novumnieuwsbrief van het

Historisch Documentatiecentrum voor het

Nederlands Protestantisme (1800-heden)

242009

Novum 24 omslag 14-07-2009, 11:491

■ Colofon

Novum 24 verscheen in juli 2009

Het is een uitgave van het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden) Universiteitsbibliotheek vu Amsterdam

Adres Hoofdgebouw Vrije Universiteit Amsterdam Kamer ib-34 De Boelelaan 1105 108i hv Amsterdam

Stichting ter ondersteuning van het hdcPostbank 1168001

(t) 020 59 85270 (e) hdc@ubvu.vu.nl(i) http://hdc.vu.nl

Afbeelding omslag W. Hovy. Potloodtekening door Martha Voullaire, gouvernante in het

gezin Hovy.

Donateurs die hun bijdrage voor 2009 nog niet overmaakten worden uigenodigd dit te doen op

ing banknummer: 1168001

Novum 24 omslag 14-07-2009, 11:492

1

■Inleiding

Het Historisch Documentatiecentrum (hdc) informeert via deze nieuwsbrief zijn relaties en donateurs over de acti-viteiten van het afgelopen half jaar en van de activiteiten voor het komend najaar.De donateurs van de Stichting ter Ondersteuning van het Documen-tatiecentrum ontvangen naast deze nieuwsbrief ook de dvd ‘Niet bij steen alleen’. De dvd is gemaakt naar aanleiding van de presentatie van het gelijknamige boek van Wouter Bee-kers en Rolf van der Woude over de geschiedenis van de Woningstichting Patrimonium Amsterdam, die plaats-vond op 6 november 2008.

■E-mailU bent van ons gewend dat wij u via de brievenbus op de hoogte houden van de ontwikkelingen op het centrum en van symposia en (boek)presentaties. Dat blijven wij ook doen, maar soms is het handig u snel te kunnen informeren. Wij zou-den daarvoor graag gebruik maken van e-mail. Wilt u ook via de e-mail geinformeerd worden, meldt u dan uw e-mail adres op: hdc@ubvu.vu.nl.

■Personeelszaken

Met ingang van 1 mei 2009 is de neerlandica Willemien van Dijk in dienst getreden bij het hdc en Bij-zondere Collecties als beheerder van

de studiezaal. Eerder werkte zij als onderzoeker bij het project ‘Reperto-rium van Middelnederlandse preken in handschriften tot 1500’ bij de theologische faculteit aan de Vrije Universiteit. Zij volgt de beheerder ad interim Remco Andersen op, die naar Syrië is vertrokken om daar als free-lance-journalist te werken. Willemien van Dijk wordt bijgestaan door logis-tiek medewerker Mark Meenhorst, student psychologie, die voor 0,5 fte werkt.

Van 1 januari 2009 tot 30 juni werk-te de architectuurhistoricus Herman Wesselink aan de fotocollectie van het Centrum, in het kader van een beeldbank-project, gefinancierd door de Stichting Dr. A. Kuyperfonds. De gehele collectie (bestaande uit meer dan 10.000 foto’s) zal worden gescand en toegankelijk worden ge-maakt in een digitale beeldbank, die op internet beschikbaar moet komen.

Harmen Trimp, student geschiedenis, voltooide een stage van drie maan-den en stelde in die tijd de inventaris samen van de Gereformeerde Orga-nistenvereniging (1931-1997), een archief dat 4,5 meter beslaat.

Dagmare Houniet maakte in juni 2009 een inventaris van het archief van ds. P.K. Dommisse (1837-1915), C.P.I. Dommisse (1866-1943), burge-meester van Maassluis en P.K. Dom-misse (1898-1972), medeoprichter van de ncrv. Het archief omvat circa 5 meter.

Novum 24 12-07-2009, 16:041

2

Met het oog op Amerikaanse uitga-ven vertaalde zij Abraham Kuyper. Een beeldbiografie (2008), geschre-ven door prof. dr. J. de Bruijn, en het Donumdeel Ik voel steeds meer dat ik hier zijn moest (2004) met Ameri-kaanse brieven van Abraham Kuyper.

