High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 ....

35
High Tech, Hands On JAARVERSLAG 2015 Vastgesteld in de 78 e Algemene Bestuursvergadering van 17 maart 2016

Transcript of High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 ....

Page 1: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

High Tech, Hands On

JAARVERSLAG 2015

Vastgesteld in de 78e Algemene Bestuursvergadering van 17 maart 2016

Page 2: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk
Page 3: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Voorwoord

I

Voorwoord

NML verenigt op een unieke wijze alle 12 branches in de maritieme sector, van onderzoekers tot scheepsbouwers, van

vissers tot scheepseigenaren, van toeleveranciers tot de marine en de zeehavens.

Een maritieme sector die een essentiële bijdrage levert aan de Nederlandse welvaart, met een productiewaarde van

circa € 53 miljard, een export waarde van circa € 23 miljard en een sector waar buiten de havens van dit land circa

253.000 mensen dagelijks hun boterham verdienen en een 3,4% bijdrage leveren aan onze nationale economie.

2015 had een goed begin met de presentatie van de kabinetsbrede vaststelling van de Maritieme Strategie. Met de

daadwerkelijke invulling van die gemeenschappelijke maritieme strategie, kan de sector en de politiek één lijn

uitzetten. Belangrijk voor 2015 was de deelname van de maritieme sector aan SAIL Amsterdam. Daarnaast maakte de

actieve participatie van de deelnemende organisaties en bedrijven het mogelijk dat binnen de 3 Councils veel

projecten werden gecontinueerd, geïnitieerd en afgerond. In de hiernavolgende pagina’s blikken we terug op de

speerpunten uit 2015 en wordt per Council verslag gedaan van de activiteiten uit 2015.

In het verslagjaar kwam het Algemeen Bestuur viermaal bijeen voor inhoudelijke discussie en besluitvorming. De

Bestuursbezetting in 2015 bestond uit 21 zetels.

In 2015 is de Maritieme Monitor 2015 is officieel overhandigd aan Wim van Sluis door Minister Schultz van Haegen.

Een woord van waardering geldt het Ministerie van Infrastructuur & Milieu en het Ministerie van Economische Zaken

voor de blijvende directe ondersteuning van de activiteiten.

Namens het Algemeen Bestuur

Wim van Sluis

Voorzitter

Page 4: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

II

Page 5: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Inhoudsopgave

III

Inhoudsopgave

Voorwoord I

Inhoudsopgave III

Bestuurssamenstelling in 2015 4

Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 6

1. Executive summary 7

2. NML algemeen 9

3. Innovation Council 14

3.1. Voorwoord door voorzitter Bas Buchner 14

3.2. Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten 14

4. Human Capital Council 18

4.1. Voorwoord 18

4.2. Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten 19

5. Trade Council 21

5.1. Voorwoord door voorzitter Sander Vergroesen 21

5.2. Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten 21

6. PR en Communicatie Expert Panel 25

6.1. Voorwoord 25

6.2. Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten 25

7. Samenstelling Councils 31

7.1. Innovation Council 31

7.2. Human Capital Council 32

7.3. Trade Council 32

7.4. PR en Communicatie Expert Panel 32

Page 6: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

4

Bestuurssamenstelling in 2015

Sector Bestuurslid A

Onafhankelijk Wim van Sluis* (voorzitter)

Binnenvaart Roland Kortenhorst BLN

Havens Koen Overtoom

Branche Organisatie Zeehavens

Jachtbouw/Watersport André Vink HISWA

Marine Rob Verkerk

Koninklijke Marine

Maritieme Dienstverlening

Maritieme

Kennisinfrastructuur

Wim Nagtegaal MKC

Maritieme Toeleveranciers Sjef van Dooremalen, werd vervangen

door Hans Voorneveld

NMT

Offshore Sander Vergroesen IRO

Scheepsbouw Peter Zoeteman

NMT

Scheepvaart Tineke Netelenbos*

(vice-voorzitter)

KVNR

Visserij

Waterbouw

* Lid van het Dagelijks Bestuur

Bestuurslid A = Vertegenwoordigers van en afkomstig uit maritieme brancheorganisaties

Page 7: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Bestuurssamenstelling in 2015

5

Sector Bestuurslid B

Onafhankelijk Wim van Sluis* (voorzitter)

Binnenvaart

Havens Ronald Paul*

(penningmeester)

Havenbedrijf Rotterdam

Jachtbouw/Watersport

Marine René ten Brink, vervanger van Andre

Meijer

RH Marine Group

Maritieme

Dienstverlening

Eric van Dijk

Gust Biesbroeck, vervanger van Jacob van

der Goot

Willem Heijliger

Nederlands Loodswezen

ABN AMRO

Fugro Marine Services

Maritieme

Kennisinfrastructuur

Bas Buchner*

Marjolein Jansen

MARIN

STC-Group

Maritieme

Toeleveranciers

Frank Kevenaar, vervanger van Fred van

Beers

Wärtsilä

Offshore Jan Pieter Klaver Heerema Marine Contractors

Scheepsbouw Bram Roelse*

Kommer Damen

Royal IHC

Damen Shipyards

Scheepvaart Bart Otto

Flinter Management

Visserij

Waterbouw

* Lid van het Dagelijks Bestuur

Bestuurslid B = Vertegenwoordigers van en afkomstig uit maritieme bedrijfsleven

Per 1 januari 2016 hebben Fugro Marine Services en Royal IHC opgezegd als participant.

Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012

Page 8: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

6

Samenstelling Directeurenoverleg in 2015

Sector Vertegenwoordiger

Onafhankelijk Wim van Sluis (voorzitter)

Binnenvaart Hester Duursema BLN

Havens Jaap Jelle Feenstra Branche Organisatie Zeehavens

Marine Johanna Rol Koninklijke Marine

Maritieme Dienstverlening

Maritieme

Kennisinfrastructuur

Reginald Visser MKC

Maritieme Toeleveranciers Peter Zoeteman NMT

Offshore Sander Vergroesen IRO

Scheepsbouw Peter Zoeteman NMT

Scheepvaart Martin Dorsman KVNR

Visserij

Waterbouw

Watersportindustrie André Vink HISWA

Zowel in het Algemeen Bestuur als in het directeurenoverleg sluiten waarnemers van het Ministerie van EZ en I & M aan.

Page 9: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Executive summary

7

1. Executive summary

Terugkijkend op 2015 is een grote hoeveelheid aan activiteiten te zien. Het NML bureau, de Councils en het PR &

Communicatie Expert Panel realiseerden meer dan 40 activiteiten. Dat is meer dan 3 per maand! In de hier

achterliggende hoofdstukken is een opsomming van alle activiteiten te vinden. Enkele highlights:

SAIL Amsterdam

Ontwikkeling jongerenportaal en digitale opleidingsgids

Verschijning maritieme strategie

Overleg met DG Mare – Eurocommisaris Karmenu Vella

Verschijnen van de Maritieme Monitor 2015

Update Maritiem Innovatiecontract

Next Maritime Hotspots bijeenkomst

Maritime Week 2015

Naast al deze activiteiten die ten doel hebben om de maritieme sector te promoten, hebben we als sector veel tijd

gestoken in het addresseren van issues, mogelijkheden en kansen om de maritieme sector op de korte en lange

termijn nog beter te laten innoveren, exporteren en te ontwikkelen. Want we kunnen en mogen als sector niet

achterover zitten. Een grote zorg is is bijvoorbeeld het behouden van de specifieke maritieme kennis binnen de

overheden. Een andere zorg is het gebrek aan een Europees level playing field voor wat betreft wetgeving en

stimuleren van innovatie. Een trendbreuk is dat in 2015 voor het eerst te zien is dat het aantal schepen onder

Nederlandse vlag naar beneden gaat.

Vanuit de brede maritieme strategie moeten we onze speerpunten nog beter voor het voetlicht brengen om de

maritieme sector optimaal in te zetten om veilig vervoer, slimme energie en export te bevorderen. Het betreft

onderwerpen die de hele maritieme sector raken: Human Capital, Innovatie, Handel, Bereikbaarheid, Veiligheid en

Milieu en de aanpak van Veiligheidsdreigingen en stabiliteit. Als we onze internationaal leidende rol en de

concurrentiepositie willen behouden, moeten we nauw blijven samenwerken als bedrijfsleven, kennisinstellingen en

relevante overheidsinstanties. Deze samenwerking creëert kansen en concurrentievoordeel voor de gehele industrie,

alsmede het minimaliseren van risico's en onzekerheden. Dit geldt ook voor een goede promotie van onze producten,

meer dan perfect inzicht in groeimarkten, en hulp van onze ministers om deuren te openen via handelsmissies.

