

96

goed resultaat als gevolg en je neemt weer het heft in eigen hand. Dat is wellicht nog belangrijker. Een goede toekomst We hebben het in dit boekje vaak over het verleden gehad, omdat het belangrijk is dat het wordt afgesloten. Je kunt je verleden niet veranderen, maar wel je gevoel erover. Het is geweest, voorbij en laat het dat ook zijn. Wanneer je dat namelijk niet doet, leef je eigenlijk nu nog in het verleden en maak je vaak dezelfde fouten weer opnieuw. Dat is zo jammer, want dat hoeft echt niet. Je hebt nu genoeg handvatten om je verleden achter je te laten en doe dat dan ook. We gaan ons nu richten op een goede toekomst. Zoals ik vaak zeg tegen mensen:

‘Het mooiste aan het verleden is, is dat het voorbij is...

En laat het dat dan ook zijn!’ Niemand weet wat de toekomst ons precies brengt. Op sommige momenten weten hele intuïtieve mensen misschien wel een glimp op te vangen van ons te lopen pad, maar feit blijft dat de toekomst nog te vormen is. Dat doen wij zelf. Mits wij niet in ons verleden leven is de toekomst een plek die wij zelf kunnen creëren. Als wij onze kijk op het leven en de wereld veranderen, creëren wij een andere toekomst. Dat is logisch, omdat ons brein dan ook daarop ingesteld is. Als wij andere vaardigheden leren krijgen wij een ander gedrag. Door onze nieuwe manier van handelen trekken wij andere mensen naar ons toe en stoten wij mensen af. Met andere woorden, onze omgeving verandert. Dit gebeurt niet direct, wanneer je nu nieuwe vaardigheden hebt geleerd, maar als je ze consequent

97

begint toe te passen zal het gaan opvallen. Jij voelt je beter, maar je omgeving begint zich in jouw buurt ook beter te voelen. Dit zal nieuwe mensen aantrekken en uiteraard ook sommige mensen afstoten. Ze zijn dan niet meer nodig in jouw omgeving en haken af, omdat jij veranderd bent. Hoe dit precies werkt is moeilijk uit te leggen, maar uit ervaring kan ik zeggen dat het zo werkt. Of het ook voor jou zo zal uitpakken, zal de toekomst uitwijzen. Oefening Denk eens aan een mooie gebeurtenis uit je verleden en kijk eens goed naar het beeld dat er in je opkomt. Maak het beeld twee keer zo groot en merk op waar het gevoel begint en volg het tot het einde. Voel welke kant het opdraait en terwijl je in het beeld stapt, laat je het gevoel sneller draaien. Zie maar weer wat je toen zag, hoor maar wat je toen hoorde en voel maar wat je toen voelde. Laat dat gevoel steeds sneller draaien en geef het een kleur. Kijk nu naar een paar momenten in je toekomst en vuur die kleur als een laserstraal af dwars door die beelden heen, terwijl dat gevoel sneller en sneller draait. Maak die beelden kleurrijk en helder en geniet van je toekomst. Zie hoe die beelden mooier en mooier worden en dat gevoel in je lichaam steeds sterker maakt. Dit zorgt ervoor dat jouw toekomst een schitterende belevenis gaat worden. Bovenstaande oefening is vooral goed om te doen wanneer je je vaak zorgen maakt. Mensen die veel piekeren of zorgen maken, die doen dat óf met beelden óf met gedachten, maar zeker met een gevoel. Wanneer je zelf vaak piekert, is het goed om je eens af te vragen hoe je dat doet. Hoe weet je eigenlijk dat je piekert? Zijn dat repeterende gedachten die een naar gevoel opwekken? Zijn

98

het grauwe, donkere beelden die opdoemen voor je geestesoog? Wat doe je precies? Wanneer je jezelf analyseert, merk dan op waar dat zorgelijke gevoel zit in je lichaam en volg het. Voel hoe dat gevoel draait. Geef het een rode kleur en draai het daarna om, terwijl je de kleur blauw maakt en er ook blauwe richtingspijlen aan geeft. De pijlen geven aan welke kant het gevoel dan op dat moment opdraait. In dit geval de tegenovergestelde richting. Laat dat blauwe gevoel steeds sneller draaien en probeer dan nogmaals de beelden of de gedachten naar boven te halen. Laat ze maar komen, terwijl je dat blauwe gevoel sneller en sneller laat draaien. Doe dit een aantal minuten en je traint je onbewuste geest om zich steeds beter te gaan voelen. Je zal merken dat je veel beter in slaap zal vallen en minder rare dromen zal dromen. Denk daarna aan een moment dat je vreselijk moest lachen. Zie het beeld voor je en stap erin. Zie wat je toen zag, hoor maar wat je toen hoorde, misschien hoor je wel weer die opmerking, die grap of de omgevingsgeluiden. Voel dat gevoel in je lichaam sterker worden en voel hoe het draait. Laat het sneller en sneller draaien en terwijl je dat doet, wil ik dat je daar een gele kleur aan geeft. Zet er ook gele pijlen in die de richting aangeven en denk dan aan al die zorgelijke gedachten of beelden. Maak dat gevoel sterker en haal die gedachten maar naar boven. Je zal merken dat het steeds moeilijker wordt om je zorgen te maken. Dat is belangrijk, omdat dat zoveel energie kost en die energie kan je beter gebruiken om actie te ondernemen. Natuurlijk is actie zonder doel verloren actie en in de volgende hoofdstukken gaan we eens dieper op deze vraag in:

‘Wat wil ik nu eigenlijk precies…’

99

Samenvatting oefeningen Oefeningen met gedachten:

- Creëer een negatieve gedachtegang. - Pak er een zin uit. - Zet de stem harder. - Zet hem dan zachter tot bijna uit. - Laat hem weer opkomen maar nu in een andere

toon… - Je meest sexy stem…of een tekenfilmstem zoals

Donald Duck, Mickey Mouse, of een dialect/accent. Tweede oefening:

- Creëer een negatieve gedachtegang. - Wijs met je handen de plaats aan waar die

gedachten zitten. - Denk nu eens aan een moment dat je je heel zeker

voelde, je kon alles aan. - Luister naar die gedachten die daar bij zitten en wijs

ze aan. - Pak die negatieve gedachten op en zet ze op de plek

waar de zekere gedachten zitten. - Laat ze klinken vanaf die plek en in die toon.

100

Derde oefening (extra):

- Denk eens aan een moment waarin je veel zelfvertrouwen ervaart.

- Luister naar die gedachten. Hoe klinken ze? Waar komen ze vandaan? Waar zitten ze?

- Geef jezelf nu suggesties die je graag wilt horen zoals bijvoorbeeld: ‘Ik heb zelfvertrouwen’, ‘Ik voel mij overal op mijn gemak’, etc.

- Laat ze van die plek vandaan komen en herhaal dit minimaal 5 keer.

Oefening met de beelden:

- Denk aan een probleem dat je nu hebt. - Laat het eerste beeld wat erin je opkomt naar boven

komen. Dat is vaak een metafoor voor de huidige situatie.

- Hoe ziet het eruit, is het een vorm, een berg, een kelder, etc.

- Verander de kleur, de helderheid, de afstand, de vorm en merk op wat er met je gevoel gebeurt.

- Doe dit net zo lang totdat het probleem geen probleem meer is.

Tweede oefening:

- Denk eens terug aan een nare situatie. - Kijk eens naar het beeld en zorg dat je jezelf ziet in

dat beeld zodat je afstand neemt. - Maak het beeld zwart-wit. - Zet het weg en maak het beeld wit (heel snel). - Doe dit 5 keer, heel snel.

101

Derde oefening:

- Denk eens aan een nare gebeurtenis in je leven. - Maak er een filmpje van waarin je jezelf ziet en

neem afstand. - Begin de film met een moment net voor de nare

gebeurtenis. Toen was er nog niets aan de hand. - Draai de film af en eindig met een moment na de

gebeurtenis. Er is ook in dit plaatje niets aan de hand. Terwijl je de film afdraait zet je er een circusmuziekje onder.

- Stap in de film, maak de omgeving zwart-wit en spoel hem terug met hetzelfde circusmuziekje. Als je een gezicht ziet in die film dan zie je dat met een rode clownsneus op.

- Doe dit 5 keer heel snel. Vierde oefening:

- Zie jezelf hoe je nu bent en maak het beeld zo dat je het door je eigen ogen ziet.

- Creëer een beeld van hoe je zou willen zijn. Welk gedrag zou je willen veranderen en hoe zou dat eruit zien. Maak het beeld zo dat je ernaar toegetrokken wordt. Je wilt echt zo zijn en je ziet jezelf in het beeld.

- Kijk naar het eerste beeld terwijl je het andere beeld, donker, vaag, klein in de onderhoek zet.

- Wissel de beelden heel snel af en doe dat 8 keer.

102

Oefening met gevoelens

- Denk aan een moment waar je je nog steeds rot over voelt.

- Merk op waar dat rotgevoel begint en volg het tot het eind.

- Voel hoe de beweging draait. Draait het naar voren, naar achteren, naar links of naar rechts. Gebruik je handen om te ervaren welke kant het opdraait. Draai je handen in een richting en merk op, of dat het gevoel versterkt. Doet het dat, dan heb je de juiste richting te pakken.

- Geef het gevoel een rode kleur en zie het voor je draaien.

- Draai het om. Laat het nu in de tegenovergestelde richting draaien en geef het een blauwe kleur.

- Laat dat gevoel in je lichaam sneller draaien. - Denk dan aan een moment waarin je heel erg moest

lachen. - Merk op waar dat gevoel begint en volg het. Voel

hoe het beweegt en geef het een gele kleur. - Laat dat gevoel sneller draaien en denk aan het

moment waar je mee begon… Tweede oefening

- Denk aan je zorgen en je problemen. - Voel waar dat gevoel begint en volg het. - Merk op hoe het draait en geef het een rode kleur. - Draai het gevoel om en geef het een blauwe kleur. - Blijf aan je zorgen denken terwijl je de blauwe

kleur sneller en sneller laat draaien. - Denk dan aan een moment dat je heel erg moest

lachen.

103

- Volg het gevoel van het begin tot het eind en geef het een gele kleur.

- Laat dat gevoel steeds sneller draaien en denk dan aan je zorgen en problemen.

- Blijf dat gele gevoel draaien terwijl je aan die problemen denkt en doe dit voor een aantal minuten.

