Hoe een Gastenhuis bij kan dragen aan betere dementiezorg.

P.4Elk uur krijgen vier mensen in Nederland dementie.

Uitgave van het Gastenhuis 2017 – hetgastenhuis.nl

P.10Een Gastenhuis is in elke wijk in te passen.

HETGASTENHUISZorg

dichtbij voor mensen met dementie

3HET GASTENHUIS 2 INHOUD

04'DE LAATSTE VERHUIZING’

Mensen houden zo lang mogelijk vast aan het thuis wonen. Maar ten koste van wat? Initiatiefnemers Annemieke Bambach en Clasien Schakenraad aan het woord.

06‘ IK VOEL ME HIER MEER

BETROKKEN BIJ ALLES’

Mevrouw Udo woont in het Gastenhuis Dordrecht.

08KWALITEIT VAN LEVEN

Goede dementiezorg draait om persoonlijke aandacht.

‘ WE LEREN OVER DE BEHOEFTEN VAN

MENSEN MET DEMENTIE’

Leon Heddes van Amvest over hun samenwerking met het Gastenhuis.

10HERBESTEMMING OF NIEUWBOUW?

Het Gastenhuis is heel geschikt voor herbestemmings trajecten maar voelt zich in nieuwbouw net zo goed thuis.

12‘ WE LEGGEN NADRUKKELIJK

DE VERBINDING MET BUITEN.’

In de ontwikkeling van het nieuwbouwmodel werkte architect Arnoud Olie samen met Ruud van Oosterhout, interieurdesigner. 'Dat vonkte best wel eens’.

14ZORG OVER 10 JAAR

Freek Gillissen, verpleegkundig consulent dementie: ‘Ik voorspel dat over 10 jaar de grootste zorgkolossen verdwenen zijn en vervangen zijn door kleinschalig, particulier initiatief’.

Deze gemeentes

kozen al voor

het Gastenhuis:

Breda

Dordrecht

Deurne

Noordenveld

Heusden

Utrecht

Renkum

Leusden

Druten

Teylingen

Maasdriel

Ede

Nijkerk

Harderwijk

Elk uur krijgen vier mensen in Nederland dementie. In 2040 tellen we er 500.000. Een verhuizing naar het verpleeghuis stellen mensen zo lang mogelijk uit. En mocht het zover komen, dan verhuizen ze bij voorkeur naar een kleinschalige woonvoorziening waar ze hun eigen identiteit en levensritme zoveel mogelijk kunnen behouden.

Het Gastenhuis voorziet in deze woonbehoefte. Maar niet alleen dat. Voorafgaand aan deze stap bieden we dagactiviteiten in onze sociëteit en waar nodig deskundige zorg aan huis. We werken nauw samen met lokale partners, waaronder professionals, de lokale middenstand en buurtbewoners. Onze nieuwbouw-vestigingen zijn compact en in te passen in elke woonwijk. Maar ook in cultureel erfgoed voelen we ons thuis. Voor het openen van nieuwe vestigingen zijn we op zoek naar nieuwe locaties.

INHOUD

2

‘ Het is onze verantwoordelijkheid om iedere inwoner passende zorg te bieden. Zo zien we dat er veel behoefte is aan aanbod dat het gat tussen thuis en verpleeghuis opvult. Dat betekent dat we in onze gemeente meer diversiteit moeten bieden.’- Mevrouw Lambrechts, wethouder van Dordrecht -

Opening Gastenhuis Dordrecht op 23 nov. 2016 in het bijzijn van burgemeester Brok en wethouder Lambrechts.

HET GASTENHUIS 4

Julie Meerveld, Manager

Belangenbehartiging & Regionale Hulp

Alzheimer Nederland.

Het verpleeghuis is in de ogen van velen nog steeds dat “verschrikkelijke eindstation”. Die plek waar je je laatste restje zelfstandigheid kwijtraakt en wordt weggerukt uit je vertrouwde omgeving. Het maakt dat mensen zo lang mogelijk vasthouden aan het thuis blijven wonen. Maar ten koste van wat? Vragen we ons wel eens af. Die “laatste verhuizing” zou een hele gewone verhuizing moeten zijn, die past bij de fase van je leven en waar je bewust voor kiest. Eentje waarvoor je je niet hoeft te schamen en waarover de familie zich ook niet schuldig hoeft te voelen.’ Met het Gastenhuis laten we zien dat het echt zo kan zijn.