Speerpunten Human Capital:

De maritieme sector verwacht voor de komende jaren uitdagingen in de personeelsvoorziening, onder andere als

gevolg van de vergrijzing en doordat er niet voldoende jongeren voor technische opleidingen kiezen.

De maritieme sector moet onder alle leeftijdscategoriën op de kaart gezet worden als de stabiele en innovatieve

werkgever die ze is. Zo moeten voldoende enthousiaste jongeren op alle niveaus (MBO/HBO/WO) instromen in de

maritieme opleidingen.

We verwachten van de overheid een proactieve houding om deze human capital vraagstukken gezamenlijk aan te

pakken. Speerpunten hierbij zijn het continue ontwikkelen en duurzaam inzetten van personeel en het intensiveren

van de samenwerking tussen de opleidingen en de maritieme bedrijven.

Speerpunten Innovatie:

De R&D-inspanningen in de maritieme sector (4,2% van de toegevoegde waarde) zijn hoger dan het landelijk

gemiddelde (2%). De investeringen door de overheid in maritiem fundamenteel en toegepast onderzoek blijven achter

bij vergelijkbare sectoren, zoals de luchtvaart, daarnaast werken aan gezamenlijke maritieme innovaties. Via de

Tweede Kamer is hier aandacht voor gevraagd en gekregen. Door via de Koninklijke Marine en de Rijksrederij in

samenwerking met kennisinstellingen en het maritieme bedrijfsleven innovatieve schepen te ontwikkelen, kunnen we

dat rechtzetten.

Page 10: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

8

Speerpunten Trade:

De Nederlandse overheid moet goede financieringsmogelijkheden ontwikkelen, die maatwerk, flexibiliteit en een

hogere risk appetite in zich hebben. Daarnaast moet de Nederlandse vlag aantrekkelijker gemaakt worden met vlotte

procedures. In concurrerende landen geeft dit een positieve spin-off naar maritieme dienstverleners en

toeleveranciers. Een goed vestigingsklimaat en dito register verdienen grote aandacht, om opgelopen achterstanden in

te lopen. Verder moeten zoveel mogelijk ambassades in kleine landen open blijven om handel te bevorderen en

moeten ontwikkelingssamenwerking en handel op een verantwoorde wijze samengaan.

Page 11: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

NML algemeen

9

2. NML algemeen

De directeur stelt in samenwerking met het bureau de strategie en de begroting op en bestuurt de organisatie. Hierbij

krijgt hij ondersteuning van de bureaumanager, de event coördinator / project assistent, de financieel-administratief

medewerker en de senior communicatie-adviseur. In 2015 bestond het NML bureau uit:

Arjen Uytendaal, directeur

Wendy Hobma, bureaumanager

Roegzana Hoesenie, event coördinator / project assistent

Michiel Spitzer, senior communicatie-adviseur

Vincent Verweij, webmaster

Bianca Visser, financieel-administratief medewerker

In totaal 3,9 Fte.

In 2015 zijn de volgende Council overstijgende activiteiten verricht:

Maritieme Strategie (14 januari)

Op 14 januari is door Minister Schultz van Haegen de rijksbrede Nederlandse

Maritieme Strategie, 2015 – 2025 aan de leden van de Vaste Kamercommissie voor

Infrastructuur en Milieu toegestuurd. Deze werd 21 januari besproken tijdens het

Algemeen Overleg. De aanwezige Kamerleden waren unaniem positief over deze

rijksbrede maritieme strategie.

Euromaritime Show (4 februari)

EUROMARITIME, de Europese ‘Blue Growth’ tentoonstelling, is nu een van de

belangrijkste beurzen van de Europese maritieme markt. Van 2 tot 5 februari

werd in Parijs, Porte de Versailles, de tweede editie van deze beurs gehouden.

NML directeur Arjen Uytendaal was op 5 februari aanwezig voor een

kennismaking met de nieuwe EU commissaris Karmenu Vella. Naar aanleiding

hiervan hebben alle maritieme clusters in Europa een ‘letter of support’

gestuurd voor het ontwikkelen van een Europese maritieme monitor.

Ahoy Istanbul (11 -14 maart 2015)

In aanvulling op de NMT Holland Paviljoen was NML Arjen Uytendaal aanwezig bij de opening en

netwerkbijeenkomsten. Op de ambassade heeft hij voor een grote groep Nederlandse en Turkse bedrijven een lezing

gegeven over de Nederlandse maritieme sector en de voordelen van een brede maritieme cluster opzet.

Page 12: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

10

Dutch Offshore Oil & Gas Tour (30 maart 2015)

Op 30 maart kwamen voor de tweede keer een aantal journalisten

naar de Maritime by Holland zaal voor een introductie in de

Nederlandse maritieme sector. Vertegenwoordigers van de KVNR,

NMT, IRO en NML gaven presentaties.

European Maritime Day 2015 (27 – 29 mei)

Van 27 tot en met 29 mei werd de jaarlijkse European Maritime Day in

Pireaus georganiseerd. NML directeur Arjen Uytendaal was aanwezig.

Overleg DG Mare (2 juli)

Op donderdag 2 juli hebben de leden van het Europese Netwerk van

Maritieme Clusters (ENMC) tijdens een high-level meeting kennis gemaakt

met Eurocommissaris Karmenu Vella en Gisene Meissner, lid van het

Europese Parlement en voorzitter van de Intergroup Seas, Rivers, Islands

and Coastal Areas. De heer Vella heeft binnen de Europese Commissie de

portefeuille Milieu, Maritieme Zaken en Visserij.

Namens de Nederlandse maritieme sector waren hierbij aanwezig NML

voorzitter Wim van Sluis en directeur Arjen Uytendaal. Zij hebben aan

commissaris Vella en de andere aanwezige representanten getoond wat de

omvang van onze maritieme sector is, op welke wijze er wordt

samengewerkt en welke (Europese) aandachtspunten er zijn. Voor NML

waren die punten onder andere aangeleverd door de diverse bedrijven en

brancheorganisaties.

Page 13: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

NML algemeen

11

Vaartocht Tweede Kamerleden (21 augustus)

Alle bij NML aangesloten branches en bedrijven wilden persoonlijk laten

zien hoe mooi en uitdagend de maritieme sector is. Daarom werden

betrokken Tweede Kamerleden op de middag van 21 augustus a.s.

vanaf 14.00 uur uitgenodigd met partner om aan boord van partyschip

de Zilvermeeuw 5 in informele sfeer in gesprek te gaan tijdens een

‘Maritieme Kennismaking’ in de Haven van Amsterdam. Die middag

maakten zij kennis met het topniveau van toonaangevende maritieme

bedrijven en brancheorganisaties. Tegelijkertijd werd een kijkje

genomen in de haven van Amsterdam, waar onder andere de tallships

lagen. Uiteindelijk zijn 11 Tweede Kamerleden en een lid van het

Europarlement ingegaan op de uitnodiging.

Bijeenkomst Nautilus (7 september)

In het kader van de UK Shipping Week heeft Arjen Uytendaal

op de door Nautilus georganiseerde bijeenkomst een lezing

gehouden over de Nederlandse maritieme sector en het

belang van de zeevarende in deze sector.

European Network of Maritime Clusters (10 en 11 september)

Het ENMC is een netwerk voor soortgelijke maritieme clusters

als NML. Zij organiseren jaarlijks een bijeenkomst bij een van

de deelnemers. In 2015 werd de bijeenkomst georganiseerd

in Madrid, Spanje. Voor Nederland ging NML directeur Arjen

Uytendaal naar deze bijeenkomst. Er werd gesproken over

het verkennen van de mogelijkheden voor een Europese

Maritime Monitor.

Page 14: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

12

The TNO Maritime & Offshore Innovation Day (17 september)

De Noordzee en de omringende landen zijn de perfecte omgeving om innovaties voor een duurzame exploratie en

exploitatie van zeeën en oceanen te initiëren en te creëren. De TNO- roadmap Maritime & Offshore: Blue Growth+ stelt

zich ten doel om samen met Nederlandse kennis partners en de maritieme industrie, Nederland te positioneren als de

top van maritieme innovatie en duurzaamheid in de wereld. Tijdens de jaarlijkse Maritime & Offshore Innovation Day

2015 werden de onderwerpen van deze roadmaps besproken. Het programma bood de nieuwste inzichten en

standpunten over de maritieme en offshore actuele thema's. NML voorzitter Wim van Sluis hield een presentatie over

Nederlandse maritieme sector en de innovatie activiteiten die gezamenlijk worden ondernomen.