Het gaat erom dat je leert je meer goed te voelen dan slecht. Je kunt al beginnen om je ontbijt met meer plezier te gaan maken. Je werk met meer plezier te gaan doen. Met iets meer plezier in de file te staan, enzovoorts. Zo word je gelukkig. Niet door meer dingen te vergaren, maar juist van de dingen die je al hebt meer te gaan genieten. Waarom zou je anders meer nodig hebben…

104

105

Hoofdstuk 7 Het organiseren van tijd Tijd is een fascinerend iets. Onze tijd is verdeeld in een zestigtallig stelsel. Het Sumerische volk gebruikte 3500 jaar voor Christus al het zestigtallig stelsel vanwege de grote deelbaarheid van het getal zestig. Ze leefden in Mesopotamië, wat nu als Irak aangeduid wordt. 1500 jaar later namen de nieuwe machtshebbers, de Babyloniërs dit stelsel over. Dit volk was zeer ontwikkeld en had veel wiskundige en astronomische kennis. Met de kennis die ze opdeden van de bestudering van de sterren en de maan bouwden ze hun kalenders op. Ze gebruikten net als wij 12 maanden. Alleen bestond een maand uit 29 of 30 dagen en er werd een schrikkelmaand ingevoerd na 3 jaar, omdat ze dan ongeveer 34 dagen achterliepen. Dit omdat een jaar 365 dagen heeft. De Maya’s gebruikten zelfs verschillende kalenders, waaronder een maankalender, gebaseerd op de cyclus van de maan, 13 ‘manen’ per jaar. Een jaar had dus 13 periodes van 28 dagen. De jaartelling van die kalender begon op 26 juli. Sirius, de hondsster, verscheen op die dag aan de hemel. Dit was eigenlijk het enige ijkpunt in het jaar dat steeds op dezelfde dag terugkwam. Logisch dus om daar je jaar te beginnen. Iedere datum had ook steeds dezelfde dag, dus geen gedoe met verspringende dagen. Een grappig detail was, dat in die kalender kerstmis altijd op vrijdag de dertiende viel. De maankalender ging precies volgens de

106

natuurlijk cycli (ook van de vrouw) en eigenlijk is onze kalender heel verwarrend. Wellicht veroorzaakt dat ook een deel van de verwarring die in ons hoofd vaak parten speelt. Door de veroveringen van het Romeinse rijk werd namelijk de invoering van onze huidige 12 maanden kalender een feit. Julius Ceasar was de eerste. Later kwamen daar, in de vierde eeuw, ook weken in voor. De eerste Romeinse kalender kenden namelijk geen weken. Keizer Constantijn de Grote voerde als eerste de 7 dagen week in. Ongeveer 1000 jaar later werd de kalender nog eens opnieuw ingevoerd door paus Gregorius de dertiende. Daardoor zijn we wel 10 dagen ‘kwijt’ in onze tijd, maar valt de lente nu wel altijd op 21 maart. In 1800 werd het eerste horloge gemaakt en de machinale tijd was geboren. Vanaf die dag zou het nooit meer hetzelfde zijn. Toen de klok zijn intrede deed werd de vrijheid voor een deel aan banden gelegd. Mensen konden nu aan de hand van de klok macht uitoefenen. Natuurlijk is het gunstig geweest voor de ontwikkeling tot nu toe, maar wij zijn wel erg afhankelijk geworden van de machine. Wanneer je kijkt naar andere culturen zie je dat er vaak een ander soort tijd ervaren wordt. In Spanje is bijvoorbeeld de meest gangbare uitdrukking ‘mañana, mañana’, wat zoveel betekent als ‘morgen is er weer een dag’. Des te warmer het wordt, hoe langzamer het tempo wordt en de dag lijkt wel veel langer te duren. Dit is uiteraard niet waar wanneer wij naar de klok kijken. Toch is tijd heel relatief en Einstein zei het al een keer heel treffend: ’Zet een man een uur naast een mooie vrouw en het lijkt wel een minuut. Zet diezelfde man een minuut op een hete kachel en het lijkt wel een uur te duren.’

107

Het is waar dat wij tijd heel anders waarnemen dan op een klok te vangen is. Wij weten allemaal dat er 60 seconden in een minuut zitten, maar die minuut kan in een wachtkamer heel lang duren. Een onderzoek naar tijdsbeleving bij 2 groepen liet iets opmerkelijks zien. De ene groep liet men 8 minuten in een wachtkamer zitten wachten en de andere groep keek 8 minuten naar de actiefilm Armaggedon met Bruce Willis. Na afloop vroegen ze hoe ze de tijd ervaren hadden. De eerste groep had de tijd veel langer ervaren dan de tweede groep die heel veel actie had zitten bekijken. Dit klinkt logisch. Het opmerkelijke was echter dat het na 3 maanden, in hun herinnering, precies andersom was. De wachtkamer was nauwelijks nog te herinneren en duurde in de beleving heel kort, terwijl de film veel langer leek te duren. De hersenen hadden voor die film meer ruimte gebruikt. Ook dit klinkt logisch en toch is het vreemd. Wanneer je er goed over nadenkt, is tijd dus blijkbaar te vervormen en dat is ook zo. Tijdlijnen Een tijdlijn is de lijn waarop onze herinneringen geordend staan. Er zijn in de regel 2 soorten lijnen waar te nemen in onze cultuur en dat is een lijn recht voor ons die van links naar rechts loopt of een lijn die dwars door ons heen loopt, van voor naar achter. De toekomst is dan vaak voor je en het verleden ligt achter je. Bij de lijn voor je, is vaak het verleden links van je te vinden en de toekomst rechts van je. Natuurlijk kan het in jouw specifieke geval heel anders zijn, maar vaak zit het zo. Het brein heeft een bepaalde ordening nodig om te kunnen weten of iets geweest is of niet. Niet alleen de eigenschappen van de beelden zijn belangrijk, ook de plaats

108

op de lijn heeft een betekenis. Het is zeer interessant om eens na te gaan hoe jij de lijn waarneemt. Dit kan op de volgende manier. Oefening: Ga eens rustig zitten en neem hier even de tijd voor. Ik wil dat je denkt aan het moment dat je vanochtend je tanden poetste. Kijk eens waar dat beeld staat in de ruimte. Dan wil ik dat je denkt dat je vorige week je tanden poetste. Dan 1 jaar geleden, dan 5 jaar geleden en merk op waar die beelden zijn. Zijn die achter je of staan ze links of rechts van je. Denk er dan aan dat je morgenochtend je tanden gaat poetsen. Dat je volgende week iets moet gaan doen, werken, een bezoek. Denk dan aan een verjaardag die ongeveer over een half jaar gaat plaatsvinden. Dan aan een moment over een jaar, 2 jaar en 5 jaar en kijk waar die beelden zich bevinden. Je zal ontdekken dat die beelden in je hoofd op een bepaalde plek staan, zodat je brein weet of het verleden of toekomst is.

Kijk maar eens goed naar je lijn en bedenk maar eens hoe die lijn er uit ziet. Wat komt er bij je op als je ernaar kijkt? Dat is voor iedereen anders. Sommige mensen zien een strakke rechte lijn voor zich met daarop de woorden maandag, dinsdag, etc. Anderen zien een bospad, een snelweg of een kronkelweggetje. Wat het ook is, het is uiteraard allemaal goed. Je kan je misschien wel voorstellen, dat wanneer jij een bergpaadje ziet dat omhoog loopt en je niet goed kan zien waar het heen gaat, dat dat een uitwerking heeft op jouw gestel. Je kan daardoor de toekomst uitdagend en avontuurlijk vinden, maar het kan ook zo zijn dat je daardoor de toekomst als beangstigend

109

ervaart. Het beeld dat je daarbij onbewust creëert, zorgt ervoor dat jouw toekomst een bepaalde uitwerking heeft op jou. Is dat een goed gevoel, niets meer aan doen. Is het echter een beklemmend, paniekerig of angstig gevoel, ga dan eens kijken wat je kan veranderen aan die lijn, tot het punt waar je je weer goed voelt. Doe dit vaker dan 1 keer en je zal merken dat er op een gegeven moment iets op een diep niveau verandert. Je hersenen denken namelijk voor het grootste gedeelte in beelden en metaforen en wanneer je dat verandert, verander je echt hele diepe processen. Dit kan echter alleen wanneer je ervan bewust bent dat het überhaupt bestaat. Dat wordt je niet uitgelegd op school of door de dokter. Die beschouwen het als fantasie en niet iets om mee te werken. Dat is jammer, want hoewel het uiteraard geen wondermiddel is, kan het wel een belangrijk handvat zijn voor een cliënt. Ik vind dat er veel te weinig echt geluisterd en gekeken wordt naar de cliënt. Onbewust zijn er zoveel signalen die waar te nemen zijn. De mens is uniek in zijn beleving en daar hoort naar gekeken te worden. In een hokje plaatsen is vaak de makkelijkste weg. Het getuigt van weinig creativiteit en vertrouwen. Als het echt zo makkelijk was geweest om iedereen in hokjes te plaatsen en daar een therapie op te verzinnen, dan waren er toch helemaal geen problemen meer geweest? Toch zijn die er legio. Sterker nog, wanneer het vijfde deel van de DSM uitkomt, dan zijn er weer een aantal bij.

De DSM is het ‘Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders’ en wordt gebruikt door psychiaters om patiënten te diagnosticeren. In 1952 kwam de eerste versie uit met 112 psychische stoornissen. In het huidige deel staan er 374. Psychiater Robert Spitzer die verbonden is aan de Universiteit van Columbia superviseerde de totstandkoming van twee recente versies van de DSM. Hij

110

definieerde honderden geestelijke stoornissen. Hij zei in een BBC documentaire:

‘We maakten inschattingen over de mate waarin geestelijke stoornissen zouden voorkomen op basis van beschrijvingen, zonder de overweging dat velen van deze condities normale reacties zouden kunnen zijn en geen stoornissen. Dat is het probleem; we hebben niet gekeken naar de context waarin deze condities voorkwamen.’

Met andere woorden; normaal menselijk gedrag en emoties zijn in de DSM beschreven als een geestelijke stoornis, zonder te overwegen dat bijvoorbeeld verdriet of vrolijkheid normale reacties kunnen zijn op gebeurtenissen in het leven. Hij gaf in die BBC documentaire toe dat de DSM niet gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek en dat psychiatrische diagnoses geen wetenschappelijke basis hebben.