In Dordrecht blijkt dat mensen die in het Gastenhuis komen wonen, nog heel veel geluk kunnen ervaren. Ze zijn weer zichtbaar, maken nieuwe vriendschappen en krijgen een prettiger relatie met hun familie. Ze nemen hun gewoontes en ritme van thuis mee, en krijgen daarbij hulp waar nodig. Wat ze nog zelfstandig kunnen, blijven ze ook zelfstandig doen. Mantel zorgers ‘zorgen’ nog steeds. Maar nu samen, met het team van het Gastenhuis. En daarnaast kunnen ze weer kind of partner zijn. Als mensen weten dat het ook zó kan zijn. Wellicht dat we dan veel eenzaamheid en overbelaste mantelzorgers kunnen voorkomen.

Annemieke

Bambach en Clasien

Schakenraad zijn de

initiatiefnemers van

Het Gastenhuis. Het is

hun ambitie om met

het Gastenhuis een

serieuze bijdrage te

leveren aan systeem­

verandering in de

zorg, door informele

en formele zorg met

elkaar te integreren.

Ook willen zij een

meer specifieke

bijdrage leveren aan

de verbetering van

de dementiezorg.

Omdat er zoveel mensen thuis wonen,

vraagt Alzheimer Nederland om het jaar

aan duizenden mantelzorgers waarmee ze

nou echt geholpen zouden zijn. Geschikte

(dag)activiteiten staan al jaren in de top 3.

Maar het blijkt niet eenvoudig hieraan

invulling te geven. ‘Wat je op het gebied van

dagbesteding ziet’, zegt Julie Meerveld van

Alzheimer Nederland, ‘is dat er wel

geprobeerd wordt om te vernieuwen, maar

dat er vaak niet doelgroepgericht wordt

gewerkt. Er wordt te vaak gedacht “wat

goed is voor anderen, is ook goed voor

mensen met dementie”. Maar daar kom je

er niet mee. Je hebt wel degelijk speciaal

aanbod nodig en deskundigheid.’ In het

begin kun je best nog wel samen optrekken.

Maar er komt een moment dat iemand

met dementie het niet meer kan bijbenen,

of dat hij het plezier van de anderen gaat

bederven. Dan is het belangrijk dat hij ergens

anders heen kan, en niet naar huis wordt

gestuurd. ‘En als hij dan ergens anders heen

kan’, benadrukt Julie, ‘dan is het belangrijk

dat dat het niveau van vouwen, knippen

en plakken overstijgt.’ Dat het Gastenhuis

wonen, dagactiviteiten en waar nodig zorg

aan huis integreert, ziet Julie als een grote

kracht. ‘Het zijn communicerende vaten.

Daar kunnen mensen met dementie veel

baat bij hebben.’

‘ Er wordt te vaak gedacht: wat goed is voor anderen, is ook goed voor mensen met dementie.’

Elk Gastenhuis wordt geleid door een inwonend zorg(echt)paar. Zij zijn volledig verantwoordelijk voor hun eigen vestiging. Samen met een vast team medewerkers bieden zij een warm thuis aan circa 20 bewoners. Wie nog thuis woont is er ook welkom. Voor dagactiviteiten en gezelligheid. Elk Gastenhuis heeft daarvoor een tweede woonkamer; de sociëteit. En blijkt er behoefte aan een stukje zorg aan huis? Dan kunnen we ook dat verzorgen. Zo ontlasten we mantelzorgers en zorgen we voor een natuurlijke overgang van thuis wonen naar wonen in een Gastenhuis. Financieel is het Gastenhuis toegankelijk voor een brede doelgroep.

Het Gastenhuis is een nieuwe, kleinschalige zorgformule voor mensen met dementie. Zij biedt zorg aan hen die een WLZ-indicatie hebben, en daarmee recht op het wonen in een instelling.

270.000

mensen met dementie.

70%

woont thuis, meer dan de helft alleen.