Maritieme Strategie/Interdepartementaal Coördinerend Overleg (3 november)

Op 3 november heeft het eerste Interdepartementaal

Coördinatieoverleg Maritieme Strategie plaatsgevonden tijdens

Europort in Ahoy Rotterdam. Het vloeit voort uit de maritieme

strategie, waarin een periodiek overleg tussen de rijksoverheid en

vertegenwoordigers van de maritieme cluster wordt aangekondigd

voor de uitwerking van de maritieme strategie. Het overleg heeft

niet als doel bestaande overleggen, bijvoorbeeld over de

werkprogramma’s, te vervangen. Het belangrijkste resultaat uit

deze bijeenkomst is de toezegging dat Minister Schultz van Haegen

het eerste aanspreekpunt voor de hele maritieme sector wil zijn.

De minister heeft gevraagd om zo snel mogelijk met concrete

vraagstukken en suggesties voor oplossingen te komen.

Maritieme Monitor 2015 (14 december)

Maritieme bedrijven presteerden in 2014 beter dan de

Nederlandse economie als geheel. De toegevoegde waarde

van de maritieme cluster steeg 3,3%, de totale

werkgelegenheid met 3,2%. Dat staat in de Maritieme

Monitor 2015. De Havenmonitor 2015 geeft een beeld van

de ontwikkelingen in de Nederlandse zeehavens. Minister

Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu

overhandigde beide rapporten op 14 december 2014 aan

Wim van Sluis, voorzitter van Nederland Maritiem Land, en

Ronald Paul, voorzitter van de Branche Organisatie

Zeehavens.

Page 15: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

NML algemeen

13

Kernboodschappen en pay-off

Op initiatief van de voorzitters en secretarissen van de councils heeft het NML bureau de kernboodschappen op een

rijtje gezet om te kunnen delen, bijvoorbeeld met de politiek. De belangrijkste punten zijn:

Human Capital:

Voldoende goed gekwalificeerde docenten en personeel

Het ontwikkelen van een meerjarig inzicht in de ontwikkeling van de maritieme arbeidsmarkt en verzekeren van

voldoende stageplaatsen

Meer aandacht voor de bijzondere positie van de maritieme sector (met deels ook internationale vereisten) binnen

het generieke opleidings- en arbeidsmarktbeleid

Innovatie:

Steun voor het Europese Public Private Partnership ‘Vessels for the Future’

Betere evenredige verdeling van de beschikbare onderzoeksgelden

Versterking van het maritieme onderzoek

Trade:

Duidelijke betrokkenheid van de sector bij in en uitgaande missies bewindslieden o.a. door een zetel in DITB en een

zetel in het Kernteam Export en Promotie van de Topsector Water

Volledig meenemen van de maritieme sector in de Rijksbrede Internationale Water Ambitie (IWA)

iMVO maritiem

Nederland heeft als 'maritieme natie’ veel expertise en erfgoed op het gebied van de maritieme sector. Toch staat de

sector de laatste jaren onder druk. Toenemende concurrentie vanuit het buitenland, een steeds hogere brandstofprijs,

moeite met het vinden van gekwalificeerd personeel en strengere wet- en regelgeving op milieugebied vragen om een

innovatieve aanpak. Nieuwe, slimme oplossingen gericht op MVO bieden kansen.

MVO Nederland Maritiem is met ruim 15 koplopers, waaronder Nederland Maritiem Land, aan de slag om een transitie

naar een duurzamere maritieme sector te faciliteren. Met een meerjarige traject (uitgevoerd in opdracht van het

Ministerie van Buitenlandse Zaken) werken zij toe naar sociale innovaties, nieuwe verdienmodellen en een betere

samenwerking tussen partijen in de keten.

Uiteindelijk leidt het traject tot concrete projecten die de sector verder zullen helpen richting een duurzamer

evenwicht. Op deze manier zal de Nederlandse maritieme sector zich in de toekomst steeds meer internationaal

kunnen onderscheiden op duurzaamheid (MVO). Niet alleen met technologie, maar ook met sociale innovaties.

Vergaderruimte Maritime by Holland zaal

Op de 15e etage van de Willemswerf aan de Boompjes 40 in

Rotterdam, bevindt zich de Maritime by Holland zaal van

Nederland Maritiem Land. Opvallend aan deze zaal is het mooie

uitzicht over de skyline van Rotterdam. Op de achterwand van de

zaal is een ets van een bijzonder schilderij waarvan het origineel

in het Rijksmuseum in Amsterdam is te bewonderen. Het

schilderij ‘De terugkomst in Amsterdam van de tweede expeditie

naar Oost-Indië’ uit 1599, staat symbool voor een nieuw

tijdperk. Aan alle participanten stelt NML haar vergaderruimte

kosteloos beschikbaar. De zaal heeft een conferentie toestel en

een LED touchscreen voor presentaties. In 2015 hebben diverse

partijen hier gebruik van gemaakt.

Page 16: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

14

3. Innovation Council

3.1. Voorwoord door voorzitter Bas Buchner

2015 was het vierde jaar voor de NML Innovation Council. Er is een stevige en simpele overlegstructuur opgezet die de

samenwerking binnen de Maritieme sector combineert met het Topsectorenbeleid van de overheid (TKI Maritiem)

zonder onnodige overlap. De vergaderingen van de Innovation Council worden goed bezocht en gewaardeerd door de

aanwezigen.

3.2. Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten

Maritieme Innovatie Impuls Projecten (mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van EZ

Maritieme Innovatie-Impuls projecten zijn toegankelijk voor alle betrokken partijen in de Maritieme sector, ongeacht

of zij zijn aangesloten bij de Innovation Council;

Ze worden in het kader geplaatst van de doelstellingen van het Maritiem Innovatiecontract en primair beoordeeld

naar hun bijdrage aan de realisatie van die doelstellingen;

Ze zijn vooral bedoeld om een impuls te geven aan nieuwe initiatieven in de keten tussen kennis-kunde-kassa;

Hierbij is samenwerking tussen kennis en toepassing van groot belang. Er dient daarom altijd sprake te zijn van

samenwerkingsverbanden en/of de vorming daarvan. De breedte en de kwaliteit (kennis + toepassingsgerichtheid)

daarvan is mede punt van beoordeling, waarbij de deelname van MKB van groot belang wordt geacht;

Innovatie-impulsgeld wil impliciet zeggen dat er een vervolg wordt beoogd. Het uitzicht daarop is mede punt van

beoordeling;

Innovatie-impulsgelden zijn niet bedoeld voor het krijgen van extra geld voor al lopende projecten, het gaat om

opstarten van nieuwe initiatieven.

In 2015 zijn onderstaande projecten gekozen:

Ballast water specificaties

Composite Steel Connection

Deep Corr Retrieved

Dutch Artic Circle

Hijs- en sjorogen en valbeveiliging

Inventarisatie baggeractiviteiten

Living Lab energieschepen

Passivering onbehandelde ballasttanks

Towards a Smart Maritime Industry

Utilisation of maritime data

Veiligheid van data

Wake Up

De resultaten van de MIIP projecten zijn in een apart verslag gevat.

In 2015 is een werkgroep ‘Launching Customership’ ingesteld waarin de Marine en de Rijksrederij een belangrijke rol

spelen. In 2016 worden de activiteiten van deze werkgroep voortgezet.

Page 17: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Innovation Council

15

Topconsortium Kennis en Innovatie (TKI) ‘Maritiem’

Maritiem is één van de sectoren binnen de Topsector Water.

In december 2011 is daarom het ‘Maritiem Innovatiecontract’

opgesteld. Op verzoek van het Ministerie van Economische

Zaken werd in 2015 wederom een update van alle

Innovatiecontracten gevraagd. In het eerste halfjaar is

daartoe de Maritieme Kennis en Innovatie Agenda herzien,

waarin de ambitie en plannen van de sector voor de periode

2016 – 2019 zijn beschreven. Op basis daarvan is in

september het Maritiem Innovatiecontract 2016-2017

opgesteld, feitelijk een concrete uitwerking van die agenda

voor de komende twee jaar. In 2015 is 3.8 Meuro aan TKI

toeslag ontvangen.

