Hippocampus nr. 231 (november/december 2010)28... · 2019-01-04 · We herinner - den ons een...

92
TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT ‘NELOS’ - Nr. 231 - nov./dec. 2010 - 2,50 50 jaar Zeestage

Transcript of Hippocampus nr. 231 (november/december 2010)28... · 2019-01-04 · We herinner - den ons een...

Levenslang droogDe levenslange garantie van BARE

Nee, pakken bouwen is geen vak. Het is een kunst. En daar zijn wij nu zóver in gevorderd, dat wij de naden

vanaf modeljaar 2008 levenslang durven te garanderen.*

Ook als je toevallig niet de eerste eigenaar bent.

Alléén BARE gaat zo ver.

*) Je Bare-dealer licht je graag verder in over de voorwaarden

BARE Dry B Hypocampus.indd (joep).indd 1 18-4-2008 9:33:14

TWEE

MA

AN

DEL

IJK

S IN

FORM

ATI

EBLA

D (N

IET

IN J

ULI

EN

AU

GU

STU

S) V

AN

DE

NED

ERLA

ND

STA

LIG

E LI

GA

VO

OR

ON

DER

WA

TERO

ND

ERZO

EK E

N -S

PORT

‘NEL

OS’

- N

r. 2

31

- n

ov.

/de

c. 2

01

0 - €

2,5

0TW

EEM

AA

ND

ELIJ

KS

INFO

RMA

TIEB

LAD

(NIE

T IN

JU

LI E

N A

UG

UST

US)

VA

N D

E N

EDER

LAN

DST

ALI

GE

LIG

A V

OO

R O

ND

ERW

ATE

RON

DER

ZOEK

EN

-SPO

RT ‘N

ELO

S’ -

Nr.

23

1 -

no

v./d

ec.

20

10

2

,50

50 jaar Zeestage

Cover_231.indd 3 2-12-2010 15:29:18

Foto: H

edwig

Dier

aert

Ga lekker voluit*met de Green Force Heptastar XPG H

to:H

Foto

De gloednieuwe Green Force Heptastar XPG H staat garant voor 1.960 Lumen en levert in combinatie met het Flexi II batterijpack een brandduur van maar liefst 140 minuten. Deze set** wordt ter gelegenheid van het eindejaar eenmalig aangeboden aan een wel zeer uit-zonderlijke prijs. Vraag ernaar in je duik shop.

** Set bestaande uit Flexi II, Heptastar XPG H, snellader, kabel, flesbevestiging, Green Force handdoek en rugzak.

www.green-force.com

* Ook dimbaar tot 50% in geval van tegenliggers ...

Heptastar.indd 1 4/11/2010 14:54:11Cover_231.indd 4 2-12-2010 15:29:21

3Hippocampus nov./dec. 2010

Van de redactieBondsnieuwsHet nieuw Frans decreet van 1 juli ‘10 .... 54e Wet Wheels duikdag ..................... 38-39Bestuurlijk overleg NELOS-NOB .... 48-49NELOS erkende verkoopcentra ............. 52Veerse Meer herleeft dankzij Katse Heule

.............................................................54-55Medische voorzorgen tijdens een

duikvakantie ................................... 60-64De 31e Noordzeechallenge .............. 68-69NELOS in een nieuwe outfit ............... 74-75Mededeling van de Ereraad .................... 78Errata KDD .................................................. 78Geslaagden Zeestage 2010 ...................... 7950 jaar Zeestages ................................ 80-83Herexamen Duiker-Hulpverlener ..........84Info over nitrox en trimix .........................84Reginonale opleiding DHV 2011 ............. 85Reünieduik van de 3*Instructeurs .. 86-88

Vaste rubriekenJeugdduikhoekje (Skubba & Fred) ........ 33Raadszitting onder water.................. 34-35Sprokkels ................................ 36, 40, 50, 6545 jaar Diepzeeduikschool ........................41Close-up (Erik Vermote) .................... 56-57

Tr adi t ione el brengen we in deze uitgave de geslaagden van de Zee-stage, de op-le idingsdata van Duiker-Hulpverlener en eventuele aanpassingen binnen het Duikonderricht. Deze keer heb-ben we een belangrijke melding over de huisstijl van NELOS, up-to-date info over de opleidingen nitrox en trimix en een be-langrijk bericht over de beperkingen van het duiken in Frankrijk.

Zoals je misschien al gemerkt hebt is deze uitgave dikker dan normaal. Dit ter gele-genheid van 50 jaar Zeestage, dat onder andere gevierd werd tijdens de reünie van de ‘nationals’ (3*I’s) van NELOS en LIFRAS.

We bespreken enkele duikplaatsen: één ver weg (de Malediven), één dichterbij huis (de Medeseilanden en enkele over onze spreekwoordelijke achtertuin (de Zee-landbrug, Katse Heule, Grevelingen). Deze laatste artikels zijn trouwens erg biolo-gisch getind.

Heel wat mooie onderwaterfoto’s in deze uitgave doen je de koude winterdagen ze-ker vergeten en laten je wegdromen naar warmere dagen. We hadden graag nu al de foto’s van het NELOS Foto- en Videofestival en van de wedstrijd ‘Guylian - Seahorses of the World’ getoond, maar dat zal iets wor-den voor Hippocampus van februari 2010. Ondertussen kan je al wel de winnende fo-to’s bewonderen op www.guylian.be/en/projec t-seahorse/photo -competition en www.onderwaterfotografie.be/festi-val/resultaten.htm

Als geschiedenis hebben we niet enkel de Zeestage, maar ook een interview over Henk van Vlimmeren - een duikpionier van de lage landen.

Veel leesgenot en alvast de Beste Wensen voor 2011 van gans het redactieteam.

Ivo

Coverfoto: Abu Ramada noord, Rode Zee, Hurghada, Een duikplaats die gekend is voor prachtige drop-offs met grote gor-gonen. Foto gemaakt met een Nikon D200 in een Hugyfot behuizing, gebruik makend van 2 flitsers Subtronic en Sea&Sea. Mo-del: Marion Van Maris. Foto: Peter Ryn-gaert.

DOOR IVO MADDER

NELOS-ConsulentenJohn [email protected]

• CMAS EU en EUF• Inschalingen

François [email protected]

• Duikmateriaal

Stef [email protected]

• Technisch Duiken

NELOS-Boetiek .................................... 58-59Informatie BEFOS en LIFRAS ................. 69Retro Hippo ................................................ 66Jeugdduikschool op ‘De Stip’ ...................71Webdiving ................................................... 76Boot Düsseldorf 2011 ................................ 77Hippoëzie .....................................................84Lopende agenda ........................................ 90

ReportagesMedeseilanden 20 jaar natuurpark ..... 6-7Een week in het Paradijs ...................... 8-11Grevelingenmeer heeft adem tekort .... 12Ecodesignstructuren op de vooroevers van

de Oosterschelde ............................. 14-15Infobord Zeelandbrug .............................. 16Op visite bij Henk van Vlimmeren ... 18-21Wat zijn die schimmelplekken op de

bodem ............................................... 22-24Ook jij kan onderwaterfoto’s maken met de

Sealife DC1200 ................................ 26-27Nederlands kampioenschap Onderwater-

fotografie ...........................................28-32Deborah Andollo de vriendin van

Neptunus ...........................................42-47Voorbereiding Zeestage Boulouris ‘10 .. 70Afscheid van een jeugdduikseizoen 72-73

René De [email protected]

• Duikgeneeskundige problematiek

Jozef Van den [email protected]

• VZW-statuten en -kwesties

Els [email protected]

• Bijstand bij duikongevallen

Ronny [email protected]

• Public Relations NELOS

Guy Bosmans. [email protected]

• Contactpersoon Bloso

Dirk [email protected]

• Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

Ronny De [email protected]

• Penningmeester

Willy van der [email protected]

• Verzekering

René Van [email protected]

• Juridische kwesties in de duiksport

• Duikreglementering

Nr 231nov./dec. 2010

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: [email protected] i.v.m. Vademecum en NELOS-infomap: [email protected]

4 Hippocampus nov./dec. 2010

Erevoorzitter: Jozef Van den BergheTel. 054 32 88 20 [email protected]

Raad van Bestuur

Voorzitter: Willy van der PlasTel. 03 366 18 22 - [email protected]

Vice-voorzitter - relaties CMAS: John RemueTel. 016 23 49 00 [email protected]

Relaties Bloso - Boetiekverantwoordelijke: Guy BosmansTel. 015 22 56 72 - [email protected]

Penningmeester: Ronny De MeersmanGsm 0475 70 19 76 - [email protected]

Bestuurslid: François DesmetTel. 03 324 09 89 - [email protected]

Bestuuslid: Herwig Van CotthemGsm 0495 55 85 19 - [email protected]

Public Relations: Ronny MargodtGsm 0473 96 13 50 - [email protected]

Commissies

DuikonderrichtVoorzitter: John RemueTel. 016 23 49 00 [email protected]

Brevetten: Eric SelsTel. 015 61 61 81 - [email protected]

Ereraad: Ronny MargodtGsm 0473 96 13 50 - [email protected]

Subcommissie Jeugdduiken: Ginette De SmedtGsm 0478 44 72 98 - [email protected]

Sectie EDIT: Herwig Van CotthemGsm 0495 55 85 19 - [email protected]

Geneeskundige CommissieVoorzitter: Roland Vanden EedeTel. 03 827 57 31 [email protected]

Secretaris: Ingrid Dekelver Gsm 0479 713469 - [email protected]

Mental Coaching: Els HuybregtsGsm O478 44 02 78 - [email protected]

SportcommissieBestuurslid: Herwig Van CotthemGsm 0495 55 85 19 - [email protected]

Secretaris: Free DuerinckxSchrijnbroekstraat 51 -3500 Hasselt

Audiovisuele CommissieVoorzitter: Ireen LootsGsm 0475 64 97 74 - [email protected]

Verantwoordelijke opleidingen en brevetten foto: Peter RyngaertGsm: +32 486 446 743 - [email protected]

Commissie BiologieVoorzitter: Tiny HeremansTel. 016 22 56 98 - [email protected]

Secretaris: Jean-Marie ReynaertTel. 051 22 27 44 - [email protected]

Hoofdredacteur: Ivo MadderDe Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen)Tel. 03 290 54 06 - [email protected]

Verantwoordelijke uitgever: John RemueH. Hooverplein 13 - 3000 LeuvenTel. 016 23 49 00 - [email protected]

Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts - Pascal Eeckhoudt - Ivo Madder - Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Carine Van Gele - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens - Willy Wellens

Vormgeving en publiciteit: Katrijn OolsBrusselsesteenweg 313-315 - 2800 MechelenTel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 [email protected]

Pre-press & druk: Swinnen PrintingMuizenstraat 172 - 1981 HofstadeTel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 [email protected]

Abonnement Hippocampus:BEFOS-leden: € 10,00 - niet-leden: € 15,00 Buitenland niet-leden: € 25,00Overschrijven op (IBAN) BE29 4433 6916 8164,(BIC) KREDBEBB met vermelding van naam, adres en ‘Abonnement Hippocampus’.

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS).Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

Commissie Redactie HippocampusVoorzitter: Ivo MadderTel. 03 290 54 06 - [email protected]

Secretaris: Luc BeetsTel. 03 325 07 36 - [email protected]

Commissie Duikers met een HandicapVoorzitter: Ann TielenTel. 011 42 35 14 - [email protected]

Secretaris: Jan DecrockGsm 0477 29 47 44 - [email protected]

Commissie SolidariteitsfondsLeden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman,Guy Segers

Administratief secretariaat

Duikershuis - Luce De SmetBrusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 [email protected] www.nelos.be - www.wiki.nelos.be ma. 9.30 u - 11.30 u wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u vr. 14.00 u - 16.00 u

Ongevalsaangiften

Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOS-secretariaat, vergezeld van een geneeskundig ge-tuigschrift. Dit attest moet door de dokter worden afgeleverd binnen 3 dagen na het ongeval.Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena (eventueel telefonisch of per fax): t.a.v. de heer Eddy Van Den BoschJozef II straat 36-38 - 1000 Brussel Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPENTel. 03 821 30 55 (24 u op 24 u)

C.D.H.G. ‘Dr. J. Flahaut’, ZeebruggeTel. 050 55 87 13 rechtstreeks 24 u op 24 u.

HYPERBAAR CENTRUMMilitair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel) Tel. 0800 12382

ALGEMEEN ALARMNUMMERTel. 112

AIG-ASSISTANCE

Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaart-je bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010

In geval van repatriëring/hospitalisatie ten ge-volge van een duikongeval in het buitenland.

Call Center: +32 3 235 69 16

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

4

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toe-gestuurde redactionele teksten en/of foto’s worden niet te-ruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzet-ting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, mel-den wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus nov./dec. 2010

Advertentietarievenwww.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie bij ‘Publiciteit’

AdresveranderingenUitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

[email protected]

5Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - COMMISSIE DUIKONDERRICHT

ADVERTENTIE

RUDI’S OCEAN CENTERMeer dan 35 jaar ervaring!NITROX - CMAS-instructeur

• Eindejaarspromotie• Alle gekende duikmerken• Eigen hersteldienst• “NITROX-opleidingen”

• CMAS Diving Center • Alle inlichtingen en duikreizen (meer dan 35 jaar duikervaring)• OW-film, -foto & -videospecialist

STAPELPLEIN 45 | 9000 GENT | TEL & FAX (09) 223 34 70 | E-MAIL [email protected]: ma, wo & vr: 10.00 - 12.30 u - 19.00 u | do: 13.30 - 19.00 u | za: 10.00 - 12.30 u & 13.30 - 18.00 | zo: 10.00 - 12.00 | di gesloten

NITROX VULSTATION 300 BAR

Opmerkelijk en belangrijk voor de CMAS en dus ook voor BEFOS/NELOS/LIFRAS is het ‘Annexe III-15a’, waarin duidelijk staat dat een ploegleider over het Frans brevet Plon-geur niveau 4 moet beschikken of minstens een 2*Instructeur CMAS moet zijn! Met an-dere woorden: dit decreet erkent niet meer de competenties van een 3*Duiker CMAS, noch die van een Assistent-Instructeur of een 1*Instructeur CMAS.

In ‘annexe III-15b’, welke het ni-veau van de lesgevers-opleiders be-paalt, is een 3*Instructeur CMAS niet meer equivalent aan het Frans bre-vet Moniteur Fédéral 2 degré (Enseignant niveau 4). Dat betekent dat een 3*I CMAS bijvoorbeeld geen proeven meer mag afne-men in de zone 40-60 meter.Na onderhoud met de Voorzitter van de Franse Federatie, Jean-Louis Blanchard,

werd dit door deze laatste bevestigd. De Franse federatie, als gedelegeerde van de Franse Staat, houdt zich het recht voor om ten aanzien van de 3*D CMAS, AI en 1*I CMAS, alsook ten aanzien van de 3*I CMAS, bilaterale overeenkomsten te slui-ten alleen met CMAS-federaties die vol-gens haar kwalitatief in orde zijn.Na telefonisch en persoonlijk onderhoud tussen Jean-Louis Blanchard en Jean Rondia (Voorzitter van BEFOS), kunnen geïnteresseerde 3*D, 4*D, AI en 1*I van NELOS en LIFRAS, tegen een jaarlijkse betaling van € 12,00 een specifieke certi-ficatie verkrijgen van de Franse Federatie als ‘niveau 4 guide de palanquée associé FFESSM’ onder de vorm van een kaart. Tevens werd bekomen dat de 3*I, die dit wil-len en effectief in Frankrijk aan opleiding doen in de zone 40-60 meter, aanzien zul-len worden als ‘moniteur fédéral deuxième degré associé FFESSM’. Deze kaart is gratis en voor het leven. Dit laat ons toe de Zee-stages in Boulouris in alle wettelijkheid te doen verlopen.Dit is goed nieuws voor de Belgische dui-kers en onze oprechte dank daarvoor, maar voor CMAS en CMAS Europe welke voor eenheid, openheid en equivalentie staan, is dit in ieder geval een spijtige ach-teruitgang.

JOHN REMUE,

VOORzITTER DUIKONDERRICHT

Het nieuw Frans decreet van

1 juli 2010Het Frans ministerie van gezondheid en sport heeft, rekening hou-dende met het advies van de Franse Federatie (FFESSM), een nieuw decreet aangaande de reglementering voor het duiken met perslucht in Franse wateren uitgebracht en kenbaar gemaakt op 1 juli 2010.

Meer info betreffende het aanvragen van de specifieke certificatie ‘niveau 4 guide de palanquée associé FFESSM’ wordt door het NELOS-secretariaat be-kend gemaakt via een NELOS-info. De 3*I’s werden ondertussen rechtstreeks op de hoogte gebracht aangaande de procedure om hun kaart ‘moniteur fé-déral deuxième degré associé FFESSM’ aan te vragen.

Het nieuw Frans decreet legt beperkingen op betreffende het leiden van een duik en opleiden van duikers.

Foto

: Ivo

Mad

der.

Hippocampus nov./dec. 20106

Reportage - DUIKPLAATS

L ’Estartit, toeristische trekpleister, is een vissersdorpje gelegen in het midden van de Costa Brava in Spanje.

Op 20 minuten varen van L’Estartit bevin-den zich 12 duikplaatsen rond de Medesei-landen, een archipel van zeven eilanden. Illes Medes – zoals de Spanjaarden het gebied noemen – was vroeger een schuil-plaats voor piraten. Nu is het een be-schermd gebied. Er is een unieke vogelpo-pulatie gevestigd op de eilanden. Maar ook het water rond de eilandengroep is beschermd, samen met een kleine strook voor de kust van L’Estartit. In totaal gaat het om 500 hectare beschermd gebied. Al

sinds 1983 mag er niet meer gevist wor-den, maar pas sinds december 1990 werd het gebied officieel erkend als natuur-park.

Doordat er rond de eilanden niet mag ge-vist worden, zit er veel vis op de duikplaat-sen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat je er bijna elke duik enkele grote merous tegenkomt. Volgens Alex Lorente Torrano, een bioloog die samen met drie andere bi-

In de zone rond de Medeseilanden wor-den verschillende watersporten beoe-fend zoals: duiken, snorkelen, zeilen, windsurfen, kajakken en waterskiën. De eilanden zijn tevens toegankelijk voor wandelaars. Ze zijn bereikbaar met een boot. Georganiseerde boottochten worden verzorgd door onder andere het centrum voor toerisme in het centrum van L’Estartit.

ologen instaat voor de bescherming van het uniek natuurgebied, is de enorme vis-populatie het beste resultaat op gebied van natuurbescherming van de voorbije twintig jaar.

Om de eilandengroep te controleren, be-schikken Alex en zijn drie collega’s over twee RIB’s. Ik vraag hem of de lokale vis-sers er geen probleem van maken dat er niet gevist mag worden. “Rond de eilanden zelf mag er niet gevist worden, maar voor de kleinschalige lokale vissers hebben we een alternatief”, zegt Alex. “Natuurbe-scherming is immers niet enkel verbieden, maar ook iets in de plaats geven en vooral, door het tonen aan de bevolking van al dat

Medeseilanden 20 jaar natuurpark

In december 2010 zijn de Me-deseilanden al sinds 20 jaar of-ficieel erkend als natuurpark. Om dit te vieren stonden er in de loop van 2010 allerlei activitei-ten op het programma.

Foto

: Mar

k II.

1) Paars hoornkoraal - 2e prijs Open Fotosub Mima’ 10.

2) Snorkelduiken bij de Medeseilanden - 1e prijs Open Fotosub Mima’ 10.

3) Rode vlagbaars (Anthias anthias) - 3e prijs Open Fotosub Mima’ 10.

Foto

: Ces

ar B

odi B

run

en F

eder

ico

Mor

eno.

Foto

: Fra

nces

c Fo

ntan

als

en S

usi N

avar

ro.

Foto

: Mar

c Ca

sano

vas.

2 3

1

7Hippocampus nov./dec. 2010

Baix Ter zijn nu officieel als natuurgebied erkend. Voor het gedeelte van de open zee is dat toch wel een opmerkelijke impact, zeker als je weet dat tot nog toe maar 1% van de Middellandse Zee beschermd is.

IVO MADDER

moois, respect afdwingen”. Wat geef je dan in de plaats en hoe dwing je dat respect af, vraag ik hem.“De artisanale vissers mogen niet vissen rond de eilanden, maar ze kregen wel een gebied in de buurt toegewezen – niet ver van de eilanden – waar ze wel mogen vis-sen. Opmerkelijk is dat ze daar tegenwoor-dig meer vis vangen dan vroeger tussen de eilanden. Het rijke visbestand migreert immers ook naar plaatsen buiten het be-schermd gebied”, weet Alex te vertellen. De sensibilisering, het verkondigen van de po-sitieve impact op het (duik)toerisme en het visbestand en het tonen van al dat prach-tige onderwaterleven aan de bevolking, leveren toch resultaten op? “Inderdaad, daarom ook dat we dit jaar een fotoshoot – Mima ‘10 – organiseerden. Speciaal voor dit feestelijke jaar hebben we ook de inter-nationale pers uitgenodigd om ons unieke gebied een zo groot mogelijke bekendheid te geven. Dankzij de prachtige onderwater-foto’s kunnen we ook de niet-duikers laten genieten van al dat moois”.

Ik stel vast dat er vaste ankerplaatsen zijn voor de duikboten.

“Sinds de Medeseilanden als natuurpark erkend werden, mag er niet meer gean-kerd worden. Dat heeft onder andere een positief effect op de begroeiing, maar ook op de hoeveelheid steekmossels die sinds-dien opmerkelijk toegenomen zijn in aantal – uniek voor het Middellandse Zeegebied. Duikcentra en particuliere duikers moeten verplicht aanleggen aan de boeien. De 12 grote boeien zijn voor de duikcentra en de 11 kleine voor de particulieren. Voor de duikcentra hanteren we een beurtrol zodat iedereen eens op de mooiste plaatsen kan gaan duiken”.

nieuw natuurgebiedSinds begin 2010 is er een nieuwe wet van kracht die bepaalt dat niet enkel het ma-riene leven rond de Medeseilanden be-schermd moet zijn, maar ook een groter zeegebied en een groot stuk van het vaste land. Hierdoor is er nu een natuurgebied van 1.500 hectare beschermd. Niet en-kel de Medeseilanden en het kustwater er rond, maar ook de open zee en het vaste land van Parc Natural Del Montgri tot

Links: De Medeseilanden, een beschermd na-tuurgebied.

Midden: Alex Lorente Torrano.

Rechts: De zwervende draadslak (Cratena peregrina) - prijs van de beste fauna.

Foto

: Ivo

Mad

der.

Foto

: Silv

ia B

ocat

to e

n M

aja

Zavr

tani

k.

duikfabriek

De hoeveelheid duikers is goed gespreid over het ganse jaar, mede dankzij de watertemperatuur: 11°C in de winter en 22°C in de zomer.Omdat er gans het jaar gedoken kan worden, is de druk die de duikers op de natuur uitoefenen aan-vaardbaar. In 2009 waren er 66.000 dui-kers, die getransporteerd werden met 15 boten. Alle duikcentra samen laten maximum 400 duikers per dag duiken, particulieren maximum 50 duikers per dag. Er zijn 6 grote duikcentra klasse A met elke dag 37 duikers (geen duikgids nodig) en 6 kleine duikcenters klasse B met elke dag 16 duikers (1 duikgids per 6 duikers). In de haven van L’Estartit is er een vulstation waar een stock is van 500 duikflessen, die door de 6 aangesloten duikcentra gebruikt mogen worden.

Het vulstation in de haven.

Foto

: Ivo

Mad

der.

Winnaars van de wedstrijd Mima ‘10

Deelnemers aan deze wedstrijd konden meedoen aan de ‘Open Fotosub’, waarna de foto’s of video’s die in de wateren rond de Medeseilanden gemaakt werden nog dezelfde week gejureerd werden. Er was ook een ‘Online Fotosub’ waarbij deel-nemers hun reeds bestaande creaties binnenstuurden. Voor de kinderen was er een tekenwedstrijd waarbij de win-nende tekening als log voro Mima ‘11 gebruikt zal worden.

Naast de vele prachtige foto’s werden er twee prachtige film’s getoond. De prijs voor de beste videocreatie in de klasse amateurs ging naar Juan Diego Velas-co, met zijn film ‘Génesis’. Hij kreeg een geldprijs van 500,00 euro. Gino Rosiers en Ilse De Gendt – beiden NELOS-lid – wonnen met hun Engelstalige versie van de film ‘Insects of the sea’ de eer-ste prijs voor de beste documentaire, in de klasse professionele documentai-res. Ze kregen hiervoor een bedrag van 1.000,00 euro. Tijdens de film kregen we naast de prachtige beelden van de-capoda of kreeftachtigen, heel wat in-teressante info over deze ‘insecten van de zee’.

Een week in het paradijs

Reportage - REISVERHAAL

Hippocampus nov./dec. 20108

Een school snappers hangt ons op te wachten.

Dichter bij het rif kan je je een duikcentrum niet inbeelden.

Twee flink uit de kluiten gewassen langoesten.

Foto

: Rol

and

Wan

tens

.Fo

to: A

nnem

ie T

attj

e.

Foto

: Rol

and

Wan

tens

.

Foto

: Rol

and

Wan

tens

.

Deze walvishaai kon Annemie een half uur van dichtbij volgen.

9Hippocampus nov./dec. 2010

De reis was via www.Jetairfly.be geboekt op basis van all-inclusive. De vlucht verliep voortreffelijk. We

gingen van Brussel naar Male, met een tus-senlanding te Colombo op Sri Lanka, waar wordt getankt voor de terugvlucht, die rechtstreeks van Male naar Brussel gaat.

Bij aankomst hadden we een gesprek met Ning, de resort manager. Ning is haar bijnaam. Ze legde uit dat de fa-milienamen in Thailand allemaal te lang zijn om praktisch te zijn en dat daarom elke Thai een bijnaam heeft. Het Machchafushi eiland was oorspron-kelijk bewoond door enkele Malediviërs tot het omgebouwd werd tot een toeris-tisch centrum, dat exclusief voor Itali-aanse toeristen was voorbehouden. In 2009 werd het resort overgenomen door de Centara groep uit Thailand, die als basisactiviteit een warenhuisketen had, maar die ondertussen 40 hotels in de groep telt. Hun filosofie is: ‘Simply Thai Absolutely Different’, waarbij ze benadruk-ken de beste internationale condities aan te bieden boven de warme gastvrijheid

die men alleen in Thailand kan vinden. Bij de overname werd van de bestaande villa s niet alleen het interieur vernieuwd, maar werden ook de watervilla’s gebouwd. Men kan kiezen tussen een villa aan het strand, met een zwembad, op het water of in het ‘de luxe’-gedeelte van het eiland.De volgende dag konden we al duiken. We hadden met Mike (een Nederlander uit Zandvoort) van het duikcentrum Best Dives afgesproken om met hem op het huisrif te duiken. Daar ligt immers het wrak van de Kudhi Maa, een Japans cargoschip van 52 m lang, gebouwd in 1968, dat in 1999 speciaal voor de duiksport tot zinken werd gebracht. We hadden iets gehoord van een verpleegsterhaai en van zeeschildpadden. We waren benieuwd.

Tijdens de briefing legde Mike uit dat het schip op ongeveer 30 m diepte op zijn kiel ligt, licht hellend naar bakboord. De bo-venbouw komt tot ongeveer 20 m diep. Aan dek staat een kraan en de brug, met mast en kraaiennest, zijn mooi te zien. Aan beide zijden is een gat in de romp ge-maakt, waar men gemakkelijk door heen kan naar het luik. Dat is leeg, maar van-daar kan men eenvoudig naar het dek. Bij het afdalen toonde Mike ons een struc-tuur die iets van het schip verwijderd ligt, waar we een verpleegsterhaai zagen. On-

der de romp hing een reuze trekkersvis. Achteraan aan dek zwommen een paar maanvissen, die Mike nieuwsgierig kwa-men begroeten. Het wrak is mooi begroeid, alhoewel Mike beweert dat El Niñjo in ‘98 op de Malediven zwaar heeft uitgehaald en dat heel wat begroeiing is afgestorven.

Het was 20 jaar geleden dat ik nog met mijn dochter Annemie was gaan duiken op het eiland Ellaidhoo in de Malediven. We herinner-den ons een gezellig maar eerder rudimentair resort, waar Anne-mie als 16-jarige, behalve aan het duiken en het lokale troeteldier (een konijn), weinig plezier had beleefd. Nu waren we te gast in een uiterst interessant resort: Centara Island Resort, op het South-Ari atol in de Malediven.

We waren geboekt om met een speed-boot van Male naar het resort te gaan, maar tot onze verbazing mochten we met een watervliegtuig mee. Dat leverde echter problemen op, want behalve ons duikmateriaal, had ik na-tuurlijk mijn onderwatercamera bij me en die was te zwaar. Die zou nadien per speedboot aankomen. Toen de gids de bezorgdheid in mijn ogen kon aflezen, kwam hij met een beter voorstel: mijn camera mocht ik meenemen in het vliegtuig, maar mijn bagage zou dan later met de speedboot komen. Het was bang afwachten wanneer de ba-gage zou aankomen, maar telkens we daarover inlichtingen gingen inwinnen, stond het personeel ons accuraat en zeer vriendelijk te woord. Zelfs ’s ande-rendaags kwam iemand vragen of alles in orde was gekomen met de bagage.

Het duiken Iedereen moet een ‘Orientation Dive’ doen. Met eigen uitrusting kost die 55 dollar. Dat is echter geen ‘testdive’, maar een echte duik op het huisrif met wrak. Nadien kost elke duik weer 55 dollar, maar door meer te duiken wor-den die goedkoper. 250 dollar voor 5, 440 dollar voor 10, 580 dollar voor 15, 710 dollar voor 20 duiken. Bijkomende kosten: 2 duiken per boot in één trip: 22 dollar. Je moet niet opteren voor een bepaald pakket op voorhand; de af-rekening wordt gemaakt op het einde van je verblijf op basis van wat dan het goedkoopst is.

Het wrak is mooi begroeid. Foto

: Rol

and

Wan

tens

.Fo

to: R

olan

d W

ante

ns.

De bar bij het openluchtzwembad.

10 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - BIOLOGIE

Toen ik teken deed dat ik nog slechts 1 mi-nuut had zonder trappen – op de Malediven mogen geen decompressieduiken worden gemaakt – leidde Mike ons naar het rif, op een iets geringere diepte. Daar kregen we al onmiddellijk een grote murene in het zicht en nog wat verder een zeeschildpad. Ze liet zich gewillig filmen door Annemie. Bij het terugkeren zwommen we nog door een enorme school – weliswaar kleine – barracuda’s en zagen we nog een paar schildpadden. Op wat tafelkoraal hingen verschillende oriental sweetlips en er rond zwommen verschillende soorten wimpel-vissen en doktersvissen. Voor een eerste duik was dit toch zeker al meegenomen.

De volgende dag gingen we mee met de

Een zeeschildpad laat zich gemakkelijk benaderen.

Er wordt uitgevaren met een ruime, comfortabele boot.

Tussen het tafelkoraaal hangen enkele oriental sweetlips en eekhoornvissen.

Reportage - REISVERHAAL

boot. Om 8.30 uur wordt er uitgevaren naar een duikplaats in de buurt. Nadien wordt er een tweede duik gemaakt en men is terug op het eiland voor de lunch. De eerste duik was op Kudarah Thila, waar een enorme school snappers ons hing op te wachten bij een koraalbrug op een 20-tal meter diepte. Er was een weinig stroming, waardoor ze allemaal in dezelfde richting hingen. Langs het rif met verschillende overhangen, waarin verschillende kleur-rijke vissen lagen te verpozen, ging het verder, tot we allen bijeenkwamen op een 12-tal meter en Mike het teken gaf om te stijgen. De maximum duikduur op de Male-diven is immers 60 minuten.

Na een twintigtal minuten varen bereikten

we Dhigurah Ethere, een langgerekt rif aan de binnenkant van een lagune. Mike vertel-de ons dat men er soms manta’s ziet. Het was nog even wachten, want het duikplan op de computer toonde aan dat we nog te weinig bodemtijd hadden. Het is een mooie duikplaats, met wat schuine zijden met koraalformaties en kleine doorgangen, afgewisseld met kleine drop-offs. Het was langs een van die rechte kanten van het rif dat we onder ons een school kleine manta’s zagen voorbij zwemmen. Ze waren echter te diep en te snel om er een foto van te kunnen maken. Manta’s blijven dus nog op mijn verlanglijstje staan. Verder kwamen we nog enkele witpunt rifhaaien, dokters-vissen en een grote tandbaars tegen.Na de middag vertrekt er opnieuw een boot,

11Hippocampus nov./dec. 2010

maar wij verkozen het eiland te verkennen. Er zijn drie restaurants: het Reef restau-rant, het Thai restaurant en het Azzuri Mare, Italiaans restaurant. In het Reef restaurant wordt een uitgebreid buffet aangeboden. Het menu verandert elke dag over een periode van een week. De meeste gasten blijven immers een week. We waren onder de indruk van de verscheidenheid en de kwaliteit van het eten. De chef bleek een Schot te zijn, die in verschillende delen van de wereld zijn sporen heeft verdiend en die ooit nog de chef van de sultan van Brunei was geweest. In de andere restaurants eet men á la carte, maar men krijgt er 40 US dollar krediet van de all-in formule die men betaald heeft. Annemie maakte gebruik van de mogelijkheid om in het Thais res-taurant kookles te volgen. Ik mocht als jury optreden en had de moeilijke taak om uit te maken wie welk gerecht had gemaakt. Ik mocht zowel lerares als leerling feliciteren. Op het eiland zijn er ook twee bars: de Co-ral bar bij het zwembad dat uitkijkt over de oceaan en de Aqua bar, waar de oceaan on-derdoor spoelt.

