HET TIJDSCHRIFT VOOR DE ATV’ER · separate FM-ontvanger voor de ... demodulator uitgang van het...

4/1998

In dit nummer o.a.:Nicam-project, deel 1: Wat is Nicam?, 24 GHz-ontvangstmodules, Eenvoudige basisbandmodulator, Besturing op afstand van infrarood bedien-bare apparatuuren nog veel meer...

HET TIJDSCHRIFTVOOR DE ATV’ER

Losse verkoopprijs: DFl 15,- DM 15,-£ 5,-Bef 300,-€ 7,-

Omslag 08-03-2000 0:58 Pagina 1

1 Repeater 4/1998

De redactie is niet verantwoordelijkvoor schade, voortvloeiende uit depraktische toepassing van inRepeater gepubliceerde schakelin-gen. De verantwoordelijkheid voorde inhoud van de gepubliceerde arti-kelen ligt bij de auteurs. Het octrooi-recht is verder van toepassing opalles wat in Repeater gepubliceerdwordt. Niets uit deze uitgave mag openigerlei wijze worden gereprodu-ceerd, overgenomen of op anderewijze worden gebruikt of vastgelegdzonder voorafgaande schriftelijketoestemming van de uitgever ènauteurs. De artikelen in Repeater hebbengeenszins de bedoeling wetsovertre-dingen uit te lokken.

Repeater, een korte terugblikRepeater bestaat inmiddels twee jaar en uit de vele (internationale) reacties isgebleken dat Repeater behoorlijk populair is. De afgelopen twee jaar is er veelgebeurd op het gebied van amateurtelevisie. Of Repeater daar een rol ingespeeld heeft laten we buiten beschouwing. Het is wel leuk de feiten op eenrijtje te zetten. Nederland heeft in betrekkelijk korte tijd repeaters erbijgekregen (zie ook onze rubriek Nader bekeken). Het aantal abonnees vanRepeater is sinds de introductie enorm gestegen en... ook vanuit het buiten-land is er behoorlijk veel belangstelling voor de bouwprojecten die inRepeater gepubliceerd zijn.Of we mogen concluderen dat ATV daarom meer dan ooit in de belangstel-ling staat laten we opnieuw in het midden. Het is voor de redactie wel eenflinke stimulans om aan de derde jaargang te beginnen.Voor degenen die het initiatief Repeater pas later toegejuichd hebben kunnenwe melden dat de eerste jaargang van Repeater binnen korte tijd ook op CDverkrijgbaar zal zijn. Dat geeft veel amateurs de gelegenheid om toch nog‘wat schade in te halen’.Maar we gaan door met leuke ontwerpen. Voor 1999 staan weer leuke pro-jecten op stapel. We zullen enkele noemen. Wat denkt u van een 35 Watteindtrap voor 13 cm, een Nicam-encoder of een volautomatische rotorbestu-ring. En zoals altijd staan wij open voor bijdragen. Repeater is immers eenblad van ATV’ers voor ATV’ers. En laten we daarbij de ontwikkelingen op hetgebied van microgolven zeker niet vergeten.Maar terug naar Repeater 4/1998. We zijn er wederom in geslaagd om weerenige leuke schakelingen te kunnen publiceren. De trent om meer aandachtte besteden aan de microgolfbanden heeft zich vertaald in verschillende ont-werpen voor ontvangst van 24 GHz. Verder aandacht voor een mogelijkebesturing van ATV-repeaters. Hans Bruin doet een boekje open over de bestu-ring (op afstand) van met infrarood lichtsignalen bedienbare apparatuur. En we gaan dieper in op Nicam in het kader van het Nicam-project. Volgendjaar zal een Nicam-encoder gepubliceerd worden met talloze mogelijkheden.Rest ons nog u een gezond en voorspoedig 1999 toe te wensen met heel veelhoogfrequent plezier.

De redactie

Inhoud Repeater 4/98:Voorwoord / Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

Besturing op afstand van infrarood bedienbare apparatuur . . . . . . 3

Kort nieuws . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Tekoop / gezocht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

24 GHz-ontvangstmodules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

Nader bekeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Nicam-project; deel 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Veel nieuwe halfgeleiders voor de microgolfbanden . . . . . . . . . . . . 25

Een eenvoudige basisbandmodulator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Frequentie-overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Omslagfoto:Ook dit jaar was de zendmast in Lopik(met daarin gevestigd PI6ATV) weer de grootstekerstboom van Nederland.

D e d e a d l i n e v o o r k o p i j / a d v e r t e n t i e sv o o r R e p e a t e r 1 / 1 9 9 9 i s 1 5 - 2 - 1 9 9 9 !

ColofonRepeater 4/1998

Redactie:Hans BruinRens MaasRob Ulrich, PE1LBP

Dit nummer kwam tot stand metmedewerking van:Luis Cupido, CT1DMKRoel van Dijk, PE1CGYK.Niekamp, PAØKNWMischa van Santen, PE1OKZTheo Postma, PA3HDSMark Teske, PE1RJU

Redactie-adres:Gibbon 141704 WH HeerhugowaardTel. 072-5720993 (ook ‘s avonds)Fax. 072-5720992GSM: 06-53541967Email: [email protected]

Abonnementenadministratie enadvertentie-exploitatie:Diana SchraagTel.: zie redactie-adresbgg: 06-54365721

Jaarabonnement:Fl 40,- per jaar (Nederland, België).Overige landen Fl 55,- per jaar. Abonnementen worden tot weder-opzegging aangegaan.

Uitgever:CCH MediaGibbon 141704 WH Heerhugowaard

Het hier beschreven besturingssys-teem bestaat uit twee delen; aanzendzijde een interface tussenafstandsbediening (AB) en een audiosubcarrier. Aan ontvangstzijde eenseparate FM-ontvanger voor deaudiosubcarrierfrequentie. De ont-vangen pulsen worden in hun oor-spronkelijke vorm hersteld en aaneen IR-LED toegevoerd.

Opbouw signaalHet schema van de besturing isweergegeven in figuur 2 en 11. De meest gebruikte frequentie om depulsen samen te stellen is ongeveer38 kHz, overeenkomende met eenperiodetijd van 26,315 µS. Fig. 3 laatzien hoe zo’n pulsenreeks zou kun-nen beginnen. Deze 38 kHz-‘tone-

burst’ duurt hier dus 105,26 µS. Hetaantal perioden kan méér of minderdan vier zijn, maar wordt gevolgddoor een pauze met een duur vanbijvoorbeeld 263,15 µS (een veel-voud van de periodetijd). Hiernavolgt weer een ‘toneburst’ enz.Verder valt in figuur 3 de asymmetri-sche (en positief gaande) blokvormi-ge spanning op. Om verschillenderedenen is zo’n signaal niet erggeschikt om direct aan de audiomo-dulator toe te voeren. De asymmetri-sche golfvorm zal door een PLL-gecontroleerde subcarrier tijdens depulstrein meer of minder snel in eensymmetrische veranderen door hetontbreken van ‘clamping’. De blok-vormige spanning bevat hogere har-monischen, die de zwaai zoudenkunnen vergroten, een en anderuiteraard afhankelijk van de modula-tie eigenschappen van de subcarriergenerator.

Conrad-moduleIn de interface tussen AB en deaudiosubcarriergenerator vinden denoodzakelijke bewerkingen plaats.Een IR-ontvangermodule van Conradvormt hier het eerste onderdeel van.Het moduul moet nog wel gemodifi-ceerd worden, omdat aan de uitgang

niet de juiste pulsen beschikbaar zijnvoor verdere verwerking. Door hetontbreken van de 38 kHz-componentin de pulsen functioneert de schake-ling niet! Gelukkig is op het printje van deIR–module een punt waar de 38 kHznog wel aanwezig is. Dat punt heefteen nogal hoge impedantie, waar-door een emittervolger als buffernodig is. Als extra onderdelen zijnslechts een NPN-trans resistor en eenweerstand nodig (zie verder bij debouwaanwijzingen). In plaats van deIR-ontvangermodule kan eventueelook een AB worden aangesloten opR101 (in de AB vlak voor de IR diodeeen punt opzoeken met positiefgaande pulsen). R101 is overigensvoor afregeldoeleinden ook het aan-sluitpunt voor een toongenerator(TG). Q101 levert aan het navolgen-de bandfilter een blokvormig signaalmet constante amplitude als hetingangssignaal 1 V of meer is. Het filter heeft een impedantie van 1kΩ en de 3 dB- bandbreedte is 9 kHz(zie figuur 14). R103 en R104 zorgenvoor zowel de instelling van Q102 alsde afsluiting van het bandfilter. Defiltercondensatoren verwijderen degelijkspanningscomponent van depulsen, zodat aan de uitgang van de

3 Repeater 4/1998

Fig.1Een gebouwde ontvangstunit

Besturing op afstandvan infrarood bedienbare apparatuur Hans Bruin

Welke apparatuur is tegenwoor-

dig niét voorzien van een IR-

afstandsbediening (AB)? Het

gemak dient de mens, maar

geldt dit ook voor het ATV-relais-

station? Toegegeven, met DTMF

kan veel worden gedaan, maar

hoeveel makkelijker zou het niet

zijn vanuit de luie stoel -met de

AB in de hand- apparatuur van

het ATV-relaisstation op die

moeilijk toegankelijke locatie te

kunnen bedienen?

De door een AB gegenereerde

pulscodes worden hiertoe- na

bewerking - op een aparte of

bestaande geluidsdraaggolf ver-

stuurd en door een schakeling

aan ontvangstzijde weer in de

oorspronkelijke vorm hersteld en

als IR uitgestraald.

Repeater 4/1998 4

Fig.2Schema IR-interface ontvangerdeel naar een audiosubcarrier

5 Repeater 4/1998

interface een symmetrische en sinus-vormige pulsreeks beschikbaar is(figuur 4).