Maritiem Matchmaking Event (15 januari)

Op 15 januari jl. vond in Nieuwegein een Matchmaking Event plaats waarbij Universitaire Wetenschappers en

Maritieme R&D specialisten ideeën presenteerden voor onderzoeksprojecten waarmee onderzoeksvragen van de

maritieme sector, zoals verwoord in het z.g. Maritiem Innovatiecontract, kunnen worden beantwoord.

Kwalitatief kansrijke onderzoeksvoorstellen die over voldoende draagvlak bij het maritieme bedrijfsleven beschikken,

kunnen een beroep doen op financiële ondersteuning door STW (Stichting Technische Wetenschappen). STW heeft

daartoe in het kader van het Topgebieden beleid van de overheid de Call Water 2015 gepubliceerd, die 3 maart sluit.

Voor het Topgebied Water is in totaal ca 4 miljoen Euro beschikbaar. Alleen de beste projecten, in zowel

wetenschappelijke, als maatschappelijke zin maken kans op subsidie. Deze matchmaking bijeenkomst werd

georganiseerd door het Maritiem Kennis Centrum (MKC) samen met Nederland Maritiem Land (NML) en het TKI

Maritiem.

Page 18: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

16

Maritiem Innovatie Event: Plotting the course

Op 16 april 2015 vond het Maritieme Innovatie Event

“Plotting the Course” plaats op het SS Rotterdam. Dat event

stond in het teken van een update van het ‘Maritiem

Innovatiecontract’. De maritieme sector (grote bedrijven,

MKB’ers en kennisinstellingen) heeft in dit event met elkaar

nagedacht over vragen als: Wat willen we als maritieme

sector bereiken te komende jaren? Hebben we nog

vergezichten? Hoe willen we dan samenwerken om dat te

bereiken? En wat voor kansen biedt de overheid en hoe

spelen we daar met elkaar op in? De resultaten van

thematische workshops zijn verwerkt in het Maritieme

Innovatie Contract 2016 – 2018.

TKI workshop resultaatgerichte regelgeving (26 mei)

Op 26 mei is de workshop “Resultaatgerichte regelgeving” gehouden. Zowel in de maritieme strategie als in de

innovatie-agenda staat dat de overheid aan innovatieve oplossingen wil bijdragen door knelpunt in de wet- en

regelgeving aan te pakken. Vanuit de overheid was er behoefte om hierover in gesprek te gaan om enerzijds de

knelpunten concreter te maken, anderzijds om het beeld van de sector over het doel van de regelgeving duidelijk te

krijgen. Doel van de workshop was duidelijk te krijgen wat we verstaan onder resultaatgerichte regelgeving en hoe

komen we daartoe te komen. De bijeenkomst betrof een verkenning met vertegenwoordigers van de reders, de

maakindustrie, de binnenvaart en diverse overheden. Het is de bedoeling in 2016 hieraan een vervolg te geven.

Forum Europa

Doelstelling van Forum Europa is het afstemmen van

wensen van Nederlandse maritieme organisaties voor

Horizon 2020 werkplannen 2015, het ondersteunen van

de uitwerking van een maritiem Public Private Partnership,

het geven van voorlichting en stimuleren van deelname

van Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen aan

Europese research en innovatieprogramma’s in het kader

van Horizon 2020.

In 2015 is invloed uitgeoefend op het werkprogramma 2016 – 2017 van H2020 via de Klankbord groep Transport van

de overheid en via de research organisatie Vessels for the Future. Het werkprogramma is geanalyseerd op belang voor

de maritieme sector. In juli is de belangstelling van bedrijven en organisaties gepeild voor de calls in deze analyse en

is een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd. Nederland was in 2015 gastland voor het Maritime Innovation and

Brokerage Event MIBE. Dit evenement wordt om de twee jaar georganiseerd in een Europees land en is bedoeld om

Page 19: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Innovation Council

17

Forum Europa

Europese maritieme partijen met elkaar in contact te brengen met het oog op delen van kennis over het

werkprogramma’s van de EC en de vorming van consortia voor nieuwe projectinitiatieven.

Het evenement vond plaats op 10 en 11 november 2015 aan boord van de SS Rotterdam. Voor meer dan 140

professionals van 17 verschillende landen was het een ideale plek om R&D mogelijkheden te delen, Horizon 2020

experts te ontmoeten en samenwerkingen met Europese partners te vinden.

Stimulering maritiem mkb

Het TKI Maritiem besteedt veel aandacht aan het mkb in de sector. Zo is er een permanente mkb-vertegenwoordiging

in het bestuur van het TKI. Vanuit de overheid is er de ‘Mkb-Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT)-

regeling’. Het TKI Maritiem heeft hierover geïnformeerd, voorlichting verzorgd en geadviseerd richting het mkb in de

maritieme sector. Verder wordt op topsectoren-niveau regelmatig overleg gevoerd met het ministerie van

Economische Zaken.

TKI Maritieme Innovatie Markt (26 november)

Het TKI Maritieme Markt Event werd op donderdagochtend 26 november 1015 gehouden voor ondernemers,

onderzoekers, opleiders die wil bijdragen aan gezamenlijke projecten in de maritieme sector. De organisatie was

handen van het TKI Maritiem in samenwerking met het Maritiem Kennis Centrum. De locatie was Hal 4.1 in

Rotterdam.

Het programma bestond uit drie sessies. Ter inspiratie werd gestart met presentaties over onderzoeksprojecten en

platformen op het gebied van maritieme innovatie. Na de pauze werden tijdens een interactieve sessie actuele

onderwerpen belicht. Het event werd afgesloten met 7 pitches over ideeën of plannen voor nieuwe

samenwerkingsprojecten.

Page 20: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

18

4. Human Capital Council

4.1. Voorwoord

In 2015 is in de Human Capital Council de lijn gecontinueerd waarbij via drie focusgebieden wordt gewerkt aan het

gezamenlijke Human Capital beleid voor de maritieme sector. Deze gebieden beslaan het gehele Human Capital

domein van imago & instroom via de onderwijsinfrastructuur tot een goed en duurzaam HR instrumentarium.

Kiezen voor de maritieme sector – imago en instroombevordering

Leren in de maritieme sector – samenwerking onderwijs en bedrijfsleven versterken

Werken in de maritieme sector – ontwikkelkansen werknemers, kennisuitwisseling, etc.

De HCC ziet daarbij vier rollen, uitwisseling van informatie over projecten tussen branches en bedrijven, waar nodig

gezamenlijke beleidsbeïnvloeding, netwerkvorming en uitvoering van een aantal sector brede projecten. In 2015 is een

eerste versie van de digitale opleidingsgids op de website geplaatst waarin in één overzicht de relevante opleidingen

voor de maritieme sector staan weergegeven. Dit is een van de projecten in de realisatie van een aantrekkelijke

duurzame onderwijsinfrastructuur. Deze infrastructuur heeft als stip op de horizon dat de sector kiest voor een aantal

belangrijke reguliere opleidingspunten in Nederland waar een concentratie plaatsvindt tussen maritiem nautische,

maritiem technische en algemeen (technische) opleidingen. Samenwerking, afstemming en netwerkvorming tussen

betrokken opleidingsinstituten en met het bedrijfsleven zullen binnen de gezamenlijk vast te stellen infrastructuur

verder worden vormgegeven. De HCC heeft de oproep om deel te nemen aan de YMR verkiezingen dit jaar voor het

eerst breed uitgezet bij opleiders. Dit heeft geleid tot een bredere aanmelding van kandidaten.

In 2015 is de eerste arbeidsmarktmonitor verschenen waarin voor aparte branches en de totale cluster

arbeidsmarktontwikkelingen in beeld zijn gebracht. Op verzoek van het Vaderlandsch Fonds (VF) is verkend of de HCC

van NML een adviserende rol kan vervullen voor projectaanvragen bij het VF op het gebied van imago & instroom en

onderwijs, waarbij het streven is om de impact van projecten te vergroten. De route zal in 2016 verder worden

verkend. De gastlessen vanuit het NML bureau zijn gecontinueerd op diverse events en de overige gastlessen zijn

meer verspreid over het jaar gegeven waarbij de insteek is meer kwalitatieve gastlessen met een duidelijkere rol voor

de apart brancheorganisaties. NML ondersteunt de gastlessen met een toolbox.

Tot slot ambieert de HCC een duidelijkere coördinerende rol bij het onderdeel Human Capital uit de Maritieme

Strategie. Eind 2015 is daar een eerste brainstorm over gehouden en de HCC en in 2016 zal de HCC met een aantal

lange termijn HC doelen komen die ingebracht zullen worden in de discussie over de Maritieme Strategie.