Wilfred Scholten, verslaggever bij het televisieprogramma Netwerk, werkt al enige tijd aan een dissertatie over mr. B.W. Biesheuvel, de laatste pre-mier van de Antirevolutionaire Partij. Hij heeft daarvoor studieverlof gekre-gen en werkt deze zomer voltijds op het hdc, totdat het nieuwe televisie-seizoen begint.

■Calvijnjaar

In het kader van het Calvijnjaar sprak George Harinck tijdens de internatio-nale Calvijnweek op 15 januari 2009 aan de vu over ‘Het neocalvinisme als exportproduct’ en leidde Wim Berkelaar op 17 januari een forum over het calvinisme in de Nederlandse pers, waaraan ncrv-presentatrice Ja-cobine Geel, Trouw-hoofdredacteur Willem Schoonen en eo-journalist Tijs van den Brink deelnamen. Op 23 maart trad George Harinck op in een massale Calvijnbijeenkomst in de Martinikerk in Groningen over ‘de stoere Calvijn’, waarin hij in discussie trad met journaliste Agnes Amelink en sgp-fractievoorzitter Bas van der Vlies. In het najaar verschijnt een nieuwe versie van de Donum-uitgave Hoe calvinistisch zijn wij Nederlan-

ders? van de Groninger kerkhistori-cus W. Nijenhuis.

■George Harinck in de Verenigde Staten

Vorig jaar deed George Harinck aan Hope College in Holland, Michigan, onderzoek naar het leven en werk van de theoloog Nicholaus Martin Steffens, die in 1864 door de Theo-logische School te Kampen beroep-baar werd gesteld en een aantal jaren later naar de Verenigde Staten emi-greerde. Dit voorjaar heeft het Van Raalte Institute Harinck benoemd tot Honorary Research Fellow voor een periode van drie jaar (zie: www.hope.edu/vri). Daarmee is zijn tijdelijke werkzaamheid in Holland, Michigan van vorige zomer omgezet in een langere samenwerking. De bedoeling is met deze benoeming de betrekkingen tussen het Nederlandse en Amerikaanse historisch onder-zoek naar de zo nauw verwante pro-testantse tradities aan beide zijden van de oceaan te versterken. Een ander blijk van de levendige Neder-lands-Amerikaanse betrekkingen op dit onderzoeksterrein is de benoe-ming van Harinck tot vice-president van de American Association for Dutch-American Studies (aadas). De aadas verenigt onderzoekers uit Canada, Nederland en de Verenigde Staten. De organisatie belegt elke twee jaar in Noord-Amerika (dit jaar aan Redeemer University College te Hamilton, Ontario) een conferentie over thema’s uit de geschiedenis van

Novum 24 12-07-2009, 16:042

3

de negentiende en twintigste-eeuwse betrekkingen tussen Nederland en Noord-Amerika. Het hdc is nauw betrokken bij dit onderzoeksterrein, met materiaal in zijn collectie inzake emigratie (o.m. het archief van de Christelijke Emigratie Centrale) en emigranten (o.m. correspondentie in het de archieven van A. Kuyper en H. Bavinck, diverse reisverslagen van bezoeken aan de emigrantengemeen-schappen).

■Kennismarathon Universiteitsbibli-otheek Vrije Universiteit

Op 19 januari van dit jaar organi-seerde de Universiteitsbibliotheek van de Vrije Universiteit een zogeheten kennismarathon. Omdat het Audio-visueel Centrum en het hdc in vorige jaren tot de universiteitsbibliotheek toetraden, was er gerede aanleiding binnen de bibliotheek kennis te ne-men van elkaars werk. Namens het hdc traden Wim Berkelaar, George Harinck en Dagmare Houniet op. Waar Wim Berkelaar iets vertelde over de mediacontacten van het Cen-trum, daar gingen George Harinck en Dagmare Houniet in op de samen-werking met Princeton Theological Seminary ter samenstelling van een digitale bibliografie van publicaties over Abraham Kuyper.