OntvangstzijdeAan ontvangstzijde is een aparte FM-ontvanger voor de audiosubcarrier-frequentie nodig. Deze eenheidbetrekt z’n signaal uit het basebandvan de (satelliet)ontvanger en moetdus op de relevante audiocarrier wor-den afgestemd. De benodigde selec-tiviteit, die voldoende is om eenaudiocarrier-spatie van 180 kHz(Wegener-raster) toe te laten, wordtgerealiseerd door drie capacitief(top)gekoppelde MF-spoeltjes vanConrad. Omdat de spoeltjes met huninterne capaciteit van 39 pF op 10.7MHz resoneren is een extra parallel-capaciteit nodig. Voor 6 MHz moet erongeveer 100 pF bij, voor 7 MHzcirca 68 pF. Een TBA120U zorgt voorhet versterken, begrenzen en demo-duleren van het signaal, dat op pin 8beschikbaar komt. C11 verzwakt welde nog aanwezige draaggolfresten,maar niet de 38 kHz-pulstrein. Vanuit de emitter van Q1 worden nutwee schakelingen aangestuurd.De ene schakeling bestaat uit een 38kHz-bandfilter (eenzelfde filter als datin de interface) en een helft van dedubbele opamp TL072. Het filter laatalleen een frequentieband rond de teverwachten pulsen door, waardoorbehalve frequentieselectie ook deruiscomponenten, die buiten het fil-terbandje liggen, worden onderdrukt.De opamp brengt het nog te zwakkesignaal op het gewenste niveau.De andere schakeling vormt eensquelch, die bij afwezigheid van eenaudiocarrier de HEF4046 buiten wer-king stelt.L3 en C19 vormen een notch (ziefiguur 15) voor 38 kHz. Het tweededeel van de TL072 is geschakeld alsdetector met positieve uitgangsspan-ning waarna de combinatie R16/C22als low-pass volgt. Een comparatorvan het type LM311 completeert deschakeling. Bij afwezigheid van eenaudiocarrier zal de aanwezige ruis-spanning door de detector wordengelijkgericht , waardoor een snel fluc-tuerende gelijkspanning ontstaat aanhet knooppunt D2/R16. Het lowpass-filter kan de snelle veranderin-gen niet volgen en laat aan z’n uit-

gang de gemiddelde waarde vandeze fluctuaties zien. Over C22 ont-staat dus een gelijkspanning, dieafhankelijk is van de aanwezige ruis.Wanneer er wel een carrier aanwezigis, zal door de sterk afgenomen ruisover C22 slechts de minimum waardestaan (halve voedingsspanning). Decomparator vergelijkt de door delow-pass aangeboden spanning meteen andere spanning (afkomstig vaninstelpotmeter R18). Wanneer despanning op pin 2 van de LM311hoger is dan die aan pin 3, zal de uit-gang ‘hoog’ zijn en de HEF4046 in‘stand-by’ zetten. De 38 kHz-notch voorkomt het acti-veren van de squelch tijdens het ver-

zenden van de pulsen. De detectorzou ze immers als ruis interpreteren.Aangezien de notch niet bepaalddiep is (circa 15 dB) hebben de pul-sen wel een kleine invloed op degemiddelde gelijkspanning over C22.Deze omstandigheid is van belang bijhet afregelen van de squelch.De signalen uit voornoemde schake-l ingen komen nu aan bij eenHEF4046-PLL. Hier worden de nogsinusvormige 38 kHz-tonebursts, dieop een niveau van ongeveer 600 mVzijn gebracht door U2A aangebodenaan pin 14. De aanwezige VCO vande 4046 ‘locked’ ogenblikkelijk gedu-rende de aanwezigheid van debursts, maar staat uit gedurende de

Fig.338 kHz-blokgolfburst, 4 perioden

Fig.438 kHz-sinusburst, 4 perioden

Repeater 4/1998 6

Fig.5 en 6Print layout en componentenop-stelling ontvangstdeel

burst-pauzes. D3 dient als ‘lock’-aan-duiding en knippert tijdens het ver-zenden van de IR-code. De combina-tie C23/R20 bepaalt de frequentievan de VCO. Met R20 kan de fre-quentie worden gewijzigd. Op dedemodulator uitgang van het IC (pin10) hebben de herwonnen pulsenweer hun oorspronkelijke vorm. In verband met eventuele verderedigitale verwerking op TTL-niveau isgekozen voor een voedingsspanningvan 6 V, waardoor over R24 nu blok-vormige, positief gaande pulsen vancirca 5 V staan.

IR-zendmogelijkhedenIn het schema op figuur 11 zijn tweeIR-zendmogelijkheden aangegevenen een directe verbinding. IR-zenderA kan worden ingezet als de afstandtussen dit deel en het ontvangstge-deelte niet meer dan enkele metersbedraagt en zal in de meeste gevallenwel voldoen. In het ritme van deblokvormige spanning –afkomstigvan pin 10 van de 4046– zal Q3steeds even open gaan en eenstroom door D4 en D5 veroorzaken.D5 is de eigenlijke IR-LED, die gerichtmoet worden op de te bedienenapparatuur, terwijl D4 de zichtbareindicatie vormt. IR-zender B kangebruikt worden in combinatie metde 4049 als ‘cabledriver’ als langekabelverbindingen nodig zijn.

Het schema –vanaf de kabel gezien-voorbij de 10 nF-condensator is eengedeelte van een Powermid-receiver,maar kan ook makkeli jk wordennagebouwd. Omdat hier op de PNP-transistor negatief gaande pulsenmoeten worden aangeboden, is hetnodig de positief gaande pulsen uitde 4046 door een 4049 te lateninverteren. Voor de volledigheid is deschakeling voor een directe verbin-ding met een Chaparral Monterey-ontvanger opgenomen. Het gedeeltevoor de stippellijn weer aansluiten oppin 10 van de 4046. Het gedeelte nade stippellijn is al aanwezig in eenMonterey-ontvanger en bereikbaarvia de ‘UHF remote’-ingang. De rechthoekige pulsen worden doorde 220 nF-condensator wat rondergemaakt omdat de TIL117 het andersniet kan volgen… Voor de ontvanger is een 3.5 mm ste-reo- steekplug nodig. De normalemassa-aansluiting blijft massa.

Op het puntje van de plug staat bijaansluiting 12 V uit de ontvanger.Het middendeel van de plug moet depulsen gaan bevatten.

Afregel- en bouwaanwijzingenGebruik voor de bouw van de scha-keling dubbelzijdig printmateriaal. De componentenzijde van de printdoet ook weer dienst als aardvlak. De onderdelen, die aan massa komendus aan de onder- én bovenkant sol-deren! Van de schakelingen vanfiguur 11 is alleen voor IR-zender Aeen printje getekend. Om de ConradIR-module te kunnen modificerenmoet het printje eerst worden losge-soldeerd van het afschermblik.Gebruik hier bijvoorbeeld zuiglitzevoor. Op het printje bevinden zichdrie elco’s, die om hoogte te sparentegen de print aangedrukt zijn. Buigze voorzichtig recht. Vlak bij deheader zijn twee SMD-weerstandengemonteerd. De weerstanden heb-

ben een waarde van respectievelijk47 Ω en 22 kΩ. Tussen deze weer-standen bevindt zich een printspoor.Verbreek nu de verbinding tussen de22 kΩ-weerstand en dit printspoormet een mesje of iets dergelijks. De elco’s kunnen nu weer tegen deprint aan worden gedrukt. Aan deandere zijde van het printje wordende extra onderdelen gemonteerd.Klem met een ‘derde handje’ hetkleine printje zó in, dat de solderin-gen van de header zich rechts onderbevinden. De rechterpin (3) is metmassa verbonden, de middenpin (2)dient weer als uitgangssignaal en delinkerpin (1) tenslotte is verbondenmet de 5 V-voeding. Traceer de eer-ste ‘via’ (doorverbinding naar anderezijde) links van de header. Op ditpunt is de 38 kHz-component in depulsen nog aanwezig én een DCcomponent. Als buffer voor dit sig-naal is een emittervolger nodig. De basis van bijvoorbeeld een2N3904 op dit punt aansluiten en decollector direct op de 5 V-aansluitingvan de naastgelegen header. De emitter via een 330 Ω-weerstandaan het massavlak van het printjesolderen. Tenslotte óók vanaf deemitter een draadje leggen naar pin2 van de header. Door de transistorplat tegen het printje te monterenpast een en ander weer netjes in hetafschermblikje. Monteer de IR-ontvangermodule opeen strategische plek (bijvoorbeeld

het frontpaneel van de zender) viaeen kabeltje aansluiten op de inter-face-print, die het beste ook in dezender kan worden gemonteerd.