Page 21: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Human Capital Council

19

4.2. Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten

Arbeidsmarkt monitor

In opdracht van Nederland Maritieme Land (NML) en de aangesloten

brancheorganisaties heeft Ecorys de maritieme arbeidsmarktenquête uitgevoerd. In

2015 zijn de brancherapporten en een clusterrapport opgeleverd van de eerste

arbeidsmarktmonitor. Ook is de opdracht vertrekt voor het uitvoeren van de

arbeidsmarktmonitor 2015. Enkele hoogtepunten uit de eerste monitor:

Stabiele tot groeiende werkgelegenheid

Weinig vacatures, deels moeilijk vervulbaar

Toename flexibele arbeid / Opwaartse trend opleidingsniveau

Aandeel jongeren beneden gemiddeld

Concurrentie om personeel, maar ook arbeidsmobiliteit tussen de sectoren

Meer leerwerkplekken dan leerlingen/studenten

De clusterrapportage, waarbij per branche uiteraard verschillen zijn waargenomen,

is gepresenteerd in het bestuur van NML en het samenvattende rapport is via de

website te downloaden.

Maritieme gastlessen (mede mogelijk gemaakt met een bijdrage van het Vaderlandsch Fonds ter

aanmoediging van ’s-Lands zeedienst)

NML heeft de afgelopen jaren het enthousiasme voor en bekendheid met de maritieme sector willen verbeteren door

het organiseren van een jaarlijkse recordpoging Maritieme gastlessen. In de Human Capital Council is voor 2015

besloten om de Maritieme Gastlessen niet te beperken tot de periode van de Maritime Week, maar structureel het

jaar door vorm te geven en meer gericht op specifieke doelgroepen. Een meer structurele inbedding van gastlessen

gedurende het hele jaar in het onderwijs komt ten goede aan de kwaliteit en biedt meer mogelijkheden om het

hoofddoel te bereiken, namelijk het in de schijnwerpers zetten van de maritieme sector en het enthousiasmeren van

jongeren voor opleidingen en werk in die sector. Daarbij zoekt de HCC nadrukkelijk de koppeling met de

aantrekkelijke onderwijsinfrastructuur. De organisatie van gastlessen wordt gezien als taak van individuele branches,

NML heeft ondersteunende materiaal (toolbox) geleverd en stelt dit via de jongerenportaal beschikbaar.

In 2015 zijn door de individuele branches en hun achterban gastlessen gegeven. Zo heeft bijvoorbeeld de KVNR met

hun programma ‘Zeebenen gezocht’ ruim 325 scholen bezocht. Naast gastlessen op beroepsopleidingen is over het

algemeen de capaciteit bij branches voor gastlessen bij jongeren beperkt. Het NML bureau, met personele

ondersteuning van branches en YMR’s, heeft het afgelopen jaar op verschillende maritieme evenementen gastlessen

in de vorm van workshops gegeven, waarbij het hoofddoel was om jongeren én hun ouders of beïnvloeders te

informeren en te enthousiasmeren (o.a. tijdens SAIL, de Wereld Havendagen en het Wereld Water College).

Page 22: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

20

Digitale opleidingsgids

De HCC heeft in 2015 de eerste versie van de digitale opleidingsgids gevuld en op de site gepubliceerd. De branches

gaan deze gids in 2016 verder aanvullen. In de opleidingsgids kan via diverse zoeksleutels (o.a. branches,

onderwijsniveau) gezocht worden door jongeren op relevante maritieme opleidingen. Ook is een start gemaakt om de

open dagen van deze opleidingen op de site te plaatsen. De HCC ziet ook mogelijkheden om in aanloop naar het ‘open

dagen seizoen’ in de toekomst ook campagnes uit te zetten.

Page 23: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Trade Council

21

5. Trade Council

5.1. Voorwoord door voorzitter Sander Vergroesen

In 2015 heeft de NML Trade Council met beperkte middelen gedraaid, maar wel zeer actief gewerkt aan de

positionering van NML bij de overheid en specifiek de Topsector Water. De hoogste prioriteit had het beter inrichten

van de lobby op het gebied van exportpromotie, exportfinanciering en vestigingsklimaat. Hierdoor wordt de invloed en

bekendheid van de Trade Council vergroot. Dit is nog altijd ‘work in progress’, maar er zijn wel degelijk resultaten

bereikt. Zo staat de maritieme sector duidelijk op de kaart bij het Internationale Water Cluster (Ministeries van BZ, EZ

en I&M) en is duidelijk dat men in de uitvoeringsprogramma’s van de Internationale Waterambitie (IWA) niet meer om

maritiem heen kan; het concrete (financiële) resultaat moet echter nog wel volgen. Tevens is er een extra maritieme

zetel in het Kernteam Export & Promotie van de Topsector Water bewerkstelligd en is de positie van de maritieme

sector bij het buitenlandse Postennetwerk (mede door het bezoek aan Royal IHC tijdens de Ambassadeursconferentie)

verstevigd. De gekozen lijn om met de Trade Council vooral te richten op het versterken van de positie bij de overheid

is in 2015 doorgezet en zal verder worden uitgebouwd in 2016.

De Trade Council kwam in 2015 viermaal bijeen. De mate van actieve participatie in de council is een zorgenpunt.

Echter, gezien de focus van de council op de publieke positie is dit geen ramp. Met de verkiezing van de nieuwe

maritime hotspots tijdens een succesvolle bijeenkomst in oktober 2015, is een duidelijke keuze gemaakt voor een

regionale focus voor de Trade Council. De regio’s zijn Zuidoost Azië, Midden-Oosten (incl. Iran) en Golf van Mexico

(incl. Houston). Het uitgewerkte voorstel voor de aanpak hiervan samen met de overheid moet in 2016 vorm gaan

krijgen.

De ambitie om een specifieke maritieme zetel in de Dutch Trade and Investment Board (DTIB) te krijgen bleek na

diverse gesprekken niet haalbaar. Wel heeft deze lobby ervoor gezorgd dat maritiem stevig op de kaart staat. Met

Thecla Bodewes is er wel een maritieme voorzitter in de DTIB en met de roulerende zetels is er een kans dat maritiem

in de komende jaren alsnog de zetel van de Topsector Water krijgt.

Tenslotte, Sander Vergroesen (directeur IRO) is in 2015 gestart als voorzitter van de Trade Council. Met een actieve

voorzitter en secretaris en steeds meer publieke partijen die de NML Trade Council weten te vinden, was 2015 al met

al een intensief jaar.

5.2. Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten

Ambassadeursconferentie (27 januari)

Op dinsdagmiddag 27 januari kwam een 40-tal Nederlandse

ambassadeurs naar Kinderdijk om geïnformeerd te worden over

de maritieme sector. Dit bedrijfsbezoek was onderdeel van de

Ambassadeursconferentie 2015. De ambassadeurs werden vanaf

12.30 uur ontvangen door de CEO van Royal IHC, Bram Roelse en

o.a. Nederland Maritiem Land. Diverse topvertegenwoordigers uit

de maritieme sector, zoals Damen, Heinen Hopman, Pon, Van

Oord en Boskalis waren naar Kinderdijk gekomen om met de

ambassadeurs in gesprek te gaan. Arjen Uytendaal heeft een

presentatie gegeven over Nederland als maritieme natie en de

maritieme cluster in Nederland.

Page 24: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

22

Maritiem Zaken doen in Rusland (3 februari)

Door de gespannen politieke situatie is zakendoen met

Rusland op dit moment geen ‘business as usual’. De

Nederlandse maritieme industrie heeft van oudsher veel

belangen in Rusland en de gewijzigde situatie is dus overal

in de cluster merkbaar. Het is dus belangrijk om te

vernemen hoe andere ondernemers hiermee omgaan en

ook te weten wat de (on)mogelijkheden zijn vanuit het

perspectief van de overheid. Op 3 februari organiseerde

NML een brede bijeenkomst over zakendoen in Rusland in

aanwezigheid van de Nederlandse Ambassadeur in Moskou,

de heer Van Dartel. Voorafgaand aan het openbare

programma, heeft de Ambassadeur graag een informele

ontmoeten met bestuurders van toonaangevende bedrijven

uit de maritieme cluster.