Enkele stoornissen:

- Sadisme, masochisme en fetisjisme - Teveel verdriet over een sterfgeval - Relatieproblemen - Bedplassen - Ruzie met je ouders - En nog veel meer…

Dit soort problemen zijn wellicht niet allemaal alledaags, maar horen niet in een handboek thuis. Iedereen ervaart in meer of mindere mate wel een of meerdere van bovenstaande problemen. Kan je je voorstellen wat er gebeurt als je bij de psychiater belandt en je je verhaal doet? Al is er niet veel met je aan de hand, ze kunnen je

111

laten geloven dat er heel wat mis is met je. Gelukkig werken niet alle psychiaters op die manier, maar het gros houdt zich nog vast aan de oude tradities. Helemaal de psychiaters die beïnvloed zijn door Freud en zijn weg hebben gekozen, zijn wat mij betreft niet goed bezig. Het is allang bewezen dat vrijelijk associëren weinig zin heeft en het ontdekken van de oorzaak al evenmin. Als dat wel zin had gehad, dan was er wel meer succes geboekt. Feit is gewoon dat mensen vaak helemaal niet genezen door die vorm van therapie. Ze blijven sukkelen en er wordt gezegd, je hebt levenslang. Dit is een regelrechte leugen. Als ze nou zeggen dat ze nog geen geschikte methode gevonden hebben om jou te helpen, dan zijn ze eerlijk. Er zijn vele wegen naar Rome en anders zou ik het niet zo druk hebben in mijn praktijk. De hoeveelheid mensen die ik wekelijks krijg die al het hele psychiatrische traject hebben doorlopen kan ik nu al niet meer tellen. Het zijn er veel. Te veel en het zouden er nog veel meer zijn, wanneer ze wisten dat er een andere mogelijkheid bestond. Het is jammer dat mensen, die niet of nauwelijks geholpen zijn door de psychiatrie, er ook niet op gewezen worden dat er een andere oplossing is. Dit vind ik triest. Het kan soms zo simpel en eenvoudig zijn. Een andere tijd creëren Hoe creëer je eigenlijk een andere tijd? Wanneer je zo’n vraag hoort, gaat het er uiteraard om dat je dan weet over welke tijd het gaat. In dit geval bedoel ik tijd als verleden en toekomst. Als jij een ander verleden creëert voor jezelf, dan zorg je ervoor dat je vandaag al een ander heden krijgt met uitzicht op een andere, veel betere toekomst. Dit kan je doen door je verleden via je tijdlijn te veranderen en aan te passen. Dit kan vrij eenvoudig en is heel leuk om te doen.

112

Het gaat erom dat je jezelf suggesties gaat geven die je zou hebben willen horen. Welke opmerking zou je graag hebben willen horen toen je kleiner was? Hoe zou dat je leven veranderd hebben als je dat toen gehoord had? Van wie had je het willen horen? Wanneer je op deze vragen een antwoord hebt dan kan je doorgaan met de volgende oefening. Oefening Lees eerst even de oefening door en doe daarna je ogen dicht. Stel je voor dat je boven jezelf gaat zweven en naar jezelf kunt kijken. Kijk naar je tijdlijn en ga eens heel ver terug in je verleden. Zweef als het ware boven je lijn en ga eens ver terug naar je vroegste herinnering. Zweef dan naar beneden en ga op je lijn staan. Stap dan in het moment en zie maar weer wat je toen zag. Hoor maar wat je toen hoorde en voel maar wat je toen voelde. Nu wil ik dat die persoon die je in je gedachte hebt, datgene tegen je zegt wat je zou hebben willen horen. Hoor het maar hoe diegene dat tegen je zegt en voel het in je lichaam wat dat met je doet op die leeftijd. Zie hoe de eigenschappen van het beeld veranderen. Neem die eigenschappen mee, terwijl je nu langzaam de tijdlijn weer gaat aflopen naar het heden. In elk moment dat je tegenkomt, hoor je deze nieuwe suggestie. Je hoort je leraren het zeggen, je ouders, je vrienden, enzovoort. Je ziet de beelden veranderen in dezelfde eigenschappen als in het eerste beeld en je voelt je gesterkt. Loop tot aan het heden aan toe en kijk weer naar je herinneringen en merk op hoe ze veranderd zijn. Deze oefening kan je zo vaak als je wilt herhalen met een andere suggestie.

113

Omgekeerd kan het toespreken van jezelf ook verkeerd uitpakken. Een overtuiging als ‘ik ben het niet waard’ of ‘iedereen is in alles beter dan ik’ zijn natuurlijk niet echt bekrachtigend. Sterker nog ze zijn zeer verzwakkend. Dit kan je ondermijnen door je af te vragen wat de grootste leugen is die je ooit verteld is. Dat kan bijvoorbeeld zijn dat je hoort dat je moeder tegen je zegt dat Sinterklaas echt bestaat. Dat ik erachter kwam dat hij niet echt was, was ik 10 jaar. Op die leeftijd was ik nog zeer naïef en dat heeft ook nog wel even geduurd. De leraar zei toen in de klas dat iedereen uiteraard nu wel wist dat sinterklaas niet bestond. ‘Wie gelooft er nog wel?’ vroeg hij eerst. Niemand stak zijn vinger op en ik dus zeker niet. Ik schaamde me dood en hij vertelde dat de goede oude sint een verzinsel was. Mijn wereld stortte even in. Hoe kon ik zo dom zijn en waarom was mij die leugen verteld en ook zo lang. Ik was op dat moment diep gekwetst. Nu heb ik zelf kinderen en doe er ook aan mee. Je kunt er niet om heen. Als de burgemeester van Amsterdam, Almere en Rotterdam ook vrolijk meewerken, waar sta je dan als ouder? Het is ook erg leuk hoor en ik geniet elk jaar met volle teugen. Vooral als je kleine kinderen hebt, wil je dat echt voor geen goud missen. Die spanning die ze ervaren en de ontlading wanneer er iets in hun schoen zit of als de zak binnenkomt. Ja, ik vind het een mooie traditie. En toch blijft het voor mij de grootste leugen die ooit aan mij verteld is en daar maak ik zelf met deze methode dan ook dankbaar gebruik van. Levert het na al die jaren toch nog iets op.

114

Oefening Denk eens aan de grootste leugen die je ooit is verteld. Wanneer je de oefeningen hebt gedaan met je gedachten, dan weet je nu vast wel wat de volgende vraag wordt. Waar zit die stem van die leugen? Lokaliseer hem eens en ga alle eigenschappen na die die stem heeft. Komt hij naar je toe of gaat hij juist van je af. Praat de stem langzaam of snel, in een hoge toon of juist lage toon. Wat doet die stem precies? Waar zit die stem? Zit hij links of rechts. Zit hij vooraan of achterin. Heeft die stem een beweging. Ga alle eigenschappen na. Pak dan een van je overtuigingen en zet die op dezelfde plek en laat hem klinken met dezelfde eigenschappen als de leugen. Doe dit met al je overtuigingen die je belemmeren en je zal merken dat je leven verandert. Kinderlijk eenvoudig Vaak zijn mensen verbaasd dat het zo makkelijk kan. Het is zelfs zo makkelijk dat je het een kleuter kan leren en dat is ook de bedoeling. Waarom moeten de dingen zo moeilijk. Het lijkt in de reguliere geneeswijze wel of ze angstvallig al die makkelijke methodes afhouden. Wellicht gaat het ze te snel of lijkt het te eenvoudig. De overtuiging is blijkbaar dat het moeilijk moet zijn anders werkt het niet, maar het tegendeel wordt steeds meer bewezen. Mensen veranderen niet langzaam, maar vaak in een moment. Op een gegeven moment hebben ze er genoeg van en maken ze een besluit. Die beslissing zorgt ervoor dat alles verandert. Natuurlijk lijkt het zo dat die mensen pas na jaren van therapie die beslissing kunnen maken, maar wanneer je er voor kan zorgen dat die beslissing eerder plaatsvindt, is de verandering er ook eerder. Eigenlijk moeten mensen direct

115

al beslissen. De mensen die bij mij komen hebben vaak ook nog niet echt besloten dat ze willen veranderen. Er zitten onbewust toch nog wat dingen die opgelost moeten worden. Bij sommigen is het zelfs een strategie en krijgen ze door de angst, de aandacht die ze willen. Die aandacht zullen ze verliezen wanneer de angst wordt opgelost en dat willen ze op een onbewust niveau niet laten gebeuren. De positieve intentie die er achter zit is erg belangrijk en wordt vaak onderschat. Het onbewustzijn is vaak zeer creatief in het creëren van angsten om zo een positieve intentie te vervullen. Vaak is het een paradox en vervult het precies datgene wat je nu vermijdt. Een voorbeeld Een tijd geleden ging ik naar een cliënt die behoorlijk last van straatvrees had. Straatvrees is één van de meest beperkende angsten die je kunt hebben en is echt verschrikkelijk. Voor hem ook en hij zat aan huis gekluisterd, al op jonge leeftijd. Ik vroeg hem naar wat het hem opleverde en hij wist het niet. Dat is meestal het eerste wat mensen zeggen als ik die vraag stel. ‘Geen idee’, ‘niets’, of iets in die trant. Dat is ook logisch als je al jaren die angst bij je draagt. Wat kan het je in hemelsnaam opleveren, het heeft je alleen maar afgenomen toch? Dat is niet helemaal waar. Waarom zou je gedrag aannemen dat niet voor je werkt? Wat is het nut daarvan. Dat mag je jezelf best wel afvragen. Neem maar even de tijd om te bedenken wat het je zou kunnen opleveren. Is het aandacht? Is het wellicht veiligheid of rust? Vaak is het gedrag dat aangenomen is nu niet meer van toepassing. We veranderen en wanneer je wellicht eerst de angst had omdat het iets opleverde, is dat nu waarschijnlijk allang niet meer het geval. Vaak is het zo dat wanneer je weet wat het

116

oplevert er een verbinding ontstaat in je brein die ervoor zorgt dat loslaten makkelijk wordt. Op een gegeven moment is het dan inderdaad kinderlijk eenvoudig. Oefening Stel je voor dat je boven jezelf zweeft en zie je tijdlijn weer voor je. Zweef naar het moment net vóór je angst en stap daar in het moment dat je je nog goed voelde. Zie weer wat je toen zag en hoor weer wat je toen hoorde en voel weer wat je toen voelde. Verdubbel het gevoel en merk op hoe het beweegt en laat het dan steeds sneller draaien. Geef het je favoriete kleur en maak de beweging steeds groter tot ver buiten je lichaam. Laat dan dat gevoel al die momenten daarna kleuren in je favoriete kleur. Merk hoe dat gevoel als een soort wiel of discus door al die momenten heen rolt en het zo al die momenten een gloed nalaat van jouw favoriete kleur. Doe dat tot aan het heden en ver in de toekomst. Laat dan het gevoel zover rollen in de toekomst totdat het eindigt in een wit licht. Maak een vuist en lach. Zweef dan weer boven je lijn en zie hoe alles is veranderd en ga weer naar het heden. Stap weer in het nu. Kijk naar de toekomst, maak een vuist en lach. Dit kan je doen met meerdere momenten en gevoelens uiteraard. Merk op hoe het anders voelt in je lichaam als je nu naar je verleden kijkt. Het gebruik van tijdlijnen kan echt heel heilzaam werken en ik adviseer je dan ook om er veel gebruik van te maken. De toepassingsmogelijkheden zijn legio en het boek is te klein om er uitgebreid op in te gaan. Er zijn vele goede boeken over tijdlijnen en het is zeer de moeite waard om eens een boek daarover open te slaan. Wanneer je echter weet hoe jouw tijdlijn loopt en er veel mee werkt zul je

117

vanzelf merken hoeveel meer mogelijkheden er zijn. Experimenteer ermee en je zult versteld staan van de kracht van een tijdlijn. In een persoonlijk consult laat ik mensen vaak ervaren hoe het is als je een tijdlijn gebruikt. Het zorgt vaak voor een lichte trance als mensen daarmee bezig zijn. Die bewustzijnsverandering is nodig om te veranderen. Einstein zei al dat een probleem niet opgelost kan worden in hetzelfde gedachtepatroon waarin hij is ontstaan. Iets anders doen is daarom ook het motto. Daarbij hoort een veranderd bewustzijn omdat in het ‘normale’ bewustzijn het probleem voortkomt. Verander je jouw staat van bewustzijn dan verander je ook direct het probleem.