’s Avonds maakten we een nachtduik op het wrak. Ik had mijn macro-objectief gemon-teerd, maar dat bleek de verkeerde keuze. Op de brug hing een reuze vijlvis, waarvan alleen de mond op de foto kon, en uit het ruim gleed een murene van wel 2 m lang aan ons voorbij. Toch kon ik een poetsgar-naal en een kleine krab op de gevoelige plaat vastleggen.

Behalve het duikcentrum, heeft het re-sort ook een fitnesszaal, een uitgebreide spa – waar je naast de klassieke schoon-heidsbehandelingen ook kan genieten van de verschillende vormen van Thaise massages – een tennisveld, een beach volleybalveld en een biljarttafel. Men kan kajakken, windsurfen, waterskiën, waterfietsen,catamaranzeilen, een trip maken om walvishaaien te bekijken en er is zelfs een ‘kids-club’. Het is dus een ideaal resort, ook voor niet-duikers. Op donderdagmorgen gingen we mee met de boot om walvishaaien te gaan bekijken. Mike had me de raad gegeven de anderen eerst van boord te laten springen, om te zien in welke richting het dier zwom. Nadien kon ik me ervoor in het water laten zakken zodat het dier op me af zou zwemmen. Dat was een goed bedoelde raad, maar gemak-kelijker gezegd dan gedaan. Onze boot was immers niet de enige en zodra een walvis-haai gespot werd, kwamen ook de andere

boten er naartoe gevaren en werd het een wirwar van snorkelaars, sommi-gen met een reddingvest. Als je in zo’n situatie die grote camera moet laten aangeven, komt er niet veel van in huis. De eerste twee dieren heb ik nauwelijks gezien. Bij het derde dier heb ik gewoon mijn ca-mera aan boord gelaten en ben ik met de eersten van boord gesprongen. Op die manier slaagde ik erin op een 6-tal meter diepte een halve minuut op ongeveer een meter van het dier te zwemmen. Een hele bele-venis! Met haar compacte camera slaagde Annemie er wél in om een mooi beeld te schieten van een van de vier walvishaaien die we die ochtend zagen.

Na de middag doken we bij Maafushi Varu, een na-bijgelegen eiland, met een ongerept koraalrif. Mike stelde voor dat hij met de rest van de ploeg zou vertrekken en dat wij met ons beiden alleen het rif zouden volgen. Onder een rotsformatie zag ik een spleet waaruit wat sprieten te zien waren. Die bleken te behoren aan twee uit de kluiten gewassen lan-goesten. Verder werden we gedurende deze duik over de talrijke tafelkoralen be-geleid door grote scholen vissen. Vrijdagmorgen hadden we met Mike vroeg afgespro-ken voor onze laatste duik. ’s Anderendaags zouden we immers vertrekken. Een laatste duik op het wrak om het in ons geheugen te kunnen opslaan. Als ik ooit mijn hemel ver-dien, dan hoeft het voor mij geen rijstpap met gouden lepeltjes te zijn. Dit verblijf volstaat ruimschoots!

ROLAND WANTENS

12 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - BIOLOGIE

De ecologische toestand van het Grevelingenmeer wordt steeds slechter.

Het Grevelingenmeer ontstond in 1971 toen de voormalige zeearm de Grevelingen in het kader van

de Deltawerken werd afgesloten van de Noordzee en de Oosterschelde. Het gevolg was dat de waterkwaliteit en de condities voor natuurlijk leven in de voormalige zeearm voortdurend achteruit gingen.Iedereen die hier al eens dook kon lang ge-leden al vaststellen dat de bodem van het meer in de diepere geulen bedekt was met een dikke laag donker slib waardoor bijna alle leven onmogelijk was geworden. In de hoop dat de waterkwaliteit zou verbeteren werd een buis van ongeveer 3 meter dia-meter aangebracht in de Brouwersdam. Hierdoor stroomt nu ongeveer 125 m³ Noordzeewater per seconde het meer bin-nen.Dit jaar bleek nog maar eens overduidelijk dat dit verre van voldoende is om het water op grotere diepte in beweging te krijgen. In-tegendeel, het probleem wordt geleidelijk ernstiger. In de periode van juli-augustus 2010 signaleerden duikers grote sterfte van kreeften en bodemleven. In opdracht

van Rijkswaterstaat zijn de afgelopen maanden metingen naar de waterkwaliteit gedaan door experts van Bureau Waarden-burg. De conclusies daarvan zullen worden besproken op de Grevelingenconferentie van 18 oktober 2010. Het Grevelingenmeer is een belangrijk natuurgebied en het grootste (110 km²) zoutwatermeer van Europa. De afgelo-pen jaren was al vastgesteld dat het wa-ter op verscheidene plaatsen op diepten van meer dan 10 meter zuurstofloos is. Dat was ook de waarschijnlijke oorzaak van oestersterfte in 2005 en 2006. Deze zomer is vastgesteld dat zuurstofloos wa-ter in een deel van het meer al voorkomt op diepten vanaf 5 à 6 meter! Het pro-bleem dat zich vooral voordoet in de zo-mer neemt nog steeds uitbreiding. Vissen zijn gevoelig voor een lage zuurstofcon-centratie maar zij kunnen zich verplaat-sen naar een andere plaats. Dat is helaas niet het geval voor organismen die op de bodem leven, zoals anemonen, schelp-dieren, wormen, krabben, kreeften, enz. Zij overleven het vaak niet. Door zuurstof-gebrek hoopt afgestorven organisch mate-riaal zich op de bodem op. Daar ontstaan witte matten met zwavelbacteriën (zoals Beggiatoa alba) die het laatste restje zuur-stof in het water verbruiken. Deze zwavel-

matten veroorzaken stankoverlast omdat ze een lucht van rotte eieren verspreiden.

waterkwaliteitHet nieuw onderzoek naar de waterkwali-teit is een onderdeel van de MIRT-verken-ning Grevelingen (zie kadertekst). Er wordt nu onderzocht of het water in de Greve-lingen weer gezond kan worden gemaakt door het aanbrengen van grote doorlaat-openingen in de Brouwersdam (afsluiting van de Noordzee) en eventueel de Greve-lingendam (afsluiting van de grote rivie-ren) om terug een beperkt getij te veroor-zaken. Door een getijdenverschil van 50 cm te bekomen tussen hoog en laag water zou het diepere water in beweging moeten ko-men en kan de natuur zich herstellen. Dit herstel zal echter enkele jaren duren. On-derzoekers denken dat er ongeveer 1.000 m³ zeewater per seconde moet binnenstro-men om getij en beweging te herstellen. Technisch is een afsluitbare opening zeker mogelijk en dit zou kunnen worden gecom-bineerd met een energiecentrale die het in en uitstromende water zou gebruiken om stroom op te wekken. Een filmpje over de toestand van het Gre-velingenmeer kan worden bekeken op de website www.toekomstgrevelingen.nl.Toch een kritische noot. Al die grote en dure ‘wetenschappelijke’ onderzoeken bevesti-gen slechts wat wij duikers al jaren weten. De waterkwaliteit in de diepere geulen van het Grevelingen is erbarmelijk slecht net als die in het Zoommeer, het Veerse Meer en al die andere meren en zeearmen die jarenge-leden van de Noordzee werden afgesneden. Na veel studies en allerlei experimenten is er weinig of geen verbetering te merken. Alhoewel, het Veerse Meer schijnt wel veel verbeterd te zijn (zie artikel over Katse Heu-le). Afwachten of de experimenten op de an-dere plaatsen dit keer wel lukken.

LUC BEETS

BRON: PERSBERICHT GREVELINGEN

MIRT-VERKENNING

Het Grevelingenmeer heeft adem tekort

Het Meerjarenprogramma Infrastruc-tuur Ruimte en Transport (MIRT) is het instrument van het rijk voor besluitvor-ming over langetermijninvesteringen. Een gezond aquatisch systeem bevat meestal niet minder dan 8 mg/l zuurstof. Concentraties tussen 6 en 4 mg/l hebben al negatieve gevolgen op de groei van mariene organismen en onder de 2 mg/l treedt onherroepelijk sterfte op.

Foto

: Lie

n D

e B

uck.

zeeanjelieren en mossels op een be-schimmelde bodem. Deze zomer is vastgesteld dat zuurstofloos water in een deel van het meer al voorkomt op diepten vanaf 5 à 6 meter!

Hippocampus nov./dec. 2010

Cowa Duikshop Beekstraat ��, B-���� Tisselt

Tel.: +�� (�)� ��� �� ��

voor verdere informatie:www.cowaduikshop.be

Gespecialiseerd in Nieuw, eindereeks &

tweedehands duikmateriaalGratis verzending van

duikmateriaal in heel België...!!!

Zie voorwaarden op:

www.cowaduikshop.be

Eén van de grootste

duikwinkels in de provincie

Antwerpen

Cowa Duikshop wordtQute Duikshop

Vanaf 01 januari 2011

!!!... Quality Time and Equipment...!!!

Verdeler van oa: Scubapro, Scubaforce,

Frog Divegear, Suunto, Uwatec, Barbolight, Green Force, Metalsub, ...

Distributie voor Belgie van Naturalshine Divelights.

Info mail naar : [email protected]

13

14 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - DUIKPLAATS

Met name in de Oosterschelde be-trof dit gebieden met grote eco-logische waarde. Daarom hebben

Van Oord en Rijkswaterstaat de handen ineengeslagen en samen met kennisinsti-tuten Deltares en GiMaRIS een honderden meters groot ecologisch onderwaterland-schap ontworpen en gerealiseerd, dat qua omvang uniek is in de wereld.

aanbestedingsfaseTijdens de aanbestedingsfase werd de ecologische waarde van de gebieden in de Oosterschelde al door Van Oord onder-

kend. Volgens de ‘Building with Nature’ principes waren voorstellen gedaan om het ontwerp nog verder te optimaliseren en zo tot een duurzame oplossing te komen die het veiligheidsbelang van de dijk com-bineert met het creëren van natuurwaarde. Mede door interactie met diverse belang-hebbenden (‘stakeholders’), was inmiddels ook bij Rijkswaterstaat het besef gegroeid dat er niet aan de natuurwaarde voorbij mocht worden gegaan, zodat een ‘win-win’ situatie kon ontstaan.

stakeholders(Nvdr, stakeholder of belanghebbende; persoon of organisatie die belang heeft of

betrokken is bij een specifieke organisatie, een overheidsbesluit, een nieuw product of een project). Na gunning hebben Van Oord en Rijkswaterstaat gezamenlijk onder-zocht wat de mogelijkheden binnen de ka-ders van het project waren om de natuur-waarde te vergroten. Deltares en GiMaRIS werden door Rijkswaterstaat ingeschakeld om hiervoor een bijdrage te leveren en on-der hun auspiciën werd een workshop met een grote groep stakeholders gehouden. Met de informatie uit deze workshop is ver-volgens door experts van deze vier partijen een ontwerp gemaakt ter verrijking van het strakke, technische vooroeverontwerp dat inmiddels contractueel was vastgelegd en in uitvoering was.

bijzonder ontwerpprocesDit ontwerpproces had een zeer innovatief karakter, niet alleen vanwege het bijzon-dere doel dat werd nagestreefd, maar ook vanwege de interactie van de verschillende partijen. Ecologische specialisten van ken-nisinstituten Deltares en GiMaRIS hielden zich bezig met het optimaliseren van eco-logische aspecten van het ontwerp, terwijl

Ecodesign- structuren op de vooroevers van de OosterscheldeIn mei 2009 werd het D&C con-tract ‘Vooroeverdedigingen Ooster- en Westerschelde’ door Rijkswaterstaat gegund aan Van Oord Nederland. Om de dijk tegen voortgaande erosie te be-schermen diende het voorland beschermd te worden op een vijftal locaties in de Ooster- en Westerschelde.

D&C contract: Design & Construct con-tract. D&C contracten zijn een trend geworden in de infrastructurele wereld.Deltares: onafhankelijk kennisinstituut en specialistisch adviseur voor delta-technologie − www.deltares.nl/nl.GiMaRIS: marien onderzoeksbureau − www.gimaris.com.

Ecodesign-structuren ten westen van de zeelandbrug.

zeepaardje aan de zeelandbrug.

Afb

eeld

ing

(2):

Ron

van

Ste

lt.

Foto

: Ren

é Va

n Le

euw

en.

15Hippocampus nov./dec. 2010

Van Oord de uitvoeringsmogelijkheden in het oog hield. Rijkswaterstaat bekeek wat er contractueel en budgettair mogelijk was binnen het huidige werk. Zo was het moge-lijk het ontwerp in alle richtingen te opti-maliseren: biologisch, kostentechnisch én uitvoeringstechnisch.

bouwstenenHet unieke concept voor het verrijken van de vooroever was erop gefocust om zo-veel mogelijk verschillende habitats te creëren. Hierbij moet gedacht worden aan variaties in materiaal, sortering en vorm voor het creëren van hoogteverschillen, schuilplaatsen en diversiteit in expositie en luwte ten opzichte van stroming. Voor de flexibiliteit is een modulair systeem van bouwstenen ontwikkeld: ronde, kruis- en atolvormige hopen alsmede lijnelemen-ten, allemaal beschikbaar in verschil-lende groottes. Combinaties van deze bouwstenen geven aanleiding voor een verdere variabiliteit op een grotere schaal. Tenslotte zijn in het uiteindelijk ontwor-

pen landschap door deze combinaties van bouwstenen begrensde vlakken en gebie-den ontstaan, die zich ervoor lenen om op-gevuld te geraken door aanslibbing en die in de toekomst kunnen worden gebruikt om waardevolle nieuwe habitats te ontwikke-len door het aanbrengen van extra, alter-natieve materialen.

uitvoeringNadat het budget door Rijkswaterstaat in januari 2010 werd vastgesteld kon gestart worden met de aanleg van 43 bouwstenen verdeeld over twee locaties. Doordat in de ontwerpfase uitdrukkelijk op uitvoeringsa-specten was gelet, konden deze bouwste-nen binnen enkele weken gebouwd worden, direct aansluitend op de oplevering van het technische ontwerp op beider locaties.

monitoringDat de bijzondere bouwstenen werken, heeft zich deze zomer al laten zien: niet al-leen waren na enkele maanden de breuk-stenen al begroeid, maar ook bijzondere

soorten zoals (juveniele) snotolven, zee-paardjes en zeekatten zijn deze zomer al weer gesignaleerd, hetgeen uniek is zo snel na het aanbrengen van een bestorting. Om uitgebreide monitoring door zowel profes-sionele als recreatieve duikers te bevor-deren en te vergemakkelijken, is over het landschap nog een duikroute aangelegd, waarvoor extra grote markeringspunten zijn geplaatst.

ADRIAAN GITTENBERGER,

CEO GIMARIS &

MOO-COORDINATOR STICHTING ANEMOON

MINDERT DE VRIES,

SPECIALIST ECO-ENGINEERING DELTARES

ERIK VAN EEKELEN,

ENVIRONMENTAL ENGINEER VAN OORD

PAUL DE WEERDTWelleweg 72 - 9320 Erembodegem

Tel: 0475/73 25 74www.aqualand.be - [email protected]

Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & za: 10-12 u en 13-18 u

- Alle kwaliteitsmerken- Vulstation 300 bar- Eigen hersteldienst- Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK

- op wielen- L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm- geleverd met filter en verwarmingssysteem

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE

Korting van € 210 voor een groep van minimum 10 duikers en korting van € 457 voor een groep van minimum 15 duikers. De week start op zondagavond met diner tot zaterdag met ontbijt, in een 2** hotel op 2 minuten wandelafstand van het CIP. Duiken in het Nationaal Park van Port-Cros en de bekende my-thische wrakken van de Côte d’Azur.

• Prijs zonder logement: € 240 voor 10 duiken.• Duikcentrum op 5 meter van de boten.• NITROX-vulling.• Bergplaats voor duikmaterieel en douche.• Prachtige duikplaatsen met baraccudas, tandbaarzen,

murenes, congers en steeds frequentere ontmoetingen met zeeduivels, manta’s en dolfi jnen (een 20-tal duikplaat-sen waaronder La Gabinière, Pointe du Vaisseau en Pointe de Montremian).Niet te vergeten ook de wrakken van de Donator, Grec, Rubis en Togo (in totaal een 15-tal wrakken).

CIP LAVANDOUSUR LE PORT - 83980 LE LAVANDOU

Tél: +33-4-94-71-54-57 Fax: +33-4-94-15-13-09www.cip-lavandou.fr [email protected]

Duiken naar wrakken in het Nationaal Park van Port-Cros

aan de Côte d’Azur in Frankrijk.

6 dagen - 6 nachtenin vol pension, 10 duiken en vullen in het duikcentrum inbegrepen.€ 511

ADVERTENTIE

16 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - BIOLOGIE - OOSTERSCHELDE - zEELANDBRUG

Het bijzonder onderwaterlandschap, ontworpen door waterbouwer Van Oord en kennisinstituten Deltares

en GiMaRIS, is in het kader van de verster-king van de vooroevers aangelegd direct ten westen van de Zeelandbrug (zie artikel Ecodesign-structuren op de vooroevers van de Oosterschelde). Het belooft een bijzonder rijk en interessant duikgebied te worden. We willen de komende jaren nauwlettend volgen welke diersoorten hier komen wonen. Jij kunt daarbij helpen!

Hoe kan je meedoen?Vele ogen zien meer en dat geldt ook on-derwater. Sinds 1994 draait daarom het vrijwilligersproject: Monitoringproject On-derwater Oever (MOO). De vrijwilligers let-ten tijdens hun duik op de diersoorten die ze goed kennen. Vervolgens vullen ze op een MOO-formulier in welke soorten ze hebben gezien. Dankzij dit project weten we nu van veel diersoorten waar en wanneer deze in de Oosterschelde en het Grevelingenmeer te vinden zijn, en wanneer je als duiker de meeste kans hebt ze aan te treffen.

Duiklocatie ‘De Val / De Zeelandbrug’ is al jarenlang een belangrijke MOO-locatie. Nu het onderwaterlandschap hier zo ingrij-pend is veranderd (nvdr, de staalslakken die er onlangs gestort werden om de dijken te verstevigen), is jouw hulp hard nodig om de ontwikkeling van het waterleven hier in detail te kunnen volgen. Interesse? Kijk dan bij het MOO-project van Stichting ANEMOON op www.anemoon.org of vraag om informatie bij de Witte Boulevard (www.witteboulevard.nl) in Renesse.

markeringspuntenNaast de bijzondere vormen heeft aanne-mer Van Oord 15 extra grote breukstenen en 3 stalen constructies voor sepia-opstel-lingen als markeringspunten aangebracht ter sponsoring van deze unieke duikstek.Deze markeringspunten zijn onder water duidelijk herkenbaar en geven plekken aan waar we in meer detail willen kijken hoe de natuur zich ontwikkelt. Ontdek je tijdens je duik één van deze extra grote markerings-stenen, bekijk deze dan in detail. Juist van

deze plekken ontvangen wij graag je foto’s, zowel van individuele diersoorten als over-zichtsfoto’s. Je kan je foto’s (met vermel-ding van de opnamedatum en je naam) op het speciale forum ‘Onderwaterlandschap Zeelandbrug’ van de Stichting ANEMOON website plaatsen.

ADRIAAN GITTENBERGER,

CEO GIMARIS &

MOO-COORDINATOR STICHTING ANEMOON

MINDERT DE VRIES,

SPECIALIST ECO-ENGINEERING DELTARES

ERIK VAN EEKELEN,

ENVIRONMENTAL ENGINEER VAN OORD

Infobord ZeelandbrugStructuurrijke bouwstenen verhogen de biodiversiteitEind november 2010 werd er aan de Zeelandbrug een informatiebord geplaatst betreffende het onderwater-landschap na de dijkversteviging aldaar. De info die op het informatiebord staat, vind je terug in dit artikel.

Foto’s van de begroeiing in mei 2010. En-kele maanden na de stort, waren de meeste breukstenen al volledig overgroeid. Naar verwachting zal de biodiversiteit op deze ste-nen de komende jaren sterk toenemen.

Meer informatie

www.vanoord.comwww.deltares.nlwww.gimaris.comwww.anemoon.org

Ontwerp van onderwaterlandschap zeelandbrug.

Com

pute

rafb

eeld

inge

n: R

on v

an S

telt

.

Foto

’s (2

): A

rjan

Git

tenb

erge

r.

17Hippocampus nov./dec. 2010

ADVERTENTIE

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34

Verkoop van allegekende duikmerken

Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u.

(winteruur tot 19.00u.)Zat. 10-12u. en 13-17u.

DUIKSPORTDE ZEVEN ZEEEN

DUIKSPORTDE ZEVEN ZEEEN

e-mail: [email protected]: [email protected]

... en toen had je het ineens helemaal in je vingers!De nieuwe DC 1200 van Sealife

Stel je voor ... Straks maak jij ook van die spetterende foto’s. Scherp, gedetailleerd, prachtig uitgelicht. Want je hebt een topcamera in handen en de totale controle over je beeld. Maar zonder zo’n verwarrend bos van knopjes.. En of dat makkelijk werkt. Bijna intuïtief. Ja, stel je dat eens voor ...

5 toetsen: voortaan concentreer je je helemaalop je foto en niet meer op een ‘moeilijke’ camera.

SLf1200 kwart onder.indd 1 08-03-10 11:44:32

18 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - GESCHIEDENIS - INTERVIEW

halve. Duikclub Barracuda had zo een paar van die pakken op de kop kunnen tikken en de vraag om er mee te duiken was zo groot, dat je lang vooraf zulk een pak moest re-serveren.

Hippo: Waar ging je dan duiken?Henk: Vanaf 1951 kwamen we steeds meer naar Zeeland. Enkel de ramp in 1953, toen een vreselijke storm een groot deel van Zeeland onder water zette en er heel veel mensen verdronken, verhinderde dat we er dat jaar gingen duiken. Met mijn vrouw Anna reden we met een brommer van Den Haag naar Zeeland voor het weekend. Bij-na 4 uur rijden. In het frame van die brom-mer hadden we onze 5l-fles vastgemaakt. In feite kwam de duiksport in Nederland pas goed op gang in de jaren 1956-1957 toen er ongeveer 400 à 500 georganiseerde duikers waren.Omstreeks 1960 ontdekten we dat er hele volkstammen Belgen naar Zeeland kwa-men om er in de prachtige Oosterschelde te duiken. Die Oosterschelde was vanuit België immers veel sneller te bereiken dan vanuit de Randstad. Zo kwam ik in contact met René Crepin en William Xhignesse van BEFOS en ook met Robert Knauer en de broeders Darmont van de Antwerpse duik-club C.V.D.

Hippo: Maar een echte bond bestond toen nog niet.Henk: Neen, maar in 1958 werden de kop-pen al wel bijeengestoken en werd de Con-tact Commissie voor de Onderwatersport opgericht met de achterliggende gedachte om subsidies te verkrijgen van de overheid. Maar een echte bond was dat nog niet. Dat was pas in 1960. Toen werd de Nederland-se Bond voor Onderwatersport opgericht.

Nadat er nog wat water naar zee en door de Oosterschelde was gevloeid, sticht-ten we in 1962 eindelijk de NOB, de Ne-derlandse Onderwatersport Bond. Er was echter één probleem dat nog gro-ter was dan de andere problemen bij het oprichten van zulk een nieuwe bond: we hadden namelijk geen brevetten! Intussen was ik als lid nummer 30 aange-sloten bij de Antwerpse C.V.D. en dus lid van de BEFOS. Zoals goede Nederlanders al eens meer doen, speelden we leentje-buur bij de Belgen maar ook bij de Britten en kopieerden we alles wat we nuttig von-den voor onze NOB-opleidingen. De Belgen hadden immers hetzelfde gedaan met de brevetten van de Club Méditerranée.

Hippo: In je BEFOS-duikboekje zien we dat je je BEFOS-Brevet haalde in 1962 met het brevetnummer 1266. Met andere woorden je was toen de 1266e met een BEFOS-brevet. Henk: Inderdaad, zoveel duikers waren er toen blijkbaar in België ook nog niet. Frans Kok uit Dreischor en ik hadden een Neder-lands 2e klas Duikerbrevet en om het 1e klas Duikerbrevet te behalen, haalden we er André Vernimmen van BEFOS bij om als neutrale buitenstaander de gehele exa-menprocedure te doen. Zo moesten wij het brevettenprobleem oplossen.

Hippo: Dat was steeds wel een serieuze verplaatsing naar Antwerpen.Henk: Ja hoor! Ik woonde toen in Den Haag, wat toch al gemakkelijk een auto-rit betekende van een 100 km. Bovendien bestonden er toen nog geen autowegen zoals nu. Reken er dan nog bij dat je in het inmiddels verdwenen Astridbad in de Ner-viërsstraat een uitnodigende taverne had

Hippo: Logische beginvraag, Henk. Hoe en wanneer ben jij beginnen duiken?Henk: Ergens in 1950 hadden een aantal aquariumhouders uit Den Haag een stevige discussie over hoe een Noordzeeaquarium er zou moeten uitzien. Iedereen had er zijn mening over, maar in feite was er niemand die het echt wist. Voor mij was het ant-woord simpel. Ik stelde voor om zelf eens te gaan kijken hoe de zeebodem er nu eigen-lijk uitzag. In die periode waren er al kleine duikverenigingen zoals de Nederlandse Onderwaterjagersclub uit Amsterdam en Barracuda in Den Haag gesticht. Die aquari-umhouders sloten zich aan, zodat dat kleine clubje duikers plots een flinke club werd.

Hippo: Hoe geraakten jullie aan duikma-teriaal?Henk: In het begin ging het er natuurlijk allemaal heel primitief en amateuristisch aan toe. Uitpuilende duikshops zoals nu bestonden natuurlijk niet. Wij konden en-kele persluchtflessen van de Duitse Kriegs-marine op de kop tikken. Het waren 5-liter-flesjes die we vulden tot 150 bar, hoewel die eenheid toen nog niet gebruikt werd. Veel materiaal moesten we zelf in elkaar knut-selen of aankopen uit legerstocks, maar de eerste stappen waren gezet en we kregen steeds meer leden en verenigingen.Er werd gedoken met pakken die afkomstig waren van de Biberbemanningen. Bibers waren kleine eenmansonderzeebootjes die door de Duiters werden ingezet om gealli-eerde schepen tot zinken te brengen in de Scheldemonding. Die Biberpakken waren gemaakt uit canvas met ter hoogte van het middel een metalen boog waarover een dikke rubberen band liep om het wa-terdicht te houden. Erg lekker dook je daar niet mee en waterdicht was het allesbe-

Op visite bij Henk van VlimmerenDuikpionier in Nederland en een van de ‘founding fathers’ (stichters) van de Nederlandse Onderwatersport Bond én met een Belgische connectie. Henk van Vlimmeren.

Foto

: Luc

Bee

ts.

Foto

: arc

hief

Hen

k va

n V

limm

eren

.

Henk medestichter van NOB, hier met het vroegere logo.

19Hippocampus nov./dec. 2010

Trouwens wij hadden goede relaties met het Waterschap van Schouwen-Duiveland. Omdat we dijkvallen en beschadigingen aan de voet van de dijken rapporteerden, bespaarden we de overheid vele duizenden guldens (nvdr: de munteenheid van Neder-land voordat de euro er was). Die wist dat te appreciëren zodat er een wederzijdse samenwerking ontstond. Het ging zover dat we een sleutel kregen van het Waterschap met een begeleidende brief. Met die sleutel, sleutel nr. 1, kon-den we alle slagbomen openen op de toe-gangswegen naar de dijken en bovendien gaf de brief ons de toestemming om met de wagen tot op de dijk te rijden, zodat we niet te ver hoefden te lopen.Het is nu wel even anders.

Hippo: Je hebt natuurlijk allerlei func-ties bekleed in de NOB.Henk: Ik ben een hele tijd PR-man geweest

en dat de CVD-leden er een gezellige boel van maakten. Dat betekende dus pas in de vroege uurtjes terug thuis.

Hippo: In die tijden stond je wel vrij alleen op de dijk zeker?Henk: De duiksport is intussen geëvolu-eerd van een sport van wat zonderlinge enkelingen tot een massasport. Ik herinner me een duik aan Hoek van Holland waar er een duikplaats was van 3 à 4 m diep. Het zag er zwart van de mensen die naar ons kwamen kijken. Nu is het soms drummen op de populaire duikplaatsen waar het nu zwart ziet van de duikers. Helaas mag ik om gezondheidsredenen niet meer duiken, maar wanneer ik de drukte zie op de duik-plaatsen vraag ik me af wat ik er nog heb te zoeken.We doken onder andere in het Diepe Gat bij de Vierbannen waar we in het wild kam-peerden achter de caissons. Dat ‘gat’ was

een zoutwaterplas die was ontstaan na een dijkbreuk en waarin de vissers hun il-legaal gevangen kreeftjes uitzetten, zodat die konden aangroeien. Bij de Vierbannen was toen al een eethuis waar we kreeften ruilden tegen een pak friet.

Hippo: Kreeften ruilen?Henk: In die jaren had je het Reglement Visserij op de Zeeuwse Stromen. Daarin stond precies vermeld hoe je kreeften mocht vangen: met netten, fuiken, korven, enz. Over het gebruik van deze instrumen-ten (Henk toont zijn beide handen) stond er niets in. Dus het mocht! Tenminste zo interpreteerden wij dat. Je moet dat echter wel in zijn tijd zien. In de 50er jaren doken we met enkele tientallen. Het kreeftenbe-stand leed er niet echt onder. Maar als men met duizenden ieder weekend duikt, is dat wel wat anders. Logisch dat het nu verbo-den is.

Foto

: Luc

Bee

ts.

Een deel van de publicaties van Henk van Vlimmeren.Lid nr. 30 van CVD.

Met duikpak van de Kriegsmarine met rond het middel een metalen boog waarover een dikke rubberen band.

Klaar voor een speleoduik in een Ardeense grot.

Foto

: arc

hief

Hen

k va

n V

limm

eren

.

Foto

: arc

hief

Hen

k va

n V

limm

eren

.

20 Hippocampus nov./dec. 2010

voor de NOB. Later werd ik hoofdredacteur van ons tijdschrift Onderwatersport, een functie die ik 29 jaar heb uitgeoefend. Ver-der heb ik ondermeer bijgedragen tot de stichting van de Biologische Werkgroep en de Speleowerkgroep.Ook ben ik nog een goed jaar interim-voorzitter geweest. Van internet en de huidige communicatie-middelen was er in die beginperiode nog geen sprake, zodat er een grote nood was aan degelijke informatie. Daarom schreef ik de allereerste ‘Almanak voor de On-derwatersport’ gevolgd door ‘Duikwijs in Zeeland’ met tips over duikplaatsen in Zeeland. Die boekjes vonden gretig afzet. Later verschenen er nog veel meer versies van Duikwijs, onder andere in het Duits. Zo was er ook een ‘Duikwijs Cyprus’ en een ‘Duikwijs Malta’. Ik stelde ook een ‘Hand-boek Sportduiken’ samen.

Hippo: Je vermeldde daar speleoduiken. Dat is in Nederland niet zo onmiddellijk mogelijk.Henk: Voor onze speleoduiken trokken we naar België. Op een bepaalde dag doken we in een riviertje in de omgeving van Couvin. Nadien praatten we in een cafeetje met

een man die ons vertelde dat dat rivier-tje door zijn kelder liep. Ons ongeloof was groot en wij maakten een afspraak met die man bij hem thuis. Het bleek inderdaad dat hij de waarheid had gesproken. We deden er zowaar een speleoduik in de kelder! Het is dan wel vreemd als je in je logboek een huisadres invult als duikplaats! Nadat we in België het grotduiken hadden geleerd, trokken we later naar Frankrijk en Tsjechië.

Hippo: Heb je merkwaardige anecdotes?Henk: Een spijtige anecdote eigenlijk. In 1970 was Hans Hass overgekomen naar Nederland. Niemand kende hem! Een pi-onier die al dook voor W.O.II! Ik had op CMAS-bijeenkomsten enkele malen ont-moetingen gehad met Hass, zodat ik hem gelukkig direct herkende.Ik heb ook nog een andere legendarische duiker ontmoet. Ik werkte toen voor een chemisch bedrijf en had een afspraak met de directeur van een Italiaans bedrijf dat Borghese heette en dat is een veel voorko-mende naam in Italië. Toen ik het directie-kantoor binnen kwam om kennis te maken met de directeur wist ik niet wat ik zag. Het kantoor leek meer op een zaal. Het bureau van de directeur was groter dan dat van de

Foto

: Luc

Bee

ts.