■Bavinck-lezingen over de evolutie van het christelijke scheppingsdenken

Het hdc en het Nederlands Dagblad grepen het Darwinjaar (2009) aan voor Bavinck-lezingen over de vraag: hoe kijken wetenschappers, die tege-lijk christen zijn, aan tegen schepping en evolutie? Al decennia lang vech-ten creationisme, intelligent design en theïstisch evolutionisme om de voorrang. Hoe is dit debat verlopen? Hoe overtuigend zijn vormen van evolutiedenken en scheppingsgeloof? Onder de titel ‘Botsen over het begin’ bogen verscheidene wetenschappers zich in Amersfoort over het christe-lijk geloof en het darwinisme. Op 22 januari sprak dr. Ard Louis (Rudolf Peierls Centre for Theoretical Physics, Oxford) over de vraag ‘Waarom be-lijdende christenen kiezen voor evo-lutie’; op 29 januari hield dr. Willem Ouweneel (bioloog, filosoof, theo-loog, hoogleraar, docent en publicist) een referaat onder de titel ‘Van crea-tionist tot kosmologisch agnost’; op 5 februari hield dr. Evert van der Heide (Shell Technology Research Center) een verhandeling onder de noemer ‘Het creationisme nog altijd een over-tuigend alternatief?’ en op 12 februari besloot drs. Ab Flipse (promovendus wetenschapsgeschiedenis vu, Amster-dam) de cyclus met het uitspreken van de lezing ‘Christelijk debat over schepping en evolutie voor de door-braak van het creationisme’.

Novum 24 12-07-2009, 16:043

4

■Congres Protestantse letterkunde

Op 20 februari 2009 belegde het hdc een congres over de christelijke letterkunde in de twintigste eeuw. Als sprekers treden op dr. Mathijs Sanders (P.J. Meertens, Willem de Mérode en het heilige), dr. Bettine Siertsema (Martinus Nijhoff: chris-telijk dichter?), dr. George Harinck (Kierkegaard en de protestants-chris-telijke letterkunde), dr. Lex van de Haterd (De Gemeenschap en de pro-testanten) dr. Hans Werkman (Cees Rijnsdorp en de literatuur van de jaren zestig), dr. Bart Jan Spruijt (Ge-orge Puchingers christelijke visie op de letterkunde) en Rien van den Berg (Lenze Bouwers, Koos Geerds en de opleving van christelijke poëzie). De aanleiding voor dit congres was het feit dat literair criticus Hans Werk-man in februari 70 jaar werd, terwijl dit moment tevens een goede aan-leiding was om aandacht te vragen voor de hdc collectie inzake de pro-testantse letterkunde. Op het congres werd Hans Werkmans nieuwe boek gepresenteerd, Bijeen met man en muis. Ervaringen met Ida Gerhardt, Gerrit Achterberg, Guillaume van der Graft, Jan Wolkers, Jan Siebelink, Oek de Jong en anderen (Amstelveen 2009) - 272 pagina’s, met illustraties, €19,50.