118

119

Hoofdstuk 8 De kracht van het onbewuste Angsten komen voort uit een onbewust gedeelte van onze hersenen. Je bent je niet bewust van wat je precies creëert. Het is ook daarom dat het juist zo verdraaid lastig is om erbij te komen en te veranderen. Aangezien je in dit hoofdstuk bent, heb je al vele oefeningen gedaan. Er is al een heel proces in gang gezet wat ervoor zorgt dat je gaat veranderen. Al de oefeningen in dit boek zorgen voor een basis waarop je verder kan bouwen. Er zijn veel mogelijkheden en variaties. Ik zou dan ook adviseren om veel te variëren en jouw eigen technieken daaruit te bedenken. Je hebt nu wellicht ingezien dat ook jij veel dingen op een bepaalde manier hebt georganiseerd. Die organisatie kan je gebruiken om te veranderen. Je weet nu hoe je dat kan doen en met de oefeningen in dit boek kan je dat veranderen. Wees creatief en bedenk dat de enige beperking jouw fantasie is. Alles is mogelijk en alleen jouw verbeelding is de grens van wat mogelijk is voor jou. Gebruik dit boek om jouw onbewuste processen in kaart te brengen zodat je ze kan veranderen. Alleen als iets bewust wordt gemaakt dan kan je het veranderen. Dit boek kan je daarbij helpen en is voor vele doeleinden geschikt.

120

Een andere manier Er zijn vele wegen naar Rome en als de ene weg afgesloten is, dan neem je een andere weg. Ook met jouw probleem werkt dat zo. Wanneer iets niet lukt, dan ga je wat anders doen net zo lang tot iets wel lukt. Dat wordt dan jouw startpunt en van daaruit ga je verder werken aan jouw herstel. In de vorige hoofdstukken lag de nadruk vooral op de zintuigen en de eigenschappen daarvan. In dit gedeelte zal de nadruk liggen op het fysiologische aspect van angst. Daar zijn verschillende oefeningen voor en in dit hoofdstuk behandel ik een aantal fenomenale veranderingstechnieken. Deze methodes kan je het beste doen met iemand die je goed kent en die jou kan coachen met deze oefeningen. Het is ook leuk om daarna af te wisselen. Zo train je jezelf ook in het observeren en coachen van iemand anders. De eerste vraag, die bij het ontwikkelen van de volgende methodes gesteld werd, was de volgende: ‘In welke toestand leren wij het beste?’ Het antwoord is eigenlijk heel logisch en jij weet dat uiteraard ook. Als kind leer je het beste en het snelste. Hoe heb jij leren lopen? Hoe heb jij jouw moedertaal eigen gemaakt? Dit zijn vragen waar jij wellicht helemaal geen antwoord op kan geven, maar zijn wel essentieel. Stel je voor dat je die staat van leren weer op kan wekken. Hoe zou dat jouw leven beïnvloeden denk je? Het kan enorme verschillen teweeg brengen in jouw huidige denk- en doepatroon. Als kind was jij een meester in het modelleren van mensen. Oftewel; jij zag een model en ging daar van leren (model-leren). Dit was een model dat het dichtste bij jou in de buurt was, jouw vader, moeder of degene die jou opvoedde. Het maakt niet uit wie het was, maar let wel dat jij aan diegene hebt te danken dat je nu loopt, normaal kan eten,

121

praten en nog veel meer. In dat ‘nog veel meer’ zitten vaak ook allerlei aangeleerde problemen, maar goed jouw hersenen maken nu eenmaal geen onderscheid. Vooral niet in het begin van je leven. Ze nemen gewoon alles aan. Je zou het kunnen zien als allemaal zaadjes die geplant worden. Welke zaadjes het ook zijn, ze gaan gewoon groeien. Feit is wel dat jij al die zaadjes nodig hebt gehad om te ‘overleven’ in de omgeving waar jij in opgroeide. Nu zijn een aantal zaadjes waarschijnlijk allang ongeschikt geworden en wordt het tijd om tuinman te gaan spelen. Het onkruid mag eruit en dat kan met deze methodes erg goed. Het gaat er om dat je weer een staat gaat creëren waarin je het beste leert. Een staat waarin je niet denkt, omdat jouw denken je namelijk in de weg staat. In de tijd dat je klein was, leerde je een taal zonder dat je erover nadacht. Je gebruikte een heel andere methode om te leren en die methode is veel lichamelijker. In het volgende hoofdstuk komt dat nog meer aan de orde en zal je zien dat jouw lichaam meer is dan alleen een voertuig voor je hoofd. Het lichaam weerspiegelt jouw probleem en dat kan je zien aan je houding. Daar later meer over, nu eerst naar de eerste oefening. Oefening De eerste oefening die ik met je wil bespreken is het alfabetspel. Het alfabetspel is een bewegingsoefening die ervoor zorgt dat je in een staat terecht komt waarin je perfect kan leren. In die staat maak je ook beslissingen, maar alleen onbewust. Jij kan wel denken dat jij iets nodig hebt, maar dat is een bewuste keus. Niet dat dat niet goed zou zijn, alleen hoe weet jij precies wat jij nodig hebt? Heb je zelfvertrouwen nodig of juist meer het gevoel dat je veilig bent. Heb je meer zelfwaardering nodig of juist meer

122

lef. Dit zijn allemaal keuzes die jij bewust kan maken en zou kunnen opwekken. Uiteraard kan je die gevoelens goed gebruiken en ze loslaten op die beelden die jouw angst inboezemen. Dit werkt waarschijnlijk prima, maar is dat echt wat jij nodig hebt? Als er een onbewust patroon aan de gang is, zoals een angst, is het dan niet beter om ook het onbewuste te laten kiezen wat het beste voor jou is. Dat zal beter weten wat jij precies mist en nodig heeft, dan jouw bewustzijn. Jouw bewustzijn is zeer beperkt en kan niet alles waarnemen. Jouw onbewustzijn echter, kan wel alles afwegen en zo een betere keus maken. Ik adviseer dan ook om deze oefening vanaf nu ongeveer 7 dagen te doen op allerlei situaties. Merk dan na die week op wat er allemaal gebeurd is. Deze oefening gebruik ik vaak in mijn persoonlijke consults, omdat het een ongelooflijke verandering in je denkwijze teweeg brengt. Eerst even een korte uitleg voordat de oefening begint. Gebruik het schema dat je in de bijlage achter in dit boek vindt. Je ziet daar bijna het complete alfabet staan. Schrijf zelf onder elke letter een L, een R of een S. Er mogen niet drie dezelfde letters op een horizontale rij staan. Begin om onder de letter L een R te zetten en onder de letter R de L. Onder de letter S zet je de S neer van ‘samen’. Daarna vul je zelf de rest willekeurig aan. L houdt in dat je bij die letter je linkerhand omhoog doet. Wanneer er onder een letter een R staat, dan doe je jouw rechterhand omhoog en als er een S staat, dan doe je allebei je handen omhoog. Je partner zegt hardop het alfabet en begint bij de letter A uiteraard. Dan volgt B en C, enzovoort. Jij steekt daarbij één hand of twee handen omhoog, afhankelijk van wat er onder de letter staat die gezegd wordt. Het hele alfabet ga je ongeveer 2 tot 3 keer af. Daarna ga je het uitbreiden en doe je, terwijl je je linkerhand omhoog doet, ook je

123

rechterknie omhoog. Bij je rechterhand gaat je linkerknie omhoog en bij S spring je iets omhoog met beide handen de lucht in. Alfabetoefening Je begint de alfabetoefening als volgt. Eerst denk je aan een situatie die je graag anders zou zien. Je stelt je voor dat die situatie voor je op de grond ligt en stapt er dan in. Je bent alleen de observeerder hier en je verandert helemaal niets aan de situatie. Je kijkt, hoort en voelt hoe het nu is. Wanneer je klaar bent, stap je eruit en schud je even de situatie van je af door echt even met je lichaam te schudden, zodat je weer helemaal erbij bent. Dan doe je de alfabetoefening met behulp van het schema dat hierboven is uitgelegd. Die duurt maximaal 15 minuten. Wanneer je partner ziet dat jij in een veranderd bewustzijn terechtkomt, is de oefening klaar. Dat kan soms even duren, maar na 15 minuten is er bij iedereen een andere staat van bewustzijn aanwezig door de bewegingen. Dat kan je partner aan je zien omdat je dan zeer geconcentreerd bent. Daarna stap je weer in de situatie en kijkt, hoort en voelt hoe die situatie nu is. Merk op hoe die situatie is veranderd. Deze oefening kan toegepast worden op alle facetten van je leven en zal vele veranderingen teweeg brengen wanneer je dit vaak doet. De NASA De volgende oefening heet de NASA-oefening en wordt gebruikt om piloten te trainen. Als piloot heb je veel geluid om je heen en er gebeurt van alles in de cockpit van een

124

spaceshuttle. Er zijn maar een paar geluiden echt belangrijk en de rest kan je weglaten. Wanneer je dat niet doet, dan vallen die belangrijke geluidjes niet op en kunnen er verschrikkelijke dingen gebeuren. Om die piloten daarop te trainen is lastig. Het gaat erom dat je op een onbewust niveau leert te vertrouwen op signalen die binnenkomen. Je kan met jouw bewustzijn maar aan maximaal 7 (plus/min 2) items aandacht geven. Het is de bedoeling dat je in een staat van bewustzijn terecht komt die je in staat stelt al die informatie op te nemen die belangrijk is. Dat kan alleen maar in een staat van niet-weten. In deze staat is je bewustzijn uitgeschakeld en reageer je onbewust. Kinderen zijn continu in een staat van niet-weten en daarom kunnen ze zich vele facetten eigen maken. Een taal leren, leren lopen, etc. Ze leren dit niet door uit een boekje alles te repeteren, maar ze doen dit met hun lichaam en met hun onbewuste geest. Hun bewustzijn zit niet in de weg zoals dat bij ons wel het geval is. Daarom schakelen we met deze oefening dat bewustzijn uit, waardoor er ruimte wordt gecreëerd voor nieuwe oplossingen. Zo ga je anders handelen. Vooral dat laatste is uiteraard belangrijk, omdat dat ons ook andere resultaten brengt. Wanneer je steeds hetzelfde doet, dan krijg je steeds hetzelfde resultaat (R). Hoe komt het dat je steeds hetzelfde doet? Dat komt door jouw gedachtegang (G), die ervoor zorgt dat je hetzelfde doet. Het denkpatroon voedt jouw handelen (H). Ik ga zelfs nog een stapje verder terug, door te zeggen dat jouw programmering (P) ervoor zorgt dat jij op die bepaalde manier denkt.