Over ‘varkens’ …

Bij het begin van de 2e Wereldoorlog was prins Junio Valerio Borghese com-mandant van een duikboot van de Itali-aanse marine. Hij organiseerde dan de marineafdeling Decima Flottiglia Mezzi d’Assalto (nvdr: de 10e vloot Aanvals-vaartuigen), die het nieuwe onderwater-wapen bij uitstek introduceerde, namelijk de menselijke torpedo.De SLC (‘siluri a lenta corsa’ – lage snel-heidtorpedo) was een onderwatervoer-tuig met twee bemanningsleden. Het Eén van de ‘maiali’ of varkens, een

bemande lage snelheidtorpedo. Foto

: Gio

vann

i Dal

l’Ort

o.

Reportage - INTERVIEW

Amerikaanse president in het Oval Office. De wand achter het bureau bestond uit een wereldkaart van circa 5 bij 3 meter. Aan de wand hingen grote schilderijen van met medailles versierde militairen die op de onschuldige bezoeker de indruk maakten of het de 10 meest gezochte maffiabestuur-ders van Italië waren. Het grootste portret in een ferme gouden lijst was natuurlijk een afbeelding van Mussolini. Achter het bureau zat de directeur en op zijn bureau stond een naambordje waarop met gotische letters stond: ‘Commandant Junio Valerio Borghese’. Opeens was het voor mij duidelijk wie deze megalomane man was: Prins Borghese, de legendari-sche commandant van de duikers van de Italiaanse Marine in de 2e Wereldoorlog.

Hippo: Hoewel je niet meer mag duiken, geloven we niet dat je nu niks meer doet.Henk: Tegenwoordig behoor ik tot het ‘Co-mité des Anciens’ van NOB, maar in alle discretie.Stilzitten gaat niet hoor! Ik ben nog actief in het maatschappelijk leven in de provin-cie en in de wijk. Zo ben ik secretaris van de Wijkraad en redacteur van het Wijkblad.

Hippo: Hoe zie je de toekomst?Henk: Vroeger was het commerciële on-bespreekbaar en het woord marketing een vloek. Nu het aantal leden bij de NOB stagneert, bekijkt men het anders. De duikmarkt zal blijven groeien en de NOB zal zich meer met marketing moeten bezig houden, maar zij zal een belangrijke rol blijven spelen, want ze is op de goede weg. De contacten met de Belgische Federatie vind ik ook zeer positief.

LUC BEETS EN WIM VAN DOESELAER

De zee heeft het leven van Henk bepaald.

voertuig kreeg als bijnaam ‘maiale’ (zie onder) of varken wegens zijn moeilijke ma-noeuvreermogelijkheden. Een duikboot bracht het onderwatervoer-tuig zo dicht mogelijk bij het doel. De dui-kers voeren dan naar het vijandelijk schip en bevestigden kleefmijnen en probeerde heelhuids terug te keren.Hiermee werden succesrijke aanvallen op Britse schepen gedaan in Gibraltar en in Alexandrië. Zo werden 72.000 ton aan Geallieerde oorlogsschepen en 130.000 ton aan vrachtschepen vernietigd. De Ge-allieerde marines hadden aanvankelijk

geen antwoord op deze onconventionele aanvallen. Prins Borghese wordt beschouwd als de uitvinder van de onderwatercommando’s, later geïmiteerd door vele andere naties.

21Hippocampus nov./dec. 2010

Foto

: Luc

Bee

ts.

… en ‘bevers’De Duitse Kriegsmarine ontwikkelde haar eigen nieuw onderwaterwapen: de Biber (‘bever’ in het Nederlands). De Bi-ber was een mini-eenmansonderzeeër met een Opel Blitz-benzinemotor. Het duikbootje werd bewapend met twee torpedo’s en werd voornamelijk ge-bruikt in de Scheldemonding. De be-doeling was de Geallieerde bevoorra-ding via Antwerpen te belemmeren. De Duitsers hadden immers nog grote de-len van Zeeland in handen. In december 1944 werd een Libertyschip ter hoogte van Breskens door twee torpedo’s van een Biber geraakt. Vanaf dan maakten torpedobootjagers jacht op de Bibers, die het uiteindelijk opgaven. Een intacte Biber in Fort Rammekens te Vlissingen.

DE ZEE is uw omgevingDUIKEN IS uw passie

STAGES: - opleidingen - fotografie - bio

www.victoria-croisieres.com

0611 55 93 56

vanaf

€ 500PER WEEK

Informeer naar een dealer in uw buurt

Tel.: (32)3/293 51 16 • www.eyewear.beFax: (32)3/293 51 17 • [email protected]

Duikbrillen met alle mogelijke correcties

O P Se y e w e a r

ADVERTENTIE

22 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - BIOLOGIE

Bij heel wat organismen vindt onder zuurstofarme omstandigheden gis-ting plaats, waarbij de organische

stof onvolledig in andere organische stoffen wordt omgezet en er afbraakpro-ducten als methaan en sulfide vrijkomen; vandaar de onaangename geur. Buiten de stank zien we dan die witte schimmelplek-

ken of -draden verschijnen. Die witte plek-ken kunnen trouwens ook bruin, roodbruin tot rood gekleurd zijn. Vooral in de Greve-lingen vanaf een diepte van ongeveer 15 meter, maar ook in de Oosterschelde aan de Bergse Diepsluis (Oesterdam), vind je zulke schimmelplekken. Alle rottende resten van wieren, algen − eigenlijk al-les wat dood is gegaan en naar de diepte afglijdt − is de voedingbodem voor schim-mels en bacteriën. Door de lage zuurstof-hoeveelheid en bij gebrek aan stroming blijven die resten daar vrij lang liggen rotten en duurt het afbraakproces lang.

bacterieHet organisme van die schimmelplekken heet Beggiatoa sp., een sulfide oxiderende bacterie. Het is dus geen schimmel maar een primitieve bacterie, die floreert onder vervuilde en zuurstofarme omstandig-heden. Er is geen officiële Nederlandsta-lige naam voor deze bacterie. Maar als je ‘witte schimmel’ zegt, weet iedereen wat je bedoelt. Zoek je allerlei info en afbeel-dingen over deze levensvorm? Dan vind je die alleen als je de wetenschappelijke naam Beggiatoa gebruikt. Zoek je op ‘witte schimmel’, dan vind je meestal enkel info terug van wat er tussen de benen van Sin-terklaas zit.Beggiatoa-soorten zijn slijmbacteriën met een staafvormig uiterlijk, welke omgeven

zijn door zelfgemaakt slijm. Vaak groepe-ren ze zich tot kruipende kolonies. Hoewel ze geen zweepharen (flagellen) bezitten, kunnen ze zich toch glijdend voortbewe-gen. Soms vormen ze veelcellige rechtop-staande voortplantingsstructuren, die zelfs met het blote oog waarneembaar zijn. Hun levenswijze lijkt veel op die van slijm-schimmels. Slijmbacteriën hebben zuur-stof nodig voor hun ademhaling. Ze kunnen enzymen afscheiden waarmee ze andere organismen (bacteriën, eencelligen) verte-ren. De vrijgekomen bestanddelen worden vervolgens door de bacteriën geabsor-beerd.

Naast bacteriën kom je ook schimmels tegen op die zuurstofarme bodems, maar ze zijn meestal te klein om waar te nemen met het blote oog. Toch zijn er iets grotere schimmels, de veelcellige schimmels, die opgebouwd zijn uit schimmeldraden. Ze lijken pluizig door netwerken van hyfen (mycelium).

schimmelsSchimmels kunnen zowel veelcellig als

Tot het Rijk van de zwammen (= schim-mels) behoren organismen als gist, parasitische zwammen, truffels en vele paddenstoelen.

Op sommige plaatsen in de Oos-terschelde en de Grevelingen - waar er weinig of geen stroming is - is er dieper dan 15 meter om-zeggens geen leven meer. Het gevolg is dat er dieren sterven en dat we op de bodem een soort schimmeldraden en -plekken zien verschijnen.

Wat zijn die ‘schimmelplekken’ op de bodem?

Foto

: Bet

tina

Bal

nis.

Beggiatoa-soorten zijn slijmbacteriën met een staafvormig uiterlijk, welke omgeven is door zelfgemaakt slijm.

Foto

: uta

s.ed

u.au

.

Een dode mesheftschelp die met muiltjes begroeid is. Er rond de typische ‘schim-mel’ op de bodem.

23Hippocampus nov./dec. 2010

eencellig zijn. Een schimmelcel is ook een vrij grote cel van tussen de 10 en 100 μm. Een schimmel heeft net zoals een bacte-rie en een plant een celwand. Een schim-mel bezit organellen, net zoals dierlijke en plantaardige cellen die hebben. Een plant bezit bovendien chloroplasten, iets wat een schimmel niet heeft. Daarom kan een schimmel zijn eigen energie niet zelf aan-maken. Omwille van dit feit is een schim-mel heterotroof; hij heeft voedingstoffen van andere organismen nodig. Eencellige schimmels worden gisten ge-noemd. Zij planten zich voort door zich te delen. Veelcellige schimmels planten zich meestal voort door middel van sporen. Sommige veelcellige schimmels vormen paddenstoelen. Schimmels kunnen patho-geen (ziekmakend) zijn, maar vaak zijn ze voor de mens van groot nut bij bijvoorbeeld de bereiding van wijn en bier.

schimmels in zeeBij schimmels denk je eerder aan padden-stoelen en dergelijk. Zulke zaken verwacht je niet zo gauw in de zee, maar ze komen er wel in voor. In het zeewater zitten veel klei-ne, meestal eencellige schimmels, die bij-na allemaal tot de Phycomyceten behoren. Ze zijn zelden groter dan een tiende van een millimeter en daardoor met het blote oog niet herkenbaar. Sommige schimmels veroorzaken ziekten en kunnen bijvoor-beeld vissen, kreeftachtigen en wieren aantasten. Andere zeeschimmels zweven vrij in het water. Ze blijven zweven omdat ze, net als het zoöplankton, uitsteeksels hebben om beter te kunnen blijven drijven. Er zijn ook schimmels die zich vasthechten aan drijfhout, schelpen of aan zandkorrels op de zeebodem. Net zoals op land zijn zee-schimmels gespecialiseerd in de afbraak van stoffen en kunnen bijvoorbeeld lignine in drijfhout of chitine in het uitwendige ske-let van kreeftachtigen afbreken. In de tijd dat netten en touwen nog van natuurlijke materialen gemaakt werden, konden be-paalde schimmels de zeevaart en de visse-rij aanzienlijke schade toebrengen. Touwen en netten verschimmelden bijvoorbeeld als ze niet goed gedroogd konden worden. Ook houten scheepswrakken zijn niet veilig voor de schimmels. Met de huidige netten van nylon en andere soorten plastic kun-nen schimmels zich niet voeden. Spijtig, want daardoor worden verloren, rond-zwervende, netten tegenwoordig dus ook niet meer afgebroken, met als gevolg dat ze eeuwig blijven doorvissen (gost fishing).

verspreiding van zeeschimmelsZeeschimmels planten zich meestal voort door middel van sporen. Die sporen kun-nen lang op de bodem blijven liggen tot ze iets vinden waardoor ze kunnen groeien. Vaak hebben ze een zweepstaartje (net als een spermacel), waardoor ze een beetje kunnen zwemmen. Gisten of eencellige schimmels planten zich voort door knop-vorming. Heel wat schimmels kunnen zich niet voortplanten in zee. Daarvoor hebben ze zoet water nodig.

Zeeschimmels vind je vooral in de buurt van de kust, in zuurstofrijk water. In kust-water zitten wel tot 2.000 sporen per liter

Voor de leek is het niet gemakkelijk om te bepalen of dit nu schimmeldraden van veelcellige schimmels zijn, of het om een kruipende kolonie slijmdraden van bacte-rieën gaat.

Een strandkrab loopt over de ‘beschim-melde’ bodem.

ziekteverwekkersSommige zeeschimmels, bijvoorbeeld Ichthyophonus hoferi, kunnen visziek-ten veroorzaken. Die schimmels tasten de ingewanden en het huidweefsel van de vis aan. Terwijl haring en schol een aantasting door deze schimmel niet overleven, kunnen kabeljauwachtigen zich meestal wel herstellen. Gelukkig kan deze schimmel niet leven in zoog-dieren. Andere schimmels vestigen zich op kalk, waarbij ze de kalk oplossen en zodoende kunnen ze bijvoorbeeld de tanden van zeewolven aantasten.De schimmel Labyrinthula sp. tast zee-gras aan en kan daarbij een massale sterfte van het zeegras veroorzaken. Kleurloze vlekken op groenwieren kun-nen eveneens door deze schimmel ver-oorzaakt zijn. Ook kiezelwieren kunnen door deze schimmel aangetast worden.

Foto

’s (2

): B

ettin

a B

alni

s.

24

zeewater. Verderop in de Noordzee vind je maar 10 sporen per liter. De reden dat je zeeschimmel zich vooral in de kuststrook ophouden is omdat er daar meer voed-sel te vinden is, in de vorm van organisch materiaal. Dat zijn kleine stukjes van dode planten en dieren die in het water zweven en van het land komen. In de zuurstofloze zwarte plekken op diepte komen er naast bijzondere bacteriën - die

de ‘witte schimmel’ vormen - ook eencel-lige gisten voor. Die vergisten daar de sui-kers uit organische stoffen, net zo als hun soortgenoten bij bakkerijen en bierbrou-werijen doen. Het is niet ten gevolge van de eencellige gisten dat er te weinig zuurstof is. De ‘schimmel’ is geen oorzaak, maar een gevolg. Hij leeft daar waar er voldoende waterstofsulfide aanwezig is en dat ont-staat onder zuurstofloze omstandigheden.

Foto

: Cla

udia

Gra

vens

tein

.

IVO MADDER

Links: Veelcellige zeeschimmels zijn op-gebouwd uit pluizige schimmeldraden. Je komt ze wel eens − in zuurstofrijke zones − tegen op een drietal meter diepte. Dikwijls in spleten onder de stenen, waaruit zoet water een uitweg door de dijk vindt.

Rechts: Een eilandje tussen de ‘schimmel’. Het organisme van die schimmelplekken is meestal geen schimmel maar een primi-tieve bacterie.

Foto

: Bet

tina

Bal

nis.

ADVERTENTIE

Watersportcentrale NVGenk - België

+32 (0) 89 30 38 89

Watersportcentrale NV

Promotie verkoop droogpakken vanaf €495

zo lang de voorraad strekt

Neem GRATIS uw duikmateriaal mee

op vakantie!Boek vóór 31/03/2011 uw zomervakantie naar Egypte en neem uw duikmateriaal GRATIS mee op de vlucht.

Het duikmateriaal (max. 20 kg, 1 per passagier) moet voldoenaan bepaalde vereisten en het aantal per vlucht is beperkt. Ga langs bij uw reisagent voor details over deze promotie.

ZOMER 2011www.jetair.be

Vliegvakanties 2Griekenland, Tunesië, Cyprus, Italië, Marokko, Malta, Egypte, Jordanië, Israël, Kroatië, Bulgarije

Jetair • Vliegvakanties 2 2011

Cover Charter 2 met rug.indd 1 3/11/10 11:49

Lic.

120

1

Adv.DuikenHippocampus1110.indd 1 16/11/10 13:44

Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - BIOLOGIE

25Hippocampus nov./dec. 2010 25Hippocampus nov./dec. 2010campus nov./dec. 2010campus

Complete duikreizen Buddy Dive6 pers. 9 dg. V.a. € 1160 / 16 dg. V.a. € 16562 pers. 9 dg. V.a. € 1219 / 16 dg. V.a. € 1774

Drive & Dive is inclusief:Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaap-kamerappartement (7 personen) , of hotelkamer (2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen onge-limiteerd duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

inclusief.

Combinatie duikreis Bonaire en Curaçao16 dg. O.b.v. 4 pers. v.a. € 187816 dg. O.b.v. 2 pers. v.a. € 1870Het arrangement is inclusief:Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, transfers, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Buddy Dive, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Lions Dive Curaçao, 7 dagen autoverhuur op Bonaire, 6 dagen ongelimiteerd duiken op Curaçao.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

inclusief.

Ontspannen kantduiken op Bonaire:Caribbean Club: € 1153

Buddy Dive: € 1219

Bel Mar: € 1094 (6 pers.) € 1488 (2 pers.)

Inclusief:• KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v.

• Transfer

• 7 nachten accommodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders vermeld

• 6 dagen ongelimiteerd duiken

• 7 dagen huurauto (pick up)

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Oldenzaal, St. Plechelmusplein 19 7571 EG Oldenzaal Tel. 0541 - 533 177 [email protected]

Den haag, Herengracht 46a 2511 EJ Den haag Tel. 070 - 31 07 290 [email protected]

www.abctravel.nl

26 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - DUIKMATERIAAL

Jozef Van den Berghe, ere-voorzitter van NELOS en zeker niet één van de jongste leden, is nog steeds een actief

duiker en instructeur en bovendien lid van het redactieteam Hippocampus. Bovendien verlegt hij nog steeds zijn grenzen… hij ging onlangs voor het eerst te water met een on-derwatercamera.

Tijdens de 4e Wet Wheels Duikdag was Jozef aangenaam verrast dat je toch wel goede foto’s kan maken met de digitale onderwa-tercamera zoals de DC1200. Zeker niet zo evident als je weet dat het zicht in het Zil-

vermeer op dat moment niet zo denderend was en hij bovendien geen ervaring had met onderwaterfotografie. Nog toffer vond hij het dat je met de camera ook schitterende bovenwaterfoto’s kan maken van zodra je de DC1200 uit zijn onderwaterhuis haalt.

De DC1200 heeft ten opzicht van zijn voor-ganger – de DC1000 – niet zoveel grote ver-schillen. De grootste nieuwigheden bevin-den zich vooral op het onderwaterhuis. Dat heeft nu zeer grote knoppen op de achter-kant gekregen. Daardoor is de camera zeer gemakkelijker te bedienen. Dat past geheel in de bedrijfsfilosofie van het Amerikaanse bedrijf Sealife, want hun motto is nog steeds het ontwerpen van gebruiksvriendelijke ca-mera’s waarmee iedere duiker direct aan de slag kan. Sealife heeft hiervoor speciale software ontwikkeld die niet terug te vin-den is in de camera’s van de concurrerende merken. Bovendien maakt men voor zowel het onderwaterhuis als voor de externe flits gebruik van een O-ring die niet ingevet moet worden, wat de kans op fouten zoals te veel siliconenvet, het verkeerd terugplaatsen

van de O-ring, enz. teniet doet. De DC1200 is net als zijn voorgangers prima in staat om samen te werken met 1 of 2 externe flitsers. Sealife heeft veel kennis en erva-ring gebruikt voor de ontwikkeling van zijn externe flitserprogramma, om de camera en de flitser zo optimaal mogelijk te laten samenwerken.Even snel en eenvoudig het

menu instellen. Het enige dat je nu nog maar hoeft te doen is te richten en te schieten.

Ook jij kan onderwaterfoto’s maken met de Sealife DC1200

Alle onderwaterfoto’s in dit artikel zijn met de DC1200 gemaakt.

Foto

’s (3

): Ka

rin

Bru

ssaa

rd.

Specificaties camera

• Compactcamera met 12 miljoen pixels.

• Iso-waarden van 64 tot 1.600.• Groot lcd-scherm van 3 inch (7,6 cm).• Zoomlens 34 - 170 mm (5x optische

zoom).• Oplaadbare Li-ion batterij (goed

voor 200 opnamen).• SD of SDHC geheugenkaarten van 4

GB zijn aanbevolen.• Scherpstellen vanaf 10 cm.• 4-kleurencorrectiefilter voor onder

water: 2 voor blauw water en 2 voor groen water.

27Hippocampus nov./dec. 2010

beschikbaar zodat je ook zonder video-lampen kleurrijke opnames kunt maken. De hoogste videoresolutie van de DC1200 is maar 640 x 480 pixel. Omdat de kleuren zo goed zijn valt het eigenlijk niet op dat de camera niet in HD-resolutie kan filmen. Als je dicherbij dan 50 cm wil filmen moet je de macrostand aanzetten.

Omdat Jozef geen verdere testen – zoals macrofotografie en dergelijke – deed, ging Hippocampus even te rade bij Karin Brus-saard die er onlangs een uitgebreide test mee deed. Haar conclusie: unieke bedie-ning van het onderwaterhuis dankzij de pianotoetsen. Dankzij het bijschrift en het pictogram bij de toetsen druk je nooit per ongeluk een verkeerde toets in. Handig is het menu dat vragen stelt en zodoende de juiste instellingen instelt. Gemakkelijker dan dit kan een camera niet worden. Uniek zijn de ingebouwde filters voor blauw en groen water. Het enige nadeel van de DC1200 is dat de minimale scherpstelaf-stand tien centimeter bedraagt, waardoor het niet mogelijk is hele kleine beestjes op de foto te krijgen. Iets grotere macro-op-namen lukt wel heel goed. Ook de flitsarm is nog steeds – net als zijn voorganger – aan de korte kant en dat maakt het moeilijk om de flitser in de goede positie te zetten als je macrofoto’s wil maken. De flitsar-men zijn gemaakt van losse segmenten die op elkaar worden geklikt en zo een stukje kunnen worden gebogen. Als je de armen te ver buigt komen die segmenten los van elkaar, maar je kan ze onder water wel weer vastklikken. Om de problemen met de te korte flitsarm op te vangen kan je losse segmenten bijkopen om de arm langer te maken waardoor je de flits in een betere positie kan plaatsen.

IVO MADDER

Vooraleer te water te gaan moest Jozef de DC1200 nog correct instellen. Omdat hij als externe flits de ‘Sealife SL961 Digital Pro Flash’ meekreeg moest hij even zoeken in het instelmenu, maar dat verliep vrij een-voudig. Van zodra hij in het menu terecht kwam, stelde de camera de vraag of hij on-der of boven water gebruikt gaat worden. Na de instelling ‘onder water’ geselecteerd te hebben kreeg Jozef een volgende vraag voorgeschoteld: “Met of zonder externe flit-ser?”. Als je kiest voor camera zonder flits dan krijg je ook nog de vraag of je tussen één en acht meter of dieper dan acht meter gaat. Afhankelijk van de ingestelde diepte wordt dan een andere kleurcorrectiefilter gese-lecteerd. Handig deze speciale onderwater-modus voor snorkelen, maar deze instelling moest Jozef niet hebben. Omdat de camera de instellingen onthoudt, zelfs nadat je hem afgezet hebt, kon Jozef al-les op voorhand instellen. Uiteraard koos hij voor de instelling met externe flits op auto (op manueel instellen is ook mogelijk).

Jozef was zeer tevreden van zijn fotogra-fische prestaties. Echt een gemakkelijk te bedienen camera.Op deze pagina vind je een foto die Jozef in het Zilvermeer maakte terwijl hij amper een meter zicht had. Ook bij het artikel over de Wet Wheels Duikdag staat er een onder-waterfoto van Jozef.

Je kan ook filmen met de DC1200 en in dat geval zijn de vier kleurcorrectiefilters ook

Foto

: Joz

ef V

an d

en B

ergh

e.

Boven: Jozef Van den Berghe was aange-naam verrast hoe gemakkelijk je foto’s kan maken met een Sealife camera.

Midden: De Wet Wheeler Micky Reekmans tijdens een duik in het zilvermeer te Mol.

Foto

: Ann

Tie

len.

Foto

: Kar

in B

russ

aard

.

• Doormiddel van het snelle instel-menu selecteer je met 1, 2,3 druk-ken op de knop het meest optimale onderwater programma om mee te fotograferen. En als je weer boven-water bent dan is het slechts met 2 eenvoudige drukken op de knop weer een bovenwatercamera!

• Diverse automatische programma’s voor onder en boven water.

• Ook manueel instellen is mogelijk.

Specificaties onderwaterhuis

• Een stevige polycarbonaat behuizing, voorzien van een zwarte rubber coa-ting, die tegen een stootje kan.

• Waterdicht tot 60 meter (de meeste behuizingen van compactcamera’s zijn maar geschikt tot 40 meter).

• Het onderwaterhuis met camera heeft een negatief drijfvermogen; met de externe flits erbij is het drijfvermo-gen positief, maar door een gewichtje

onder het platform van de flits te schroeven kan men dit compenseren.

• Siliconen O-ring die niet ingevet mag worden.

• 5 grote rechthoekige knoppen – pia-notoetsen genoemd – aan de achter-zijde. Zelfs met dikke koudwaterhand-schoenen zijn alle functies te bereiken en in te stellen. Op iedere toets staat middels een pictogram en een tekst aangegeven welke camerafunctie je er mee bedient. De toetsen kantelen net als een pianotoets naar één kant als men ze indrukt.

• De ontspanknop is verbeterd (geluk-kig maar, want bij de DC1000 bleef die soms hangen).

• De ontspanknop fungeert als OK-toets als men in het keuzemenu zit; dat spaart een toets uit.

• Met de zoomknop blader je door de menu’s.

28 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - NEDERLANDS KAMPIOENSCHAP ONDERWATERFOTOGRAFIE

Foto

: Thi

js H

akvo

ort.

Foto

: Eri

k B

urge

rs.

Foto

: Gin

o M

eske

ns.

Foto

: Luc

Roo

man

.

29Hippocampus nov./dec. 2010

De eerste vernieuwde editie van dit kampioenschap is gevuld met een internationaal deelnemersveld. On-

der de deelnemers 2 Duitsers, 24 Belgen en 66 Nederlanders. Door de vernieuwin-gen was er dit jaar ook echt sprake van een gelijkwaardige competitie tussen de verschillende nationaliteiten. In twee klas-sen hebben de fotografen gestreden om de fel begeerde eerste plaatsen in het Zeeuws Kampioenschap door beginnende onder-waterfotografen en in het Open Nederlands Kampioenschap door ervaren fotografen. Op de laatste zondag in mei en de eerste zondag in juni zijn de in totaal 92 fotogra-fen op verschillende locaties in Zeeland gaan duiken. De weersomstandigheden waren niet ideaal, maar dit heeft de onder-waterfotografen niet gehinderd om binnen de verschillende categorieën hun beste afbeeldingen te schieten. Op beide wed-strijddagen is een totaal van 14.000 foto’s gemaakt. Elke deelnemer heeft uiteindelijk thuis zijn foto’s kunnen selecteren en die ingestuurd voor jurering. De jury, bestaan-de uit Willem Kolvoort, Leon Hermans en Geert Nies, heeft een pittige klus gehad om de 291 wedstrijdfoto’s te beoordelen.

Zeeuws KampioenschapIn het ZK hebben 47 fotografen deelge-nomen. Aan deze klasse kan je deelne-men als je nog geen ‘allround’ fotograaf bent. Als deelnemer selecteer je voor deze klasse drie foto’s uit het totaal wat op één of beide wedstrijddagen is ge-maakt. De jury beoordeelt de foto’s en kiest de beste foto en de beste serie. Over de beste foto, die door Thijs Hakvoort is gemaakt, was de jury kort en bondig: Mooi! De beste serie bestaande uit foto’s van Casper Douma, heeft volgens de jury ge-wonnen door het verhaal wat de beelden

vertellen. Bij de beoordeling van de inge-stuurde foto’s van het ZK heeft de jury het niet makkelijk gehad, want de gescoorde punten lagen dicht bij elkaar.

Open Nederlands Kampioenschap

Aan het ONK kunnen fotografen van elk niveau en elke nationaliteit meedoen en dit hebben 45 fotografen gedaan. Je kunt hier winnaar worden van de losse cate-gorieën. Laat je zien dat je de vijf wed-strijdcategorieën het beste te beheerst, dan ben je overall winnaar van het ONK. De vijf categorieën zijn: macro, visportret, groothoek, groothoek met model en de nieuwe categorie thema. In elke categorie mag maximaal één foto worden ingele-verd. De categorie thema is toegevoegd om meer diversiteit in het ingeleverde werk te krijgen, maar vooral ook om de crea-tiviteit van de deelnemers goed te kun-nen beoordelen. Bij aanvang van de eerste wedstrijddag is het thema, bloemdieren bekend gemaakt. De fotografen waren vrij in lenskeuze en de wijze waarop het on-derwerp in beeld zou worden gebracht. Bij de beoordeling heeft de jury goed ge-let op creativiteit, compositie en kleur. In de top 5 van het overall klassement zien we Belgische een Duitse en Nederlandse fo-tografen terug. Ron Offermans heeft overall het beste gescoord en is de winnaar van het ONK. Het niveau van de ingeleverde foto’s was goed en de diversiteit in de beelden was groot, ook hier was het beoordelen een flin-ke opdracht voor de driekoppige jury.

Ook deelnemen? Noteer dan zondag 15 mei en zondag 26 juni 2011 in je agenda! Raadpleeg ook www.aquashot.nl.

EDWIN VAN DER SANDE

Internationaal deelnemersveld bij Nederlands Kampioenschap

OnderwaterfotografieOp 24 september zijn in Nieuwegein de winnaars bekend gemaakt van het Open Nederlands Kampioenschap (ONK) en het Zeeuws Kampioenschap (ZK) onderwaterfotografie. Jaarlijks organiseert Aquashot in Nederland de belangrijkste wedstrijd op dit gebied. In 2010 heeft deze wedstrijd vooral in het teken van vernieuwing ge-staan en niet zonder succes.

Uitslagen Zeeuws Kampioenschap

Zeeuws KampioenSchap voor BeginnersBeste losse foto1 Thijs Hakvoort (NL)2 Casper Douma (NL)3 Miranda Minne (B)4 Gerard Wijnsma (NL)5 Lien de Buck (B)

Zeeuws KampioenSchap voor BeginnersBeste Serie1 Casper Douma (NL)2 Erik Burgers (NL)3 Miranda Minne (B)4 Hans Spierenburg (NL)5 Mieke Noordanus (NL)

Uitslagen Open Nederlands Kampioenschap

Open Nederlands KampioenSchapAlgemeen Klassement / Macro1 Luc Rooman (B)2 Ron Offermans (NL)3 Peter van Bragt (NL)

Open Nederlands KampioenSchapAlgemeen Klassement / Groothoek1 Ron Offermans (NL)2 Jan Azier (NL)3 Uwe Schmolke (D)

Open Nederlands KampioenSchapAlgemeen Klassement / Groothoek met model1 Ron Offermans (NL)2 Henny Blokvoort (NL)3 Gino Meskens (B)

Open Nederlands KampioenSchapAlgemeen Klassement / Visportret1 Luc Rooman (B)2 Stella Huiskamp (NL)3 Jan Azier (NL)

Open Nederlands KampioenSchapAlgemeen Klassement / Thema Bloem-dieren1 Kees Opstal (NL)2 Ron Offermans (NL)3 Jan Azier (NL)

Open Nederlands KampioenSchapAlgemeen Klassement / Beste Serie1 Ron Offermans (NL)2 Jan Azier (NL)3 Luc Rooman (B)4 Gino Meskens (B)5 Uwe Schmolke (D)

Open Nederlands KampioenSchap Nederlands Klassement / Beste Serie1 Ron Offermans (NL)2 Jan Azier (NL)3 Ron van Rijn (NL)

30 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - NEDERLANDS KAMPIOENSCHAP ONDERWATERFOTOGRAFIE

Foto

: Hen

ny B

lokv

oort

.Fo

to: S

tell

a H

uisk

amp.

Foto

: Jan

Azi

er.

Foto

: Pet

er v

an B

ragt

.Fo

to: R

on O

ffer

man

s.

31Hippocampus nov./dec. 2010

Foto

: Kee

s O

psta

l.Fo

to: L

uc R

oom

an.

Foto

: Uw

e Sc

hmol

ke.

Foto

: Jan

Azi

er.

Foto

: Ron

Off

erm

ans.

32 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - NEDERLANDS KAMPIOENSCHAP ONDERWATERFOTOGRAFIE

Foto

: Jan

Azi

er.

Foto

: Ron

Off

erm

ans.

Foto

: Cas

per

Dou

ma.

Foto

: Mir

anda

Min

ne.

Foto

: Jan

Azi

er.

Foto

: Luc

Roo

man

.

33Hippocampus nov./dec. 2010

A NEW VISION

Seac. Discover a Wonderful World.

PrO 2000 SWS Voldoet aan alle verwachtingen, zelfs de meest eisende.

• Hetnieuweverankeringssysteemvandeloodzakken verhoogthetgebruikscomfortendeveiligheid.• Beschiktovereenzeerhoogliftvermogen.• Deinflatorkopmetmetalenpistonsgarandeert eensnelleenoptimalecontrolebijhetgebruik.

SEAC_2010_NED_pro2000sws_BELGIO_260X85.indd 1 20-11-2009 14:32:31

Onze selectieMet zoveel mooie bestemmingen in de wereld is de keus om een vakantie uit te zoeken een lastige opgave. Laat ons je helpen een keuze te maken uit het grote aanbod.

Malediven – Vilamendhoo Island Opening van het gerenoveerde resort: 13 december 2010! Vilamendhoo Island Resort ligt in het zuiden aan de buitenste rand van het Ari Atol. Het eiland heeft rondom een prachtig wit zand strand en in het midden overvloedige tropische vegetatie. De bungalows liggen tussen de palmbomen en zijn maar een paar stappen van het strand verwijderd.