■Project Erfgoed van de oorlog

In het kader van het project ‘Erfgoed van de oorlog’, dat enkele jaren gele-

den werd gestart door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (vws) met als doel belangrijk materiaal over de Tweede Wereld-oorlog te behouden en het gebruik daarvan te stimuleren. In dat kader verwierf het hdc een subsidie voor het voorstel ‘Een kerkscheuring in oorlogstijd’, dat door Paul van Trigt en Wouter Beekers werd opgesteld. De bedoeling is om aan de hand van interviews met Amersfoorters de ervaringen vast te leggen van men-sen, die de kerscheuring van 1944, die leidde tot de oprichting van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt, hebben meegemaakt.Uitvoerder van het project is Wim Berkelaar. Hij bezocht in het kader van het project samen met Wouter Beekers op 11 en 12 februari 2009 in Driebergen de cursus ‘Mondeling geschiedenis’, die in het teken stond van getuigeverhalen. Sinds 1 april is Berkelaar, in samenwerking met ca-meraman Alle van der Wal, aan huis geweest bij verscheidene getuigen, wier verhalen op film zijn vastgelegd. Het project is nog gaande en wordt naar verwachting tegen het einde van het jaar afgerond.In het kader van hetzelfde VWS-pro-ject is hdc-medewerker Paul Werk-man gevraagd als adviseur op te tre-den bij het project ‘De vakbeweging in de oorlog’, dat wordt uitgevoerd vanuit het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Deze website zal op zaterdag 24 oktober worden geopend, waarbij ook Paul Werkman een lezing zal houden.

Novum 24 12-07-2009, 16:044

5

Tenslotte heeft het hdc subsidie ont-vangen van vws om zijn archieven van Trouw en van H.W. Groot Enze-rink, H. Ottevanger en E. van Ruller, betrokken bij de oprichting en latere activiteiten van Trouw, te digitalise-ren om zo het behoud en de toegan-kelijkheid daarvan te garanderen. Het project zal uitgevoerd worden door archivaris Hans Seijlhouwer.

■Congres over Piet Jongeling (1909-1985)

Op woensdag 1 april 2009 belegde het hdc met het Archief- en Docu-mentatiecentrum een uitverkocht congres over P. Jongeling in de aula van de Theologische Universiteit aan de Broederweg te Kampen. De aan-leiding was dat het precies honderd jaar geleden was dat de journalist, politicus en kinderboekenschrijver Piet Jongeling werd geboren. Tot de sprekers behoorden onder meer minister van Defensie Eimert van Middelkoop, Jacques Dane van het Onderwijsmuseum te Rotterdam en vu-filosoof Henk Woldring. Menig spreker had gebruikt gemaakt van het archief P. Jongeling uit de hdc-col-lectie. De lezingen zullen te zijner tijd worden gepubliceerd.Aan het eind van de dag presenteerde Herman Veenhof zijn Jongeling-bi-ografie Zonder twijfel. Journalist, politicus, Prins, die verscheen bij uitgeverij De Vuurbaak in Barneveld. Veenhof putte voor zijn biografie veelvuldig uit het Jongeling-archief.

Op de website van het Jongelingcon-gres zijn een virtuele tentoonstelling en een fotoverslag van het congres te vinden: www.adckampen.nl/bestanden/jongeling/index.html.

■Presentatie Gereformeerdenboek

Op donderdag 23 april 2009 pre-senteerde het hdc in samenwerking met uitgeverij Waanders in Zwolle Het gereformeerdenboek, geschreven door historicus en journalist Willem Bouwman. Hij beschrijft daarin hoe gereformeerden vanaf de negentiende eeuw tot nu hun leven vorm gegeven hebben: op school, in de kerk, in het verenigingsleven en in de politiek. Aan het boek hebben donateurs van het hdc een bijdrage geleverd door eind 2007 te reageren op een oproep om fotomateriaal in te zenden. Wil-lem Bouwman nam daarvan verschei-dene foto’s op in zijn boek en putte daarnaast ruimschoots uit de fotocol-lectie van het hdc.Tijdens de presentatie lieten drie ken-ners, afkomstig uit drie generaties, hun licht schijnen over de gerefor-meerde wereld: Willem Aantjes, de laatste fractievoorzitter van de arp, blikte als hervormde terug op zijn lange ervaring met gereformeerden in politiek en samenleving, de even-eens hervormde commentator van Trouw, Willem Breedveld, ging in op het verschil tussen gereformeerden en hervormden en adjunct-hoofdre-dacteur Koert van Bekkum van het Nederlands Dagblad stond stil bij

Novum 24 12-07-2009, 16:045

6

de vraag wat het betekent heden ten dage gereformeerd te zijn.