125

Zo ziet het er dan uit

Jouw programmering oftewel jouw overtuigingen, waarden, criteria en identiteit bepalen hoe jij nu denkt en handelt. Om dit los te laten is het belangrijk dat je weer in een staat terecht komt van niet-weten. In die staat laat je het onbewuste gedeelte van jouw brein bepalen wat goed voor je is, zonder waardeoordeel. Deze onderstaande oefening helpt je daarbij. De NASA-oefening Deze oefening bestaat uit een aantal delen. Dit doe je weer samen met een partner, die ik vanaf nu coach noem, die jou observeert. Je begint door eerst een situatie te schetsen die je zou willen veranderen. Je stapt net als de vorige oefening in die situatie en je verandert er niets aan. Je observeert. Je ziet wat je ziet, hoort wat je daar hoort en voelt wat je dan voelt. Dan stap je eruit en schud alles letterlijk even van je af. Dan zegt jouw coach rustig achtereenvolgens links, boven, rechts, onder, links, boven, etcetera. Dit patroon herhaalt zich continu. Je staat rechtop, houdt je hoofd stil en beweegt alleen je ogen in de richting die je coach zegt. Dit gaat zo een tijdje door, totdat jij de slag te pakken hebt en het vanzelf gaat. Op dat moment zegt de coach een simpele

126

som zoals 2+5. De oogbewegingen stoppen niet. Dit gaat allemaal door. Er komt steeds iets bij en nu is dat een som. Jij geeft antwoord, zonder dat je stagneert met je ogen. Ook de coach stagneert niet in het opdreunen van het links, boven, rechts, onder. Het maakt niet uit of je de som goed of fout hebt, je geeft onbewust antwoord. Spontaan. Als dit een tijdje zo door gaat dan geeft de coach wat extra ruis. De coach begint wat aan je lichaam te duwen en te trekken. Of hij zwaait wat met zijn handen voor je gezicht of trekt gekke bekken. Alles om jou een beetje uit balans te brengen, wat uiteraard niet lukt. Alles gaat gewoon door. Als dit goed gaat, dan kom je in een staat van niet-weten. Wanneer de coach denkt dat je in een staat van niet-weten bent beland, dan stap je nogmaals in de situatie die je wilt veranderen en observeert. Je zal merken dat jouw onbewuste geest dingen heeft veranderd op een niveau dat jouw handelen ook zal beïnvloeden. Doe deze oefening vaak en je zal grote veranderingen in jezelf gaan bespeuren. Deze oefeningen gaan uit van een geheel ander principe dan de oefeningen beschreven in het eerste gedeelte. In het eerste gedeelte waren de oefeningen vooral cognitief, oftewel te doen in het hoofd. De laatste oefeningen gebruiken ook de rest van het lichaam om veranderingen teweeg te brengen. Het lichaam heeft zijn eigen intelligentie en kan prikkels overbrengen die jou in een bepaalde staat brengen. Wanneer je steeds naar beneden kijkt met hangende schouders zal je je steeds minder prettig voelen. Je lichaam geeft dan allerlei signalen af waardoor je je steeds slechter gaat voelen. Dit zorgt voor een bepaalde gedachtegang en dat zorgt weer voor handelingen die ervoor zorgen dat ook het resultaat in je omgeving jou een slecht gevoel geeft. Het begint vaak met een houding.

127

Wat dus belangrijk is, is dat je leert om rechtop te staan, te lopen, te zitten, etc. Wanneer je iets uit balans bent, dan ben je eigenlijk een gevecht begonnen met de zwaartekracht. Die drukt zo sterk op ons gestel dat daar dan heel veel energie aan verloren gaat en je je steeds vermoeider gaat voelen. Als je bijvoorbeeld werkt achter een computer is het echt verstandig om elke 20-30 minuten even te gaan staan, rond te lopen en je lichaam even op te rekken. Het geeft direct weer nieuwe energie.

Wat ook goed werkt, is om elke dag gezichtsaerobic te doen. Iedere ochtend even een minuut of twee gekke bekken trekken voor de spiegel zorgt ervoor dat alle emoties even door je lichaam gieren. Je gezicht is een spiegel voor jouw emotie en iedere emotie is erop af te lezen. Het één staat niet los van het ander en wanneer je je gezicht in een bepaalde stand zet, komt daar ook een bepaalde emotie bij vrij. Als je bijvoorbeeld lacht, geeft je lichaam prikkels naar het brein dat je je blij moet gaan voelen. Ook al voel je je helemaal niet blij, dat maakt niet uit. De prikkels winnen het op een gegeven moment. Bij gezichtsaerobic zorg je ervoor dat je achtereenvolgens alle emoties even afgaat. Er zijn 6 basisemoties die in elke cultuur voorkomen en die ook van het gezicht herkenbaar af te lezen zijn. Dat zijn angst, woede, walging, vreugde, verdriet en verbazing. Wat mij hieraan opvalt is dat er veel meer emoties zijn met een negatief karakter dan met een positief. Er zijn er heel veel beschreven en veel verschillende. Ik meen zo’n 3500 waarvan er 1200 positief getint zijn. Het overgrote deel is dus negatief klinkend. Het is dus niet vreemd dat wij ons vaker rot voelen dan niet. Onze woordenschat is er helemaal op ingesteld om ons meer nare gevoelens te bezorgen dan goede gevoelens. Het

128

aanleren van een aantal nieuwe positieve woorden kan dan ook helemaal geen kwaad.

Woorden zijn magisch

Heb je ooit wel eens een gedicht gelezen? In vaak een paar regels kan je ontroerd raken door de schoonheid van het woordgebruik. De volgorde waarmee de woorden gebruikt worden roept bij iedereen iets op. Hetzij gevoelens, beelden, gedachten of een mengeling daarvan. We zien vaak een complete film als we een boek lezen. Ook worden we gegrepen door allerlei verschillende emoties tijdens het lezen. Hoe kan dat? Het zijn de woorden die het doen. Het roept bij ons allerlei associaties op van beelden, geluiden en gevoelens. Het woord ‘hond’ alleen al is al op velerlei manieren te interpreteren. Jij ziet misschien de allertrouwste kompaan die een mens kan bezitten, terwijl de ander een levensgevaarlijk beest ziet. En dit alles gebeurt bij het woord ‘hond’. Je ziet dat hier al veel mis kan gaan en onbegrip kan ontstaan in de communicatie. Hoe zit het dan met emotie. Welke woorden gebruiken we hiervoor. Schrijf maar eens op welke woorden je gebruikt voor het beschrijven van je emotie. Welke emoties ervoer je de afgelopen tijd. Ik zou graag willen dat je nu even de tijd neemt om pen en papier te pakken en het op te schrijven. Dit is heel belangrijk. Het op papier zetten is namelijk de eerste stap tot het verwezenlijken van elk doel wat je in je hoofd hebt. Het is de eerste stap die je zet om het droombeeld in materie te gieten.

129

Dus nu, pak je pen en papier en schrijf op. Welke emoties ervoer je de afgelopen tijd. Denk maar eens goed na en schrijf ze op…

Goed, ik neem aan dat je ze opgeschreven hebt, zoniet, doe het nu dan. Het kan zo verhelderend zijn als je het voor jezelf eens opschrijft.

Wat ik vaak merk, als ik deze oefening doe in mijn coachings, dat iedereen zo ongeveer rond de tien tot vijftien emoties ervaart. Dat is aardig wat, maar als je je bedenkt dat er zo’n 3500 woorden zijn om een emotie te beschrijven, dan wordt het je misschien duidelijk dat we ons beperken. We beperken ons met de hoeveelheid woorden die we zouden kunnen gebruiken. Denk er maar eens over na. Voelt het niet anders als je woedend bent of alleen maar een beetje boos? Dat voelt wel degelijk anders. Of als je het woord ‘eenzaam’, naast het woord ‘beschikbaar’ legt? Het geeft een heel ander idee van de werkelijkheid. Emoties kleuren je beeld in en geven er gevoel bij. Je gedachten slaan door emotie op hol en vertroebelen alles. Als je de macht hebt om dat te veranderen wordt je leven een stuk eenvoudiger en je kan dat doen door woorden die je veel gebruikt te veranderen. Als je bepaalde emotiewoorden gebruikt, die je al je kracht ontnemen, dan is het nu zaak om die te veranderen. Ook deze oefening komt vaak voorbij in mijn coachings en echt, het is zo leuk om te doen. Probeer het zelf maar eens. Schrijf een emotiewoord op dat jou volledig ontkracht. Als je dat woord uitspreekt, sta je misschien meteen onstabiel en stort je gevoelsmatig in elkaar. Een voorbeeld van zo’n woord vind ik ‘depressief’.

130

En alstublieft lieve lezers, dit woord meteen vervangen. Het woord draagt geen enkele hoop in zich en er kleeft bij voorbaat al een rampscenario aan vast.

- Weet je bijvoorbeeld dat er culturen zijn, waar een depressie in het geheel niet voorkomt?

- Dan zal het je wellicht ook niet verbazen dat het woord ‘depressie’ daar ook niet bestaat…

Kan het zo makkelijk zijn? Mijn antwoord kan alleen maar een ‘ja’ zijn. Het kan zo makkelijk zijn. Als we sommige woorden echt verbannen uit ons vocabulaire en consequent vervangen door woorden of gezegdes met meer hoop, dan is verandering in emotie onvermijdelijk. Het woord ‘depressie’ zou bijvoorbeeld uitstekend vervangen kunnen worden door ‘op weg naar een ommekeer’. Dit is een uitspraak waaruit hoop geput kan worden en een geloof dat het goed komt. Dat is belangrijk voor het herstel. Schrijf nu een emotiewoord op dat je versterkt zou willen voelen. Bijvoorbeeld het woord ‘kalm’ of ‘rustig’. Bekijk nu voor jezelf eens of je dat woord in zijn gevoel zou kunnen versterken. Als je dat doet en je vindt een woord dat de emotie versterkt, gebruik het dan in je voordeel en ga het integreren. Gebruik het zoveel mogelijk in je dagelijkse gedachtegang. Enkele suggesties van mijn kant bij het woord ‘kalm’ zijn ‘ontspannen’, ‘sereen’ of ‘zen’. Deze emoties vinden naar mijn mening meer diepgang en versterken het gevoel. Ook de beelden en de gedachtegang bij deze woorden zijn heel anders, toch? Zelf vind ik het transformationeel vocabulaire fantastisch werken in zijn eenvoud. Niet alleen is het leuk om te doen,