Maritime Week Singapore (21 – 23 april)

In aanvulling op de NMT Holland Paviljoen was NML Arjen

Uytendaal aanwezig bij de opening en netwerk

bijeenkomsten. Op de residentie van de ambassadeur

heeft hij voor een grote groep Nederlandse en Aziatische

bedrijven een lezing gegeven over de Nederlandse

maritieme sector en de internationaliseringsstrategie voor

Zuid Oost Azië.

De beurs Sea Asia (21 – 23 april) was door de Topsector

Water bestempeld als een strategisch evenement i.k.v. de

3x3x3 aanpak.

The Indonesia’s Infrastructure Forum III (30 april)

Op donderdag 30 april vond in Den Haag het derde Indonesië-Nederland Infrastructuur Forum plaats. Dit werd

georganiseerd door KBRI met als co-organisatoren het NL Ministerie van Infrastructuur & Milieu, Port of Rotterdam en

Van Oord. Het was een interessante dag met ruime ministeriële- en business vertegenwoordiging aan Indonesische en

Nederlandse kant. O.a. Wim van Sluis was aanwezig namens de Nederlandse maritieme sector. Hij gaf een presentatie

over het Nederlandse maritieme cluster. De actieve bemoeienis van het maritieme cluster bij dit evenement kan gezien

worden als eerste opstap richting het MoU dat in 2016 getekend zal worden tussen Nederland en Indonesië op het

gebied van maritieme samenwerking.

Page 25: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Trade Council

23

Strategische beurs OTC Houston (4 – 7 mei)

IRO participeert elk jaar met een Holland paviljoen aan de OTC in

Houston de belangrijkste offshore olie- en gas beurs en

conferentie in de wereld. In 2015 vond de OTC plaats van 4 – 7

mei. De totale beursoppervlakte bedroeg 65000 m2. 2682

bedrijven uit 37 landen namen in 2015 deel aan de beurs. Meer

dan 90.00 bezoeker uit 130m landen bezochten de beurs en

conferentie.

Zo’n 50 Nederlandse toeleveranciers aan de upstream offshore

olie- en gasindustrie participeerden in het 1000m2 Holland

paviljoen. IRO kon helaas niet meer bedrijven accommoderen in

het Holland paviljoen omdat landen paviljoens op de OTC

gelimiteerd zijn tot 1000 m2.

Daarom namen nog een groot aantal Nederlandse bedrijven, voor zover mogelijk, individueel of in de stand van hun

agent de aan de beurs deel. Verder waren er nog eens zo’n 200 Nederlandse bedrijven als bezoeker aanwezig. IRO

was dan ook verheugd met de keuze van OTC Houston als strategische beurs, omdat dit de mogelijkheid bood aan

Nederlandse bedrijven die niet konden deelnemen in de OTC om zich te profileren.

Doordat de OTC in 2015 bestempeld werd als strategische beurs in het kader van het Strategische Beurzen

Programme was het mogelijk een netwerk receptie te organiseren op een eerste klas locatie, het ‘Museum of Fine

Arts Houston’, waar alle Nederlandse deelnemers en hun relaties welkom waren. Het netwerk event was met een

aanwezigheid van 465 gasten een groot succes. Vrijwel alle Nederlandse maritieme sectoren waren op hoog niveau

aanwezig waaronder buitenlandse bedrijven die door de uitstekende locatie op CEO level waren uitgenodigd door de

Nederlandse grote bedrijven. IRO wil deze aanpak dan ook in 2016 wegens het aangetoonde succes graag herhalen.

Indonesia Maritime Hotspot (3 juli)

Indonesië zet in op een leidende rol in de internationale

maritieme sector. Met een ambitieus plan, genoemd ‘Global

Maritime Fulcrum’, wil het land haar natuurlijke positie als

maritiem centrum verder versterken. Deze nieuwe strategie

biedt tal van kansen voor Nederlandse ondernemingen. De

Topsector Water en Nederland Maritiem Land hebben dit

onderkend en hebben Indonesië geïdentificeerd als nieuwe

‘Maritime Hotspot’.

De eerste stap in een nieuw ‘hotspot’ programma, is de

uitvoering van een maritieme marktscan, waarin de

marktontwikkelingen, de kansen en de uitdagingen in dit land

worden onderzocht. PWC Consulting Indonesia voert deze studie

uit in opdracht van Nederland Maritiem Land en zal op 3 juli a.s.

de resultaten naar buiten brengen. Bovendien willen NML en de

onderzoekers de middag benutten om met bedrijfsleven en

overheid van gedachten te wisselen over een actieprogramma

voor de komende jaren. De middag biedt u een unieke

gelegenheid om mee te denken, maar vooral ook om te

netwerken met andere bedrijven die interesse hebben in

Indonesië als maritieme markt.

Page 26: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

24

Indonesia Maritime Expo (6 – 9 oktober)

In aanvulling op de door NMT georganiseerde Holland Paviljoen was Arjen Uytendaal aanwezig bij de opening en

netwerk gelegenheden en gast bij de door de ambassade georganiseerde seminar: One year on the road to a Global

Maritime Fulcrum’

Het Maritieme lid in Topsector water kernteam Export en Promotie, Martin Bloem heeft op de beurs een lezing gegeven

over de Nederlandse maritieme sector en de kansen voor de samenwerking Nederland en Indonesië.

Inkomende missie Mexico tijdens Offshore Energy (13 – 14 oktober)

In het kader van de 3x3x3 aanpak werd in oktober tijdens de beurs Offshore Energy een Mexicaanse delegatie

ontvangen. Dit was een follow-up van de uitgaande missie met Minister Ploumen in september 2015 waarin het open

gaan van de Mexicaanse olie- en gasmarkt centraal stond.

Tijdens Offshore Energy werd een NL – Mexico seminar gerealiseerd opgevolgd door enkele bedrijfsbezoeken naar

offshore gerelateerde partijen.

The Next Maritime Hotspots (22 oktober)

De regio’s Zuidoost Azië, Golf van Mexico en de Arabische

Golf zijn verkozen tot nieuwe maritime hotspots. Brazilië

blijft daarnaast een focusland. Dit is de uitkomst van de

conferentie ‘The Next Maritime Hotspots’, georganiseerd in

opdracht van Nederland Maritiem Land en de Topsector

Water.

De volgende landen werden in volgorde van belang

genoemd: Indonesië, Golfregio en Iran, de Verenigde

Staten/Houston, Brazilië, Mexico, China, Singapore en

Maleisië. Deze keuze werd bepaald op basis van een

voorafgaande enquête en een stemming onder de

deelnemers aan de conferentie.

De Trade Council van Nederland Maritiem Land zal in nauwe samenwerking met de Topsector Water een

actieprogramma gaan ontwikkelen voor de drie prioriteitsregio’s. Belangrijke punten daarbij zijn een betere promotie

van het Nederlandse product, meer marktinzicht, structurele opvolging van handelsmissies en de ontwikkeling van

bilaterale samenwerkingsprogramma’s.

De conferentie vond plaats op 22 oktober 2015 in Dordrecht. Zij werd georganiseerd door maritiem adviesbureau

Marstrat, met ondersteuning van de Stichting DEAL! Aan de conferentie namen 52 vertegenwoordigers deel van

overheid en bedrijfsleven.

Page 27: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

PR en Communicatie Expert Panel

25

6. PR en Communicatie Expert Panel

6.1. Voorwoord

In 2015 is besloten de PR Council om te vormen naar een PR en Communicatie Expert Panel. Focus is via doeltreffende

communicatie het verbeteren van het imago, bekendheid en zichtbaarheid van Nederland als maritieme natie richting

diverse doelgroepen. Het beleid en de communicatieboodschap naar diverse doelgroepen is opgesteld op basis van

input de andere drie Councils (en TKI Maritiem). De volgende 3 prioriteiten zijn gesteld voor wat betreft visie en

ambitie richting 2020:

Zorg dat NML 1 loket is voor fact en figures over de sector voor media, Kamerleden (politiek) en algemeen

publiek;

Zorg voor een aantal campagnes gericht op algemeen publiek i.v.m. arbeidsmarkt, eigen personeel in de

sector, politiek;

Zorg voor goede lobby en invloed.

De Councils (en bestuur) zouden dus de kaders voor campagnes en de inhoudelijke lobby aan moeten dragen, en het

bureau/PR Council regelt de uitvoering.