■Promotie Piet Hazenbosch

Op 13 mei 2009 promoveerde cnv-bestuurder Piet Hazenbosch aan de Vrije Universiteit op het proefschrift Voor het volk om Christus’ wil. Een geschiedenis van het CNV. Bij het proefschrift trad hdc-medewerker Paul Werkman op als meelezer. Ha-zenbosch’ proefschrift verscheen als nummer 33 in de Passage Reeks, de serie historische studies die het hdc uitgeeft in samenwerking met uitge-verij Verloren in Hilversum. Rolf van der Woude, kenner van de christelijk-sociale beweging, opponeerde bij de promotie.

■Startbijeenkomst Onderzoeksnet-werk Religie en Civil Society

Op vrijdagmiddag 3 juli vond op de Vrije Universiteit een startbijeen-komst plaats van het Onderzoekers-netwerk Religie en Civil Society, een initiatief van Govert Buijs (Faculteit Wijsbegeerte), Anton van Harskamp (Faculteit der Sociale Wetenschap-pen) en hdc-medewerker Wouter Beekers. Welke betekenis heeft religie voor de opbouw en inrichting van de civil society, de plaats waar mensen werken aan een ‘goede’ samenleving? Die vraag is vandaag de dag – een tijd waarin zowel religie als de civil soci-ety snel van gezicht veranderen – van

groot belang.In de goed bezochte startbijeenkomst stond deze vraag centraal. Als spre-kers traden op Erik Borgman (hoog-leraar Theologie van de religie aan de Universiteit van Tilburg), James Kennedy (hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam) en Ton Bernts (gods-dienstsocioloog en directeur van het onderzoeks-instituut Kaski te Nijme-gen).

■Kuyper-lezingen in Maassluis

Op 5 november 2008 werd het stand-beeld van Abraham Kuyper in zijn geboorteplaats Maassluis onthuld en het boek Abraham Kuyper. Een beeldbiografie van prof. dr. J. de Bruijn gepresenteerd. Bij die gelegen-heid spraken minister-president mr. dr. J.P. Balkenende, burgemeester J.A. Karsen, Jac. Hogeweg, voorzitter van de Stichting Monument dr. Abra-ham Kuyper en namens het hdc, prof. dr. G. Harinck, en prof. dr. J. de Bruijn. De toespraken zijn nu ge-bundeld en onder de titel Kuyper in Maassluis uitgegeven door eon pers in Amtelveen. Het boekje is te koop voor €6,00 inclusief portokosten en te bestellen via hdc@ubvu.vu.nl

■Protestant.nl

De website van protestants Neder-land, protestant.nl, is nu acht maan-den in de lucht. Protestant.nl wil het

Novum 24 12-07-2009, 16:046

7

discussieplatform zijn voor protes-tants Nederland en een belangrijke informatiebron over de geschiedenis van het Nederlandse protestantisme. Het hdc verzorgt het historisch ge-deelte van de site, waarop de in 2005 bij uitgeverij Kok verschenen Chris-telijke encyclopedie is terug te vinden en waaraan Peter Bak reeds honderd biografische lemmata heeft toege-voegd. Coördinator Wouter Beekers heeft voorts een aantal columnisten bijeengebracht, die afwisselend histo-rische bijdragen schrijven. Onder hen bevinden zich de (kerk)historici Mir-jam van Veen, Hanneke Hoekstra, Ewout Klei en de hdc-medewerkers Rolf van der Woude, Remco van Mulligen en Wim Berkelaar.

■Presentatie 8e cahier Geschiedenis van de Christelijk-sociale beweging

Op dinsdag 7 juli werd in Nieuws-poort te Den Haag het eerste exem-plaar van het achtste cahier van de geschiedenis van de christelijk-sociale beweging overhandigd aan minister van Buitenlandse Zaken drs. Maxime Verhagen. Dit cahier heeft als thema ‘Grenzeloos christelijk sociaal’ en belicht de internationale contacten van de christelijke vakbeweging. Paul Werkman en Rolf van der Woude maakten deel uit van de redactie van de bundel.