500.000In 2040:

MANTELZORGERS

zorgen gemiddeld 20 uur per week, 5 jaar lang.

combineert dit met baan en/of kinderen.

WONEN EN DAGBESTEDING IN ÉÉN.

JE LAATSTE VERHUIZING KAN OOK EEN HEEL ‘GEWONE’ ZIJN.- Annemieke Bambach en Clasien Schakenraad, initiatiefnemers. -

HET GASTENHUIS 6

- Mevrouw Udo, bewoonster Gastenhuis Dordrecht -

hoede en hielp ze in verzorgingshuizen. Nu is ze zelf een van hen geworden. ‘Het is mooi om te zien dat ze hier haar hulpvaardige zelf weer kwijt kan’, zegt dochter Els, ‘Als iemand even de weg kwijt is, dan haakt ze in en vraagt ze of ze kan helpen.’ Ook heeft ze nieuwe vriendinnen gemaakt. Af en toe gaan ze lekker bij elkaar op de kamer zitten. ‘Zo bijzonder dat je op deze leeftijd nog nieuwe vriendschappen kunt sluiten’, zegt Els, ‘dat had ik nooit verwacht’.

Mevrouw Udo doet de dingen in Het Gasten-huis niet anders dan in Voorburg, haar vorige thuis. Rond 7.30 uur staat ze op en gaat ze naar beneden voor haar bordje pap, een kopje thee en een beschuitje. Dan gaat ze weer terug naar haar kamer. ‘Even m’n bed rechttrekken, de plantjes verzorgen. Even aanrommelen.’ Om een uur of tien zoekt ze de gezelligheid op in de huiskamer, waar ze een kop koffie gaat drinken. En er is al-tijd wel iemand van het team die vraagt of ze zin heeft in een blokje om. Met een van de dames die altijd in Dordrecht gewoond heeft en de weg er nog goed kent, gaat ze ook wel eens alleen. ‘Ik

ben geen mens dat ’s avonds om 21.00 uur naar bed gaat’, lacht ze. Dus pakt ze ’s middags even haar rust. En ’s avonds op haar kamer blijft ze net zo lang op als ze zelf wil en gaat ze zelfstan-dig naar bed. ‘Ik vind het niet nodig dat iemand langs komt. Behalve als ik me niet lekker voel.’

Voor Els is het een hele zorg minder, nu haar moeder in het Gastenhuis woont. ‘Het is zo heer-lijk dat ze hier in goede handen is. In Voorburg viel ze steeds meer af. Hier komen de kilootjes er weer aan’. Over de communicatie met het team is ze erg te spreken. ‘Met alle opmerkingen die

we hebben wordt serieus omgegaan. We delen de zorg voor mijn moeder echt samen. En dat is heel fijn. Dat niet alles op papier staat, vind ik niet zo belangrijk. We bellen of ik loop gewoon even langs. Dat kan altijd.’ In Voorburg ging ze elke dag bij haar moeder langs. Om te kijken of ze wel goed at, om boodschappen te doen. ‘Nu ga ik weer bij mijn moeder op visite’, zegt ze. ‘Ik ga elke keer fluitend naar huis.’

‘ IK VOEL ME HIER MEER BETROKKEN BIJ ALLES.’

In september wordt mevrouw Udo 90 jaar. ‘Een oude tante hè!’, zegt ze lachend. Op haar appartement is ze zichtbaar trots. Het is niet haar eerste verhuizing. ‘Ik ben wel steeds kleiner gegaan’, grapt ze, ‘in Utrecht had ik zeven kamers. Ik heb veel moeten opruimen’. Naar het Gastenhuis kon gelukkig alles wat ze nog over had mee. De grote houten kast, haar zelf geborduurde stoel, de eethoek…

En het staat zeker niet te vol. ‘Alles staat er toch royaal in zo?’ zegt ze terwijl ze goedkeurend haar appartement rondkijkt.Tot haar 21e woonde ze op de Steegoversloot, om de hoek. Het zusje van de dame die verderop in de gang woont, blijkt bij haar in de klas te hebben gezeten op de lagere school. Hun gezin kan ze zich nog goed herinneren. Ook voor haar enige broer, die in Canada woont, is het fijn dat hij zich een voorstelling kan maken van haar nieuwe thuis als hij zijn zus aan de telefoon heeft. Ze bellen regelmatig.