9DGN/ 7N 2–pers Garden Villa o.b.v. VPv.a. € 1796,- 9DGN /7N 2–pers Garden Villa o.b.v. VP incl. 10 kantduiken v.a. € 2066,-

Filippijnen – Magic Island ResortDit resort o.l.v. de Nederlandse Arie en Desiree staat gegarandeerd voor een persoonlijke service. De 10 mooie bungalows liggen slechts enkele stappen van zee. Het resort beschikt over een zwembad, eigen restaurant, spa en duikcentrum. Deze bestemming staat garant voor geweldig duiken en een super service.

10DGN/ 7N 2-pers cottage o.b.v. LO incl. 10 bootduiken v.a. € 1411,-

Egypte – Nesima ResortGezelligheid is een belangrijk woord in Dahab en zeker in het Nesima Resort. Het resort ligt op loopafstand van het centrum en heeft een vriendelijke en persoonlijke sfeer. De duikschool is gevestigd op het terrein van het Nesima Resort. Er worden onder leiding van een gids twee keer per dag kantduiken gemaakt.

8DGN /7N 2–pers std kamer o.b.v LOv.a. € 573,-8DGN /7N 2–pers std kamer o.b.v. LO incl. 10 kantduiken v.a. € 751,-

Kijk voor een compleet overzicht van de aanbiedingen op:

www.diveandtravel.nl033 - 4571594

Natuurlijk kun je bij ons ook terecht voor: Egypte, Malediven, Malta/Gozo, Thailand, Indonesië, Filippijnen, Bonaire, Galapagos, St.Eustatius,

Dominica, Saba, St.Maarten, Mexico, Mozambique, Tobago.

024_dive travel_12.indd 1 22-10-2010 16:03:43

34 Hippocampus nov./dec. 2010

Club in de kijker

Het idee om de gemeenteraadsleden onder water te krijgen, ontstond bij ons 40-jarig bestaan. Toen was dat

blijkbaar politiek niet nodig en lukte dit niet. Twee jaar later, met een insider (hoofd technische dienst van de gemeente) die met het idee van een onderwatergemeen-teraad op de proppen kwam (naar analo-gie van de ministerraad op de Malediven), kon ik als PR niets anders dan hierin ‘de’ opportuniteit tot grote naambekendheid en promotie voor onze sport te zien. Dus boden we meteen onze medewerking aan en mocht Alain Billiouw zijn raadsleden overtuigen hieraan deel te nemen.

Na enkele weken van overredingskracht mochten we op 4 augustus 2010 onze eer-ste kandidaten verwelkomen. Ze kregen elk een persoonlijke buddy toegewezen en het nodige materiaal werd uitgezocht en gemerktekend per kandidaat. De eer-ste lichting van 8 bracht het er zeer goed vanaf; de ‘standaard’ duikopleiding brach-ten ze tot een goed eind. We spraken af om de week erop al eens een bank en een tafel in het zwembad te zetten en met de volgende lichting en enkele van de vorige even te oefenen op het zitten aan een tafel met een uitrusting aan. Op 11 augustus dus met tafel en banken en de volgende lich-ting raadsleden in het water; één die niet kan zwemmen, één die op slag begint te hyperventileren met een mondstuk in de

mond en een tweetal die echte dieptevrees hebben. Dankzij geduld, kalmte, doorzet-ting en nog een week training kunnen ze op één na allen naar de drie meter en zonder te veel moeilijkheden plaatsnemen aan de tafels die uiteindelijk met blokken beton van 20 kg moeten verzwaard worden om ze stabiel te houden. Op 25 augustus krij-gen we het bericht dat de tv-zender één komt filmen voor het programma ‘1000 zonnen en garnalen’. Logistieke hens aan dek, foto’s van Albert en Paola, vlaggen en masten, naambordjes en communica-tiepanelen worden vlug geproduceerd. Duikmateriaal verhuisd en om 19.00 u aan het zwembad. Dat een filmpje van 3 minu-ten zulk een massa werk vergt, hebben we geweten, verkleumde raadslieden en Dui-kernikkers als resultaat. Reclame voor de duiksport kwam er niet echt uit, maar de aankondiging was er toch al. Een uniek ge-beuren in 175 jaar België, gelukkig deed de schrijvende pers wel haar werk en kwamen niet alleen de politici aan bod.

de raadszittingEen weekje van veel telefoons en e-mails, koortsachtige werkzaamheden en enorme logistiek leverden: 33 uitrustingen, 3 grote tafels, zes banken, 3 vlaggen en palen, 2 foto’s, 6 reclamepanelen (Duikernikkers en gemeenteraad), 8 betonblokken van 20 kg, naambordjes, communicatiepanelen, 14 buddy’s, 13 raadslieden, een onderwaterfo-tograaf (ikzelf), een onderwatervideograaf (Ronny Margodt), 6 journalisten, twee ca-meraploegen (VTM en Focus-WTV), en een 60-tal toeschouwers waaronder de 11

‘droge’ raadslieden. De show kon beginnen, ditmaal geen scenario voor een filmpje maar een minder chaotische goed gepre-pareerde organisatie. Elke buddy verzorgt zijn eigen raadslid; aantuigen (equiperen), begeleiden, beveiligen en aftuigen (dese-quiperen). Na een korte herhaling van de basishandelingen vertrekken de buddy’s met raadslieden naar de ‘raadszaal’; naar de bodem van het zwembad, op 3 meter diep. Plaatsnemen achter het juiste naam-bord en de Burgemeester opent de zitting met 3 agendapunten: goedkeuring van de notulen, renovatie van het zwembad en varia. De notulen worden met OK-tekens goedgekeurd en de renovatie komt aan bod, een voorstel om ‘de diepte van het zwembad naar 15 meter te brengen, want duiken is immers fantastisch’ wordt op ‘NIET AKKOORD, 3 meter diep is al genoeg voor ons… het water komt ons nu al aan de lippen’ onthaald. Uiteindelijk wordt de renovatie goedgekeurd en komt er in va-ria een voorstel om alle nieuwe inwoners van Bredene een duikbrevet te verplichten. Dit wordt op ‘luid’ applaus onthaald door de aanwezige Duikernikkers. Vanuit de oppositie komt de vraag wie al die nieuwe inwoners dan wel zal opleiden? “De Duiker-nikkers uiteraard”, komt vanuit de andere hoek.Na deze ludieke handelingen sluit de bur-gemeester af met “Laat ons klinken op een verdere goede samenwerking en een ver-draagzaam Bredene…”. Twee ‘garçons’ zwe-ven direct met de plateau drinkbekers naar de tafels en ze klinken elkaar toe. Intussen dankt de burgemeester de aanwezigen met

Gemeenteraadszitting onder water te Bredene, 1 september 2010.

Raadszitting onder water

Foto

: Jac

obus

Cla

ude.

35Hippocampus nov./dec. 2010

een handdruk en doet hij teken aan alle aan-wezigen om te stijgen.Na de obligate groepsfoto met dankbetui-gingen mogen we (Ronny en ikzelf) de foto’s en film dringend uploaden want de pers zit met een deadline. De dagen erop mogen we genieten van de aandacht op televisie en in de dagbladen; de duiksport op z’n best, geen ongevallen maar wel tevreden ontspannen kandidaten die vol lof zijn. Op de aangebo-den receptie wordt nog lang nagekaart met het gemeentebestuur en vele dankbetuigin-gen worden met graagte ontvangen.

conclusieHet bewijs dat de duiksport openstaat voor iedereen hebben we hier wel geleverd: kandidaten met een leeftijd tussen 20 en 60, die geen ervaring hadden, niet kunnen

zwemmen en enkelen zelfs dieptevrees hebben, konden we toch allen begeleiden. De aandacht voor de duiksport in de me-dia – op een positieve manier – hebben we ook kunnen verkrijgen. Het was een inten-sieve nuttige bezigheid voor de clubleden tijdens de zomerkalmte. En nieuwe leden… wie weet?Een speciaal dankwoord aan Alain, Fran-ky, Patrick, Philippe, Alex, Peter, JC, Anja, Wibe, Brian, Thierry, Caroline, Marc, Ya-nick, Georges, Redgy, Marjan, Andrew, Luc, Carine,Vera, Diana en Ronny om alles in goede banen te leiden van idee tot receptie. Het was een prachtige stunt die ons en de anderen lang zal bijblijven.

JACOBUS CLAUDE,

PUBLIC RELATIONS DUIKERNIKKERS

WWW.DUIKERNIKKERS.BE

Foto

: Jac

obus

Cla

ude.

De twee nieuwsfilmpjes staan intussen op youtube: http://bit.ly/cJKuTO en ophttp://bit.ly/d01NeS. Of via onze web-site www.duikernikkers.be en daar scrollen naar laatste nieuws.

1) De gemeenteraadsleden klaar voor hun onderwatervergadering.

2) Met communicatiepanelen werden vragen gesteld en beantwoord.

3 en 4) Het voorstel om alle nieuwe inwoners van Bredene een duikbrevet te verplichten wordt op applaus onthaald.

5) Groepsfoto’s van de raadsleden en hun Duikernikkers buddy’s.

6) De vergadering werd afgesloten met een drankje.

Foto

’s (5

): Ja

cobu

s Cl

aude

.Fo

to: E

dwin

Fon

tain

e, N

ieuw

sbla

d.

1

22

3

4

6

5

36 Hippocampus nov./dec. 2010

• koffer Pelican grijs voor duiklampen (waterdicht).

Met dank aan eenieder die tips kan bezor-gen.

GEORGES DRAPPIER

[email protected]

+32 475 76 66 35

Sprokkels

De enige kans om nog ooit een spoor van de dader(s) te vinden, is één of meer van volgende mogelijkheden:

• een gestolen ontspanner wordt aange-boden voor herstelling/onderhoud.

• de batterij van de duikcomputer moet vervangen worden (die van Georges moet daarvoor naar de fabrikant).

• een bepaald onderdeel wordt bijbesteld. Bij Georges hebben ze de afwerppockets van de reddingsvest van zijn vrouw niet meegenomen. Dus als die bij een dealer besteld worden...

• indien er iemand opeens een duiklamp te koop zou aanbieden.

• men vrij nieuw tweedehands duikmate-riaal op een tweedehands site of twee-dehands beurs aanbiedt. Georges had een nieuw halfdroog duikpak.

Georges hoopt natuurlijk dat zijn ont-vreemd duikmateriaal teruggevonden wordt. De kans is klein, maar je weet maar nooit. Daarom even een overzicht van wat er gestolen werd:

• computer Uwatec Smart Pro Nitrox, nr. 04010500154 (batterij stond op +/- 80 %).

• Mares  ‘Proton Metal She dives’ ont-spanner 300 bar/DIN-koppeling, se-rienr. EE46232.

• Legend Octopus ontspanner 300 bar/DIN-koppeling.

• Aqua Lung Legend LX (ontspanner met gouden rand) 300 bar/DIN-koppeling.

• Legend Octopus ontspanner 300 bar/DIN-koppeling.

• 2 consoles met Suunto-kompas en ma-nometer.

• Reddingsvest Mares Vector 1000 / Clas-sic Line (de 2 ‘afwerppockets’ zijn dus niet meegenomen).

• Scubapro Master Jacket met daaraan een Air 2 en een speciaal mes+schaar om visdraad en/of netten door te knip-pen.

• tweedelig halfdroog zwart duikpak, merk Bare.

• tropisch ééndelig vrouwenpak, merk Bare, kleur zwart met gele vlakken, met extra aangemaakte verlengingen (na aankoop) aan de onderbenen.

• tropisch ééndelig mannenpak, merk Bare, kleur zwart met gele vlakken.

• 2 x carbonflessen 12 liter met netje en dubbele DIN-kranen.

• 2 x handvatten en 2 stoppen om deze flessen te dragen en te vervoeren.

• klein materiaal voor open water en zwembad (botjes maten 39 en 42 van Scubapro, groene palmen Mares, mes met blauw handvat, enz.).

• Green Force duiklamp Flexi 2 met hand-vat en lampkop 50 watt, met snellader.

• Green Force Offshore duiklamp, Green Force met kabel en Quattro led kop (4 kleine ledjes) met lader + hoes om aan fles te hangen.

• kleine Green Force duiklamp voor in Jacket (in hoesje).

Nvdr: George heeft goed gedaan door de serienummers van zijn belangrijkste uitrusting te noteren. Iets wat we eenie-der kunnen aanraden. Het zal je maar overkomen dat je uitrusting gestolen wordt!

Gestolen duikmateriaalZo af en toe worden duikers het slachtoffer van diefstal. Zo overkwam het ook Georges Drappier en zijn vrouw.

ADVERTENTIE

37Hippocampus nov./dec. 2010

Jeugdduikhoekje - SKUBBA & FRED

Waarom kon hij niet duiken? Zou Fred hem kunnen helpen?Maar Fred was weg. Waar was

Fred?Toen hij alleen en met veel moeite uit het water geklauterd was, zag hij zijn vriend met een zwaar beladen wagentje aanko-men. De wielen zakten in de grond. “Wat zat daar in?”, riep Skubba.

“Herinner je je Archimedes?”, riep Fred te-rug.Skubba dacht diep na, maar, behalve dat het een slimme Griek was, hij kon zich niet direct herinneren wat die Archimedes ge-daan had.“Het glas in de pompbak”, vertelde Fred. “Het glas in …”. Ja, nu wist hij het weer. Het glas dat niet onder wou. Alleen door er ge-wicht aan te hangen, ging het onder. Even-veel gewicht als er water in het glas kon. “Ja, de Wet van Archimedes!”.“Inderdaad. Die wet geldt niet alleen voor je duikemmer, maar ook voor jou in de zak”, voegde Fred er nog aan toe.“En daarom heb je al dat lood mee?”, vroeg Skubba.

Cart

oon:

Pet

er B

oste

els.

Met lood in de schoenen

Hoe hij ook spartelde, hij bleef als een dobber op het water dansen. Deed hij zijn hoofd on-der water, dan kwamen zijn voe-ten boven. Voeten onder, hoofd boven.

“Ja, ik ga je zwaarder doen wegen”, zei Fred glimlachend.

Skubba moest recht staan. Fred was zo handig dat hij een veel te grote schoen met lood erin over de linkervoet van Skubba kon trekken. Daarna was het de beurt aan de rechtervoet. De zak rond zijn lijf leek op een veel te grote broek. Nu kreeg Skubba nog twee zware platen lood over zijn schouders. Het gewicht deed hem bijna vallen. Hoe langer Fred bezig was, hoe zwaarder Skubba werd. Tot uit-eindelijk het karretje leeg was.“OK, dat moet voldoende zijn”, zei Fred goedkeurend. “En nu het water in”.

Met lood in de schoenen vergde iedere stap een krachtinspanning. Skubba kon zich niet voorstellen dat hij zo lang zou kunnen duiken, maar toen hij het water bereikte, voelde hij zich stap voor stap lichter wor-den. Het werkte!Toen hij tot aan de oksels in het water stond, viel het gewicht als het ware van zijn schouders. Dit was het!

Jammer genoeg scheurde de plastic zak voor hij echt kon duiken. Het koude water liep erin en in een mum van tijd was Skubba kletsnat en had hij het ijskoud.

Thuis gekomen, lachte zijn moeder met het nat pakje kleren bovenop het karretje ge-vuld met blokken lood en een kapotte zak. “Opnieuw nat?”, vroeg Skubbas moeder.“Ja, een scheur in de zak”, zei Fred terwijl Skubba het met een bedroefd gezicht be-vestigde.“Er ligt iets in de garage voor je. Je zal het kunnen gebruiken”, zei ze met vreugde-lichtjes in haar ogen.

Skubba dacht aan een set droge kleren of een plakband, maar Fred ontdekte echter een zwart, rubberachtig pak. “Jawadde, een echt neopreen duikpak!”, riep Fred het uit.“Een neopak?”, vroeg Skubba verbaasd.“Nee, een duikpak gemaakt van rubber, met daarin ingekapselde luchtbelletjes. Die belletjes houden je warm in het water. Man, nu kan je echt duiken!”, glunderde Fred.“Dank je wel, mama”, zei Skubba terwijl hij al aan het wegdromen was.

PATRICK VAN HOESERLANDE

38 Hippocampus nov./dec. 2010

ven briefing, kon iedereen zich klaar ma-ken voor de eerste duik vanaf 10.00 uur.Het was verwonderlijk en tevens hartver-sterkend om zien, hoe daar in de schaduw van de mastentoppen en tussen al die wagens en caravans, de duikers met een handicap, hun begeleiders en ook andere mensen in hun omgeving op een gemoe-

delijke en ongedwongen manier omgingen met die rolwagentjes, krukken, prothesen en speciale duikuitrusting, die op deze dag allemaal beschouwd worden als heel ge-wone attributen die nu eenmaal horen bij zo’n duik.Zo was het daar een druk heen en weer geloop van de begeleiders en mensen met

Bondsnieuws - COMMISSIE DUIKERS MET EEN HANDICAP

Weeral werden we daar aan het Zil-vermeer, in de mooie en rustige omgeving van de Kempense bos-

sen, begenadigd met een hemels zomer-weertje!

Na de druk bijgewoonde en door Eric Reek-mans op een humoristische manier gege-

Controle van de hoeveel lood... duidelijk nog te weinig.

Het was weer een fantastische duik.

Guido Laeremans, ondervoorzitter van de Commissie Duikers met een Handicap.

Anne-lize op weg naar het water.

Foto

’s (4

): Iv

o M

adde

r.

De Commissie Duikers met een Handicap van NELOS organiseer-de op zaterdag 4 september 2010 de 4e Wet Wheels Duikdag. Deze geslaagde dag vond opnieuw plaats in het Zilvermeer te Mol.

4e Wet Wheels Duikdag

39Hippocampus nov./dec. 2010

bereidwillige handen terwijl de duikers met een handicap kalm en zo veel moge-lijk zichzelf behelpend, zich klaar maakten voor de duik. Vermeldenswaardig is het feit dat duikschool Gobius voor de 4e maal op rij dit duikevenement van de Commissie Duikers met een handicap ondersteunde.Voor de eerste keer waren er nu ook Wet Wheelers uit Wallonië. LIFRAS is inder-daad, na eerst alle inlichtin-gen en de goede raad van Ann Tielen (voorzitter van de Com-missie Duikers met een Handi-cap) en geheel haar commis-sie gekregen te hebben, ook begonnen met een commissie die zij noemen: ‘Commission Plongée Adaptée’. Een fijn ge-vonden benaming. In de Hip-pocampe (het bondsblad van LIFRAS) van juni werd het op de voorpagina aangekondigd en stond als eerste artikel de stichting van die commissie uitgebreid beschreven. Jam-mer genoeg vergaten ze te vermelden dat onze NELOS-commissie hiervoor het stich-tend voorbeeld was...Dat belette Ann Tielen niet, om de club uit Namur met een mooi zinnetje in het Frans te verwelkomen.Opgelet Anneke! Gezien het steeds stijgend succes moet je het daar de volgende jaren misschien ook nog in het Duits en in het Engels doen!

Hoewel er van onze steeds méér bedreven Wet Whee-lers al heel wat onderwater-beelden opgenomen werden (François Wouters van de Handi Divers van Antwerpen maakte zelfs al in 2007 een film op dvd), wilde ik hier in het Zilvermeer nu toch ook eens zelf beelden van hen opne-men.

Aangezien ik toch niet alle duikers kon fotograferen vroeg ik, welke duiker met een handicap en zijn begeleiders ik mocht volgen. Ik kreeg als fotomodel Micky Reek-mans met zijn twee begeleiders, Eric Reek-mans en Bjorn Claes. Ik was zeer tevreden want zij voerden mij mee naar de vele standbeeldjes die daar in het Zilvermeer

geplaatst zijn. Op mijn tekens stelden zij zich telkens zeer fotogeniek op. Mijn beste dank hiervoor.Jammer genoeg was de zichtbaarheid niet echt gunstig. Maar ik ben wel fier dat hier toch bij dit artikel een redelijk goede opname van hen bij het beeld van het zee-paardje, kan afgedrukt worden.

Vorig jaar zei Ann Tielen over de Wet Wheels Duikdag: “Voor herhaling vatbaar!”.Nu zeg ik: “Een fors ingezette traditie!”.

JOzEF VAN DEN BERGHE

Foto

’s (5

): Iv

o M

adde

r.

1) Veerle is er helemaal klaar voor...

2) Micky Reekmans + buddies: Eric Reek-mans en Bjorn Claes.

3) Maarten, aangemoedigd door Ann, de voorzitter van de Commissie DmH.

4) Duikschool Gobius ondersteunde dit NELOS-evenement.

5) Micky Reekmans werd geboren zonder handen en onderbenen, maar onder water kan hij toch zelfstandig zijn trimvest bedienen. Dankzij prothesen kan hij boven

1 2

4

6

3

5

Foto

: Joz

ef V

an d

en B

ergh

e.

water wandelen en onder water zwemmen met vinnen.

6) Speech van Ann Tielen en Philippe Koob.

Meer foto’s van de Whet Wheel duik-dagen vind je op:w w w . g a l l e r y. n e l o s . b e /m a i n .php?g2_itemId=29784

Sprokkels

40 Hippocampus nov./dec. 2010

De Galatée film ‘Oceans’ − een film van Jacques Perrin en Jacques Cluzaud − die begin 2010 werd vrij-

gegeven, werd in de ganse wereld met groot enthousiasme onthaald. De avant-première van de film werd gehouden op 25 januari 2010 in samenwerking met de UNESCO, ter gelegenheid van het ‘Inter-nationaal Jaar van de Biodiversiteit’, tij-dens een conferentie in Parijs. Speciale dank werd toen uitgebracht aan alle wetenschappers van het project ‘Cen-sus of Marine Life’ (een wetenschappelijk project voor het in kaart brengen van het

leven in de oceanen) voor hun hulp bij het verschaffen van toegang tot en kennis over onderwerpen die in de film aan bod komen. In de loop van 2010 vonden er diverse we-tenschappelijke evenementen plaats sa-men met de premières van de film in Japan, Duitsland, Spanje, Zuid-Korea, Argentinië en Brazilië, met telkens veel aandacht in de pers. Tijdens deze evenementen werd onder de pers een full-color brochure ver-spreid, waarin informatie staat over de die-ren die gefilmd werden. Sinds deze zomer is deze brochure gratis te downloaden via vol-gende URL: http://coml.org/comlfiles/press/GalateeBrochure_14January2010.pdf of door de QR-code hiernaast in te scannen met je gsm.

IVO MADDER

Meer info over QR-codes vind je op: www.i-nigma.com of zxing.appspot.com. Op http://mobilecodes.nokia.com/scan.htm vind je QR-scanners voor Nokia-gsm’s.

OceansA look at marine lifeEen full-color brochure over de dieren die gefilmd werden tijdens het maken van de film Oceans is gratis downloadbaar.

QR-code kan je met je ‘gsm met camera’ en de benodigde ‘scan software’ lezen.

ADVERTENTIE

41Hippocampus nov./dec 2010

Club in de kijker

Dé duiklegende en oprichter van DDT is ongetwijfeld André Joseph, door zijn inner circle ‘Pa’ genoemd.

Dit jaar − op 1 mei 2010 − vierde ‘Pa’ (André Joseph) zijn 6.000e duik in Opprebais, waar hij met een warm applaus en allerlei ver-rassingen door de leden werd onthaald.

Hij beoefent al 45 jaar de duiksport en ook nu nog – op de gezegende leeftijd van 77 jaar – kan je hem wekelijks terugvinden in de prachtige steengroeves te Opprebais en Dongelberg, die eigendom zijn van de Vlaamse Maatschappij voor Waterdistri-butie.

Destijds moesten de duikers in Dongelberg opstappen en in ruil daarvoor kregen ze het gebruik van de put in Opprebais. De zichtbaarheid daar was dertig jaar geleden zeer slecht. Maar na jarenlang filteren van het water (zoetwatermosselen) etc. is die put een mekka geworden voor de duikers van Tienen en omstreken.

Nu, na meer dan 25 jaar, is de steengroeve van Dongelberg eveneens terug open. 

CLAUDIA BILLEN

45 jaar Diepzeeduikschool Tienen

1) De taart ter gelegenheid van ‘Pa’ (André Joseph) zijn 6.000e duik.

2) De aanwezige clubleden ondertekenden de oorkonde voor ‘Pa’.

3) André snijdt de taart aan.

November 2010: 45 jaar bestaat ze reeds, de Diepzeeduikschool van Tienen – kortweg ook DDT genoemd. Het wordt een feest-jaar dat de leden niet onop-gemerkt zullen laten voorbij gaan.

1

3

2

42 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - VRIJDUIKEN

Donderdag 18 februari 2010. Ik kom Deborah Andollo Lopez tegen tij-dens het drinken van een mojito –

een Cubaanse cocktail op basis van rum – in de bar van Hotel Colony, op het ‘Ei-land van de Jeugd’ (Isla de la Juventud) in Cuba. Morgen geeft ze een demonstratie van het vrijduiken. Omdat ze vrijdag ei-genlijk geen tijd heeft voor een interview, bestook ik haar nu al met enkele vragen.

Hippo: Deborah, waar train je meestal? In het zwembad, open water of elders?Deborah: Ik heb mijn basis op Isla de la Ju-ventud, waar ik werk aan het aquatisch ge-deelte van mijn training. In Havana, waar ik woon, hou ik me bezig met de fysieke voorbereiding.

Hippo: Hoe vaak je train?Deborah: Een optimale fysieke en mentale voorbereiding is essentieel in deze discipli-ne. Opleiding en training zijn de sleutels van mijn succes. Ik probeer dus elke dag iets te doen. Een groot deel van mijn opleiding be-staat uit autogene training. Daar ben ik een 10-tal maanden per jaar mee bezig.

Deborah Andollode vriendin van NeptunusDeborah is een Cubaanse vrij-duikster met heel wat records op haar palmares en die ook actief bezig is met het opleiden van andere vrijduikers.

Deborah is een zelfzekere vrouw. Ze is ge-huwd met Eric en moeder van een zoon Ernesto. Onder water is ze eerder een zee-meermin. Ze werd geboren op 9 mei 1967, in een ziekenhuis in Havana (Cuba). Ze bezit zowel de Cubaanse als Franse natio-naliteit. Op de leeftijd van 4 jaar begon ze met het competitiezwemmen. Op 11-jarige is ze overgeschakeld op synchroonzwem-men en ze bleef gedurende de volgende 12 jaar actief in deze discipline, waarin ze een groot aantal internationale prijzen won. Ze kwam in aanraking met de duiksport toen ze door enkele onderwaterfotografen als onderwatermodel ingehuurd werd. Tijdens een vrijduik in 1992 bereikte ze – eigenlijk voor de lol en tot verbazing van iedereen – een diepte 38 meter met een constant ge-wicht. Dat was voor haar het begin van een schitterende carrière, met vele tegenslagen en evenveel grote wereldrecords. Haar prestaties hebben een grote stimulerende invloed op de vrouwelijke apneuduiksters en zijn cruciaal voor de promotie van deze sportdiscipline. In 1998 stopte ze enkele ja-ren met het vrijduiken omdat ze genoot van de vreugden van het moederschap.

Deborah Andollo Lopez, een bekende Cubaanse vrij-duikster.

Wat is autogene training?

Autogene training is een ontspannings-techniek die aan het begin van de 20e eeuw ontwikkeld werd door de Berlijnse psychiater J.H. Schultz. Met autogene training kun je in korte tijd leren om jezelf te ontspannen. De term ‘auto-geen’ betekent: ‘uit zichzelf ontstaand’. Het woord training geeft aan dat er een oefenperiode nodig is om deze vaardig-

Een vrijduik doe je nooit alleen! Er is altijd een veiligheidsduiker bij en soms zelfs een dolfijn die met me speelt.

Foto

’s (2

): ar

chie

f Deb

orah

And

ollo

.

43Hippocampus nov./dec. 2010

Hippo: Hoe ziet een typische trainings-dag er uit?Deborah: Ik splits mijn dag op in verschil-lende secties. ’s Morgens begin ik meestal met lopen en nadien hou ik me bezig met indoortraining. Maar eigenlijk hangt het er vooral van af waar ik ben. Indien ik me aan het water bevindt, zal ik zwemmen en vrij-duiken. In de bergen zal ik wandelen, lopen of met de fiets rijden.

Hippo: Wat is de beste voorbereiding op een lange apneu?Deborah: Over het algemeen bestaat een

goede voorbereiding voor een deel uit een progressieve fysieke training: rennen, zwemmen, fietsen en gewichtheffen - met lichte gewichten. Daarnaast ook een men-tale training met: Yoga Hatha, meditatie, visualisatie, concentratie. Maar als voor-bereiding moet je elke dag bezig zijn met je ademhalingstechniek; ik begin en eindig de dag met ademhaling- en apneusessies. Voor een lange en diepe apneu heb je uiter-aard een gespecialiseerde opleiding nodig. Die opleiding is op maat gemaakt volgens de diepte en de discipline vrijduiken die je doet. Tijdens de opleiding moet je werken aan repetitieve en progressieve onderdom-pelingen, rectificatie van je bewegingstech-nieken. Tevens moet je vertrouwd worden met de duikaparatuur, de apneutechniek en het techisch gebruik van de apparatuur waarmee je bijv. naar grote diepte gaat. Het is ook zeer belangrijk om je vertrouwd te maken met het veiligheidsduikteam.

Hippo: Gebruik je speciale ademhalings-technieken?Deborah: Ja, meestal de pranayama tech-niek. Veel pranayama-oefeningen leggen de nadruk op het verlengen en vasthouden

van de ademhaling. In sommige geval-len kan de uitademing bijvoorbeeld twee-maal zo lang duren als de inademing en het vasthouden van de ademhaling (kum-bhaka) wel viermaal zo lang. Belangrijk bij deze techniek is de neusademhaling.

Hippo: Pas je nog andere technieken toe waardoor je langer of dieper kan duiken?Deborah: Ik leerde en las veel over wat kenbaar gemaakt werd door Jacques May-ol en de Italiaanse en Franse apneuschool. Door zich geheel te ontspannen wordt men rustig en dat bevordert de verlaging van de hartslag, waardoor men minder zuur-stof verbruikt en dus de voorhanden zijnde zuurstof efficiënt kan benutten. Ondanks de daling van de zuurstofvoorraad en de daaruit voortvloeiende stijging van het kooldioxidegehalte slaagt een ‘freediver’ erin om de steeds sterker wordende adem-prikkel langdurig de baas te blijven. Ont-spannen en vooral het psychisch ontlopen van deze, uiteindelijk allesoverheersende, gedachte “ademhalen” is belangrijk. Ook fysieke voorbereidingen zijn − weliswaar in mindere mate − belangrijk. Tijdens mijn fysieke voorbereiding voeg ik daar

Foto

: Col

ombo

Gia

ncar

lo -

Om

ega

Foto

cron

ache

.

heid onder de knie te krijgen. Autogene training is een praktische techniek die gemakkelijk toe te passen is in het da-gelijkse leven. Door regelmatig te oefe-nen leer je je in te leven in lichamelijke ervaringen die samengaan met een gevoel van rust. Hierdoor ontwikkel je het vermogen om je, op elk gewenst moment en in korte tijd, om te schake-len van een toestand van hoge activiteit naar volledige ontspanning.

Deborah tijdens een oefensessie in het delfinarium van Havana.

44 Hippocampus nov./dec. 2010

nog mijn eigen technieken aan toe. Ik be-oefen dan hatha yoga, pranayama en doe apneusessies tijdens het zwemmen, fietsen en hardlopen. Om dieper te duiken, zonder afbreuk te doen aan de fysieke integriteit van de trommelvliezen, anticipeer ik op de compensatie die na 80 meter optreedt (nvdr: het scheuren van de trommelvlie-zen, waardoor er via het middenoor water in de sinusholten loopt. Hierdoor krijg je extra lucht ter beschikking).

Hippo: Waarom werp je zeven munten in de zee, voordat je de diepte in duikt?Deborah: De Cubaanse cultuur is gebaseerd op verschillende combinaties van het geloof en bij de Yomannen is ‘Yemaya’ de patroon-heilige van de zee, die wij Cubanen vragen om bescherming en bijstand. Traditioneel gooi ik voor mijn duik zeven Cubaanse mun-ten in de zee als een beschermend tarief voor mijn heen- en terugreis op hun grond-gebied, de diepten van de oceaan!

Hippo: Tijdens het avondeten lijkt het erop dat Deborah zich graag te goed doet

aan alle geneugten van het leven. Ze is een gezonde vrouw met de rondingen op de juiste plaats: ze verleidt graag en ge-niet van het lekkere eten en de wijn. Dus vraag ik haar heel voorzichtig of ze een specifiek dieet volgt.Deborah: Het mediterrane dieet met olijf-olie, pasta’s en vooral vis, heeft mijn voor-keur. Daarnaast verse groenten, soms een koekje, mineraalwater en af en toe een goed glas wijn! Wat vooral belangrijk is, is dat je kleine hoeveelheden eet!

Hippo: Wat is je favoriete discipline bij het vrijduiken?Deborah: Ik houd van elke discipline met een voorkeur voor de variabele ballast.

Hippo: Wat is de meest memorabele duik (positief of negatief?)Deborah: In 2001 kelderde ik het wereld-record ‘freediving’ bij vrouwen én mannen (73 meter), met een vrijduik naar 74 meter. Het was altijd mijn droom om het eens op te nemen tegen mannen en ze bovendien te verslaan. En dat is dus gelukt. Maar de

duik die ik me het best kan herinneren is mijn beste record van 110 m in de discipline ‘No limit’. Deze duik werd hier in Cuba, op de Isla de la Juventud, erkend door CMAS / AIDA in mei 1996. Ik verlangde al jaren naar dat record, vooral omdat Angela Ban-dini – een Italiaanse vrijduikster – al meer dan 7 jaar bezig was om dat te breken. Ik heb de neiging om zeer strijdbaar te zijn en kon dus niet wachten om zelf dat record te verslaan!

