tijdschrift • juni 2013

VA K B O N D S N I E UW S

Door het artikel van Cherifa Hendriks over PrO- en LWOO-leerlingen en de gevaren die dreigen als het over bekostiging voor deze leerlingen gaat, werd ik aan het denken gezet over dit type leerling dat veel begeleiding en bemoediging nodig heeft. Ik vroeg me af wat eigenlijk de mogelijkheden zijn voor een PrO leerling op het MBO? Zijn er wel mogelijkheden? Heeft hij/zij er wel iets te zoeken? Hoe gaat de bekostiging voor deze leerlingen? Nederland heeft de ambitie uitge-sproken dat iedere leerling minimaal een startkwalificatie moet halen (o.a. minimaal MBO niveau 2). Maar is dat wel mogelijk voor een PrO leerling? Om meer informatie en antwoorden op deze vragen te vinden, ging ik te rade bij een aantal collega’s op het ROC waar ik werk (ROC A12 in Ede en omstreken).

In een gesprek met de afdelings- manager van AKA (Arbeidsmarkt

Kwalificerend Assistent) bleek mij dat wij nauwe contacten onderhouden met drie praktijkscholen in onze regio. Had ik ook als SLB-er (soort MBO-mentor) al een beetje gemerkt, want de PrO leerlingen worden nog twee jaar lang door hun oude Praktijkschool gevolgd en begeleid. Dat zal bij andere ROC’s waarschijnlijk niet anders zijn. Op die Praktijkscholen wordt de MBO-opleiding AKA niveau 1 aangebo-den wat het theoriedeel betreft. Dus met eigen docenten, dat is vertrouwd en veilig. Het praktijkdeel (stage met opdrachten) en het examen worden door het MBO geregeld. Een mooi voorbeeld van verticale samenwerking (vmbo-mbo)!

Op de AKA-opleiding kunnen de leerlingen kiezen uit drie richtingen: gericht op zorg, techniek of handel/economie. Dit type AKA-opleiding wordt AKA-breed genoemd; er bestaan ook smalle vakopleidingen bij bijvoorbeeld techniek waar uitsluitend voor die bepaalde technische richting gekozen en opgeleid kan worden. Binnenkort wordt de AKA-opleiding tot “Entree-opleiding” omgebouwd. In deze opleiding worden zowel de brede als de smalle AKA-vak- opleidingen (mogelijk 7 profielen) opgenomen. Met de komst van deze Entree-opleiding verdwijnt de drempelloze instroom in MBO niveau 2 opleidingen. Er moet een vmbo- of Entree-diploma zijn om door te kun-nen stromen naar niveau 2. Dat is een nieuw gegeven.

Bij de Entree opleiding komen naar verwachting twee soorten uitstroom-diploma’s:

1) een doorstroom diploma voor leerlingen die willen doorgaan naar MBO niveau 2, en

2) een arbeidsmarktgericht praktisch diploma. Via deze doorstroom kunnen PrO leerlingen toch op een niveau 2 opleiding terechtkomen en proberen een startkwalificatie te halen. Eigenlijk gebeurt dat nu ook al.

Bij de AKA is de bekostiging gericht op onderwijs aan kleine groepen (maxi-maal 15). Er is nu zo’n 10.000 euro per leerling beschikbaar. In de nieuwe be-kostigingsregeling komt een landelijk gelimiteerd bedrag dat verdeeld wordt over de leerlingen op de scholen.

Hoe meer leerlingen hoe lager het bedrag per leerling wordt.

Op een lesdag begint de klas (stam-groep) gezamenlijk en wordt het werk voor de dag besproken. Ze werken aan rekenen, taal en burgerschap en vak-gerichte leertaken. De stamgroep sluit de dag weer af met een nabespre-king. OCW eist dat er wel echt wordt geleerd en opgeleid voor een diploma. Het mag geen vormingswerk zijn.

Bij AKA ROC A12 (zo’n 80 leerlingen) komt zo’n 30% van de leerlingen uit het PrO. Dat is meer dan het landelijk percentage (11%). Er is zo’n 35%

uitval bij de AKA-groepen. Proble-men zijn: gebrek aan motivatie, het theoretisch niveau (2F niveau) bij taal en rekenen en gedragsproblemen. Dat geldt ook voor de PrO-leerlingen. Bij de doorstromers naar niveau 2 zijn de opleidingen Zorg en Handel het meest in trek. Met een gezonde portie werklust kun je op het MBO een heel eind komen en het praktijkdeel (stage

Evert Kloek

Bij de AKA is de bekostiging gericht op onderwijs aan kleine groepen (maximaal 15).

Het PrO en het MBO Heeft de PrO leerling er wat te zoeken?

Als leraar Engels bij de afdeling Handel geef ik ook les aan twee niveau-2 klassen (Verkoper). In die groepen zitten ook enkele studenten die van het Praktijkonderwijs komen. Ze hebben het niet makkelijk met een theoretisch vak als Engels. Sommigen hebben amper vooropleiding als het om Engels gaat.

VA K B O N D S N I E UW S

tijdschrift • juni 2013

of betaalde BBL-werkplek) verloopt meestal probleemloos. Soms proberen PrO leerlingen die geen AKA gedaan hebben toch toegelaten te worden op een niveau 2 opleiding en dat geeft vaak problemen. Met de komst van de Entree opleidingen komt aan die sluiproute een eind.

Samen met het UWV organiseert de AKA-opleiding een soort markt met bedrijven (werkgevers) en gediplo-meerde AKA-leerlingen die werk zoeken. Tot nu toe best wel met succes. De meeste uitstromers worden naar werk begeleid.

Je kunt concluderen dat het getals- matig om een kleine groep PrO-leer-lingen gaat. Wat niet betekent dat er geen aandacht aan besteed moet worden. Het is wel een groep die, zoals eerder gezegd, veel begeleiding nodig heeft dus ook meer kost dan bijvoorbeeld reguliere vmbo-tl of kader-leerlingen die in het MBO bin-nenstromen. Daar zit het gevaar voor deze groep. Als de scholen problemen krijgen met hun bekostiging en moeite hebben de financiering van het ROC rond te krijgen, kan er gekozen wor-den voor een gemakkelijk te realiseren bezuiniging op deze PrO leerlingen. “Het gaat toch maar om een handje-vol leerlingen”, is dan de verontschul-digende, maar onterechte en unfaire, leuze vaak.

Het is dan ook nodig op te komen voor de belangen van deze groep. Het gaat niet alleen om excellentie en hoofdbegaafdheid in het onderwijs. Kwaliteit blijkt ook uit het adequaat en passend onderwijs bieden aan de totale leerlingenpopulatie van laag- tot hoogbegaafd.

Evert Kloek