‘Ik was akela’, zegt ze trots, over haar jonge jaren in Dordrecht. Ze had de welpen onder haar hoede. Jongetjes van 7 tot 11 jaar. ‘Dat was echt mijn allergrootste hobby.’ Later nam ze als vrijwilligster “de oudjes” onder haar

9

KWALITEIT VAN LEVENDementie is niet zomaar een ‘ouderdomskwaal’. Het is een ziekte. Er bestaan verschillende vormen, maar ze delen allemaal het feit dat ze progressief zijn, het verloop grillig is en de symptomen niet eenduidig.

Dit betekent dat er geen standaard zorg voor mensen met dementie kan bestaan. Goede dementiezorg draait vooral om persoonlijke aandacht. Tijd hebben voor iemand. Een band opbouwen. Pas wanneer je iemand goed kent, kun je iemand helpen zo lang mogelijk zichzelf te blijven en zijn of haar kwaliteit van leven te behouden. Het Gastenhuis werkt daarom met vaste gezichten in de zorg, en onderhoudt veel contact met de mensen om iemand heen. De regie blijft altijd in handen van onze gasten en hun familie.

Samen zorgenWanneer je samen voor iemand zorgt, is het van belang dat je informatie met elkaar deelt. Veel gaat mondeling, maar voor elke klant openen wij ook een persoonlijk digitaal ‘gastenboek’, waarin ontwikkelingen op fysiek en geestelijk gebied worden bijgehouden. Iedereen die bij de zorg betrokken is, kan hieraan zelf een bijdrage leveren.

De plaatselijke huisartsOok goede medische begeleiding is belangrijk. Mensen met dementie zijn extra kwetsbaar, omdat zij vaak niet meer in staat zijn om aan te geven dat er iets niet in orde is. Een Gastenhuis heeft daarvoor geen artsen in dienst, maar werkt samen met de plaatselijke huisarts. Daarnaast is er contact met specialisten ouderengeneeskunde.

Onze kwaliteit wordt formulebreed bewaaktElk Gastenhuis heeft haar eigen sfeer, die bepaald wordt door het zorg(echt)paar, de bewoners en de gemeente waarin zij staat. De werkwijze van elk Gastenhuis is echter gelijk, en de kwaliteit van de zorg wordt formulebreed getoetst en bewaakt. Afspraken worden elk kwartaal met de klant geëvalueerd en desgewenst bijgesteld. De klanttevredenheid wordt jaarlijks gemeten door een onafhankelijk bureau en we zorgen voor proceskwaliteit en goed risicomanagement door te werken volgens de ISO standaarden.

‘ Wekelijks zijn de pedicure en kapster in huis. Voor onze bewoners een heerlijk persoonlijk verwenmoment waar men zelfstandig naar toe kan.’

Amvest ontwikkelt duurzaam. De energiesystemen waarvan Amvest de Gastenhuizen voorziet, maken in hoge mate gebruik van aardwarmte en zonne-energie. Uiteraard gekoppeld aan een ontwerp dat onnodig warmteverlies voorkomt. Per locatie wordt bekeken welke mogelijkheden het beste passen. ‘Zo krijgt Vleuten eigen zonnepanelen op het dak’, vertelt Léon Heddes, directeur projectontwikkeling bij Amvest. Maar duurzaam ontwikkelen gaat veel verder dan energieverbruik. Het is belangrijk dat de Gastenhuizen zo veel mogelijk aansluiten bij de wijze waarop er door de mensen geleefd wordt. ‘Ik weet het. Dat klinkt als een open deur. Maar er wordt vaak genoeg te slordig mee omgesprongen.’ zegt Léon. ‘We werken vanaf het begin intensief samen met Het Gastenhuis. We maken ons hun visie eigen, leren over de behoeften van mensen met dementie. En wij brengen weer onze kennis van milieuvriendelijk onderhoud in. Zo werk je vanuit ieders expertise naar het best passende gebouw toe.’ Léon vindt het een voorrecht om voor het Gastenhuis te mogen ontwikkelen. ‘Het doet me goed, als ik zie wat we voor mensen kunnen betekenen. Vastgoed ontwikkelen is meer dan een commerciële activiteit, en dat wordt nergens zo zichtbaar als hier.’