Hippo: Is duiken naar grote diepte geen gevaarlijke discipline binnen het vrij-duiken? Deborah: Als atleet kan ik eigenlijk enkel oordelen voor mezelf en niet voor anderen, maar ik denk dat deze discipline zeker ge-vaarlijk is als men er een banale show van maakt. Vrijduiken is een serieuze discipline die grote offers vergt tijdens de voorberei-ding, maar zeker veilig is als men de no-dige voorzorgsmaatregelen in acht neemt tijdens de duik. Zowel de vrijduikers als alle duikers van het team moeten de vei-ligheidsregels respecteren. Spijtig genoeg

1

Reportage - VRIJDUIKEN

Deborah Andollo tijdens één van haar re-cordpogingen.

Als je wil vrijduiken, volg je best een vrij-duikcursus bij je duiksportfederatie.

Foto

: Gia

ncar

lo C

olom

bo.

Foto

: arc

hief

Deb

orah

And

ollo

.

45Hippocampus nov./dec. 2010

zijn er steeds weer nieuwe vrijduikers die in strijd zijn met deze spelregels en de sport als dusdanig transformeren naar echte tragedies, waarbij ze hun leven en dat van anderen in gevaar brengen.

Hippo: Welke is de grootste diepte die je ooit bereikte?Deborah: Ik heb een uitstekend goed en za-lig gevoel overgehouden aan alle 16 offici-ele wereldrecords. Niettegenstaande elke recordpoging heel veel opoffering vraagt, geeft het ook heel veel voldoening. Offici-eel is mijn vrijduik naar 110 meter − in de klasse ‘No Limits’ − waarvan ik in 1996 een wereldrecord op mijn naam mocht schrij-ven, mijn grootste diepte en bovendien mijn favoriet omdat in die periode niemand ge-loofde dat een vrouw zulk een diepte kon bereiken. Tijdens mijn training bereikte ik zelfs 120 meter.

Hippo: Ik vermoed dat je tijdens zulke die-pe duiken een gans team begeleiders no-dig hebt om de veiligheid te garanderen? Deborah: Al meer dan een decennium duik

ik met vrijwel hetzelfde team, bestaande uit zeven Cubaanse instructeurs. Ik denk dat het zonder hen veel moeilijker zou zijn geweest om mijn doel te bereiken. Sani verzorgt het ganse technische gedeelte; hij is verantwoordelijk voor de installatie van de glijbaan en de kraan. Bovendien heeft hij de zeggenschap over alle noodzakelijke faciliteiten voor mijn apneu. Queca is één van de duikers die me bijstaat aan de op-pervlakte met onder andere het aftellen. Eric, mijn man, zit rond de 40 m diepte, Larry op 60 m en Blah heeft een belang-rijke taak om me op 70 m diepte te laten weten hoe diep ik al ben. Crespo en Car-bajal bevinden zich op een diepte van 100 m. Bij officiële wedstrijden is er zelfs een team van vier Italiaanse trimixduikers die me bijstaan op het moment dat ik naar 130 m diep duik. Dit grote aantal vrijwilligers vereist een perfecte organisatie. Ze moeten voorbereid zijn op onvoorziene of moeilijke situaties. Het is uitermate belangrijk dat elk lid van het team direct kan reageren op het vooropgestelde schema. Ooit had ik tijdens een vrijduik ernstige problemen

omdat mijn vin gevangen zat in de glijbaan. Hierdoor verloor ik kostbare seconden op 115 meter diepte. Met de hulp van de veilig-heidsduiker kon ik veilig en zonder proble-men stijgen.

Hippo: Hoe is je relatie met andere vrij-duikers? Harde concurrentie of zelfs ge-woon vriendschap?Deborah: Sport betekent natuurlijk con-currentie in het algemeen en dit geldt ook

2 3

Deborah heeft een longinhoud van 6 liter, wat een opmerkelijke pulmonaire capaciteit is voor een vrouw. Dankzij deze longcapaciteit kan ze 6 min 4 sec stilstaande apneu (Static apnea) en in beweging kan ze een apneu aan van 4 min 5 sec. Het is dan ook niet verwon-derlijk dat ze 16 wereldrecords vrijdui-ken op haar naam heeft staan, waarvan één zelfs in zowel de mannelijke als vrouwelijke categorie.

Dolfijnen begeleiden me tijdens mijn oe-fenduiken op Isla de la Juventud.

Dankzij een opmerkelijke longinhoud van 6 liter kan Deborah wedijveren in zowel de mannelijke als de vrouwelijke categorie.

Foto

’s (2

): ar

chie

f Deb

orah

And

ollo

.

46 Hippocampus nov./dec. 2010

voor het apneuduiken, hoewel dit een zeer individuele discipline. Over het algemeen hebben we goede betrekkingen met el-kaar. Ik ben trouwens zeer goed bevriend met Umberto Pelizzari, die steeds open, oprecht en respectvol over onze sportdis-cipline met me praat.

Hippo: Welk advies zou je geven aan ie-mand die geïnteresseerd is in zou zijn in vrijduiken?Deborah: Allereerst duik nooit alleen, maar doe het in alle veiligheid: laat je om-ringen door ervaren mensen die instaan voor de beveiliging tijdens je apneudui-ken. Ga voor het plezier en genot van diepe vrijduiken en zeker niet voor de prestatie-drang. Het beste is om een vrijduikcursus bij je federatie te volgen.

Hippo: Wat doe je buiten de sport?Deborah: Ik ben graag samen met mijn fa-milie (mijn zoon, mijn man) en mijn vrien-den. Ik ben ook actief lid van een dierenbe-schermingvereniging en een vereniging ter bescherming van de natuur. Via het duiken probeer ik een beschermde natuurzone in Cuba te creëren.

bescherming van de Cubaanse Zee

Naast vrijduiken is Deborah dus actief be-zig met een audiovisueel project. Boven-dien is ze voorzitter van het Wetenschap-pelijke Comité van CMAS (zone Amerika), voorzitter van de CMAS-Federatie van Cubaanse Onderwater Activiteiten (FCAS), leert ze mensen vrijduiken en is ze nauw betrokken bij een ecologische beweging en educatie betreffende het onderwatermilieu in de Cubaanse wateren. Volgens haar is de prachtige zee rondom Cuba, net zoals vele andere wateren, de laatste onontgonnen wildernis op aarde. “De Cubaanse wateren bestaan uit koraalriffen die zich over vele kilometers uitstrekken. Ze zijn een rijke habitat voor tal van bedreigde vissen. Mijn missie is het behoud van deze prachtige zee en de ontwikkeling van de kustgebieden te bevorderen”, zegt ze.

Reportage - VRIJDUIKEN

In de CMAS-gecertificeerde apneuduik-school op Punta Française leert men vooral vrijduiken. Fo

to’s

(2):

Colo

mbo

Gia

ncar

lo -

Om

ega

Foto

cron

ache

.

Diepte (m) dicipline datum locatie organisatie

50 Free diving mei 1992 Varadero, Cuba CMAS

60 Constant ballast nov. 1992 Isla de la Juv., Cuba CMAS

52 Cuerpo libre mei 1993 Varadero, Cuba CMAS

61 Constant ballast juni 1993 Cayo Largo, Cuba CMAS

80 Variable ballast feb. 1994 Isla de la Juv., Cuba CMAS/AIDA

60 Free diving mei 1994 Isla de la Juv., Cuba CMAS/AIDA

85 Variable ballast nov. 1995 Isla de la Juv., Cuba AIDA

110 No Limits mei 1996 Isla de la Juv., Cuba CMAS/AIDA

62 Constant ballast okt. 1996 Cerdeña, Italië CMAS

90 Variable ballast juli 1997 Cerdeña, Italië AIDA

65 Constant ballast dec. 1997 Isla de la Juv., Cuba CMAS

95 Variable ballast juli 2000 Parghelia, Italië AIDA

115 No Limits juli 2000 Parghelia, Italië AIDA

100 Free diving juli 2002 Isla de Giglio, Italië live op Rai3 (notaris)

Absoluut wereldrecord, zowel bij mannen als vrouwen

74 Cuerpo libre juli 2001 Isla de la Juv., Cuba IAFD

Al deze records werden gecerfificeerd door CMAS, AIDA, IAFD of door een notaris.

In haar apneuschool ‘Blue Yemaya Academy’ brengt ze haar leerlingen de technieken van het vrijduiken bij.

Wereldrecords van Deborah

Op http://nl.wikipedia.org/wiki/Vrijduiken vind je een overzicht van de verschillende diciplines bij het vrij-duiken.

47Hippocampus nov./dec. 2010

diepte). Deze ‘nicknames’ associëren haar duidelijk met de zee en haar passie voor het milieu, alsmede een duurzame relatie tussen mens en natuur.

Foto’s en allerlei info over Deborah vind je op: www.deborahandollo.com.

IVo MADDER

apneuschoolDe ‘Blue Yemaya Academy’ is een CMAS-gecertificeerde school binnen de Cubaanse duikfederatie FCAS, waar geïnteresseer- den in de eerste plaats kunnen leren vrij-duiken. Deborah is er actief bezig om de apneutechnieken van haar leerlingen te verbeteren. In deze duikschool kan je ook leren duiken met flessen. Deborah duikt

normaal niet met duikflessen, alhoewel ze af en toe wel eens een nachtduik doet. Meer info over deze unieke vrijduikschool vind je binnenkort op www.blueyemaya.com (de website is voorlopig nog niet online). Deborah heeft drie bijnamen: ‘Neptune’s Girlfriend’ (de vriendin van Neptunus), Ko-ningin van het Caribisch gebied en ‘Mer-maid of the Deep’ (Zeemeermin van de

Naast vrijduikster is Deborah voorzitter van het Wetenschappelijke Comité van CMAS (zone Amerika), voorzitter van de Cubaanse CMAS-Federatie FCAS, leert ze mensen vrijduiken en is ze nauw betrokken bij de bescherming van het Cubaanse onderwater-milieu.

Deborah Andollo met enkele van haar tro-feeën.

Mentale voorbereiding, net voor de duik.

Foto

: Ivo

Mad

der.

Foto

: Bru

no.

Foto

: Ivo

Mad

der.

Foto

: arc

hief

Deb

orah

And

ollo

- 2

004.

Max. 4 duikers aan boord van boot ‘BRUCE’, tevens mogelijkheid voor mini-safari.

NEMO DIVE CLUB & HOTEL & SAFARI’S Guy en Bert - Red Sea Egypt - Safaga

[email protected] - www.nemodive.com - Tel.: 00 20 (0) 10/364 87 08 - 00 20 (0) 101 13 77 07

Guy en Bert - Red Sea Egypt - Safaga

ADVERTENTIE

48 Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - NoB & NELoS

Op zaterdag 18 september 2010 wa-ren Willy van der Plas, John Remue, François Desmet en Guy Bosmans

te gast in het restaurant ‘De Peppelen’ in het Brabantse Schaijk. In de vergadering voorafgaand aan de lunch werden een ze-vental items besproken.

CMAS-brevetkaartenDe CMAS stuurt erop aan dat de aange-sloten nationale federaties hun brevet-kaarten bij CMAS in Rome bestellen. De NOB doet dit momenteel niet. Zij maken zelf hun brevetkaarten aan, maar dra-gen wel jaarlijks een vergoeding af voor het gebruik van het CMAS-logo. Ieder lid ontvangt zijn kaart ongeacht of hij een doktersonderzoek ondergaat of niet. BEFOS bestelt de kaarten wel bij CMAS en verdeelt ze verder onder de twee liga’s NELOS en LIFRAS à rato van hun leden. Brevetkaarten die bij CMAS worden af-genomen zijn ook voorzien van een holo-gram; dit om vervalsingen tegen te gaan. Een NELOS-duiker die niet in orde is met zijn jaarlijks doktersonderzoek ontvangt ook geen nieuwe CMAS-brevetkaart.

duiksport in de Zeeuwse wateren

De ontwikkelingen met betrekking tot de duiksport in de Zeeuwse wateren wer-den besproken. De NOB investeert fors qua inzet en geld in de belangenbehar-tiging in de Zeeuwse Delta, onder meer in het opbouwen van relaties met be-leidsmakers, een internationaal markt-onderzoek en het wrakkenproject. Het internationaal marktonderzoek om het duiken in Zeeland te bevorderen, zou moeten klaar zijn in 2011. De NOB is ook nauw betrokken bij het wrakkenpro-ject . Ieder jaar gaat er 40.000 euro naar dit project. Het betonnen scheepscasco bij Scharendijke komt er zo goed als ze-ker. Met het verplaatsen en afzinken van het betonnen scheepscasco is in totaal en bedrag van 261.000 euro gemoeid. Het plaatsen van duiktrappen met re-lingen wordt door iedereen als positief ervaren. Nog beter zou geweest zijn dat de relingen ook een stukje onder water doorliepen om uitglijden te voorkomen. De Commissie Deltagebied waarin zowel

NOB als BEFOS-NELOS zijn vertegenwoor-digd, levert puik werk.

duiken met mindervalidenBinnen de NOB gaan stemmen op om een programma te ontwikkelen voor het opleiden van duikinstructeurs spe-cifiek voor mindervalide duikers, met een bijhorend pakket op duikersniveau. Bij de NELOS heeft de Commissie Dui-kers met een Handicap reeds een dege-lijke opleiding en reglementering voor duikers met een handicap. Zij heeft ook een opleiding op punt gesteld voor Bege-leiders en Gespecialiseerde Begeleiders. De NOB zou dolgraag gebruik willen ma-ken van de knowhow van deze Commissie. Zij zullen in contact worden gebracht met de voorzitster Ann Thielen.

technisch duikenDe ontwikkelingen in het Technisch Dui-ken volgen elkaar snel op. De huidige be-leidslijn van de NOB is dat zij opleidingen aanbieden tot maximaal Gevorderd Nitrox. Voor alles wat ‘nog technischer’ is, verwij-zen zij voorlopig door naar TD-organisa-ties. Zij overwegen om het Technisch Dui-ken uit te breiden. De opleiding zou gegeven worden door instructeurs die reeds in het bezit zijn van een TDI of IANTD-brevet. De vraag wordt gesteld of we niet te veel energie steken in enkelingen? Ook het duiken met rebreathers wordt besproken. Noch NELOS, noch NOB voelen zich op dit ogenblik geroepen om deze opleidingen in eigen schoot te organiseren. De Sectie

Ieder jaar vindt er een gemeenschappelijk overleg plaats tussen het NELOS- en het NOB-bestuur.

Bestuurlijk overleg NELOS – NOB

Foto

: Guy

Bos

man

s.Vlnr: John Geurts (voorzitter NoB), John Remue, Willy van der Plas (voorzitter NELoS), François Desmet, Guy Bosmans, Ronald Vreijsen, Mirjam Bollema, Riana Wassing, Hans Bakkenes, Martin Bakker, Arjan de Vries.

Duiktechnieken (SDT) van NELOS richt wel cursussen in voor Gevorderde Nitrox-Dui-ker (GND), Extended Range, Normoxic Tri-mix en Advanced Trimix. Basis Nitrox-Dui-ker (BND) is geïntegreerd in onze opleiding.

ademautomatenDe NOB stimuleert in al zijn opleidingsma-teriaal het gebruik van de octopus. De NE-LOS opteert voor een gescheiden systeem en stelt dit ook verplicht voor elke duikleider. Steeds meer fabrikanten van ademauto-maten nemen in hun handleiding de bepa-ling uit de EN-250 norm op, die stelt dat de werking van de automaat slechts gegaran-deerd is bij gebruik door één persoon. Deze EN-norm zegt dat duiken in koud water moet gebeuren met afzonderlijke eerste trap en ontspanner. Een octopus zal in de winter zeer snel bevriezen door combinatie van onder andere ademen/opblazen OSB, ademen/opblazen trimvest, wisseladem-haling tussen twee duikers.

wereldkampioenschap OWFDe Audiovisuele Commissie CMAS zal eer-

langs beslissen waar het komende wereld-kampioenschap onderwaterfotografie zal doorgaan. Indien CMAS akkoord gaat om dit in Zeeland te laten plaatsvinden, zal de organisatie gebeuren door NOB en BEFOS-NELOS samen.

GUY BoSMANS,

BEStUURSLID NELoS-BEFoS

Foto

: Guy

Bos

man

s.

• opleidingen en het afnemen van oefeningen in de zone 40-60 m zijn niet meer toegelaten voor al onze instructeurs , inbegrepen onze 3*In-structeurs.

BEFOS heeft in naam van haar voorzit-ter Jean Rondia reeds gereageerd en ge-vraagd aan de Franse federatie FFESSM voor een wijziging van dit besluit. Deze zou voor wat betreft de duikleidingen het ministerie in de loop van septem-ber hierover interpelleren. Een beslis-sing wordt verwacht in oktober 2010. De NOB zal ook reageren op dit besluit. Om de stages van zowel LIFRAS als NELOS te kunnen laten doorgaan, ont-vangen de juryleden 3*I een voorlopig attest van ‘Moniteur fédéral 2ieme de-gré associé’ van de Franse federatie FFESSM. Dit attest is slechts geldig tot 15 november 2010. Daarna zien we wel.

www.travelandjoy.be

specialist in

duikreizen

Bredabaan 878B-2170 Merksem (Antwerpen)

Tel. +32(0)3-289 85 68Fax. +32(0)3-283 93 [email protected]

Lic. A6285

ADVERTENTIE

49Hippocampus nov./dec. 2010

beperkingen duiken in Frankrijk

Een nieuw decreet van het Ministère Français de la Santé et des Sports legt beperkingen op betreffende het duiken in Frankrijk.Het besluit van 18 juni 2010 wij-zigend de reglementaire maat-regelen van de sportcode heeft verregaande gevolgen zowel voor NE-LOS- als NOB-duikers en instructeurs. Enkele belangrijke beslissingen:

• duiken met lucht wordt beperkt tot 60 meter.

• duiken kunnen nog enkel geleid wor-den door CMAS 2*Instructeurs.

Hippocampus nov./dec. 201050

Sprokkels

ADVERTENTIE

De nieuwe kreukeldam aan de Zeeland-brug, die aangelegd werd door Rijkswa-terstaat in het kader van de vooroever-verdedigingswerken, is ondertussen al flink met algen begroeid en daardoor

erg glad geworden. In overleg met de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB) heeft Rijkswaterstaat daarom be-sloten de nieuwe duiktrap te plaatsen.

Eind juli 2010 werd met de aanleg van de trap begonnen. De betrokken aannemer is hierin geholpen door twee enthousiaste NOB-leden, Roel van der Mast en Joop Sta-lenburg. Joop is onder andere gekend van

De nieuwe trap aan de Zeeland-brug zorgt ervoor dat je gemak-kelijk de gladde dijk kan over-steken.

Foto

: Mar

ion

Haa

rsm

a.

Trap aan de Zeelandbrughet Sepiaproject, waarover je elders in deze Hippo een artikel vindt.Ondertussen is de trap er en die werd zelfs voorzien van een stevige leuning. De nieu-we trap bevindt zich tussen de duikplaats ‘Zeelandbrug‘ en de nieuwe duikplaats ‘Halverwege‘.

IVo MADDER,

MEt DANK AAN ANNE SCHULzE

VooR DE INFo

De nieuwe trap met leuning, aan de zeelandbrug.

Hippocampus nov./dec. 2010 51

Bondsnieuws

NELOS erkende verkoopcentra www. .be.be

erkend door

DUIKSPORTDE ZEVEN ZEEEN

DUIKSPORTDE ZEVEN ZEEEN

expeditionsoceanic

TRAVELJOYAND

DUIKHUIS JAVARO

Xpl re Diving

puntalfa.be

DiveWiseUnlimited Diving

RUDI’S OCEAN CENTER

Time To Dive

w w w . t i m e t o d i v e . b e s c h o o l / s h o p / c l u b H

ass

elt

- L

eu

ven

- M

ol

( Belg

ium

) / tel / fax +32 11 74 06 02 / [email protected]

www.aqualand.be [email protected] www.scubacollegeshop.be www.scubaservice.be

www.oceanicexpeditions.be

www.mes-bvba.be

www.duikmateriaal.be

www.divewise.eu

www.watersportcentrale.eu

www.rudioceancenter.bewww.timetodive.net

www.aquaventure.bewww.wildwater.bewww.cowaduikshop.be www.travelandjoy.be

www.bonairefuntravel.nlwww.aquasport.be

www.xplorediving.be

www.desportduiker.be

www.bubbleanddive.com

www.tarcy.be

www.dezeeman.com

www.prodiving.be

www.thebigblue.be

www.javaro.be

puntalfa.be

www.atlantis-vzw.be

www.divingworldshop.be/nl

http://nelosrs.affiniontravel.be

Hippocampus nov./dec. 201052

Divecenter Tarcy

53Hippocampus sept./okt. 2010

54 Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - DUIKPLAAtS

Het Veerse Gat was vroeger een zee-arm waar de getijden vrij hun gang konden gaan.

Na de watersnoodramp van 1953 besloot men tot de afdamming in het kader van de grootse Deltawerken ter bescherming van Zeeland. Door het van de Noordzee af te sluiten, door de Veerse Dam en van de Oosterschelde, door de Zandkreekdam, ontstond in 1961 het Veerse Meer.

Dit kwam de kwaliteit van het water niet ten goede. Het water vertroebelde, er ont-stond overmatige algenbloei en gebrek aan zuurstof in de diepere gedeelten. Ge-volgen waren dat het aantal dier- en plan-tensoorten sterk verminderde en dat er stankoverlast kwam. De oplossing die Rijkswaterstaat bedacht,

was een doorgang onder de Zandkreek-dam te maken, de Katse Heule, die in 2004 in gebruik werd genomen. Het sober be-dieningsgebouw uit grijze basaltstenen is goed zichtbaar net voor het sluizencom-plex van het Veerse Meer, langs de baan Goes –Zierikzee. Met de NOB-Commissie Deltagebied wa-ren wij in de gelegenheid het bedienings-gebouw aan de Zandkreekdam te bezoeken en de vorderingen op ecologisch gebied vast te stellen. De Katse Heule bestaat uit twee betonnen kokers van 80 meter lang, die op NAP-ni-veau het Veerse Meer en de Oosterschelde met elkaar verbinden. De kokers zijn elk 5,5 m breed en 3 m hoog. Die zijn niet zicht-baar, omdat zij onder de baan lopen, maar

de uitgangen langs beide zijden van de Zandkreekdam wel. Vanuit het bedienings-gebouw kan in beide kokers een schuif gra-dueel open- en dichtgedaan worden met een machtig hydraulisch systeem, zodat de waterverplaatsing precies geregeld kan worden. Zijn de schuiven helemaal open dan stroomt er per seconde 40.000 liter water door de kokers op het ogenblik van de grootste vervalhoogte. Het water kan beide kanten op, naargelang het getij op de Oosterschelde. Hierdoor ontstaat ook efficiënte maar minigetijdenbeweging van ongeveer 15 cm die de recreatiehavens op vast niveau binnen het Veerse Meer niet in het gedrang brengen.

De effecten op de waterkwaliteit van het Veerse Meer worden nauwgezet in het oog

Veerse Meer herleeft dankzij Katse Heule‘Heule’ is Zeeuws voor ‘doorlaatmiddel’, verwant met het AN-woord ‘geul’; ‘Katse’ omdat de doorgang nabij het dorp Kats ligt.

Foto

: Joh

an V

erka

mm

an.

Foto

: Joh

an V

erka

mm

an.

Foto

: Joh

an V

erka

mm

an.

1) De Katse Heule werd aangelegd op de plaats waar de zandkreekdam in 1960 gesloten werd.

2) Hydraulische hefbomen bedienen de kleppen.

1

2

55Hippocampus nov./dec 2010

Ontslagnemende leden van de Commissie Deltagebied

Na het eerder technisch bezoek aan de Katse Heule en een kort evaluatiebe-zoek aan de nieuwe trappen van We-meldinge, was er een bescheiden maar warme afsluitreceptie van de Commis-sie Deltagebied in Hotel Smits te We-meldinge. Daar werd afscheid genomen van Wim Van Doeselaer (BEFOS-NE-LOS) en René Kiel (NOB) die beiden ja-renlang competent en geëngageerd bij-zondere bijdragen hebben geleverd aan de commissie en aan duikend Zeeland. Miriam Bollema, bestuurslid van NOB, kreeg de eer maar ook het genoegen om beide prominenten in de bloemetjes te

zetten voor hun waardevolle inbreng en hun bewezen diensten door hen als blij-vende herinnering een replica van een koperen duikershelm te overhandigen onder warm applaus en appreciatie van alle aanwezige commissieleden. De functie van Wim als BEFOS-NELOS afgevaardigde in de Commissie Delta-gebied werd hierbij officieel overgedra-gen aan mezelf. Het viel me onmiddel-lijk op hoe Wim gewaardeerd werd (en nog steeds is) door zijn Nederlandse collega’s als betrouwbare en waarde-volle gesprekspartner en als geloof-waardig gezicht van onze federatie. Bedankt Wim!

JoHN MAES

ADVERTENTIE

gehouden, zodat er eventueel kan worden bijgestuurd. Maar er blijken vooral zeer positieve resul-taten te zijn, die zelfs de oorspronkelijke en voor later voorziene heropening van het Veerse Meer aan de Noordzeezijde voor het ogenblik niet meer aan de orde brengt.Het zoutgehalte van het Veerse Meer is duidelijk gestegen. De invoer van zout wa-ter uit de Oosterschelde overtreft de zoet-wateraanvoer van de afwatering van de polders en de regen. Door de getijdenwer-king is er nu een mengeling van het water aan de oppervlakte en op diepte, waardoor er ook zuurstof in de diepere gedeelten doordringt. Er zijn veel minder resten van de voedingsstoffen van de landbouw uit de polders waar te nemen. En visueel kan men zelf vaststellen dat de helderheid van het water sterk is toegenomen. Ze bedraagt al enkele meters.

Dit alles heeft natuurlijk een zeer gunstige invloed op het planten- en dierenbestand. Vele soorten die helemaal verdwenen wa-ren uit het Veerse Meer duiken terug op: schol, tong, horsmakreel, makreel, griet, pitvis, snotolf, diklipharder en koornaarvis. Ook bodemdieren zoals mosselen, krabben en (zelfs massaal) Japanse oesters, zijn te-rug gekomen. Wel is er nog overlast door soms overmatige aanwezigheid van zeesla.

Rijkswaterstaat heeft hier een goed voor-beeld gegeven van hoe een ongunstige ecologische toestand kan rechtgezet wor-den met betrekkelijk eenvoudige middelen.

JoHN MAES EN WIM VAN DoESELAER

De ontslagnemende leden van de Com-missie Deltagebied (voorzitter René Kiel en Wim Van Doeselaer) hebben een leuk souvenir gekregen van NoB.

Foto

: Joh

an V

erka

mm

an.

Bondsnieuws - GENEESKUNDIGE CoMMISSIE EN CoMMISSIE DUIKoNDERRICHt

56 Hippocampus nov./dec. 2010

.

Close-upe

In de kijkerNELOS-fotograaf

Dolfijn.octopus.

56

Een goed gecamoufleerde blennie.

Hippocampus nov./dec. 2010

Luipaardslak (Peltodoris atromaculata). Baksteenanemoontjes.

57Hippocampus nov./dec. 2010

.

57Hippocampus nov./dec. 2010

In de kijkerNaam: Vermote Voornaam: ErikBrevet: 3*DuikerFotografiebrevet: Onderwaterfotograaf niveau 2Club: CDT BruggeDuik sedert: 1995Aantal duiken: 380Aantal foto duiken: 210Duikplaatsen: Zeeland, Ierland, Portugal, Noorwegen, Rode zee, Thailand, Spanje, Bre-tagne, Zuid-Frankrijk.Camera: Nikon FE2, F301, F801.Behuizing: IkeliteLenzen: Nikon 28-70 mm, nikon 20 mm, Sigma 55 mm + 2x convector.Flitsen: Ikelite Ai

Een zonnetje in huis.Reddingsboot naast een wrak.

57

Een knus nestje voor de anemoonvisjes.

Dikkop tandbrasem (Dentex gibbosus).

Bondsnieuws - GENEESKUNDIGE CoMMISSIE EN CoMMISSIE DUIKoNDERRICHt

58 Hippocampus nov./dec. 2010

TROUWWORDT BELOOND

De winnende nummers zijn:

XSZ-996 XUK-004XZJ-431 YAJ-316

YGC-904Zie je je nummerplaat staan, neem dan contact op met Guy Bosmans (tel. 015 22 56 72 of [email protected]).

Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug een NELOS-zelfklever aan in de boe-tiek voor slechts € 1,00 en kleef die goed zichtbaar op je voertuig. Misschien ben je volgende keer bij de gelukkigen.

NELOS-BoetiekAlle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kun-nen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Badges CMAS 1-2-3*Instructeur € 3,00 - Badge duiker-hulpverlener

€ 3,00 - Badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 - Boek ‘Duiken in de Noordzee’ €

19,50 - Boek ‘Fauna en Flora’ € 29,50 - Boek ‘Fauna en Flora’ + kaart € 31,00 - Boek ‘Onderwaterfoto-

grafie’ € 19,50 - Boek ‘Specialisatie Onderwaterbiologie’ € 20,00 - Brevetkaart 2*D € 2,00 - Brevetkaart

3*D € 2,00 - Brevetkaart AI € 2,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 - Do-

cumententas € 7,00 - Documententas 1*D (gevuld) € 25,00 - Duikboek € 16,00 - Duikboek jeugd ‘Het

blauwe paspoort’ € 5,00 - Fleece navy-red / navy-sky blue vrouwen- en mannenmodel € 35,00 - Fo-

toboek ‘4000 duiken in beeld’ € 25,00 - Instructeursvest met NELOS-logo € 120,00 - Jeugdduikbrevet

brons / zilver / goud € 2,00 - Jeugdduiken EHBO € 3,00 - Jeugdduiken EHBO + Kaft € 5,00 - Kaarten

‘Fauna en Flora’ € 3,00 - Logboek € 4,00 - Logboek ‘jeugdduiken’ € 5,00 - Mannen hemd korte mouwen

donkerblauw, lichtblauw of wit € 25,00 - Mannen polo prun € 17,00 - Mannen polo duiker-hulpverlener

blauwe of rood € 17,00 - Mannen V-hals piqué grijs - € 17,00 - Mannen T-shirt V-hals wit € 10,00 - Man-

nen ritsvest met kap zwart/wit (merk Slazenger) € 39,00 - Medische fiche volwassene € 2,00 - Medische

fiche jongen € 2,00 - Medische fiche meisje € 2,00 - NELOS-cursus (tweedelig) € 32,00 - NELOS-cursus

1*D ‘Duiksport ook voor jou!’ € 10,00 - NELOS-cursus biologie € 8,00 - NELOS-cursus DHV € 10,00 - NE-

LOS-cursus gevorderd nitrox € 25,00 - NELOS-Infomap € 10,00 - NELOS-muts zwart of blauw € 10,00

- NELOS-naslagwerk vlotbaarheidscontrole e/d noodzaak v loodreflex. € 3,00 - NELOS-naslagwerk

oriëntatie € 3, 00 - NELOS-naslagwerk OSB - € 3, 00 - NELOS-straps (sleutelhanger) € 2,50 - NELOS-pet

met lange klep zwart of blauw (merk Slazenger) € 10,00 - NELOS-pull met korte zip donkerblauw €

30,00 - NELOS-strandlaken € 20,00 - NELOS-zelfklever € 1,00 - Regenjas met opbergzakje (rood) M L XL

€ 20,00 - Vrouwen ritsvest met kap zwart (merk Slazenger) € 25,00 - Vrouwen T-shirt V-hals rood € 15,00

Documentenmap A5 € 22,00

260 mm hoog op 210 mm breed

58 Hippocampus nov./dec. 2010

59Hippocampus nov./dec. 2010

Voorzitter: Jean RONDIAGroeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel02 374 85 40 - [email protected]: Willy VAN DER PLASBoekenberglei 185 - 2100 Deurne (A’pen) 03 366 18 22 - [email protected]

Bestuursleden:

Fabienne DESCAMPSRoute d’Obourg 73 - 7000 Mons 065 84 65 22 - [email protected]

Jean-Robert DELOBBEAvenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l’Alleud02 384 86 56 - [email protected]

Vincent LEROYKievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde 02 465 75 21 - [email protected]

John REMUEH. Hooverplein 13 - 3000 Leuven 016 23 49 00 - [email protected]

Ronny DEMEERSMANGsm 0475 70 19 76 - [email protected]

Guy BOSMANSAbeelstraat 9 - 2221 Booischot 015 22 56 72 - [email protected]

Secretariaat:

Luce DE SMETJules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58

Président: Jean RONDIAGroeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel02 374 85 40 - [email protected]

Vice-président: Jean MOINYRue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet085 21 36 28 - [email protected]

Trésorier: Jean-Robert DELOBBEAvenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l’Alleud02 384 86 56 - [email protected]

Administrateurs:Albert BASTINRue André Renard 25 - 4020 Montegnée071 43 54 91 - [email protected]

Fabienne DESCAMPSRoute d’Obourg 73 - 7000 Mons065 84 65 22 - [email protected]

Robert HENRYAv. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe 02 653 95 71 - [email protected]

Marc HIERNAUXRue des Alliés - 1190 Forest0477 22 78 96 - [email protected]

Vincent LEROYKievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde 02 465 75 21 - [email protected]

Marc LYCOPSRue Puccini 104 - 1070 Anderlecht 02 523 60 57 - [email protected]

Maria del Pilar RUIZ LOPEZRue G.Stocq 18 - 1050 Ixelles02 649 57 95 - [email protected]

Secretariaat:Katia VAN DE VEEGAETEMuriel VAN BLOMMENJules Broerenstraat 38 - 1070 Brusseltel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72

BEFOSBelgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

LIFRASLigue Francophone de Recherches et d’Activités Sous-Marines asbl

NELOS-BoetiekAlgemeen verantwoordelijkeGuy BOSMANSAbeelstraat 9 - 2221 BooischotTel. 015 22 56 [email protected] boetiek: KB 401-6513621-89

Regionale verantwoordelijkenANTWERPEN: NELOS DuikershuisBrusselsesteenweg 313-315 - 2800 MechelenTel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 [email protected](afhalingen na telefonische afspraak)

BRABANT: Tiny HEREMANSJanseniusstraat 41 - 3000 LeuvenTel. 016 22 56 [email protected] (afhalingen na telefonische afspraak)

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTEHendrik Consciencelaan 6 9950 WaarschootTel. 09 377 37 97 [email protected](afhalingen na telefonische afspraak)

WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCKOdiel Spruyttestraat 22 - 8870 IzegemGsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u)[email protected] LIMBURGVoor de regio Limburg is er op dit moment geen verantwoordelijke. Voor bestellingen en afhalingen:Duikershuis [email protected]

Onderwateronderzoek en -Sport vzw

de Recherches et d’Activités Sous-Marines asbl

GeschenkbonTer waarde van:

www.NELOS.be

Trui en witte T-shirt

GeschenkbonTe verkrijgen op het NELOS-secretariaat.