■Het gereformeerde geheugen

Op woensdag 8 juli presenteerden uitgeverij Prometheus/Bert Bakker, het Historisch Nieuwsblad en Histo-risch Documentatiecentrum het boek Het gereformeerde geheugen, dat onder redactie staat van hdc-direc-teur George Harinck en Herman Paul (Universiteit Leiden) en Bart Wallet (Universiteit van Amsterdam). Aan de kloeke bundel, die ruim zeshonderd pagina’s telt, hebben een reeks van vooraanstaande historici en theologen bijgedragen. Het gereformeerde ge-heugen onderzoekt hoe protestanten in Nederland zich hun verleden herin-nerden. Het gaat na hoe predikanten, schoolmeesters en kinderboeken-schrijvers zich verhielden tot onder meer de Synode van Dordrecht, de watergeuzen, de Franse Revolutie, Karl Marx, de Tweede Wereldoorlog, de eeuwenoude vijand Rome en Hen-drikus Colijn.Sprekers die middag waren Jan Schin-kelshoek (Tweede Kamerlid voor het cda) en dr. A.Th. van Deursen (emeritus-hoogleraar geschiedenis aan de Vrije Universiteit), waarna de bijeenkomst afgesloten werd met een discussie en de overhandiging van het eerste exemplaar.

■Herstel het vertrouwen!

Op donderdag 27 en vrijdag 28 au-gustus 2009 wordt aan het Slotema-ker de Bruïne Instituut te Doorn het jaarlijkse Christelijk Sociaal Congres georganiseerd. Dit jaar is het thema: ‘Herstel het vertrouwen!’ Het twee-

Novum 24 12-07-2009, 16:047

8

daagse congres staat in het teken van de kredietcrisis, die de samenleving in het hart raakt en zoekt een nieuwe balans tussen overheid, markt en sa-menleving. Op de eerste dag, donderdag 27 augustus, komen diverse wetenschap-pers bijeen om te spreken over ‘chris-telijk-sociaal denken’ en presenteert dr. Jan Jacob van Dijk, hoogleraar Christelijk-Sociaal denken aan de vu, het tweede exemplaar van de reeks Discussies over Christelijk-So-ciaal denken onder de titel It’s trust, stupid! ’s Avonds wordt het eerste exemplaar van de bundel ‘Wie in de politiek gaat, is weg’? Protestantse politici met wortels in de christelijk-sociale beweging, die onder redactie staat van de Paul Werkman en Rolf van der Woude, gepresenteerd.

■Symposium over woningcorporaties

Hoewel woningcorporaties zich presenteren als ‘maatschappelijk ondernemers’, klinken vanuit poli-tiek en samenleving regelmatig ver-wijten dat het slecht gesteld is met de verankering van de corporaties in de samenleving. Op 9 oktober 2009 organiseert de Vrije Universiteit een symposium waar vanuit verschil-lende perspectieven wordt nagedacht over deze paradox. Dit gebeurt naar aanleiding van het onderzoek naar de geschiedenis van woningcorpo-raties van hdc-medewerker Wouter Beekers, die op de dag een lezing zal geven. Naast een aantal lezingen zal er een forumdiscussie plaatsvinden waaraan ondermeer de Tweede Ka-

merleden Paulus Jansen (Socialisti-sche Partij) en Bas-Jan van Bochove (cda) deelnemen.

■Boek, borstbeeld en bier: Willem Hovy

Op 20 oktober 2009, tijdens de dies van de Vrije Universiteit, wordt het borstbeeld onthuld van Willem Hovy, de bierbrouwer die de oprichting van de vu financieel heeft ondersteund. De geschiedenis van diens bierbrou-werij ‘De gekroonde valk’, die later opging in Heineken, wordt te boek gesteld door historicus en hdc-me-dewerker Rolf van der Woude en op de dies gepresenteerd. Daarna kunt u op de receptie het glas heffen op deze feestelijke gebeurtenis met bier vol-gens Hovy’s recept.