Het Gastenhuis heeft er nadrukkelijk voor gekozen geen vastgoed in eigen bezit te hebben. Zo kunnen we ons volledig focussen op de zorg voor mensen met dementie. NPM Capital en Amvest zijn strategische partner en investeerder in de zorgformule waarbij Amvest eigenaar is van alle panden van het Gastenhuis.

- Léon Heddes, Directeur projectontwikkeling Amvest

Amvest is fondsmanager van woningbeleggings­

fondsen en ontwikkelaar van woningen,

zorgvastgoed en woongebieden in Nederland.

Ze heeft er nadrukkelijk voor gekozen om naast

hun reguliere activiteiten als ontwikkelaar en

belegger van middeldure huurwoningen,

ook te investeren in woonzorg vastgoed voor

kwetsbare ouderen met het Living & Care Fund.

Aandeelhouders in dit fonds zijn Aegon en het

Pensioenfonds Zorg & Welzijn, waarmee ook

pensioengeld uit de zorg ten goede komt aan

vernieuwing in de sector. Amvest wil bewoners

tijdens hun hele wooncarrière passende woon­

ruimte bieden. Als het om kleinschalige woonzorg

voorzieningen gaat, doen ze dat niet alleen in

het luxe segment, maar juist ook in het midden­

segment – waar het Gastenhuis zich bevindt ­ en

zelfs in de sociale huur. Zo bieden ze ouderen

een “vangnet”, als zelfstandig wonen niet langer

mogelijk blijkt. Meer over amvest op amvest.nl

NPM neemt deel in

complete groei­ of

ontwikkelingsfases

van (middel)

grote bedrijven,

ongeacht de

lengte of reikwijdte

daarvan. Zij is ervan

overtuigd dat private

investeringen in de

gezondheidszorg

steeds belangrijker

zullen worden in de

verdere ontwikkeling

van goede betaalbare

zorg in Nederland.

Meer over NPM op

npm­capital.com

BETROUWBARE PARTNERS

‘ We leren over de behoeften van mensen met dementie.’

- Ronald Zwiers – zorgechtpaar Gastenhuis Dordrecht -

Foto: Kees Rijken

11HET GASTENHUIS 10

Het Gastenhuis is heel geschikt voor herbestemmingstrajecten maar voelt zich in nieuwbouw net zo goed thuis.

Gastenhuis in verwerkt, en kunnen dit model doorvertalen naar een ontwerp dat naadloos opgaat in haar directe omgeving. Zo zijn we in staat om snel en efficiënt te ontwikkelen, zonder dat dit ten koste gaat van karakter en eigenheid van een locatie.

Gebouwen die al lang deel uitmaken van een dorp of wijk zijn voor mensen met dementie vaak vertrouwd. Dat maakt dat het Gastenhuis heel geschikt is voor herbestemmingsprojecten. Zo openden we december 2016 het eerste Gastenhuis in een oude school in Dordrecht en volgt najaar 2017 Het Gastenhuis Teteringen in het vroegere gemeentehuis van het dorp.

Veel vestigingen van Het Gastenhuis zijn echter nieuwbouw. Waarbij we te maken hebben met locaties in nieuwbouwwijken, maar ook met locaties in bestaande kernen of buurten. Samen met B+O Architecten ontwikkelden we hiervoor een ‘standaard’ nieuwbouwmodel, in een twee-laags en een drie-laags variant. Niet standaard in de zin van dat het er aan de buiten-kant altijd hetzelfde uitziet. Integendeel. Elk Gastenhuis is anders en wordt volledig ingepast in haar omgeving. Standaard is de binnenkant, de wijze waarop we bijvoorbeeld met licht en zichtlijnen omspringen, de indeling van het vloeroppervlak. We hebben er de uitgangspunten van het ideale

Een Gastenhuis

heeft een bruto

vloeroppervlak van

rond de 1600 m2.

Hierin is ook de

woning voor het

zorg(echt)paar

opgenomen.

Daarnaast beschikt

het over voldoende

buitenruimte voor

haar gasten en

bezoekers.