AfregelingLet bij het monteren van C1,C3,C5en C8 van de ontvangstprint op dejuiste waarde. In het schema staande richtwaarden voor 6 MHz en 7MHz. De waarden voor 6 MHz zijnook bruikbaar voor 6.5 MHz. De 7 MHz-waarden gelden ook voor7,02 , 7,20 MHz en dergelijke.Een oscilloscoop aansluiten op deemitter van Q1. Er moet dan al watruis te zien zijn.Het zou ook handigzijn het audiocarrierniveau regelbaarte hebben voor de afregeling.Zet eventuele andere carriers zo languit. Begin met een fors signaal, zodathet signaal wat vlugger gevonden is.Dit is ook prettig voor de spoelkern-

tjes! Goed passend trimgereedschapgebruiken en met gevoel verdraaien(nog niet de demodulator spoel). Nu opletten, wanneer tijdens hettrimmen de ruis vermindert. Is eenminimum gevonden, neem dan deaudiocarrier zover terug, dat weerwat ruis zichtbaar is. Regel opnieuwzorgvuldig op ruisminimum af enherhaal deze procedure eventueelnog een paar keer. Sluit nu een toongenerator aan oppunt TG van de interface (de jumpervoor de IR-module moet even verwij-derd worden). Frequentie 38 kHz.(eventueel nameten), blok of sinusen 1 V. Loper R107 zolang in hetmidden zetten. Er van uit gaande,dat de audiosubcarriergeneratordeze frequentie ‘aan kan’, moet nuop de scoop een sinus van 38 kHz tezien zijn. De demodulatorspoel vande TBA120U nu afregelen op maxi-mum amplitude. Met R107 zalmeestal wel voldoende zwaai instel-baar zijn. Met een spectrum-analyserkan de optimale zwaai eenvoudigworden gecontroleerd: Het eerstestel zijbanden instellen op –8 tot –10dB ten opzichte van de carrier.Sluit nu de scoop aan op pin 1 vanU2. Stel met R9 de amplitude van desinus in op circa 600 mV. Het instel-len van R18 (squelchdrempel) is nueerst nodig. Op pin 2 van U3 staatongeveer 6 V als de audiocarrier ruis-vrij is. Bij uitgeschakelde carrier isruim 9 V meetbaar. Op pin 3 doormiddel van R18 een spanning vanongeveer 7 V instellen. Wanneer decomparator op pin 2 een spanningboven 7 V waarneemt, is z’n uitgang‘hoog’ en onder 7 V ‘laag’.Sluit nu de scoop aan op pin 10 vande HEF4046. Er is nu een 38 kHz-

7 Repeater 4/1998

Fig.7 - 8Componentenopstelling en print layout van IR-zender AFig.9 (rechts)Detailfoto van de Conrad IR-ontvangstmodule

Fig.10Foto gebouwde interface

Repeater 4/1998 8

Fig.11Schema zenderdeel A en B

blokspanning met een amplitude vancirca 5 V te zien. Met R20 de dutycycle instellen op 50 % (gedurendeeen periode is de blok dan 50 %‘hoog’ en 50 % ‘laag’). De afrege-ling is hiermee gereed.

Omdat de pulsen, beluisterd op eennormale audio FM-detector praktisch

onhoorbaar zijn, kan een audiocar-rier worden benut voor zowel hetaudio als de IR-code. Als de zwaaivoor het normale audio niet te grootis, kan zelfs gelijktijdig gepraat engeschakeld worden. Degene die viadezelfde carrier ook nog DTMF wilversturen, moet de hoorbare toon-tjes dan maar voor lief nemen.

Fig.12-13Print layout en componentenopstelling van de interface

Fig.14 (boven) en 15 (onder)Karakteristieken van respectievelijkhet 38 kHz-bandpass- en het notch-filter

SATELLIETECHOSTAR SR 55 sat ontv. 249,00Procom 10 GHz-schotel 399,0010 GHz hoorn 11 graden 40,0035 cm schotel + bevestigingsmateriaal 50,0060 cm schotel + bevestigingsmateriaal 75,0010 GHz ontv.LNB 69,00Channel Master rotor 225,00Flens voor 10 GHz-golfpijp 10,00Straler voor 10 GHz-golfpijp 27,50Universele polarmount 99,00Satelliet finder 89,00Tonna 1252, 23 el. gain 18,5 dB 165,00Tonna 2400, 25 el. gain 19 dB 175,00Chaparral 13 cm converter 159,00

WIJ ZIJN LEVERANCIER VAN:TONNA-CTE-DIAMOND-NEOSID-TOKO-ALINCO

BEARCAT-DAIWA-ECHOSTAR-NOKIAWELLER-ANTEX-HP-VELLEMAN-JB SYSTEMS

HAMEG-DYNATEK-SKYTRONIC-YAESY

HOMEPAGE http://www.elektronstempels.nl HOMEPAGE

NIEUW - NIEUW - NIEUW - NIEUW - NIEUW

DE HOMEPAGE VAN ELEKTRONhttp://www.stempelselektron.nl

E-MAIL : [email protected] VIND U ALLE ONDERDELEN DIE WIJ LEVERENU KUNT DIRECT BESTELLEN VIA DEZE HOMEPAGE

ONDERDELENMGF 1302 GaAsFet 14,95MAR 6/ MSA 0685 11,50MAR 8 / MSA 0885 11,50NE 592 DIL14 / DIP8 video versterker 4,95LT1253 video versterker DIP8 19,95LT1252 opamp 9,95ATF26884 = ATF26836 10 GHz 25,00ERA5 sterke MMIC G=19 dB 25,00ERA3 MMIC G=21dB max .3 GHz 13,50MHW-720 (60 cm) 20 W 99,00M67715 10 mW in 2 W out 23 cm 119,00M57762 20 Watt 23 cm 179,00BGY 33 88-108 20 Watt 225,00BLF 278 vhf 50 V 300 W g=25 dB 179,00

DIVERSENVerzilvervloeistif 100 cc 13,90Foto gevoelige printplaat euro 4,95Teflon print 0.79 per cm2 0,35Fijnets kristal SEBNO 14,95Soldeer tin 0.7/1 mm v.a. 3,97

BOUWSETS (ook kant en klaar)

23 cm zender PLL stappen 2,5 MHz ca.400 mW 135,0023 cm ATV antenneversterker 40 dB 145,0013 cm ATV zender 300 mW out 175,0010 GHz DRO zender (gebouwd) 150,00Frequentie counter 1300 MHz 125,00Video modulator uit REPEATER (gebouwd) 225,003 kan. PLL audiocarrier uit REPEATER (gebouwd) 199,00Packet modem 1200 baud +digitale squelch 89,00Stereocoder, zeer goede kwaliteit 59,95PLL-systeem freq. 10-1000 MHz 99,00Voedingspint voor audio/videomodulator

uit REPEATER in2*18V, uit +/-9V,+12V,+18V 35,00Basebandsplitter 1in 6 out 49,95

DRO-print + FET + schema 45,00

Diamond X-30 2m/70cm ant. 3.0/5.5 dB 149,00Diamond X-50 2m/70cm ant. 4.5/7.2 dB 189,00Diamond X-5000 2/70/23cm ant. 4.5/8.3/11.7dB 335,00ALINCO DJ-190E 2m porto freq:130-174 Mc 449,00ALINCO DJ-G5 VHF/UHF porto 889,00

9 Repeater 4/1998

11 Repeater 4/1998

Dubus-boek 5 Onlangs is het vijfde deel van de serieDubus-boeken verschenen. Het vijfdedeel bevat onder andere uitvoerigebeschrijvingen van schakelingen vaneen multibandtransceiver, een 10GHz SSB-transceiver, 10 GHz-trans-vertervoorversterkers voor 23, 3 en1,5 cm en eindtrappen voor 70, 23en 13 cm. Verder wordt aandachtbesteed aan microgolftechnieken enhet ontwerpen van antennes voorverschillende frequenties.Dubus boek 5 is te bestellen door35 DM of een eurocheque ter waardevan DM35 te sturen naar:Dubus-Verlag, Grützmühlenweg 23, D-22339 Hamburg, Duitsland.Vergeet niet duidelijk uw naam enadres te vermelden en uw bestelling(Dubus boek 5).

CQ-TV in A4-formaatDe kogel is door de kerk! Na eenjarenlange discussie heeft het bestuurvan de British Amateur TelevisionClub (BATC) besloten om met ingangvan 1999 haar blad CQ-TV in A4-for-maat uit te geven. Volgens BATC-voorzitter TrevorBrown biedt het A4-formaat velevoordelen boven het oude A5-for-maat. Voor het afdrukken van com-

plexe schema’s is veel meer ruimtebeschikbaar, wat de leesbaarheidaanzienlijk zal bevorderen.De BATC is te vinden op Internet bij:http://www.batc.org.co.uk.Telefonisch is de BATC ‘s avonds en inhet weekeinde te bereiken ondertelefoonnummer

Repeater 1997 op CDMedio februari 1999 zal de eerste CDvan Repeater verschijnen. De artike-len die verschenen zijn in de Repeater

nrs. 1/1997 t/m 5/1997 zullen in PDF-formaat op het glimmende schijfje tevinden zijn, alsmede de datasheetsvan verschillende componenten die inde uitgaven gebruikt zijn. Tevens zalzowel voor de Windows- als Mac-omgeving een versie van AcrobatReader opgenomen zijn. De Repeater1997 CD zal dertig gulden gaan kos-ten en is te bestellen via de uitgevervan Repeater.

Kort nieuws Rob Ulrich, PE1LBP

Te koop / gezocht

Te koop:Printen EMT- HQ basisbandmodula-tor.Rob Boom, PA3GIE, tel.0226-422002 (na 19.00 u) ofemail:[email protected]

Gezocht:Lineair voor 2 meter, 50 Watt ofmeerJ.Stellingwerf, PE1OWJ, tel/fax 035-6931940 (alleen

‘s avonds!)

Te koop:Signaalgeneratoren:HP8656A 100 kHz - 990 MHz, F 2400,-HP8654A, 10 - 520 MHz, F 500,-Wavetek 3001, Schlumberger 4002beide defect , t.e.a.b.J.Stellingwerf, PE1OWJ, tel/fax 035-6931940 (alleen

‘s avonds!)

Gezocht:Beeldmateriaal van ATV-stations voorin onze rubriek Nader bekeken.Neem contact op met de redactie(zie adresgegevens in het Colofon opblz.1)

Hier kan ook uw advertentiestaan.De voorwaarden: uitsluitend adver-tenties van particulieren, max 25woorden. Anonieme advertentiesworden niet geplaatst. Vermeld dui-delijk uw naam, evt.call en telefoon-nummer.Advertenties kunnen uitsluitendschriftelijk, per fax of email ingele-verd worden.

In buitenlandse bladen zijn al ver-schillende ontwerpen gepubliceerd.Met name Michael Kuhne -DB6NT-,Toshi Takamizawa -JE1AAH- en ErichZimmermann - HB9MIN- hebben ver-schillende concepten voor completezend/ontvangststations voor 24 GHzontwikkeld. In Nederlandse tijdschrif-ten is echter nog weinig te vinden

geweest. Redenen genoeg om voorde redactie van repeater eens te kij-ken wat er allemaal gebeurd op ditgebied. Luis Cupido heeft oinPortugal een 10/24 GHz relaisstationgebouwd en sommige van de doorhem ontwikkelde modules wordenhier beschreven. verschil lendePortugese zendamateurs hebben demodules al met succes nagebouwd.