6.2. Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten

Jongerenportaal

Begin 2015 heeft NML ervoor gekozen om een website

speciaal gericht op het interesseren van jongeren in de

maritieme sector in de markt te zetten. Promotie van de

website gaat via de social media kanalen en dan vooral

via Facebook. De website is opgebouwd volgens de 4

belangrijke pijlers gericht op jongeren:

1. uitleg over wat de maritieme sector inhoudt;

2. maritieme verhalen vertelt door onze Young Maritime

Representatives (YMR’s);

3. opleidingengids waarin alle maritieme opleidingen

van verschillende opleidingsinstituten te vinden zijn;

overzicht van alle maritieme evenementen,

opgesplitst in evenementen, open dagen en

experiences.

4. Voor de toekomst is het doel van de jongerenwebsite

om steeds meer jongeren via de website kennis te

laten maken met de maritieme sector en deze

jongeren ook daadwerkelijk te interesseren in de

sector.

Het uiteindelijke doel is om meer jongeren te laten kiezen voor een beroep in de maritieme sector. Het is niet

meetbaar of jongeren door een bezoek aan een website kiezen voor de sector. Dit is natuurlijk afhankelijk van veel

meer factoren, maar door met de website te laten zien hoe leuk en veelzijdig de maritieme sector is, kun je jongeren

wel interesseren. Door het inzetten van marketingactiviteiten wordt er de komende jaren geprobeerd de

bezoekersaantallen op de website te laten toenemen.

Page 28: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

26

Maritime Week (2 – 7 november)

Doelstelling was om de maritieme sector extra in de

schijnwerpers te zetten. Wat dat betreft kan er

teruggekeken worden op een prima editie.

Vanaf de eerste activiteit, het 15e Mare Forum

Shipfinance op 2 november, tot aan de laatste actie, de

open dagen bij het Zeekadetkorps en Damen Shipyards

Group, was er veel belangstelling van professionals en

publiek. Ook de media liet zich niet onbetuigd, getuige

bijvoorbeeld het optreden van Harold Linssens van Keppel

Verolme bij RTL’s Z in Zaken en het verslag van het

Maritime Awards Gala in het Stan Huygens Journaal in De

Telegraaf. Thecla Bodewes deed daar in haar column in

het FD nog een schepje bovenop.

‘Opening van Europort door onder andere de YMR’s’

Maar ook over de algemene belangstelling viel zeker niet te klagen. Het Maritime Awards Gala was uitverkocht, met

als prominente gast minister Melanie Schultz van Haegen. Europort, met spectaculaire opening door onder andere

onze YMR's, trok als vanouds enige tienduizenden nationale en internationale bezoekers en de vele andere activiteiten,

zoals de opening van het Maritieme Academie Holland Training Center in Harlingen, het HBO Offshore Network

Symposium in Leeuwarden en de ‘Jacht op Piraten’-speurtocht voor kinderen in het Marinemuseum in Den Helder,

deden alle hun duit in het zakje.

Tenslotte dan nog de felicitaties aan de prijswinnaars, zoals de vijf ontvangers van de awards tijdens het Maritime

Awards Gala en Aquabots, die op 6 november op Europort de juryprijs van de Human Capital Council van Nederland

Maritiem Land in ontvangst mocht nemen.

Redactie Adviesraad Maritime by Holland Magazine

De secretaris van de PRC neemt namens NML deel aan de redactieadviesraad van het Maritime by Holland Magazine.

Dit blad is gericht op exportpromotie en het laten zien van interessante showcases uit de maritieme sector. De

uitgever (Navingo) weet NML steeds beter te vinden voor redactionele input vanuit de NML achterban. In overleg met

de uitgever is besloten de gratis advertentieruimte ook in 2015 te gebruiken voor redactie. In de zogenoemde

‘Industry’s View’ krijgen de bij NML aangesloten toonaangevende maritieme bedrijven ruimte om een opiniestuk over

hun visie op een actueel onderwerp te plaatsen. Om aansluiting van zoveel mogelijk branches bij de

redactieadviesraad zo laagdrempelig te maken, is, op verzoek van de uitgever, de secretarisrol van de

redactieraadvergaderingen overgenomen door het NML bureau.

Redactie Adviesraad Maritiem Nederland

De secretaris van de PRC neemt namens NML deel aan de redactieadviesraad van Maritiem Nederland. Dit blad is

gericht op opinievorming en het bieden van achtergrondinformatie over actuele maritieme onderwerpen. Voorafgaand

aan elke bijeenkomst zijn interessante onderwerpen geïnventariseerd bij de leden van de PRC. Dit heeft geleid tot

verbetering van sector brede vertegenwoordiging in het blad. Ook in 2015 verschijnt er in elke editie de 'Stichting

Nederland Maritiem Land Column', die aansluit bij het thema van het blad. Deze ruimte is gereserveerd voor de bij

NML aangesloten brancheorganisaties. In de columns worden actuele onderwerpen behandeld, gezien vanuit het

oogpunt van de desbetreffende brancheorganisatie, in relatie tot de gehele maritieme sector.

Page 29: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

PR en Communicatie Expert Panel

27

Maritime Awards Gala

Vijf prijzen, één maritiem gala. Onder die noemer vond

op 6 november de negende editie van het Maritime

Awards Gala plaats in de Onderzeebootloods in

Rotterdam. Het Maritime Awards Gala wordt

georganiseerd door de Stichting Maritieme Prijzen. Hierin

zijn Netherlands Maritime Technology, KVNR, KNVTS,

NISS en de Koninklijke Marine vertegenwoordigd. Ten

overstaan van 830 maritieme professionals, politici en

leden van de pers werden de vijf belangrijkste maritieme

prijzen voor reders, scheepswerven, studenten,

ontwerpers en toeleveranciers uitgereikt:

KVNR Shipping Award;

KNVTS Schip van het Jaar Prijs;

Koninklijke Marine Van Hengel-Spengler prijs;

VNSI Wim Timmersprijs;

HME Maritime Innovation Award.

NML was ook in 2015 hoofdsponsor van het gala en verzorgde de externe PR en de mediabewerking. Daarnaast

markeerde de avond ook de start van de Maritime Week 2015, die officieel werd geopend door Minister Schultz van

Haegen.

Young Maritime Representatives

Op vrijdag 4 september zijn aan boord van Zr MS. Johan

de Witt drie nieuwe jongerenambassadeurs verkozen, die

het komende studiejaar de maritieme sector gaan

vertegenwoordigen. Tijdens een korte plechtigheid werd

bekend dat Sophie ten Zeldam, Bart van Kessel en

Dominique Smit deze rol krijgen. Gelijk na de verkiezing

verrichtten de kersverse Young Maritime Representatives

(YMR) de openingshandeling voor het publiek van de

Wereldhavendagen. Hiermee werd het evenement formeel

geopend.

Page 30: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

28

SAIL Amsterdam 2015

Nederland Maritiem Land (NML) stapte als Fan (sponsor)

aan boord van SAIL Amsterdam 2015. Het grootste

nautische evenement van Europa bood NML platform om

haar doelstelling, het promoten van Nederland als

maritiem land, actief uit te dragen. Daartoe adopteerde

NML de zogenaamde Groene Oceaan op de NDSM-werf.

Hier konden bezoekers het havenleven van de toekomst

beleven. Duurzaamheid, innovatie, technologie, nautisch

vakmanschap en kunst vormden een levendige

scheepswerf tijdens SAIL Amsterdam 2015.

NML had haar eigen solarbootplein ingericht. Bedrijven,

opleidingen en stichtingen presenteerden zich eensgezind.

Zo’n 10.000 bezoekers wisten de weg te vinden naar het

plein, waar ze werden opgevangen door onder andere

studenten van de TU Delft en de Noordelijke Hogeschool

Leeuwarden.

Samen met de Koninklijke Marine was een laagdrempelig

programma opgezet over de carrièremogelijkheden op

zee. Zo konden in techniek geïnteresseerde jongeren aan

boord van Zr. Ms. Friesland diverse activiteiten doen: van

een lekke leiding inpakken tot elektronische problemen

verhelpen. De Friesland was voor de gelegenheid

afgemeerd op de scheepsreparatiewerf Damen, die op

donderdag en vrijdag rondleidingen organiseerde voor het

bezoekende publiek.

MVO Nederland had op het plein een heuse pop-up sloopwerf, waar men kennis kon maken met het maatschappelijk

verantwoord slopen van zeeschepen. Terwijl Marin en TNO het innovatieve karakter van de maritieme sector

benadrukten met hun valproef demonstraties. Hierbij werd een schaalmodel van een reddingsboot, voor het oog van

het publiek, in een bassin gelanceerd. Met deze valproef kan normaal in een proefomgeving de kracht op mens en

constructie worden beproefd.

