Hoe betere handhaving en naleving bereiken?

dr. Jan Rommel

Dienst Wetsmatiging

Departement Bestuurszaken

Handhaving en naleving• Sluitstuk van regelgeving

• Bepaalt effectiviteit van regels

• Better regulation: weinig aandacht voor handhaving

• Internationale trends:

– ‘governance’ van inspectielandschap

– Rol van handhavers in opmaak van regels?

Handhaving en naleving

• “Negative impact of excessive or arbitrary inspections on business – increasing costs, discouraging investment, reducing competitiveness

• Ineffectiveness of inspections in protecting public health, safety, and the environment and in generating revenue for the state

• Inefficiency of the inspections system and need to cut public spending without compromising regulatory effectiveness” (World Bank 2011: 5)

Handhaving in Vlaanderen• Ca. 45 Vlaamse diensten met inspectietaken (=

informatieverzameling over naleving van regels)

• Heterogeen (ICW 2009):

– Grootte

– Organisatievorm en autonomie

– Bevoegdheden: toezicht, controle/audit, sanctioneren

– Transparantie van werking en handhavingsbeleid

– Communicatie met andere (inspectie) diensten

– Professionalisme

Kwaliteit van regelgeving in Vlaanderen

• Instrumenten voor verbetering van opmaak van regels: o.a. reguleringsimpactanalyse, cellen wetskwaliteit, regelgevingsagenda, stroomschema

• Instrumenten voor uitvoeren van regels: administratieve lasten, beheerskosten voor de overheid

• Handhaving:

– Kenmerken van goede regelgeving

– Versterken van handhaafbaarheid in RIA

– Versterken van communicatie handhavers

Optreden van inspecties• Transparantie:

– Inspectiehandboek

– Informeren van doelgroepen

• Handhavingsbeleid: Programmatorisch handhaven

• Toezichtslasten verminderen (inspectievakantie)

• Controles plannen op basis van risico

nood aan organisatorisch perspectief

Organisatie van inspecties

• Delen van kennis en informatie

• Delen van taken en functies

• Gebruik van ICT

• ‘governance’: afstemming, coördinatie, fusies?

Handhaafbaarheid

• = Handhaving inschatten bij opmaak van regelgeving

• Effectiviteit van regels

• Evidence-based beleid

• Buitenlandse vbn: Nederland, OECD, UK

• Elementen in reguleringsimpactanalyse:

– Spontane naleving of handhaving?

– Hoe handhaven?

– Handhaafbare regels?

Handhaafbaarheid

• Spontane naleving of handhaving?

– Verhogen van kennis van regels: • Voorlichting

• Adviseren

• Eenvoudige regels

– Verlagen van kost om regels na te leven, vb:• Eenvoudige regels

– Verhogen van legitimiteit van regels: • Consulteren

• Overtuigen/verleiden

Handhaafbaarheid

• Hoe handhaven?

1. Beschrijven van behoefte aan handhaving:

Koppelen van doelgroepen en nood aan handhaving: risk-based

2. Mapping van handhavers:

Capaciteit, relatie met andere overheidsniveaus, organisatie van controles

Handhaafbaarheid

3. Keuze van instrumenten: alternatieve handhaving? Vb:

– Controle (ter plaatse)

– Zelfregulering (certificering, codes..)

– Financiële prikkels (subsidie, vergunning…)

• Juridisch luik:

– zijn regels wel uitvoerbaar, controleerbaar en sanctioneerbaar? Alfanormen?

Vragen?

Contact:

Jan.Rommel@bz.vlaanderen.be

www.bestuurszaken.be/wetsmatiging