Leusden Druten Oosterbeek

Teteringen

Dordrecht

Vleuten

HERBESTEMMING OF NIEUWBOUW?

LEUSDEN

Architect B&O

Oplevering Voorjaar 2018

Statig drie-laags Gastenhuis in de woonwijk Tabaksteeg.

Omsloten door woningen in jaren 30 stijl.

DRUTEN

Architect Quadrant Architecten

Oplevering Najaar 2017

Het Gastenhuis maakt hier samen met 30 eengezins-

woningen deel uit van een hof in de nieuwe wijk

Tichellande.

RODEN

Architect B&O

Oplevering Medio 2018

Inpassing in het oude centrum van Roden vroeg om

een bijzonder ontwerp met indrukwekkende kap.

Kijk voor een actueel overzicht van de vestigingen op hetgastenhuis.nl/locaties

TETERINGENArchitect B&O

Oplevering Najaar 2017

Herbestemming van het voormalige

gemeentehuis. Een deel van dit Gastenhuis

wordt nieuw aangebouwd.

DORDRECHTArchitect B&O

Open sinds 1 dec. 2016

Herbestemming School Vest in centrum Dordrecht.

Gemeentelijk monument.

VLEUTEN

Architect B&O

Oplevering Zomer 2017

Onderdeel van de

levendige woonwijk

Vleuterweide.

OOSTERBEEK

Architect Geesink

Weusten Architecten

Oplevering In de loop

van 2018

Een herinnering aan

het voormalige hotel

Dreyeroord. De ken-

merken van het hotel

ten tijde van WOII zijn

zorgvuldig terugge-

bracht in dit ontwerp.

Roden

1312HET GASTENHUIS

'Annemieke en Clasien hebben een heel duidelijke visie op zorg voor mensen met dementie. En daarmee een duidelijk gevoel over de woonomgeving die daarbij past. Als architect moet je op zoek naar dit gevoel en de vertaling zien te maken naar een concreet ontwerp’. Wat Arnoud al gauw duidelijk was, is dat het voor hen het allerbelangrijkste is dat bewoners zoveel mogelijk mee kunnen blijven draaien in de maatschappij. Zelfstandig kunnen blijven handelen. Hoe een pand hier aan kan bijdragen? Je zou twee belangrijke pijlers kunnen onderscheiden. “Samen leven” en “verbinding met buiten”. Arnoud: ‘Mensen met dementie willen graag samen zijn. Daarom hebben we de gemeenschappelijke ruimtes op de begane grond heel erg groot gemaakt. Als een woonkamer voor een heel erg groot gezin. Iets anders dat daarbij hoort is de beslissing dat gangen geen gangen mogen zijn. Als je uit je appartement komt, moet het een beetje zijn alsof je aan een gezellige straat woont. Samen met je buren. Met nissen en leuke hoekjes is het een plek waar je kunt flaneren en niet eentje die je zo snel mogelijk wilt ontvluchten.’ Het nieuwbouw Gastenhuis is zo compact mogelijk ontworpen. Zodat mensen geen grote afstanden hoeven te overbruggen. Daarmee wordt het een fijn en overzichtelijk woonhuis. ‘Ieder mens heeft behoefte aan overzichtelijkheid. Zeker deze doelgroep. Daarom hebben we extra zichtlijnen gecreëerd, doorkijkjes zoals van de hal naar de keuken. Zichtlijnen die ook nadrukkelijk een verbinding met buiten leggen. Dat haalt licht binnen, groen en natuur, maar geeft je ook een plek in de ruimte. Waar bevind ik me? Dat is heel belangrijk. Net als dat je contact kunt leggen met mensen die aankomen of langslopen.’ Een ander belangrijk punt is dat mensen zelfstandig naar buiten moeten kunnen. Daarom is er vanuit de woonkamer een mooie uitloop naar de tuin opgenomen. ‘In de tuin hebben we grote luifels aangebracht zodat je er ook lekker kunt zitten als de zon te heftig schijnt.’ In de ontwikkeling van het nieuwbouwmodel, werkte Arnoud samen met Ruud van Oosterhout, interieurdesigner. ‘Dat vonkte best wel eens’, lacht Arnoud.'

' WE LEGGEN NADRUKKELIJK DE VERBINDING MET BUITEN.'