Een groot probleem bij het ontwikke-len van schakelingen op 24 GHz blijftde afwezigheid van componentendie op deze frequentie ook gespecifi-ceerd zijn. Dat brengt met zich meedat tuning van de afgestemde krin-gen onvermijdelijk is. Luis Cupidoheeft met algemeen goed verkrijgba-re componenten ontvangstschakelin-gen ontwikkeld, waaraan -zo is uitde praktijk gebleken- steeds de krin-gen bij de gate en drain van deHEMT’s geoptimaliseerd moeten wor-den.

VoorversterkerDe 24 GHz-voorversterker bestaat uit

een drietraps versterker, opgebouwdmet HEMT’s. In figuur 1 is het sche-ma weergegeven, terwijl in de figu-ren 2 en 3 respectievelijk de compo-nentenopstelling en de printlayoutzijn afgedrukt. De LNA heeft een golfpijp-ingang(WG ) en een SMA-uitgang. Voor deinkoppelsonde in de golfpijp isgebruik gemaakt van een stukje semirigid (UT-085), waarvan de afscher-ming verwijderd is. De 1/4 λ-koppe-lingen tussen de trappen fungerenverder als een DC-blok. In-en uitgan-gen bestaan uit 50 Ohm-leidingen.In het ontwerp kunnen verschillendetypen HEMT gebruikt worden. Zo iser geëxperimenteerd met de Fujitsu-HEMT’s FHX13 en FHX14 en de NEC-HEMT’s NE32463 en NE32563.De beste resultaten zijn behaald metHEMT’s van NEC (versterking 26 dB,ruisgetal 1,4 dB), waarbij deNE32463 in de eerste twee trappengebruikt zijn en de NE32563 in dederde. Met RV1-3 kan iedere trapafgeregeld worden op maximale ver-sterking en minimale ruis. Ervaringen

Repeater 4/1998 12

Ontvangstmodules voor 24 GHz Luis Cupdio, CT1DMK

In Repeater 3/1998 is een zender-

module gepubliceerd die door

Luis Cupido, CT1DMK, ontwikkeld

was. Luis kondigde toen al aan

dat er meer modules gepubli-

ceerd zouden worden.

In dit nummer wordt de ont-

vangst van 24 GHz nader

bekeken. Zowel een voorverster-

ker als een mixermodule worden

hier beschreven.

Fig.1Schema van de voorversterker

met Misubishi-HEMT’s zijn overigensniet opgedaan (niet voorradig in deshack).

MixerIn figuur 4 is het schema weergege-ven van de 24 GHz-mixer. De schake-ling bestaat uit een 24 GHz-band-pass-filter, een ratrace-mixer en eenactieve verdubbelaar (vergelijkbaarmet de verdubbelaar die in de zen-dermodule gebruikt wordt -zieRepeater 3/1998).Het bandpass-filter is 1,5 GHz breeden dempt ongeveer 4 dB. Filters meteen smallere bandbreedte warenpraktisch niet te realiseren. In de ratrace-mixer wordt gebruik

gemaakt van twee dioden (BAT15 ofvoor de beste resultaten de BAT30).De FET-verdubbelaar levert een sig-naal van 7 dBm aan de mixer. Voorde Local Oscillator kan een gemodifi-ceerde DRO op 12 GHz gebruiktworden. Bij een middenfrequentievan 1,3 GHz bedraagt de spiegelon-derdrukking circa 30 dB.

BouwBij de ontwikkeling van de modulesis rekening gehouden met een uni-versele behuizing, waar naar keuzede verschillende modules ingebouwdkunnen worden. Op bladzijde 14 zijnde tekeningen van deze behuizingnogmaals afgedrukt. De printjes zijn

gemaakt van Rogers RT5870 meteen dikte van 0,25 mm. De printjesworden aan de massazijde gesol-deerd op een even groot stukjekoper van 0,8 mm dikte. Dit om destabiliteit te vergroten van het print-je, maar ook om de module makke-lijker uit de behuizing te kunnenhalen. De massaverbindingen van deHEMT’s/FET’s verdienen nog watextra aandacht. Maak deze zo dichtmogelijk bij de keramische behui-zing.Veel succes met de nabouw!Luis Cupido, CT1DMKemail:[email protected]

13 Repeater 4/1998

Fig.2(links)Componentenopstelling 24GHz-LNAFig.3 (boven)Print layout LNA (schaal 1:1)

Fig.4Schema mixer

Fig.8De CT1DMK-modules zijn eenvoudig samen te gebruiken. Het is zelfs mogelijk om een complete converter op eenprint te maken. Hier is een ontwerp afgebeeld van een dergelijke door CT1DMK ontwikkelde converter, waarnee volopverder geëxperimenteerd kan worden.

Repeater 4/1998 14

Fig.5(links)Componentenopstelling 24GHz-mixerFig.6 (boven)Print layout mixer (schaal 1:1)

Fig.7Bouwtekening van de aluminium behuizing, schaal 1:1

Onderaanzicht behuizing

Dwarsdoorsnede behuizing

Doorsnede deksel

Bovenaanzicht behuizing Bovenaanzicht deksel

Nader bekeken

Wij ontvingen van Koen Niekamp, PAØKNW, de bovenstaande

beelden van Groningse ATV-stations. De signalen zijn ontvangen

op 1252 MHz door PA3ARK.

C Q G R O N I N G E N

Roel van Dijk, PE1CGY, stuurde ons deze foto’s

van DBØCD, de repeater in Gelsenkirc h e n .

Regelmatig is deze repeater in de regio Arnhem

goed te ontvangen en aan de beelden te zien

kost het ook geen moeite om op 1278 MHz van-

uit Huizen een verbinding te maken via DBØCD

(2343 MHz).

A Z l i v eDe politiehelicopter wasop 6 december te gast inAlkmaar om de support e r svan AZ en FC Twente te vol-gen. Natuurlijk konden we meegenieten op 2387MHz. Op de inzet een foto van de 13 cm-band metvlak naast PI6ALK het helicoptersignaal.De wedstrijd zelf was overigens prima te volgen op10.550 GHz.

We mochten via PI6ALk meegenieten van een nieuw soort zeercompacte actieve antenne. Het enige commentaar van deAmerikaanse technici: Who the is Rolf?

DL2KBH op 23 cm

Binnenwerk 08-03-2000 0:41 Pagina 16

kenons deze foto’s

G e l s e n k i rc h e n .

de regio Arnhem

eelden te zien

p 1278 MHz van-

aken via DBØCD

R E P E A T E R N I E U W SDe afgelopen maanden zijn er weer een paar

nieuwe ATV-repeaters bij gekomen in Nederland.

We kregen een ‘geboort e k a a rtje’ van PI6HDB uit

Hardenberg.

Voorlopig zal deze repeater nog als baken funge-

ren op 10. 450 GHz. Medio februari zullen de

ingangen (10,2 GHz en 1252 MHz) alsmede links

naar PI6NYV, PI6ZOD en PI6MEP actief word e n ) .

De antenne staat op 30 meter hoogte opgesteld

en het signaal, nu nog 70 milliWatt, is horizon-

taalaal gepolariseerd.

Vanuit Brussel is al enige tijd ONØATV actief op

10.220 GHz. Met een vermogen van ruim 10 Watt

is dit station in een groot deel van zuid-Nederland

te ontvangen. De ingangsfrequentie is 2370 MHz.

Terug naar Nederland, waar in Beverwijk PI6YRC,

het ATV-clubstation van de IJmondse Radioclub op

10.470 GHZ actief wordt. Binnenkort zal ook

PI6HHW in Alkmaar actief worden op 10.400 GHz

met een ingang op 10.175 GHz. De repeater zal

opgesteld worden op de huisvuilcentrale in

Alkmaar-zuid.

In Bergen op Zoom is sonds kort PI6BOZ actief op

1248 MHz. Er wordt uitgezonden met een vermo-

gen van 18 Watt en de Alford slot-antenne hier-

voor staat op 60 meter hoogte opgesteld. Het is

de bedoeling dat deze repeater uiteindelijk gaat

uitzenden op 2352 MHz met ingangen op 1285

MHz en 10.400 GHz. PI6GRO zal ook op 10.475

GHz gaan uitzenden en ontvangen op 10.200

GHz. Het wordt nog dringen op de alom populaire

3 cm-band.

Interlinking blijft een hot item. PI6ATV linkt de

repeaters PI6TNO (op 10.490 GHZ) en PI6ALK (op

2352 MHz) al door, maar er zijn nog mogelijkhe-

den voor andere repeaters, via PI6ALK word e n

regelmatig PI6TNO, PI6AT V, PI6HVS en PI6ANH

d o o rgegeven en PI6TNO geeft op haar beurt

PI6ALK en PI6ATV weer door. Wie volgt?

Via PI6ALK is nog steeds het digitale MPEG2-expe-

riment actueel. Op een carrier van 9,5 Mhz is

extra video-informatie digitaal voorhanden (sym-

bolrate = 4.608 Mb/s, FEC = 7/8). En als laatste

melden wij nog dat PI6ATS tegenwoordig ook een

ingang heeft op 5720 MHz.