Naast techniek en innovatie ook ruimte voor een aantal die zeer populair waren bij de jongere bezoeker. Bij het

Scheepvaart en Transport College kon, naast informatie over de opleidingen, trossen om een bolder worden geworpen.

Dit om aan te tonen dat dit enige behendigheid vergt. Veruit het meest populair was echter het zonneboot bouwen in

de tent van Nederland Maritiem Land. Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat waren jongeren hier bezig om hun eigen

model zonneboot te bouwen. Voor hen, maar ook voor de vele andere bezoekers, was het vooral de combinatie van

‘High Tech, Hands On’ onderwerpen die het geheel van activiteiten binnen het Solarbootplein tot zo’n groot succes

maakten.

Naast het plein werden nog activiteiten georganiseerd, waarbij input werd geleverd vanuit NML zoals:

Deelname Kommer Damen aan het Nationale SAIL debat

Veel media aandacht, zoals 1 Vandaag, SAIL Vandaag, Veronica TV, RTL-Z, BNR, Radio 1, Telegraaf, NRC,

Metro, Diverse online vakmedia, NOS.nl, NU.nl

kennismaking nieuwe Directeur-Generaal Bereikbaarheid Mark Frequen van het Ministerie van I&M

diverse netwerkvaarten

Page 31: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

PR en Communicatie Expert Panel

29

Young Maritime Magazine

In 2015 is een update gekomen van het jongerenmagazine. In dit magazine

zijn een aantal inspirerende verhalen uit de maritieme sector te vinden. Ook

zijn er drie artikelen opgenomen waarin studenten van het mbo, hbo en de

universiteit vertellen over hun studie-ervaringen. Het magazine werd

uitgedeeld tijdens evenementen waar veel jongeren verwacht werden (SAIL,

Wereld Havendagen, Maritime Innovation Experience, Wereld Water College

etc.)

Wereld Haven Dagen

NML heeft tijdens de Wereld Haven Dagen 2015 maritieme studenten en zonneboten ingezet om jongeren te

interesseren voor de maritieme sector. Ondanks het erg slechte weer op vrijdag en zaterdagochtend kan toch

teruggekeken worden op een succesvolle 38e editie. Zo’n 320.000 bezoekers trokken langs de kades en/of bezochten

een excursie. Zondag was verreweg de drukste dag.

Wereld Water College

Woensdag 7 oktober 2015 was Nederland Maritiem Land aanwezig op

het Wereld Water College 2015, georganiseerd door de Topsector

Water. Dit evenement werd gehouden in het WTC Expo in Leeuwarden.

De opening van dit evenement begon om 10 uur. Ongeveer 1000

scholieren kwamen met bussen van verschillende scholen uit het hele

land naar het noorden waar zij kennis konden maken met onder andere

de maritieme sector.

Page 32: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

30

Page 33: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Samenstelling Councils

31

7. Samenstelling Councils

De NML-participanten werken samen in Councils op 3 gemeenschappelijke thema’s:

Innovatie

Trade

Human Capital

Daarnaast is een PR en Communicatie Expert Panel, die naast de corporate communicatielijn ook zorgdraagt voor

communicatie per thema.

De uitgangspunten bij de vorming van Councils zijn als volgt:

Alle NML deelnemers hebben recht op een zetel in elk van de drie Councils en het PR en Communicatie Expert

Panel.

Andere bedrijven en organisaties kunnen hierbij aansluiten, maar zullen daar een fee voor moeten betalen

(5000€/j, 2500€/j voor MKB). Dit geld wordt gebruikt voor activiteiten van de Councils/Expert Panel.

De insteek is om in iedere Council deelnemers te hebben op het management niveau

Lidmaatschap van de Innovation Council geeft ook stemrecht als het gaat om de invulling van de Maritieme

Innovatie-Impuls Projecten (MIIP) die door het ministerie van Economische Zaken worden betaald (250k€).

7.1. Innovation Council

DEELNEMERS

Bas Buchner, MARIN (voorzitter) Bart de Jong (werd halverwege 2015 door Lieske

Streefkerk), Ministerie van I&M

Michaël Steenhoff, HISWA Vereniging (secretaris) Robert van de Ketterij, MTI Holland B.V.

Theun Baller, TU Delft M.G.M. Koning ter Heege, Thales Netherlands Group

Teus van Beek, Wärtsilä Netherlands Caspar Kramers, Maritiem Kennis Centrum

Wim de Boom, SBM Schiedam BV Moritz Krijgsman, Alewijnse Marine Technology B.V.

Henk Brinkhuis, NIOZ Marnix Krikke, Netherlands Maritime Technology

Ad de Brouwer, Bosch Rexroth Ruud Liem, IRO

Radbout van Dijk, Heerema Marine Contractors

Nederland SE Mark Linde, Imtech Marine Netherlands

Jaap Gebraad, STC-Group P.J. van Noort, Koninklijke Marine

J.C.M. van Gent, Ministerie van I&M R. Pander Maat , Rexroth Bosch Group

Floris Groenendijk, IMARES Wageningen J. Pannekoek, Flinter Management

Sander den Heijer, Netherlands Maritime Technology I.M. Richardson, TU Delft

Wim Hoebée, Port of Rotterdam Lukas Roffel, Thales Netherlands Group

Jan Hoegee, TNO Marck Smit, NIOZ

Guido Hollaar, KVNR Sander Steenbrink, Boskalis

Hans Hopman, Technische Universiteit Delft Gaby Steentjes, Flinter Management B.V.

Marian Hopman, Ministerie van EZ Khalid Tachi, eicb

Jaap Huisman, Koninklijke Marine Peter van Terwisga, Damen Shipyards Gorinchem

Mart Hurkmans, Imtech Marine Netherlands Reginald Visser, Maritiem Kennis Centrum

Page 34: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Jaarverslag 2015

32

DEELNEMERS

Johan de Jong, MARIN

7.2. Human Capital Council

DEELNEMERS

Marjolein Janssen, STC Group (voorzitter) Annette Opstal, Netherlands Maritime Technology

Leon Maas, Maas Management (secretaris) Henriëtte Schreuders, KVNR

Annewieke Baank, NMT Diane Tuinebreijer, Wärtsilä Netherlands

Nancy van der Drift, Nederlands Loodswezen Arold de Vries, Damen Shipyards Gorinchem

Marnix Krikke, NMT Peter Wemmers, Royal IHC

Michel Loof, Koninklijke Marine Chris Wijsman, IRO

Herman Marks, Vroon B.V. Bart Verkade, Onderwijs Centrum Binnenvaart

Herbert van Oord, HISWA Vereniging

7.3. Trade Council

DEELNEMERS

Sander Vergroesen, IRO (voorzitter) Jaap Jelle Feenstra, Port of Rotterdam

Arne Heutink, Netherlands Maritime Technology

(secretaris)

George Kosterink, ABN AMRO Maritime

Chris van den Berg, Marine Ruud Liem, IRO

Martin Bloem, BloemDozeNienhuis* Marjolein van Noort, Royal IHC

Sylvia Boer, Damen Shipyards Gorinchem Jeroen Sirag, HISWA Vereniging

Albert Bos, STC-Group Marjolein Warburg, RPPC

Ftiz Conyn, Conyplex B.V. Peter Zoeteman, NMT

Martin Dorsman, KVNR Ort, J.S. (Bas), Scheepsbouw Nederland (agenda lid)

Joost Eenhuizen, Port of Rotterdam *maritieme vertegenwoordiger in Topsector Water

kernteam Export en Promotie

7.4. PR en Communicatie Expert Panel

DEELNEMERS

Marjolein Jansen, STC-Group (voorzitter) Liane Jansen, HISWA Vereniging

Michiel Spitzer, Nederland Maritiem Land

(secretaris)

Simonette Kraaij, STC-Group

Sylvia Boer, Damen Shipyards Marloes Kraaijeveld, IRO

Annet Boers, Imtech Marine Netherlands Marit Merkus, Port of Amsterdam

Michelle Brama, Heerema Marine Contractors Linda te Veldhuis, NMT

Jolanda Dietvorst, BLN Fred van Zeijl, KVNR

Page 35: High Tech, Hands On - Nederland Maritiem Land · Directie: A. Uytendaal per 1 mei 2012 . Jaarverslag 2015 6 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk

Samenstelling Councils

33

Gert van Doorn, Wärtsilä Netherlands Marianne van Broeckhuijsen, KVNR (agendalid)

Karen Gelijns, Koninklijke Marine Esther Germanus, MARIN (agendalid)