Ruud van Oosterhout,

interieurdesigner RVO Design

Ruud schuift bij elke nieuwe locatie al vroeg

aan tafel. ‘We denken over alles mee. Hoe

een pand op het perceel staat, waar het

fijn is om naar buiten te lopen, waar je een

woonkamer positioneert. Dit werkt allemaal

samen met het interieur.’

Hij werkte niet eerder voor de zorg. Een

bewuste keuze van de initiatiefnemers.

‘Je ziet dat veel bedrijven die werken voor

de zorg een functionele benadering kiezen.

Ze kijken vanuit de instelling, niet vanuit de

bewoner. Ik draai dat nadrukkelijk om. Voor

mij is het niet anders dan een woonhuis

ontwerpen. Fijne materialen, mooi licht,

een prettige indeling van de ruimte. Het zijn

dingen die vaak onbewust worden ervaren

en voor mensen met dementie dus net zo

belangrijk zijn.’

De keuken in het Gastenhuis is volledig

van Ruud’s hand. ‘Het is een centrale,

sociale plek in de woonkamer. We hebben

gekozen voor een werkeiland met een

enorme tafel eraan. Mensen kunnen hier

aanschuiven en meehelpen als ze dat

willen.’ En hij heeft veel tijd gestoken in het

lichtplan. ‘Mooi helder licht is belangrijk,

maar ook zachtheid en sfeer. ’s Avonds wil

je thuis ook het licht kunnen dimmen.’ In

de appartementen in Dordrecht ligt een

warme, eiken vloer en is de pantry geen

losstaand keukenblokje maar een rustig,

strak werkblad met wastafel. Over elk detail

is nagedacht om de bewoners een zo fijn

mogelijk thuis te kunnen bieden. ‘En niet

alleen de bewoners’, benadrukt Ruud. ‘Ook

hun familie en andere bezoekers moeten

er graag willen zijn. Dat is minstens zo

belangrijk.’

Arnoud Olie,

Architect &

algemeen

directeur B+O

Architecten

Meppel

Arnoud Olie

ontwikkelde samen

met Annemieke

Bambach en Clasien

Schakenraad het

nieuwbouwmodel

van het Gastenhuis.

Hij deed dit aan de

hand van de locaties

in Vleuten en

Leusden.

' De keuken is een centrale en sociale plek in de woonkamer.'

HET GASTENHUIS 14

LOKALE FOCUS

Freek Gillissen,

verpleegkundig

consulent

dementie, VUmc

Alzheimercentrum

‘Een opname in een instelling is niet meer vanzelfsprekend. Het is belangrijk dat mensen met beginnende dementie zo lang mogelijk thuis kunnen wonen. Maar het moet wel veilig, comfortabel en goed zijn. Als gemeente moet je hierbij faciliteren, adviseren en ondersteunen. Oog hebben voor de mantelzorger, en voor res-pijtzorg op zijn tijd.’ Maar daarnaast is er meer. ‘Het vraagt ook iets van onze samenleving en houding. Dat we als inwoners omzien naar elkaar. Dat we elkaar kennen, en die meneer of mevrouw met dementie die toevallig de weg kwijt is even thuisbrengen. Daarvoor zijn niet alleen mensen nodig die in de zorg werken, maar ook die ondernemer op de hoek, en de postbode die iedereen in de wijk wel kent. Het Gastenhuis past goed in deze visie. ‘Haar kracht zit in de kleinschaligheid, in combinatie met een vast zorgechtpaar en een vast zorgteam, waarbij de mensen echt in hun waarde blijven. En dat het als nadrukkelijk onderdeel van de wijk wordt gepresenteerd. Ik geloof dat die formule toekomst heeft. Vooral omdat hij om mensen draait.’

‘Ik voorspel dat over 10 jaar de grootste zorg-kolossen verdwenen zijn en vervangen zijn door kleinschalig, particulier initiatief’, zegt hij. ‘Zorgechtparen zijn de verpersoonlijking van de vermaatschappelijking van de zorg. Ze zijn flexibel, creatief en halen de wereld naar binnen. En dat is hard nodig.’