In oktober hield de NVRA, afdeling Haarelem open huis.Liefhebbers konden hier kennismaken met alle facettenvan het hoogfrequent. Tevens kon zelfgebouwde appara-tuur worden doorgemeten. Onder de call PI4HLM werdeen live veslag uitgezonden op 1255 MHz

eten op 23873 cm-band metal.a te volgen op

ON1WW geeft technischeles via ONØATVBH op 23 cm


Hoewel in verschillende landen hetDuitse ‘A2’ of wel ‘Zweiton’ analogestereosysteem al jaren in gebruikwas, moest het Engelse publiek hetnog geruime tijd met analoog monodoen. Het Duitse PAL-systeem was aldoor de Engelsen geadopteerd.Moesten ze nu ook dat Duitse‘Zweiton’ overnemen? Dat nooit!Bovendien, ‘A2’ lijkt teveel op eenverkeersweg en ‘Zweiton’ is niet uitte spreken in het Engels. In het BBCResearch Centre hadden ingenieursintussen begin tachtiger jarenNICAM bedacht. In september 1986werd de ‘Draft Specification of aStandard for UK Stereo-with-Television Transmissions’ door deEngelse overheid goedgekeurd. De uitkomst van talloze praktijk tes-ten, met name de robuustheid vanhet systeem tijdens moeilijke ont-vangst omstandigheden, bleek zeerbelangrijk voor de ontwikkeling vande uiteindelijke specificatie. De tes-ten werden uitgevoerd met behulpvan de Crystal Palace- en Wenvoe-zenders. Omdat het analoge mono

geluidskanaal natuurlijk aanwezigmoest blijven, was ook een goedevergelijking mogelijk tussen de tweesystemen. Bij de ontwikkeling van destandaard is men uitgegaan van een-zelfde packet-formaat als in gebruikbij C-MAC, eigenlijk om een deco-derchip zowel voor NICAM als voorMAC te kunnen inzetten. Uiteindelijkis van deze gemeenschappelijke fac-tor geen gebruik gemaakt.De letters van het woord NICAMstaan voor ‘Near InstantaneousCompanded Audio Multiplex’.Laterzal duidelijk worden waarom. Eerst iets over de gedaante verwisse-ling, die het geluid moet ondergaan,voordat het -verstopt in een subcar-rier- z’n weg mag vervolgen (zieblokschema, figuur 2).

J17 preëmphase en AD-omzetter.Het eerste element is de CCITT J17preëmphase, die een frequentie van800 Hz al 6.5 dB ophaalt. Ruis, die inhet latere proces ontstaat, wordthierdoor gereduceerd (zie Repeater1/98 pag.20 voor de frequentieka-rakteristiek). Hierna volgt de AD-omzetter. Om analoog geluid te kun-nen digitaliseren, is het nodig degolfvorm te bemonsteren. Nyquist

heeft aangetoond, dat monstersmoeten worden genomen in eentempo van twee maal de hoogstdoorgelaten frequentie om laterweer de oorspronkelijke golfvorm tekunnen herstellen. Voor het NICAM-signaal wordt een bemonsteringsfre-quentie (sampling rate) gebruikt van32 kHz. Dit wil zeggen dat er met tussenpo-sen van 31.25 µs een sample geno-men wordt. Een laagdoorlaatfiltergaat aan de bemonsteringsschake-ling vooraf om frequenties boven dehelft van de sampling rate te ver-zwakken. Dit is nodig om ‘aliasing’tegen te gaan. De term ‘aliasing’geeft aan, dat er bemonsteringsver-warring ontstaat, oftewel wie is wie.Wanneer de signaalfrequentie Fs

hoger is dan de helft van de bemon-steringsfrequentie Fb zal een ‘alia-sing’ signaal worden gegenereerdmet een frequentie van Fa = Fb-Fs.Een Fs van 24 kHz resulteert hier dusin een Fa van 8 kHz en is dan nietmeer te onderscheiden van de echte8 kHz. Hoewel voor Fs 16 kHz. toe-laatbaar zou zijn,wordt in de praktijkhet frequentiebereik van de tweekanalen meestal begrensd tot 15kHz.

19 Repeater 4/1998

NICAM-project: digitaal stereogeluid voor TV-amateursDeel 1: inleiding Hans Bruin

Fig.1Prototype van de NICAM-encoder van PE1OBW, waarvan het ontwerp inRepeater 1 en 2/1999 beschreven zal worden

Waarschijnlijk zijn veel Repeater-

lezers geïnteresseerd in NICAM,

een digitaal stereosysteem dat

ook in gebruik is bij onder andere

PI6ALK.

Werner Damman, PE1OBW, heeft

ongeveer een jaar geleden samen

met een collega-amateur een

NICAM-encoder ontworpen.

Het ontwerp is inmiddels al vele

malen met succes nagebouwd.

Werner Damman zal een tweede-

lig artikel hierover in Repeater

publiceren. Als inleiding hierop

alvast een nadere kennismaking

met dit digitale stereosysteem.

Op elk bemonsteringstijdstip moetnu de amplitude-informatie wordenvastgesteld. Deze bewerking heetkwantificeren (quantisation). Nu heeft een analoog signaal eenoneindig aantal amplitudewaarden,waarvan slechts een beperkt aantalkan worden gekozen. Hoeveel het erworden, hangt af van het aantal bits,waarin zo’n amplitudewaarde wordtvastgelegd. Voor het kwantificerenvan het NICAM-audio worden 14 bitsgebruikt. Het aantal kwantificerings-niveaus is dan 214 = 16384. De signaal/fout-verhouding, die alssignaal/ruis-verhouding kan wordengelezen is hierbij 20log16384 = 84.3dB. De AD-omzetter zet de analogeingangsspanningen om in een 2-complement binaire waarde. Als deingangsspanning nul Volt is, gene-reert de AD-omzetter de 14 bits-aequivalent: 00000000000000. Voorde maximale positieve waarde011111111111111 en voor de maxi-male negatieve waarde100000000000000. (Bij de 2-com-plement representatie wordt de pola-riteit bepaald door de MostSignificant Bit - MSB).De datastroom van de 14 bits AD-omzetter wordt nu tijdelijk in eengeheugen opgeslagen. In de stereo-mode bevat de datastroom eerst 14bits, die in het linker kanaal zijnbemonsterd (A1). Dan volgen 14 bitsvan het rechter kanaal (B1)Vervolgens weer 14 bits van het lin-

ker kanaal (A2) en 14 bits van hetrechter kanaal (B2), net zo lang totdat B32 is bereikt. Dan begint allesweer opnieuw.

Compressor en toevoeging pari-teitOm de uiteindelijke bandbreedte tekunnen beperken ondergaat de 14bit-woordlengte een reductie tot 10bits in de digitale compressor.Normaal zou het aantal kwantifice-ringsniveaus 210 = 1024 zijn met20log1024 = 60.2 dB s/r verhouding,maar door een slimme manier vancomprimeren kan het signaal bij ont-vangst weer worden geëxpandeerdtot 14 bits.De betekenis van elk bit in eenwoord hangt sterk af van hetgeluidsniveau, dat door dat woordwordt gerepresenteerd. Het minstsignificante bit (LSB) in een woordkan het uiteindelijke signaal maarvoor 1/16384 ste deel beïnvloeden,dat wil zeggen alleen merkbaar bijzachte passages. Bij luide passages isde invloed van de LSB verwaarloos-baar klein. Figuur 3 geeft een over-zicht van de gebruikte codering vanhet digitale compressie systeem. Het meest significante 14e bit (MSB)is een ‘sign bit’ en wordt altijd door-gegeven, omdat dit aangeeft of eensample een positieve of een negatie-ve spanning vertegenwoordigt. Vanafhet 13e t/m 10e bit is een grootgearceerd deel aangegeven. Het arceren geeft aan, dat de

betreffende bits niet worden uitge-zonden. Het valt op, dat als bit 13 en14 hetzelfde teken hebben, bit 13wordt weggelaten. Evenzo wordt bit12 weggelaten, als dit bit gelijk isaan bit 13 en 14. Op deze wijze ont-staan dus woordlengtes tussen de 10en 14 bits. Heeft een woord 11 bits,dan wordt het minst significante bit(LSB) weggelaten, zodat er 10 over-blijven. Bij een 12 bit-woord wordentwee bits aan de LSB-zijde weggela-ten, enz.Aan de 10 bits woorden wordt ver-volgens een pariteits bit toegevoegdom wat bescherming te verkrijgentegen mogelijke fouten, die in detransmissieweg kunnen optreden.De gebruikte foutdetectie methodestaat bekend als ‘even pariteit’. Het teken van dit pariteits bit is zoda-nig, dat het aantal enen in de zesméést belangrijke bits even is. Alsaan de ontvangzijde een onevenpariteit ontstaat, is het duidelijk, datde data verminkt is overgekomen.Een even aantal bitwisselingen blijftechter onopgemerkt!

ConstructieHoe moet de ontvanger nu vanuitdeze beschermde 11 bits woordenweer 14 bits woorden construeren?Om aan te geven, welke bits zijnweggelaten tijdens het comprimeren,moet de zogenaamde schaalfactorworden meegezonden. Helaas kun-nen niet alle bits teruggewonnenworden. De genegeerde bits aan de

Repeater 4/1998 20

Fig.2Principeschema Nicam-encoder

LSB-zijde zijn de slachtoffers, maar zeworden alleen tijdens de luidste pas-sages weggelaten. De resolutie voorhet luidste audio, waarbij ‘codingrange’ 1 geldt, is dan 10 bits = 60 dBsignaal/ruis afstand. Een 11 bits-reso-lutie is van toepassing in ‘codingrange’ 2. Dit gaat zo door t/m de 14bit ‘coding range’ 5.De schaalfactor code bestaat uit drie‘range bits’ en kan dus acht verschil-lende combinaties representeren van‘coding range’ en ‘protection range’In de ‘protection range’ wordt demate van fout bescherming aan-gegeven, waardoor in de ontvangeraan de meest significante bits watextra bescherming kan worden gebo-den. De binaire waarde van deschaalfactor code is volgens de oor-spronkelijke specificatie van BBCEngineering overigens géén afspiege-ling van de ‘coding range’. Vanboven naar beneden vertegenwoor-digen de binaire getallen achtereen-volgens: 7, 6, 5, 3, 4, 2, 1, 0!