131

het werkt ook aanstekelijk in je directe omgeving. Als jij bijvoorbeeld de woorden fantastisch, fabuleus of hartstochtelijk besluit te integreren, dan doet dit echt wat met je omgeving. Waar je mee omgaat raak je mee besmet en zo is het ook met dit soort woorden, want nemen we vaak ook tegen onze zin niet de stopwoorden van onze collega’s over? Ga maar eens na hoe vaak je de woorden zegt, die een ander ook vaak gebruikt. Het schept uiteraard ook een band. Als we dezelfde woorden gebruiken, begrijpen we elkaar en ontstaat er een soort onbewust begrip. Vaak op afdelingen zie je dit soort dingen ontstaan. Er wordt gesproken in ‘dialect’ en men gebruikt een bepaald soort humor. In programma’s als bijvoorbeeld Jiskefet werd dit vaak uitvoerig vergroot en belicht, maar de werkelijkheid is eigenlijk precies zo. Ook wij passen ons als een kameleon aan, aan onze omgeving. Willen we erbij horen, dan horen we de ‘taal’ te spreken van onze omgeving. Stel je maar eens voor wat het met je zou doen als je alleen maar omringd was door klagers en jammerende zeurpieten. In het begin zou je je nog kunnen afsluiten, maar na een tijdje word je vanzelf een van hen. Het is een onbewust afstemmen aan onze omgeving en onze behoefte om erbij te horen. Al vanaf onze eerste schreden in de wereld zijn we hier mee bezig en we zijn hier soms wel erg goed in geworden. Zo goed dat we er eigenlijk mee op willen houden. Dat kan, maar dan zal je ergens moeten beginnen. Je kunt je eigen woordje vaak laten vallen en je zal zien dat binnen no time de hele afdeling met je meedoet, als je maar consequent vasthoudt aan je eigen woorden. Dat dit lastig is, behoeft geen uitleg, maar het is ook leuk. Het is leuk om te zien, dat je bewust de emoties van de mensen om je heen kan veranderen, door aan hen nieuwe woorden te leren. En hoe

132

doe je dat? Juist, door ze zelf, constant en consequent te gebruiken. En dat is lachen. Probeer het maar eens met een paar ongelooflijke, nu nog belachelijke woorden. Verzin maar eens wat en kijk wat er gebeurt. Het werkt en mensen komen er vaak niet meer vanaf als het eenmaal geïntegreerd is. Daarom, nu gewoon beginnen met een paar fantastisch, emotioneel gedreven, motiverende woorden te gebruiken. Pak maar eens een paar woorden uit het vocabulaire en neem de beslissing om die woorden te integreren in je woordenschat. Wat je gaat meemaken is ongekend. Het kost tijd, maar het levert veel op. Het schept nieuwe verbindingen in je hersenen en het gaat je veel plezier opleveren. En dat is uiteindelijk waar het om gaat. Plezier!

133

Hoofdstuk 9 De intelligentie van het lichaam In de vorige hoofdstukken hebben we het vooral gehad over het veranderen van je gemoedstoestand door middel van de beelden, gedachten en gevoelens. Dat dit zeer effectief is, dat heb je wel gemerkt. Wat ik wel even nog wil aanstippen, is dat het niet het enige is wat belangrijk is. Wanneer je van je angsten af bent, wil je dat ook zo houden. Dat kan je doen door je leven compleet anders in te gaan richten. Wat je namelijk deed zorgde voor dit resultaat en dat wil je niet meer, toch? Daarom is het goed om vanaf nu andere dingen te gaan doen. Die dingen bestaan uit meer bewegen en anders eten. Bewegen Ten eerste het bewegen. Verantwoord bewegen. Wandelen in de buitenlucht, yoga, tai-chi, zwemmen, judo of een andere vorm van sport die bij jou past. Dit zorgt voor een gezond lichaam en dat zorgt weer voor een gezonde geest. Ja, ik weet het, het klinkt als een cliché, maar de meeste clichés zijn nu eenmaal waar. Bewezen is dat hardlopen goed werkt om depressies tegen te gaan. De stoffen die in je brein vrijkomen zorgen ervoor dat je je steeds beter gaat voelen, omdat je lichaam zich steeds beter gaat voelen. Daarnaast is een sport als judo, karate of aikido goed om zelfvertrouwen op te bouwen. Dat

134

niet alleen, het geeft je ook soepelheid en een soepel lichaam bevat een soepele geest, is het niet? Wanneer je kijkt naar onze cultuur en die vergelijkt met de Chinese cultuur, dan zie je vele verschillen uiteraard. Wat mij het meeste opviel was, dat vele Chinese ouderen helemaal geen rollator nodig hebben en een ongelooflijke balans bezitten. Dan heb ik het over de ouderen die er een gewoonte van hebben gemaakt om iedere dag tai chi te beoefenen, zoals de ouders van een vriend van mij. Die mensen zijn nu in de 80 en bezitten een soepelheid waar ik jaloers op ben. Iedere dag om 6 uur staan ze eerst een uur tai chi te doen alvorens ze gaan ontbijten. Dag in, dag uit. Geweldig. Die mensen zullen nooit een rollator nodig hebben, terwijl hier mensen van in de 80 vaak genoodzaakt zijn om de rollator te pakken. ‘Ze zijn versleten’, wordt er dan geroepen, maar ik denk dat het niet versleten is, het wordt te weinig gebruikt, waardoor het vast gaat zitten. Ga verantwoord bewegen, minimaal drie keer 30 minuten in de week. Meer is uiteraard prima. Zoek iets uit waar jij je prettig bij voelt zodat je het ook blijft doen. Eten Ten tweede wil ik het kort hebben over het eten en drinken. Daar zijn vele goede boeken al over geschreven, maar ik wil het toch even aanstippen omdat het zeer belangrijk is. Hoe komt het denk je dat je een paniekaanval hebt gehad? Misschien is het wel een reactie op al dat koffiedrinken met die heerlijke sigaret erbij… Ons lichaam heeft persoonlijke behoeften. Het kan reageren op bepaalde stoffen, waar een ander totaal niet op reageert. Het is al net zo met voedsel. Wat belangrijk is, is dat we genoeg vocht binnen krijgen om ons goed te doen

135

voelen. Twee liter (bron)water is de norm, en misschien nog wel meer om al die bakjes koffie te compenseren die vochtafdrijvend werken. Alcohol in zeer geringe mate, het liefst helemaal niet. De cardioloog zegt: ‘Een glas rode wijn is goed voor het hart.’ De neuroloog zegt: ‘Geen alcohol, het veroorzaakt dementie.’ Jij mag zelf je keus hierin maken. ‘Melk is goed voor elk’, de slogan die jarenlang gebruikt is om de melk van de koe te promoten, mag niet meer. Het is niet goed voor elk. Sterker nog, een heel groot deel van de wereldbevolking is lactose-intolerant. Alleen in ons land zijn we er vroeg mee begonnen en daardoor immuun voor melk geraakt. Is het dan niet goed voor je? Als zoveel mensen er niet tegen kunnen, zal ons lichaam er waarschijnlijk wel ‘nee’ mee bedoelen. Een koe maakt de melk voor het kalf. Het kalf blijft ook niet de melk zijn hele leven drinken, maar gaat over op andere voeding. In die melk zit alles wat het kalf nodig heeft om heel snel, heel groot te worden, precies afgestemd op de behoefte van het kalf. Is het dan niet vreemd dat mensen deze melk hun leven lang drinken? Het is ook een feit dat door melk de calciumopname wordt verhinderd, wat resulteert in zwakkere botten en dat kan juist osteoporose (botontkalking) veroorzaken. En dat terwijl melk toch wordt geassocieerd met sterke botten. In Aziatische landen waar praktisch geen melk wordt gedronken hebben de mensen juist sterkere botten. Osteoporose is een westerse ziekte die vooral veel voorkomt in landen waar veel zuivel wordt gegeten en gedronken. In die landen is ook het hoogste aantal mensen met hartklachten en darmkanker. Of er een direct verband is, is niet duidelijk en ook niet bewezen, maar ik heb mijn conclusie al getrokken.

136

Dierlijke vetten en proteïnen maken ook een groot deel uit van onze voeding en zijn niet bevorderlijk voor ons gestel. Vooral de hoeveelheid die geconsumeerd wordt, is iets wat mij in ieder geval zorgen baart. Overdaad schaadt. De reden dat er zoveel dikke mensen in het westen rondlopen, is mede te danken aan hun dieet van zuivel en dierlijke proteïnen. Als dit vervangen zou worden door meer waterrijk voedsel zoals groente en fruit, dan gaan we al meer de goede kant op. Ook de typisch Nederlandse gewoonte om aardappelen, groente en vlees tegelijk te eten is niet bevorderlijk. Het is in dit geval of-of en niet en-en. Dus of vlees en groente, of aardappelen en groente. Naar mijn mening gaat het hand in hand. Goed, gezond eten geeft je een goed, sterk, krachtig gevoel en van ongezond eten word je moe, lusteloos en zelfs agressief. ADHD bij kinderen zou misschien al opgelost kunnen worden door aanpassingen in hun eet- en beweegpatroon. Echt, je bent wat je eet. Het is te omvattend om hier dieper op in te gaan en ook zeer persoonlijk. Voel zelf wat het met je doet wanneer je iets eet. Maak contact met je lichaam. Wanneer je bijvoorbeeld chocola eet, geeft dat in eerste instantie misschien wel een goed gevoel. Maar daarna? Voel zelf wat voedingsmiddelen met je doen en je kan al een hele grote stap maken. Stop met roken, stop met cafeïne, neem meer vocht (water of vers sap) tot je en je zal al merken dat het een stuk beter gaat voelen. Je wilt toch van je angsten af? Neem dan ook je voedings- en bewegingspatroon eens onder de loep. Wees eerlijk tegen jezelf. Het is jouw leven en al lijkt het moeilijk, ik weet dat je het kan.

137

De ademhaling De verandering van de ademhaling is de snelste en meest effectieve manier om jezelf in een andere gemoedstoestand te brengen. We kunnen ongeveer 30 dagen zonder eten, 3 dagen zonder vocht en maar zo’n 3 minuten zonder zuurstof. De ademhaling is dus eigenlijk het belangrijkste wat we hebben en het is dus ook zaak om die te trainen. We kunnen het juiste voedsel tot ons nemen en verantwoord onze 2 liter (bron)water per dag drinken en nog steeds overmand worden door allerlei negatieve gevoelens. Wat weinig tijd kost en veel oplevert is het veranderen van je ademhaling. Als je boos bent adem je bijvoorbeeld veel hoger dan wanneer je slaapt. Ook andere emoties als angst of depressie zorgen ervoor dat je op een verkeerde manier ademhaalt. Je kan zelfs zeggen dat door die verkeerde manier van ademhalen je die emoties krijgt. Dat zal ik nader uitleggen aan de hand van onderstaand model.