Mensen vinden dementie vaak eng, of vreselijk zielig. Beide is zinloos in de ogen van Freek. ‘Het hoort bij onze omgeving, en we moeten er allemaal mee leren dealen’. Een Gastenhuis kan hieraan bijdragen omdat ze klein genoeg zijn om contact te maken met de omgeving en het huis te laten integreren in de buurt. ‘Je buren uitnodigen om mee te eten’, geeft Freek als voorbeeld. ‘Ze laten zien hoe positief de sfeer ook kan zijn. We moeten af van de negatieve connotatie die dementie heeft. Je kunt ook plezier maken met iemand met dementie.’

Een Gastenhuis maakt onderdeel uit van een buurt of een dorps- of stadskern. Het voelt toegankelijk, gewoon en huiselijk. Het is niet alleen een plek waar mensen wonen, maar ook een plek waar mensen uit de omgeving samenkomen.

' Van onze 20 personeelsleden komt 75% uit de directe omgeving.'

‘ De kracht van het

Gastenhuis is dat het

nadrukkelijk wordt

gepresenteerd als

onderdeel van de wijk.’

‘ Ik denk dat formules als het Gastenhuis de bestaande verpleeghuizen zullen gaan vervangen.’

Miriam Haagh,

wethouder zorg

gemeente Breda

Ook Alzheimer

Nederland maakt

zich sterk voor een

dementievriende­

lijke samenleving.

Hiertoe lanceerde

zij de campagne

‘samen dementie­

vriendelijk’.

Op www.samende­

mentievriendelijk.

nl kunnen mensen

in 15 minuten een

online training

doen. Daarnaast

biedt Alzheimer

Nederland ook

trainingen op

locatie aan.

– Emiel en Diane de Jong, Zorgechtpaar het Gastenhuis Vleuten –

Emiel en Diane nemen deze zomer hun intrek in Het Gastenhuis Vleuten. Er komen zo’n 20 mensen te werken. Om je huis te verankeren in de wijk, is het belangrijk dat een groot deel van je werknemers ook echt uit de buurt komt. ‘De medewerkers die we nu hebben aangenomen komen voor rond de 75% uit de directe omgeving en wonen soms maar een aantal straten van het Gastenhuis af. Ze vinden het geweldig om heerlijk op de fiets en lopend naar ons toe te komen. Ze geven letterlijk aan dat als het nodig is, ze zo klaar staan en even bij kunnen springen als de nood aan de man is.’ Meer dan 250 sollicitaties ontvingen ze. En ook aan interesse in een woonplek blijkt geen gebrek. Als straks alle bewoners naar het Gastenhuis verhuisd zijn, gaan Emiel en Diane ook de sociëteit opzetten. ‘Deze is echt voor de wijkbewoners. Mensen met dementie die nog zelfstandig wonen en enkele malen opvang nodig hebben. Het kan dan ook zo zijn dat er naar de toekomst wordt gekeken en dat ze op latere termijn zorg aan huis krijgen of zelfs naar het Gastenhuis toe verhuizen.’ Emiel vult Diane aan: ‘Zorg aan huis willen we zo mogelijk nog lokaler bieden, in een kleine kring van bijvoorbeeld 300 meter om het huis. We willen geen grote thuiszorgorganisatie worden, dan schieten we ons doel voorbij. We denken dat het past als we zo’n 15 klanten hebben. Maar uiteindelijk zijn dit ook dingen die straks moeten blijken. Welke behoefte is er in de wijk?’

Lees het uitgebreide interview met Emiel en Diane op www.hetgastenhuis.nl/verhalen

Foto: Marnix Schmidt

‘ Er moet meer openheid zijn over dementie. Dan kunnen mensen beter functioneren in onze maatschappij. Het is een emancipatieslag die we moeten maken. Net als ieder ander hebben mensen met dementie het recht hun eigenheid te behouden.’

– Annemieke Bambach en Clasien Schakenraad, initiatiefnemers –

Meer weten over Het Gastenhuis?Voor meer informatie of het maken van een afspraak kunt u contact opnemen met een van onze initiatiefnemers:

Het GastenhuisSciencepark 4061098 XH AmsterdamT 020 705 99 20

Annemieke Bambach06 20 98 59 90Clasien Schakenraad06 51 20 26 09