Betalingen Boetiek:

Vanaf heden moet er contant betaald worden voor je jouw bestelling ont-vangt. Ook voor verzendingen moet de betaling op voorhand gebeuren.Meer info NELOS-info nr. 127 pagina 2.

Hippocampus nov./dec. 2010 59

€ 30,00 € 10,00

60 Hippocampus nov./dec. 2010

Het is zeer belangrijk vooraleer je op (duik)reis vertrekt, om je te infor-meren of je met al de noodzakelijke

vaccinaties en voorzorgen voor eventuele ziekten in orde bent. Als je in onze buur-landen gaat duiken, is dat niet echt nood-zakelijk. Maar zodra we spreken over de meer subtropische oorden, is dit zeker wel belangrijk.

vaccinatiesEerst en vooral zijn er allerlei ziekten waar je je voor kan laten vaccineren. Je moet hier wel tijdig mee starten (minimum 6 weken voor vertrek) om het gewenste ef-fect van het vaccin te bereiken op de dag van je vertrek.

1. gele koortsDeze dodelijke virale infectie, overge-bracht door muggen die overdag steken,

komt enkel voor in bepaalde landen van Zuid-Amerika en Afrika. Er bestaat geen geneesmiddel tegen gele koorts, maar er is wel een zeer doeltreffend en goed te verdragen vaccin. Eén injectie in de arm (kostprijs € 20,00) biedt een bescherming van 100 % gedurende 10 jaar; deze be-scherming is pas effectief vanaf de 10e dag na vaccinatie indien je voor de eerste keer gevaccineerd wordt. Gele koorts is de enige ziekte waarvoor de reiziger een officieel vaccinatiebewijs, het zogenaamde ‘gele boekje’, moet kunnen voorleggen bij het binnenkomen of het verlaten van streken waar gele koorts kan voorkomen. De vac-cinatie gebeurt enkel in vaccinatiecentra die erkend werden door de nationale ge-zondheidsadministratie. Kinderen worden gevaccineerd vanaf de leeftijd van 1 jaar, in uitzonderlijke omstandigheden vanaf 6 maanden.

2. tetanus, difterie en kinkhoest De meesten onder ons zijn hiervoor in-geënt geweest in het lager middelbaar of

tijdens de legerdienst of eventueel na één of andere wonde waar ze hechtingen heb-ben gekregen. De herhaling bestaat uit de combinatie van tetanus en difterie (Tedivax Adult Pro®, € 5,32). Voor de meeste men-sen volstaat het dus om een herhalings-vaccinatie te krijgen om de 10 jaar. Als er meer dan 20 jaar verlopen is sinds je vorige vaccinatie, moet je 2 injecties krijgen met 6 maanden tussen elke injectie. Als je niet weet of je de basisvaccinatie hebt gekregen in het middelbaar, dan bestaat de vaccina-tie uit 3 injecties. Tussen de eerste en de tweede zit er een maand en dan wordt de derde gegeven na 6 à 12 maanden. Als je als volwassenen veel in de buurt bent van zuigelingen, kan je best de combinatie in-enting van de drie te krijgen (Boostrix®).

3. polio Sinds 1965 wordt elke Belg verplicht ge-vaccineerd tegen kinderverlamming. Deze vaccinatie geeft normaal gezien een levenslange bescherming, maar omdat het virus nog steeds circuleert in delen van

Bondsnieuws - GENEESKUNDIGE CoMMISSIE

Medische voorzorgen tijdens een duikvakantie

Duiken op reis, welke vaccina-ties en andere voorzorgen moe-ten/kunnen we nemen?

Foto

: Iak

ov K

alin

in.

61Hippocampus nov./dec. 2010

Afrika en Azië wordt een eenmalige herha-lingsinenting tegen polio aangeraden (ook voor een korte tropenreis). Eén inspuiting vanaf de leeftijd van 16 jaar volstaat om dan wel een levenslange bescherming te hebben als er vroeger een volledige vacci-natie werd gegeven. Indien er toch iemand nooit eerder gevaccineerd werd, zijn het 2 inspuitingen met 2 maanden tussen en een derde inspuiting na 12 maanden (tellend vanaf de eerste).

4. mazelen Personen die geen vaccinatie hebben ge-had vanaf geboortejaar 1960 en nog geen mazelen hebben doorgemaakt, moeten gevaccineerd worden. Dit zijn 2 injecties met het MBR-vaccin (Mazelen/Bof/Ru-bella) met minimum 1 maand tussen de 2 vaccins. Het MBR-vaccin wordt nu ook standaard meegegeven bij de vaccinaties op school.

5. hepatitis A Dit is een besmettelijke ontsteking van je

lever. Het wordt overgedragen via voed-sel, drank of voorwerpen die in contact zijn geweest (direct of indirect) met stoelgang. Het verloop is zeer sluimerend en het kan verschillende maanden duren vooraleer het tot uiting komt! In ontwikkelingslan-den is de kans op infectie groot, zeker als je avontuurlijk gaat reizen of langer dan 3 weken wegblijft. Het is sowieso aanbevo-len voor elke reiziger naar Afrika, Latijns-Amerika en Azië. Het vaccin (Havrix® € 45,66) bestaat uit twee injecties. 14 dagen na de eerste injectie ben je reeds voor 100% beschermd gedurende 1 jaar. Een tweede inenting na 6 à 12 maanden geeft een le-venslange bescherming.

6. hepatitis B Vaccinatie is aan te raden voor personen die regelmatig naar Afrika, Azië en Latijns-Amerika reizen of die daar langer dan 3 tot 6 maanden verblijven. De besmetting ge-beurt via speeksel, lichaamsvloeistoffen of via contact met mondslijmvlies/oogbind-vlies/huidwondjes. Daarom is de vaccinatie

ook aan te raden aan mensen die lichame-lijk contact gaan hebben of die van plan zijn een piercing of tatoeage te laten zetten of die medische hulp nodig hebben (het ri-sico is groter bij een avontuurlijk reis). Een vaccinatie (Engerix®B € 28,98 per vaccin) bestaat uit 3 injecties. Tussen de eerste en de tweede zit er 1 maand, de derde kan ge-geven worden 6 à 12 maanden na de eerste injectie. 3 maanden na je laatste injectie kan je best een bloedcontrole laten uit-voeren om je antistoffen te laten bepalen. Als deze goed staan, ben je 90 à 95% zeker dat je levenslang beschermd ben. Bij som-mige mensen is het na die controle van de antistoffen toch nog noodzakelijk om een vierde injectie te geven

Nota: je kan een combinatievaccin van he-patitis A en B krijgen, dit is ook een reeks van 3 injecties. Gezien de dosis van hepa-titis A dan iets lager is per dosis dan in het hepatitis A vaccin zelf, is er pas een 100% bescherming voor 1 jaar na 2 injecties van de Twinrix® (€ 54,60 per vaccin).

Foto

: Iak

ov K

alin

in.

Foto

: Sin

isa

Bot

as.

Malaria wordt overge-bracht door de Anophe-lesmug. zorg voor de no-dige bescherming!

Reizigersdiarree? In de eerste plaats zijn maatregelen tegen het vochtverlies zeer belangrijk, zeker bij duikers.

Foto

: arc

hief

Hip

poca

mpu

s.

62 Hippocampus nov./dec. 2010

7. buiktyfusDit is een ernstige infectie die, in tegen-stelling tot wat de meeste mensen denken, voornamelijk gepaard gaat met koorts en niet direct met diarree. Je kan deze in-fectie krijgen door het eten of drinken van besmet voedsel/water. De eventuele kans op besmetting is het grootst in Noord- en Noordwest-Afrika, India en Peru. De vacci-natie geeft een bescherming van 60 à 70% gedurende een 3-tal jaar. Het wordt sowie-so aangeraden om het te laten zetten bij avontuurlijke reizen of reizen langer als 3 weken. Je hebt 2 verschillende mogelijkhe-den om je te beschermen. Je hebt enerzijds het vaccin (Typherix® € 22,36), eenmalig en dit ten laatste 14 dagen voor het ver-trek. Anderzijds heb je 3 capsules (Vivotif® € 17,85) die je nuchter moet innemen en met exact 48 uur tussen elke capsule; de laatste inname evenzo ten laatste 14 dagen voor het vertrek.

8. choleraAls je dit krijgt, heb je veel waterige ont-lastingen per dag en maak je dus kans op uitdroging. Als je de richtlijnen van reizi-gersdiarree goed toepast, is het risico op cholera zeer klein. Moest je je toch niet echt veilig voelen voor je vertrek, kan je altijd het drinkbare choleravaccin nemen.

9. meningitis door meningococcen A, C, W en Y

Een risico voor mensen die reizen tijdens de epidemische menigitisperiode van de Afrikaanse subsaharische landen. Deze periode loopt van eind december tot eind juni. Tevens als je avontuurlijk reist, langer

dan 4 weken gaat en contact gaat hebben met de lokale bevolking (rondreizen, sla-pen in guesthouses, …), loop je risico. Het vaccin (€ 32,99) bestaat uit 1 injectie, welke om de 3 jaar moet hernieuwd worden.

10. rabiës Rabiës of hondsdolheid bestaat nog in vele landen. Het is belangrijk om loslo-pende honden, dierenkadavers en andere dieren te vermijden. Bij een beet, moet je deze direct uitwassen met water en zeep en dan ontsmetten met Isobetadine. Een injectie tegen rabiës kan op voorhand ge-geven worden, maar bij een beet moet er steeds een nieuwe vaccinatie gegeven wor-den. Dit vaccin wordt ook enkel gegeven in gelekoortsvaccinatie centra. Het zijn 3 in-jecties (€ 24,00 per vaccin) op dag 1, dag 7 en dag 21-28. Dit vaccin moet elk jaar her-haald worden.

andere voorzorgenNiet alleen vaccinaties zijn belangrijk, het is belangrijk om evenzo voorzorgen te ne-men voor malaria in de malarialanden, weten wat te doen bij nog enkele andere ziekten én goed te weten wat te doen met diarree. Dit laatste is zeker voor duikers belangrijk gezien de deshydratatie (uit-droging) ook voor het duiken een risico-factor is!

1. malaria Malaria wordt overgebracht door de Anop-helesmug. Deze bevat de parasiet Plas-modium. Er zijn 4 verschillende soorten malaria. De tijd tussen een besmette steek en het ontstaan van klachten ligt gemid-

deld tussen de 10 dagen en de 4 weken. Je krijgt koortsaanvallen en in het be-gin lijkt het vaak op een gewone griep. De malariamug komt voor in de tropen en in een groot deel van subtropische gebieden. Voor welke landen je voorzorgen moet ne-men voor malaria, kan je het best vinden op de website www.itg.be. Het is dus zeer belangrijk om een muggenbeet te voorko-men! De Anophelesmug steekt enkel tus-sen valavond en dageraad. Je ziet de mug meestal niet, want ze is klein én je hoort ze praktisch niet! Om een beet te vermijden, is het het beste om ‘s avonds licht gekleurde kledij te dragen die zowel je armen als je benen bedekt. Evenzo de niet-bedekte li-chaamsdelen insmeren, om de 4 à 6 uur, met een insectenwerend middel op basis van DEET (20-50%). Voor het slapen: slaap in kamers waar muggen niet binnen kun-nen en/of slaap onder een muskietennet dat met permethrine of deltamethrine is doordrongen. Zorg wel dat de randen van dit net onder de matras worden gestoken. Je kan best preventief medicatie innemen als je naar een malariagebied gaat, maar weet dat geen enkele medicatie een 100% doeltreffendheid biedt. Daarom is het be-langrijk om de combinatie te maken van én de medicatie én de voorzorgsmaatregelen. Gezien er niets 100% zekerheid kan geven, moet je bij blijvende koorts gedurende 24 uur (boven de 38°C onder de oksel) tijdens je verblijf of tot 3 maanden na het terug-keren van de tropen denken aan malaria!

Als de malaria tijdig herkend wordt, is deze perfect te behandelen. Je hebt verschillen-de soorten medicatie om malaria te voor-

Sommige vaccinaties die je al kreeg als baby, in de lagere school of tijdens je legerdienst, moe-ten om de zoveel jaar herhaald worden.

Welke vaccinatie en/of preventie je nodig hebt, kom je te weten via www.itg.be of even-tueel bij je apotheek.

Foto

: Shu

tter

stoc

k.

Foto

: Mau

rici

o Jo

rdan

.

Bondsnieuws - GENEESKUNDIGE CoMMISSIE

63Hippocampus nov./dec. 2010

4. reizigersdiarreeVeel maag- en darmaandoeningen zijn te wijten aan besmetting via de handen of via de mond. Meestal geneest reizigersdi-arree praktisch spontaan na een paar da-gen, maar het kan echt vervelend zijn. Je kan al veel algemene preventieve maatre-gelen nemen. Was voor het koken of eten en na het gebruik van het toilet, steeds je handen met water en zeep of met een ontsmettende alcoholhoudende gel. Pro-beer tevens rauwe groenten en salades, ongekookte melkproducten, beschadigd fruit, rauw of onvoldoende gebakken vlees, roomijs van straatventers, lokale speci-aliteiten die niet lekker ruiken, … te ver-mijden. Vermijd eveneens kraantjeswater en ijsblokjes, drink steeds flessenwater. Probeer ook steeds te eten in een restau-rant en niet aan een stalletje op straat. In de eerste plaats zijn maatregelen tegen het vochtverlies zeer belangrijk (zeker bij duikers). Je hebt hiervoor van die speciale zoutoplossingen (ORS®), maar lekkerder zijn thee met citroen, bouillon, frisdran-ken of vruchtensappen in combinatie met zoute crackers). Je kan een transitremmer nemen (loperamide = Imodium®), maar enkel bij echt waterige diarree en het best met 1 instant tabletje telkens na een wa-terige ontlasting, met een maximum van 4 per dag. Als je na inname van de loperami-de 12 uur geen stoelgang hebt gehad, moet je stoppen met de medicatie. Antibiotica (fluoroquinolone: ofloxacine 400 mg 1x1/dag tot stop diarree of anders 3 à 5 dagen ofwel éénmalig azitromycine 1 gram) is en-kel aangewezen als er bloed bij de stoel-

komen, allen met hun voor- en nadelen (zie kadertkest).

2. dengue Dit komt nog veel voor in Latijns-Amerika en Azië. Het wordt overgebracht door mug-gen die overdag steken. Je krijgt koorts en felle spierpijnen. Er bestaat geen vaccinatie en/of antibiotica voor. Enkel Dafalgan® ne-men om de koorts te doen zakken. De ziekte geneest vanzelf, maar je kan wel een lange herstelperiode tegemoet gaan. Zeker geen Aspirine® nemen, gezien het bloedverdun-nend effect ervan. Zeker niet als je duikt!

3. schistosomiase Dit is een wormaandoening die men kan oplopen tijdens het zwemmen of het baden in besmet water (!). Dit komt voor in het grootste deel van Afrika en in het Nabije en Verre Oosten. Het risico is het grootste in stilstaand water (bijv. stuwmeer). Ook hier is geen vaccin voor.

gang is, bij personen die minder weerstand hebben, als de diarree niet vermindert na 24 à 48 uur, als er meer dan 6 ontlastingen zijn per 24 uur en als er koorts bij optreedt.In het schema ‘Zelfbehandeling reizigers-diarree’ vind je wat je als zelfbehande-ling kan doen op reis. Bedenk wel dat dit schema goed is voor een noodbehandeling op vakantie, maar zodra je terug in België bent, raadpleeg je best een arts!

extra tipsNog een paar extra tips en dan zijn jullie er klaar voor om te vertrekken! Al de boven-genoemde medicatie/vaccinatie is enkel te verkrijgen op voorschrift van een arts. Maar het is sowieso aan te raden vooral-eer je vertrekt op een verre reis een arts te raadplegen. Neem evenzo steeds een ont-smettingsmiddel mee (Isobetadine® gel, Flamigel®, …) om een eventuele wonde goed te ontsmetten en te verzorgen.Als je extra informatie wil over de even-tuele stabiliteit en veiligheid van het land waar je op reis gaat, kan je altijd even chec-ken op www.diplomatie.be. Als je exact wil weten welke vaccinatie en/of preventie je nodig hebt voor een bepaald land, kan je dit gemakkelijk raadplegen op de site van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (in de volksmond het ‘Tropisch Instituut’ van Antwerpen genoemd): www.itg.be.

INGRID DEKELVER,

SECREtARIS GENEESKUNDIGE CoMMISSIE

Medicatie tegen malariaMalarone: dit is de medicatie die het meest wordt voorgeschreven, maar ze is niet goedkoop (12 tabletten kosten € 43,31). Je moet 1 dag voor je vertrekt beginnen en pas stoppen als je 7 da-gen uit het malariagebied weg bent. Je neemt telkens 1 tablet per dag. Dit mag meerdere maanden ingenomen worden.Lariam: hiervan moet je 1 tablet per week nemen op een vast dag tot 4 we-ken na het verlaten van het malaria-gebied. Pas wel op bij het nemen van deze medicatie; je kan verschillende nevenwerkingen (bijv. duizeligheid, hallucinaties, kortademigheid, hoofd-pijn, hartkloppingen, …) krijgen, die bij het duiken problemen kunnen geven. Dus als je dit wilt nemen, neem het mi-nimum 3 weken op voorhand zodat je weet of je nevenwerkingen hebt. Kost-prijs: 8 tabletten voor € 31,72. Dit mag zeker niet gegeven worden aan men-sen met epilepsie, angstaanvallen of een psychiatrische voorgeschiedenis.Doxycycline: 1 tablet van 100 mg per dag vanaf 1 dag voor de aankomst tot 4 weken na het verlaten van het mala-riagebied. Dit mag eveneens verschil-lende maanden ingenomen worden. Je krijgt er wel soms schimmelinfecties van ter hoogte van mond en genitaliën, alsook last van zonne-allergie.

Vermijd eveneens kraan-tjeswater en ijsblokjes; drink steeds flessenwater.

Foto

: Nik

ola

Bili

c -

Foto

lia.

64 Hippocampus nov./dec. 2010

Zelfbehandeling reizigersdiarree(richtlijnen ITG)*

Bondsnieuws - GENEESKUNDIGE CoMMISSIE

DIARREE ZELFBEHANDELING OP REIS

voldoende vocht en zout innemen

hinderlijke diarreediarree met

alarmerende symtomenweinig

hinderlijke diarree

geen verdere maatregelen

indien geen of onvoldoen-de effect, of indien bus- of

vliegtuigreis, enz

loperamide

frequente waterige diarree zonder

duidelijke koorts

matige Koorts en/of matige krampen

bloederige diarree en/of etter bij de stoelgang en/of

hoge koorts (>38,5°C) gedurende 24 uur en/of

hevige krampen

Dit schema is enkel te gebruiken op reis als noodbehandeling. Gebruik het niet na de terugkomst in België, maar raadpleeg dan steeds je arts. Bewaar het antibioticum zorgvuldig en gebruik het uitsluitend als noodbehande-ling tijdens een volgende verre reis. Kijk de vervaldatum na; een vervallen product wordt naar de apotheker gebracht.

<<

<<

<< < <

<

<<

<<

<<

één dagdosis loperamide en antibioticum (fluoroquinolone/

azithromycine)

geen loperamide; wel fluoroquinoloneantibioticum

of azithromycine

zo geen voldoende beterschap na 24 uur, behandeling

verderzetten voor een totale duur van 2-3 dagen

gedurende 3(-5) dagen, tot genezing

(*) Deze richtlijnen mogen gekopieerd worden voor individueel gebruik.

Sprokkels

Nieuwe wereldrecords apneu

Op 24 september 2010 verbeterde hij het wereldrecord ‘Dynamic Apnea’ (apneu zwemmen met vinnen) tot 265 m in het 50 m bad van Naenae, Wellington, Nieuw Zee-

land. Met een monovin zwom David heel beheerst meer dan 5 maal heen en weer, dikwijls rustend tussen de vinslagen, ge-bruik makend van het momentum. In totaal was hij daarvoor 4 min 1 sec onder water.Op 27 september deed hij een aanval op het record ‘Dynamic No Fins’ (DNF of apneu zwemmen zonder vinnen) in het Porirua Aquatic Centre. Dat gebeurde in een 25 m bad. Hij profiteerde natuurlijk iedere keer van de afstoot van de kant, maar hij had telkens maar drie tot vier armslagen nodig om de overkant te bereiken. Hij haalde niet minder dan 218 m. Bijna 9 lengtes!

RoLAND WANtENS

Openingsuren:Open van 9.00 u tot 12.00 u en van 13.00 u tot19.00 u Zaterdag open tot 18.00 u, zon en maandag gesloten

schowroom

ONZE PARTNERS:BARESUUNTOMETALSUBGREEN FORCEMARESSEACOCEANREEFDIVESYSTEMSUB GEARUKDICAPACBRIGHT WEIGHTSEALIFEUEMISMC NETTOCEANICTRIDENTWHITES

Hofeinde 21, 2350 Vosselaar, BelgiëTel: +32(0)14 61 12 60

E-mail: [email protected]

ADVERTENTIE

In Nieuw Zeeland, plaatste David Mullins (NZ) twee nieuwe wereldrecords op zijn naam.

66 Hippocampus nov./dec. 2010

StatistiekenBEFOS telt 115 clubs waarvan 45 in het Vlaamse landsgedeelte.Er zijn in het totaal 8986 leden.

StijgsnelheidTijdens gesprekken op de algemene verga-dering van CMAS, die te Stockholm door-ging in september 1975, is gebleken dat de stijgsnelheid van 15-17 m/min nog te vlug is en tot 12 m/min en zelfs tot 10 m/min zou gelimiteerd moeten worden.

BotnecroseTurkse en Griekse sponzenduikers oefen-den hun vak uit reeds lang voor er duik-tabellen bestonden. Ze doken volgens de ervaringen van hun kreupele of ver-lamde voorgangers. Medische onderzoe-ken toonden aan dat 77% van de huidige sponzenduikers radiologische tekenen van botnecrose vertonen; voor de Griekse sponzenduikers geldt hetzelfde hoge per-centage.

Stormvloedkering en nitroxOnze noorderburen moeten bij de bouw van dit kunstwerk veel duiken rond de 20 m diepte. Om tijdverlies door decompres-sie te vermijden werd nitrox gebruikt. Niet voorziene symptomen die sommige dui-kers meldden, waren moeilijk te objective-ren, zodat het probleem van de weerstand van het menselijk organisme tegen nitrox nog niet wetenschappelijk kon worden vastgesteld.

Dr. W. Wellens

Biologische WerkgroepEen groepje enthousiaste duikers, waar-onder studenten in de biologie, amateur-

biologen en volslagen leken, maar allen bezeten door de pracht van het onder-waterleven, melden u met vreugde de geboorte van de Biologische Werkgroep NELOS.

André Annys

Gerty Christoffels wordt éénster

TV-ster Gerty Christoffels was de eerste die het nieuwe éénstersbrevet van NELOS behaalde. Op een persconferentie in het Holliday Inn-hotel te Antwerpen werd haar dit brevet plechtig overhandigd door voor-zitter Willy van der Plas. Aan de hand van een videoreportage kon men de opleiding van Gerty volgen, vakkundig begeleid door François Desmet.

Eerste ‘World Cup’ onderwaterfotografie

De eerste uitgave van deze wedstrijd werd georganiseerd door de CMAS in samen-werking met de Egyptische Federatie te Sharm-El-Sheikh. België eindigde met 32 punten op een mooie zesde plaats op 28. Deelnemen blijft nog altijd het belang-rijkste, maar ik mag hier gerust stellen dat België fier mag zijn op onze ploeg: Harry klerks, Willem Jonckheere en Jean De Bremaecker.

Erecomité

De hernieuwing of de niet-hernieuwing van de titel van nationaal monitor betreft al-leen de functie en niet de kwaliteiten; deze werden eens en voor altijd bepaald en ge-valoriseerd bij het toekennen van de titel.René Crepin stelt de oprichting voor van een ‘Erecomité’ die de last zal dragen de jaarlijkse hernieuwingen te onderzoeken.Dit comité werd als volgt samengesteld:• voor de Federatie: René Crepin en Paul

Sobol.• voor de Vlaamstalige omstreken: Geor-

ges Dib en Jos Hollenfeltz.• voor de Franstalige omstreken: Jacques

Mawet en Joseph Van Rechem.• voor het Brusselse: Robert Lycops en

William Xhignesse.

MeerplaatscaissonDe Zeemacht zal over een caisson beschik-ken voor meer dan 1 persoon. Volgens een reeds uitgevoerd principieel akkoord zal er gebruik van gemaakt mogen worden voor het redden van duikers, leden van BEFOS-FEBRAS.

45 jaar geleden

december 1965

uit Hippocampe nr. 9

december 1975

uit Hippocampe nr. 56

35 jaar geleden

december 1985

uit Hippocampus nr. 106

25 jaar geleden

september 1995

uit Hippocampus nr. 156

15 jaar geleden

Retro Hippo - VERzAMELD DooR WIM VAN DoESELAER

AANBIEDINGNU RUIM 40% KORTING OP EEN JAARABONNEMENT

ZO GEEF OF NEEM JE EEN ABONNEMENTBel: 0800 099 66 06 (NL) of 070 66 02 28 (BE)

of surf naar: www.duiken.nl/hippo2010

12xduikenvoor € 35

Wil je liever een welkomstcadeau?

Ga dan naar www.duiken.nl/

hippo2010

werving duiken 2011_hippocampus.indd 1 01-12-2010 17:03:59

68 Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - SPoRtCoMMISSIE - VINzWEMMEN

met één van de 4 reddingsboten, ofwel met de ‘Unimog’ − de ouwe taaie 4 x 4 legerca-mion van de KNRM − naar Knokke vervoerd te worden. De ‘atleten’ voor de 12 km tot aan het strand voor de casino van Duin-bergen, en de meisjes en de veteranen voor de 6 km tot aan de ‘Finis Terrae’, de laatste gebouwen vóór het Zwin. Landinwaarts was het snikheet, maar

aan zee woei een verfrissende zuid-westerwind, zodat de zwemmers

deze wind en dus ook de golven in de rug kregen.Prima weertje, ook om zeer scherpe tijden neer te zetten − zoals uit het hieronder staande klassement zal blijken. Samenkomst zoals steeds in de loods van de Koninklijke Nederlandse Redding Maat-schappij (KNRM) te Cadzand, om dan ofwel

Op de Vlaamse Feestdag, een wolkenloze zondag 11 juli 2010, werd de 31e Noordzeechallenge (NZC) gezwommen.

De 31e Noordzeechallenge

Foto

’s (3

): R

ené

Dep

raet

ere.

De aankomst van Sharona.zalig zo’n inspanning.

69Hippocampus nov./dec. 2010

van de Schepen van de Sport van de Gemeente Sluis-Cadzand, die aan de 12 km deelnemers een beker uitreikte na een lovende toespraak aan het adres van de immer levendige en 85-jarige Maurice Hinsenkamp, organisa-tor van deze Challenge sedert het begin, nu 31 jaar geleden.Ik mocht de bekers aan de 6 km deelnemers uitreiken en ik maakte dus van de gelegenheid gebruik om al de deelnemers te danken voor hun opkomst.

De deelnemers hebben de minu-tieuze organisatie, de bestendige nabijheid van vier reddingsbo-ten en de goede ontvangst op het strand en in de KNRM-loods zoals gewoonlijk kunnen waar-deren.

Maurice Hinsenkamp, Voorzit-ter van de North Sea Swimming Organisation NSSA nodigde iedereen uit tot de Kerstzwem-

tocht die dit jaar zal doorgaan op zondag 19 december 2010, en dus ook tot de eerst-volgende Noordzee Challenge in 2011, die dus de 32e zal zijn.

JozEF VAN DEN BERGHE

69

Ook dit jaar weer heel wat oude getrouwen, maar ook enkele nieuwkomers. Zoals ge-woonlijk begaven ze zich in zeer vrolijke stemming naar hun startplaats.

De wedstrijd verliep zoals altijd zonder enig incident, en ook zoals verwacht, zeer snel. De prijsuitreiking in de loods van de KNRM werd vereerd met de aanwezigheid

De 12 km:

Plaats Naam Tijd

1 Kristof Hendrickx 1 u 09’ 20”

2 Niels Hendrickx 1 u 10’ 40”

3 Jaak Coolen 1 u 16’ 30”

4 Rik Meeuwissen 1 u 16’ 57”

5 Jelle Bertels 1 u 21’ 16”

6 Ronny Raeymaeckers 1 u 25’ 18”

7 Jos Leemans 1 u 25’ 58”

8 René De Praetere 1 u 55’ 03”

De 6 km :

Plaats Naam Tijd

1 Sharona Gheleyns 33’ 40”

2 Karolien Hoste 39’ 41”

3 Hannelore Leurs 40’ 57”

4 Lutgardis Cuppens 43’ 05”

5 Annemie Lantin 43’ 59”

6 Nico Ruttens 46’ 36”

7 Kamiel Verstraete 49’ 40”

8 Huub Dellaert 57’ 24”

Foto

: Joz

ef V

an d

en B

ergh

e.

ADVERTENTIE

zee-vinzwemmen, geliefd door alle leeftijden. transport met de ‘Unimog’. Fo

to’s

(2):

Joze

f Van

den

Ber

ghe.

De winnaars.

70 Hippocampus nov./dec. 2010

Reportage - INStRUCtEURSoPLEIDING

Zondag 26 september 2010 D-day. Onder een dreigende wolkenlucht verzamelde in de vroege ochtend

een massa kaderleden en kandidaten in de jachthaven van Bruinisse aan het Gre-velingenmeer. Met een vijftigtal waren ze op de afspraak en er kon dan ook tijdig met man/vrouw en macht begonnen worden aan de inscheping van de imposante hoe-veelheid duik- en reanimatiemateriaal op

het binnenschip Sjarina. Twee RIB’s met bemanning en dokter waren present voor de veiligheid. Na een algemene briefing door John Maes en Koen Van Dyck werd de verdere organi-satie toevertrouwd aan Lars Putteneers, Anjes Daems en Erwin Van Reusel, allen kandidaten 3*Instructeur. Tijdens het koers zetten naar de duikplaats kon iedereen aan-schuiven voor het ontbijt aangeboden door Green Force. Het echte werk kon toen begin-nen.

Uitgezonderd de beslissing dat er onder water geen accidenten zouden gesimuleerd worden, wegens de minder goede zicht-baarheid, werd het klassieke (ex)Bendor-scenario gevolgd: tafelgesprekken, duiken, incidenten oplossen, debriefing, bibberend bij een frisse Noordwester droog goed aan-trekken, feedback, broodjes met soep, terug tafelgesprek, duiken, incidenten, aankleden en bibberen, debriefing en feedback.