138

Dit is de ‘Chain of Excellence’. Deze ‘ketting’ heeft alleen de reactie van boven naar beneden. Veranderen we ons gedrag, dan zal dat gedrag maar in een minieme wijze onze emotionele toestand veranderen. We hebben allemaal rollen die we perfect kunnen spelen. Tegen onze kinderen doen we anders dan tegen onze partner, ouders, baas, etc. Dat gedrag kunnen we steeds aanpassen, maar de onderliggende emotie wordt daardoor niet of nauwelijks aangetast. Veranderen we daarentegen onze emotionele toestand dan zal ons gedrag automatisch veranderen, al is dat vaak een lastig proces. Vaak worden we geleid en gestuurd door onze omgeving. Dat zorgt voor een emotionele lading die op zijn beurt weer een gedrag veroorzaakt. De externe trigger leidt ons en we opereren dan niet meer in onze cirkel van invloed. Waar hebben we wel een grote invloed op? Juist, op de bovenste twee facetten van dit model. De ademhaling en de lichaamshouding. Veranderen we die bovenste twee items, dan is de kettingreactie een logisch gevolg. De juiste ademhaling zorgt voor een andere lichaamshouding. Dat zorgt ervoor dat ons brein prikkels krijgt om goede gevoelens te gaan creëren. Gevoelens die bij die houding passen. En dat zorgt logischerwijs voor een goed gevoel, een effectieve emotionele toestand (e.e.t.), wat uiteindelijk resulteert in constructief gedrag. Gedrag dat opbouwend werkt voor jou en je omgeving, en geen afbreuk veroorzaakt. We gaan beginnen met de ademhaling omdat die je vaak al heel snel in een ander gemoedstoestand kan brengen, wat weer bevorderlijk is voor je hele lichaam. Het één staat niet los van het ander en als je iets beïnvloedt, heeft dat een direct resultaat op iets anders. In het veranderen van de

139

ademhaling, verandert je houding, je gemoedstoestand en daarmee ook je gedrag. Hoe halen we adem? Onbewust. We zijn ons vaak helemaal niet bewust van hoe we ademhalen. Nu ben je je er wel bewust van, omdat ik het erover heb en let je erop. Heel goed. Wat ben je nu aan het doen? Haal je adem door je neus? En hou je het dan 4 tellen vast? Adem dan 4 tellen uit door je mond en neem even 4 tellen rust, voordat je weer inademt door je neus. Deze cyclus duurt 16 tellen en is de meest efficiënte en perfecte ademhaling. Herhaal dit bewust 5 keer en je zult merken dat alles verandert. Het werkt erg goed en omdat je het overal kan oefenen is het de meest makkelijke manier om je snel weer goed te doen voelen. Een andere effectieve manier van ademhalen is de HeartMath® methode. Deze methode is ontwikkeld in Californië en heeft bewezen zeer succesvol te zijn op het gebied van stress vermindering. Stress en woede zijn twee van de meest voorkomende klachten in onze westerse samenleving en de meest dodelijke. Deze ademhaling werkt niet alleen op het moment zelf heel goed, maar ook preventief. Hij staat hieronder beschreven. Lees hem eerst door, dan kan je daarna rustig de ademhaling oefenen. Oefening Begin met het bewust te worden van je ademhaling. Stel je dan voor dat de inademing door het hart naar binnen gaat. Je hoeft het niet te zien of te voelen, je hoeft alleen maar te bedenken hoe het zou zijn. Dan adem je uit en je stelt je zo voor dat de adem net boven de navel je lichaam verlaat. Zo adem je in en uit en als dat na een tijdje goed gaat, neem je een mooie herinnering in je gedachte. Zo adem je nog een

140

paar keer in en uit, met die herinnering in je gedachte. Des te meer details in de herinnering zitten (dus de kleuren, geuren, gevoelens, geluiden, etc.), des te beter werkt het om je hart te verlichten van de dagelijkse stress en de woede. In het instituut in Californië werken ze ook met deze ademhaling en hebben ze met behulp van hartmonitoren bewezen dat de hartslag ronder wordt en minder grillig. Je hart raakt meer in balans en je hartslag ziet er rustiger uit op de monitor. Jij bent dus automatisch ook rustiger. Deze ademhaling is uitgebreid getest en ook de topmanagers van enkele van de grote multinationals hebben hier aan mee gewerkt. De resultaten waren goed tot zeer goed te noemen. De managers die dit zes maanden elke dag deden vertoonden minder ziekte, stress en waren rustiger geworden. Voor meer informatie kan je kijken op de site van Heartmath. Hieronder zie je het verschil.

141

Na de ademhaling gedaan te hebben, vertoont je hart het onderste ritme en voel je je opmerkelijk rustiger. Als je dit vaak doet dan overstijg je vele problemen. De lichaamshouding Het tweede gedeelte in de ketting is de fysiologie, ofwel de lichaamshouding. Een goede houding is essentieel voor een goede emotionele huishouding. Het één staat niet los van het ander en we bespraken al het belang van gezichtsaerobic, wat je nu al dagelijks doet uiteraard. Voor de spiegel staan en allerlei gekke bekken trekken. Van lachen, naar boos kijken, naar een huilgezicht, etc. De prikkels die er in een razendsnel tempo naar je brein worden gestuurd wekken allerlei emoties op. Als je lacht met je gezicht krijg je vanzelf de gevoelens van het lachen. Omgekeerd kan je ook zien aan iemand zijn gezicht, welk gedachtepatroon de overhand heeft. Het gezicht spreekt boekdelen en vormt zich naar onze gedachtes. Dat komt omdat die gedachtes zorgen voor allerlei stofjes in ons lichaam. Een vrolijke gedachte zorgt voor meer dopamine en serotonine terwijl een negatieve gedachte meer adrenaline en cortisol vrij laat komen. Als een gedachtepatroon compleet geïntegreerd is in het dagelijks leven dan vormt het hele lichaam zich ernaar. Het is dan ook zaak om te beginnen met het vormen van je lichaam zodat het jou ondersteunt in plaats van afbreekt. Let wel, dit alles gebeurt al. Jouw lichaam heeft zich allang al aangepast aan de maatstaven die jij hanteert. Nu wordt het tijd om eens wat lichaamsoefeningen te doen die je helpen om je weer bewust te worden van je lichaam en zijn kracht.

142

The physiology of excellence Deze oefening is simpel en daarom ook goed te integreren in jouw dagelijkse leven. Een goede houding is essentieel om je goed te voelen. Als je rechtop staat met je hoofd omhoog, dan voel je je een stuk beter en heb je geen last van de zwaartekracht. Iets met je lichaam uit balans en je gaat direct het gevecht aan met die zwaartekracht. Dat kost enorm veel energie. Doe hieronder nu de oefening eens en merk op hoe je gedachten direct veranderen. Oefening Zoek een stukje muur waar je met je rug tegenaan kan staan. Zet je hakken tegen de onderkant van de muur en je hoofd tegen de bovenkant. Probeer alles tegen de muur aan te krijgen. Praat nu tegen jezelf op een ontspannen rustige manier. Zinnen als ‘overal waar ik nu spanning voel begint het langzaam te ontspannen’ of ‘terwijl ik steeds iets dieper begin te ademen worden mijn spieren ontspannen’. Doe dit 2 minuten en stap dan naar voren. Kijk om je heen en loop een rondje. Lach en bal dan je vuisten een beetje. Het geheim van je tong Er zijn een aantal dingen waarmee je rekening dient te houden en die ervoor kunnen zorgen dat je lichamelijk een disbalans ervaart. Allereerst is dat je tong. De Chinezen weten al eeuwenlang dat ons lichaam een meridianenstelsel bevat. Die meridianen zijn energiebanen die ons lichaam in balans houden. Een blokkade in een van die banen kan tot klachten leiden zoals pijn en zelfs ziekte. De energie gaat vanuit de aarde omhoog langs de

143

achterkant van onze benen. Door onze ruggengraat en via de nek over ons hoofd tot het puntje van onze neus. Daar gaat hij verder naar beneden langs onze keel, borst, buik en weer de aarde in. Zo cirkelt de energie rond in ons lichaam en houdt ons gezond. Wanneer wij echter onze tong beneden in onze mond hebben gebeurt het volgende. De energie wordt dan onderbroken bij het puntje van onze neus en blijft hangen in ons hoofd. Door een ophoping van energie in ons hoofd raken wij uit balans. Wij kunnen daardoor echt letterlijk wankelen op onze benen. De Chinezen stellen dat je jouw tong dan ook boven in je mond moet houden met het puntje tegen je tanden aan. Dat zorgt ervoor dat de energie niet geblokkeerd wordt en vrijelijk kan stromen naar beneden. Je staat steviger op je benen en bent daardoor minder vatbaar voor angsten. Oefening Deze oefening is bedoeld om met een partner te doen. Ga rechtop staan en kijk recht vooruit. Laat je tong beneden in je mond rusten en ga stevig staan. Vraag je partner om je rustig een duwtje in je rug te geven. Voel alleen hoe dat is. Doe nu je tong boven in je mond met het puntje tegen je tanden aan. Vraag je partner om nogmaals een duwtje te geven, terwijl je stevig gaat staan. Voel het verschil. Ik doe deze oefening heel vaak en ik ben steeds verbaasd hoe het uitwerkt. Het is ongelooflijk hoe een simpele oefening zo doeltreffend kan zijn. Het is een vast onderdeel van mijn groepscoaching om mensen zelf te laten ervaren hoe dit bij hen voelt.

144

Het geheim van je ogen Je ogen zijn heel belangrijk in het oplossen van jouw angst. Wist je bijvoorbeeld dat irreële angsten, fobieën of paniekaanvallen bij blindgeboren mensen helemaal niet voorkomen? Dat is meer dan opmerkelijk te noemen. Het visuele zintuig is het belangrijkste zintuig. Het is zelfs nog belangrijker dan het tastzintuig, terwijl dat toch de ‘moeder’ is van alle zintuigen. Een experiment van James Gibson in de jaren ‘30 toonde dat aan. Hij liet iemand een prismabril opzetten waardoor de persoon alle rechte lijnen krom zag. Daarna liet hij die persoon een tafel betasten. Omdat toen gedacht werd dat de tast dominant zou zijn, dacht men dat de persoon de randen van de tafel als ‘recht’ zou voelen. Dat was dus niet zo. De persoon voelde de randen van de tafel als ‘krom’ aan. Wanneer die persoon echter zijn ogen dicht deed voelde hij wel de randen van de tafel als ‘recht’ aan. Het visuele zintuig is dus zeer dominant en beïnvloedt alle andere zintuigen. Wat heeft dit te maken met angstgevoelens? Alles. Onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Psychological Science (2009), toont aan dat mensen die bang zijn, hun ogen meer focussen op grote, bewegende objecten. Mensen die geen angst hebben kunnen beter de details zien. Wat kan je hier eigenlijk uit concluderen? Als je bedenkt dat mensen die geen angst hebben details beter kunnen zien en angstige mensen die details nauwelijks waarnemen, is het dan niet logisch die mensen te trainen om wel de details te zien? Waar het dus in feite om gaat, is dat je weer ruimtelijk leert waar te nemen. Alles weer leert zien in detail, zodat angstige gevoelens niet meer voor kunnen komen. Voor we dat gaan doen is het belangrijk om onderstaande oefeningen vaak te doen.

