Van de site van Nieuwsuur: 14-1-2014

Geert Wilders werkt namens de PVV samen met Marine le Pen van Front National aan een anti-Europa Alliantie. Uit een enquête in opdracht van Nieuwsuur blijkt dat de PVV met haar speerpunt 'minder Europese Unie' succes heeft. Waar komt het eurosceptische gevoel in Nederland vandaan?

Europese Worsteling Europa-correspondent Saskia Dekkers analyseert het wankelende Europa-gevoel in vijf reportages uit alle Europese windstreken. Vanavond de laatste aflevering inn de serie 'De Europese Worsteling', over Het Nederlandse Onbehagen.

OnderzoekDe provincie Limburg ligt in het hart van Europa, maar volgens de enquête van Nieuwsuur lijken veel kiezers te gaan stemmen op eurosceptische partijen. Hoe komt dat?Johan van de Beek, journalist bij het Limburgs Dagblad, deed met collega Paul van Gageldonk journalistiek onderzoek naar het onbehagen in zijn provincie. De grootste regionale krant van Nederland werd in 2010 totaal verrast door de verkiezingsuitslag van 2010: de PVV behaalde toen een monsterscorein Limburg.De krant besloot het journalistenduo anderhalf jaar lang onderzoek te laten doen in Limburg en in Nederland. De artikelenreeks verscheen ook in boekversie.BedreigingEen belangrijke conclusie uit het onderzoek aldus van de Beek: "De keuze voor de PVV had weinig te maken met de afkeer van de islam. Het had te maken met de angst om je identiteit te verliezen. Het bijna onbestemde gevoel dat mensen de greep op het leven aan het verliezen zijn, dat ze zich nergens meer thuis voelen. En dat onbehagen is niet verdwenen, het is er nog steeds. Burgers hebben het gevoel dat hun leven wordt bepaald door anderen en niet meer door de gemeenschap waar ze bij horen."Identiteit Uit onderzoek van het Limburgs Dagblad blijkt ook dat er vrees is voor de grote veel te snelle, uitdijende buitenwereld. Het kleine en overzichtelijke verdwijnt, waardoor het verlangen naar een eigen gemeenschap en eigen identiteit groeit. Hierbij past een afkeer van alles dat als bedreigend wordt ervaren of afgeschilderd: de politiek, Den Haag, de moslims, De Europese Unie.Minder grip In 2013 deed De Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling nog onderzoek naar het Nederlandse onbehagen. 'Ik voel mij niet langer thuis in deze samenleving'. 'Het had allemaal beter kunnen zijn'. 'Het moet niet gekker worden'. Het zijn veel voorkomende verzuchtingen van Nederlandse burgers. Het idee dat de samenleving de verkeerde kant uitgaat, dat er minder grip is op de toekomst. Uitingen van maatschappelijk onbehagen.TevredenSaskia Dekkers spreekt ook met hoofddocent politicologie Tom van der Meer van de Universiteit van Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in vertrouwen in de politiek, publieke opinie en veranderlijkheid van het electoraat. Van der Meer heeft onder meer onderzoek

gedaan naar het vertrouwen in de Europese Unie. Hij zegt dat Nederland de Europese Unie nooit heeft afgewezen, sterker nog, de meerderheid van de Nederlanders is nog tevreden met het Europese lidmaatschap.Landelijke politiek "Maar meer Brussel of een verdere uitbreiding, daar staan Nederlanders sceptisch tegenover. De kritiek op de Europese Unie hangt sterk samen met de visie en het vertrouwen van de Nederlandse burger op de landelijke politiek. Het hangt zelfs sterker samen met de nationale instituties dan met de daadwerkelijke prestaties van de Europese Unie. Nederlanders hebben een mening over de politiek en de nationale arena. Den Haag. Europa en Brussel, horen daar bij."LegitiemPoliticoloog Van der Meer benadrukt het nut van partijen als de PVV en de SP: "Juist omdat mensen op deze partijen kunnen stemmen, kunnen we de onvrede en het onbehagen die er bestaat in Nederland kanaliseren. Deze partijen vertegenwoordigen een deel van de kiezers die inderdaad ontevreden zijn over de politiek, ontevreden zijn met het huidige beleid. En juist omdat die partijen die kiezer weet te betrekken bij de politiek en weet te representeren, blijft er vertrouwen in het systeem, en blijft het systeem legitiem."OvertuigenVan der Meer kijkt uit naar de campagnes en de uiteindelijke Europese Verkiezingen."Waar ik nu het meest nieuwsgierig naar ben zijn twee dingen: een, of het gaat lukken om het debat te voeren dat recht doet aan de verschillende schakeringen die rondom kiezers bestaan. Dat het niet alleen maar een verhaal wordt van 'Europa is goed' tegenover 'We moeten uit Europa stappen of Europa is slecht', maar ook die schakeringen van, ja wel lidmaatschap, of nee minder Brussel, dat die tegenstellingen duidelijker kunnen worden gemaakt. En anderzijds of het gaat lukken om kiezers naar de stembus te brengen. En kiezers ervan te overtuigen dat een stem op Europa nuttig is."De cartoonist die in de reportage zit heet Jean Gouders. Zijn werk is hier te vinden. 

Vragen of opmerkingen? Mail: saskia.dekkers@nieuwsuur.nl of renee.van.hest@nieuwsuur.nl (@saskiadekkers, @reneevanhest)