Na afloop werden een aantal kandidaten

Voorbereiding Zeestage Boulouris 2010

gepolst naar hun mening over deze pre-prestage. Hun oordeel was unaniem dat het een verrijkende ervaring was die zeker zou bijdragen tot het welslagen in de Sta-ge 2010. Wat hun dan ook van harte toe-gewenst wordt. Ronny De Meersman, die voorzitter is tijdens de 2*Stage te Boulouris, wist ons nog te vertellen dat het de wens is van alle juryleden dat we 100% geslaagden mogen noteren. Dat zou uniek zijn tijdens het 50e jaar dat er Zeestages georganiseerd worden. Tot slot werden alle deelnemers door de organiserende AVOS-OVOS een drink aan-geboden. Opgevrolijkt door oerdegelijke Hollandse hoempamuziek en smartlap-pen vanwege de crew van de Sjarina, werd er nog flink nagekaart vooraleer naar huis te vertrekken. Een stralend avondzonnetje was de late beloning na een frisse, maar ge-lukkig regenloze ‘werk’dag.

JACqUES LIMPENS

Met een parafrase zou men kun-nen zeggen: een voorbereid duiker is er twee waard. Deze spreuk indachtig organiseerden de regionale AVOS en OVOS ge-zamenlijk de 14e editie van een pre-pre-Zeestage ter voorberei-ding van kandidaten 2* en 3*In-structeurs op het echte werk te Boulouris. De kandidaten van alle NELOS-clubs werden hier-op uitgenodigd.

1) Duikongevallen werden gesimuleerd.

2) Materiaalcontrole.

3) Een geslaagde leerzame dag.

4) Veel bijgeleerd vandaag.

5) Verdeling van de taken.

6) overlopen van de ploegindeling.

Instructeurs kunnen, nadat ze inge-logd zijn, meer foto’s van dit evenement bekijken via: www.gallery.nelos.be/main.php?g2_itemId=30623

Foto

’s (5

): Iv

o M

adde

r.

1

5 6

2 3 4

71Hippocampus nov./dec. 2010

Ik denk hierbij aan: het vinden van een ge-schikt zwembad dat nog vrij is op een voor de jeugd geschikt moment, het verzamelen van voldoende materiaal voor het geven van de zwembadlessen, het organiseren van de eerste openwaterduiken en het bij-eenkrijgen van voldoende lesgevers. Daar-na nog het in orde brengen van een boel administratieve verplichtingen zoals de homologatie van de jeugdduikschool, aan-vragen van subsidies, informatiebrochure voor de ouders, enz.

Na die eerste jaren zijn de financiën, het contact met de ouders, het zwembad en het materiaal grotendeels aangepakt of in ieder geval in voortdurende verbetering. Het enig element dat ieder jaar opnieuw voor problemen zorgt, is het kader. Ieder jaar zijn er een heleboel kandidaat-jeugd-duikers die zich aanbieden, maar steeds botsen we op de beperking door ons kader. En blijkbaar zijn we niet de enige school die daarmee kampt.

Waarom vormt het kader een jaarlijks te-rugkerend probleem? Daar zijn volgens mij een aantal redenen voor. Ten eerste is de opleiding niet gemakkelijk. Om er aan te beginnen moet je al minstens een ervaren 3*D zijn. Pas na het volgen van een oplei-dingsweekend kan je een stage aanvatten die gemiddeld 6 maanden duurt. Dit op-leidingstraject is echt wel nodig, want aan jeugd les geven, is totaal niet te vergelijken met een instructie aan volwassenen. Ten tweede heb je in verhouding ook veel

meer kader nodig. Een gemiddelde van 4 kinderen per lesgever is geen luxe. Voor een kleine school van 20 duikertjes heb je dus als snel 5 lesgevers en een algemeen verantwoordelijke nodig. Hou je daarbij rekening met een kwaliteitsvolle stage van kandidaat-begeleiders in opleiding en het feit dat sommige lesgevers avondshifts hebben, dan is het aantal kaderleden dat je nodig hebt nog groter.

Een bijkomende reden is dat een jeugd-duikbegeleider of -instructeur blijkbaar een korte ‘houdbaarheidsduur’ heeft. Ooit heeft een ervaren jeugdduikschoolleider me verteld dat een begeleider gemiddeld 5 jaar meedraait. Ik kan dit niet bevestigen, maar ik stel vast dat er een zeker verloop is. Ze haken af omdat hun kinderen stop-pen of overstappen naar volwassenduiken, ze weer ‘normaal’ willen gaan duiken, van-wege ziekte, problemen met de uren van de training, verandering van werk, enz.

Het gevolg is dat je als jeugdduikschoollei-der voortdurend zoekt naar nieuwe lesge-vers. Deze zoektocht is echter niet zo een-voudig, want hoe vind je ervaren duikers die graag les geven aan jeugd van 8 tot 14 jaar? Ik had al een paar manieren uitgepro-beerd totdat ik, eerder toevallig, een uit-zending van het VTM-programma ‘De Stip’ zag. Misschien was dat een mogelijkheid?

Een simpele mail volstond om alles in gang te zetten. Eerst een opname van de oproep zelf en daarna een reportage tij-

dens een openwaterduik in de Put van Eke-ren. Een duik organiseren, jezelf aankleden en ondertussen een interview geven is niet iets wat je leert tijdens het opleidingsweek-end jeugdduiken, maar het resultaat mag gezien worden. Natuurlijk kan je het eind-resultaat bekritiseren, maar het geeft een mooi beeld van wat jeugdduiken is (de re-portage staat op YouTube).

Ik was op zoek naar twee gebrevetteerde jeugdduikbegeleiders, maar was bereid om eventuele kandidaten na het volgen van het opleidingsweekend een stage aan te bieden. Dit laatste zou ons dit jaar niet vooruithelpen, maar je moet werken aan de toekomst. Twee kandidaat-lesgevers heb ik er bij, maar niet door de reportage. Jeugdduikers waarschijnlijk wel. Hoewel de oproep niet direct een succes was, von-den we het als duikschool een leuke, niet te missen belevenis. Dank aan de Werkgroep Video van de Audiovisuele Commissie voor het snel aanleveren van de onderwaterca-meraman.

PAtRICK VAN HoESERLANDE

Een NELoS-Jeugdduikschool op ‘De Stip’, een tv-programma van VtM.

Club in de kijker

Jeugdduikschool op ‘De Stip’Bijna drie jaar geleden startten we met een nieuwe Jeugdduik-school onder de vleugels van MAW Brabo. Zo’n start vergt heel veel voorbereiding en collectieve inzet.

Jezelf aankleden en terwijl een in-terview geven, is niet gemakkelijk. Briefing.

Hippocampus nov./dec. 201072

Reportage - JEUGDDUIKEN

Afscheid van een jeugd-duikseizoenTijdens de zomermaanden dui-ken de jeugdduikertjes in ‘onze wateren’, die dan voldoende warm zijn.

Na maanden oefenen in het helder water beschermd door vier zwem-badmuren, komen we bij het stijgen

van de watertemperatuur naar buiten. Zoals echte duikers bereiden we ons voor en briefen we onze buddy. Dankzij de trai-ningen in het zwembad genieten we in alle veiligheid en met volle teugen van het on-derwaterleven in open water. We ontdek-ken wat voor anderen onzichtbaar is en leren deze wonderen waarderen. Hiervoor duiken we!

Met het korter worden van de dagen daalt ook de temperatuur van het water. Deze koude stopt de plantengroei en jaagt de vissen naar diepere oorden. Ook onze dui-ken worden korter tot de kou ons binnen-

houdt. Dan is het voor ons weer gedaan met genieten. Dan moeten we afscheid nemen van alweer een fantastisch duik-seizoen en worden wij verbannen naar het heldere water van het zwembad.

Maar zoals de vissen keren we ieder jaar terug ...

PAtRICK VAN HoESERLANDE

Naar aanleiding van Patricks tekst leek het ons wel een goed idee om een jeugdduiker en één van zijn

buddy’s te interviewen. We ontmoet-ten Chesley Desmet – een twaalfjarige jeugdduiker – en één van zijn lievelings-buddy’s Britt Van Der Mercken. Britt duikt sinds 2001, is sinds 2009 actief bezig met jeugdduiken en is in dat jaar ook gebrevet-teerd als jeugdduikbegeleider. Beiden zijn lid van duikschool MAW Brabo, die een jeugdduikafdeling hebben.

Hippo: Britt, waarom ben jij met jeugd-duikopleiding begonnen?Britt: Gewoon omdat ik graag met jeugd-duiken bezig ben. Maar eigenlijk is de stap gezet omdat ze bij MAW Brabo lesgevers jeugdduiken te kort hadden. Brabo geeft sinds 2008 opleiding aan duikers vanaf 8 jaar. In het begin deed onze duikschoollei-der en jeugdduikinstructeur Hoesy (Patrick Van Hoeserlande) die opleiding gans al-leen. Kort nadien kon ik hem officieel as-sisteren. Het eerste seizoen gaven enkel wij beiden de opleiding. Tegenwoordig heb-ben we in de jeugdafdeling van onze club

3 jeugdduikinstructeurs, 3 jeugdduikbege-leiders, 2 kandidaat-jeugdduikbegeleiders in opleiding en 3 helpers. Juist genoeg ka-der om onze 21 jeugdduikers op te leiden. Maar er staan verscheidene kinderen te wachten om lid te worden. Die zouden we kunnen aanvaarden als we ons kader kon-den uitbreiden.

Hippo: Heb je ambitie om verder te gaan voor jeugdduikinstructeur?Britt: Nee, ik kan mijn ding doen en geniet er volop van. Meer moet dat niet zijn. An-ders dan met de meeste volwassenen is dat die jeugdduikertjes super enthousiast en eerlijk zijn. Als ze een visje gezien hebben, bulderen ze het uit na de duik. Hebben ze een slechte duik beleefd of juist een heel toffe, dan laten ze dat onverbloemd weten. Jeugdduikers begeleiden geeft heel veel voldoening. Bovendien hangen die jeugd-duikertjes erg aan elkaar en met de ouders klikt het ook.Chesley: Ik wil later 3*Instructeur worden, zoals mijne Bompa (nvdr, Swa Desmet).

Hippo: Chesley, waarom ben je met

jeugdduiken begonnen?Chesley: Omdat mijne Bompa me er geïn-teresseerd voor maakte. Hij is 3*Instruc-teur bij NELOS. Ik had graag eens met hem gedoken. Van Bompa kreeg ik al het beste duikmateriaal. Met het duikpak, de vinnen, de duikbril, de ademautomaat, de 5-literfles, 6 kg lood, … duik ik nu al twee jaar. Tijdens mijn duiken ben ik al een paar keer mijn zwemvinnen verloren. Maar ik heb ze elke keer teruggevonden omdat ze geelkleurig zijn. Ik heb ook al dikwijls duik-materiaal gevonden dat niet van mij was. Ondertussen heb ik al 27 duiken in mijn duiklogboekje staan en ik heb het brevet Zilveren dolfijn.Britt: Bij Brabo hebben we de afspraak ge-maakt dat je per jaar maar één brevet kan halen.

Hippo: Welk was je meest spectaculaire duik?Chesley: Eigenlijk zijn alle duiken specta-culair. Ik vind het gewoon tof dat je onder water kan ademen aan een fles en dat je dan al die visjes en de onderwaterwereld kan zien in het echt. Maar de duik die me

Enkele onderwaterfoto’s van Chesley.Foto

’s (4

): Ch

esle

y D

esm

et.

73Hippocampus nov./dec. 2010

het meest bijgebleven is, is mijn 25e duik op 30 augustus 2010 met Werner Graf. Het water was lekker warm, 19°C en we zagen toen heel, heel veel grote karpers, heel grote snoeken en veel baarsjes. Het was één van de aangenaamste duiken die ik gedaan heb. Er was eigenlijk nog een heel leuke, toffe duik: de onderwaterfotogra-fieduik in de Put van Ekeren, waar ik foto’s mocht nemen met Britt haar groot fototoe-stel. Het was heel leuk, eens iets anders dan gewoon duiken. Heb tijdens die duik ook wel wat zot gedaan onder water.Later wil ik nog wel meer onder water fo-tograferen, maar ik wil geen echte onder-waterfotograaf worden die aan wedstrijden mee doet. Duiken is voor mij geen wed-strijd, maar genieten.Britt: Naast het brevet van Dolfijn kunnen jeugdduikers ook een kwalificatie beha-len. Normaal maximum één kwalificatie per jaar, maar die beperking wordt niet strikt nageleefd. De afgelegde kwalifica-ties worden afgestempeld in hun Blauwe Paspoortboekje. Ze kunnen kiezen uit vol-gende kwalificaties: Bioloog, Hulpverlener, Trimvest, Duikploeg, Vaartuig 1, Vaartuig 2, Archeoloog en Fotograaf. Elke lesgever jeugdduiken kiest in het be-gin van het jaar een kwalificatie waarvoor hij of zij verantwoordelijk is. Ik koos dit jaar voor fotografie. Chesley was één van de jeugdduikers die de kwalificatie bij me volgde en mocht tijdens zijn fotoduik met mijn digitaal compactonderwaterfototoe-stel fotograferen.

Hippo: Wat moet je zoals doen om die kwalificatie Fotograaf te halen?Chesley: Allerlei doe-opdrachten. We oe-fenen eerst in het zwembad hoe je met een fototoestel in het water springt, hoe je het toestel moet gebruiken en hoe je er een foto mee moet maken.Britt: Eerst oefenen ze met een wegwerp onderwaterfototoestel, nadien mogen ze

Chesley laat me nog zijn mooie onderwa-terfoto’s zien en bedankt me voor het inter-view. Hij kijkt al uit naar het volgende duik-seizoen, van zodra het water weer warm genoeg is om te mogen duiken. Ik bedankt Britt en Chesley voor het interview.

Chesley: Via deze weg wil il al mijn duik-buddy’s bedanken voor alle leuke duiken die ik met hen mocht doen. Ook de helpers en mijn ouders wil ik bedanken.

IVo MADDER

een degelijk groter fototoestel gebruiken.Chesley: We leren ons ook uittrimmen en stabiel houden tijdens het fotograferen, zo-dat we het bodemleven niet beschadigen. Tot slot gaan we in open water fotografe-ren en moeten we iets doen met die foto’s. Ik heb er een collage van gemaakt.Britt: Met de foto’s die ze gefotografeerd hebben moeten ze een werkstukje maken, een samenvatting of overzicht van hun op-namen. Ze mogen kiezen: een collage, een video van hun foto’s, een diaporama, een cd, een boekje, enz. Als ze klaar zijn met hun doe-opdracht, krijgen ze hun kwalificatie.Ik sta er soms versteld van hoe goed die jeugd die kwalificaties uitvoeren. Zo kun-nen ze bijvoorbeeld vrij snel goed foto-graferen en maken ze met behulp van de computer schitterende werkstukjes van hun opnamen.Chesley: Op de website van Brabo – www.webdiver.be – kan je die werkstukjes zien via de link jeugdduiken.

Hippo: Met wie ga je het liefste duiken?Chesley: Euh, euh, … moeilijke vraag.Britt: Ze gaan het liefst duiken met de vol-wassen buddy die de mooiste stickers in hun Duiklogboekje kleeft.Chesley: Ja! De mooiste stickers kreeg ik van Werner. Maar eigenlijk kleven de meeste van mijn buddy’s wel mooie stic-kers. Dus duik ik eigenlijk wel met iedereen graag?

Hippo: We zijn nu half oktober, ga je nu nog duiken?Chesley: Nee, het water is te koud. Dan mag je niet duiken!Britt: Voor jeugdduikers is het duikseizoen ten einde van zodra het water kouder is dan 14°C.Chesley: Of het moet zijn dat ik mag gaan duiken op een tropische bestemming. Maar dat mag ik van mijn ouders pas volgend jaar.

Links: Chesley en Britt (Britvisje), één van Chesley zijn lievelingsbuddy’s.

Rechts: Het logboekblaadje met stickers van Werner.

De duik van Chesley in de put van Eke-ren, met Britt (Britvisje)!We zijn gaan duiken en we hebben heel wat leuke dingen gezien Enkele voorbeelden: dode rivierkreeft, snoek en baarsjes.Tussen de duik kwamen we enkele vrienden (Luc en Jay) tegen dan hadden we heel gek gedaan.Ik vind duiken echt SSSSSS-SUUUUUUPPPPPPEEEEERRRR tof!!!!!Het was een leuke fotoduik!Ik hoop dat ik het snel nog eens kan meemaken.En ik wil alle duikleiders heel erg be-danken en vooral Brit!!!!!!!

Chesley Desmet

Foto

: Ivo

Mad

der.

De collage die Chesley samengesteld heeft van zijn onderwaterfoto’s in de Put van Eke-ren.

74 Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - DEPARtEMENt MARKEtING EN CoMMUNICAtIE

Je hebt vast al gemerkt dat we binnen NELOS heel wat verschillende soor-ten drukwerk hebben. De vele mensen

die zich inzetten voor onze organisatie brengen onze NELOS op heel wat crea-tieve manieren in beeld. Het is een bron van inspiratie voor ons allen. We zijn deze mensen dan ook ontzettend dankbaar voor hun inspanningen. Om deze mensen − onze vrijwilligers − be-ter te ondersteunen hebben we sinds kort een Departement Marketing en Commu-nicatie opgericht binnen NELOS. Dit de-partement zal vooral een faciliterende rol spelen zowel om de informatie naar de le-den beter te structureren als om ervoor te zorgen dat we het imago van NELOS beter in de verf zetten.

van bloei naar belleklare communicatie

Het is je vast al opgevallen dat je in je kast een mooie verzameling NELOS-materiaal hebt dat er dikwijls anders uitziet. Zo heb-ben we diverse cursussen in verschillende formaten, vinden we verschillende soorten logo’s van diverse afdelingen van NELOS en dies meer. Ook informatie terugvinden in de verschillende NELOS-documenten is niet altijd even eenvoudig. Neem een moment de tijd en probeer even een lijstje te maken met de verschillende brevetten die je binnen NELOS kan beha-len. Stel bijvoorbeeld dat je gepassioneerd bent door fotografie, hoe begin je daar dan aan? Welke brevetten bestaan er? Wie con-tacteer ik? Enz.In je zoektocht vind je allicht een mooie collectie van folders, weblinks, contact-

duidelijk de link met het onderwaterle-ven en het duikgebeuren in al zijn facet-ten uitstralen, liefst in combinatie met blije mensen.

• het gebruik van steeds weerkerende slagzinnen. De meest bekende:

• “Hou je hoofd eens onderwater” – bedoeld als ‘teaser’.

• “Duiksport ook voor jou!” – bedoeld zowel voor reclame als voor het instapmodel van onze diverse op-leidingen. Hij is bijvoorbeeld terug te vinden op onze cursus 1*Duiker.

• “Onze passie is duiken” – bedoeld voor de gevorderde duikopleidingen.

• verder beschrijft het blauwe boekje een aantal druktechnische elementen zo-als:

• bladschikking van de verschillende elementen.

• te gebruiken lettertypes.• de juiste schrijfwijze van een aantal

belangrijke woorden in de duikwe-reld.

Binnenkort zal je deze huisstijl overal te-genkomen. Zo zullen alle didactische hulp-middelen in deze huisstijl verdeeld worden. De PowerPointpresentaties die gebruikt worden door onze instructeurs zijn reeds omgezet. We gaan ervan uit dat onze in-structeurs deze presentaties gebruiken in hun lessen. Ander drukwerk conform de huisstijl volgt binnenkort. Zo zal de NE-LOS-nieuwsbrief (de NELOS-info) en de website aangepast worden aan de huisstijl.

NELOS: een wereldwijde topfederatie voor onderwater-

sportDe huisstijl is belangrijk, maar slechts een eerste stap. Elke vorm van communicatie bestaat uit drie delen:

• de vorm.

NELOS in een nieuwe outfitDe huisstijl van een organisa-tie zoals NELOS is een consis-tente presentatie naar buiten toe, vaak de eerste kennisma-king voor potentiële duikers en belangrijk voor de uitstraling. Uniformiteit was er niet echt, vandaar dat we de NELOS-Huis-stijlgids aangemaakt hebben.

personen en diverse betrouwbare en min-der betrouwbare informatiebronnen. Het beter structureren en uniformiseren van de verschillende informatiestromen is pre-cies de missie van het Departement Marke-ting en Communicatie.

samen sterker met het blauwe boekje

Een belangrijke eerste stap voor onze organisatie is een duidelijk herkenbaar imago. Het is immers heel belangrijk dat wanneer je een document van NELOS in de hand neemt, dat het meteen herkenbaar is dat het van NELOS komt. Vandaag verte-genwoordigen wij de duiksport in Vlaan-deren. We zijn een wereldwijd erkende organisatie die voldoet aan de strengste Europese normen. Tijd om dit ook duidelijk te maken in al ons drukwerk. Kortom tijd voor een ‘NELOS-Huisstijlgids’. Gepassi-oneerd als we zijn door duiken heeft deze huisstijl dan ook de gepaste bijnaam ‘Het blauwe boekje’ gekregen.Wat vind je zoal in ‘Het blauwe boekje’? Een duidelijk imago bestaat uit een aantal be-langrijke zaken:

• een duidelijk herkenbaar logo. Zo heb-ben alle afdelingen van NELOS een aangepast logo gekregen, waaruit blijkt dat alle activiteiten inderdaad deel uit-maken van NELOS.

• het gebruik van steeds weerkerende elementen in het drukwerk; zo wordt er heel veel gewerkt met de combinatie belletjes en golven samen met het logo.

• het gebruik van specifiek en typerende foto’s; we willen beelden brengen die

75Hippocampus nov./dec. 2010

• de inhoud.• het communicatiekanaal.

Waar we vooral zorg voor willen dragen, zijn:

• goede communicatiekanalen voorzien in een mooi ogende vorm.

• de kwaliteit van onze organisatie uit-stralen en optimaal verspreiden.

Als we kijken naar de inhoud en de inspan-ningen die geleverd worden binnen NELOS mogen we er zeker van zijn dat onze duikor-ganisatie één van de beste ter wereld is. Dit is niet alleen onze mening, maar de stel-ling van de auditeurs van de European Un-derwater Federation (EUF) die regelmatig onze interne werking nakijken. Het Departement Marketing en Communi-catie zal vooral de beschikbare kennis en informatie beter verspreiden, toegankelijk maken en de naam NELOS verder profile-ren als een sterke onderwatersportfede-ratie. Het is duidelijk dat dit een uitgebreide op-dracht is, waar we kunnen rekenen op een sterk team van specialisten. Anderzijds is hier nog veel werk aan de winkel en is zeker alle hulp welkom. Als je ervaring hebt op dit terrein, stuur ons dan gerust een mailtje via: [email protected].

Mag ik de huisstijl gebruiken?De huisstijl is bedoeld voor alle NELOS-ge-relateerde communicatie. Typische voor-beelden zijn:

• presentaties voor of in de context van NELOS.

• het verspreiden van folders, posters, ... voor activiteiten binnen NELOS.

• promotionele activiteiten waar NELOS bij betrokken is.

Het gebruik van de huisstijl willen we zo natuurlijk mogelijk maken, de beste ma-nier om dit te doen: zorgen voor een mooi ogende stijl, waar mensen graag gebruik van maken in hun communicatie. Daar-naast moeten we er uiteraard voor zorgen dat de drempel zo laag mogelijk is. Daarom stellen we ook heel wat zaken ter beschik-king via onze website:

• de volledige NELOS-Huisstijlgids ‘Het blauwe boekje’, met alle richtlijnen en sprekende voorbeelden betreffende het gebruik van de gids.

• Alle logo’s voor alle afdelingen, en dit in

alle gangbare formaten• Diverse sjablonen om snel van start te

gaan:

• een aantrekkelijk PowerPointsja-bloon, klaar voor gebruik in alle omstandigheden.

• een Word-sjabloon voor het maken van cursussen of instructieboekjes.

• briefpapier, enveloppes, enzomeer.• sjablonen voor websites.

Kortom om iets moois te maken, kan je snel op weg. De beste manier om te starten is de huisstijlgids rustig te lezen, en te kijken naar een aantal voorbeelden.

tot slotWe wensen je heel veel plezier met het ge-bruik van de huisstijlgids. Belangrijk:

• heb je suggesties ter verbetering? Vertel het ons.

• ben je enthousiast over heel het gebeu-ren? Vertel het dan aan je vrienden en collega’s.

• Het is dankzij onze gezamenlijke pas-sie voor de onderwatersport dat onze federatie zijn leidersrol in Europa kan vervullen. De vele radertjes in onze uit-gestrekte organisatie zorgen daar voor. Het Departement Marketing en Com-municatie wil zorgen dat de radertjes gesmeerd lopen door licht te werpen op de boeiende zaken die in onze organisa-tie gebeuren.

HERWIG VAN CottHEM

Sjabloon PowerPointpresentatie

Het sjabloon voor de PowerPoint-presentaties (PPT) is aangemaakt in Microsoft Office 2007. Normaal is het geen probleem om deze presentaties ook te gebruiken op computers waarop een oude versie van Office draait, op voorwaarde dat het ‘compabiliteits-pakket van Office’ geïnstalleerd werd. Meer info over dat conversieprogram-ma vind je op: www.microsoft.com/netherlands/artikelen/producten/compatabiliteitspakket.aspx. Op die pagina vind je ook de link naar de downloadpagina van het compabili-teitspakket.

Nuttige info

Vanaf nu zullen de cursusboeken die downloadbaar waren via de NELOS-downloaddatabase enkel nog besteld kunnen worden via een systeem ‘print on demand’. Meer uitleg daarover volgt van zodra het systeem operationeel is.Het NELOS-logo is lichtjes gewijzigd, maar dat is amper te zien. Wel zijn er in de Huisstijlgids diverse regels opge-nomen betreffende het gebruik van het NELOS-logo.

‘Het blauwe boekje’, de logo’s en sja-blonen kan je downloaden via:www.huisstijl.nelos.be.

NELOS-logo’s

Het basislogo en het algemeen logo van NELOS zijn licht gewijzigd. Voor elke commissie, sectie, werkgroep, ... zijn er specifieke logo’s aangemaakt. Bovendien zijn er duidelijke regels op-gesteld betreffende het gebruik van de logo’s op officiële NELOS-documenten, digitale informatiebronnen, enz. Zo mag je bijv. het basislogo enkel gebrui-ken als er ergens in de buurt van dat logo een verwijzing of link is naar NE-LOS. Bijv. voluit Nederlandse Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport.

NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT VZW

CMAS Belgium

DepartementMarketing & Communicatie

76 Hippocampus nov./dec. 2010

Om te duiken hoef je niet per se nat te wor-den. Inderdaad, je kunt met een duikboot het aquatisch milieu bewonderen. Maar er bestaat ook een minder actieve manier. Eén waarbij je het milieu rond je laat evolueren en laat langskomen zonder dat je je hoeft te verplaatsen. Het voordeel van een der-gelijk station ter grootte van een schoolbus is dat er geen decompressietijden zijn en dat de wetenschapper niet moet kunnen duiken. http://aquarius.uncw.edu/.

Even speelde ik met het idee om zoiets in de Noordzee te gaan neerplanten. Het vinden van subsidies voor een wetenschappelijk project moet te doen zijn. Tot ik ontdekte dat dit het enige onderwaterstation in de wereld is dat quasi permanent bewoond wordt. Waarschijnlijk is de hoge onder-houdskost daarvan de belangrijkste oor-zaak. En nu begrijp ik ook waarom de grote tank op een diepte van meer dan 30 meter eveneens gebruikt wordt voor het trainen van astronauten. NASA heeft immers een groot budget.

Mocht je een goed idee hebben om de kosten te drukken zodat we zo’n station in België kunnen plaatsen, stuur dan een mailtje naar: [email protected].

PAtRICK VAN HoESERLANDE

Nieuw zijn de soorten niet echt. Ze bestaan al jaren, misschien zelfs eeuwen. Maar nu pas heeft de

mensheid ze gezien en hun bestaan geno-teerd. Of dit voor die ‘nieuwkomers’ goed nieuws is, ben ik niet zeker. Want direct op het heugelijk nieuws volgde de bemer-king dat we gelukkig mogen zijn dat we deze soorten ontdekt hebben alvorens ze voor altijd van de aardbol verdwenen zijn. Immers, als bewoners van onze wateren worden ze bedreigd door dode zones waar alle zuurstof uit het water verdwenen is, door rondreizende olievlekken, door grote poelen plastic, door industriële visvangst waarbij ze achteloos als bijvangst dood overboord geworpen worden, … Duiken we binnenkort met een virtuele bril rond in dood afvalwater?

Ieder jaar brengt het WWF een rapport over de toestand van onze waterrijke pla-neet – verkeerdelijk – Aarde genaamd. Ook in 2010 krijgen we geen goed beeld over hoe we met onze eindige levensbron om-springen. Tamelijk verontrustend. Wat doen we er aan? Meer hierover vind je op: http://wwf.panda.org/about_our_earth/all_publications/living_planet_report.

Dat onze planeet de moeite waard is om te beschermen zou ik je niet moeten bewijzen. Toch wil ik een poging wagen. Niet door een preek af te steken, maar door je te verwij-zen naar een site vol foto’s en video’s. Het is een hele URL, maar het loont de moeite: http://oceanexplorer.noaa.gov/gallery/livingocean/livingocean.html.

Verwondering slaat niet alleen op mooie beelden. De ‘no limits’ discipline in het apneuduiken is voor mij zoiets als de ko-ninginnenrit. Petje af voor diegenen die het doen, maar ik neem er niet aan deel. Het is een bijna spirituele tocht naar de verre uit-hoeken van je kunnen. “To boldly go where …” (nvdr, “Te gaan waar geen mens eerder geweest is”, een bekende uitdrukking uit de sciencefictionreeks Star Trek). De grens tussen duiker en zijn omgeving vervagen en de twee vloeien ineen. Ik reageerde dan ook verbaasd dat er zoiets als een wereldre-cord ‘buddy no limits’ bestond. Eerst was ik overtuigd dat ik het verkeerd gelezen had, want wat bezielt een vrijduiker om iemand op zijn tocht mee te nemen? Een beginner de weg tonen, ja. Maar om met twee er-varen duikers een recordpoging onderne-men? Bizar. En toch had ik het goed gezien. Het leuk filmpje op YouTube toont duidelijk twee vrijduikers, een man en een vrouw, die samen afdaalden naar de recorddiepte van 115 meter. Zie je een bekende Belg? www.youtube.com/watch?v=dOyA2YNPhg4.

Webdiving

Ik ben geen groene jongen - toch niet in de extreme zin van het woord - maar toch vind ik het leuk te horen dat er nog steeds nieuwe vissoorten ontdekt worden.

Afvalwater

Persbericht

77Hippocampus nov./dec 2010

Fascinatie

duiken

in hal 3/4Tot aan de horizon

kiten

in hal 1

Passie

zeilen

in hal 15-17

22. - 30.1. 2011www.boot.de

360° watersport beleven.Alle liefhebbers van de onderwaterwereld zijn op boot Düsseldorf precies aan het juiste adres. De nieuwste duik-

sportkleding en –uitrusting, geweldige duikreizen, alles rondom onderwaterfotografi e, maar ook een duiktoren

en een oefenduikbekken zorgen ervoor dat leken en professionals de smaak van het komende seizoen te pakken

krijgen. Bezoek van 22 tot en met 30 januari 2011 ’s werelds grootste jacht- en watersportbeurs en beleef aan

den lijve de veelzijdigheid van de watersport.

27.1

0.20

10 ·

Boo

t 20

11·

B (N

L)·

175

x 12

7 m

m ·

4c

· H

ippo

cam

pus

Informatie, entreekaartenen catalogi:Fairwise bvbaOttergemse steenweg 59000 GentTel. 09/245.01.68Fax 09/245.01.69E-Mail: [email protected]

boo11 TA B (NL) 175x127 Hippocampus.indd 1 26.10.10 16:40

ADVERTENTIE

Op de duikbeurs van boot Düsseldorf winnen onderwaterfotografie en -video steeds meer aan betekenis

en erkenning. Daarom pakt ‘boot 2011’ uit met een exclusieve show – gespreid over een oppervlakte van 300 m2 – onder de titel ‘Underwater Pixel World’. De locatie hiervan is ‘Hal 4’, direct naast de tradi-tionele ‘duiksporthal 3’. Wat vorig jaar met een fototentoonstelling begon heeft vrucht gedragen. Tal van exposanten, die camera’s, behuizingen en toebehoren voor onderwaterfotografie en -video leveren, benutten de kans om hun aanbod ook hier te presenteren.

Daar komen nog enkele nieuwe exposan-ten uit de foto-industrie bij. Een presentatie van het werk van internationaal bekende onderwaterfotografen en opnames uit de amateurfotowedstrijd ‘Topshot’, die boot

Düsseldorf samen met www.taucher.net uitgeschreven heeft, rondt het geheel op artistieke wijze af.

Aan ’s wereld grootste consumentenbeurs voor de duiksport in de beurshallen van boot Düsseldorf nemen in 2011 in totaal 350 exposanten deel. Zij presenteren duik-sportuitrustingen, internationale reisbe-stemmingen en duikgebieden en geven in-formatie rond de thema’s duikopleiding en veiligheid. De duiksportafdeling van boot is daarnaast hét trefpunt voor de internatio-nale vakwereld op duikgebied en verzorgt tevens professioneel infotainment in het duiksportcentrum met zijn glazen duikto-ren.