Frame-opbouwKijk nu eerst naar figuur 4. Hier is tezien, hoe een ‘frame’ is opgebouwd.Het beschermde 11 bits-woord isaangegeven als X0 - X9 , waarbij X0de minst significante bit voorstelt. ‘P’is de pariteitsbit. De frame-opbouwis hier ingericht voor de stereo mode.Van de in totaal 728 bits in een‘frame’ zijn er 704 voor de geluidsin-formatie en er is dus plaats voor 64woorden. De oneven woordnummersworden voor het A-kanaal gebruikten de even woordnummers voor hetB-kanaal. Per kanaal zijn dus 32woorden beschikbaar over een tijds-periode van 1 msec. Het woord, datde grootste waarde vertegenwoor-digt van deze groep bepaald deinstelling van de ‘range bits’. Omdater steeds 32 woorden moeten wor-den afgewacht, voordat de schaal-factor kan worden vastgesteld en dit1 msec duurt, heet de compressiemethode dan ook ‘near-instantane-ous’, bijna onmiddellijk. Door dezewerkwijze neemt de kwantifiserings-ruis wel toe, maar is gelukkig alleenmaximaal als het signaal dat óók is. De manier, waarop de schaalfactordata worden verzonden is bijzonderingenieus. Hiervoor worden de pari-teitsbits van de datawoorden

gebruikt en heet dan ook ‘signalling-in-parity’. Aan de hand van een inge-wikkelde tabel, die in een geheugenaan zowel zend- als ontvangstzijdeaanwezig is, worden de pariteitsbitsgemodificeert. De decoder kan metbehulp van ‘majority-decision logic’de 3 bit-schaalfactor weer terugwin-nen. Tijdens dit proces verkrijgen depariteitsbits ook weer hetzelfdeteken, dat ze vóór de modificatiehadden.Aan zendzijde wordt het aequivalentvoor een ‘range bit’ met teken ‘0’

verkregen door voor een bepaaldecombinatie van negen woorden deeven pariteit te berekenen. Hetzelfdewordt gedaan voor een ‘range bit’met teken ‘1’, maar dan om de one-ven pariteit te berekenen.Aan ontvangstzijde kan de decodervoor een combinatie van negenwoorden bepalen of een meerder-heid van de pariteitsbits even is ofoneven. Wanneer de meerderheideven is, concludeert de decoder datde ‘range bit’ teken ‘0’ moet hebbengehad en vice versa.

21 Repeater 4/1998

Fig.3Codering en compressie

Fig.4Frame-opbouw stereomode

Als tijdens de transmissie minder dande helft van de pariteitbits foutief isovergekomen, kan de decoder dusaltijd de juiste beslissing nemen ende ‘range bits’ zijn hierdoor zeergoed beschermd. De pariteitbits van negen woordenmoeten dus worden gemodificeerdom één ‘range bit’ te versturen. Per kanaal zijn drie van deze bitsnodig, zodat in totaal de pariteitbitsvan 54 woorden nodig zijn. De ‘range bits’ van het linker kanaalzijn R2A, R1A, R0A en vormen hetschaalfactorwoord FE1. De ‘rangebits’ van het rechter kanaal zijn R2B,R1B, R0B en vormen schaalfactor-woord FE2‘FE’ is een afkorting van het Fransewoord voor schaalfactor ‘facteur d’e-chelle’, een term die in de EBU-speci-ficatie SPB 284 is gebruikt Er is nuafgesproken, dat wanneer de ‘rangebits’ van linker of rechter kanaal ‘1’zijn, de pariteitsbits van een gegevencombinatie van negen woorden wor-den geïnverteerd. Voor de zes ‘rangebits’ volgen nu de nummers van debetreffende woorden. Voor het num-meren zijn twee manieren gangbaar,die helaas wel verwarrend zijn. Dehier aangegeven nummering is dievan de oorspronkelijke specificatie,

waarbij het eerste woord ‘1’ isgenoemd en het laatste ‘54’ (bij deandere nummering is het eerstewoord ‘0’ genoemd en het laatste‘53’). Voor het linker kanaal zijn dat:R2A: 1, 7, 13, 19, 25, 31, 37, 43, 49R1A: 3, 9, 15, 21, 27, 33, 39, 45, 51R0A: 5, 11, 17, 23, 29, 35, 41, 47, 53Voor het rechter kanaal zijn dat dewoorden:R2B: 2, 8, 14, 20, 26, 32, 38, 44, 50R1B: 4, 10, 16, 22, 28, 34, 40, 46, 52R0B: 6, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 48, 54Er zijn nog tien woorden over omdezelfde truc uit te halen voor bij-voorbeeld een paar ‘application con-trol bits’. In de oorspronkelijke ‘draft’was hier overigens niet in voorzien.

Bit interleaverDe databescherming door middelvan het pariteitssysteem werkt rede-lijk tegen fouten, die in het trajecttussen zender en ontvanger kunnenontstaan. Een extra beschermingvormt het eenvoudige ‘interleave’systeem, dat bij NICAM in gebruik is.De 64 x 11 = 704 bits ondergaannamelijk nóg een bewerking. Bekijkhiertoe figuur 5. De bitnummers 25 t/m 728 zijn ach-ter elkaar weggeschreven in verticale

rijen van 44 bits. De uitlees volgordeis nu horizontaal in rijen van 16 bits,waarbij een ROM address-sequencerer voor zorgt, dat de bits die oor-spronkelijk naast elkaar stonden min-stens 15 bits uit elkaar komen testaan. Wanneer aan ontvangstzijdeeen aantal opeenvolgende bits ver-minkt overkomt, kan tóch door mid-del van pariteitscorrectie de zaakworden gerepareerd, omdat de fou-ten over een aantal woorden zijn ver-deeld.

In figuur 4 wachten nu nog bit 1 t/m24 op een verklaring. De eerste achtbits vormen het frame alignmentword (FAW) en is altijd: 01001110.Vervolgens komen de vijf bits C0 t/mC4. Het eerste bit, C0, heet de ‘frameflag-bit’ dat gedurende acht ‘frames’‘1’ is en gedurende nog eens acht‘frames’ ‘0’, enz. Deze zich steedsherhalende opeenvolging is bijvoor-beeld nodig om oneven en even fra-mes te kunnen identificeren. Dezeidentificatie is belangrijk in de modevoor twee onafhankelijke monokana-len en de mode, waarin een mono-geluidskanaal is gecombineerd meteen datakanaal. Een andere reden isde volgende: Het FAW heeft maareen lengte van acht bits. Het is daar-om niet ondenkbaar, dat ergens inhet vervolg van de datastroom nogeens acht bits in de volgorde01001110 aanwezig zijn. Het is ech-ter erg onwaarschijnlijk, dat een‘nep’ FAW gedurende acht ‘frames’gevolgd wordt door een ‘1’ en ver-volgens acht ‘frames’ door een ‘0’.Het tweede, derde en vierde bit, C1,C2, en C3 zijn de ‘application control-bits’ en hebben de volgende func-ties:0, 0, 0 stereomode0, 1, 0 wee onafhankelijke

monokanalen1, 0, 0 een mono-geluidska-

naal en een datakanaal van 352 kbit/sec.

1, 1, 0 een datakanaal van 704 kbit/sec.

Het vierde bit, C4 geeft aan of hetanaloge geluidskanaal van de TV-zender dezelfde informatie bevat alsde digitale NICAM-carrier. Als dit zois, dan is C4 ‘1’. Het volgende data-blok AD0 t/m AD10, is gereserveerdvoor andere mogelijke toepassingen

Repeater 4/1998 22

Fig.5

(11 kbit/sec en onbeschermd).

DataversleutelingNa de ‘interleave’-sectie volgt ver-sleuteling (scrambling) van het‘frame’ uitgezonderd het FAW. De versleuteling is niet bedoeld omgeld op te brengen, maar alleen omeen vorm van energiedispersie toe tepassen. De bits worden schijnbaarwillekeurig door elkaar gegooid,waardoor de zijbandenergie beterverspreid raakt over de beschikbarebandbreedte. Omdat het door elkaargooien in een bepaalde volgordegaat, kan de ontvanger de bits tóchweer in de goede volgorde zetten.Een schakeling, die deze opdrachtsimpel kan uitvoeren is de ‘pseudo-random sequence generator’ (PRSG.)Voor NICAM wordt een 9-bit schuif-register met één aftakking gebruikt(zie figuur 6). Een aftakking tussende vi jfde en zesde trap van hetschuifregister is aangesloten opingang ‘a’ van een XOR (exclusiveOR) , terwijl ingang ‘b’ met de uit-gang van het schuifregister is verbon-den. Uitgang ‘S’ van de XOR vormtde input van het schuifregister. Het aantal combinaties van binairegetallen, dat doorlopen wordt vóór-dat herhaling optreedt is hierbij 511(29-1), zodat de reeks ongeveer 1,5maal loopt tijdens een ‘frame’.De PRSG’s aan zenden ontvangstzij-de worden gereset naar 111111111aan het einde van het laatste bit vanhet FAW (dat niet versleuteld is). De twee PRSG’s lopen dus synchroongedurende het verdere verloop vanhet ‘frame’.Een tweede XOR fungeert als modu-lo-2 opteller van de PSRG-informatieen de eigenlijke datastroom. De waarheidstabel van de XOR is ookin figuur 6 opgenomen. De versleu-telde output van de XOR is nugeschikt om aan de serieel naar 2-bitparallel converter toe te voeren.

Serieel naar 2 bit-parallel conver-terDe beste manier om een digitaal sig-naal te moduleren, is het toepassenvan fasemodulatie omdat het signaalmaar twee toestanden kent, 1 en 0.Bij fasemodulatie blijft de draaggolf-frequentie hetzelfde, maar de faseverandert overeenkomstig de data-

inhoud. Voor NICAM wordt vier-fase-modulatie toegepast (quadraturephase-shift keying, QPSK), waarbij defase van de draaggolf vier mogelijketoestanden heeft (zie figuur 7).De aanvankelijk seriële datastroomwordt daarom eerst omgezet naartwee parallelle stromen. Er zijn viercombinaties mogelijk voor de aange-leverde bitparen An en Bn: 00, 10,11, 01. Elk van deze paren gaat dedraaggolffase verschillend beïnvloe-den. Uitgaande van de rusttoestandvan de draaggolffase namelijk 0˚,doet het bitpaar ‘00’ de draaggolffa-se niet veranderen. Verder geldt voorde bitparen 10, 11, 01 een verande-ring van de draaggolffase naarrespectievelijk -270˚, -180˚, -90˚.