■Nieuw Protestants Peil

Wie het afgelopen half jaar op za-terdagmiddag 13.30 uur afstelde op radio 5 hoorde het radioprogramma Nieuw Protestants Peil, waaraan van-uit de eo gewerkt werd door de jour-nalist Koos van Noppen en vanuit het hdc door historicus Wim Berkelaar. Diepteinterviews met theologen als Rudolf Boon, emeritus-hoogleraar Liturgiewetenschap aan de Vrije Universiteit en Anne van der Meiden, emeritushoogleraar communicatiewe-tenschap aan de Universiteit Utrecht werden afgewisseld met reportages over de veelschrijvende journalist Rik Valkenburg en de schoolplaten van de befaamde tekenaar Cornelis Jetses.

Novum 24 12-07-2009, 16:048

Koos van Noppen, initiatiefnemer van het programma, is ingegaan op het aanbod hoofd communicatie van de Inwendige Zendingsbond te wor-den, een baan waarmee het hdc deze even gedreven als loyale journalist vanzelfsprekend van harte feliciteert. In goed overleg met de eo is daarop door het hdc besloten niet verder te gaan met dit programma. De conti-nuïteit van het hdc op de radio blijft gelukkig gewaarborgd in de persoon van Wim Berkelaar die, overigens al vanaf september 2007, regelmatig te gast is bij het radioprogramma Dit is de dag (voorheen De Ochtenden).

■75 jaar Barmer Thesen

In 1934 aanvaardde een vergadering van een factie binnen de Deutsche Evangelische Kirche te Wuppertal-Barmen een theologische verklaring in zes stellingen tegen de natuurlijke theologie. Ze is vooral bekend ge-worden als theologisch argument voor het verzet van de kerk binnen het Derde Rijk. Nadien hebben de Barmer Thesen ook elders een inspi-rerende rol gespeeld in bijvoorbeeld Zuid-Afrika onder het apartheidsre-gime. Nu is de verklaring wereldwijd erkend als belijdenis, onder meer ook door de Protestantse Kerk in Neder-land.Hoe is er destijds in Nederland op deze stellingen gereageerd? Ter herdenking van de Barmer Thesen wordt door het hdc in november een congres georganiseerd over deze vraag. Als sprekers treden onder meer

op drs. C.C. den Hertog, die een proefschrift over de hervormde theo-loog dr. J. Koopmans voorbereidt, dr. Maarten van der Linde, die een boek schreef over de amvj-voorman dr. J. Eijkman, en George Harinck, die in 2003 een inaugurele rede hield over de Barmer Thesen.

■400 jaar Nederland-Amerika

Dit jaar wordt herdacht dat Neder-land en Amerika vier eeuwen met elkaar in betrekking staan, beginnend met Hudsons tocht naar Amerika in 1609 en de vestiging van een voc-post op het huidige Manhattan. De Biblio-theek van de Vrije Universiteit (ubvu) viert dit feest mee met een Amerika-week van 12-16 oktober as. In die week toont de ubvu, inclusief het hdc Americana uit de eigen collectie, is er een gratis concert door Champagne Charlie, met Amerikaanse muziek uit het interbellum, Amerikaans eten en drinken en nog veel meer. Op 15 en 16 oktober wordt er een congres gehouden over vier eeuwen Nederlands-Amerikaanse betrekkingen met Nederlandse en Amerikaanse sprekers. De aanleiding voor dit congres is de verschijning van een handboek over de vierhon-derdjarige betrekking, waaraan ook vu-medewerkers hebben bijgedragen: Hans Krabbendam, Cornelis A. van Minnen en Giles Scott-Smith (eds.), Four Centuries of Dutch-American Relations, 1609-2009, (Amsterdam: Boom, 2009).

9

Novum 24 omslag 14-07-2009, 11:493

Novum 24 omslag 14-07-2009, 11:504