Boot 2011 is van 22 tot en met 30 januari dagelijks geopend van 10.00 tot 18.00 uur. Een dagkaart kost € 15,00 en een tweeda-

genkaart kost € 23,00. Toegangskaarten geven recht op gratis reizen van en naar de beurs met alle verkeersmiddelen van de VRR Rhein-Ruhr. Tijdens de beurs kan je op deze website ook terecht voor actu-ele informatie over ‘boot 2011’, waardoor bezoekers en geïnteresseerden in de wa-tersport voortdurend op de hoogte gehou-den worden van alle belangrijke zaken en gebeurtenissen. Kaarten zijn verkrijgbaar bij de beursorganisatie Messe Düsseldorf via de online voorverkoop op de website www.boot.de of via de Belgische firma Fairwise bvba. Deze laatste organiseert trouwens ook busreizen naar ‘boot’. Voor meer info kan je terecht bij Fairwise bvba, Ottergemse steenweg 5, 9000 GENT, tel. 09 245 01 68, e-mail [email protected].

IVo MADDER

Boot Düsseldorf 2011Nieuw voor de duikliefhebbers: Underwater Pixel World.

78 Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - CoMMISSIE DUIKoNDERRICHt - ERERAAD

Elke klacht met betrekking tot de NELOS-reglementering en de gedragscode voor de NELOS-duiker moet schrif-telijk (per mail, fax of brief) verstuurd worden aan het

NELOS-secretariaat of het e-mailadres: [email protected] Ereraad ontvangt regelmatig ernstige aanklachten die, hoewel ze ernstige inbreuken en schending van de gedragsco-des omvatten, toch moeten geweigerd worden omdat de klacht geen naam noch ondertekening bevat. Het is soms een spijtige zaak dat schrijnende toestanden op deze manier aan een on-derzoek en/of een opvolging ontsnappen. Het moet bij deze duidelijk zijn dat de Ereraad niet tezelfdertijd de vervolgstel-ling kan inleiden en anderzijds de rechtspleging kan voeren.

RoNNY MARGoDt,

VooRzIttER ERERAAD

Mededeling van de EreraadDe ereraad wil benadrukken dat anonieme klachten gericht aan de Ereraad, het NELOS-secretariaat, het Duikonderricht en aan het bestuur NELOS onherroepelijk zonder verder gevolg zullen geklasseerd worden.

AD

VER

TEN

TIE

specialistjassen, f leeces, t-shirts, pulls

met eigen opdruk of borduursel

Kerkstraat 3-5, 9220 Hamme, 052/47.75.38

lugiVroeger BOO

Bondsnieuws - CoMMISSIE DUIKoNDERRICHt

De theorieles, die een kandidaat moet bijwonen, moet ge-geven worden door minstens een 1*I (en niet minstens een 2*I, zoals eerder foutief vermeld werd).

Niet fout vermeld in vorige Hippo, maar eerder vergeten te vermelden is dat de minimum leeftijd voor een kandidaat KDD werd opgetrokken naar 18 jaar (en niet 16 jaar zoals in de NELOS-infomap staat).Op het ‘Opleidingsformulier Diep Duiken’ staan de voorwaar-den wel correct vermeld.

IVo MADDER

Errata KDDIn vorige Hippo speelde de zetduivel ons opnieuw parten in het artikel over de Kwalificatie Diep Duiken (KDD). Daarom een kleine rechtzetting.

79Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - CoMMISSIE DUIKoNDERRICHt

Geslaagden Zeestage ‘102*Instructeurs

3*Instructeurs

John De Block (BCOS)

Dieter Van Itterbeeck(BCD)

Etienne Malaise(STINGRAYS)

Nancy Deloz(KEMPISCHE

DUIKSCHOOL)

Rony De Putter(GOBIO DIVERS)

Dirk Wuyts(AKO)

Bruno Vanderbeken(ACTINA)

Eddy Dielen(AQUANAUTEN)

Anton Colpaert(DE WATERMAN)

Herald Vercauteren(CVD)

Benny Smolders(DUKLO)

Mark Crahaij(POSEIDON)

Jan Vermeiren(2 DIVE 4)

Dieter T’siolle(STINGRAYS)

Foto

’s: R

olan

d W

ante

ns.

Jan David(WDS)

Dave Hulpiau(HYDRA)

Er werd voor gekozen om de kandidaten te fotograferen gedurende hun bezigheden tijdens de Zeestage. Daardoor zijn er verschillende emoties te zien, weerspiegeld in de gezichtsuitdrukkingen.

Foto’s van de Zeestage 2010 kunnen via http://gallery.nelos.be gedown-load worden én daar ga je naar de map ‘Opleiding instructeurs’. In die map vind je de map ‘Zeestages’ en daarin vind je de map ‘Zeestage 2010’. In deze map staan de foto’s van diverse auteurs netjes verdeeld per auteur.Opgelet! Je kan die foto’s enkel bekijken en downloaden als je NELOS-in-structeur bent en nadat je ingelogd bent op NELOS-Gallery. Inloggen kan uiteraard enkel nadat je ooit geregistreerd werd op http://gallery.nelos.be. Hoe je moet registreren (met behulp van je brevetnummer), lees je op pa-gina www.wiki.nelos.be/index.php/Gallery.

Opgelet! Wijziging datum zeestage 2011: 9 oktober tot 13 oktober 2011.

De mooie, nuttige jas werd gesponsord door Scubapro.De juryleden kregen van de kandidaten een mooie witte polo en NELOS schonk aan iedereen een groen T-shirt.

Hippocampus nov./dec. 2010 79

80 Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - CoMMISSIE DUIKoNDERRICHt - GESCHIEDENIS

Rugwaartse val. Let op het Fenzy-reddingsvest en de decompressie-meter.

Het haventje van Bendor met de beruchte,

want weinig stabiele, ‘Ile de De Bendor’.

De t-shirts van Bendor 1980.

Net zoals nu werden er ongevallen en incidenten gesimuleerd.

Jurylid Jos Hollenfeltz (rechts) tijdens de

stage 1968.

81Hippocampus nov./dec. 2010

50 jaar ZeestagesZeestages

Met de nachtbus naar Bendor (1986).

tafelgesprekken zoals ze ook nu nog gehouden worden.

Geslaagd!

‘s Avonds was het tijd voor ontspanning. Hier Lou Vandendries,

Walter Geebelen, José Vandekerckhove en Frans Geeraerts.

tony oudermans, François Blom en François Desmet klaar voor de duik tijdens de stage van 1968.

82 Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - CoMMISSIE DUIKoNDERRICHt - GESCHIEDENIS

Drie jaar na de stichting van de Belgische Federatie BEFOS-FEBRAS in 1957 voelde men aan dat de opleiding en het examineren van de noodzakelijke – de duiksport begon aan een spectaculaire groei – nieuwe instructeurs beter moest georganiseerd worden.

De Franse zuidkust was de aangewe-zen plaats: daar was de duiksport ei-genlijk begonnen en velen hadden al

Foto

’s (3

): Co

olsh

ots.

be 2

010.

Hoewel het concept van de Zeestage door de jaren heen ongeveer hetzelfde gebleven is, heeft het duikmateriaal tijdens de Stages een deftige metamorfose ondergaan.

gedoken in de Middellandse Zee. Ook de be-trekkelijke korte afstand was een voordeel.Dus zo werd eerst – in 1960 – voor Cassis

gekozen, later trok men naar het eiland Bendor bij Bandol en nu zijn we al enkele jaren neergestreken in Boulouris.

Voorzitter van de 3*Stage John Remue geeft de briefing op de Espadon te Cavalaire.

De duikuitrusting van na de jaren ‘90.Met Fenzy-reddingsvest en de SoS-decom-pressiemeter.

Fles met sangels en tussenbeenriem en de befaamde eentrapsontspanner Mistral.

Steeds weerkerende karwei: het uitladen van de boot.

Hier René Van Leeuwen met ‘wc-trimvest’.

Verantwoordelijke Duikonderricht, Jean Sax, tijdens de proclamatie. Links René Crepin en rechts van hem ‘tonton’ Arzuillier.

83Hippocampus nov./dec. 2010

Veel is ongeveer hetzelfde gebleven in die 50 jaar: • de formule van het rollenspel met zijn

tafelgesprekken, briefings, duikleiding, onder- en bovenwaterincidenten, de-briefing, deliberatie en proclamatie.

• de speciale stagekledij; aanvankelijk een T-shirt, later een pull en nu zelfs een jas.

• het ontstaan van interclubvriendschap-pen.

• de voordrachten.• de feestavond.

Toch zijn er ook veranderingen gebeurd in de loop van deze 50 jaar. Zo werden de stages aanvankelijk in de paasvakantie ge-houden. In de 80er jaren was de toevloed van kandidaat-instructeurs zo groot dat er twee stages moesten gehouden worden: een met Pasen en een in de herfstvakantie. Het duikonderricht was toen nog wel nati-onaal georganiseerd, dus waren er kandi-daten uit gans België. In 1990 organiseerde het NELOS-Duikonderricht haar eerste zelfstandige stage in Bendor.Het ging er vroeger ook wel ruiger en die-per aan toe: bijv. eerste duik naar 70 m en de successieve duik naar 50 m! Dit was geen waaghalzerij. Het was immers perfect in orde met de toenmalige GERS-tabellen.

Een ander fenomeen uit de oude doos wa-ren de ‘Beste René-brieven’. Het was im-mers de gewoonte geworden na de stages een brief naar René Crepin, Nationaal Ver-antwoordelijke van het Duikonderricht, te schrijven. Dit gebeurde door juichende ge-slaagden en teleurgestelde niet- geslaagden, die moedig probeerden hun ontgoocheling te verbergen. Die brieven werden dan anoniem gepubliceerd in de Hippo. Enkele voorbeelden:

Beste René,Ik heb uw brief van de 18e jl. goed ontvan-gen, en de vriendelijke balsem die ge weer zo aardig uitstrijkt op de wonde, veroor-zaakt door mijn nieuwe mislukking in Ben-dor, sterkt mij.

Beste René,De dag na de proeven van de stage sta ik erop al diegenen te bedanken, die ervoor geijverd hebben, opdat de stage van dit jaar niet zou moeten onderdoen voor de vorige stages. Ik ben mislukt, zeker, maar toch heb ik er een les uit getrokken, wat bewijst dat ontmoetingen tussen clubs zeer wenselijk zijn.

Maar de grootste veranderingen hebben plaatsgevonden in het duikmateriaal. Op de foto’s van vroeger is te zien dat iedereen in hetzelfde zwarte pak met gele biesjes ge-kleed was, een als het ware gestandaardi-seerde outfit voor alle duikers. De Mistral-ontspanner, de dieptemeter van de Marine Nationale en de Spirotechnique-flessen met tussenbeensangel en reservestang overheersten het beeld. Trim- of reddings-vesten bestonden aanvankelijk niet. Later is wel de Fenzy-reddingsvest verschenen.Wat een ongelooflijke evolutie is daar ge-beurd! Welk een kleurige variatie aan duik-pakken, ontspanners, trimvesten, duik-computers, vinnen, enz. zien we nu aan de waterkant.

Maar het belangrijkste is onveranderd ge-bleven: de stages zijn een prachtige leer-school voor onze nieuwe 2* en 3*Instruc-teurs en ze zijn tevens een schitterende manier om een hecht NELOS-team te sme-den.

WIM VAN DoESELAER

Swa Desmet en Gerty Christoffels.

terrasjesweer, dus worden de tafel-gesprekken buiten gehouden.

John Remue met de twee haven-kapiteins, Luce en Katia.

onthaal van juryleden en kandi-daten door René Crepin.

Deliberatie door de paritair samengestelde jury’s.

Bendor 1995 - Marc Corthals (2e van rechts) omringd door de ex-voorzitters van de stages: Monique Demoustier (links), Lambert Sequaris, Swa Desmet (midden) en Joop Deen (uiterst rechts).

Briefing links Walter Geebelen, zittend Willy van der Plas.

84 Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - CoMMISSIE DUIKoNDERRICHt EN GENEESKUNDIGE CoMMISSIE

Bondsnieuws - CoMMISSIE DUIKoNDERRICHt

Ondanks deze tweede kans waren er toch nog kandidaten die er - on-danks dat het al herhaaldelijk in

Hippocampus gepubliceerd werd - van-uitgaan dat je aan het zakje van het zuurstofmasker moet kunnen zien dat er ademhaling is en amper een hartmassa-geritme van 60 slagen per minuut halen.Als je hartmassage toepast, doe dat dan op het ritme van liedje ‘Stayin’ Alive’. Dit nummer van de Bee Gees telt namelijk 103

‘beats-per-minute’ en dat is volgens me-disch personeel bijna gelijk aan het ideale hartmassageritme van 100 hartmassages per minuut.

Uiteindelijk behaalden volgende negen kandidaten dit belangrijk specialisatiebre-vet:

• Dirk Buysse.• Reinaert Crombez.• Dieter De Kegel.• Martin De Vriendt.• Peter Neven.• Yves Pattijn. • Mariette Van Der Vegt.• Didier Vandewalle.• Gunther Van Vaerenberg.

Herexamen Duiker-Hulpverlener

Op zaterdag 4 september 2010 werd door de Geneeskundige Commissie en het Duikonder-richt het herexamen Duiker-Hulpverlener afgenomen.

Onze dank aan de juryleden en welge-meende gelukwensen aan de nieuwe dui-ker-hulpverleners.

JoHN REMUE

Foto

: Ivo

Mad

der

Hippoëzie

Love songRoerloos zwevend

weef ik dit liedin de golven

vibrerende bastonenbetasten je lichaam

raken de juiste snaar

je luistertwenkt me

dertig ton pure verleidingskracht

je vin streelt memijn machtige staart

een spons

buiken versmeltenmijn warmte

zoekt brandt verlangt vindt duikt

tintelingen langsonze bultruggen

we trillen

drijven in elkaarbegroeten de zondanken de liefde.

Fonny (Alfons Heyrman)

Op maandag 20 december 2010 om 20.00 uur organiseert de Sectie DuikTechnieken (SDT) in het Duikershuis een Info-avond voor kandidaten Nitrox-Instructeur.Doel van deze avond is het toelichten van het opleidingstraject tot Nitrox-Instruc-teur.

Op donderdag 13 Januari 2011 om 20.00 uur vindt in het Duikershuis het jaarlijks examen theorie Nitrox-Instructeur plaats.

Voorwaarden voor deelname: zie het hoofdstuk ‘Nitrox’ in de NELOS-infomap of http://wiki.nelos.be/index.php/Technisch_Duiken. Inschrijven via een mailtje aan [email protected].

Op woensdag 2 februari 2011 om 19.45 uur start in het Duikershuis het theore-tisch gedeelte van de cursus Technisch Duiken 2011 (Extended Range & Trimix).In deze cursus leren we op een veilige en doordachte manier duiken dieper dan 40m zonder de beperkingen van het klas-sieke persluchtduiken.

Voorwaarden voor deelname: zie het hoofdstuk ‘Technisch Duiken’ in de NE-LOS-infomap of http://wiki.nelos.be/index.php/Technisch_Duiken. Inschrij-ven via een mailtje aan [email protected].

BERt VAN oPStAL

Up-to-date info over de opleidingen nitrox en trimix.

Info over nitrox en trimix

85Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - GENEESKUNDIGE CoMMISSIE

Foto

: Ivo

Mad

der

Regio AVOS (Antwerpen)

Locatie: Huis van de Sport, Boomgaardstraat 22, 2600 Berchem (zie www.avos.be).Aanvang: De lessen gaan telkens door op woensdag om 20.00 uur (tot 22.00 uur).Data, programma en lesgevers:05/01/2011: anatomie en fysiologie (Tijl Ooms).12/01/2011: barotraumata (Dr. Roland Van den Eede).19/01/2011: decompressieongevallen (Dr. Catherine De Maeyer).26/01/2011: shock, hypothermie en vergif-tigingen (Dr. René De Laet).02/02/2011: CPR en O2-toediening (Dr. Ingrid Dekelver).

Regio BRAVOS (Brabant) en regio LIMOS (Limburg)

LIMOS en BRAVOS bundelen hun krach ten voor de cursus DHV.Locatie:Karteria, Kluisbergstraat 21, 3290 Diest.Aanvang: De lessen gaan telkens door op zondag om 9.00 uur (tot 12.00 uur).Data, programma & lesgevers:Z09/01/2011: anatomie en fysiologie (Dr. A. Ausloos).

16/01/2011: mechanische ongevallen en longoverdruk, decompressie ongevallen (Dr. De Ruyck). 23/01/2011: kleine ongevallen (EHBO), CPR en O2-toediening (Dr. M. Scheyltjens).30/01/2011: shock, vrijduik, intoxicaties door gassen. (Dr. E. Goossens).20/02/2011: praktische les CPR en O2-toe-diening (Sas Wim).Organisator en coördinator: Wim [email protected], gsm 0474 606 369.

Regio OVOS (Oost-Vlaanderen)Locatie: Cultureel Centrum, De Werf, Molenstraat, 9300 Aalst. Aanvang:De lessen gaan telkens door op maan-dagavond om 20.00 uur (tot 22.00 uur).Data, programma & lesgevers:13/12/2010: anatomie en fysiologie (Dr. Brigitte Thierens).20/12/2010: barotraumata en longover-druk (Dr. Herman Van Bogaert).10/01/2011: decompressieziekte en toxische ongevallen (Dr. Herman Van Bogaert).17/01/2011: shock, hypothermie, ver-drinking,... (Dr. Filip Gallant).24/01/2011: CPR (Dr. Filip Gallant).31/01/2011: herhalingsles (John Maes - 3*I).

Regio WEVOS (West-Vlaanderen)

Locatie: Clubhuis DNBO - Bredene, Spuikomlaan 1, 8450 Bredene. Aanvang: De lessen gaan telkens door op vrijdag-avond om 20.00 uur (tot 22.00 uur).Data, programma en lesgevers:17/12/2010: theorie (Dr. Herman Van Bogaert).07/01/2011: theorie (Dr. Herman Van Bogaert).14/01/2011: theorie (Dr. Herman Van Bogaert en Mental Coaching).21/01/2011: theorie (Dr. Filip Gallant).28/01/2011: theorie CPR (Dr. Filip Gallant) en praktijk (docenten Duiker-Redder).

11/02/2011: (docenten Duiker-Redder). 18/02/2011: docenten Duiker-Redder). 25/02/2011: docenten Duiker-Redder). Info:Dirk Reunbrouck, gsm 0486 448 607,[email protected],www.wevos.be.

Opgelet!

In het najaar 2010 komen de nieuwe richtlijnen voor CPR uit!De praktijkles CPR doet vanaf nu dienst als bijscholingsles voor de houders van het brevet DHV. Het brevet DHV is een voorwaarde om deel te nenem aan de opleiding 1*I/Initiator.

Regionale opleiding DHV 2011Ter voorbereiding van het examen Duiker-Hulpverlener (DHV) worden er lessen georganiseerd in de verschillende regio’s. Of je nu duiker bent of niet, je bent welkom. Ook niet-duikers kunnen het brevet van DHV behalen.

Examen DHV 2011

Het inschrijvingsgeld voor het examen theorie en praktijk bedraagt 15,00 euro, ter plaatse te betalen op het examen theorie. Geen voorinschrijvingen nodig. Cursusboek te koop op het NELOS-se-cretariaat aan 10,00 euro (mogelijk ook tijdens de eerste les).

Theoretisch examen DHVOm 20.00 uur stipt. Theorie zowel te Gent als te Leuven op 04/02/2011.- RU Gent, K.L. Ledeganckstraat 35, Au-ditorium 2 (faculteit Wetenschappen).- KU Leuven, Minderbroederstraat 12, Auditorium AG, (faculteit geneeskunde). Parking over de ingang (links van nr. 19) zal open zijn vanaf 19.00 uur.

Praktijk examen DHVVanaf 9.00 uur te Heist-op-den-Berg op zondag 27/02/2011.Basisschool Campus Hof van Riemen, Frans Coeckelbergsstraat 17A, Heist o/d Berg.

Herexamen DHV 2011Het herexamen DHV zal plaatsvinden op 03/09/2011. Uitsluitend diegenen die mislukt zijn in de theorie of praktijk afgelegd in 2011 komen in aanmerking voor het herexamen. M.a.w. het herexa-men dient enkel om een tweede kans te geven en niet als alternatieve datum om DHV af te leggen.De kandidaten die in aanmerking ko-men voor het herexamen dienen zich zelf in te schrijven. De kostprijs voor het herexamen is 7,00 euro, ter plaatse te betalen.

86 Hippocampus nov./dec. 2010

Bondsnieuws - BEFoS

Roland Wantens en Bruno Bossier.Receptie op Gorishoek ter gele- genheid van 50 jaar zeestage.

Bert Van opstal en Serge Vandamme.

Vincent Leroy en Ivo Madder. Koen Van Dyck en Max Loneux.

Mia Sels en Luc Sels. tony Devolder en Didier Arts.

Foto

: Ivo

Mad

der.

Foto

: Chr

is D

emuy

nck.

Foto

: Mon

ique

Dem

oust

ier.

Sven Vandekerckhove en Roland thibault.

Groepsfoto ter gelegenheid van de reünie-duik van de 3*Instructeurs NELoS & LIFRAS.

Foto

: Leo

Gee

rts.

Foto

’s d

uikp

loeg

en (1

4): M

oniq

ue D

emou

stie

r.

87Hippocampus nov./dec. 2010

Sinds vorig jaar worden de 3*Instruc-teurs van zowel LIFRAS als NELOS uitgenodigd voor een reünieduik. Dit

jaar was de organisatie in handen van NE-LOS. Vermits het dit jaar 50 jaar geleden is dat de eerste Zeestage plaatsvond, werd dat ook gevierd tijdens de reünie.

Zowel de voorzitter van LIFRAS als de voorzitters van het duikonderricht van beide liga’s gaven een speech. We brengen hier de toespraak door de Verantwoorde-lijke Duikonderricht NELOS, John Remue.

We zijn hier om een gebeuren, dat verleden jaar op initiatief van Jean-Luc Dallons in Vodelée is van start gegaan, te bestendigen en om van deze ‘nationale’ duik een traditie te maken.

Tezelfdertijd en zeker niet minder belang-rijk, vieren wij op initiatief van de nationale raad samen hier de 50 jaren zeestages on-der de koepel van BEFOS-FEBRAS.Als ik een korte historiek mag schetsen:

• In 1960 vond de eerste stage plaats in

Cassis, om dan te verhuizen naar Bendor waar het Nationaal Duikonderricht haar stages organiseerde tot in 1989.

• In 1990 werden dan de stages georga-niseerd door de duikonderrichten van beide liga’s.

• NELOS bleef in Bendor en LIFRAS ging naar Le Lavandou.

• In 2005 werd er bij NELOS naar een an-dere locatie gezocht en uiteindelijk werd gekozen voor Boulouris. LIFRAS bleef tot verleden jaar in Le Lavandou en voor de 3*Stages in Cassis maar dit jaar zal in Boulouris de 2*Stage gehouden worden.

Ik zou zeggen: de cirkel is bijna rond; enkel de data zouden nog kunnen samenvallen!De stages zijn voor de beide Liga’s en de Federatie van primordiaal belang. Door hun ontegensprekelijke en evidente kwali-teit wordt elk jaar het instructeurskader aangevuld met gemotiveerde en bekwame mensen die het duikonderricht schragen en verder uitbouwen.

Reünieduik van de 3*Instructeurs NELOS en LIFRAS ter gelegen-heid van 50 jaar Zeestage.

Reünieduik van de 3*Instructeurs

Foto

: Mon

ique

Dem

oust

ier.

Eric Sels en Patrice Finet.

Pascal Demets en John Swinnen.Jean Rondia.

Jean-Luc Dallons en Walter Geebelen. John Maes.

De veiligheid aan de kant werd waargeno-men door Monique Demoustier.

Foto

: Leo

Gee

rts.

Foto

: Leo

Gee

rts.

88 Hippocampus nov./dec. 2010

De stages zijn door hun fysische en mentale componenten ook een aantrekkingspool, een uitdaging voor duikers die het ‘instruc-teursschap’ ambiëren en de top willen berei-ken in hun sport. Dit is een gezonde ambitie die we moeten blijven ondersteunen;

Hoewel de beide onderrichten in 1990 gescheiden werden door de Belgische re-aliteiten, zijn de stages van beide liga’s

De foto’s van de reünieduik kan je bekij-ken en downloaden via:www.gallery.nelos.be/main.php?g2_itemId=30224

nagenoeg identiek gebleven: ze worden gehouden in dezelfde geest en met dezelfde moeilijkheidsgraad. Door de wederzijdse uitnodigingen als observator op de sta-ges van beide liga’s hebben we dat kun-nen vaststellen en spreekt het vanzelf dat we niet over gelijkwaardigheid maar wel over gelijkheid mogen spreken als we de instructeurs van NELOS en LIFRAS verge-lijken.

Leve de stages!

JoHN REMUE

Michel Declercq en Chrisje Demuynck. Willy van der Plas en Herwig Van Cotthem.

Foto

: Leo

Gee

rts.

Willy Brigou en Herwig Van Cotthem.

Geert D’Heere en Hilde Stallaert.

Patrice Finet en Robert Henry.

Ivo Hubert en John Remue.

Bondsnieuws - BEFoS

DiveWiseUnlimited Diving

www.divewise.be - [email protected] : +32 (0)3 297 44 47 - F : +32 (0)3 298 30 97

The Pro-Xtreme is available in :- Front zip - Rear zip commercial Fit - Rear zip sport Fit

You can �nd our suits in the better Dive Shops

“ I use only the best equipment to achieve the best performance “ - Marc Sluszny

www.marcsluszny.com

...U

nlim

ited

Div

ing

90 Hippocampus nov./dec. 2010

Zie ook: http://wiki.nelos.be/index.php/Lopende_agenda

Januari 201104 Gespreksavond 3*I

Onderwerp: Organisatie Duikershuis - 20.00 u

11 Gespreksavond 3*I Onderwerp: Geneeskunde Duikershuis - 20.00 u

13 Gespreksavond 3*I Onderwerp: Navigatie Duikershuis - 20.00 u

16 Fysische proeven 1*I/Initiator Zwembad Strop, Stropstraat 31, Gent Van 13.00 tot 17.00 u Parking naast het zwembad, inrit Stropstraat Kantine open vanaf 11.00 u

21 Limiet inschrijving theorie 2*IBij de inschrijving moeten de vereiste duiken nog niet in orde zijn. Ze moeten wel gedaan zijn op 1 september voor de 2*I Stage. De logboekjes moeten nagekeken zijn voor het examen theorie 2*I.

21-22 Examen theorie 3*I Duikershuis

22-30 42e boot DüsseldorfMesseplatz, Düsseldorfwww.boat-duesseldorf.com

30 Belgische competitie onderwater-hockey3e speeldag - van 13.00 u - 18.00 u Desguinlei 17-19, Antwerpen

Februari 201104 Examen theorie Duiker-Hulpverlener

Zowel te Gent als te Leuven Aanvang: om 20.00 uur stipt. RU Gent, K.L. Ledeganckstraat 35, Au-ditorium 2 (faculteit Wetenschappen). KU Leuven, Minderbroederstraat 12, Auditorium AG, (faculteit ge-neeskunde). Parking over de ingang (links van nr. 19) zal open zijn vanaf 19.00 uur.

05-06 Duikvaker 2011Expo Houten, 10.00 u - 18.00 uMeidoornkade 24, Houten, Nederlandwww.duikvaker.nl

08 Theorieles 2*I Onderwerp: Fysica Duikershuis - 20.00 u

12-20 Belgian Boat ShowFlanders Expo - Gentwww.belgianboatshow.be

15 Theorieles 2*I Onderwerp: Zeemanschap Duikershuis - 20.00 u

20 Examen AI/1*I/Initiator - Module 122 Theorieles 2*I

Onderwerp: Geneeskunde Duikershuis - 20.00 u

27 Examen praktijk Duiker-Hulpverlener Frans Coeckelbergsstraat 17a 2220 Heist-op-den-Berg

27 Belgische competitie onderwater-hockey4e en laatste speeldag Van 13.00 u - 18.00 u Desguinlei 17-19, Antwerpen

Maart 201102 Herexamen AI/1*I/Initiator

Module 1 05 Herexamen zwembad 1*I/Initiator -

Module 4 Van 09.00 - 12.00 u

05 Herexamen theorie 1*I/Initiator - Module 4 Van 13.00 - 16.00 u

06 AV NELOS (organisatie: WEVOS) Cultuurcentrum ‘De Steiger’, Waalvest 1, 8930 Menen

06 Afdaling van de OurtheVinzwemmen 9,5 km (Bomal - Hamoir) Locatie: Ourthe, Bomal Info: www.sealover.be

13-14 Antwerpse DuiksportbeursHangar 29, Rijnkaai 150, Antwerpenwww.duiksportbeurs.be

15 Theorieles 2*I Onderwerp: Organisatie Duikershuis - 20.00 u

20 AV College 3*I Duikershuis

22 Theorieles 2*I Onderwerp: Decompressietechnieken Duikershuis - 20.00 u

27 Herexamen theorie 3*I 27 Academische zitting

Sint-Aloysius, Diestseweg, Geel 27 Belgische competitie onderwater-

hockeyFinale - van 13.00 u - 18.00 u Desguinlei 17-19, Antwerpen

29 Theorieles 2*I Onderwerp: Biologie Duikershuis - 20.00 u

April 201105 Theorieles 2*I

Onderwerp: Reglementering Duikershuis - 20.00 u

10 Open Belgisch Kampioenschap Binnenbad vinzwemmenLocatie: Genk, stedelijk zwembad Verantwoordelijke: Free Duerinckx Info: www.vinzwemmen.be

15 Inleveren verhandeling 3*I 17 Afdaling van de Maas 2011

Vinzwemmen – 6 kmLocatie: Maas, Maaseik Lantin Annemie - [email protected] http://home.scarlet.be/afdaling-vandemaas

Mei 201103 Theorieles 2*I

Onderwerp: Materieel Duikershuis - 20.00 u

08 Examen theorie 2*I 15 Belgisch Kampioenschap vinzwem-

menLange afstand 4 km of 1 km Locatie: Seneffe, kanaal Verantwoordelijke: Eric AndréInfo: www.aquani-nivelles.be

15 Open Nederlands Kampioenschap (ONK) Onderwaterfotografie www.aquashot.nl

21-22 Dé WatersportdagEen dag zo plezant dat hij 2 dagen duurt! Info: www.watersportdag.be Meer info bij: [email protected] Organisatie: Bloso en alle watersport-federaties

23 Herexamen theorie 2*I Duikershuis

24 - 25 Voordracht verhandeling 3*I Duikershuis

27 Limiet inschrijving Zeestage 3*I en 2*I

Juni 201112 32e North Sea Challenge

Vinzwemmen - 12 km of 6 km Reddingsdienststation Cadzand - 9 u NSSA - Maurice Hinsenkamp [email protected] +31 117 392 419

26 Zeeuws Kampioenschap (ZK)Onderwaterfotografie Info: www.aquashot.nl

Augustus 201101-09

OnderwaterhockeyCMAS U23 + Masters competition Locatie: nader te bepalen

15-22 OnderwaterhockeyCMAS Games 2011 Locatie: Neiva, Columbia

Opleiding nitrox, extended range & trimix Info via het menu ‘Sectie DuikTech-nieken (SDT)’ op www.wiki.nelos.be

Zie lopende agenda op de NELOS-wiki voor de vinzwem - en OWH-wedstrijden.

Let wel:Controleer even of het evenement inder-daad wel doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten!En verder? Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-Wiki of bezorg ze aan:Ivo MADDERDe Bisthovenlei 46 - 2100 DeurneTel. 03 290 54 06 - [email protected]

Lopende agenda

Foto: H

edwig

Dier

aert

Ga lekker voluit*met de Green Force Heptastar XPG H

to:H

Foto

De gloednieuwe Green Force Heptastar XPG H staat garant voor 1.960 Lumen en levert in combinatie met het Flexi II batterijpack een brandduur van maar liefst 140 minuten. Deze set** wordt ter gelegenheid van het eindejaar eenmalig aangeboden aan een wel zeer uit-zonderlijke prijs. Vraag ernaar in je duik shop.

** Set bestaande uit Flexi II, Heptastar XPG H, snellader, kabel, flesbevestiging, Green Force handdoek en rugzak.

www.green-force.com

* Ook dimbaar tot 50% in geval van tegenliggers ...

Heptastar.indd 1 4/11/2010 14:54:11Cover_231.indd 5 2-12-2010 15:29:22

Levenslang droogDe levenslange garantie van BARE

Nee, pakken bouwen is geen vak. Het is een kunst. En daar zijn wij nu zóver in gevorderd, dat wij de naden

vanaf modeljaar 2008 levenslang durven te garanderen.*

Ook als je toevallig niet de eerste eigenaar bent.

Alléén BARE gaat zo ver.

*) Je Bare-dealer licht je graag verder in over de voorwaarden

BARE Dry B Hypocampus.indd (joep).indd 1 18-4-2008 9:33:14

TWEE

MA

AN

DEL

IJK

S IN

FORM

ATI

EBLA

D (N

IET

IN J

ULI

EN

AU

GU

STU

S) V

AN

DE

NED

ERLA

ND

STA

LIG

E LI

GA

VO

OR

ON

DER

WA

TERO

ND

ERZO

EK E

N -S

PORT

‘NEL

OS’

- N

r. 2

31

- n

ov.

/de

c. 2

01

0 - €

2,5

0

Cover_231.indd 2 2-12-2010 15:29:12