Differentiële encoderVoordat dit kan worden gerealiseerdzet een differentiële encoder de bit-paren An en Bn om in I- en Q-signa-len. De verschillende fasetoestandenworden bereikt door het optellen vande ‘In-phase’- en ‘Quadrature’-vecto-ren. Voor fasetoestand ‘00’ bijvoor-beeld geldt voor de I- en Q-vectoreneen waarde van +1 en +1. Bitparenworden in de digitale communicatie‘symbols’ genoemd. De data ratevoor NICAM bedraagt 728 kbit/sec,de symbol rate bedraagt voor dezemodulatiemethode dus 364 kbit/sec.Wanneer als draaggolffrequentie6.552 MHz wordt gebruikt zijn er 18draaggolfperioden tussen elkefasesprong.

Data spectrum-shaping filtersTussen de differentiële encoder en de

quadratuur amplitudemodulatorenzijn voor de I- en Q-signalen laag-doorlaatfilters aanwezig. Hierdoorwordt de aanvankelijke rechthoek-spanning in een driehoekspanningomgezet. De faseveranderingen, dieeerst sprongsgewijs plaatsvondenworden wat ‘slomer’ gemaakt.Een goede filtering voorkomt een tebreed signaal. Aan zenderzijde zoude amplitude-frequentierespons HT(f)de volgende vorm moeten hebben:

Er wordt ook van uitgegaan, dat hetfilter een constante groeplooptijdver-traging heeft voor frequenties lagerdan 1/ts.Invullen voor 0 Hz levert dit 1 op (demaximale waarde van de amplitude,dus geen verzwakking). Voor 364kHz wordt het 0 (de minimale waar-de van de amplitude, dus maximaleverzwakking). Halverwege het tra-ject, op 182 kHz, heeft de amplitudeeen waarde van 0.707, enz.Wanneer aan ontvangstzijde de filte-ring eenzelfde vorm heeft, ontstaateen optimale situatie. Dat wil zeggenonder moeilijke ontvangstomstandig-heden blijft zo lang mogelijk foutvrijedetectie mogelijk. Het totale dataspectrum (zender enontvanger) vertoont dan een 100 %cosinus roll-off. De amplitude heeftop 182 kHz een waarde van precies

23 Repeater 4/1998

Fig.6Versleuteling

de helft van die voor een heel lagefrequentie en is uiteraard weer 0voor 364 kHz.

Quadratuur amplitudemodulatorHet laatste deel van het blokschemais de digitale modulator. Deze bevateen 90˚-fasedraaier, die de inkomen-de draaggolf van 6.552 MHz splitstin twee gelijke delen, die 90˚ in faseverschillen. De gefilterde I- en Q-sig-nalen worden dan aan de I- en Q-poorten van de mixer toegevoerd. De mixer genereert dubbelzijband-outputs die in quadratuur staan. De outputs worden tenslotte in fasegecombineerd tot een I/Q gemodu-leerd signaal.

Repeater 4/1998 24

Fig.7

Nicam-encoder bouwproject

In de volgende twee nummers van Repeater zaleen uitgebreide bouwbeschrijving gepubliceerdworden van een Nicam-encoder. Bij voldoendebelangstelling (!) zullen voor Repeater-abonneesbouwpakketten samengesteld worden (dit inverband met de verkrijgbaarheid van sommigeonderdelen). Geïnteresseerden kunnen zichschriftelijk, per fax of email aanmelden bij deuitgever. U zult dan op de hoogte gehoudenworden over het verdere verloop.

Het adres:

CCH MediaGibbon 141704 WH HeerhugowaardFax 072-5720992email:[email protected]

ReferentieBBC Engineering: ‘Specification of a Standard for UK Stereo-with-Television Transmissions’ , 1986

Klove Electronics BVIndustriestraat 31704 AA Heerhugowaardtel: 072 5742574fax: 072 5716119http://www.klove.nl

Kwartskristallen&

Oscillatoren

Voor toepassing in:Industriële-elektronika communicatie-apparatuur microprocessors

Ruim twintig jaar lang hebben wij ervaring opgebouwd omu van dienst te kunnen zijn met advies en leveranties.Door onze eigen produktie kunnen wij u snel kleinereaantallen leveren.Grotere aantallen bieden wij aan per offerte.

Kristal types OscillatorsHC49/HC50 (LKL-prod.) DIL 14 / DIL 18 (KL-prod)UM-1 (KL-prod) TCXOUM-5 (KL-prod) VCXOHC49-US (SMD) OCXO

SMD kristallen & Oscillatoren (KL-prod = snelle produktie)

R e p e a t e r o p I n t e r n e t :h t t p : / / w w w . e u r o n e t . n l / u s e r s / r u l r i c h

25 Repeater 4/1998

Veel nieuwe halfgeleiders voor de microgolfbanden

Fujitsu Compound Semicon-ductoruit San Jose (California) introduceerdeeen serie van zes nieuwe powerGaAs-Fets voor 1,8 - 2,7 GHz voorgebruik in klasse AB-schakelingenmet een voedingsspanning van 12Volt. Alle Fets hebben een versterkingvan meer dan 9 dB en een rendementvan minimaal 43%. Voor amateurgebruik zijn de typenFLL400IP-3 (45,5 dBm output tussen2,3 en 2,5 GHz bij een typical verster-king van 9 dB) en FLL600IQ-3(Pout=48 dBm, G1dB=10 dB).Volgens de fabrikant bedragen de100 stuks-prijzen voor de FLL400 ca.250 gulden en de FLL600 ca. 350gulden (af Amerika). Over verkrijg-baar en prijzen in Nederland is nietsbekend!http:www.fcsi.fujitsu.com

De Electronic Device Group vanMitsubishi Electronics America maak-te melding van de MGFS45V2325,een GaAs-Fet met een output van 45dBm (30 Watt) bij een versterking vantypical 12 dB bij een voedingsspan-

ning van 10 V. De prijs van deze Fetligt wel beduidend hoger dan wat wegewend zijn. In Nederland zal dezefet zo’n 1.000 gulden gaan kosten.www.mitsubishichips.com

Triquint Semiconductor bracht hetnieuws van een MMIC voor 36-40GHz. De TGA1071-EPU zou een ver-mogen kunnen leveren van 150milliWatt bij 5 Volt en heeft een ver-sterking van 15 dB. Volgens de fabrikant is het nieuwe ICuitermate geschikt als power ampli-fier bij point-to-point en point-to-multipoint digitale radioverbindingen.Onder nummer TGA9070-EPu is een1 Watt versterker ontwikkeld voorhet gebied 23-29 GHz. De TGA9070-EPU heeft een versterking van 24 dBbij een voedingsspanning van 7 Volt.Voorlopig zijn de versterkers alleennog maar verkrijgbaar in chip-vorm. www.triquint.com

California Eastern Laboratories (CEL)introduceerde nieuwe power Fets

voor 2,1-2,4 GHz. De NEL1823-100kan een vermogen van maximaal 100Watt (CW) leveren en is gematchedtussen 2,1 en 2,2 GHz. Met externe aanpassingen is dezeMESFet volgens de fabrikant ookprima te gebruiken tussen 2,3 en 2,4GHz te gebruiken. Prijs in Amerika:ca.700 (100+ prijs). De NEZ3436-30E is een nieuweMESFet voor 3,4 en 3,6 GHz en kaneen vermogen leveren van maximaal30 Watt. Prijs: ca. 650 gulden (100+,af fabriek). www.cel.com

Toshiba America ElectronicCorporation (TAEC) heeft de laatstemaanden ook niet stilgezeten. Ondertypenummer KMC00880A introdu-ceerde TAEC een 38 GHz GaAs Fetpower module met een output van25 dBm. Prijzen zijn nog niet bekend.Voor 5,9-6,4 GHz kwam men met denieuwe TIM5964-45SL, een GaAs Fetmet een output van ruim 46 dBm.Voorlopig nog wel wat duur vooramateurgebruik (pri js indicatieca.2300 gulden bij 100 stuks).www.toshiba.com/taec

Met de sterke opkomst van

diverse communicatietoepassin-

gen op de microgolfbanden (PCS,

LMDS, MMDS, TDMA, DSS) heb-

ben de halfgeleider fabrikanten

bepaald niet stil gezeten met de

ontwikkeling van nieuwe en ook

voor de amateur zeer interessan-

te halfgeleiders. We hebben uit

de uitgebreide hoeveelheid pers-

berichten van de afgelopen

maanden er enkele voor u uitge-

haald.

Een 24 GHz-chip van Triquint; hoge integratie van componenten op een paarvierkante millimeter.

Repeater 4/1998 26

Mede omdat de oude al meer dan10 jaar oud was en de technischeontwikkelingen rond IC’s, filters, etc.,gewoon doorgaat vonden we het tijdworden voor iets nieuws. In eerste instantie hebben we watschakelingen van beproefde concep-ten klakkeloos nagebouwd en zijnwe gaan meten hoe de resultatenwaren. In de meeste gevallen warendeze goed, zij het echter dat innegen van de tien concepten onder-delen zitten die of niet ‘op de hoekvan de straat’ verkrijgbaar of voormenig amateur gewoon te duur zijn.Wij zelf begrijpen (en meten!) ookwel dat dure professionele video-IC’sheel indrukwekkende meetgegevensgeven, doch dit past niet bij de doel-stelling van de PI6ZOD-crew. Onzedoelstelling is om zoveel mogelijkamateurs te besmetten met het ATV-virus en dit dan ook nog tegen eenbetaalbare prijs. Dit hoeft overigensniet te betekenen dat de kwaliteit

hier ook onder gebukt hoeft te gaan.