145

Oefening ‘maak je ogen zacht’ De volgende oefening is het zacht maken van de ogen. Wanneer je je ogen zacht maakt en ontspant dan is er totaal geen spanning meer. En spanning is een van de meest fundamentele aspecten van angst. De spanning die op je ogen staat is gelijk aan de spanning die je ervaart in je lichaam. Je ogen leren te ontspannen is dus heel belangrijk en misschien wel de meest belangrijke oefening in dit boekje. Kijk omhoog naar een punt boven je en focus je net zo lang totdat het pijn begint te doen. Ga dan langzaam met je ogen naar beneden, laat ze rusten op een object recht voor je en ontspan. Merk je dat de omgeving opeens ruimer lijkt? Doe dit 2 maal per dag en je zult merken dat je steeds makkelijker kan ontspannen. Oefening ‘de bankschroef’ Ga recht voor een spiegel staan en blijf jezelf recht aankijken. Stel je voor dat je hoofd in een bankschroef zit. Draai alleen je lichaam van links naar rechts terwijl je je hoofd stil houdt. Zo train je jezelf om recht te blijven kijken, ook als je loopt. Oefening ‘de ooghoeken’ Doe deze oefening met een partner. Ga stevig staan en kijk recht vooruit. Vraag aan je partner of hij jou een duwtje wil geven in je rug. Merk op wat er gebeurt en hoe dat aanvoelt. Herhaal dit nogmaals, maar nu houd je je hoofd recht en kijk je vanuit je ooghoeken. Je kijkt dus naar links of rechts, terwijl je je hoofd recht houdt. Merk je op dat je meer in onbalans staat?

146

Deze bovenstaande techniek komt vanuit de oosterse krijgskunst. Vermijd het kijken uit je ooghoeken en draai te allen tijde je lichaam bij. Het helpt je om angsten geen kans meer te geven, op een natuurlijke manier. Neem de details waar Het superbewust bekijken van je omgeving en het benoemen van de dingen die je ziet in je hoofd is ook een soortgelijke methode. Het gaat erom dat je je zintuigen weer laat werken en de input weer goed laat binnenkomen. In het begin voelt dit wat vreemd aan, maar na verloop van tijd wordt het een automatisme en denk je er niet meer bij na. Je doet het dan gewoon. Kijk maar eens om je heen en benoem eens alles wat je ziet. Beweeg rustig je hoofd en houd je ogen recht. Zie je iets wat links van je staat, dan beweeg je je hoofd die kant op. Benoem het en ga dan weer verder. Als je dit een tijdje hebt gedaan, dan wil ik dat je denkt aan een situatie waarin je je altijd zo angstig voelt. Kijk eens naar het beeld dat je ziet en doe nu hetzelfde. Benoem alles wat er in dat beeld te zien is en let op de details. Zoom het beeld iets uit zodat je meer van de omgeving te zien krijgt. Zorg ook dat het kleurrijk is, omdat je goed wilt zien wat er allemaal te bekijken is. Blijf langzaam de dingen benoemen in het beeld terwijl je je hoofd van links naar rechts beweegt. Zoom nog iets meer uit en blijf de details benoemen. Maak dan het beeld bewegend als in een film. Blijf de details benoemen en merk dat je ogen steeds zachter en meer ontspannen worden. Doe dit tot je je weer goed voelt. Met iemand die het dagelijks doet werkt het vaak sneller en daarom heb ik niet heel lang nodig om iemand adequaat te helpen. Echter, ik weet zeker dat als je

147

dit oefent je er zelf af kunt raken. Het duurt wellicht wat langer, maar het is mogelijk. Panoramisch kijken of tunnelvisie Mensen met angst hebben vaak tunnelvisie. Nu is dat soms helemaal niet erg. Wanneer je een film kijkt is het heerlijk om daar helemaal in op te gaan. Tunnelvisie is dan juist handig om helemaal in de film op te gaan. Ook wanneer je je concentreert raak je in een bepaalde gemoedstoestand waardoor tunnelvisie kan optreden. Dat is prima. Anders is het wanneer je structureel ‘tunnelt’. Continu overal je focus op zorgt voor spierspanning en dat kan er uiteindelijk voor zorgen dat je angsten ontwikkelt. Ook een paniekaanval komt hier vaak uit voort. Eigenlijk is een paniekaanval een natuurlijke ontlading van het lichaam om alle spanning los te laten. Daartegen vechten is onzin. Het laten gaan is zelfs beter, maar vaak komt het daar niet van omdat je er toch tegen gaat vechten. De onderliggende oorzaak ligt onder andere verborgen in het onbewuste visuele systeem. Het continu ‘verkeerd’ kijken. Beelden creëren die angsten oproepen. Daarnaast is een verkeerde lichaamshouding en verkeerde voeding de basis van veel problemen, waaronder angsten. Koffie, alcohol, roken, teveel vet eten, suiker en teveel dierlijke proteïnen bevorderen niet de genezing van de angstproblematiek maar verergeren ze juist. Denk daar aan, naast al de oefeningen die je kunt doen. Drink genoeg water en eet genoeg waterrijk voedsel zodat je lichaamshuishouding optimaal kan functioneren. Ik besef dat hier een heel boek gewijd aan kan worden. Dat is niet mijn bedoeling maar het is wel heel belangrijk. Te belangrijk om niet genoemd te worden en ik hoop dat je zelf op zoek gaat naar wat voor jou werkt.

148

149

Tot slot We zijn het contact met ons lichaam helemaal kwijt. Bij de tsunami, kerst 2004, kwamen meer dan 300.000 mensen om. Een niet te bevatten aantal. In de dagen na de ramp was er echter niet één dood dier gemeld. Al de dieren in het Yala National Park in Sri Lanka bijvoorbeeld waren dagen daarvoor al weggetrokken waardoor ze gespaard zijn gebleven. Dat meldden de oppassers aldaar een aantal dagen na de ramp. Deze dieren hadden al het gevoel dat er iets aan het gebeuren was. Ook wij hebben uiteraard die gevoelens, alleen zijn wij dat contact totaal kwijt geraakt. Dat is jammer, maar het is wel te trainen. Allereerst is het belangrijk dat je angstvrij wordt. In ieder geval van je irreële angsten. Dat gaat je nu lukken. Het gevoel van vrijheid wat je dan gaat ervaren laat je steeds sterker worden en laat je verspreiden door je hele lichaam. Wat ga je ook alweer doen met die vrijheid? Dat weet je nu natuurlijk al, toch? Daarna kan je steeds meer beginnen om jouw missie in dit leven te vervolmaken. Dat klinkt misschien wat hoogdravend, maar je begint klein. Kleine doelen op weg naar grote doelen die je voor jezelf steeds meer gaat stellen nu. Je hebt nu heel veel handvatten en nogmaals pak er uit wat voor jou werkt. Ga wat voor jou werkt meer doen, tot het punt dat je weer je persoonlijke vrijheid terug hebt. Het is mogelijk, ook voor jou. In mijn praktijk bewijzen mensen dagelijks dat ze in 4 tot 6 uur tijd compleet angstvrij zijn. Misschien duurt het iets langer voor jou, misschien wel

150

veel langer, maar het kan je lukken met deze oefeningen. En dat is dan wel jouw overwinning! Veel succes en ik vind het altijd leuk om te horen hoe het je vergaat. Een mailtje, kaartje of brief dat het goed met je gaat, is het mooiste geschenk wat je mij kan geven.

151

Conclusie en nawoord Angst is een groot probleem in de westerse wereld en de doelgroep wordt helaas alleen maar groter. Psychiaters en psychologen werken met methodes die achterhaald zijn en niet adequaat genoeg helpen. Het lijkt erop of die methodes er alleen maar zijn om jou je probleem te laten behouden. Natuurlijk werken ze wel in bepaalde gevallen, alleen de kans op terugval is en blijft groot. Ik hoop met dit boekje jou een angstvrij leven te hebben kunnen geven. Als dat is gebeurd, dan is mijn doel met dit boekje geslaagd. Het gaat er mij daarnaast ook om dat ik mensen wil laten zien dat er veel meer wegen zijn naar Rome en dat de reguliere geneeswijze echt niet alleen de wijsheid in pacht heeft. Laat je niet teveel wijsmaken en alles aanpraten. Het is jouw leven en jij bent verantwoordelijk voor de stappen die je gaat zetten. Wanneer iets geen resultaat geeft (na 5 sessies) stop er dan mee en ga iets anders doen. Je verdoet dan je tijd. In mijn praktijk is 4 tot 6 uur coaching voldoende om weer angstvrij te zijn. Dat komt ook omdat ik dit al jaren doe. Wanneer je met jezelf aan de slag gaat dan kan jij ook bereiken dat je angstvrij wordt. Misschien niet in 4 tot 6 uur maar zeker wel op den duur wanneer je adequaat met de oefeningen aan de slag gaat. Mijn overtuiging is dat iedereen het in zich heeft om angstvrij te kunnen zijn. Vanuit dat geloof help ik ook mensen. Veel te vaak zie ik dat therapeuten er zelf al niet eens in geloven dat het mogelijk is. Tja, waar zijn we dan mee bezig…

152

Ga met de oefeningen die jou het beste liggen aan de slag en schroom niet om contact op te nemen wanneer iets niet lukt. Dat kan via de mail info@fobiedokter.nl Ik beantwoord jouw vragen graag. Als het jou lukt om met je angst te breken hoor ik dat uiteraard ook graag! Veel succes. Edwin Selij

153

Boekenlijst Boeken die mij zeer geïnspireerd hebben: De structuur van de magie: R.Bandler and J.Grinder (1975) De betovering van de taal: R.Bandler and J.Grinder (1983) Hoe haal je wat in je hoofd: R.Bandler (1987) Je ongekende vermogens: A.Robbins (1987) Awaken the giant within: A.Robbins (1991) De 7 eigenschappen van effectief leiderschap: S. Covey (1989) Mijn stem gaat met je mee: M. Erickson (1987) Quantumgenezing: D. Chopra (1991) Leef-tijd: D. Chopra (1994) De 7 spirituele wetten van succes: D. Chopra (1995) De kracht van het nu: E. Tolle (2001) Een ongewoon gesprek met god: N.D. Walsh (1997) Thuis bij god: N.D. Walsh (2008) Get the life you want: R.Bandler (2008) In Trance-formation: R.Bandler (2008)

154

155

Over de auteur

Edwin Selij heeft een praktijk in Wormerveer waar hij dagelijks mensen begeleidt van angst naar persoonlijke vrijheid. In gemiddeld 4 uur coaching is hij in staat om mensen angstvrij door het leven te laten gaan.

Daarnaast geeft hij de beroepsopleiding Practical Coaching en leidt hij mensen op als fobiedokter. In zijn vrije tijd sport hij, speelt hij graag monopoly, houdt van cabaret, is getrouwd met Suzanne en hebben ze samen vier zonen: Darshan, Jivan, Bodhi en Kiran.

156

157

Bijlage 1: Het alfabetspel

158

159

Bijlage 2: Submodaliteiten Visueel

1 of meerdere beelden Kleur of zwart-wit Geassocieerd of gedissocieerd Helderheid Omkaderd of panoramisch Foto of film Contrast Scherpte Plaats in de ruimte Vorm

Auditief

Stereo of mono 1 of meerdere geluiden Plaats van het geluid Hard of zacht Hoog of laag Snel of langzaam Ritme Timbre Komt het geluid naar je toe of gaat het van je af Meer in het ene oor dan in het andere

Gevoel

Op of in je lichaam Waar op/in het lichaam Druk (hard/zacht) Gewicht Temperatuur Hoe lang duurt het Vorm Prikkel

160