‘Good old’ NE592Het oude basisbandconcept werktnog met een NE592 als videoverster-ker. Dit IC wordt door velen afge-daan als zijnde ouderwets, niet meervan deze tijd, slechte technischespecs, fasefouten, etc. Maar is ditook zo? Het antwoord luidt ja en nee!Inderdaad in de meeste standaardconfiguraties komt de NE592 er tenopzichte van veel duurdere versies(zoals de LT1253) niet zo best van af.Maar dit wil niet meteen zeggen datde NE592 daarom slecht is. Het kanimmers ook aan aan de schakelingrondom het IC liggen. Maar ja..., ditprobeert toch niemand (of tochwel?).Het ZOD-team heeft verschillendeschakelingen rondom de bekende LT-IC’s gebouwd en er metingen aangedaan. Ten opzichte van ons oude

Een eenvoudige basisbandmodulator Theo Postma, PA3HDS

Menig TV-amateur in de regio

Emmen werkt met de basisband-

unit die ontworpen is door de

relaiscommissie van PI6ZOD.

Omdat een jaar geleden het

besluit genomen werd een kom-

pleet nieuw ATV-relais te gaan

bouwen zijn enkele schakelingen

tegen het licht gehouden en is

besloten bepaalde units kom-

pleet opnieuw te gaan ontwer-

pen en op te bouwen.

Fig.1Schema videodeel

27 Repeater 4/1998

basisbandconcept met de NE592kwamen deze schakelingen alle beteruit de test. De verschillen waren ech-ter minimaal en je kunt je afvragen ofdit in de praktijk te zien is.

AanpoassingenNa een nadere bestudering van despecs van de NE592 en aanpassingenin de schakeling bleken we met dit ICzeker dezelfde specs te kunnen halenals met andere schakelingen en datalles voor een fractie van de prijs vanwat die andere IC’s kosten.Tevens hebben we ook wat proefjesgedaan met zelfgemaakte videofiltersen deze vergeleken met een gemodi-ficeerd kant-en-klaar fi lter(5VFQ1919). We zullen het ook maarniet hebben over de verkrijgbaarheidvan spoeltjes die in sommige videofil-

ters gebruikt worden. Het dan maarzelf wikkelen van deze spoeltjesbehoort ook niet tot onze favorietetijdsbesteding (het daarna afregelenop de juiste groeplooptijd van het fil-ter nog veel minder trouwens).We besloten dus om het oude filtergewoon weer te gebruiken en ookom met de NE592 als videoversterkerverder te gaan. Het inkoppelen vande audiocarriers vindt plaats doormiddel van het banddoorlaatfilter datovergenomen is uit de HQ-basisband-modulator (beschreven in Repeater 3en 4/1997). De schakeling bleekgewoon beter te zijn dan zoals wehet voorheen bij ZOD deden, dus dithebben we in eerste instantie maarletterl i jk overgenomen. Na watmetingen aan het bandpass-filtervonden we de banddoorlaat toch wat

te groot, zodat we dit wat geredu-ceerd hebben (was 4 MHz, is nu 2MHz). Ook bleken er wat smoor-spoeltjes in te zitten die (bij onsalthans) niet verkrijgbaar krijgenwaren. Deze zijn vervangen door dewat gangbare typen. Daarnaast isook de impedantie van het filter ietsverlaagd, omdat we hierdoor eenbetere filterkarakteristiek kregen(vlakker bovenop en steiler in de flan-ken, zie figuur 7).Dan als laatste de brugschakelingvoor het koppelen van de audiocar-riers met het videodeel van de basis-bandmodulator. In de Repeater-scha-keling gebeurt met een Amidon T50-2 ringkern. Het bleek dat we met watmeer wikkelingen een nog betereonderdrukking van de audiocarriersten opzichte van het videosignaal kre-

Fig.2 - 3Componentenopstelling en print layout videodeel (schaal 1:1)

Fig.4Schema koppeling audiocarriers met bandpass-filter

Repeater 4/1998 28

gen, zonder dat dit nadelige gevol-gen had voor de hogere frequentiesin het videosignaal. Wat dikkerkoperlakdraad (0,4 mm) liet zichgemakkelijker wikkelen en zoals aleerder vermeld behoort het wikkelenvan spoelen absoluut niet tot onzefavoriete bezigheld.Verder is de preëmphase bijna gelijkgebleven. Alleen het standaardsmoorspoeltje van 10 µH is vervan-gen door een afstembaar spoeltjevan Neosid (BV5800). Om de juisteinductieve waarde van dit spoeltje tekrijgen (9,54 µH) moet het als volgtingeregeld worden. Draai het kerntjegeli jk met de bovenkant van debehuizing (koperen huisje). Draaidaarna het kerntje twee slagen er inen de waarde van het spoeltje isongeveer 9,5 µH. We hebben dit bijverschillende exemplaren van hettype BV5800 geprobeerd (zowel dede oude grijs/rode als de nieuwe metopschrift 58000) en in alle gevallenkwamen we uit op een waarde vanongeveer 9,5 µH.

BedrijfszekerNatuurlijk hebben we de nieuwebasisbandunit door verschillendeamateurs laten opbouwen om tezien of zich tijdens de bouw proble-men voordeden. Ook hebben we defilters na de bouw gemeten en in allegevallen bleken deze ruimschoots

aan onze verwachtingen te voldoen(kantelfrequentie, groeplooptijd,banddoorlaat, reflectiedemping,etc.). Het leuke hiervan was (althanszo vinden wij) dat alle units zonderafregeling met meetapparatuur (ana-lyzer, wafevorm monitor, etc.) zijngebouwd en als ze doorgemetenwerden gewoon al prima voldeden.

Tot zover de bevindingen van derelaiscommissie van PI6ZOD met het

bouwen en meten van wat basis-bandschakelingen. Natuurlijk zullener betere concepten zijn dan de hierbeschreven basisbandunit. Wij gaanechter voor de prijs/prestatie verhou-ding en vinden dat we daarmee zeerzeker geen gek figuur slaan.Voor meer informatie kunt u contactopnemen met de relaiscommissie vanPI6ZOD (PA3AOT, PA3HDS, PA2MHOof PE1KYC).

Fig.5 - 6Componentenopstelling en print layout koppeldeel/bandpassfilter (schaal 1:1)

Fig.7Doorlaatkarakteristiek bandpass-filter

31 Repeater 3/1998

A T V - r e p e a t e r si n E n g e l a n d

GB3ADIO91VVStevenage

Uitgang: 1316 MHzIngang: 1249 MHz

GB3ETIO93EOHuddersfield


GB3HVIO91OOHigh Wycombe


GB3MVIO92NFNorthhamptom


GB3RTIO92EJCoventry


GB3TMIO73UJAnglesey, Wales


GB3UTIO81UJBath

Uitgang: 1311,5 MHzIngang: 1276,5 MHz

GB3VXJO00CTEastbourne


GB3WVIO70XNDartmoor, Devon


GB3VLIO93RFLincoln


GB3TNJO02KSFakenham, Norfolk


GB3RVIO90WTBrighton

Uitgang: 10.135 GHzIngang: 10.425 GHz

GB3NVIO93IANottingham


GB3KTJO01JJSheerness, Kent


GB3ATIO91HBWinchester


GB3EYIO93WTN.HumbersideUitgang: 1308 MHzIngang: 1248 MHz

GB3DHIO92SXDerby


GB3GVIO92IQMarksfield, Leics


GB3LOJO02VLLowestoft,Suffolk


GB3PVJO02AFCambridge


GB3TGIO91PXBletchley

Uitgang: 10.135 GHzIngang: 10.315 GHz

GB3UDIO83VCStoke on TrentUitgang: 1318,5 MHzIngang: 1249 MHz

GB3VRIO90WTBrighton


GB3ZZIO81RMBristol



Repeater 3/1998 32

A T V - r e p e a t e r si n B e l g i ë

DE DEADLINE VOOR HET AANLEVEREN VAN KOPY EN ADVERTENTIES VOOR

REPEATER 4/1998 IS

15 NOVEMBER 1998 !!!!

ONØATVJO20PWHelchteren


10.400 GHz

ONØBRJO11OGBrugge

Uitgang: 1258 MHzBetreft ATV-baken

ONØMTVJO21EEAntwerpen


10.400 GHz

ONØTVJO21IBHeist op den BergUitgang: 1280 MHzIngang: 1250 MHz

ONØTVMJO20AIMons

Uitgang: 1255 MHzBetreft ATV-baken

ONØTVLJO20SPLuikUitgang: 1280 MHzIngang: 1250 MHz

ONØATLLier

Uitgang: 1255 MHz

De redactie is dringend op zoek naar beeldmateriaal van de in

Repeater afgedrukte repeaters in binnen- en buitenland. Mocht u

beeldmateriaal in uw bezit hebben, neem dan contact met ons op.

Voor de telefoonnummers en het email adres: zie het colofon.

Nederlandse ATV-repeaters op het World Wide Web:

PI6ALK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://www.euronet.nl/users/rensPI6ANH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://www.qsl.net/pi6anhPI6ATH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://home.wxs.nl/~pa3fzb/home.htmPI6ATV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://huizen.dds.nl/~pi6atvPI6EHV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://iaehv.nl/users/post/pi6ehvPI6HVS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://www.dutch.nl/pi4rcg/pi6hvs.htmPI6KMP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://home.worldonline.nl/~pe1orz/pi6kmp.htmlPI6TNO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://alley.fel.tno.nl/PI6TNOPI6ZOD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://home.worldonline.nl/~pe1orz/pi6zod.html(wijzigingen voorbehouden!)

R e p e a t e r o p h e t W o r l d W i d e We b :h t t p : / / w w w. e u r o n e t . n l / u s e r s / r u l r i c h


HET TIJDSCHRIFT VOOR DE ATV’ER · separate FM-ontvanger voor de ... demodulator uitgang van het...

Documents

Transcript of HET TIJDSCHRIFT VOOR DE ATV’ER · separate FM-ontvanger voor de ... demodulator uitgang van het...